Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayMain stream

Psikologët shpjegojnë pse është e rëndësishme ta lini fëmijën tuaj të zgjedhë rrobat që vesh

31 July 2025 at 15:55

Si prindër, nuk keni gjithmonë nevojë të kuptoni zgjedhjet e modës së fëmijëve tuaj. Kur u jepni atyre liri, ata ndonjëherë përfundojnë me veshje të ndryshme, të çrregullta ose thjesht diçka që shkon kundër shijes suaj.

Ndërsa zgjedhjet e tyre mund të mos kenë gjithmonë kuptim, ekspertët bien dakord se t’u lejosh fëmijëve të zgjedhin vetë rrobat e tyre është thelbësore për zhvillimin dhe pjekurinë e tyre.

“Fëmijët kanë shumë pak kontroll mbi jetën e tyre, kështu që t’u lejosh atyre të bëjnë zgjedhje të kufizuara dhe të sigurta është thelbësore për rritjen e tyre emocionale”, thotë psikoterapistja Rebecca A. Love.

Ajo shton se “t’u japësh fëmijëve liri për t’u shprehur përmes veshjeve është një mënyrë e lehtë për t’u ofruar atyre njëfarë kontrolli mbi jetën e tyre, në vend që të krijosh luftëra të panevojshme për pushtet që shkaktojnë stres si për ju ashtu edhe për fëmijën tuaj”.

Si e ndërton veshja vetëbesimin dhe përgjegjësinë?

Edhe pse mund të duket si një gjë e vogël, t’u lejosh fëmijëve të shprehen lirisht përmes zgjedhjeve të tyre të veshjeve ka një ndikim të rëndësishëm pozitiv. Ja disa nga përfitimet kryesore.

Vetëshprehja dhe vetëvlerësimi

Të lejosh fëmijën të zgjedhë vetë rrobat mund të jetë një nxitës i madh i vetëbesimit, thotë Nechama Sorscher, një psikologe fëmijësh në New York City. “Të lejosh fëmijën të zgjedhë vetë rrobat dhe të diktojë stilin e vet është një formë e madhe e vetëshprehjes, dhe të lejosh fëmijën të marrë vendimet e veta mund të nxisë një ndjenjë vetëbesimi”, shpjegon ajo.

Përgjegjësia dhe pavarësia

Zgjedhja e rrobave mund të ngjallë gjithashtu një ndjenjë përgjegjësie dhe pavarësie. “Të lejosh fëmijët të zgjedhin se çfarë të veshin u jep atyre një hapësirë të sigurt për të praktikuar vendimmarrjen”, thotë Aja Chavez, një terapiste martesore dhe familjare.

“Ata mësojnë të mendojnë përpara dhe të përjetojnë rezultatet natyrore të zgjedhjeve të tyre”, shton ajo, duke shpjeguar se pikërisht kështu mësojnë fëmijët për pavarësinë dhe përgjegjësinë – përmes provës dhe gabimit.

Ndjenja e kontrollit

Fëmijët marrin shumë kënaqësi nga marrja e vendimeve të tyre, madje edhe të vogla, thotë Dr. Sorscher. “Kjo u jep atyre një ndjenjë kontrolli që nuk e ndiejnë gjithmonë se e kanë”, përshkruan ajo. Gjithashtu i ndihmon ata të zhvillojnë aftësi të përgjithshme vendimmarrëse. Për fëmijët neurodivergjentë në veçanti, lejimi i tyre për të bërë zgjedhje në lidhje me veshjet e tyre “mund të ndihmojë vërtet me zhvillimin shqisor dhe nevojat”, shton Dr. Sorscher.

The post Psikologët shpjegojnë pse është e rëndësishme ta lini fëmijën tuaj të zgjedhë rrobat që vesh appeared first on Telegrafi.

Pesë tipare të prindërve emocionalisht inteligjentë

31 July 2025 at 13:55

Inteligjenca emocionale nuk shprehet vetëm në marrëdhëniet me partnerët dhe kolegët, por edhe në ndërveprimet e përditshme me fëmijët.

Sipas ekspertëve të ndryshëm të marrëdhënieve familjare, prindërit që zhvillojnë vetëdijen e tyre emocionale janë më të aftë t’u përgjigjen nevojave të fëmijëve të tyre dhe të krijojnë një mjedis më të qëndrueshëm dhe të sigurt për zhvillimin e tyre.

Ata nuk janë perfektë (askush nuk është), por janë të pranishëm dhe të vetëdijshëm se sjellja e tyre lë një gjurmë të qëndrueshme.

Pra, këto janë disa nga karakteristikat e prindërve me inteligjencë emocionale.

Ata dinë si të qetësohen para se të reagojnë

Prindërit me inteligjencë të lartë emocionale nuk bërtasin nga zemërimi. Kur ndiejnë një valë zemërimi, ata marrin frymë thellë, largohen për një moment ose presin që fëmija i tyre të qetësohet para se të flasin. Psikologët theksojnë se ky lloj rregullimi i emocioneve i dërgon fëmijës një mesazh se ndjenjat janë në rregull, por se nuk ka nevojë të reagohet menjëherë ndaj tyre në mënyrë impulsive.

Ata i respektojnë emocionet e fëmijëve të tyre, edhe kur ata nuk i kuptojnë ato

Një fëmijë që qan sepse i ra akullorja në dysheme nuk duhet të hesht me deklarata të tilla si “nuk është asgjë”. Prindërit emocionalisht inteligjentë përpiqen ta vendosin veten në vendin e fëmijës së tyre dhe t’i pranojnë ndjenjat e tij, edhe nëse i konsiderojnë ato të parëndësishme. Ekspertët theksojnë se është nëpërmjet këtij lloj empatie që ndërtohet siguria emocionale.

Ata kërkojnë falje kur bëjnë një gabim

Në vend që të veprojnë si një autoritet i pagabueshëm, prindërit me inteligjencë emocionale pranojnë kur kanë reaguar tepër ose kanë marrë një vendim të keq. Për shembull, “Më vjen keq që bërtita, isha i lodhur dhe nuk duhej të kisha reaguar në atë mënyrë” është një deklaratë që i tregon fëmijës se edhe të rriturit janë përgjegjës për sjelljen e tyre.

Ata dinë si të vendosin kufij pa bërtitur dhe kërcënime

Të jesh i disponueshëm emocionalisht nuk do të thotë të dorëzohesh. Këta prindër komunikojnë qartë rregullat dhe pasojat, por e bëjnë këtë pa frikësim ose poshtërim. Psikologët besojnë se kufijtë e shëndetshëm mund të vendosen me respekt dhe një ton të qetë, gjë që gjithashtu i mëson fëmijës si të shprehë autoritetin pa agresion.

Ata nuk përpiqen të kontrollojnë çdo emocion dhe reagim të fëmijës së tyre

Në vend që të përpiqen të “mbysin” emocionet e pakëndshme si trishtimi, turpi ose zemërimi, prindërit me inteligjencë emocionale i lejojnë fëmijët e tyre t’i ndiejnë dhe t’i përjetojnë ato. Ata nuk përpiqen vazhdimisht t’ia rregullojnë humorin, por përkundrazi janë aty për fëmijën e tyre ndërsa ai kalon nëpër këto ndjenja. Kjo krijon hapësirë për një kuptim dhe qëndrueshmëri më të thellë.

The post Pesë tipare të prindërve emocionalisht inteligjentë appeared first on Telegrafi.

Pse është e rëndësishme të zhvilloni vetëdijen tek fëmijët tuaj: Një tipar kyç për të kuptuar emocionet

29 July 2025 at 18:00

Prindërit bëjnë shumë përpjekje për të rritur fëmijët e tyre për t’i ndihmuar ata të kenë sukses, duke u mësuar atyre fjalë, rregulla sjelljeje dhe rutina të përditshme, dhe në të gjitha këto, është e rëndësishme që ata të mësojnë një aftësi kyçe.

Domethënë, është një aftësi që përcakton nëse një fëmijë do të jetë i lumtur dhe i qëndrueshëm në jetë, dhe kjo është vetëdija. Psikologu i fëmijëve Rim Rauda, i cili ka studiuar marrëdhëniet prind-fëmijë për vite me radhë, pohon se kjo është aftësia më e rëndësishme për fëmijët.

Vetëdija do të thotë që një fëmijë mund të njohë dhe kuptojë ndjenjat, nevojat dhe zërin e tij të brendshëm. Fëmijët që ndihen të sigurt në atë që janë kanë më shumë gjasa të përballen me sfidat, të lidhen më mirë me të tjerët, të lidhen me njerëzit më lehtë dhe të marrin vendime më të mira.

Nëse u mungon një themel, vetëvlerësimi i tyre mund të shembet lehtësisht. Prindërit, përmes veprimeve të caktuara, minimizojnë emocionet me deklarata me qëllime të mira. Në këtë mënyrë, ata dërgojnë mesazhin se ndjenjat që përjetojnë fëmijët nuk janë të rëndësishme ose nuk janë të vërteta. Nëse kjo përsëritet, fëmija fillon të dyshojë në ndjenjat e tij dhe humbet kontaktin me veten. Në planin afatgjatë, kjo mund të çojë në ankth, pasiguri ose tërheqje.

Fëmijët që e kuptojnë veten janë më të aftë të përballojnë stresin dhe zhgënjimin, u besojnë instinkteve të tyre, vendosin kufij të shëndetshëm dhe janë më pak të ndjeshëm ndaj presionit të bashkëmoshatarëve. Fëmijë të tillë zhvillojnë vetëbesim të vërtetë, jo sepse të tjerët i kanë lavdëruar, por sepse e dinë se kush janë dhe se janë të vlefshëm pikërisht ashtu siç janë.

Për të zhvilluar vetëdijen tek fëmijët tuaj, duhet të konfirmoni ndjenjat e tyre, jo t’i minimizoni ato, të tregoni pranim, t’u jepni hapësirë për vendime, të flisni me ta për emocionet dhe të vëzhgoni se çfarë shkakton sjellje të caktuara.

The post Pse është e rëndësishme të zhvilloni vetëdijen tek fëmijët tuaj: Një tipar kyç për të kuptuar emocionet appeared first on Telegrafi.

Pse je krejtësisht ndryshe nga vëllai ose motra jote? Shkenca ka përgjigjen

24 July 2025 at 15:31

Mund ta keni pyetur veten pse ju dhe vëllezërit e motrat tuaja jeni kaq të ndryshëm. Ju jeni rritur në të njëjtën familje, me të njëjtët prindër, ndani gjene të ngjashme, e megjithatë jeni po aq të ndryshëm sa nata me ditën. Edhe pse mund të duket e çuditshme, kërkimet shkencore tregojnë se ndryshimet nuk janë të rastësishme, por pjesë e një procesi të thellë psikologjik në të cilin fëmijët në mënyrë të pavetëdijshme e formësojnë veten për të gjetur identitetin e tyre.

Ndërsa shumë njerëz identifikohen natyrshëm me familjen e tyre, vëllezërit e motrat shpesh përjetojnë procesin e kundërt. Psikologët e quajnë atë “procesi i mosidentifikimit” dhe ndodh gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës. Fëmijët nuk përpiqen të jenë të ngjashëm, por përkundrazi duan të jenë të ndryshëm. Kjo u lejon atyre të shihen si individë unikë në sytë e prindërve të tyre dhe botës përreth tyre.

Shkencëtarët e përshkruajnë këtë proces edhe si “gjetjen e rolit të tyre”, ku fëmijët nuk duan të marrin role ekzistuese që u janë caktuar tashmë vëllezërve ose motrave të tyre, por përkundrazi kërkojnë një vend unik në familje. Nëse një fëmijë është një “student i zgjuar”, një tjetër mund të profilizohet si një “argëtues”. Nëse një motër është një “atlet”, një vëlla mund të jetë “tipi artistik”. Role të tilla shpesh janë të pavetëdijshme, por ato i ndihmojnë fëmijët të luftojnë për vëmendjen dhe njohjen prindërore brenda familjes.

Roli i prindërve dhe perceptimet

Vetëm pse ke marrë përsipër një rol të ndryshëm nuk do të thotë që nuk ke aftësi të ngjashme me vëllain ose motrën tënde. Megjithatë, në mjedisin familjar, dikush ishte “më i shpejtë” dhe ai vend ishte tashmë i zënë, kështu që ti kërkove rrugën tënde.

Sipas psikologjisë evolucionare, prindërit shpesh investojnë më shumë vëmendje dhe burime tek fëmija që e perceptojnë si “më premtuesin”, sepse kjo u sjell atyre kthimin më të madh të investimit të tyre në planin afatgjatë. Kjo është arsyeja pse nuk mjafton vetëm të jesh ndryshe, është e rëndësishme të jesh ndryshe në një mënyrë që prindërve do t’u pëlqejë.

Për më tepër, fëmijët nuk rriten saktësisht në të njëjtat kushte. Me kalimin e kohës, situatat financiare, stresi, dinamikat brenda shtëpisë dhe pjekuria emocionale e prindërve ndryshojnë. Çdo fëmijë, edhe pse ndan të njëjtën shtëpi, në fakt rritet në një mjedis të ndryshëm.

Pasojat e favorizimit prindëror

Një studim i gjerë shkencor që përfshinte më shumë se 19,000 pjesëmarrës ka treguar se trajtimi i pabarabartë i fëmijëve brenda familjes mund të ketë pasoja afatgjata. Sipas një studimi të botuar në revistën Psychological Bulletin, fëmijët më pak të favorizuar kanë më shumë gjasa të vuajnë nga probleme me vetëvlerësimin dhe paqëndrueshmëri emocionale në moshë madhore.

Prindërit, me ose pa vetëdije, shpesh u japin më shumë mbështetje fëmijëve që janë më të qetë, më të ndërgjegjshëm ose thjesht më të përgjegjshëm ndaj tyre. Këta fëmijë përfundimisht zhvillojnë një ekuilibër më të mirë emocional dhe marrëdhënie më të qëndrueshme. Nga ana tjetër, fëmijët më të vegjël, veçanërisht djemtë, shpesh marrin më pak vëmendje, gjë që mund t’i vërë në disavantazh.

Autorët e studimit theksojnë se është e rëndësishme të njihen këto modele për të parandaluar dëmin dhe për të përmirësuar dinamikën familjare.

Kthehu te vetja, pa role dhe krahasime

Nëse e pranon se ke përvetësuar një rol të caktuar në fëmijëri për t’u dalluar nga vëllezërit e motrat e tua, është e rëndësishme të dish se identiteti mund të ndryshojë. Nuk je përgjithmonë ai që duhej të ishe dikur. Mosha e rritur të jep një mundësi për të rimenduar se kush je në të vërtetë, pa krahasime me të tjerët dhe pa presionin për t’u përshtatur me modele të vendosura prej kohësh.

Hulumtimet tregojnë se njerëzit që jetojnë në harmoni me veten, sipas vlerave dhe dëshirave të tyre, përjetojnë kënaqësi dhe paqe të brendshme më të madhe. Provoni aktivitete të reja, drejtohuni drejt gjërave që ju interesojnë vërtet, pavarësisht nëse keni menduar se “nuk ishit gati për këtë” në të kaluarën.

Ajo që dikur ishte një mekanizëm përballimi, tani mund të bëhet një proces i vetëdijshëm drejt rritjes personale dhe një jete më të plotë.

The post Pse je krejtësisht ndryshe nga vëllai ose motra jote? Shkenca ka përgjigjen appeared first on Telegrafi.

Truku interesant që ndihmon fëmijët të ecin për herë të parë pa mbështetje

23 July 2025 at 23:45

Për shumë prindër, momenti kur fëmijët e tyre fillojnë të ecin është një arritje e madhe. Edhe pse çdo fëmijë zhvillohet me ritmin e vet dhe secili është unik, ekzistojnë disa mënyra që prindërit mund të ndjekin për t’i ndihmuar të rrisin vetëbesimin kur përpiqen të ecin pa mbështetje për herë të parë.

Njëra nga këto metoda u bë virale në TikTok, nga një grua, e cila tha se këshillën të cilën e mori nga një prind tjetër, i funksionoi plotësisht.

E njohur me llogarinë e saj, @beth86455 në TikTok, Beth tregoi se vendosja e objekteve të vogla në duar e ndihmoi vajzën e saj të ecte vetë.

@beth86455My baby actually walked!! Not took steps, she WALKED! 😭♬ original sound – xspeed.audiosxx

“Takova sot rastësisht një zonjë që më pyeti nëse vajza ime kishte filluar të ecte. I thashë jo, dhe ajo më tha: ‘Mbaje në këmbë, vendosi dy objekte në duar dhe ajo do të ecë’”.

“Nuk po u besoja syve të mi!!”, duke iu referuar videos që tregonte vajzën e saj duke ecur e sigurt nëpër dhomë.

Në komente, edhe prindër të tjerë që kishin pasur sukses me këtë truk ndanë historitë e tyre, duke sugjeruar objekte që mund t’u jepen fëmijëve, si për shembull karota.

Megjithatë, jo të gjithë kishin pasur të njëjtin rezultat dhe disa prindër kujtuan të tjerët që të mos shqetësohen nëse fëmija i tyre ka nevojë për më shumë kohë. /Telegrafi/

The post Truku interesant që ndihmon fëmijët të ecin për herë të parë pa mbështetje appeared first on Telegrafi.

Zakone që prindërit përdorin për të minuar vetëbesimin e fëmijëve, dhe shpesh nuk janë të vetëdijshëm për to

22 July 2025 at 23:46

Prindërit shpesh kanë qëllimet më të mira, por disa modele sjelljeje mund ta dëmtojnë seriozisht vetëbesimin e një fëmije me kalimin e kohës. Në vend që t’i forcojnë ato, këto zakone mund t’i bëjnë fëmijët të ndihen të pasigurt, të padashur ose të pavlerë.

Ja disa zakone prindërimi që ekspertët i identifikojnë si veçanërisht të dëmshme për vetëbesimin e një fëmije.

Ashpërsi pa butësi

Qasja e njohur si “dashuri e ashpër” bazohet në bindjen se rreptësia është mënyra më e mirë për të përgatitur një fëmijë për jetën. Ndërsa mund të jetë e dobishme ndonjëherë, mosdhënia e lavdërimeve dhe dashurisë për një kohë të gjatë mund të krijojë ndjenja të papranueshmërisë dhe pasigurisë tek një fëmijë. Me kalimin e kohës, një fëmijë mund të fillojë të besojë se nuk është i denjë për dashuri nëse nuk përmbush standardet e larta.

Krahasimet që dekurajojnë

Prindërit shpesh mendojnë se krahasimi i vetes me fëmijët e tjerë do ta inkurajojë fëmijën e tyre të përpiqet më shumë. Por në realitet, një sjellje e tillë shpesh ka efektin e kundërt – fëmija ndihet më pak i vlefshëm, sukseset e tij humbasin rëndësinë dhe motivimi i tij zvogëlohet. Krahasimet ngjallin dyshime në aftësitë e tij.

Mbrojtja e tepërt si pengesë

Një qëndrim mbrojtës ndaj një fëmije është i natyrshëm, por kur kjo shndërrohet në “shpëtim” të vazhdueshëm nga problemet, fëmija privohet nga mundësia për të zhvilluar qëndrueshmëri dhe pavarësi. Nëse nuk mëson kurrë si të përballet me shqetësimin, do ta ketë të vështirë të lundrojë në situata të jetës reale.

Fjalë që krijojnë kufij

Përdorimi i fjalëve si “gjithmonë” dhe “kurrë” kur përshkruhet sjellja e një fëmije mund të dëmtojë imazhin e tij për veten në planin afatgjatë. Fraza si “ti nuk mund ta bësh kurrë këtë” ose “ti gjithmonë bën gabime” dërgojnë mesazhin se gabimet janë pjesë e personalitetit të tij, jo diçka që mund të ndryshohet.

The post Zakone që prindërit përdorin për të minuar vetëbesimin e fëmijëve, dhe shpesh nuk janë të vetëdijshëm për to appeared first on Telegrafi.

Prindërit tuaj ju kanë rritur mirë nëse nuk ju shqetësojnë këto tre gjëra

22 July 2025 at 19:30

Mënyra se si reagojmë në situata të vështira shpesh pasqyron themelet emocionale që kemi fituar në fëmijëri.

Njerëzit që rriten në një mjedis të qëndrueshëm dhe mbështetës kanë tendencë të zhvillojnë aftësinë për të qëndruar të qetë, të dhembshur dhe të sigurt edhe kur përballen me siklet, dështim ose kufizime të të tjerëve.

Disa sjellje mund të demonstrojnë qartë stabilitetin emocional që vjen nga një edukim i ekuilibruar. Pra, nëse prindërit tanë na kanë rritur mirë, këto tre gjëra nuk na shqetësojnë, pohojnë ekspertë dhe këshilltarë të ndryshëm.

Nuk ndjen zili për suksesin e të tjerëve

Njerëzit që prindërit e tyre u kanë mësuar pjekurinë emocionale nuk e ndiejnë nevojën ta krahasojnë veten me të tjerët. Kur dikush tjetër arrin diçka, ata dinë ta mbështesin sinqerisht atë dhe të gëzohen për suksesin e dikujt tjetër pa ndjerë se vlera e tyre po zvogëlohet. Atyre u mësohet se secili ka rrugën e vet dhe se i vetmi krahasim i vërtetë është me progresin e tyre, sipas terapistëve dhe ekspertëve , shkruan YourTango.

Ti di si të pranosh kritika konstruktive

Këshilltarët theksojnë se njerëzit që kanë mësuar si të merren me reagimet në fëmijëri nuk e shohin kritikën si sulm, por si një mundësi për rritje. Prindërit që i vunë në dukje gabimet me respekt dhe pa i turpëruar i ndihmuan fëmijët të zhvillonin aftësinë për të dëgjuar, për të mësuar dhe për t’u përmirësuar pa dëmtuar vetëbesimin e tyre.

Ti i respekton kufijtë e të tjerëve pa u ndjerë i refuzuar

Nëse dikush na vendos një kufi dhe ne nuk e marrim personalisht, ka të ngjarë që prindërit tanë na kanë mësuar të respektojmë njerëzit e tjerë. Në vend që të përpiqemi ta shndërrojmë “jo”-në e dikujt në një “po”, ne e kuptojmë se të gjithë kanë të drejtë të vendosin se çfarë është e drejtë për të. Një mirëkuptim i tillë është një shenjë e stabilitetit emocional dhe respektit ndërpersonal.

Qasja jonë ndaj situatave të jetës është shpesh rezultat i asaj që kemi mësuar në fëmijëri. Nëse nuk mërzitemi lehtë nga gjëra të caktuara dhe dimë si të qëndrojmë të qetë, është një shenjë e mirë që prindërit tanë na kanë mësuar stabilitetin emocional dhe respektin për të tjerët. Tipare të tilla nuk zhvillohen rastësisht, por janë rezultat i një edukimi të kujdesshëm dhe të shëndetshëm.

The post Prindërit tuaj ju kanë rritur mirë nëse nuk ju shqetësojnë këto tre gjëra appeared first on Telegrafi.

Prindërit tuaj ju rritën mirë nëse keni këto katër zakone të përditshme

3 July 2025 at 08:52

Ndikimi prindëror lë një gjurmë të thellë në zakonet e përditshme që formësojnë karakterin, marrëdhëniet dhe mënyrën se si përballemi me jetën.

Ndërsa asnjë edukim nuk është perfekt, sjellje të caktuara në moshë madhore mund të jenë një shenjë e qartë se një person ka pasur prindër emocionalisht të pjekur dhe mbështetës. Prandaj, prania e këtyre zakoneve në moshë madhore shpesh tregon një edukim emocionalisht të shëndetshëm dhe marrëdhënie të qëndrueshme në fëmijërinë e hershme.

Ti di si të vendosësh kufij pa u ndjerë fajtor

Psikologët theksojnë se aftësia për të vendosur kufij personalë, pa pasur nevojë për justifikim ose ndjenjë turpi, shpesh buron nga një shtëpi ku fëmijëve u mësohet të respektojnë kufijtë e tyre dhe të të tjerëve. Nëse mund të themi qartë “jo” pa frikën e refuzimit, kjo është një shenjë se na është dhënë siguri emocionale në fëmijëri.

Mos u turpëro për emocionet e tua

Sipas terapistëve të ndryshëm, të rriturit që shprehin hapur emocionet e tyre dhe nuk ndihen të dobët për shkak të lotëve ose cenueshmërisë, ka shumë të ngjarë të jenë rritur në një mjedis ku ndjenjat pranoheshin dhe kuptoheshin. Një edukim i tillë inkurajon shkrim-leximin emocional dhe mundëson komunikim të shëndetshëm.

Nuk je i varur nga miratimi i të tjerëve

Ekspertët e shëndetit mendor theksojnë se njerëzit që nuk janë të fiksuar pas pëlqyerjes nga të gjithë, kanë tendencë të vijnë nga një mjedis ku ndiheshin të dashur pa kushte. Nëse dimë si ta njohim vlerën tonë pa vlerësim të jashtëm, ky është një tregues i fortë i një edukimi të qëndrueshëm dhe mbështetës.

Ti di si të kujdesesh për veten, edhe kur është e vështirë.

Psikologët theksojnë se zakoni i kujdesit të rregullt për veten tonë – qoftë duke ngrënë, duke pushuar apo duke kërkuar mbështetje – tregon se kemi mësuar si t’i njohim nevojat tona dhe të mos i lëmë pas dore ato. Të rriturit që kishin prindër emocionalisht të disponueshëm shpesh e kanë më të lehtë të jenë në harmoni me veten dhe të dallojnë kur kanë nevojë për pushim.

Nëse i dalloni këto zakone tek vetja, ka shumë mundësi që familja juaj t’ju ketë ofruar më shumë mbështetje emocionale sesa mund të mendoni.

The post Prindërit tuaj ju rritën mirë nëse keni këto katër zakone të përditshme appeared first on Telegrafi.

Psikologu nga Kosova paralajmëron prindërit: Mos ua blini fëmijëve arushin Labubu

2 July 2025 at 22:49

Psikologu i njohur nga Kosova, Visar Sadiku ka bërë një reagim në Facebook, duke u dhënë një paralajmërim prindërve për lodrat La Bubu.

Ai u ka bërë thirrje prindërve që të mos ua blejnë fëmijëve të tyre këtë lodër, gjegjësisht të mos bëhen pjesë e këtij trendi.

“Mos i bli fëmijës arushin La Bubu! Mos u bëjë pjese e trendit! Jo çdo trend është pozitiv për fëmijën!”, ka paralajmëruar psikologu Sadiku.

Ai gjithashtu përmes një statusi në Facebook ka shtjelluar dhe përmbledhur një mori arsyesh pse prindërit nuk duhet ta blejnë lodrën.

A janë të dëmshme për fëmijët?

Janë disa rreziqe të mundshme që duhet të shqyrtojnë prindërit:

Përmbajtja vizuale / emocionale:

-Këto lodra kanë fytyra të egra, dhëmbë të mprehtë dhe shprehje që nuk janë tipike për lodrat për fëmijë.

-Mund të shkaktojnë ankth te fëmijët e ndjeshëm, veçanërisht në moshat 3–6 vjeç.

Përbërja fizike:

– Shumë lodra si këto nuk janë të certifikuara për siguri për moshat e vogla.

-Mund të kenë pjesë të vogla që rrezikojnë mbytjen, ose materiale të padeklaruara që mund të përmbajnë kimikate (nëse janë të falsifikuara ose të pasigurta).

Mesazhi që përçojnë:

-Disa prindër shprehen se lodra të tilla “normalizojnë” fytyra agresive ose sjellje antisociale në mënyrë të pavetëdijshme te fëmijët.

– Ato janë krijuar për tregun e të rriturve, dhe përdorimi nga fëmijët mund të jetë i keqkuptuar si i përshtatshëm.

Çfarë duhet të bëni ju si prind?

-Pyesni veten: “Çfarë mesazhi i jep kjo lodër fëmijës tim?”. A inkurajon dashuri, kreativitet dhe lojë të shëndetshme?

Mos lejoni që trendet virale të zëvendësojnë gjykimin tuaj si prind!

The post Psikologu nga Kosova paralajmëron prindërit: Mos ua blini fëmijëve arushin Labubu appeared first on Telegrafi.

Zhvillimi i këtyre aftësive është thelbësor për përmirësimin e inteligjencës tek fëmijët

2 July 2025 at 16:52

Inteligjenca është një tipar që një fëmijë e trashëgon pjesërisht, por kërkon punë për zhvillimin e saj.

Gjithashtu, ekspertët nxjerrin në pah tre aftësi themelore që mund të ndihmojnë në zhvillimin e inteligjencës së fëmijëve: të menduarit kritik, rregullimi emocional dhe përshtatshmëria sociale.

Konkretisht, të menduarit kritik i aftëson fëmijët të analizojnë situatat, të identifikojnë opsionet, të marrin në konsideratë pasojat dhe të marrin vendime të informuara.

Kjo aftësi zhvillohet duke i inkurajuar fëmijët të bëjnë pyetje dhe të mendojnë për zgjidhje të ndryshme. Përveç kësaj, të luash lojëra që përfshijnë vendimmarrje dhe të menduar strategjik, siç është shahu ose enigmat, mund t’i ndihmojë fëmijët të praktikojnë të menduarit kritik. Përmes kësaj praktike, fëmijët mësojnë të mendojnë “jashtë kornizave”, gjë që është e nevojshme për t’u menaxhuar në situata të paparashikueshme.

Përveç kësaj, aftësia e një fëmije për të njohur dhe rregulluar emocionet e tij luan një rol të madh në zhvillimin e inteligjencës. Fëmijët që dinë të njohin emocionet e tyre dhe mësojnë t’i përballojnë ato shpesh janë më të përgatitur për t’u përballur me situatat e paparashikueshme ose stresuese që janë të pashmangshme në jetë. Një fëmijë që ndihet i frustruar sepse nuk ka arritur të përfundojë një detyrë, duhet të mësojë si të qetësohet, të identifikojë shkakun e frustrimit të tij dhe të ecë përpara.

Aktivitete të tilla si ushtrimet e frymëmarrjes mund t’i ndihmojnë fëmijët e vegjël të mësojnë të qetësohen në situata stresuese. Përmes këtyre aftësive të rregullimit emocional, fëmijët zhvillojnë forcën dhe fleksibilitetin e brendshëm, gjë që i ndihmon ata të jenë më elastikë në situata sfiduese.

Gjithashtu, përshtatshmëria sociale është një aftësi që i ndihmon fëmijët të lidhen me sukses me të tjerët dhe të përshtaten në situata të ndryshme sociale. Fëmijët që dinë të krijojnë marrëdhënie pozitive, të negociojnë dhe të zgjidhin konfliktet me bashkëmoshatarët e tyre ia dalin mbanë më mirë në mjedise shoqërore.

Të gjitha këto aftësi nuk janë të dobishme vetëm në marrëdhëniet me miqtë, por edhe në shkollë dhe në jetën e mëvonshme, sepse fëmijët që janë të adaptueshëm shoqërisht kanë më shumë gjasa të përballen me sfida në situata të ndryshme shoqërore dhe profesionale.

The post Zhvillimi i këtyre aftësive është thelbësor për përmirësimin e inteligjencës tek fëmijët appeared first on Telegrafi.

Prindërit që kanë këto zakone prindërimi ndërtojnë besim, jo frikë tek fëmijët e tyre

1 July 2025 at 17:26

Fëmijët duan që prindërit e tyre t’u besojnë, t’i mbështesin në marrjen e vendimeve të duhura dhe t’u mësojnë si të jetojnë jetë kuptimplote dhe të përmbushura.

Edhe pse ndonjëherë mund të sillen rebelisht, shpesh kjo ndodh sepse ndiejnë se nuk janë dëgjuar ose mbështetur në kohën e duhur.

Nëse fëmija juaj ju flet me besim, është e rëndësishme t’i përgjigjeni me respekt, jo me ndëshkim apo frikë. Besimi, jo frika, është themeli i një marrëdhënieje të shëndetshme, thonë ekspertët e prindërimit për The Times of India. Ata kanë identifikuar gjashtë zakone të thjeshta që prindërit mund të përvetësojnë për të ndërtuar një marrëdhënie të tillë, të cilat i theksojmë më poshtë.

Besojini fëmijëve tuaj

Fëmijët tuaj kanë mendimet, ndjenjat dhe perceptimet e tyre për botën, edhe kur bëjnë gabime. Në vend që t’i korrigjoni vazhdimisht, lërini të mësojnë nga gabimet e tyre. Jini pranë tyre kur bien, por mos i frikësoni. “Frika e mban fëmijën larg, por besimi i jep forcën për t’u hapur”, është një mesazh që prindërit nuk duhet ta harrojnë, thonë ekspertët.

Balanconi pritjet dhe besimin

Pritjet janë një pjesë e natyrshme e prindërimit, por ato nuk duhet të bëhen barrë. Fëmijët kanë nevojë për besimin tuaj tek ata, edhe kur dështojnë. Mos u impononi ambiciet tuaja të paplotësuara, por mbështetni ëndrrat e tyre. Nëse bëjnë një gabim, mos bërtisni. Tregojuni atyre se kanë të drejtë të provojnë përsëri.

Shmangni dënimet e ashpra

Ndëshkimet e ashpra dhe të shpeshta i inkurajojnë fëmijët të fshehin të vërtetën dhe të përdorin gënjeshtra. Në vend të frikësimit, zgjidhni udhëzime të buta dhe pasoja që mësojnë. Lejojini ata të bëjnë zgjedhje, madje edhe gabime, por gjithmonë udhëzojini me mbështetje, jo me kërcënim, shtojnë ekspertët për The Times of India.

Mos i krahasoni me të tjerët

Çdo fëmijë është unik dhe ka të drejtë që zëri i tij të dëgjohet. Krahasimet dhe kritikat vetëm sa inkurajojnë rebelimin dhe tërheqjen. Krijoni një mjedis të sigurt ku fëmija juaj ndihet i respektuar pavarësisht arritjeve të të tjerëve.

Jini shembull sepse fëmijët mësojnë duke vëzhguar.

Fëmijët mësojnë sjellje duke parë se si silleni ju. Në vend që t’ua mësoni vetëm me fjalë, tregojani me shembull. Kur veproni me respekt, ndershmëri dhe durim, ata do t’i mësojnë edhe ato vlera.

Ndërtoni një marrëdhënie si ekip

Prindërimi nuk ka të bëjë me urdhërimin, por me bashkëpunimin. Përfshijini fëmijët tuaj në diskutimet familjare dhe në vendosjen e rregullave. Kjo do t’u tregojë atyre se i respektoni dhe i konsideroni anëtarë të barabartë të familjes. Kjo do të forcojë besimin e tyre tek ju si udhërrëfyes, jo si shef.

The post Prindërit që kanë këto zakone prindërimi ndërtojnë besim, jo frikë tek fëmijët e tyre appeared first on Telegrafi.

Pesë gjëra që prindërit e fëmijëve të suksesshëm i bëjnë ndryshe

12 June 2025 at 15:55

Prindërit e fëmijëve me arritje të larta ndajnë disa zakone të përbashkëta që i ndihmojnë të rrisin fëmijët e tyre, por rrallë flasin për to me zë të lartë.

Në vend që të ushtrojnë presion, ata udhëheqin me dashuri, ushqejnë kuriozitetin dhe i lejojnë fëmijët e tyre të eksplorojnë botën vetë. Ja çfarë i dallon ata nga të tjerët.

Në shtëpinë e tyre, optimizmi është themeli i gjithçkaje.

Suksesi fillon me besimin se suksesi është i mundur. Prindërit e fëmijëve të suksesshëm ngjallin optimizëm që në moshë të vogël. Pavarësisht rrethanave, ata përçojnë mesazhin se çdo gjë është e mundur. Në shtëpinë e tyre, motoja është e qartë: Çfarëdo që ëndërroni dhe për të cilën përpiqeni, mund ta arrini, raporton The Times of India.

Ata e përshtatin motivimin me interesat e fëmijës

Prindërit shpesh bëjnë gabimin duke u përpjekur t’i motivojnë të gjithë fëmijët e tyre në të njëjtën mënyrë. Por ata që rrisin fëmijë të suksesshëm e dinë se motivimi duhet të jetë personal. Në vend që të shtyjnë përpara qëllime të përgjithshme, ata i lidhin ato me atë që fëmija i pëlqen. Nëse një fëmijë i do filmat, tregojini se si matematika mund ta ndihmojë në menaxhimin e financave të një karriere të ardhshme si aktor. Personalizimi i motivimit është çelësi i motivimit të brendshëm.

Ato i lejojnë fëmijët të mësojnë përmes përvojës së tyre

Mësimi nuk ndodh vetëm në klasë, por ndodh çdo ditë, përmes lojës, eksplorimit dhe gabimeve të vogla. Prindërit e suksesshëm nuk i zgjidhin çdo problem fëmijës së tyre, por përkundrazi i japin atij hapësirën për të provuar vetë. Prindërit i rezistojnë dëshirës për t’i bërë gjërat të lehta sepse e dinë se sfidat janë ato që ndërtojnë vetëbesim dhe zgjuarsi.

Ata kultivojnë kuriozitet, jo vetëm zakone pune

Kurioziteti është një nga themelet më të rëndësishme të suksesit. Prindërit e fëmijëve të suksesshëm përqendrohen jo vetëm në punë të palodhur, por edhe në zbulimin e botës me gëzim. Udhëtimet, librat, bisedat rreth pyetjeve të mëdha, të gjitha këto janë mënyra për të inkurajuar dashurinë për të mësuar. Në vend që dija të jetë një detyrim, ajo bëhet një aventurë, raporton The Times of India.

Ata udhëheqin me dashuri, jo me presion.

Në shtëpinë e tyre nuk ka disiplinë ushtarake. Këta prindër nuk veprojnë si trajnerë ose komandantë. Përkundrazi, ata janë të pranishëm, mbështetës dhe e lejojnë fëmijën të udhëheqë lojën. Ata nuk e detyrojnë, nuk urdhërojnë, nuk kontrollojnë, por janë gjithmonë aty kur nevojitet ndihmë. Është ky ekuilibër që i jep fëmijës sigurinë për të eksploruar, për të bërë gabime dhe për t’u rritur.

The post Pesë gjëra që prindërit e fëmijëve të suksesshëm i bëjnë ndryshe appeared first on Telegrafi.

Tri aftësi të rëndësishme që fëmijët kanë nevojë për të zhvilluar zgjuarsinë

4 June 2025 at 22:24

Zhvillimi i shkathtësisë tek fëmijët nuk është diçka që ndodh brenda natës, por përmes ushtrimeve praktike dhe situatave të përditshme, prindërit mund t’i ndihmojnë fëmijët të ndërtojnë këtë aftësi kyçe.

Ekspertët theksojnë se ekzistojnë tre aftësi themelore që mund të ndihmojnë në zhvillimin e zgjuarsisë: të menduarit kritik, rregullimi emocional dhe përshtatshmëria sociale.

Më poshtë, zbulojmë se si secila prej këtyre aftësive kontribuon në zhvillimin e zgjuarsisë tek fëmijët.

Të menduarit kritik si themel i zgjuarsisë

Të menduarit kritik u lejon fëmijëve të analizojnë situatat, të identifikojnë opsionet, të marrin në konsideratë pasojat dhe të marrin vendime të informuara. Kjo aftësi zhvillohet duke i inkurajuar fëmijët të bëjnë pyetje dhe të mendojnë për zgjidhje të ndryshme. Për shembull, kur një fëmijë has një problem, inkurajojeni të mendojë për disa zgjidhje të mundshme në vend që të kërkojë menjëherë zgjidhjen e lehtë.

Të luash lojëra që përfshijnë vendimmarrje dhe të menduar strategjik, siç është shahu ose enigmat, mund t’i ndihmojë fëmijët të praktikojnë të menduarit kritik. Përmes kësaj praktike, fëmijët mësojnë të mendojnë “jashtë kornizave”, gjë që është thelbësore për të qenë të shkathët në situata të paparashikueshme.

Rregullimi emocional

Aftësia e një fëmije për të njohur dhe rregulluar emocionet e tij luan një rol të madh në zhvillimin e zgjuarsisë. Fëmijët që dinë të njohin emocionet e tyre dhe mësojnë t’i përballojnë ato shpesh janë më të përgatitur për t’u përballur me situata të paparashikueshme ose stresuese.

Për shembull, një fëmijë që ndihet i frustruar sepse dështoi në një detyrë duhet të mësojë si të qetësohet, të identifikojë shkakun e frustrimit të tij dhe të vazhdojë përpara. Aktivitetet që përfshijnë meditim ose ushtrime të frymëmarrjes mund t’i ndihmojnë fëmijët të mësojnë të qetësohen gjatë kohërave stresuese. Përmes këtyre aftësive të rregullimit emocional, fëmijët zhvillojnë forcë dhe fleksibilitet të brendshëm, gjë që i ndihmon ata të jenë më të shkathët në situata sfiduese.

Përshtatshmëria sociale

Shkathtësia zhvillohet gjithashtu nëpërmjet përshtatshmërisë sociale, e cila i ndihmon fëmijët të lidhen me sukses me të tjerët dhe të përshtaten në situata të ndryshme sociale. Fëmijët që dinë të krijojnë marrëdhënie pozitive, të negociojnë dhe të zgjidhin konfliktet me bashkëmoshatarët, ia dalin më mirë në mjedise shoqërore.

Inkurajimi i fëmijëve për të komunikuar me të tjerët, për të dëgjuar ndjenjat e tyre dhe për të mësuar se si të bashkëpunojnë mund t’i ndihmojë ata të ndërtojnë aftësi sociale. Këto aftësi nuk janë të dobishme vetëm në marrëdhëniet me miqtë, por edhe në shkollë dhe më vonë në jetë, pasi fëmijët që janë të adaptueshëm shoqërisht kanë më shumë gjasa të përballen me sfida në situata të ndryshme sociale dhe profesionale.

The post Tri aftësi të rëndësishme që fëmijët kanë nevojë për të zhvilluar zgjuarsinë appeared first on Telegrafi.

Si të rrisni një fëmijë të lumtur? Këto zakone prindërore janë çelësi për këtë

3 June 2025 at 23:50

Rritja e një fëmije të lumtur nuk ka të bëjë me dhurata, dalje apo ëmbëlsira të shtrenjta. Përkundrazi, çelësi qëndron në gjeste të vogla të përditshme, si një përqafim pas një dite të vështirë, mbështetje e qetë gjatë kohërave të vështira dhe një ndjenjë sigurie që një fëmijë e ndien si në shtëpi.

Ja çfarë ka vërtet rëndësi kur bëhet fjalë për rritjen e një fëmije me një zemër të përmbushur dhe të gëzuar, sipas ekspertëve në The Times of India.

Dëgjojini, edhe kur flasin për gjëra të vogla

Fëmijët duhet të ndiejnë se zëri i tyre ka rëndësi. Kur i lejoni të shprehin mendimet e tyre në tryezën e darkës ose gjatë një bisede, u mësoni atyre se mendimet e tyre kanë rëndësi. Fëmijët që ndihen të dëgjuar kanë më shumë gjasa të rriten të sigurt dhe të qëndrueshëm emocionalisht.

Mësojini ata të shijojnë momentet e zakonshme

Lumturia nuk gjendet gjithmonë në ngjarje të mëdha. Duke treguar gëzim në gjërat e përditshme, si të shikosh retë ose të bësh një sanduiç, ia kalon dhuratën e kënaqësisë dhe mirënjohjes fëmijës tënd. Momentet rutinë mund të bëhen të çmuara kur ndahen me dashuri.

Lavdëroni përpjekjet, jo vetëm arritjet

Në vend që të shpërbleni vetëm rezultatet, lavdëroni këmbënguljen, progresin dhe përpjekjet e tyre. Kjo do të zhvillojë një mentalitet rritjeje, jo një perfeksionist. Fëmija juaj do të ndihet krenar që është përpjekur, në vend që të ketë frikë se mos bën një gabim.

Bëjeni shtëpinë një vend të sigurt për gabimet

Gabimet duhet të jenë pjesë e të mësuarit, jo një arsye për t’u turpëruar. Kur një fëmijë e di që është në rregull të bjerë, është më e lehtë të ngrihet dhe të provojë përsëri. Shtëpia duhet të jetë një vend ku gabimet mund të bëhen pa frikë, sepse kjo ndërton qëndrueshmëri dhe vetëbesim.

Përfshijini ata në vepra të mira

Gjestet e përbashkëta si ndihma ndaj një fqinji të moshuar ose kujdesi për një kafshë të braktisur u mësojnë fëmijëve empatinë. Këto skena të qeta mirësie shpesh mbeten ndër kujtimet më të fuqishme të fëmijërisë.

Mos e nxitoni fëmijërinë

Një fëmijë ka të drejtë të jetë fëmijë – të luajë, të ecë më ngadalë, të qeshë pa asnjë arsye. Oraret e mbingarkuara dhe pritjet tepër të larta mund t’i privojnë nga ajo që është e natyrshme dhe e rëndësishme për zhvillimin e tyre, si dhe nga liria për të qenë thjesht ai që është.

Krijoni tradita të vogla familjare

Qofshin petulla të dielave, përralla para gjumit apo një përqafim i veçantë për ditëlindje, këto zakone të vogla krijojnë një ndjenjë sigurie dhe përkatësie. Janë këto rutina që fëmijët i mbajnë me vete në moshë madhore si kujtime të ngrohta.

Mos i rregulloni emocionet e tyre menjëherë, por jini aty për ta

Ndonjëherë, nuk ke nevojë të thuash asgjë. Vetëm të jesh aty për një fëmijë që qan mund të jetë e mjaftueshme. Në vend që të nxitohesh ta ngushëllosh, është e rëndësishme t’i tregosh se të gjitha emocionet, madje edhe ato të vështirat, pranohen. Kjo u mëson atyre njohuri emocionale dhe shprehje të shëndetshme të ndjenjave.

The post Si të rrisni një fëmijë të lumtur? Këto zakone prindërore janë çelësi për këtë appeared first on Telegrafi.

Zgjedhja e mençur për fëmijën tuaj: Instrument muzikor në vend të pajisjeve elektronike

3 June 2025 at 22:45

Terapia me muzikë ndihmon në përmirësimin e disponimit dhe përshpejtimin e periudhës së rikuperimit

Studimet tregojnë se muzika ka efekte të thella terapeutike në trurin e njeriut. Terapia muzikore përdoret gjithnjë e më shumë si një metodë mbështetëse në trajtimin e çrregullimeve emocionale dhe fizike, duke ndikuar pozitivisht në rritjen e disponimit dhe shërimin më të shpejtë pas sëmundjeve apo ndërhyrjeve të rënda mjekësore.

Mësimi i muzikës përshpejton rikuperimin edhe pas sulmit në tru

Hulumtimet klinike kanë vërtetuar se të luajturit një instrument muzikor aktivizon pjesë të trurit të lidhura me lëvizjen, kujtesën dhe emocioneve, gjë që ndihmon pacientët në rehabilitimin pas sulmeve cerebrale. Gjithashtu, tek fëmijët me çrregullime të të nxënit, si disleksia, muzika përmirëson përpunimin e tingujve dhe perceptimin e gjuhës, duke lehtësuar të kuptuarit e fjalëve dhe leximin, transmeton Telegrafi.

E ardhmja fillon në fëmijëri: Muzika si mburojë kundër demencës

Ekspozimi ndaj muzikës dhe trajnimi muzikor që në fëmijëri lidhet me funksione më të zhvilluara kognitive në moshë të shtyrë. Sipas studimeve, njerëzit që janë marrë me muzikë që në moshë të hershme kanë më pak gjasa të zhvillojnë demencë ose sëmundje neurodegjenerative si Alzheimeri.

Muzika përmirëson koordinimin

Gjatë luajtjes së një instrumenti muzikor, truri përpunon njëkohësisht informacionin vizual (notat), dëgjimin dhe lëvizjet fizike të koordinuara të duarve. Ky proces kompleks stimulon lidhjet neuronale, përmirëson reagimin e trurit dhe e zhvillon ndjeshëm koordinimin sy-duar, një aftësi e rëndësishme për jetën e përditshme.

Muzika e stërvit dëgjimin

Muzikantët kanë aftësinë për të dalluar zërat dhe tonet individuale në një ambient të mbushur me zhurmë. Mësimi i muzikës ndihmon në përpunimin e detajuar të sinjaleve dëgjimore, gjë që përmirëson jo vetëm dëgjimin selektiv, por edhe të kuptuarit e të folurit në mjedise të zhurmshme,  aftësi e çmuar, sidomos për fëmijët në mjediset shkollore.

Largon stresin dhe përmirëson shëndetin mendor

Të luajturit një instrument muzikor është një formë natyrale e relaksimit mendor. Muzika ndihmon në uljen e nivelit të kortizolit (hormonit të stresit), zvogëlon tensionin e gjakut dhe ndihmon në përballimin e ankthit, depresionit dhe çrregullimeve të gjumit. Madje, edhe dëgjimi aktiv i muzikës qetësuese mund të ketë efekte të ngjashme.

Ushtrim për trurin: Muzika mpreh kujtesën dhe mendimin

Luajtja e një instrumenti është një nga format më të fuqishme të ushtrimit të trurit. Ajo aktivizon njëkohësisht shumë zona të trurit, përfshirë ato që lidhen me kujtesën, planifikimin dhe kreativitetin. Kjo është arsyeja pse muzikantët tregojnë performancë më të mirë në detyra që kërkojnë përqendrim dhe kujtesë afatgjatë. Gjithashtu, studimet tregojnë se muzika mund të ngadalësojë përparimin e sëmundjeve degjenerative të trurit si Alzheimeri dhe demenca.

Në një kohë kur fëmijët po kalojnë gjithnjë e më shumë kohë para ekraneve, një instrument muzikor nuk është thjesht një alternativë, por një investim i vlefshëm për zhvillimin e tyre emocional, mendor dhe fizik. /Telegrafi/

The post Zgjedhja e mençur për fëmijën tuaj: Instrument muzikor në vend të pajisjeve elektronike appeared first on Telegrafi.

Psikologu nxjerr në pah një aftësi që ndryshon trurin dhe nxit suksesin në jetë

3 June 2025 at 18:46

Një këshilltar lidershipi dhe psikolog, i cili ka punuar me profesionistë të nivelit të lartë nga industri të ndryshme për më shumë se 30 vjet, thekson se ka një gjë që konfirmohet vazhdimisht – shprehja artistike, në çdo formë, mund ta ndryshojë thellësisht një person.

Si shembull, ai citon një deklaratë të Steve Jobs nga viti 1995, i cili tha në atë kohë se Macintosh ishte kaq i suksesshëm pikërisht sepse u krijua nga njerëz që ishin njëkohësisht artistë dhe shkencëtarë – muzikantë, poetë, historianë dhe në të njëjtën kohë programues të nivelit të lartë.

Nga të gjitha format e artit, sipas përvojës së tij, të luash një instrument muzikor ka efektin më të fortë dhe më të gjerë në tru. Qoftë piano, kitarë apo trombë – aktivizon pothuajse të gjithë trurin: aftësitë motorike, njohjen e modeleve, rregullimin emocional, kreativitetin dhe qëndrueshmërinë.

Kjo është arsyeja pse ai beson se prindërit duhet t’i inkurajojnë fëmijët e tyre të mësojnë të luajnë muzikë sa më herët që të jetë e mundur. Hulumtimet tregojnë se fëmijët që mësojnë muzikë kanë IQ më të lartë, aftësi më të mira gjuhësore dhe një bazë më të fortë për sukses në pothuajse çdo fushë të jetës, ja pse.

Vizualizimi i suksesit bëhet i natyrshëm

Muzikantët nuk thjesht praktikojnë, ata imagjinojnë. Ata e shohin skenën, dëgjojnë notat, e ndiejnë suksesin përpara se të ndodhë. Ata mësojnë jo vetëm të reagojnë ndaj realitetit, por edhe ta krijojnë atë.

Zhvillimi i një marrëdhënieje të veçantë me kohën

Kur praktikojmë një instrument, koha nuk është më abstrakte. Ndjejmë se sa shumë na kushton shpërqendrimi dhe sa shumë sjell përqendrimi i plotë.

Ne bëhemi më të vetëdijshëm për kohën, jo nga stresi, por nga respekti për të. Ne nuk nxitohemi – duam që çdo moment të ketë kuptim. Kjo disiplinë zbatohet në gjithçka – nga marrëdhënia jonë me punën deri te marrëdhëniet tona me njerëzit.

Ne ndalojmë së ikuri nga shqetësimi

Nuk ka muzikant që nuk është përballur me pjesë të një vepre që nuk i pëlqejnë ose në të cilat ngec. Nuk ka rrugë të shkurtra. Nuk mund t’ia lëmë dikujt tjetër ose ta anashkalojmë. Duhet të qëndrojmë me të derisa të bëhet më e lehtë.

Shumica e njerëzve i shmangin situatat e pakëndshme, por muzika na mëson t’i kërkojmë ato. Në vend që të panikohemi përballë vështirësisë, ne e shohim atë si një mundësi për rritje.

Ne mësojmë se mund të menaxhojmë emocionet

Muzika nuk është vetëm një rezultat. Është një mënyrë për të menaxhuar gjendjen tonë të brendshme – përmes tingullit, frymëmarrjes, ritmit dhe përgatitjes.

Kjo bëhet një aftësi që ndihmon edhe në jetën e përditshme – para një bisede të vështirë, në një konflikt ose kur jemi të mbingarkuar nga emocionet. Ne nuk i shprehim më emocionet thjesht spontanisht – ne i drejtojmë ato.

Ne e kuptojmë që mërzia është një mesazh, jo një pengesë

Muzikantët nuk luajnë shkallë pa një qëllim. Ata e dinë se çfarë duan të përmirësojnë: saktësi, kontroll, frazim. Pa këtë, vëmendja shpërqendrohet dhe praktika bëhet e mërzitshme.

Mërzia është në fakt një sinjal – truri thotë: “Më trego për çfarë shërben kjo.” Ky realizim ndryshon gjithçka. Në vend që ta etiketojmë diçka si të mërzitshme, ne pyesim veten: “Cili është qëllimi im?”

Kur ngecim, mësojmë të shpikim zgjidhje të reja

Ndonjëherë diçka thjesht nuk funksionon – gishtat nuk shtrihen, ritmi nuk përputhet. Kështu që provojmë diçka të ndryshme. Improvizojmë, rirregullojmë, kompozojmë diçka të re.

Pastaj dështimi bëhet lëndë djegëse. Muzika na mëson: kur nuk mund ta ndjekësh hartën, vizato një të re. Inovacioni nuk është talent – është një përgjigje ndaj një pengese.

The post Psikologu nxjerr në pah një aftësi që ndryshon trurin dhe nxit suksesin në jetë appeared first on Telegrafi.

Prindërit që bëjnë gjashtë gjëra rrisin fëmijë të sigurt dhe të suksesshëm

2 June 2025 at 13:46

Vetëbesimi dhe suksesi i fëmijëve shpesh nuk janë rezultat i rastësisë, por i vendimeve dhe sjelljeve të përditshme të prindërve të tyre.

Ekspertët theksojnë se ekzistojnë disa zakone dhe vlera që prindërit ua kalojnë fëmijëve të tyre, dhe janë këto zakone që bëjnë një ndryshim të madh në zhvillimin e imazhit dhe motivimit të një fëmije për veten.

Këto janë gjashtë gjëra që prindërit bëjnë më shpesh për të rritur fëmijë të sigurt dhe të suksesshëm.

Ata ofrojnë mbështetje të pakushtëzuar

Fëmijët që ndihen të mbështetur nga prindërit e tyre si në sukseset ashtu edhe në dështimet e tyre, zhvillojnë një ndjenjë të fortë vetëvlerësimi. Prindërit i inkurajojnë ata të jenë autentikë dhe të mos dorëzohen pas dështimit të parë.

Ata inkurajojnë pavarësinë

Në vend që t’i zgjidhin vazhdimisht problemet e fëmijëve të tyre, prindërit me besim u japin fëmijëve të tyre mundësinë të përpiqen vetë. Kështu zhvillohen aftësitë e zgjidhjes së problemeve dhe përgjegjësia.

Ato tregojnë qëndrueshmëri në rregulla dhe kufij

Rregullat e qarta dhe qëndrueshmëria në prindërim u japin fëmijëve një ndjenjë sigurie dhe parashikueshmërie. Fëmijët e dinë se çfarë pritet prej tyre dhe zhvillojnë më lehtë një ndjenjë disipline.

Ata u mësojnë fëmijëve si të përballen me dështimin

Prindërit e fëmijëve të suksesshëm diskutojnë hapur gabimet dhe dështimet dhe i paraqesin ato si mundësi për të mësuar, jo si arsye për t’u dorëzuar. Kjo i ndihmon fëmijët të zhvillojnë qëndrueshmëri.

Ata lavdërojnë përpjekjen, jo vetëm rezultatin

Në vend që të theksojnë vetëm sukseset, këta prindër vlerësojnë përpjekjet, këmbënguljen dhe përkushtimin. Në këtë mënyrë, fëmijët mësojnë se është e rëndësishme të përpiqen shumë, pavarësisht rezultatit.

Ata tregojnë me shembullin e tyre se si të mësojnë dhe të përparojnë

Prindërit që janë të gatshëm të pranojnë gabimet e tyre, të mësojnë gjëra të reja dhe të tregojnë interes për zhvillimin personal, u dërgojnë fëmijëve një mesazh të fortë rreth rëndësisë së të mësuarit gjatë gjithë jetës.

Me këtë lloj mbështetjeje dhe qasjeje, fëmijët kanë shumë më tepër vetëbesim dhe një shans më të madh për sukses në jetë.

The post Prindërit që bëjnë gjashtë gjëra rrisin fëmijë të sigurt dhe të suksesshëm appeared first on Telegrafi.

Këto modele sjelljeje tek fëmijët tuaj tregojnë se jeni një prind i mirë

28 May 2025 at 23:50

Prindërimi është një sfidë e madhe për shumë njerëz dhe një rol në jetë që çon në mbingarkesë me dashuri të pakufishme, dhe sjellje të caktuara të fëmijës suaj mund t’ju tregojnë nëse jeni një prind i mirë.

Nëse i jepni fëmijës suaj dashuri dhe vëmendje dhe përpiqeni ta rrisni atë në mënyrën më të mirë të mundshme, ju jeni gjithmonë një prind i mirë për të. Gjithashtu, fëmijët që marrin dashuri, vëmendje dhe udhëzim nga prindërit e tyre shpesh shfaqin këto lloj sjelljesh që tregojnë se jeni një prind i mirë.

Një nga shenjat më të qarta se jeni një prind i mirë është që fëmija juaj tregon respekt për të tjerët. Fëmijët që respektojnë njerëzit e tjerë e dinë se e vlerësojnë mendimin e të tjerëve, kërkojnë leje, ndajnë mendimet e tyre me të tjerët dhe sillen me edukatë në situata të caktuara shoqërore.

Respekti është çelësi për ndërtimin e marrëdhënieve pozitive ndërpersonale, dhe fëmijët që tregojnë respekt për të tjerët kanë tendencë të rriten për t’u bërë të rritur emocionalisht të qëndrueshëm, të cilët janë në gjendje të rregullojnë ndjenjat e tyre dhe të menaxhojnë emocionet e tyre. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme t’u mësoni fëmijëve respekt përmes shembullit tuaj. Jini të sjellshëm, të duruar dhe kujtojuni gjithmonë rëndësinë e respektit të ndërsjellë, si me fjalë ashtu edhe me sjellje.

Për më tepër, empatia është aftësia e një fëmije për të njohur emocionet e të tjerëve dhe për t’u përgjigjur atyre me mirëkuptim dhe kujdes. Nëse vini re se fëmija juaj tregon dhembshuri ndaj njerëzve të tjerë, qoftë duke u kujdesur për anëtarët më të vegjël të familjes apo duke ndihmuar miqtë dhe të njohurit në nevojë, kjo është një shenjë se ia keni përcjellë me sukses vlerat e dashurisë dhe të bashkëjetesës.

Zhvillimi i empatisë i ndihmon fëmijët të kuptojnë më mirë ndjenjat e të tjerëve, të zhvillojnë aftësi sociale dhe të bëhen më të vëmendshëm, gjë që kontribuon shumë në stabilitetin e tyre emocional dhe aftësinë për të zgjidhur problemet ndërpersonale. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme t’i inkurajojmë fëmijët të shprehin emocionet e tyre dhe të dëgjojnë të tjerët. Është thelbësore t’i lavdëroni kur tregojnë dhembshuri dhe ndihmë, në mënyrë që të kuptojnë rëndësinë e këtyre formave të sjelljes në jetën e përditshme.

Fëmijët që janë të përgjegjshëm e kuptojnë rëndësinë e përmbushjes së përgjegjësive të tyre, qofshin këto detyrat e shkollës, ndihma me punët e shtëpisë apo kujdesi për sendet e tyre. Ekspertët besojnë se përgjegjësia është një nga karakteristikat më të rëndësishme që zhvillohet përmes edukimit. Nëse fëmija i kryen rregullisht detyrat e tij, tregon pavarësi në kryerjen e detyrave të përditshme dhe i njeh detyrat e tij, kjo është një shenjë e mirë që në familje praktikohet disiplinë pozitive.

Përgjegjësia i ndihmon fëmijët të bëhen të pavarur, të sigurt në vetvete dhe të aftë për t’u përballur me sfidat, dhe gjithashtu i ndihmon në zhvillimin e aftësive të vendimmarrjes.

Gjithashtu, fëmijët që rriten me dashuri dhe respekt shpesh tregojnë mirënjohje për gjithçka që kanë, qoftë vëmendja familjare, pasuritë materiale apo koha e kaluar me të dashurit. Gjithashtu, fëmijët që shprehin rregullisht mirënjohje dinë si ta njohin vlerën e gjërave që kanë.

Mirënjohja kontribuon në stabilitetin emocional dhe lidhjen familjare. Për më tepër, mirënjohja i inkurajon fëmijët të vlerësojnë atë që kanë dhe të zhvillojnë ndjenja përgjegjësie dhe respekti për njerëzit në jetën e tyre. Është e dobishme t’u mësojmë fëmijëve të shprehin mirënjohje me fjalë dhe veprime. Është e rëndësishme t’i lavdëroni kur tregojnë mirënjohje.

The post Këto modele sjelljeje tek fëmijët tuaj tregojnë se jeni një prind i mirë appeared first on Telegrafi.

Tre mënyra se si prindërit mund të zvogëlojnë xhelozinë midis vëllezërve e motrave

28 May 2025 at 19:58

Xhelozia midis vëllezërve dhe motrave është një pjesë e natyrshme e marrëdhënieve familjare, por xhelozia e tepërt mund të çojë në tension, konflikt dhe prishje të lidhjeve familjare.

Si prindër, është e rëndësishme të njihni shenjat e xhelozisë dhe të ndërmerrni hapa për të parandaluar përhapjen e saj dhe për të ndihmuar fëmijët të ndërtojnë marrëdhënie të shëndetshme dhe miqësore.

Ekspertët e marrëdhënieve familjare theksojnë se, me qasjen e duhur, xhelozia mund të zbutet dhe të transformohet në një mundësi për të ndërtuar respekt dhe dashuri të ndërsjellë. Më poshtë, po nxjerrim në pah tre strategji që prindërit mund të përdorin për të zvogëluar xhelozinë tek fëmijët e tyre.

Promovimi i trajtimit të barabartë, por me një kuptim të nevojave të ndryshme

Ndërsa prindërit duhet të përpiqen të jenë të drejtë në ndarjen e vëmendjes dhe burimeve midis fëmijëve, është e rëndësishme të kuptohet se çdo fëmijë ka nevoja, personalitete dhe faza të ndryshme zhvillimi. Në vend që të përpiqeni t’i trajtoni të gjithë fëmijët njësoj, përqendrohuni në kuptimin e nevojave të tyre individuale dhe përshtatni qasjen tuaj në përputhje me rrethanat.

Fëmijët mund të përjetojnë xhelozi kur ndiejnë se një fëmijë po merr më shumë vëmendje se një tjetër, prandaj është e rëndësishme që prindërit të tregojnë mirëkuptim për nevojat e ndryshme të secilit fëmijë. Kushtojini vëmendje nevojave individuale të fëmijës dhe përpiquni t’i kushtoni vëmendje të barabartë, por në një mënyrë që i përshtatet nevojave të tij specifike.

Mësojini fëmijëve si të zgjidhin konfliktet

Konfliktet janë një pjesë normale e jetës, veçanërisht midis vëllezërve dhe motrave. Edhe pse xhelozia është shpesh rezultat i mosmarrëveshjeve, është e rëndësishme t’u mësojmë fëmijëve se si t’i zgjidhin këto konflikte në një mënyrë të shëndetshme. Të mësosh si të shprehësh ndjenjat e tua, të kërkosh kompromise dhe të bashkëpunosh mund të ndihmojë në uljen e tensionit dhe parandalimin e xhelozisë së tepërt.

Prindërit mund t’i inkurajojnë fëmijët të kërkojnë zgjidhje për konfliktet së bashku, në vend që të mbështeten te shpërblimet ose ndëshkimet. Mësojuni atyre si të flasin hapur për ndjenjat e tyre, pa ofendime apo akuza, dhe si të gjejnë një zgjidhje së bashku. Herë pas here, mund të organizohet një takim familjar ku të gjithë kanë mundësinë të shprehin mendimin e tyre.

Lëvdata për bashkëpunimin, jo vetëm për konkurrencën

Prindërit shpesh i shpërblejnë fëmijët për sukseset në situata konkurruese, siç janë rezultatet sportive ose suksesi akademik. Megjithatë, në marrëdhëniet familjare, është e rëndësishme të shpërblehet bashkëpunimi, jo vetëm konkurrenca. Fëmijët që konkurrojnë me njëri-tjetrin mund të zhvillojnë një ndjenjë se xhelozia është e nevojshme për të arritur “fitore” në marrëdhëniet familjare.

Për të zvogëluar xhelozinë, mësojini fëmijëve si të bashkëpunojnë dhe të punojnë së bashku drejt një qëllimi të përbashkët. Lavdërojini sukseset e tyre të përbashkëta, të tilla si ndihma me punët e shtëpisë, të luajturit së bashku ose arritja e qëllimeve së bashku. Në vend që të krahasoni njëri-tjetrin, theksoni sa e rëndësishme është të punoni së bashku dhe të jeni një ekip.

The post Tre mënyra se si prindërit mund të zvogëlojnë xhelozinë midis vëllezërve e motrave appeared first on Telegrafi.

Gjashtë deklarata nga fëmijët që prindërit nuk duhet t’i injorojnë

27 May 2025 at 19:39

Fëmijët shpesh nuk e thonë drejtpërdrejt se çfarë i shqetëson, por fjalitë e tyre mund të jenë tregues të fuqishëm të gjendjes së tyre të brendshme.

Pas deklaratave në dukje të thjeshta, shpesh fshihen emocione të tilla si trishtimi, pasiguria ose frika, dhe ekspertët theksojnë sa e rëndësishme është që prindërit të mos i shpërfillin këto fjalë si të parëndësishme.

Në vend që t’i injorojnë, prindërit duhet të ndalen, t’i dëgjojnë fëmijët e tyre dhe të përpiqen të kuptojnë se çfarë fshihet vërtet pas asaj që thuhet.

“Askush nuk më do”

Kjo fjali nuk do të thotë vetëm që fëmija është i trishtuar – shpesh tregon një ndjenjë vetmie ose probleme në marrëdhëniet shoqërore. Ekspertët këshillojnë që prindërit të mos përgjigjen me “kjo nuk është e vërtetë”, por të pyesin pse fëmija ndihet kështu dhe të krijojnë hapësirë ​​për bisedë. Pas këtyre fjalëve mund të fshihet një nevojë për pranim dhe një pakënaqësi më e thellë emocionale.

“Nuk dua të shkoj në shkollë”

Kur një fëmijë e përsërit këtë pa asnjë arsye të dukshme, kjo mund të jetë një shenjë se po përballet me ankth, presion apo edhe ngacmim nga bashkëmoshatarët. Refuzimi i shkollës nuk do të thotë domosdoshmërisht dembelizëm – shpesh është një sinjal se një fëmijë nuk ndihet i sigurt ose i aftë në atë mjedis. Prindërit duhet të hetojnë shkakun, jo vetëm të kërkojnë disiplinë.

“Nuk mund ta bëj”

Edhe pse kjo fjali tingëllon si mungesë vetëbesimi, mund të jetë një thirrje për ndihmë dhe konfirmim. Nëse një fëmijë shpesh ndihet i pafuqishëm, prindërit duhet ta mbështesin në vend që ta detyrojnë të ketë sukses. Besimet e përsëritura rreth paaftësisë mund të zhvillohen më vonë në modele të vazhdueshme të dyshimit në vetvete.

“Më vjen keq” (kur përsëritet shpesh)

Nëse një fëmijë kërkon vazhdimisht falje, edhe kur nuk ka bërë asgjë të gabuar, kjo mund të tregojë frikë nga refuzimi ose një nevojë të tepruar për miratim. Një sjellje e tillë shpesh buron nga pasiguria, dhe prindërit duhet të përforcojnë ndjenjën e vlerës së fëmijës së tyre dhe të tregojnë se e duan atë pa kushte.

“Nuk dua të flas”

Tërheqja në heshtje është shpesh një shenjë se një fëmijë ndihet i mbingarkuar emocionalisht. Në vend që ta detyrojnë bisedën, prindërit duhet t’i ofrojnë siguri dhe ta bëjnë të qartë se janë aty kur fëmija të jetë gati. Heshtja mund të jetë një mekanizëm mbrojtës, por edhe një mundësi për një fëmijë që të mësojë si t’i shprehë emocionet në mënyrë të sigurt.

“E urrej veten”

Kjo është një deklaratë serioze që nuk duhet të kalojë pa u vënë re. Mund të fshehë ndjenjat e turpit, trishtimit, frustrimit apo edhe depresionit. Ekspertët paralajmërojnë se dënime të tilla kërkojnë një bisedë të butë, por urgjente dhe, nëse është e nevojshme, mbështetje profesionale.

Kur një fëmijë thotë diçka me emocion, është e rëndësishme ta dëgjoni me kujdes, sepse pas çdo fjale mund të ketë një nevojë të heshtur për afërsi, mirëkuptim ose ndihmë.

The post Gjashtë deklarata nga fëmijët që prindërit nuk duhet t’i injorojnë appeared first on Telegrafi.

❌
❌