Poemë nga Dritëro Agolli
Kënga e parë
Im atë tokën shumë e donte
Siç donte nënë e grua
Për tokën lodhej dhe rënkonte
Dhe djersën derdhte krua
Kur plis me plis hidhte hapin
I kishte hapi hije
Dhe zogjtë e malit udhë i hapnin
Me fjalë hirësie
Kur grushtin mbushte plot me farë,
Mahnitej kush e shihte,
Dhe era ndalte frymën në arë,
Që qejfin mos ja prishte
Në këmbë si në katër kleçka
Në gur ngrinte hardhucka
Përgjonte lart në shelg rebecka
Me thonjtë me majucka.
Me sqep lejleku bënte harqe
Rreth rruzullit të diellit
Dhe dukej sikur ndillte paqe
nën kaltërsinë e qiellit
Po ati im mbi plisa ecte
Me shpirt të madhërishëm
Dhe tokës shpirt me shpirt i jepte
Nga shpirti i çuditshëm
Kur pranë mollës ulej qetë
Të hante bukë e gjizë
Nuk fëshfërinin gjethe e fletë
Nuk pipëtinte drizë
Me token rrinte ditë e natë
Në vapë, erë e mjegull
Ndaj nga pasardhësit im atë
Kërkonte djersë e rregull
Nuk kish syze dijetari
Dhe rafte me defterë,
Po udhë i hapte shkencëtari
Me nam të madh e vlerë
Ky shkencëtar që njihte dhenë
Në fusha pas më mori;
”mësoje biro abecenë
në brazdat qe le plori
Mësoje biro abecenë
E gjithë abeceve
Atje ku plisat shpinën ngrenë
Pas plugut e pas qeve….”
Pa dalë mirë nga pelena
Më dha në dorë hostenë
Dhe shfryu si era në bedena;
”Tani permbyse dhenë »
Përmbys dhenë, dheu s’ankohet
Kur plori ia kruan shpinën,
Po qesh, lot valle dhe gëzohet
Dhe gazi çmend luginën.
Dhe të harbuar marrin vrapin
Kercejtë radhë-radhë
Dhe sythat sytë e vegjël hapin
Për ditëzën e bardhë”…
Një ditë i lodhur, i menduar,
I thashë me ngadale:
“Për se kaq shpejt m’i ke mësuar
Kaq punë e brengë e halle?”
Ai nga buzët llullën hoqi
E foli dy-tri fjalë:
“Që mos ta haje qeni shkopin
Pëllumbi im, o djalë!”
Pastaj u ngrit të përkëdhelte
Balashin dhe Kazilin,
Që nxirrnin gjuhën si lepjet
Dhe shelgjet i lëpinin.
Ata i bindeshin tim eti,
Siç binden dy fëmijë,
Me ta e lidhte fort një jetë
Me qindra mijëra fije…
Dhe nuk ia prishnin qejfin kurrë
në vapë, erë e mjegull,
lëronin, mbillnin, mbanin grurë;
Im atë donte rregull…
Pastaj babai në plis mbështetur
Këndonte fill i vetëm,
Sikur përpiqej për ta gjetur
në këngë të vërtetën:
“Që nga maja e malit
Ta shtira dylbinë,
Pas dritës së llambës
Ta pashë stolinë.
Me gjysmën e ballit
Të derdhej shamia,
M’u në dorën time
Seç me ngriu dylbia.
Me erën e malit
Desha të të vinja,
Sarhosh seç më bëre,
Mbeta nëpër brinja.
Qetë m’i zu zekthi,
Kali malet mori,
Maje grurit mbata,
Ç’të bëj unë i gjori!…
Që nga maje e malit
Ta shtira dylbinë,
Them të vij pas teje,
Them ta shes shtëpinë…”
Kënga e dytë
1.
O brezi im u vrenjte heret
Në rrugën e mjerimit;
Ti pe të parën ditë të errët,
Të parën të pushimit
Ti s’e mësove Shtatë Prillin
Në libër e gazete,
Ti Shtatë Prillin me qefinin
E pe, e ndjeve vete!
2.
Babai me botën zemërohej
Dhe bëhej pikë e vrer,
Dhe arave ngaherë ankohej,
Dhe thoshte: “Duam nder!”
Ka qenë i ri, ka qenë i zgjuar,
Me supe të mëdhenj
Dhe mund të ngrinte me dy duar
Dy dema, dy shkëmbinj.
Këto dy duar unë i pashë
Tek hiqnin me rrëmbim një dërrasë
Një tra, një hu, një gur…
Atje babai e mbante fshehur
Një pushkë me fishekë,
Që trashëgim i pati mbetur
Nga gjyshi im i shkretë.
E nxorri pushkën dhe e ngriti
Me sy të përlotur:
“O plaku im, të ndritte shpirti,
Na le një gjë të çmuar!”
Pastaj i vrenjtur si oxhaku
M’u kthye ballëlartë:
“Eh, ky dyfek qe na la plaku,
Kërkon një dorë të artë!
Tani me mua eja djalë,
Të dalim në fushim,
T’ia fshijmë tytën rrath-rrathë,
Se ndryshku na e grin
E grin i shkreti si veremi
Dhe pushka mbetet shterpë,
Fishekë pak në vezme kemi,
Se pula s’pjell fishekë
Ndaj pushkën, biro, ta gatitim,
T’ia njohim degë e rrënjë
Nga tyta plumbin kur ta nisim,
Të shkojë drejt në shenjë.
Babait një dite i thashë prapë
Te kumbulla me fletë:
-Kjo pushkë e shkretë ç’do më japë,
Ç’do bëj me të në jetë?
I ngriti sytë lart në pllajë
Dhe na tha të njëjtat fjalë:
-Që qeni shkopin mos ta hajë,
Pëllumbi im o djalë!
Ka qenër plot kjo zuskë botë,
Kjo botë e turbullt shumë,
Në zheg na vijnë e në të ftohtë
Dhe kurrë s’kanë gjumë…”
Pastaj pas kumbullës mbështetur
Këndoi ngadale i vetëm,
Sikur mundohej për ta gjetur
në kënge të vërtetën
”Lumi vjen i turbullt,
malet borë kanë,
Dale, pusht i Shagut,
Të ta shoh fustanë!
Po therret tellalli:
E kujt është kjo pallë!
Devolliu i vogël
Tri pëllëmbë djalë!
Devolliu i vogël,
Takijen mënjanë,
Në hendek me baltë
Hodhi kajmekamne.
Dale pusht i Shagut,
Të ta shoh fustane!…”
Kënga e tretë
S’e thurr poemën aq të gjatë,
Me vargje si litarë,
Se kushedi e gris im atë
Dhe dredh me të cigare.
Nga kjo poemë e nisa rrugën
E vargjeve rinore,
Në rrokje e rima treta jugën
Dhe erën me dëborë…
Do bëj poema më të mira.
Po ti në mend do vish,
O moj e para më e vështira,
E thurur mes lajthish
Dhe do më thuash buzëplasur:
-S’më vure shumë fletë! –
Ahere ati im i dashur
Në varre do të jetë!
S’do futesh fare në botimet
E vargjeve të zgjedhur
Do mbetesh vetëm në kujtimet
E kaltër e pazverdhur.
Po mund të ndodhë ndonjeherë,
Qeflinjtë e poezisë
Ty të të vënë në defterë
Si fakt të historisë:
Login
