Imazhet me rezolucion të lartë të tatuazheve të gjetura në trupin e një “mumjeje akulli” siberiane 2,500-vjeçare kanë zbuluar dekorime kaq të komplikuara, saqë edhe një artist modern tatuazhesh do ta kishte të vështirë t’i riprodhonte, sipas studiuesve.
Tatuazhet e hollësishme që përshkruajnë leoparde, një drer, një pulë, si dhe një krijesë mitologjike gjysmë-luan dhe gjysmë-shqiponje, zbulojnë më shumë rreth një kulture të lashtë luftëtarësh.
Arkeologët punuan ngushtë me një artist tatuazhesh, i cili riprodhon dekorime të lashta në lëkurën e tij, për të kuptuar saktësisht procesin e realizimit të tyre.
Gruaja e tatuazhuar, e moshës rreth 50 vjeç, ishte nga populli nomad Pazyryk, një shoqëri kalorësish që jetonte në stëpinë e gjerë midis Kinës dhe Evropës.
Skanimet zbuluan tatuazhe “të hollësishme, të qarta dhe të njëtrajtshme” që nuk mund të vihen re me sy të lirë.
“Ky zbulim më bën të kuptoj sa të sofistikuar ishin këta njerëz,” tha drejtori i studimit, Dr. Gino Caspari nga Instituti Max Planck i Gjeoantropologjisë dhe Universiteti i Bernës.
Është e vështirë të zbulohet informacion i detajuar për praktikat sociale dhe kulturore të lashta, pasi shumica e dëshmive shkatërrohen me kalimin e kohës. Më e vështirë është të afrohet njeriu tek detajet e jetës së një personi të vetëm.
“Mumjet e akullta” të Pazyryk-ut u gjetën në varre akulli në malet Altai të Siberisë në shekullin e 19-të, por tatuazhet kanë qenë të vështira për t’u parë qartë.
Tani, falë fotografisë digjitale me afër-infrarodhe në Muzeun Hermitage në Shën Petersburg, Rusia, ekspertët krijuan për herë të parë skanime me rezolucion të lartë të këtyre dekorimeve.
“Kjo më bëri të ndjehesha sikur po afrohesha më shumë me njerëzit pas artit, si ata punonin dhe mësonin. Imazhet u gjallëruan,” tha Dr. Caspari.
Në parakrahun e djathtë, gruaja Pazyryk kishte imazhin e leopardëve rreth kokës së një dreri. Në krahun e majtë, krijesa mitologjike e grifinit, me trup luani, kokë dhe krahë shqiponje, duket sikur po luftonte me një drer.
“Trupat e përkulur nga pas dhe skenat e forta të betejave midis kafshëve të egra janë tipike për këtë kulturë,” tha Dr. Caspari.
Gjithashtu, gruaja kishte një pulë të tatuazhuar në gishtin e madh, një simbol që paraqet “një stil intrigues me një unikalitet të caktuar,” shton ai.
Ekipi punoi me studiuesin Daniel Riday, i cili riprodhon dizajne të lashta tatuazhesh në trupin e tij duke përdorur metoda historike.
Në bazë të analizës së tij, ata arritën në përfundimin se cilësia e tatuazheve ndryshonte midis dy krahëve, duke sugjeruar se tatuazhet i kishin bërë persona të ndryshëm ose ishin bërë gabime gjatë procesit.
“Po të kisha për të bërë një vlerësim, do të thoja se për gjysmën e poshtme të krahut të djathtë janë dashur katër orë e gjysmë, dhe për pjesën e sipërme rreth pesë orë,” tha Riday.
“Është një angazhim i fortë nga personi që i bëri. Kjo duhet të jetë kryer nga dikush që e di shëndetin dhe sigurinë, dhe rreziqet që sjell depërtimi i lëkurës,” shton ai më tej.
Duke analizuar shenjat në lëkurën e gruas, ekipi beson se tatuazhet janë skicuar fillimisht në lëkurë para se të tatuazhoheshin.
Mendohet se janë përdorur vegla me maja shumëfish të vogla, të bëra nga brirë ose kocka kafshësh, si dhe një mjet me majë të vetme. Pigmenti ka qenë i përbërë kryesisht nga materie e djegur bimore ose sope.
Dr. Caspari, i cili nuk ka tatuazhe vetë, thotë se ky studim hedh dritë mbi një praktikë të lashtë që sot është shumë e rëndësishme për shumë njerëz në mbarë botën.
“Qysh atëherë ishte një praktikë shumë profesionale ku njerëzit investonin shumë kohë, përpjekje dhe praktikë për të krijuar këto imazhe shumë të sofistikuara,” përfundon ai.
Disa nga tatuazhet duket se janë prerë ose dëmtuar gjatë përgatitjes së trupit për varrim.
“Kjo tregon se tatuazhet ishin të rëndësishme për jetën, por nuk luanin një rol të madh në jetën pas vdekjes,” shpjegon Dr. Caspari./BBC/KultPlus.com
Sot, më 31 korrik shënohet përvjetori i lindjes së Louis de Funès, një nga aktorët më të dashur dhe më të njohur të kinemasë franceze dhe botërore. Me mbi 150 role filmike në karrierën e tij, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e filmit, duke u bërë sinonim i humorit francez dhe komedisë klasike.
I lindur më 1914 në Courbevoie, Francë, Louis de Funès u dallua për energjinë e jashtëzakonshme në skenë, mimikën e veçantë dhe talentin e tij për të interpretuar personazhe të ndryshme, shpeshherë me një dozë të madhe nervozizmi komik dhe ironie. Qoftë si komandanti Ludovic Cruchot në serinë “Le Gendarme”, apo si Monsieur Hulot në filma të tjerë të njohur, de Funès arriti të krijojë personazhe që janë ende të dashur nga publiku i të gjitha moshave, transmeton KultPlus.
Karriera e tij u shënua nga një përkushtim i jashtëzakonshëm ndaj artit dhe një aftësi e rrallë për të transmetuar emocione përmes komedisë fizike dhe dialogut. Filmat si “La Grande Vadrouille”, “Le Corniaud” dhe “L’Aile ou la Cuisse” mbeten kryevepra të humorit që vazhdojnë të inspirojnë breza të rinj aktorësh.
Por Louis de Funès nuk ishte vetëm një aktor me humor të mprehtë, ai ishte edhe një mjeshtër i artit të tij, që përmes veprave të tij na kujton se qeshja dhe humori janë pjesë thelbësore e jetës.
Sot, në përvjetorin e lindjes së tij Louis Funes vazhdon të jetë një frymëzim për artistë dhe dashamirë të filmit në mbarë botën./KultPlus.com
Një rrufe me gjatësi 829 kilometra (510 milje) ka vendosur një rekord botëror duke qënë më e gjata e regjistruar deri më sot, duke tejkaluar rekordin e mëparshëm, të vendosur në prill 2020, me 61 kilometra.
Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) e njoftoi këtë në faqen e saj të internetit.
Rekordi u vendos nga Komiteti i WMO-së për Ekstremet e Motit dhe Klimës, duke përdorur të dhëna nga satelitët GOES-16 dhe GOES-17, të dy të operuar nga Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike e Shteteve të Bashkuara (NOAA).
Rezultatet janë publikuar në Buletinin e Shoqërisë Amerikane Meteorologjike.
Rrufeja rekordthyese, gjatësia e së cilës u mat me një diferencë gabimi prej 8 kilometrash (5 milje), daton që nga tetori 2017, por nuk u identifikua gjatë analizës fillestare të stuhisë së vitit 2017, dhe natyra e saj rekordthyese u përcaktua vetëm më vonë.
Duke u shtrirë nga Teksasi Lindor në Kansas City, rrufeja e vitit 2017 përshkoi distancën midis Parisit dhe Venecias.
“Një makinë do të duhej tetë deri në nëntë orë dhe një aeroplan komercial të paktën 90 minuta për të përshkuar këtë distancë”, vëren OBM-ja.
“Këto gjetje të reja nxjerrin në pah shqetësime të rëndësishme për sigurinë publike në lidhje me retë e elektrizuara, të cilat mund të prodhojnë shkreptima rrufeje që mund të udhëtojnë në distanca jashtëzakonisht të gjata, të ndikojnë ndjeshëm në industrinë e aviacionit dhe të shkaktojnë zjarre”, vëren Celeste Saulo, Sekretare e Përgjithshme e OBM-së.
” Rrufeja ende përbën një rrezik serioz, duke vrarë shumë njerëz çdo vit në të gjithë botën”, shtoi Saulo, duke theksuar rëndësinë e sistemeve të paralajmërimit të hershëm. / KultPlus.com
Grupi muzikor i “Coldstream Guards” i Gardës Mbretërore Britanike zhvilloi një performancë të veçantë gjatë ndërrimit të gardës në Buckingham Palace, duke luajtur këngën ikonike “Paranoid” të legjendës së heavy metal-it, Ozzy Osbourne. Ky ishte një homazh i veçantë për Ozzy-n, i cili ndëroi jetë më 22 korrik në moshën 76-vjeçare.
Funerali publik u mbajt në vendlindjen e artistit, Birmingham, ku mijëra njerëz i dhanë lamtumirën e fundit muzikantit të madh. Videoja ku ushtarët interpretojnë me mjeshtëri këngën që ka hyrë në historinë e rokut u shpërnda shpejt në mediat sociale dhe u bë virale, duke fituar popullaritet të madh, sidomos pasi ky homazh erdhi nga Garda Mbretërore në një ditë me shumë turistë në Londër, përcjellë KultPlus.
Pas funeralit publik, do të mbahet një ceremoni private në një kishë në Gerrards Cross, Buckinghamshire, pranë shtëpisë së Ozzy Osbourne. Në këtë ceremoni do të jenë të pranishëm familjarët, miqtë, si dhe anëtarët e tjerë të “Black Sabbath”, Tony Iommi, Geezer Butler dhe Bill Ward, të cilët performuan për herë të fundit me Ozzy-n në koncertin lamtumirës në Birmingham më 5 korrik./KultPlus.com
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, sot me dekret presidencial, ia dhuron shtetësinë e Republikës së Kosovës, këngëtares shqiptare me famë botërore, Dua Lipës, shkruan KultPlus.
Presidentja Osmani ka thënë se këngëtarja Lipa është një prej personaliteteve më të rëndësishme kulturore dhe artistike në historinë e vendit.
“Dua dhe Kosova kanë qenë gjithmonë të pandashme. Ajo ka qenë dhe vazhdon të jetë një nga zërat më të fuqishëm në skenat më të mëdha të botës, duke bërë histori me të arriturat e saj dhe duke u shndërruar në inspirim për miliona njerëz anekënd globit. Mirënjohja jonë është e pafund për gjithçka që Dua ka bërë dhe vazhdon të bëjë për Kosovën, për rininë tonë, për artin tonë dhe për imazhin ndërkombëtar të vendit tonë. Dua, Kosova është gjithmonë krenare me ty” , ka shkruar Presidentja Osmani në Facebook./ KultPlus.com
31 korriku mban në vetvete një mister të ëmbël, një përplasje mes fatit dhe magjisë që rrjedh në linjat e jetës së Joanne Rowling dhe personazhit të saj më të famshëm, Harry Potter. Nuk është thjesht një datë, është një simbol, një pikturë e imazheve të pandashme të autores dhe krijimit të saj, ku koha përmbledh në vetvete fillimin e një legjende dhe frymën e një shpirtit krijues.
Në këtë fundkorrik, kur dielli preket me butësi në horizont dhe nata nis të mbulojë botën me heshtjen e saj, lindi Rowling, që do të bëhej magjistare e fjalëve, dhe një djalë i zgjedhur, i cili do të merrte mbi supe barrën e botës së magjisë. Ata ndajnë jo vetëm ditëlindjen, por një lidhje të thellë shpirtërore, një reflektim të brendshëm, një zë që dridhet në heshtje midis faqesh letre dhe rreshtash, përcjellë KultPlus.
Joanne, me penën e saj, i dha jetë jo vetëm një bote të jashtme plot mistere dhe aventura, por edhe një bote të brendshme, të përbashkët me atë të Harryt. Në çdo fjalë që ajo shkroi, ndihet një pjesë e shpirtit të saj, një thirrje për të besuar në fuqinë e së pamundurës dhe në magjinë e dashurisë.
Lindja e Harryt në fund të korrikut është më shumë se një rastësi, është një shenjë, një premtim se çdo krijim i madh vjen nga një vend i veçantë, nga një zemër që di të ëndërrojë pa frikë. Kjo është dita kur bashkohen dy universe, ai i autores dhe ai i personazhit, dhe në këtë bashkim gjen frymëzimin çdo lexues që guxon të ndjekë rrugën e magjisë.
Magjia nuk është më vetëm në fjalët e shkruara, por edhe në lidhjen e fshehtë mes krijuesit dhe krijimit, mes ëndrrave që bëhen realitet dhe zemrave që guxojnë të besojnë në to./KultPlus.com
M’janë shkimë dritat e syve të gjallë kthinave të mbrëmjeve luginave të nxira e vragëve të fëtyrës së shterrur derdhi pust e fryrë të shpiertit në shtratin ku të rrita, o fëmij. –Eja, biro, të mbledhi rreth stomit të gjinjëve të brenjtur, ti ngrohu brinjët e kërrusura ulrimave të fërfëllazave të mallkuara eja, bir-o, ta ndijë gjakun duke vluar!…
Eja në dashurinë e thithmave të rjepur se me dhëmbë të rinjë në gjakë mi i ke skurruar e kurr s’ të kam terratuar ballin me shuplak mallkimi e kurr s’të kam shkrumuar jetën me me nam e rredhime, eja bir-o, ta ndijë gjakun duke të vluar!…
Të kam përkundur buz vatrës nën flaken e zbeht të një une e shpesh kamë ikur përrenjve me djepin tand ngarkuar në tojt e një plunge.
Eja, bir-o, ta ndij gjakun duke vluar!… bregores sime të lulëzuar eshtërat le të më kallen nur për tokë e diell se në sytë e tu që shkrepin dashuri është gjaku i vatres së re duke vluar…/KultPlus.com
“The Horn Book Magazine” ka botuar, me 2 maj 1928, në faqet n°22 – 29, rrëfimin asokohe të Elizabeth Cleveland Miller (punonjëse e mirëqenies së fëmijëve dhe autore librash për fëmijë në Shtetet e Bashkuara) mbi punën e saj me Kryqin e Kuq në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Zbulimi im i Shqipërisë
Nga Elizabeth Cleveland Miller
(Znj. Miller shkroi “Children of the Mountain Eagle”, një libër i jashtëzakonshëm i botuar nga Doubleday, Doran, në vjeshtën e vitit 1927.)
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Si të gjitha përvojat e këndshme, të rëndësishme dhe të paçmueshme, Shqipëria më ndodhi krejt rastësisht. Në verën e vitit 1919, isha me pushime në Paris nga puna ime me Ushtrinë e Pushtimit dhe hasa rastësisht kreun e Njësisë së Kryqit të Kuq Shqiptar, i cili, çuditërisht, ishte një mik i vjetër i imi në Amerikë. Trupat e luftës së shpejti do të largoheshin nga Gjermania dhe e ndjeva veten të gatshme për angazhim në çdo cep të botës, kështu që disa muaj më vonë u gëzova shumë kur mora një telegram që më kërkonte të vija në Shkodër, Shqipëri, dhe të bëja punë për mirëqenien e fëmijëve. Isha trajnuar dhe me përvojë në punën me fëmijët dhe kisha punuar me ta për gati dhjetë vjet në Nju Jork, kështu që isha e lumtur që u ktheva përsëri në këtë lloj gjëje dhe veçanërisht e lumtur që shkova në një cep të largët dhe të panjohur të tokës.
Në vjeshtën e vitit 1919, zbarkova në qytetin e Shkodrës dhe në më pak se njëzet e katër orë kuptova se sa me fat isha. I dua gjërat primitive, unike dhe të paprekura, dhe ja ku ishte Shqipëria veriore mezi e dalë nga kthetrat e Turqisë, e cila e kishte izoluar për shekuj me radhë nga ndikimet evropiane.
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Isha kthyer qindra vjet prapa në kohë. Vështirë se shihje ndonjë kostum evropian në rrugë. Shtëpitë e lyera me gëlqere dhe kopshtet me mure të larta ishin piktoreske orientale dhe askush nuk përdorte shtretër, karrige apo edhe tavolina, në kuptimin tonë të fjalës. “Qyteti i vjetër” i Shkodrës ishte i mbushur me dyqane të vogla të errëta, ku burrat rrinin këmbëkryq duke bërë gjërat që shisnin. Dita e tregut ishte një shkëlqim ngjyrash dhe rrugët e sheshet ishin të mbushura me njerëz të veshur me kostume të njëqind fiseve dhe fshatrave të ndryshme. Aty ishin malet djerrë dhe madhështorë që rrethonin qytetin dhe liqenin, gjilpërat e holla të minareve dhe kambana e një katedraleje të kryesuar nga një kryepeshkop, selia e të cilit ishte vendosur që në ditët e hershme të Kishës.
Këtu më ulën dhe më thanë të vazhdoja dhe të bëja çfarë të doja. Unë bëra një “sondazh”. Gjeta shkollat – dhe kishte shkolla ! – plot me radhë të rregullta me fëmijë të pastër dhe të lumtur. A ishin këta fëmijët që unë kisha ardhur për të ndihmuar ? Unë nuk doja ta besoja. Ku ishin ata që kishin vërtet nevojë ? I gjeta. Disa ishin në rrugë me lecka të mbushura me parazitë, duke lypur ; disa jetonin si kafshë në baraka gjysmë të rrënuara buzë qytetit ; disa mbaheshin në shtëpitë e tyre të mjerueshme sepse këmbët zbathur, rrobat e grisura dhe sëmundjet e lëkurës nuk lejoheshin në shkolla, dhe nuk kishte agjenci vendase në një vend të prapambetur për t’i ndihmuar këta fëmijë të riktheheshin në shëndet dhe jetë normale. Dhe disa prej tyre po ndiqnin shtigjet për në Shkodër nga fshatrat e tyre të djegura dhe të rrënuara në kufirin serb. Sepse lufta nuk mbaron kurrë në Ballkan. Serbia, Italia dhe Greqia po gllabëronin skajet e Shqipërisë gjatë gjithë kohës që isha atje.
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Të gjithë këta fëmijë ishin të uritur, të reckosur, të infektuar me parazitë dhe… të bukur. Tiparet dhe trupi i tyre ishin jashtëzakonisht të mirë, duke i dalluar jo nga një racë fshatare, por nga një racë malsore – një racë që, për breza me radhë, i kishte sfiduar pushtuesit dhe i kishte ruajtur kodrat e tyre të pamposhtura për veten dhe fëmijët e tyre.
Gjërat në Ballkan ecin ngadalë. Njerëzit premtojnë dhe nuk i përmbushin detyrat. U deshën gati gjashtë javë para se të gjeja dhe të pajisja një vend të vogël ku këta fëmijë mund të mblidheshin së bashku çdo ditë.
Nuk do ta harroj kurrë hapjen e këtij “Kopshti të Fëmijëve”, siç e quaja në fillim. Pjesa tjetër e njësisë ishte mjekësore dhe unë isha vetëm në punë, përveç ndihmës vendase. Ditën e parë kishim pesëdhjetë fëmijë, të të gjitha gjinive, madhësive dhe moshave ; pastaj të dielën e parë, çdo prift në Shkodër mori urdhër të predikonte kundër nesh nga vetë Kryepeshkopi, i cili mendonte se kisha ardhur për të protestanizuar Shqipërinë ; dhe të nesërmen kishim pesëdhjetë fëmijë të tjerë dhe portat tona u rrethuan për javë të tëra.
Ishte komike dhe tragjike njëherësh. Vështirësitë thjesht nuk ishin të pakapërcyeshme. Vendi ku planifikoja të vishja, ushqeja, kuroja – përmes farmacisë aty pranë – dhe në përgjithësi të civilizoja me punë dhe argëtim një grup tre herë më të madh ishte qesharake ; nuk kishte fare hidraulik, e megjithatë çdo fëmijë duhej të lahej sapo hynte ; asnjë ndihmës i trajnuar, e megjithatë kuzhinieri, shërbëtorja dhe asistenti duhej të fillonin të funksiononin menjëherë ; asnjë përkthyes i mirëfilltë, e megjithatë unë duhej ta kuptoja dhe ta bëja veten të kuptueshme. Kisha një vajzë pesëmbëdhjetëvjeçare që fliste një grimcë gjermanishteje pak më pak “pidgin” se imja. Është zbavitëse të kujtoj këto vështirësi tani, por gjithçka ishte tmerrësisht serioze atëherë.
Megjithatë, gradualisht kjo gjë mori formë dhe fillova të kuptoja se çfarë po bënim. Po i merrnim fëmijët e rraskapitur të qytetit dhe po i shndërronim në qenie të shëndetshme, të pastra dhe të lumtura – të cilët i përkisnin – ku ? shkollave të tyre amtare.
Në një punë të tillë është shumë e lehtë të joshësh fëmijët nga shkollat e tyre amtare, dhe unë kisha qenë shumë e kujdesshme për të refuzuar fëmijët që ishin ose duhej të kishin qenë të pranishëm në shkollat e tyre. Tani, larg shterrimit të këtyre institucioneve amtare, isha në gjendje t’i ushqej ato, dhe bëra rregullime për të “diplomuar” disa nga fëmijët e mi në sistemin e qytetit. E quaja shtëpinë time “Shtëpia e Pastrimit për Fëmijë” dhe, sapo ndonjë fëmijë “normalizohej” ne e regjistronim në shkollat e qytetit dhe e mbanim nën vëzhgim, dhe shpesh vazhdonim ta ndihmonim me ushqim dhe veshmbathje. Kështu, ne mund të pranonim anëtarë të rinj nga turma në portat tona dhe ta shtrinim ndihmën tonë mbi një numër gjithnjë e më të madh të këtyre fëmijëve të varfër. Për më tepër, ndjeva se me këtë proces të vazhdueshëm rimëkëmbjeje po bënim për fëmijët e qytetit atë që vetë qyteti, përmes varfërisë dhe prapambetjes, nuk ishte në gjendje ta bënte, dhe për këtë arsye ne po justifikonim ekzistencën tonë si një institucion shoqëror.
Kështu që luftuam me trimëri dhe gëzim në ndërtesat tona të mbipopulluara për gjashtë muaj, pastaj gjithçka ndodhi menjëherë. Turma refugjatësh mbërritën nga lufta kufitare dhe një ultimatum erdhi nga Parisi : njësia mjekësore do të tërhiqej së shpejti, ndërsa puna ime do të vazhdonte nën drejtimin e Kryqit të Kuq për të Rinj.
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Çfarë ndodhi ? Ëndrrat e mia u bënë realitet. Trashëgova përkthyesin më të mirë në njësi ; më dhanë leje të merrja me qira një shtëpi madhështore prej guri me kopshte dhe toka të bollshme, ku më dhanë liri të plotë për ta organizuar dhe mobiluar atë ; dhe, më në fund, asistentja ime e premtuar prej kohësh mbërriti nga Parisi dhe e përmbushi me plot fjalën misionin e saj.
Fëmijët tanë u pranuan në pothuajse trefishin e numrit të tyre të mëparshëm. Kur njësia u largua, kishim një infermiere të caktuar për ne, dhe ne vetëm. Një person i vlefshëm për të mbajtur llogaritë tona. Ne organizuam një shkollë verore madhështore me lojëra, klube dhe klasa, dhe në vjeshtë, regjistruam rreth 100 nga fëmijët tanë të “shëruar” në shkollat e qytetit. Pastaj i mbushëm më shumë se sa vendet bosh që linin dhe gjërat gumëzhinin në Shtëpinë e Fëmijëve. Pjesëmarrja jonë e përditshme ishte rreth treqind dhe unë dhe asistentja ime punonim me ta ; infermierja bënte shërime të mrekullueshme të kokës së lënduar dhe lëkurës së infektuar ; dhe vetë fëmijët lulëzonin mrekullisht, kërcenin dhe këndonin dhe punonin dhe luanin, dhe transformoheshin para syve tanë.
Shumica dërrmuese e fëmijëve tanë vinin nga një duzinë fisesh të ndryshme të maleve veriore, disa bij e bija të krerëve dhe luftëtarëve të famshëm, të gjithë viktima të urisë, varfërisë, hakmarrjes ose luftës. Ata rridhnin nga gjaku më i pastër dhe më krenar i një race të lashtë, dhe ndërsa zotëroja gjuhën, fillova të kuptoja lashtësinë patriarkale në të cilën ishin rritur.
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Kur pata mundësinë, shkova në këmbë në zemër të maleve në veri dhe në lindje të Shkodrës. Atje pashë jetën e pabesueshme primitive nga e cila vinin fëmijët e mi. Atje përjetova atë shprehje tepër të bukur të shpirtit të tyre vendas – mikpritjen malsore, dhe vëzhgova sjelljet dhe ceremonitë që ishin të ndërthurura në aktet më të zakonshme të jetës. Atje pashë shpirtin njerëzor duke pohuar humanitetin e tij në mes të një mjedisi të papërpunuar në ekstrem – po, madje edhe shtazor.
Burimi : The Horn Book Magazine, 2 maj 1928, faqe n°22 – 29
Injoranca, bestytnia, mosbesimi ? Po, në mënyrë të pashmangshme ; por përkrah këtyre elementëve lulëzojnë në mënyrë madhështore besimi i mirë, besnikëria dhe ai guxim i palëkundur që i njeh sprovat dhe vdekjen si pjesë integrale të jetës.
Po gjakmarrja ? A do të habiteni nëse ju them se gjakmarrja bëhet nga ligji, nderi dhe besnikëria ? Një besnikëri e gabuar, sigurisht, por megjithë këtë – besnikëri. Ai nuk është një frikacak që vret me qetësi, duke e ditur se jeta e tij do të sakrifikohet për aktin e tij, ose më keq, atë të të birit. Jo, ai është një njeri që e vlerëson këtë gjë të çuditshme, “nderin”, më shumë se jetën – që e rendit të paprekshmen mbi ushqimin, pijen dhe frymëmarrjen e thjeshtë.
Nuk kam lënë vend për të treguar rreth librit tim dhe si është zhvilluar. Nuk evoluoi fare, sepse kur nisa ta shkruaja, gjithçka ishte aty. Përvoja të tilla janë rrënjë të mjaftueshme për çdo libër ; dhe jam e lumtur që fëmijët këtu që lexojnë për Borën dhe Marashin do të dinë diçka për jetën në ato vende të larta të paprekura ku jetesa e varfër nuk pengon ekzistencën e pasur të shpirtit./ KultPlus.com
Një nga lexuesit më të përkushtuar dhe më të vjetër të bibliotekës publike “Qemal Baholli”, është Petrit Hidri, 76 vjeç nga Elbasani. Ai ka një lidhje të fortë me librin, një pasion që e ndjek prej 65 vitesh pa pushim.
Që nga koha kur ishte nxënës në klasën e pestë, Petriti është bërë pjesë e pandarë e kësaj biblioteke, ku lexon çdo mëngjes letërsinë klasike botërore, nga autorët rusë, francezë, italianë e amerikanë. Për të, biblioteka është më shumë se një vend për të marrë libra, është shtëpia e tij e dytë, ndërsa leximi është një nevojë po aq e domosdoshme sa frymëmarrja.
“Kam hyrë në këtë bibliotekë që nga fëmijëria, dhe që atëherë jam bërë mik i saj i përhershëm. Sidomos pas daljes në pension, nuk e shikoj më vetëm si bibliotekë, por si një shtëpi të dytë për mua,” tregon Petrit Hidri.
Libri për të është ushqimi i përditshëm pa të cilin nuk mund të jetojë. Ai shpreh kënaqësinë që pasioni për leximin po trashëgohet edhe nga brezat e rinj. Vajza e tij ka krijuar një bibliotekë personale me libra në shqip dhe në gjuhë të huaja, një trashëgimi që nisi kur ajo ishte fëmijë dhe shikonte librat e babait.
“Ndjej kënaqësi të madhe që çdo ditë shoh se shtohen lexuesit, jo vetëm në sallën e bibliotekës, por edhe në sportel, ku shoh grupmosha të ndryshme që marrin libra për t’i lexuar,” shton ai.
Për Petrit Hidrin, libri nuk është vetëm një burim i dijes, por edhe një mjet për të formuar njerëz më të mirë. Edhe pse koha kalon, ai nuk i mungon asnjë ditë bibliotekës së tij të dashur. Në një kohë kur leximi po bëhet gjithnjë e më i rrallë, Petriti mbetet një figurë frymëzuese për lexuesit e rinj në Elbasan./KultPlus.com
Gërmimet arkeologjike në kalanë e Gjirokastrës pas 30 vitesh po vijojnë nga Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore në bashkëpunim me Drejtorinë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Gjirokastër.
Kryeministri Edi Rama përcolli sot në rrjetet sociale, momente nga puna e arkeologëve në kalanë e Gjirokastrës duke shtuar se “zbulimet e para përfshijnë gjurmë të një kulle të periudhës së antikitetit të vonë (shek. V–VI pas Kr.)”.
“Punimet gjithashtu kanë nxjerrë në dritë skeletin e një kali dhe të një luftëtari pranë tij dhe po ashtu, janë zbuluar objekte arkeologjike të periudhës së Bronzit të Mesëm dhe të Vonë, që dëshmojnë për fazat më të hershme të ndërtimit dhe funksionit të kalasë”, tha Rama.
Sipas Kryeministrit “gërmimet vijojnë dhe zbulimet që priten në javët në vijim mund të sjellin dimensione të reja mbi historinë e qytetit dhe trashëgiminë tonë kulturore”.
Kalaja e Gjirokastrës ndodhet e vendosur mbi një kodër pak të shkëputur nga Mali i Gjerë, e ngritur në një pikë vrojtuese rreth 370 m mbi nivelin e detit.
Gjerësia e saj është 75 m dhe gjatësia 500 m. Për t’u shtuar rezistencën mureve të kalasë janë ngritur pesë kulla të fuqishme./atsh/ KultPlus.com
Edhe pse prej shumë dekadash jashtë kufijve të Shqipërisë, fshatrat shqiptare Muriq, Besi dhe Krajë në Malin e Zi mbeten gurë themeli të ruajtjes së identitetit kombëtar. Banorët e tyre vazhdojnë të flasin shqip, të mbajnë gjallë traditat e lashta dhe të forcojnë lidhjen e thellë me origjinën e tyre.
Edhe pse emigracioni dhe sfidat e jetës kanë shkaktuar zbrazje në këto treva, dashuria për vendlindjen dhe kujtesa kulturore janë të palëkundura. Pikniku tradicional i Muriqit është një moment i veçantë ku shqiptarë nga të gjitha anët e botës mblidhen pranë liqenit të Shkodrës për të ndarë këngë, valle, ushqime dhe momente kulturore që mbajnë gjallë shpirtin e kombit, përcjellë KultPlus.
Në këtë tokë ku erërat e kohës mund të përpiqen të fshijnë gjurmët, fjalët shqipe dhe tingujt e valleve kanë rrënjët e tyre të thella si pemët e lashta, që mbajnë gjallë historinë dhe ëndrrat e brezave. Në një kohë kur asimilimi dhe largimi kërcënojnë të zhdukin trashëgiminë kulturore, këto ngjarje janë si dritat e zjarrta që ndezin flakën e identitetit, duke dëshmuar se gjuha dhe traditat shqiptare nuk shuhet, por jeton dhe përjetohet me krenari të thellë dhe pasion të pashuar./KultPlus.com
Maison Valentino gjithmonë ka ditur si të veshë një moment, dhe tani shtëpia italiane ka “dëgjimin” e një momenti të tillë.
Në dyqanin e Valentino-s në Madison Avenue në New York, tani ekziston “L’Atelier Sonore,” një aktivizim i veçantë tregtar. Kjo dhomë dëgjimi imersive, krijuar në bashkëpunim me kolektivin kulturor italian avangardë “Terraforma”, është eksperimenti i Valentino-s në krijimin e atmosferës, duke shkrirë kufijtë mes tingullit dhe arkitekturës.
Kati i ndërmjetëm i dyqanit është transformuar në një sallon muzikor që pasqyron vizionin sensual dhe të pasur të Drejtorit Kreativ Alessandro Michele, me perde të gjata dhe elemente të vjetra – vintage. Kabinetet e punuara me dorë, sistemi i personalizuar i tingullit dhe sediljet modulare me jastëkë veluri janë dizajnuar posaçërisht për këtë hapësirë në bashkëpunim me arkitektin Francesco Lupia. Programimi, i mbikëqyrur nga dizajneri i tingullit Giorgio Di Salvo, përçon një homazh për epokën e artë të dhomave të dëgjimit, por këtë herë me një stil të veçantë Valentino që vlerëson mjeshtërinë dhe glamurin sublim.
Ruggero Pietromarchi, themelues i Terraforma, shprehet: “Shpresoj që vizitorët të kenë mundësinë të kenë një përvojë të mirë dëgjimi, së pari, dhe së dyti, të gjejnë një hapësirë ku të relaksohen për një moment, të mendojnë, të qetësohen, të meditojnë. Gjithashtu, mendoj se ata do të kenë mundësi të zbulojnë muzikë të re dhe të dëgjojnë histori të reja, sidomos kur hapësira aktivizohet nga artistët.”
Hapësira është e hapur çdo ditë deri në gusht, duke ofruar një përzgjedhje të regjistrimeve të kuruara dhe sesione të rralla live me miqtë e shtëpisë. “L’Atelier Sonore” nuk është vetëm një dhomë dëgjimi, është një strehë për eksplorim tingulli, stil dhe qetësi./Cultured/KultPlus.com
Në rrugicat e qeta dhe të ngushta të Srinagarit, në Kashmirin e administruar nga India, ndodhet një punëtori e vogël dhe me dritë të zbehtë, që është një nga mbrojtëset e fundit të një zanati në zhdukje.
Brenda kësaj punëtorie ndodhet Ghulam Zaz, i cili njihet si mjeshtri i fundit në rajon që di të ndërtojë santoor me dorë. Santoor është një instrument muzikor me tela në formë trapezi, i ngjashëm me dulcimer-in, i luajtur me paleta. Ai njihet për tingullin e kristaltë, të pastër si zile, dhe ka qenë shenja dalluese muzikore e Kashmirit për shekuj.
Ghulam vjen nga një familje mjeshtrash që kanë ndërtuar instrumente me tela në Kashmir për më shumë se shtatë brezash. Emri i familjes Zaz ka qenë prej kohësh sinonim i prodhuesve të santoor-it, rabab-it, sarangi-t dhe sehtar-it. Por në vitet e fundit, kërkesa për instrumente të punuara me dorë është zvogëluar ndjeshëm, pasi janë zëvendësuar nga versione të prodhuara me makineri, më të lira dhe më të shpejta për t’u bërë. Ndryshimet në shijet muzikore kanë ndikuar gjithashtu në këtë rënie.
“Me hip hop-in, rap-in dhe muzikën elektronike që dominojnë tani peizazhin muzikor të Kashmirit, brezat e rinj nuk lidhen më me thellësinë apo disiplinën e muzikës tradicionale,” thotë Shabir Ahmad Mir, mësues muzike. Ai shton se kjo ka çuar në rënien e kërkesës për santoor dhe mungesën e nxënësve për mjeshtrat.
Në punëtorinë e tij shekullore, Ghulam qëndron pranë një blloku të zbrazët druri dhe veglave të vjetra hekuri, mbetje të heshtura të një tradite në zhdukje. Ai thotë: “Nuk ka më askënd që të vazhdojë zanatin. Unë jam i fundit.”
Por kjo nuk ka qenë gjithmonë situata. Gjatë viteve, artistë të njohur sufi dhe folklorikë kanë luajtur me santoorë të punuar nga Ghulam Zaz. Një foto në punëtorinë e tij tregon mjeshtrat Pandit Shiv Kumar Sharma dhe Bhajan Sopori duke performuar me instrumentet e tij.
Santoor, i cili besohet të ketë origjinë në Persia, ka arritur në Indi në shekullin e 13-të ose 14-të, duke u përhapur nëpër Azinë Qendrore dhe Lindjen e Mesme. Në Kashmir, instrumenti ka marrë një identitet të veçantë, duke u bërë pjesë qendrore e poezisë sufi dhe traditave folklorike.
“Fillimisht, pjesë e Sufiana Mausiqi (një traditë muzikore ansambli), santoor kishte një tingull të butë dhe folklorik,” shpjegon Shabir Ahmad Mir.
Pandit Shiv Kumar Sharma e përshtati më vonë për muzikën klasike indiane, duke shtuar tela, duke riorganizuar urat për rezonancë më të pasur dhe duke futur teknika të reja të luajtjes.
Bhajan Sopori, me rrënjë në Kashmir, “thelloi gamën e tingullit dhe i dha një shprehje sufi”, shton Mir, duke ndihmuar që santoor të konsolidohej në muzikën klasike indiane.
Ghulam Zaz ka marrë çmimin Padma Shri nga Presidentja Droupadi Murmu në vitin 2022, një nderim për mjeshtërinë e tij me çmimin e katërt më të lartë civil në Indi./BBC/KultPlus.com
Mbrëmë, në kuadër të festivalit Rame Lahaj International Opera Festival ka interpretuar për herë të parë në Prishtinë një emër i njohur në botën e operës, Anita Rachvelishvili, shkruan KultPlus. Me një repertor që prek në ariet më të mëdha operistike, duke u shtrirë edhe në këngë italiane, gjeorgjiane dhe argjentinase solistja Rachvelishvili ka dhuruar një mbrëmje të veçantë për të gjithë apasionuarit e artit muzikor.
Kjo festë e veçantë artistike u mbajt në hapësirën e jashtme të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, nën përcjelljen e Ansamblit të Festivalit Rame Lahaj, me drejtimin e dirigjenit Nikoloz Rachveli. Koncerti ka dhuruar një energji të jashtëzakonshme për rreth dy orë, nën tingujt e Bizet, Gershwin dhe Piazzolla.
Vepra e parë e interpretuar në koncert nga mezzosopranoja Rachvelishvili ishte “Gantiadi”- Lela Revaz Lagidze, e cila me një prezencë të fuqishme skenike të ftonte në një përjetim të rrallë artistik. Ndërkaq, vepra Habanera (Carmen) nga Georges Bizet i dha koncertit një lloj sharmi të veçantë, përmes tingujve të fuqishëm dhe natyrës pasionante të solistes që ka interpretuar në skena të njohura botërore.
Veprat e interpretuara në këtë natë plotë magji ishin: “Mon coeur s’ouvre a ta voix’ (Samson Dalila)- Camille Saint-Saëns, “En vain, pour eviter les responses ameres (Carmen)- Georges Bizet, “Lorsque le temps d’amour a fui” (Don Quichotte)- Jules Massenet, “I love you Porgy” (Porgy and Bess)- George Gershwin, “Don’t call me”- Giya Kancheli, “Cuntry of flowers”- Georgian Folk, “Summertime” (Porgy and Bess)- George Gershwin, “My Funny Valentine”- Richard Rodgers, “Rinascero”- Astor Piazzolla, “Oblivion”- Astor Piazzolla, “Yo Soy Maria” ( Maria de Buenos Aires)- Astor Piazzolla, 5 Musics from the Motion Picture “Don Quichotte- Giya Kancheli.
Në fund të koncertit, interpretuesit u shpërblyen me duartrokitje frenetike nga ana e publikut, të cilët tashmë kishin përjetuar një ndër koncertet më të veçanta të muzikës klasike.
Në një prononcim për KultPlus Mezzosopranoja, Anita Rachvelishvili, u shpreh se kaloi një natë të mrekullueshme, e hapur nga vetë artistja me një këngë shumë të veçantë gjeorgjiane, që ajo e përshkruan si thellësisht patriotike.
“E hapa me një këngë shumë patriotike që quhet “Sunrise”, dhe është për luftën, për dhimbjen që ka kaluar edhe Gjeorgjia, dhimbja që ne kemi përjetuar. Kënga flet për këtë dhe mendova se ishte perfekte për të krijuar një lidhje me Kosovën, si një vend që ka kaluar gjithashtu shumë dhimbje dhe vuajtje. Ka një mirëkuptim të madh mes popullit tonë dhe popullit tuaj, ndaj ndjeva se ishte shumë e rëndësishme të hapja me diçka që flet për dashurinë ndaj vendit tënd dhe dashurinë për popullin tënd.” – u shpreh mezzosoprania’
Sipas saj, në Gjeorgji muzika ka luajtur gjithmonë një rol të rëndësishëm në histori. Ajo pasqyron ngjarjet që ka kaluar populli dhe është një mënyrë për të ruajtur kujtesën dhe për ta përcjellë atë brez pas brezi. E njëjta gjë vlen edhe për Kosovën.
“Pra, ka një lidhje të madhe mes nesh për shkak të kësaj, sepse ne ndajmë dhimbjen dhe, përmes muzikës, mund ta ndajmë atë dhimbje dhe ta sjellim te njerëzit që vijnë për të na dëgjuar.” – shtoi Anita.
Në lidhje me festivalin, ajo e vlerëson Rame Lahaj International Opera Festival si një nga ngjarjet më të rëndësishme në botë për vende në zhvillim artistik si Kosova. Vlerësimi i saj për punën që po bëhet është i madh, sidomos për faktin se festivali sjell artistë nga e gjithë bota dhe i prezanton ata me publikun e Kosovës dhe me kulturën vendase. Ajo thekson se festivali nuk kufizohet vetëm te muzika klasike, por i jep vend muzikës në tërësi si një forcë e rëndësishme për zhvillimin e një vendi.
“Për vende si Kosova, ky është një nga festivalet më të rëndësishme në botë, sepse ajo që bën Ramë Lahaj dhe ajo që bën festivali është të sjellë njerëz nga e gjithë bota dhe t’i prezantojë ata me njerëzit e mrekullueshëm të Kosovës dhe me kulturën e operës, me kulturën e muzikës klasike. Dhe siç e patë sonte, jo vetëm muzikë klasike, por në përgjithësi muzikë, e cila, sipas nesh, ka një rol shumë, shumë të rëndësishëm në zhvillimin e një vendi. Jam shumë mirënjohëse ndaj festivalit dhe shumë mirënjohëse për gjithë mbështetjen që vendi i jep festivalit. Dhe vetëm shpresoj që ky festival të bëhet një ngjarje shumë e madhe dhe e njohur ndërkombëtarisht, që të gjithë të dëshirojnë të vijnë dhe ta përjetojnë.”
Pjesë e kësaj mbrëmjeje të veçantë ishte edhe mezzosopranoja kosovare Merita Juniku, e cila ndau emocionet e saj pas koncertit, në një intervistë për KultPlus, duke e përshkruar festivalin si një përjetim të jashtëzakonshëm:
“Sonte patëm rastin të dëgjojmë një nga mezzosopranot më të njohura botërore. Është vërtet kënaqësi që publiku i Prishtinës pati mundësinë ta shfrytëzojë këtë mbrëmje, të cilën nuk mund ta shijojë askund tjetër. Mezzosopranoja ishte e shkëlqyeshme dhe programi jashtëzakonisht i bukur. Ishte bombastike.” – u shpreh mezzosopranoja Juniku.
Fjalët e saj përshkruajnë jo vetëm nivelin artistik të performancës, por edhe rëndësinë që ka një ngjarje e tillë për publikun vendas dhe për zhvillimin kulturor të vendit. Nata e 30 korrikut u shënua si një natë ku arti operistik u ndje më pranë se kurrë, dhe ku Prishtina u kthye për disa orë në një nga qendrat më të ndritura të muzikës klasike evropiane./ KultPlus.com
Një ekspozitë e veçantë ndriçon këtë verë rezidencën e Maker’s Mark në Kentucky, ku arti i njohur i Dale Chihuly takohet me traditën amerikane të zanatit dhe shpirtin e një krijimtarie tërësisht të paarsyeshme, por brilante. Edhe pse bourboni mbetet specialiteti i shtëpisë në Maker’s Mark, këtë sezon janë drita, qelqi dhe ngjyrat e Chihuly që marrin vëmendjen kryesore.
Ekspozita e re e titulluar “Chihuly x Maker’s Mark” është vendosur në hapësirën e distilerisë në “Star Hill Farm” dhe shënon rikthimin e artistit të njohur, si një homazh ndaj peizazhit, trashëgimisë dhe përkushtimit pa kompromis në ndjekje të përsosmërisë.
Në hapësirat e distilerisë, ekspozita përshkruan marrëdhënien e gjatë krijuese mes Dale Chihuly dhe Maker’s Mark përmes nëntë veprave skulpturore. Ndër to përfshihet “Sapphire and Platinum Waterdrop Tower” (2017), një kullë 12-katëshe dedikuar burimeve ujore të rajonit, si dhe “Moonbow Fiori” (2025). Në qendër të ekspozitës ndodhet “Spirit of the Maker” (2013), një instalacion permanent me paletë të gjallë ngjyrash që rrëfen historinë e markës. “Pjesët e kuqe i referohen dyllit tonë të kuq ikonik, ari përfaqëson grurin e butë të kuq dimëror, ngjyra blu është një homazh për ujin që nevojitet për të krijuar bourbonin tonë, dhe ngjyra amber është vetë bourboni Maker’s Mark,” shpjegon Rob Samuels, Drejtor Menaxhues i Maker’s Mark dhe prodhues i uiskit në gjeneratën e tetë të familjes.
“Kam marrë shumë frymëzim nga peizazhi dhe arkitektura e kampusit, dhe jam shumë i lumtur që rikthehem me një ekspozitë të re që i përgjigjet këtij vendi të veçantë,” shton vetë Chihuly.
Drita luan një rol kyç në të gjithë ekspozitën. “Chihuly u tërhoq nga qelqi pjesërisht për mënyrën se si ai përcjell dritën dhe ngjyrën,” shpjegon Leslie Jackson Chihuly, presidente dhe CEO e Chihuly Studio. “Çdo vepër është e ndriçuar me pajisje speciale, duke e bërë të duket sikur ndriçon nga brenda dhe merr një karakter të ndryshëm natën.” Vizitorët që vijnë gjatë ditëve të gjata të verës ose në muzgjet e hershme të vjeshtës do të përjetojnë spektakle të ndryshme, duke bërë që çdo shëtitje në Star Hill Farm të jetë në harmoni me ritmin e natyrës.
Për turnet pas errësirës që mbahen çdo të shtunë në mbrëmje, adhuruesit e Chihuly dhe të uiskit kanë mundësinë të shijojnë Star Hill Farm Whisky dhe Cellar Aged expressions, si dhe koktej në Star Hill Provisions, restoranti i fermës që është rinovuar rishtazi. Me një menu të re dhe verandë të zgjeruar, restoranti ofron pije dhe ushqime sezonale që vijnë drejtpërdrejt nga programi bujqësor i qëndrueshëm i fermës, nën kujdesin e Leslie Krockenberger dhe shefit të kuzhinës Richard Knight.
Ndërsa instalacionet prej qelqi të fryrë të Chihulyt sfidojnë idetë tradicionale të formës dhe funksionit, dritës dhe hijes, ato gjithashtu theksojnë një shpirt të përbashkët që ka frymëzuar Maker’s Mark që nga viti 1953, dhe vendimet jokonvencionale që e kanë bërë këtë markë një ikonë./KultPlus.com
“Jul Cezari” si reflektim i tiranisë moderne në vizionin e Rijanit
Teatri Kombëtar i Splitit dhe Festivali “Vera e Splitit” i kanë besuar regjisorit Qëndrim Rijani një ndër tri shfaqjet më të rëndësishme të vitit në Kroaci. “Jul Cezari” do të pushtojë skenën në Pallatin e Dioklecianit më 8 gusht, derisa do të përmbyll edhe edicionin e 71-të të Festivalit Veror të Splitit, shkruan Alsat.
“Jul Cezari” nën direktivat e regjisorit shqiptar Qëndrim Rijani do të jetësohet nga Ansambli i Dramës Split .
Në një intervistë të dhënë për Festivalin e Verës në Split, bëhet me dije se Rijani do të sjellë në Split një inskenim të ri të “Jul Cezarit” të Shekspirit, një dramë politike aktualiteti i së cilës nuk shuhet kurrë.
Në dramën e Shekspirit “Jul Cezari”, vritet që në gjysmën e dramës, por prania e tij vazhdon të përndjekë pjesën tjetër të shfaqjes.
Derisa Rijani, në këtë intervistë tregon se ideja e tij ishte për të ndërtuar dy “jetë paralele” – jetën e të gjallëve dhe jetën e të vdekurve.
“Shekspiri e shkroi këtë vepër për publikun anglez të shekullit XVI, duke përdorur një episod historik të shekullit I para Krishtit për të transmetuar mesazhe politike për kohën e vet dhe për popullin e tij. Kjo pikë ishte baza e rëndësishme si për mua ashtu edhe për dramaturgen tonë të shkëlqyer, Karla Leko. Në adaptimin tonë ne udhëtojmë nëpër kohë: drama nis në shekullin I para Krishtit dhe përfundon në shekullin XX. Nga ky udhëtim lindi edhe ideja ime për të ndërtuar dy “jeta paralele”: jetën e të gjallëve dhe jetën e të vdekurve. Pra, jo vetëm shpirti i Cezarit, por edhe të gjithë personazhet që vriten gjatë shfaqjes nuk e lënë skenën. Ata mbeten të pranishëm, vazhdojnë veprimin artistik dhe krijojnë një botë paralele brenda veprës. Shekspiri e mbajti të “gjallë” shpirtin e Cezarit për të na kujtuar se krijesa e tij ideologjike – tirania – vazhdon të jetojë”, tha Rijani.
Rijani, po ashtu tregoi se në shfaqjen “Jul Cezari”, trupat e aktorëve janë si gurë shahu në një lojë politike, duke theksuar kështu që lëvizjet e tyre nuk janë të rastësishme.
“Në “Jul Cezari”, trupat e aktorëve janë si gurë shahu në një lojë politike. Lëvizjet e tyre nuk janë të rastësishme – ato janë të koduara, rituale, siç janë edhe maskat që përdorim për të shprehur transformimin e tyre të brendshëm. Kori është një entitet i gjallë që merr forma të ndryshme dhe i jep publikut ndjesinë e presionit kolektiv, të opinionit publik që lëviz si një masë e verbër, por e rrezikshme”, u shpreh regjisori Rijani.
Kjo shfaqje ngjashëm si shfaqjet e tjera që Rijani, ka inskenuar ndonëse ka një tekst të shkruar në shekullin XVI, flet mjaft qartë edhe për të tashmen, për shekullin XXI. Kjo sipas asaj që e thotë edhe vet regjisori Qëndrim Rijani, se “në këtë shfaqje nuk ka kostume historike, nuk ka ndarje të qartë kohore – sepse e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja janë njësoj kur bëhet fjalë për tiraninë”.
Kujtojmë sërish se premiera vjen më 8 gusht me fillim nga ora 21:00 në skenën e re në Portën e Argjendtë, derisa reprizat do të vazhdojnë nga 9 gusht e tutje./ Alsat.mk/ KultPlus.com
Policia e Kosovës ndërmerr masa në aspektin e sigurisë, për mbarëvajtjen e festivalit ‘Sunny Hill’.
Policia e Kosovës, Drejtoria Rajonale-Prishtinë, ka ndërmarrë të gjithë hapat e duhur të sigurisë për mbarëvajtjen e festivalit “Sunny Hill” që do të mbahet nga data 01.08.2025 deri më 03.08.2025, në fshatin Bërnicë të komunës së Prishtinës, përcjellë KultPlus.
Marrë parasysh rrethanat që karakterizojnë festivalin, policia ka angazhuar një numër të konsiderueshëm të zyrtarëve policorë me detyra specifike në zonën ku do të mbahet festivali, shtuar këtu edhe zyrtarët e tjerë të angazhuar me detyra të përgjithshme në gjithë rajonin e përgjegjësisë.
E gjithë infrastruktura policore e angazhuar në këtë drejtim me vëmendje të shtuar do të monitoron rrjedhën e kësaj ngjarjeje duke qenë e gatshme për të trajtuar gjithçka që kërkohet brenda autorizimeve dhe kompetencës policore.
Angazhimet policore do të shtrihen në disa nivele, përfshirë:
Parapërgatitjen dhe ndërmarrjen e masave të nevojshme planifikuese, koordinuese, preventive dhe operative policore në terren, në mënyrë që festivali të zhvillohet në suaza normale të rendit dhe qetësisë publike;
Shtimin e masave preventive dhe operative-policore për ruajtjen e rendit dhe qetësisë publike para, gjatë dhe pas festivalit;
Sigurimin dhe menaxhimin e hapësirës ku do të zhvillohet festivali;
Rregullimin dhe kontrollin e trafikut rrugor përreth zonës së festivalit, përfshirë ndalesa të përkohshme, bllokime ose riorientime të rrugëve, varësisht nga nevoja;
Monitorimin e rendit publik për të parandaluar çdo sjellje asociale, të paligjshme apo të dëmshme për sigurinë kolektive;
Identifikimin dhe ndërmarrjen e masave adekuate ligjore me Prokurorinë e Shtetit ndaj të gjithë personave të cilët bien ndesh me ligjin;
Praninë e shtuar të patrullave në zonat përreth, për të rritur ndjesinë e sigurisë për qytetarët dhe vizitorët;
Ndërmarrjen e veprimeve të nevojshme policore operative dhe hetimore, sipas ligjit dhe në varësi të situatës apo kërkesave që mund të paraqiten gjatë operacionit;
Koordinimin me organizatorët dhe institucionet e tjera për të siguruar reagim të shpejtë dhe efektiv ndaj çdo situate të papritur.
Për shkak të fluksit të madh të automjeteve dhe personave që pritet të frekuentojnë festivalin do të ketë bllokime të plota apo të pjesshme të rrugëve që qojnë për në zonën ku mbahet festivali si dhe ri-drejtim të trafikut rrugor, andaj Policia e Kosovës kërkon mirëkuptim nga pjesëmarrësit në trafik. Për shkak të kufizimeve hapësinore të ndërlidhura edhe me faktorë të sigurisë dhe cilësisë së qarkullimit rrugor, do të ketë ndalimqarkullimi për të gjitha mjetet motorike në perimetrin e afërt ku do të zhvillohet festivali. Përjashtimisht do të lejohen automjetet e policisë, ndihmës së shpejtë, zjarrfikësve si dhe mjetet e autorizuara/akredituara në shërbim të festivalit.
Varësisht nga rrjedha e situatës në terren mund të paraqiten rrethana që kërkojnë veprime të tjera policore në funksion të ri drejtimit të trafikut apo orientimit të pjesëmarrësve, porse në të gjitha rastet qytetarët do të instruktohen nga policët në pikat e caktuara./KultPlus.com
Harrison Ford është mirënjohës për praninë e Michael J. Fox në sezonin e tretë të serialit “Shrinking”, duke e konsideruar si thelbësore për zhvillimin e karakterit të tij.
Në një intervistë për Variety, aktori i njohur i “Indiana Jones” u shpreh: “Ai më jep një përfaqësim fizik të sëmundjes për t’u informuar, por më shumë se kaq, më ndihmon të besoj që Paul mund të ndjejë se është i aftë të përballet me këtë sfidë.”
Fox, i cili u diagnostikua me sëmundjen e Parkinsonit në moshën 29-vjeçare, ka qenë një figurë kyçe në rritjen e ndërgjegjësimit për këtë sëmundje, si dhe themelues i Michael J. Fox Foundation në vitin 2000, që punon për të gjetur një kurë dhe për të përmirësuar terapitë.
Karakteri i Ford në serial, Paul, u diagnostikua me Parkinson që në sezonin e parë, dhe sezoni i tretë do të përqendrohet në përballjen e tij me përparimin e sëmundjes, pikërisht aty ku roli dhe përvoja e Fox bëhen thelbësore.
“Guximi, vendosmëria dhe fisnikëria e Michael janë të gjitha të pranishme. Ai është i zgjuar, trim, i ndershëm, bujar, plot pasion, një shembull për të gjithë ne, qoftë që përballemi me Parkinsonin apo jo,” tha Ford. “Nuk mund të mos e njohësh sa i mrekullueshëm është ai.”
Duke folur për rëndësinë e trajtimit të saktë të temës, Ford shtoi: “E vërteta është që nuk mund të bëjmë shaka me këtë. Parkinsoni nuk është për të qeshur. Dua ta tregoj drejt. Është e nevojshme që ta paraqesim me respekt sfidën që kjo sëmundje përfaqëson, pa e përdorur për vlerë argëtimi.”
“Shrinking”, me aktorë si Jason Segel, Jessica Williams dhe vetë Ford, ndjek jetën e Jimmy (Segel), një terapist që pas vdekjes së gruas nis të aplikojë metoda jo tradicionale në punën e tij, duke ndikuar ndjeshëm si jetën e klientëve të tij, ashtu edhe të vetën.
Ford tha se historia e Parkinsonit do të jetë një nga linjat kryesore të sezonit të ri: “Ai e di që po përkeqësohet. E di që do të përballet me kushte fizike më të vështira se ato që ka tani. Po hyn në një fazë të jetës që është mister për të, por ka një partnere, karakterin që luan Wendie Malick.”
Sezoni i tretë i “Shrinking” pritet të publikohet këtë vjeshtë në AppleTV+./CNN/KultPlus.com
Jenna Ortega ka rrëfyer se fama që erdhi pas suksesit të jashtëzakonshëm të serialit “Wednesday” në Netflix ishte “shumë e madhe” dhe ndonjëherë mbingarkuese. Seriali që debutoi në vitin 2022 u bë më i shikuari në historinë e platformës Netflix, duke e kthyer Ortegan në një yll ndërkombëtar.
Në një intervistë, aktorja 22-vjeçare shprehet: “Jam shumë mirënjohëse që seriali rezonoi me njerëzit në atë mënyrë, por nuk isha e përgatitur për gjithë këtë vëmendje. Nuk mendoj se ndonjë është ndonjëherë i përgatitur për një gjë të tillë.”
Sezoni i dytë i serialit, që publikohet javën që vjen, rikthen Wednesday Addams në Akademinë Nevermore, tashmë nën drejtimin e një drejtori të ri. Prindërit e saj, Gomez dhe Morticia, do të kenë një rol më të theksuar, çka do të sjellë më shumë thellësi në dinamikën familjare dhe një tjetër lloj “torture” për një vajzë të pavarur si Wednesday.
Ortega vlerëson marrëdhënien komplekse mes Wednesday dhe nënës së saj, Morticia, të luajtur nga Catherine Zeta-Jones, duke theksuar se konflikti mes nënës dhe vajzës është diçka shumë e zakonshme dhe e ndjeshme për të rinjtë që kërkojnë të gjejnë veten.
Aktorja ka luajtur edhe në projekte si “Beetlejuice Beetlejuice”, “Death of a Unicorn”, “Scream” dhe “You”, por roli i Wednesday mbetet më i njohuri. Këtë sezon, Ortega shërben edhe si producente ekzekutive, një përvojë që e përshkruan si “shkollë të vërtetë”.
Sipas saj, pritja prej për sezonin e dytë i ka dhënë kohë audiencës të reflektojë, dhe skuadrës krijuese të sjellë diçka më të thellë. “Njerëzit kanë qenë shumë të duruar me ne dhe ne duam t’i shpërblejmë me diçka të re dhe më emocionuese.”
Në kastin e ri do të shfaqen edhe emra të njohur si Joanna Lumley (gjyshja Hester Frump), Steve Buscemi (drejtori Barry Dort) dhe Billie Piper (kryetarja e muzikës Isadora Capri).
Ortega thekson se suksesi i serialit lidhet edhe me temat që trajton, si nevoja për komunitet në një kohë ku gjithçka ndodh në mënyrë virtuale. “Sot njerëzit e gjejnë komunitetin online, por shpesh kjo krijon ndjesi izolimi. Është më e vështirë për të rinjtë të kuptojnë kush janë në të vërtetë,” thotë ajo.
Zeta-Jones shton: “Familja Addams është moderne sepse përqafon të veçantën. Ne nuk e fshehim, përkundrazi, e mbështesim.”
Ortega përmbyll: “Ka shumë forcë në të qenit vetvetja. Kjo familje i jep përparësi lidhjes mes tyre, pasioneve personale dhe forcës së brendshme dhe kjo është ajo që duhet të shohin të rinjtë sot.”/BBC/KultPlus.com
Login
