Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 6 August 2025Main stream

Rregullatori australian thotë se ‘YouTube dhe të tjerë po i mbyllin sytë ndaj materialeve abuzuese ndaj fëmijëve’

6 August 2025 at 09:35

Rregullatori i internetit në Australi ka kritikuar kompanitë e mëdha të teknologjisë për mosveprim ndaj materialeve të abuzimit seksual të fëmijëve në platformat e tyre.

Në një raport të publikuar, Komisionerja për Sigurinë në Internet tha se YouTube dhe Apple nuk kanë ofruar të dhëna për raportimet e përdoruesve dhe nuk kanë treguar sa shpejt reagojnë ndaj tyre.

Ajo theksoi se këto kompani po “mbyllin sytë” ndaj krimeve të rënda që ndodhin në shërbimet e tyre.

Për pasojë, qeveria australiane përfshiu YouTube në ndalimin e rrjeteve sociale për adoleshentët.

Kompania Google u mbrojt duke thënë se 99% e përmbajtjes së dëmshme hiqet para se të raportohet.

Megjithatë, raporti thuhet se gjeti boshllëqe serioze sigurie dhe masa të pamjaftueshme për mbrojtjen e fëmijëve. /Telegrafi/

The post Rregullatori australian thotë se ‘YouTube dhe të tjerë po i mbyllin sytë ndaj materialeve abuzuese ndaj fëmijëve’ appeared first on Telegrafi.

Before yesterdayMain stream

Shkenca zbulon pse vëllezërit dhe motrat ndryshojnë kaq shumë nga njëri-tjetri

4 August 2025 at 11:47

Nga rivaliteti i hershëm te rolet e pavetëdijshme: Si ndikon dinamika familjare në formimin e personalitetit të fëmijëve

Ndoshta ndonjëherë e keni pyetur veten pse ju dhe vëllezërit apo motrat tuaja ndryshoni aq shumë… Jeni rritur nën të njëjtën çati, me të njëjtit prindër dhe ndani një pjesë të madhe të materialit gjenetik – e megjithatë jeni të ndryshëm si nata me ditën. Shkenca ka një shpjegim për këtë.

Pse ndryshojnë vëllezërit dhe motrat?

Edhe pse mund të tingëllojë çuditshëm, studimet shkencore tregojnë se këto dallime nuk janë rastësore, por pjesë e një procesi të thellë psikologjik, përmes të cilit fëmijët, në mënyrë të pavetëdijshme, formësojnë identitetin e tyre.

Ndërkohë që shumë njerëz lidhen natyrshëm me identitetin familjar, vëllezërit dhe motrat shpesh përjetojnë një proces të kundërt. Psikologët këtë e quajnë “procesi i dezidentifikimit”, i cili ndodh gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës.

Fëmijët nuk përpiqen të jenë të ngjashëm, por të dallohen. Kjo i ndihmon që në sytë e prindërve dhe të tjerëve të perceptohen si individë unikë.

Shkencëtarët këtë proces e përshkruajnë edhe si “gjetja e rolit vetjak”, fëmijët nuk duan të marrin rolet ekzistuese që tashmë i janë dhënë vëllait apo motrës, por kërkojnë vendin e tyre unik në familje. Nëse njëri fëmijë perceptohet si “nxënës i zgjuar”, tjetri mund të marrë rolin e “argëtuesit”. Nëse motra është “sportiste”, vëllai mund të shfaqet si “tipi artistik”.

Këto role shpesh janë të pavetëdijshme, por ndihmojnë fëmijët të konkurrojnë për vëmendjen dhe miratimin e prindërve, transmeton Telegrafi.

Roli i prindërve dhe perceptimet

Fakti që keni marrë një rol të caktuar nuk do të thotë se nuk keni aftësi të ngjashme me vëllain apo motrën. Por, në një mjedis familjar ku dikush tjetër ishte “më i shpejtë” për të zënë një vend, ju jeni detyruar të kërkoni rrugën tuaj.

Sipas psikologjisë evolucionare, prindërit shpesh i kushtojnë më shumë vëmendje dhe burime atij fëmije që e perceptojnë si “më premtues”, sepse ai përfaqëson investimin më të mirë për të ardhmen.

Kjo do të thotë se nuk mjafton të jesh thjesht ndryshe, duhet të jesh ndryshe në një mënyrë që prindërit e vlerësojnë.

Për më tepër, fëmijët nuk rriten në kushte identike. Me kalimin e kohës ndryshojnë gjendja financiare, stresi, dinamika familjare dhe pjekuria emocionale e prindërve. Çdo fëmijë, edhe pse rritet në të njëjtën shtëpi, në të vërtetë përjeton një ambient të ndryshëm.

Pasojat e favorizimit prindëror

Një studim i madh shkencor me mbi 19,000 pjesëmarrës tregoi se trajtimi i pabarabartë i fëmijëve në familje mund të ketë pasoja afatgjata.

Sipas një studimi të botuar në revistën “Psychological Bulletin”, fëmijët që ndihen më pak të favorizuar kanë më shumë gjasa të përballen me probleme me vetëvlerësimin dhe të jenë emocionalisht të paqëndrueshëm në moshë të rritur.

Prindërit, qoftë në mënyrë të vetëdijshme apo të pavetëdijshme, priren të mbështesin më shumë fëmijët që janë më të qetë, të ndërgjegjshëm apo që u përshtaten më mirë. Këta fëmijë zakonisht zhvillojnë më shumë ekuilibër emocional dhe lidhje më të qëndrueshme.

Në anën tjetër, fëmijët më të vegjël, veçanërisht djemtë, shpesh marrin më pak vëmendje, gjë që mund t’i vendosë në një pozitë të pafavorshme.

Autorët e studimit theksojnë rëndësinë e njohjes së këtyre modeleve për të parandaluar dëmet dhe për të përmirësuar dinamikën familjare.

Rikthimi tek vetja – pa role e krahasime

Nëse e kuptoni se në fëmijëri keni pranuar një rol të caktuar për t’u dalluar nga motrat apo vëllezërit, është me rëndësi të dini se identiteti mund të ndryshojë.

Nuk jeni përgjithmonë ai apo ajo që dikur keni “pasur nevojë” të jeni. Mosha e rritur ofron mundësinë për të rishikuar kush jeni vërtet, pa krahasime dhe pa trysninë për t’u përshtatur me modele të vjetra.

Studimet tregojnë se ata që jetojnë në përputhje me vetveten dhe vlerat e tyre ndihen më të kënaqur dhe të qetë shpirtërisht. Provoni gjëra të reja, ndiqni interesat tuaja të vërteta – pavarësisht nëse dikur keni menduar se “nuk ishit për to”.

Ajo që dikur ka qenë një mekanizëm mbijetese, sot mund të kthehet në një proces të vetëdijshëm të rritjes personale dhe një jete më të përmbushur. /Telegrafi/

The post Shkenca zbulon pse vëllezërit dhe motrat ndryshojnë kaq shumë nga njëri-tjetri appeared first on Telegrafi.

Macja kërceu mbi foshnjën në kopsht

3 August 2025 at 21:30

Një nënë nga Aucklandi në Zelandën e Re dëshironte të xhironte një video simpatike me binjaket e saj që sapo kishin mësuar të ecin, por gjithçka u kthye në një situatë krejtësisht të papritur.

Lenore Coulter, nëna e vajzave 11-mujore, po filmonte vajzat e saj duke shijuar një ditë me diell.

Në videon që publikoi në Instagram shihet se binjaket ecin në oborr, dhe në një moment kamera humbet fokusin te njëra prej tyre. Coulter shkroi se vetëm për një çast kishte parë vajzën tjetër, dhe atëherë ndodhi gjithçka.

Në video shihet qartë se macja hidhet mbi fëmijën pa asnjë arsye të dukshme dhe e rrëzon atë në tokë.

Edhe pse shpesh flitet për ndikimin pozitiv të kafshëve shtëpiake në atmosferën familjare, në këtë rast situata ishte larg të qenit e këndshme. Coulter zbuloi se macja nuk i përkiste familjes së tyre.

Megjithëse sulmi e habiti, reagoi shpejt. Vajza e saj nuk mori asnjë lëndim. /Telegrafi/

The post Macja kërceu mbi foshnjën në kopsht appeared first on Telegrafi.

Psikologët shpjegojnë pse është e rëndësishme ta lini fëmijën tuaj të zgjedhë rrobat që vesh

31 July 2025 at 15:55

Si prindër, nuk keni gjithmonë nevojë të kuptoni zgjedhjet e modës së fëmijëve tuaj. Kur u jepni atyre liri, ata ndonjëherë përfundojnë me veshje të ndryshme, të çrregullta ose thjesht diçka që shkon kundër shijes suaj.

Ndërsa zgjedhjet e tyre mund të mos kenë gjithmonë kuptim, ekspertët bien dakord se t’u lejosh fëmijëve të zgjedhin vetë rrobat e tyre është thelbësore për zhvillimin dhe pjekurinë e tyre.

“Fëmijët kanë shumë pak kontroll mbi jetën e tyre, kështu që t’u lejosh atyre të bëjnë zgjedhje të kufizuara dhe të sigurta është thelbësore për rritjen e tyre emocionale”, thotë psikoterapistja Rebecca A. Love.

Ajo shton se “t’u japësh fëmijëve liri për t’u shprehur përmes veshjeve është një mënyrë e lehtë për t’u ofruar atyre njëfarë kontrolli mbi jetën e tyre, në vend që të krijosh luftëra të panevojshme për pushtet që shkaktojnë stres si për ju ashtu edhe për fëmijën tuaj”.

Si e ndërton veshja vetëbesimin dhe përgjegjësinë?

Edhe pse mund të duket si një gjë e vogël, t’u lejosh fëmijëve të shprehen lirisht përmes zgjedhjeve të tyre të veshjeve ka një ndikim të rëndësishëm pozitiv. Ja disa nga përfitimet kryesore.

Vetëshprehja dhe vetëvlerësimi

Të lejosh fëmijën të zgjedhë vetë rrobat mund të jetë një nxitës i madh i vetëbesimit, thotë Nechama Sorscher, një psikologe fëmijësh në New York City. “Të lejosh fëmijën të zgjedhë vetë rrobat dhe të diktojë stilin e vet është një formë e madhe e vetëshprehjes, dhe të lejosh fëmijën të marrë vendimet e veta mund të nxisë një ndjenjë vetëbesimi”, shpjegon ajo.

Përgjegjësia dhe pavarësia

Zgjedhja e rrobave mund të ngjallë gjithashtu një ndjenjë përgjegjësie dhe pavarësie. “Të lejosh fëmijët të zgjedhin se çfarë të veshin u jep atyre një hapësirë të sigurt për të praktikuar vendimmarrjen”, thotë Aja Chavez, një terapiste martesore dhe familjare.

“Ata mësojnë të mendojnë përpara dhe të përjetojnë rezultatet natyrore të zgjedhjeve të tyre”, shton ajo, duke shpjeguar se pikërisht kështu mësojnë fëmijët për pavarësinë dhe përgjegjësinë – përmes provës dhe gabimit.

Ndjenja e kontrollit

Fëmijët marrin shumë kënaqësi nga marrja e vendimeve të tyre, madje edhe të vogla, thotë Dr. Sorscher. “Kjo u jep atyre një ndjenjë kontrolli që nuk e ndiejnë gjithmonë se e kanë”, përshkruan ajo. Gjithashtu i ndihmon ata të zhvillojnë aftësi të përgjithshme vendimmarrëse. Për fëmijët neurodivergjentë në veçanti, lejimi i tyre për të bërë zgjedhje në lidhje me veshjet e tyre “mund të ndihmojë vërtet me zhvillimin shqisor dhe nevojat”, shton Dr. Sorscher.

The post Psikologët shpjegojnë pse është e rëndësishme ta lini fëmijën tuaj të zgjedhë rrobat që vesh appeared first on Telegrafi.

Pesë tipare të prindërve emocionalisht inteligjentë

31 July 2025 at 13:55

Inteligjenca emocionale nuk shprehet vetëm në marrëdhëniet me partnerët dhe kolegët, por edhe në ndërveprimet e përditshme me fëmijët.

Sipas ekspertëve të ndryshëm të marrëdhënieve familjare, prindërit që zhvillojnë vetëdijen e tyre emocionale janë më të aftë t’u përgjigjen nevojave të fëmijëve të tyre dhe të krijojnë një mjedis më të qëndrueshëm dhe të sigurt për zhvillimin e tyre.

Ata nuk janë perfektë (askush nuk është), por janë të pranishëm dhe të vetëdijshëm se sjellja e tyre lë një gjurmë të qëndrueshme.

Pra, këto janë disa nga karakteristikat e prindërve me inteligjencë emocionale.

Ata dinë si të qetësohen para se të reagojnë

Prindërit me inteligjencë të lartë emocionale nuk bërtasin nga zemërimi. Kur ndiejnë një valë zemërimi, ata marrin frymë thellë, largohen për një moment ose presin që fëmija i tyre të qetësohet para se të flasin. Psikologët theksojnë se ky lloj rregullimi i emocioneve i dërgon fëmijës një mesazh se ndjenjat janë në rregull, por se nuk ka nevojë të reagohet menjëherë ndaj tyre në mënyrë impulsive.

Ata i respektojnë emocionet e fëmijëve të tyre, edhe kur ata nuk i kuptojnë ato

Një fëmijë që qan sepse i ra akullorja në dysheme nuk duhet të hesht me deklarata të tilla si “nuk është asgjë”. Prindërit emocionalisht inteligjentë përpiqen ta vendosin veten në vendin e fëmijës së tyre dhe t’i pranojnë ndjenjat e tij, edhe nëse i konsiderojnë ato të parëndësishme. Ekspertët theksojnë se është nëpërmjet këtij lloj empatie që ndërtohet siguria emocionale.

Ata kërkojnë falje kur bëjnë një gabim

Në vend që të veprojnë si një autoritet i pagabueshëm, prindërit me inteligjencë emocionale pranojnë kur kanë reaguar tepër ose kanë marrë një vendim të keq. Për shembull, “Më vjen keq që bërtita, isha i lodhur dhe nuk duhej të kisha reaguar në atë mënyrë” është një deklaratë që i tregon fëmijës se edhe të rriturit janë përgjegjës për sjelljen e tyre.

Ata dinë si të vendosin kufij pa bërtitur dhe kërcënime

Të jesh i disponueshëm emocionalisht nuk do të thotë të dorëzohesh. Këta prindër komunikojnë qartë rregullat dhe pasojat, por e bëjnë këtë pa frikësim ose poshtërim. Psikologët besojnë se kufijtë e shëndetshëm mund të vendosen me respekt dhe një ton të qetë, gjë që gjithashtu i mëson fëmijës si të shprehë autoritetin pa agresion.

Ata nuk përpiqen të kontrollojnë çdo emocion dhe reagim të fëmijës së tyre

Në vend që të përpiqen të “mbysin” emocionet e pakëndshme si trishtimi, turpi ose zemërimi, prindërit me inteligjencë emocionale i lejojnë fëmijët e tyre t’i ndiejnë dhe t’i përjetojnë ato. Ata nuk përpiqen vazhdimisht t’ia rregullojnë humorin, por përkundrazi janë aty për fëmijën e tyre ndërsa ai kalon nëpër këto ndjenja. Kjo krijon hapësirë për një kuptim dhe qëndrueshmëri më të thellë.

The post Pesë tipare të prindërve emocionalisht inteligjentë appeared first on Telegrafi.

Australia zgjeron ndalimin e mediave sociale për fëmijët edhe në YouTube

30 July 2025 at 09:45

Australia njoftoi të mërkurën se do të përfshijë YouTube në ndalimin për përdoruesit nën 16 vjeç, duke ndryshuar vendimin e mëparshëm që e kishte përjashtuar platformën nga kjo masë.

Kjo masë vjen pas një studimi që tregoi se 37% e të miturve hasën përmbajtje të dëmshme në YouTube, më shumë se në platformat e tjera sociale.

Kryeministri Anthony Albanese theksoi se vendimi është për të mbrojtur mirëqenien e fëmijëve australianë.

YouTube argumenton se është një platformë video dhe jo rrjet social, pasi kryesisht ofron përmbajtje të lirë dhe me cilësi.

Megjithatë, qeveria kërkon që të gjitha platformat të marrin masa për të mbrojtur të rinjtë nga përmbajtjet e papërshtatshme.

Ndalimi pritet të hyjë në fuqi në dhjetor dhe do të lejojë vetëm prindërit dhe mësuesit të përdorin platformën për fëmijët nën 16 vjeç. /Telegrafi/

The post Australia zgjeron ndalimin e mediave sociale për fëmijët edhe në YouTube appeared first on Telegrafi.

Pse është e rëndësishme të zhvilloni vetëdijen tek fëmijët tuaj: Një tipar kyç për të kuptuar emocionet

29 July 2025 at 18:00

Prindërit bëjnë shumë përpjekje për të rritur fëmijët e tyre për t’i ndihmuar ata të kenë sukses, duke u mësuar atyre fjalë, rregulla sjelljeje dhe rutina të përditshme, dhe në të gjitha këto, është e rëndësishme që ata të mësojnë një aftësi kyçe.

Domethënë, është një aftësi që përcakton nëse një fëmijë do të jetë i lumtur dhe i qëndrueshëm në jetë, dhe kjo është vetëdija. Psikologu i fëmijëve Rim Rauda, i cili ka studiuar marrëdhëniet prind-fëmijë për vite me radhë, pohon se kjo është aftësia më e rëndësishme për fëmijët.

Vetëdija do të thotë që një fëmijë mund të njohë dhe kuptojë ndjenjat, nevojat dhe zërin e tij të brendshëm. Fëmijët që ndihen të sigurt në atë që janë kanë më shumë gjasa të përballen me sfidat, të lidhen më mirë me të tjerët, të lidhen me njerëzit më lehtë dhe të marrin vendime më të mira.

Nëse u mungon një themel, vetëvlerësimi i tyre mund të shembet lehtësisht. Prindërit, përmes veprimeve të caktuara, minimizojnë emocionet me deklarata me qëllime të mira. Në këtë mënyrë, ata dërgojnë mesazhin se ndjenjat që përjetojnë fëmijët nuk janë të rëndësishme ose nuk janë të vërteta. Nëse kjo përsëritet, fëmija fillon të dyshojë në ndjenjat e tij dhe humbet kontaktin me veten. Në planin afatgjatë, kjo mund të çojë në ankth, pasiguri ose tërheqje.

Fëmijët që e kuptojnë veten janë më të aftë të përballojnë stresin dhe zhgënjimin, u besojnë instinkteve të tyre, vendosin kufij të shëndetshëm dhe janë më pak të ndjeshëm ndaj presionit të bashkëmoshatarëve. Fëmijë të tillë zhvillojnë vetëbesim të vërtetë, jo sepse të tjerët i kanë lavdëruar, por sepse e dinë se kush janë dhe se janë të vlefshëm pikërisht ashtu siç janë.

Për të zhvilluar vetëdijen tek fëmijët tuaj, duhet të konfirmoni ndjenjat e tyre, jo t’i minimizoni ato, të tregoni pranim, t’u jepni hapësirë për vendime, të flisni me ta për emocionet dhe të vëzhgoni se çfarë shkakton sjellje të caktuara.

The post Pse është e rëndësishme të zhvilloni vetëdijen tek fëmijët tuaj: Një tipar kyç për të kuptuar emocionet appeared first on Telegrafi.

Kina u ofron prindërve 500 dollarë – për të rritur shkallën e lindjeve

29 July 2025 at 11:14

Prindërve në Kinë po u ofrohen 3,600 juanë (500 dollarë) në vit për secilin fëmijë të tyre nën moshën tre vjeç, në mbështetjen e parë kombëtare të qeverisë që synon rritjen e shkallës së lindjeve.

Shkalla e lindjeve në vend ka qenë në rënie, edhe pasi Partia Komuniste në pushtet hoqi politikën e saj të diskutueshme të një fëmije pothuajse një dekadë më parë, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.

Shpërblimet do të ndihmojnë rreth 20 milionë familje me koston e rritjes së fëmijëve, sipas mediave shtetërore.

Disa provinca në të gjithë Kinën kanë filluar me një formë pagesash për të inkurajuar njerëzit të kenë më shumë fëmijë, ndërsa ekonomia e dytë më e madhe në botë përballet me një krizë demografike që po afron.

Dhe skema, e cila u njoftua të hënën, do t’u ofrojë prindërve një total deri në 10,800 juanë për fëmijë.

Politika do të zbatohet në mënyrë retroaktive që nga fillimi i këtij viti, tha transmetuesi shtetëror i Pekinit CCTV.

Familjet me fëmijë të lindur midis viteve 2022 dhe 2024 gjithashtu mund të aplikojnë për subvencione të pjesshme.

Ky veprim vjen pas përpjekjeve të qeverive lokale për të rritur shkallën e lindjeve në Kinë.

Javën e kaluar, Pekini gjithashtu u kërkoi qeverive lokale të hartojnë plane për zbatimin e arsimit parashkollor falas.

Vendi është ndër vendet më të shtrenjta në botë për të pasur fëmijë, në terma relativë, sipas një studimi nga Instituti i Kërkimeve të Popullsisë YuWa me bazë në Kinë.

Ndërkohë në janar, shifrat zyrtare treguan se popullsia e Kinës ra për të tretin vit radhazi në vitin 2024.

Kina regjistroi 9.54 milionë foshnje të lindura në vitin 2024, sipas Byrosë Kombëtare të Statistikave.

Kjo shënoi një rritje të lehtë nga një vit më parë, por popullsia e përgjithshme e vendit vazhdoi të tkurrej.

Popullsia prej 1.4 miliardë banorësh e vendit po plaket gjithashtu me shpejtësi, duke shtuar shqetësimet demografike të Pekinit. /Telegrafi/

The post Kina u ofron prindërve 500 dollarë – për të rritur shkallën e lindjeve appeared first on Telegrafi.

Bashkëthemeluesi i YouTube ka shprehur shqetësimin e tij “për ndikimin e videove të shkurtra tek fëmijët”

28 July 2025 at 17:43

Steve Chen, bashkëthemeluesi i YouTube, ka shprehur shqetësimin e tij “për ndikimin e videove të shkurtra tek fëmijët”.

Ai ka thënë se shumë prindër tashmë po shmangin videot me ngjyra të ndezura dhe efekte vizuale që tërheqin syri, pasi këto i bëjnë fëmijët të varur.

Ai sugjeroi që platformat të kufizojnë kohën e përdorimit për fëmijët, sipas grupmoshës.

Chen tha se ekziston një ekuilibër delikat mes përfitimeve financiare dhe asaj që është vërtet e dobishme për përdoruesit.

Komentet e tij vijnë mes shqetësimeve të ngjashme të shprehura edhe nga drejtues të tjerë të industrisë së teknologjisë. /Telegrafi/

The post Bashkëthemeluesi i YouTube ka shprehur shqetësimin e tij “për ndikimin e videove të shkurtra tek fëmijët” appeared first on Telegrafi.

Pse je krejtësisht ndryshe nga vëllai ose motra jote? Shkenca ka përgjigjen

24 July 2025 at 15:31

Mund ta keni pyetur veten pse ju dhe vëllezërit e motrat tuaja jeni kaq të ndryshëm. Ju jeni rritur në të njëjtën familje, me të njëjtët prindër, ndani gjene të ngjashme, e megjithatë jeni po aq të ndryshëm sa nata me ditën. Edhe pse mund të duket e çuditshme, kërkimet shkencore tregojnë se ndryshimet nuk janë të rastësishme, por pjesë e një procesi të thellë psikologjik në të cilin fëmijët në mënyrë të pavetëdijshme e formësojnë veten për të gjetur identitetin e tyre.

Ndërsa shumë njerëz identifikohen natyrshëm me familjen e tyre, vëllezërit e motrat shpesh përjetojnë procesin e kundërt. Psikologët e quajnë atë “procesi i mosidentifikimit” dhe ndodh gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës. Fëmijët nuk përpiqen të jenë të ngjashëm, por përkundrazi duan të jenë të ndryshëm. Kjo u lejon atyre të shihen si individë unikë në sytë e prindërve të tyre dhe botës përreth tyre.

Shkencëtarët e përshkruajnë këtë proces edhe si “gjetjen e rolit të tyre”, ku fëmijët nuk duan të marrin role ekzistuese që u janë caktuar tashmë vëllezërve ose motrave të tyre, por përkundrazi kërkojnë një vend unik në familje. Nëse një fëmijë është një “student i zgjuar”, një tjetër mund të profilizohet si një “argëtues”. Nëse një motër është një “atlet”, një vëlla mund të jetë “tipi artistik”. Role të tilla shpesh janë të pavetëdijshme, por ato i ndihmojnë fëmijët të luftojnë për vëmendjen dhe njohjen prindërore brenda familjes.

Roli i prindërve dhe perceptimet

Vetëm pse ke marrë përsipër një rol të ndryshëm nuk do të thotë që nuk ke aftësi të ngjashme me vëllain ose motrën tënde. Megjithatë, në mjedisin familjar, dikush ishte “më i shpejtë” dhe ai vend ishte tashmë i zënë, kështu që ti kërkove rrugën tënde.

Sipas psikologjisë evolucionare, prindërit shpesh investojnë më shumë vëmendje dhe burime tek fëmija që e perceptojnë si “më premtuesin”, sepse kjo u sjell atyre kthimin më të madh të investimit të tyre në planin afatgjatë. Kjo është arsyeja pse nuk mjafton vetëm të jesh ndryshe, është e rëndësishme të jesh ndryshe në një mënyrë që prindërve do t’u pëlqejë.

Për më tepër, fëmijët nuk rriten saktësisht në të njëjtat kushte. Me kalimin e kohës, situatat financiare, stresi, dinamikat brenda shtëpisë dhe pjekuria emocionale e prindërve ndryshojnë. Çdo fëmijë, edhe pse ndan të njëjtën shtëpi, në fakt rritet në një mjedis të ndryshëm.

Pasojat e favorizimit prindëror

Një studim i gjerë shkencor që përfshinte më shumë se 19,000 pjesëmarrës ka treguar se trajtimi i pabarabartë i fëmijëve brenda familjes mund të ketë pasoja afatgjata. Sipas një studimi të botuar në revistën Psychological Bulletin, fëmijët më pak të favorizuar kanë më shumë gjasa të vuajnë nga probleme me vetëvlerësimin dhe paqëndrueshmëri emocionale në moshë madhore.

Prindërit, me ose pa vetëdije, shpesh u japin më shumë mbështetje fëmijëve që janë më të qetë, më të ndërgjegjshëm ose thjesht më të përgjegjshëm ndaj tyre. Këta fëmijë përfundimisht zhvillojnë një ekuilibër më të mirë emocional dhe marrëdhënie më të qëndrueshme. Nga ana tjetër, fëmijët më të vegjël, veçanërisht djemtë, shpesh marrin më pak vëmendje, gjë që mund t’i vërë në disavantazh.

Autorët e studimit theksojnë se është e rëndësishme të njihen këto modele për të parandaluar dëmin dhe për të përmirësuar dinamikën familjare.

Kthehu te vetja, pa role dhe krahasime

Nëse e pranon se ke përvetësuar një rol të caktuar në fëmijëri për t’u dalluar nga vëllezërit e motrat e tua, është e rëndësishme të dish se identiteti mund të ndryshojë. Nuk je përgjithmonë ai që duhej të ishe dikur. Mosha e rritur të jep një mundësi për të rimenduar se kush je në të vërtetë, pa krahasime me të tjerët dhe pa presionin për t’u përshtatur me modele të vendosura prej kohësh.

Hulumtimet tregojnë se njerëzit që jetojnë në harmoni me veten, sipas vlerave dhe dëshirave të tyre, përjetojnë kënaqësi dhe paqe të brendshme më të madhe. Provoni aktivitete të reja, drejtohuni drejt gjërave që ju interesojnë vërtet, pavarësisht nëse keni menduar se “nuk ishit gati për këtë” në të kaluarën.

Ajo që dikur ishte një mekanizëm përballimi, tani mund të bëhet një proces i vetëdijshëm drejt rritjes personale dhe një jete më të plotë.

The post Pse je krejtësisht ndryshe nga vëllai ose motra jote? Shkenca ka përgjigjen appeared first on Telegrafi.

Truku interesant që ndihmon fëmijët të ecin për herë të parë pa mbështetje

23 July 2025 at 23:45

Për shumë prindër, momenti kur fëmijët e tyre fillojnë të ecin është një arritje e madhe. Edhe pse çdo fëmijë zhvillohet me ritmin e vet dhe secili është unik, ekzistojnë disa mënyra që prindërit mund të ndjekin për t’i ndihmuar të rrisin vetëbesimin kur përpiqen të ecin pa mbështetje për herë të parë.

Njëra nga këto metoda u bë virale në TikTok, nga një grua, e cila tha se këshillën të cilën e mori nga një prind tjetër, i funksionoi plotësisht.

E njohur me llogarinë e saj, @beth86455 në TikTok, Beth tregoi se vendosja e objekteve të vogla në duar e ndihmoi vajzën e saj të ecte vetë.

@beth86455My baby actually walked!! Not took steps, she WALKED! 😭♬ original sound – xspeed.audiosxx

“Takova sot rastësisht një zonjë që më pyeti nëse vajza ime kishte filluar të ecte. I thashë jo, dhe ajo më tha: ‘Mbaje në këmbë, vendosi dy objekte në duar dhe ajo do të ecë’”.

“Nuk po u besoja syve të mi!!”, duke iu referuar videos që tregonte vajzën e saj duke ecur e sigurt nëpër dhomë.

Në komente, edhe prindër të tjerë që kishin pasur sukses me këtë truk ndanë historitë e tyre, duke sugjeruar objekte që mund t’u jepen fëmijëve, si për shembull karota.

Megjithatë, jo të gjithë kishin pasur të njëjtin rezultat dhe disa prindër kujtuan të tjerët që të mos shqetësohen nëse fëmija i tyre ka nevojë për më shumë kohë. /Telegrafi/

The post Truku interesant që ndihmon fëmijët të ecin për herë të parë pa mbështetje appeared first on Telegrafi.

Reagimi i kësaj foshnje të adhurueshme kur provon lëng portokalli për herë të parë do t’ju bëjë të qeshni

23 July 2025 at 21:30

Aleyna Gün ka bërë që përdoruesit e Instagramit të qeshin me një video shumë të ëmbël të reagimit të djalit të saj, Ben Atlas, i cili për herë të parë në jetë provoi lëng portokalli.

Pas qumështit të nënës dhe ujit, Ben i vogël më në fund pati mundësinë të shijojë një nga lëngjet më të dashura për shumëkënd – dhe duket se edhe ai vetë u bë adhurues i tij.

Sapo piu një gllënjkë nga lëngu, në fytyrën e Ben Atlasit u shfaq një buzëqeshje dhe ai filloi të bërtasë nga gëzimi, duke i kërkuar mamasë së tij më shumë.

Reagimi i tij i ëmbël ka entuziazmuar mijëra përdorues të Instagramit, të cilët e kanë parë videon brenda katër ditësh nga publikimi, dhe shumë prej tyre kanë lënë komente pozitive. /Telegrafi/

The post Reagimi i kësaj foshnje të adhurueshme kur provon lëng portokalli për herë të parë do t’ju bëjë të qeshni appeared first on Telegrafi.

Uria përhapet në Gaza: 21 fëmijë vdesin në 3 ditë, mbi 100 OJQ kërkojnë armëpushim

By: D Marku
23 July 2025 at 11:52

Më shumë se 100 organizata humanitare, përfshirë Mjekët pa Kufij, Amnesty International dhe Oxfam, paralajmëruan sot se uria po përhapet me shpejtësi në Rripin e Gazës. Ato kërkojnë armëpushim të menjëhershëm dhe shpërndarje pa pengesa të ndihmave.

Në vetëm 72 orët e fundit, 21 fëmijë kanë vdekur nga uria dhe kequshqyerja në spitalet e Gazës, sipas zyrtarëve shëndetësorë lokalë.

OKB e cilëson situatën si “katastrofë e paprecedentë” dhe kritikon pengesat për ndihmat. Ndërkohë, ton ndihma ushqimore e mjekësore qëndrojnë të bllokuara brenda ose pranë Gazës.

Izraeli akuzohet për kufizime të rrepta në kalimin e ndihmave, ndërsa e fajëson Hamasin për keqpërdorim të tyre dhe sulme ndaj civilëve gjatë shpërndarjes.

SHBA po përpiqet të negociojë një “korridor humanitar” dhe një armëpushim të ri. I dërguari special Steve Witkoff pritet të udhëtojë në Evropë këtë javë për bisedime me fokus Gazën.

Ndërkohë, sulmet izraelite ndaj enklavës palestineze vijojnë, ndërsa negociatat për armëpushim mbeten të bllokuara.

The post Uria përhapet në Gaza: 21 fëmijë vdesin në 3 ditë, mbi 100 OJQ kërkojnë armëpushim appeared first on Albeu.com.

Britania e Madhe planifikon të kufizojë kohën e fëmijëve para ekranit të telefonit në dy orë në ditë

23 July 2025 at 09:59

Qeveria britanike po planifikon kufizime në mediat sociale për fëmijët për të trajtuar kohën “kompulsive” para ekranit, tha Sekretari i Teknologjisë për Sky News.

Peter Kyle tha se ishte i shqetësuar për “sasinë e përgjithshme të kohës që fëmijët kalojnë në këto aplikacione”, si dhe për përmbajtjen që ata përdorin, transmeton Telegrafi.

Një limit prej dy orësh për platformë po merret seriozisht në konsideratë pas takimeve me punonjësit aktualë dhe ish-punonjës të kompanive të teknologjisë. Është diskutuar gjithashtu një shtetrrethim natën ose në shkollë.

Fëmijëve do t’u bllokohej qasja në aplikacione të tilla si TikTok ose Snapchat pasi të kenë arritur limitin, në vend që thjesht t’u kujtohej se sa kohë kanë kaluar duke shfletuar aplikacionet, kuptohet.

Një njoftim për kohën para ekranit pritet këtë vjeshtë.

“Do të bëj një njoftim për këto gjëra në të ardhmen e afërt. Por po shqyrtoj me shumë kujdes kohën e përgjithshme që fëmijët kalojnë në këto aplikacione”, tha Kyle.

“Mendoj se disa prindër ndihen pak të pafuqishëm se si t’i bëjnë fëmijët e tyre më të shëndetshëm në internet. Mendoj se disa fëmijë mendojnë se ndonjëherë ka aq shumë sjellje kompulsive në bashkëveprimin me aplikacionet, saqë kanë nevojë për ndihmë vetëm për të marrë kontrollin e jetës së tyre online dhe këto janë gjëra që po i shqyrtoj me shumë kujdes. Ne flasim shumë për një fëmijëri të shëndetshme jashtë linje. Duhet të bëjmë të njëjtën gjë edhe në internet. Mendoj se gjumi është shumë i rëndësishëm, të jesh në gjendje të përqendrohesh në studim është shumë e rëndësishme”, shtoi Sekretari britanik i Teknologjisë.

Ai gjithashtu theksoi se donte t’i ndalonte fëmijët të kalonin orë të tëra duke parë përmbajtje që “nuk është kriminale, por është e pashëndetshme, përdorimi i tepërt i disa prej këtyre aplikacioneve”.

“Mendoj se mund t’i nxisim kompanitë dhe mund të vendosim një prag paksa të ndryshëm, që do ta anojë ekuilibrin në favor të prindërve që të mos jenë gjithmonë ata që thjesht ua rrëmbejnë telefonat fëmijëve nga duart dhe të zhvillojnë një bisedë vërtet të sikletshme dhe të vështirë rreth kësaj”, shtoi ai.

The post Britania e Madhe planifikon të kufizojë kohën e fëmijëve para ekranit të telefonit në dy orë në ditë appeared first on Telegrafi.

Zakone që prindërit përdorin për të minuar vetëbesimin e fëmijëve, dhe shpesh nuk janë të vetëdijshëm për to

22 July 2025 at 23:46

Prindërit shpesh kanë qëllimet më të mira, por disa modele sjelljeje mund ta dëmtojnë seriozisht vetëbesimin e një fëmije me kalimin e kohës. Në vend që t’i forcojnë ato, këto zakone mund t’i bëjnë fëmijët të ndihen të pasigurt, të padashur ose të pavlerë.

Ja disa zakone prindërimi që ekspertët i identifikojnë si veçanërisht të dëmshme për vetëbesimin e një fëmije.

Ashpërsi pa butësi

Qasja e njohur si “dashuri e ashpër” bazohet në bindjen se rreptësia është mënyra më e mirë për të përgatitur një fëmijë për jetën. Ndërsa mund të jetë e dobishme ndonjëherë, mosdhënia e lavdërimeve dhe dashurisë për një kohë të gjatë mund të krijojë ndjenja të papranueshmërisë dhe pasigurisë tek një fëmijë. Me kalimin e kohës, një fëmijë mund të fillojë të besojë se nuk është i denjë për dashuri nëse nuk përmbush standardet e larta.

Krahasimet që dekurajojnë

Prindërit shpesh mendojnë se krahasimi i vetes me fëmijët e tjerë do ta inkurajojë fëmijën e tyre të përpiqet më shumë. Por në realitet, një sjellje e tillë shpesh ka efektin e kundërt – fëmija ndihet më pak i vlefshëm, sukseset e tij humbasin rëndësinë dhe motivimi i tij zvogëlohet. Krahasimet ngjallin dyshime në aftësitë e tij.

Mbrojtja e tepërt si pengesë

Një qëndrim mbrojtës ndaj një fëmije është i natyrshëm, por kur kjo shndërrohet në “shpëtim” të vazhdueshëm nga problemet, fëmija privohet nga mundësia për të zhvilluar qëndrueshmëri dhe pavarësi. Nëse nuk mëson kurrë si të përballet me shqetësimin, do ta ketë të vështirë të lundrojë në situata të jetës reale.

Fjalë që krijojnë kufij

Përdorimi i fjalëve si “gjithmonë” dhe “kurrë” kur përshkruhet sjellja e një fëmije mund të dëmtojë imazhin e tij për veten në planin afatgjatë. Fraza si “ti nuk mund ta bësh kurrë këtë” ose “ti gjithmonë bën gabime” dërgojnë mesazhin se gabimet janë pjesë e personalitetit të tij, jo diçka që mund të ndryshohet.

The post Zakone që prindërit përdorin për të minuar vetëbesimin e fëmijëve, dhe shpesh nuk janë të vetëdijshëm për to appeared first on Telegrafi.

Prindërit tuaj ju kanë rritur mirë nëse nuk ju shqetësojnë këto tre gjëra

22 July 2025 at 19:30

Mënyra se si reagojmë në situata të vështira shpesh pasqyron themelet emocionale që kemi fituar në fëmijëri.

Njerëzit që rriten në një mjedis të qëndrueshëm dhe mbështetës kanë tendencë të zhvillojnë aftësinë për të qëndruar të qetë, të dhembshur dhe të sigurt edhe kur përballen me siklet, dështim ose kufizime të të tjerëve.

Disa sjellje mund të demonstrojnë qartë stabilitetin emocional që vjen nga një edukim i ekuilibruar. Pra, nëse prindërit tanë na kanë rritur mirë, këto tre gjëra nuk na shqetësojnë, pohojnë ekspertë dhe këshilltarë të ndryshëm.

Nuk ndjen zili për suksesin e të tjerëve

Njerëzit që prindërit e tyre u kanë mësuar pjekurinë emocionale nuk e ndiejnë nevojën ta krahasojnë veten me të tjerët. Kur dikush tjetër arrin diçka, ata dinë ta mbështesin sinqerisht atë dhe të gëzohen për suksesin e dikujt tjetër pa ndjerë se vlera e tyre po zvogëlohet. Atyre u mësohet se secili ka rrugën e vet dhe se i vetmi krahasim i vërtetë është me progresin e tyre, sipas terapistëve dhe ekspertëve , shkruan YourTango.

Ti di si të pranosh kritika konstruktive

Këshilltarët theksojnë se njerëzit që kanë mësuar si të merren me reagimet në fëmijëri nuk e shohin kritikën si sulm, por si një mundësi për rritje. Prindërit që i vunë në dukje gabimet me respekt dhe pa i turpëruar i ndihmuan fëmijët të zhvillonin aftësinë për të dëgjuar, për të mësuar dhe për t’u përmirësuar pa dëmtuar vetëbesimin e tyre.

Ti i respekton kufijtë e të tjerëve pa u ndjerë i refuzuar

Nëse dikush na vendos një kufi dhe ne nuk e marrim personalisht, ka të ngjarë që prindërit tanë na kanë mësuar të respektojmë njerëzit e tjerë. Në vend që të përpiqemi ta shndërrojmë “jo”-në e dikujt në një “po”, ne e kuptojmë se të gjithë kanë të drejtë të vendosin se çfarë është e drejtë për të. Një mirëkuptim i tillë është një shenjë e stabilitetit emocional dhe respektit ndërpersonal.

Qasja jonë ndaj situatave të jetës është shpesh rezultat i asaj që kemi mësuar në fëmijëri. Nëse nuk mërzitemi lehtë nga gjëra të caktuara dhe dimë si të qëndrojmë të qetë, është një shenjë e mirë që prindërit tanë na kanë mësuar stabilitetin emocional dhe respektin për të tjerët. Tipare të tilla nuk zhvillohen rastësisht, por janë rezultat i një edukimi të kujdesshëm dhe të shëndetshëm.

The post Prindërit tuaj ju kanë rritur mirë nëse nuk ju shqetësojnë këto tre gjëra appeared first on Telegrafi.

Birësimi në Shqipëri: Sistemi që “mban peng” fëmijët e braktisur

19 May 2025 at 16:02

Autore: Ina Allkanjari | Citizens.al | Tiranë

Në dhjetor të vitit 2018, në maternitetin e Shkodrës u lind E.G. Menjëherë pas ardhjes në jetë, gjykata e shpalli të miturën të braktisur për shkak të problemeve të shëndetit mendor të nënës së saj biologjike. Ajo u dërgua në Shtëpinë e Foshnjës në Shkodër, ku kaloi vitet e para të jetës.

Pesë vite më vonë, Komiteti Shqiptar i Birësimeve (KSHB) miratoi kërkesën për birësimin e saj nga një familje në Fier. Procesi u finalizua pa probleme deri në fund të vitit 2023, por pas vetëm disa muajsh, nëna birësuese, për shkak të vështirësive të hasura në prindërim, kërkoi që vajza të rikthehej në Shtëpinë e Fëmijës.

Rasti i E.G. është një nga shembujt që theksojnë dështimet në procesin e birësimit në Shqipëri. Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH), në auditimin për vitin 2024, vuri në dukje mungesa të theksuara në vlerësimin e aplikantëve, monitorimin e periudhës së provës dhe mungesën e mbështetjes për familjet birësuese.

Raporti tregon se KSHB nuk reagoi në kohë për të ndjekur ecurinë e pas-birësimit në rastin e E.G dhe ka ndjekur procedurat në mënyrë formale, pa garantuar ndërtimin e një lidhjeje të vërtetë emocionale mes fëmijës dhe prindit birësues.

Komiteti i tha Citizens.al se çdo familje birësuese nënshkruan një marrëveshje pasbirësimi, ku përcaktohet monitorimi për dy vite, përmes katër raporteve të realizuara nga stafi i institucionit.

Sipas avokatit Gentjan Sejrani, ligji shqiptar për birësimin nuk përputhet me standardet e Bashkimit Evropian. Ai vë në dukje mungesën e kritereve të qarta për aplikantët, përfshirë gjendjen ekonomike, moshën dhe qëndrueshmërinë në marrëdhëniet familjare.

Ligji shqiptar i konsideron të braktisur fëmijët që nuk kanë kontakt me prindërit biologjikë për një periudhë prej 6 muajsh. Nën këtë cilësim ata futen në procesin e marrjes së statusit të jetimit.

Por sipas KLSH-së, mungesa e verifikimeve të rregullta nga KSHB ka krijuar pasiguri në procesin e marrjes së këtij statusi duke krijuar mundësi për keqkuptime dhe gabime.

Mangësitë në procesin e birësimit

KSHB mbikëqyr procesin e birësimit në Shqipëri që prej vitit 1993. Prej asokohe e deri më tani ky Komitet ka ndjekur 1,857 birësime, duke përfshirë edhe birësimet përtej kufirit.

Por në periudhën 2019–2024 birësimet janë ulur. Për këtë periudhë janë realizuar gjithsej 140 birësime, me vetëm 12 raste në vitin 2024 (6 djem dhe 6 vajza të moshës 1-4 vjeç). Kjo tregon një rënie të ndjeshme krahasuar me dy dekadat e para të funksionimit të KSHB-së.

Aktualisht, 27 institucione rezidenciale (9 publike dhe 18 jo-publike) ofrojnë përkujdesje për fëmijët, por cilësia e shërbimeve të tyre mbetet shqetësuese.

Altin Hazizaj nga Qendra për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (CRCA) thekson nevojën për mbylljen e institucioneve dhe kalimin në një sistem alternativ familjar të mirë-strukturuar. Sipas tij, Shqipëria ka nevojë për një ligj të fortë për kujdesin familjar alternativ, duke përfshirë përkujdesjen përmes familjeve kujdestare të trajnuara dhe të mbështetura nga shteti.

“Asnjë fëmijë nuk duhet vendosur në institucion, ndaj ato të gjitha duhen mbyllur menjëherë,” thekson Hazizaj.

Ndërkohë, të dhënat e bëra me dije kreu i Institutit Kombëtar i Integrimit të Jetimëve, Ilir Çumani, falsin për rreth 31 mijë fëmijë që konsiderohen jetimë, por shumë pak prej tyre kanë përfituar zyrtarisht statusin ligjor të jetimit. Kjo vonesë i pengon ata të futen në procesin e birësimit.

Shërbimi Social Shtetëror (SHSSH), raportoi në janar se gjatë vitit të shkuar statusin e kanë përfituar 255 jetimë (26 nga mungesa e të dy prindërve, 228 si të lindur jashtë martese etj.).

“Gjithashtu janë rinovuar rreth 500 statuse jetimi,” vijon SHSSH teksa Komiteti i tha Citizens.al se në pritje për birësim janë 30 aplikantë.

Hazizaj thekson se mungesa e bashkëpunimit ndërmjet shërbimeve sociale dhe institucioneve të birësimit është një nga pengesat kryesore për një sistem funksional. Ai kritikon qasjen tepër të centralizuar të birësimit dhe sugjeron një reformim të thellë të sistemit.

“Ministria e Shëndetësisë ka pasur prioritete të tjera,” kujton Hazizaj teksa përmend se prej 5 vitesh organizata e tij ka ofruar praktikat më të mira të Britanisë.

“Çështja e ligjit dhe krijimit të familjeve për kujdes alternativ, njohur si ‘foster care’, është urgjencë kombëtare, ne kemi bërë gati dhe projekt-ligjin dhe shpresoj që tani ministria të jetë gati për këtë hap të madh.” tha Hazizaj sipas së cilit Shqipëria ka një sistem të centralizuar të ngjashëm me atë të periudhës së diktaturës.

“Birësimet ndërvendase” dhe mbështetja e mangët e familjeve kujdestare

Komiteti Shqiptar i Birësimeve (KSHB) kryen dy lloje procedurash birësimi: vendas dhe ndërvendas. Ndërvendas cilësohen rastet ku fëmijës i duhet të shpërngulet nga vendi i origjinës në një vend pritës.

Nga viti 2019 deri më 2024 janë kryer 42 raste birësimi ndërvendas dhe KLSH ka zbuluar se 9 nga këto janë realizuar në shkelje të ligjit përmes agjencive të huaja ndërmjetësuese me licenca të skaduara dhe pa mbikëqyrje nga KSHB-ja duke u mjaftuar me raportet pasbirësuese të dërguara prej këtyre agjencive.

“KSHB nuk ka ushtruar asnjëherë mbikëqyrje të veprimtarisë së këtyre agjencive në vendin tonë,” thuhet në raportin e KLSH-së.

Në këtë kontekst, Altin Hazizaj nga CRCA shpreh shqetësimin për vijimin e birësimeve ndërvendase dhe apelon që ato të ndalohen deri sa të ndërtohet një sistem i ri. Nga ana tjetër avokati Gentjan Sejrani e sheh të domosdoshëm një monitorim më të rreptë të sistemit nga institucionet ligjzbatuese.

“Është e nevojshme monitorimi i institucioneve ligjzbatuese në rastet që vërehen abuzime të tilla. Ka nevojë për ndryshime ligjore në aspektin e monitorimit të jetës së të miturit pas birësimit,” thotë Sejrani.

Të dy, si Hazizaj dhe Sejrani, shohin si problematikë tjetër mungesën e mbështetjes së familjeve kujdestare. Ata theksojnë se ndihma që jepet nga shteti për këto familje është e pamjaftueshme duke i lënë ata vetëm në përballjen me vështirësi emocionale dhe financiare.

Sipas drejtuesit të CRCA sistemi vuan nga burokracia ku “non-sensi i madh është vendosja e një institucioni kujdesi shoqëror në varësi të ministrisë së Drejtësisë dhe jo ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale”.

Institucionalizmi dhe trauma e braktisjes

Një raport i Avokatit të Popullit ka konstatuar se shumica e fëmijëve që kalojnë në institucione përkujdesjeje sociale mbeten atje për periudha të gjata 1-7 vjet.

Një tregues shqetësues ky pasi nuk përputhet me parimin e interesit më të lartë të fëmijës duke shkaktuar shfaqjen te ta të sjelljeve agresive, vonesave të zhvillimit konjitiv, emocional për integrim social.

“Nga vlerësimi i informacionit të gjeneruar, koha e gjatë e qëndrimit të fëmijëve në institucion është problematike dhe mund të konsiderohet një formë neglizhence”, thuhet në raport teksa transferimi i vazhdueshëm nga një institucion në një tjetër theksohet si problem që thellon traumën.

Psikologia Ermela Shllaku, thotë për Citizens se trauma e braktisjes dhe qëndrimi i gjatë në institucione kanë pasoja serioze për zhvillimin psikologjik të fëmijëve. Sipas saj mungesa e një figure kujdestare të qëndrueshme ka ndikim negativ në aftësinë e fëmijës për të ndërtuar marrëdhënie të sigurta dhe për të zhvilluar vetëbesimin.

“Braktisja nuk është një ngjarje e izoluar, ajo krijon një zhvillim të brendshme që fëmija mund ta përjetojë si refuzim personal dhe ndjenjë pavlefshmërie”, shpjegon Shllaku.

Për këtë, për të ndihmuar fëmijët të përballojnë traumën e braktisjes, psikologia sugjeron përfshirjen e terapive të specializuara kognitivo-biheviorale, të njohura si CBT.

Përveç pasojave psikologjike, edhe kalimi nga institucioni në familje birësuese ose kujdestare është një fazë delikate që kërkon mbështetje dhe përgatitje të duhur për familjet. Mungesa e kësaj mbështetjeje dhe përgatitjeje mund të çojë në dështim të lidhjes familjare. Sipas Shllakut një rol të rëndësishëm në këtë proces luajnë psikologët.

The post Birësimi në Shqipëri: Sistemi që “mban peng” fëmijët e braktisur appeared first on Citizens.al.

Lërini fëmijët të luajnë vetëm jashtë: Pse është e rëndësishme të mos jenë gjithmonë nën mbikëqyrje

15 July 2025 at 18:41

Ekspertja tregon pse është e rëndësishme që fëmijët ndonjëherë të luajnë jashtë vetëm, pa mbikëqyrjen e të rriturve – sigurisht, kur janë mjaft të rritur dhe mjaftueshëm të pjekur për këtë

Fëmijët e gjeneratave të mëparshme luanin jashtë gjatë gjithë ditës, shumë shpesh pa mbikëqyrjen e të rriturve, gjë që nuk ndodh shpesh sot.

Koha dhe rrethanat ishin të ndryshme, megjithatë drejtoresha e organizatës Early Childhood Ireland, Teresa Heeney, paralajmëron se fakti që prindërit vëzhgojnë çdo lëvizje të fëmijëve të tyre, veçanërisht kur ata janë jashtë, ndikon keq në zhvillimin e të vegjëlve.

“Kur u jepni fëmijëve kohë, besim dhe mundësi për të luajtur, loja mund të fillojë në një mënyrë dhe më pas të kthehet në diçka krejtësisht ndryshe ditën tjetër. T’u japësh fëmijëve mundësinë të enden të lirë dhe besimin se nuk duhet të jenë vazhdimisht nën mbikëqyrje, u mundëson atyre ta çojnë lojën në nivele që as nuk e dinin se mund t’i arrinin. Është shumë e rëndësishme të kesh besim tek fëmijët, sepse ata bëhen mjeshtër të lojës së tyre, thotë Teresa Heeney, transmeton Telegrafi.

Fëmijët mësojnë duke vepruar vetë

Teresa Heeney thekson se fëmijët mësojnë kur bëjnë gjërat vetë: “Ata e dëgjojnë dhe kuptojnë çfarë do të ndodhë dhe kanë diçka që vetë e kontrollojnë. Kjo do të thotë se mësojnë si të përdorin diçka, cili është qëllimi i saj. Mësojnë për njerëzit me të cilët luajnë, mësojnë si funksionojnë familjet dhe kulturat e tjera,” thekson ajo.

Loja dhe shoqërimi

Heeney thotë se fëmijët, duke luajtur vetëm jashtë, mësojnë jo vetëm rregullat e lojës, por edhe sa të rëndësishme janë marrëdhëniet shoqërore.

“Kur fëmijët luajnë vetë, ndryshe nga kur të rriturit i mbikëqyrin apo i drejtojnë vazhdimisht, ata bëhen të rritur shumë më të sigurt dhe më të pavarur,” shpjegon ekspertja.

Duke i krahasuar fëmijët që janë rritur pa mbikëqyrje të vazhdueshme me ata të sotmit, të cilët prindërit nuk i lënë asnjë çast vetëm, Heeney thotë: “Mendoj se ne dikur dinim më shumë për botën. Ndoshta kishim më shumë njohuri edhe për rreziqet jashtë.” /Telegrafi/

The post Lërini fëmijët të luajnë vetëm jashtë: Pse është e rëndësishme të mos jenë gjithmonë nën mbikëqyrje appeared first on Telegrafi.

Cristiano Ronaldo vendos të mbulojë shpenzimet për fëmijët e Diogo Jotës, deri në moshën madhore

By: V K
12 July 2025 at 13:42

Ylli i futbollit portugez Cristiano Ronaldo, ka vendosur t’i marrë përsipër të gjitha shpenzimet e fëmijëve të bashkëshortes së Diogo Jota-s deri në moshën madhore, duke përfshirë plotësisht kostot për Kujdesin Shëndetësor dhe Arsimimin.

Sipas burimeve të afërta me familjet, ky vndim vjen si rezultat i një marrëdhënieje të gjatë miqësore, mes Ronaldo-s dhe sulmuesit të Liverpool-it.

Detajet e marrëveshjes

Kontrata që Ronaldo i ka komunikuar zonjës Jota, përfshin mbulimin e shpenzimeve mjekësore-prej kontrolleve periodike te specializimet e nevojshme, si dhe të gjithë tarifat shkollore, kursimet për Universitete, librat dhe materialet mësimore.

Sipas një dokumenti të përgatitur me kujdes, çdo nevojë shëndetësore apo arsimore e fëmijëve do të dërgohet për faturim në adresën e agjencisë së menaxhimit të Ronaldo-s, që do të bëjë pagesat pa vonesë.

Konteksti i miqësisë dhe solidaritetit

 

 

Në vitet e fundit, Ronaldo dhe Jota, kanë ndarë dhomat e zhveshjes në stërvitje, si pas përvojës së përbashkët te Manchester United dhe më pas në Ligën Premier.

Bashkëpunimi i tyre në ekip ka frymëzuar jo vetëm në fushë, por edhe jashtë saj, duke mbledhur fonde për bamirësi dhe duke organizuar evente humanitare.

Ky gjest konsiderohet nga shokët e skuadrës dhe familjarët, si kulmi i një miqësie të sinqertë.

Reagimet nga mjedisi i futbollit

 

 

Lajmi është pritur me entuziazëm nga komuniteti i futbollit: menaxherë, shokë loje dhe tifozë kanë përgëzuar Ronaldo-n për gjestin bujar. Diogo Jota, sipas një burimi pranë familjes, është “i emocionuar dhe mirënjohës deri në lot” për mbështetjen e vazhdueshme që po ofrohet për fëmijët e tij.

Familja e Diogo Jota, e ka cilësuar këtë veprim si “një shembull të vërtetë solidariteti, që forcon edhe më shumë lidhjet mes dy familjeve”.

Konteksti humanitar i Ronaldo-s

 

 

Ky është një tjetër hap në serinë e veprimeve humanitare të Cristiano Ronaldo-s, i njohur për kontributet e tij në fushën e shëndetësisë dhe arsimit, nga donacionet për spitalet pediatrike deri te ndihmat në rastet e fatkeqësive natyrore.

Ndërkohë, Jota po vazhdon sezonin me Liverpool-in, ku pritet të luajë një rol kyç në garën për titullin e Ligës Premier.

Me këtë vendim, Ronaldo jo vetëm që demonstron angazhimin e tij personal për familjet e miqve, por edhe shtrin një model solidariteti në botën e sportit, ku fuqia financiare përdoret për të mbështetur sigurinë dhe të ardhmen e brezave të rinj.

The post Cristiano Ronaldo vendos të mbulojë shpenzimet për fëmijët e Diogo Jotës, deri në moshën madhore appeared first on Albeu.com.

Pesë tipare kyçe që parashikojnë suksesin tek fëmijët

11 July 2025 at 17:36

Kur tek fëmijët kultivojmë aftësi si rezistenca, kurioziteti apo vetbesimi, u ndihmojmë të nisin të ardhmen me më shumë siguri, pavarësisht rrugës që zgjedhin

Fëmijëria është e mbushur me ngritje dhe rënie, nga presionet shkollore te mosmarrëveshjet me shokët. Si prindër, të gjithë dëshirojmë që fëmija ynë të jetë i suksesshëm, në shkollë, në marrëdhëniet me të tjerët, por edhe në planin emocional. Megjithatë, suksesi nuk do të thotë të jesh i përkryer, të kontrollosh gjithçka apo të dish përgjigjet për çdo pyetje.

Suksesi i vërtetë vjen nga brenda, nga tiparet që i ndihmojnë fëmijët të përballen me sfidat, të mësojnë nga gabimet dhe të rriten si njerëz me vetëbesim dhe empati. Nuk ka të bëjë me nota apo superioritet në gjithçka, por me zhvillimin e forcave të brendshme që i ndihmojnë të ecin përpara me guxim, kuriozitet dhe zemër të hapur.

Sipas psikologes Jamie Bloh, ekzistojnë pesë tipare kyçe që bëjnë vërtet ndryshimin. Kultivimi i tyre i jep fëmijës jo vetëm rezultate të mira, por edhe forcë emocionale për jetë, transmeton Telegrafi.

1. Rezistenca

Jeta sjell sfida – rënie, dështime, zhgënjime. Fëmijët që zhvillojnë rezistencë nuk tremben nga gabimet, sepse i shohin ato si mundësi për të mësuar dhe për t’u rritur. Në vend që të dorëzohen, përpiqen sërish. Kjo tipar i ndihmon të përballen me problemet dhe të ndihen më të sigurt dhe më të qëndrueshëm në situatat e përditshme.

Si ta nxitni: Bisedoni me fëmijën për gabimet si pjesë normale të jetës. Ndani përvojat tuaja kur diçka nuk shkoi siç prisnit dhe si e përballuat.

shutterstock

2. Kurioziteti

Fëmijët eksplorojnë natyrshëm botën përreth, dhe kurioziteti është motori i të nxënit. Pyetje si “Pse?”, “Si?” dhe “Po sikur?” nuk janë vetëm të bukura, por baza e zhvillimit të fëmijës. Një fëmijë kurioz nuk kërkon thjesht informacione, por mendon, eksploron dhe fiton një kuptim më të thellë të botës.

Si ta nxitni:  Jepni fëmijës hapësirë për kërkime. Kërkoni përgjigje së bashku, bëni pyetje të hapura dhe tregoni durim kur një pyetje “pse” shndërrohet në dhjetë të tjera.

3. Empatia

Fëmijët me empati kuptojnë më lehtë ndjenjat e të tjerëve, reagojnë me kujdes dhe krijojnë marrëdhënie më cilësore. Ky tipar është veçanërisht i rëndësishëm në botën e sotme, ku komunikimi, puna në grup dhe mirëkuptimi janë themeli i çdo marrëdhënieje të shëndetshme, qoftë në familje, shkollë apo më vonë në punë.

Si ta nxitni:  Flisni për ndjenjat, lexoni libra me personazhe që kalojnë përvoja të ndryshme dhe diskutoni për ndjenjat e të tjerëve. Jepni shembull me empatinë tuaj.

shutterstock

4. Disiplina (ose vetëkontrolli)

Fëmijët që ndihmohen të zhvillojnë disiplinën fokusohen më mirë, përfundojnë detyrat dhe dinë të përballojnë shtyrjen e kënaqësisë. Nuk do të thotë ashpërsi, por forcë të brendshme që tregon se kur është koha për lojë dhe kur për detyra. Disiplina ndërton ndjenjën e arritjes dhe vetëbesimin.

Si ta nxitni:  Vendosni kufij të qartë, por fleksibël. Futni rutinë dhe caktoni së bashku qëllime të vogla e të arritshme. Lëvdojeni përpjekjen, jo vetëm rezultatin.

5. Vetëbesimi

Fëmija që beson në vetvete ka guxim të provojë gjëra të reja, të shprehë mendimet dhe të përballet me dështimin. Vetëbesimi nuk buron nga suksesi, por nga ndjenja që je i dashur, i pranuar dhe i aftë, edhe kur ende nuk di gjithçka.

Si ta nxitni:  Inkurajoni fëmijën, mbështeteni në eksplorim dhe festoni hapa të vegjël përpara. Jepni mundësi që të zgjidhë problemin vetë para se t’i ofroni ndihmë. /Telegrafi/

The post Pesë tipare kyçe që parashikojnë suksesin tek fëmijët appeared first on Telegrafi.

❌
❌