Në fshatin Bajgorë të komunës së Mitrovicës, rreth 50 kilometra larg Prishtinës, ndodhet parku i erës i përfunduar në vitin 2021, i cili paraqet edhe projektin më të madh të energjisë së ripërtërishme në vend.
27 turbina prodhojnë rreth 105 megavat energji elektrike, një sasi e vogël krahasuar me nevojat e vendit që prodhon më shumë se 90 për qind të energjisë nga qymyri ndërsa përpiqet të arrijë hapin me pjesën tjetër të Evropës në kalimin në më shumë burime të ripërtërishme. Autoritetet thonë se nga projekte që janë në faza të ndryshme të zhvillimit, në tërësi pritet të prodhohen rreth 520 megavat energji e ripërtërishme.
âPĂ«r krahasim nĂ« 40 vitet e fundit nĂ« KosovĂ« janĂ« ndĂ«rtuar rreth 300, rreth 220 nĂ« kĂ«to dy dekadat e pasluftĂ«s. Do tĂ« thotĂ« po flasim pĂ«r njĂ« kapĂ«rcim edhe cilĂ«sor nĂ« kuptim tĂ« burimeve qĂ« do tĂ« pĂ«rdoren, teknologjive inovative por edhe sasior nĂ« kuptim tĂ« sasisĂ« sĂ« kapaciteteve tĂ« reja qĂ« po shtohenâ, thotĂ« pĂ«r ZĂ«rin e AmerikĂ«s ministrja e EkonomisĂ«, Artane Rizvanolli.
NĂ« vitin 2020, Kosova krahas vendeve tĂ« tjera tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor ka nĂ«nshkruar DeklaratĂ«n pĂ«r AgjendĂ«n e GjelbĂ«r, pĂ«rmes sĂ« cilĂ«s janĂ« zotohet se deri nĂ« vitin 2050, do tâi jap fund prodhimit tĂ« energjisĂ« nga qymyri dhe tĂ« kalojĂ« nĂ« burime tĂ« ripĂ«rtĂ«rishme.
NjĂ« raport i BankĂ«s BotĂ«rore vlerĂ«son se KosovĂ«s i duhen tĂ« paktĂ«n 10 gigavat kapacitete tĂ« reja nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« pĂ«rmbush kĂ«tĂ« synim, ndĂ«rsa thuhet se kjo mund tâi kushtojĂ« vendit deri nĂ« 4.5 miliardĂ« euro.
Zonja Rizvanolli, tha në një bisedë me Zërin e Amerikës se kalimi në burime të energjisë së ripërtërishme shpejt dhe plotësisht është i pamundur teknikisht dhe financiarisht, por se përpjekjet janë të vazhdueshme për një të ardhme më të mirë, të sigurt dhe më të pastër.
âPo punojmĂ« me intensitet tĂ« shtuar, natyrisht jemi realistĂ« qĂ« kalimi nĂ« burime tĂ« pastra, tĂ« ripĂ«rtĂ«rishme nuk bĂ«het brenda natĂ«s andaj kapacitetet tona tĂ« thĂ«ngjillit duhet tĂ« jenĂ« mĂ« efiçiente dhe mĂ« pak ndotĂ«se pĂ«r ambientin, ndĂ«rkohĂ« jemi duke punuar edhe nĂ« kĂ«to dhe ky Ă«shtĂ« miksi i energjisĂ« qĂ« kemi zgjedhur nĂ« bazĂ« edhe tĂ« pĂ«rballueshmĂ«risĂ« sĂ« çmimit, edhe sigurisĂ« sĂ« furnizimit por edhe sigurisht ndotjes minimaleâ, tha ajo.
NjohĂ«si i kĂ«saj fushe njĂ«herĂ«sh ish ministĂ«r i EnergjisĂ«, Ethem Ăeku, i tha ZĂ«rit tĂ« AmerikĂ«s se Kosova ka humbur pavarĂ«sinĂ« energjetike pĂ«r shkak tĂ« keqmenaxhimit ndĂ«rsa zhvillimi i kĂ«tij sektori ka ngecur.
âTani jemi krejtĂ«sisht tĂ« varur nga zhvillimet qĂ« ndodhin nĂ« rajon. Si do tĂ« pĂ«rballemi me kĂ«tĂ« fazĂ«, e vetmja rrugĂ« apo njĂ« rrugĂ« qĂ« na ka mbetur Ă«shtĂ« energjia alternative, tĂ« diellit apo solare, njĂ« pjesĂ« tĂ« erĂ«s sepse te hidro ne kemi problem meqĂ« Kosova nuk Ă«shtĂ« e pasur me ujĂ«raâ, thotĂ« ai.
NĂ« variantin mĂ« tĂ« mirĂ« me shfrytĂ«zimin e tĂ« gjitha burimeve ekzistuese, thotĂ« zoti Ăeku, Kosova mund tâi instalojĂ« 7 mijĂ« e 700 megavat qĂ« nuk pĂ«rkthehen patjetĂ«r nĂ« prodhim.
âKosova prapĂ« do tĂ« jetĂ« e varur nga blerja e energjisĂ« me çmime tĂ« shtrenjta nga vende tĂ« ndryshme tĂ« rajoni. Prandaj ne nuk kemi alternativĂ« tjetĂ«r, duhet ta mbĂ«shtesim energjinĂ« solare dhe tĂ« erĂ«s, duhet tĂ« mbĂ«shtesim idenĂ« e investimeve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta me ShqipĂ«rinĂ« nĂ« tregun e energjisĂ«. Duhet tĂ« shohim mundĂ«sinĂ« e zhvillimit tĂ« dy mini hidrocentealeve reverzibile nga prodhimi i energjisĂ« solare dhe energjisĂ« alternative qoftĂ« atĂ« tĂ« Ujmanit qoftĂ« tĂ« VermicĂ«s do tĂ« thotĂ« qĂ« tĂ« kemi dy hidrocentrale reverzibileâ, thotĂ« ai.
Ai thotë se Kosova duhet të ndjek me vëmendje zhvillimet që ndodhin në vendet e rajonit si Bullgaria e cila aktualisht është duke ndërtuar dy reaktorë me energji nukleare.
âJanĂ« dy rrugĂ«, ShqipĂ«ria dhe Bullgaria pĂ«r ne, pĂ«r njĂ« treg tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« investimeve sepse nĂ« Bullgari kemi investime amerikane. NĂ« qoftĂ« se jemi nĂ« vija politike tĂ« amerikanĂ«ve atĂ«herĂ« ne e kemi shumĂ« tĂ« lehtĂ« tĂ« hyjmĂ« nĂ« negociata me kompani amerikane dhe BullgarinĂ« qĂ« tĂ« kemi njĂ« degĂ«z tĂ« furnizimit tĂ« sajâ, thotĂ« zoti Ăeku.
âNe kemi bĂ«rĂ« njĂ« hap shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, bashkĂ«dyzimin e tregut energjetik me ShqipĂ«rinĂ« duke lansuar BursĂ«n Shqiptare KosovĂ« â ShqipĂ«ri ALPEX qĂ« nga shkurti i vitit tĂ« kaluar dhe qĂ« Ă«shtĂ« funksionale tashmĂ«. NĂ« plan Ă«shtĂ« qĂ« ky bashkĂ«punim tĂ« zgjerohet edhe me MaqedoninĂ« e Veriut dhe me GreqinĂ«. Sa i pĂ«rket investimeve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta ne kemi pasur disa ide dhe iniciativa mirĂ«po ende nuk janĂ« nĂ« fazĂ« tĂ« zhvillimitâ, thotĂ« zonja Rizvanolli.
Ăeku vlerĂ«son se pa konsensus politik vendor e ndĂ«rkombĂ«tar nuk mund tĂ« zhvillohet sektori i energjisĂ«, ndĂ«rsa thekson se mungesa e zhvillimit tĂ« tij cenon edhe sigurinĂ« shtetĂ«rore.
âDuhet tĂ« kthejmĂ« rolin e USAID-it, BankĂ«s BotĂ«rore, GIZ-it, zyrĂ«s sĂ« Bashkimit Evropian drejt energjisĂ« pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« konsorcium tĂ« mirĂ« qĂ« do tĂ« hartonte politika zhvillimore pĂ«r sektorin e energjisĂ« sepse Kosova do tĂ« mbetet e varur nga importet e shtrenjta deri nĂ« vitin 2050. Pra ne do tĂ« humbim mjete tĂ« konsiderueshme nga buxheti i KosovĂ«s pĂ«r blerje tĂ« energjisĂ« elektrikeâ, thotĂ« zonja Rizvanolli.
Kosova aktualisht përmbush shumicën e nevojave të saj me energji elektrike nga dy termocentrale të vjetra që punojnë me qymyr linjit dhe vlerësohen të dëmshme për mjedisin. Megjithatë nevojat e Kosovës për energji elektrike tejkalojnë kapacitetet e prodhimit, sidomos gjatë dimrit, duke bërë që vendi të përballet me probleme të shumta si importet e shtrenjta, reduktimet dhe ndotja e lartë e mjedisit./VOA
The post Parku i erës në Bajgorë, projekti më i madh i energjisë së ripërtërishme në Kosovë appeared first on Telegrafi.