❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 18 July 2025Main stream

Mbrojtja e konsumatorit, nga reklamat mashtruese te gjobat deri në 2 milionë euro

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:12

Qeveria ka gati njĂ« draftligj tĂ« ri pĂ«r mbrojtjen e konsumatorit i cili synon tĂ« pĂ«rmirĂ«sojĂ« kuadrin aktual duke plotĂ«suar edhe vakumet qĂ« vijnĂ« sot nga zhvillimi dinamik i tregut nĂ« aspektin dixhital. Zv.ministri i MEKI, Enkelejd Musabelliu, sqaron pĂ«r “Monitor” se cilat janĂ« risitĂ« e kĂ«tij drafti tĂ« ri, nga tregtia online te reklamat mashtruese, ngritja e njĂ« Agjencie tĂ« re tĂ« posaçme e deri te gjobat 2 milionĂ« euro nĂ« rast shkeljeje.

 

Nertila Maho

Një draftligj i përafruar me 6 direktiva dhe një rregullore të Bashkimit Europian synon që të vendosë mbrojtjen e konsumatorit në një etapë krejtësisht në re.

Drafti, i hedhur për konsultim nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, është hartuar me ndihmën e GIZ dhe synon të plotësojë ato vakume që hasen sot në treg, si efekt i zhvillimeve të tregjeve dhe teknologjisë, si dhe të përmirësojë hallkat institucionale.

Parandalimi i mashtrimeve dhe abuzimeve, forcimi i besimit në treg, nxitja e konkurrencës dhe edukimi i konsumatorit janë në thelb të objektivave të këtij ligji.

 

Mbrojtje konsumatorit, por pa e ngatërruar me sigurinë ushqimore

Mbrojtja e konsumatorit, në kontekstin e këtij kuadri të ri, nuk lidhet drejtpërdrejt me sigurinë ushqimore, diçka që mund të ngatërrohet në terma por nuk e përjashton tërësisht atë.

ZĂ«vendĂ«sministri i MinistrisĂ« sĂ« EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit, Enkelejd Musabelliu, tha pĂ«r “Monitor” se drafti sjell njĂ« sĂ«rĂ« risish.

“SĂ« pari, Ă«shtĂ« me rĂ«ndĂ«si qĂ« tĂ« sqarojmĂ« se mbrojtja e konsumatorit, nĂ« kĂ«tĂ« rast, ka tĂ« bĂ«jĂ« mĂ« mbrojtjen e tĂ« drejtave ekonomike tĂ« konsumatorit, duke garantuar aksesimin e tregjeve nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« sigurt.

Pra, nuk lidhet me atë që ne njohim si siguri ushqimore. Po flasim për sigurinë sa i takon asaj që teoria ekonomike e quan informacion asimetrik.

Fakti që konsumatori përballë prodhuesit nuk ka asnjëherë të njëjtin informacion për cilësinë e mallit, peshën dhe të gjitha standardet teknike që duhet të plotësojë malli apo produkti.

Një rol të rëndësishëm në këtë drejtim ka edhe reklama, pasi ajo është mjeti kryesor përmes të cilit prodhuesi apo shitësi komunikojnë me konsumatorin.

Pra, mbrojtja e konsumatorit nga reklama qĂ« mund tĂ« jenĂ« abuzive, mashtruese dhe qĂ« mund tĂ« mos japin informacionin e saktĂ« ose tĂ« plotĂ«â€, – sqaron z. Musabelliu.

Kuadri i ri e vendos prodhuesin përpara përgjegjësisë për të qenë sa më transparent me klientin, me etiketime të sakta, reklama të kuptueshme dhe që nuk krijojnë konfuzion apo premtojnë atë që produkti nuk zotëron apo ka si efekt.

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« konsumatorit t’i jepet informacion sa mĂ« i saktĂ«. Dua tĂ« sjell njĂ« shembull pĂ«r kĂ«tĂ«. Sot, nĂ« Bashkimin Europian, ai qĂ« njihet si qumĂ«sht soje, nuk lejohet mĂ« qĂ« tĂ« quhet i tillĂ«, sepse nuk Ă«shtĂ« qumĂ«sht, por njĂ« produkt ushqimor me pĂ«rmbajtje soje dhe kĂ«shtu quhet.

Termin qumĂ«sht, BE-ja e rezervon pĂ«r produktin qĂ« vjen nga kafshĂ«t dhe kjo Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar me njĂ« rregullore specifike tĂ« BE-sĂ« e vitit 2013, qĂ« pĂ«rcakton se termat e pĂ«rdorur pĂ«r qumĂ«shtin dhe produktet e tij nuk mund tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r produktet bimore”, sqaron ai.

 

 

Tregtia dixhitale, konsumatori do të jetë i mbrojtur nga blerjet online

Zv.ministri Musabelliu pohon se sot kemi në fuqi një ligj për mbrojtjen e konsumatorit shumë më bazik sesa ai që është në konsultim, edhe për faktin se teknologjia dhe tregjet kanë evoluar.

Njëkohësisht kemi edhe institucionet që kujdesen për zbatimin e kërkesave ligjore. I pari është Inspektorati Shtetëror i Mbikëqyrjes së Tregut, që merret me sigurinë e konsumatorit në lidhje me etiketën.

Pra, sigurohet që informacioni i dhënë aty është i saktë dhe sasia dhe cilësia në etiketë përputhen me atë të mallit.

Një tjetër hallkë është një Komision në MEKI, që është Komisioni i Mbrojtjes së Konsumatorit, i cili trajton përgjithësisht ankesat.

“Bota ka ecur me ritme tĂ« shpejta dhe tregu sot Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« global. Legjislacioni nĂ« fuqi pĂ«r mbrojtjen e konsumatorit nuk ka tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« asnjĂ« pikĂ« tĂ« tij fusha qĂ« sot kanĂ« marrĂ« peshĂ« tĂ« madhe, siç mund tĂ« jetĂ« pĂ«r shembull mbrojtja e konsumatorit nga tregtia dixhitale.

Një pjesë e mirë e transaksioneve sot nuk bëhet më fizikisht dhe kjo ka një peshë në rritje.

Me ligjin e ri, që është një kod më vete, voluminoz dhe i rifreskuar me kërkesat e kohës, garantohet që tregtia dixhitale, edhe përtej Shqipërisë, të mbrohet dhe konsumatori të ketë të drejta shumë të zgjeruara krahasuar me atë çfarë ka sot.

NdĂ«r tĂ« tjera, ofrohet mbrojtje nĂ« atĂ« qĂ« njihet si “dark patterns” qĂ« ka tĂ« bĂ«jĂ« me reklama mashtruese qĂ« bazohen nĂ« opinione tĂ« rreme e qĂ« synojnĂ« ta shtyjnĂ« konsumatorin drejt sjelljeve tĂ« caktuara.

Kemi mbrojtje dhe nga kostot e fshehura, pra kur reklamohet një produkt që ka një çmim të caktuar, por që faturohen edhe 2-3 kosto të tjera që nuk bëhen transparente.

Sa i takon tregtisë dixhitale, ligji ka rregulluar pikën që lidhet me periudhat e tejzgjatura të heqjes dorë nga kontrata. Nuk jemi më në kushtet që nëse klienti e merr produktin duhet ta mbajë, pavarësisht nëse e pëlqen apo jo.

LehtĂ«sohet procedura e kthimeve apo riparimeve. Çdo mall i blerĂ« online duhet tĂ« ofrojĂ« gjithmonĂ« tĂ« drejtĂ«n e kthimit dhe rimbursimit tĂ« plotĂ«, sepse klienti nuk e ka parĂ« mallin dhe mund tĂ« ketĂ« rĂ«nĂ« pre e paqartĂ«sisĂ«â€, – nĂ«nvizon zv.ministri Musabelliu.

Ligji ka pĂ«rfshirĂ«, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, edhe “addictive behavior” apo sjellje varĂ«sie qĂ« janĂ« ato reklama qĂ« konceptohen si gjysmĂ« lojĂ«ra dhe tĂ« nxisin vazhdimisht qĂ« tĂ« blesh.

 

 

Krijohet Agjenci e posaçme për mbrojtjen e konsumatorit

Qeveria synon të ngrejë një agjenci të re të posaçme për mbrojtjen e konsumatorit që në draftligjin e ri emërtohet si Agjencia Kombëtare e Mbrojtjes së Konsumatorit (AKMK).

“NjĂ« nga aspektet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kĂ«tij kuadri tĂ« ri ligjor Ă«shtĂ« ajo e zĂ«vendĂ«simit tĂ« Komisionit Ad-Hoc, qĂ« kemi nĂ« ministri me njĂ« agjenci tĂ« mirĂ«filltĂ«, qĂ« do tĂ« ketĂ« staf tĂ« ri.

Kemi më shumë burime njerëzore në funksion të qëllimit që ka ligji. Kjo është një hallkë e re që nuk i eliminon të tjerat, siç është në këtë rast ISHMT-ja që ka edhe përgjegjësi të tjera, por forcon kapacitetet për mbrojtjen e konsumatorit.

Agjencia, pĂ«rveç pjesĂ«s deri diku inspektuese, do tĂ« trajtojĂ« ankesat qĂ« vijnĂ« nĂ« adresĂ« tĂ« saj, do tĂ« zhvillojĂ« fushata informuese nĂ« edukimin e konsumatorit dhe rritjen e ndĂ«rgjegjĂ«simit tĂ« tĂ« gjithĂ« palĂ«ve nĂ« treg, si dhe do tĂ« mbikĂ«qyrĂ« reklamat”, sqaron zv.ministri.

Aktualisht ministria është në diskutime me Bashkimin Europian për të vendosur nëse kjo agjenci do të jetë e pavarur dhe me vetëfinancim apo do të ketë varësi buxhetore.

Vetëfinancimi synohet që të arrihet nëpërmjet të ardhurave që kjo e fundit do të gjenerojë nga masat administrative.

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« pĂ«rmendim kĂ«tu qĂ« edhe niveli i gjobave nĂ« kuadĂ«r tĂ« pĂ«rafrimit me direktivat e BE pĂ«r mbrojtjen e konsumatorit Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« i lartĂ«.

Pra mund tĂ« arrijnĂ« nĂ« tavane deri nĂ« 2 milionĂ« euro, por gjithmonĂ« duke mbajtur parasysh elemente tĂ« tjera si madhĂ«sia e ndĂ«rmarrjes nĂ« kuptimin e xhiros, masat e mara pĂ«r rikuperimin e dĂ«mit, pĂ«rsĂ«ritja, pĂ«rhapja gjeografike e shkeljeve nĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« vend tĂ« BE-sĂ«, etj.”, – nĂ«nvizon z. Musabelliu.

 

Zv.ministri Enkelejd Musabelliu

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« pĂ«rmendim kĂ«tu qĂ« edhe niveli i gjobave nĂ« kuadĂ«r tĂ« pĂ«rafrimit me direktivat e BE pĂ«r mbrojtjen e konsumatorit Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« i lartĂ«. Pra mund tĂ« arrijnĂ« nĂ« tavane deri nĂ« 2 milionĂ« euro, por gjithmonĂ« duke mbajtur parasysh elemente tĂ« tjera si madhĂ«sia e ndĂ«rmarrjes nĂ« kuptimin e xhiros, masat e mara pĂ«r rikuperimin e dĂ«mit, pĂ«rsĂ«ritja, pĂ«rhapja gjeografike e shkeljeve nĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« vend tĂ« BE-sĂ«, etj.”

 

Mbrojtja nga çmimet abuzive në raste të veçanta

Çmimet vendosen nga tregu dhe ky Ă«shtĂ« njĂ« parim qĂ« e respekton çdo ligj, por duket se nĂ« raste tĂ« veçanta, qeveria mund tĂ« ndĂ«rhyjĂ« pĂ«r tĂ« shmangur abuzimet ndaj konsumatorĂ«ve.

Zv.ministri Musabelliu nënvizon se për herë të parë, edhe pse në formë jo përfundimtare, siç e ka Autoriteti i Konkurrencës, ligji i ri parashikon që të ofrohet mbrojtje edhe nga çmimet abuzive.

“Kjo Ă«shtĂ« pĂ«r raste tĂ« veçanta kur aplikohen çmime jashtĂ« logjikĂ«s. PĂ«r ta kuptuar, dua tĂ« sjell si shembull atĂ« qĂ« ndodhi me çmimin e naftĂ«s nĂ« vendin tonĂ«, kur nisi lufta Rusi-UkrainĂ«.

Në atë kohë, pasi u panë zhvillimet në treg, qeveria e pa të arsyeshme të ndërhynte duke ngritur një organ që në atë kohë u emërtua si Bordi i Transparencës dhe që përcaktonte çmimin tavan që mund të aplikohej.

Dua të theksoj që ne nuk mund të ndërhyjmë në çmime, por në raste specifike kur shihet që ka devijim nga sjellja korrekte në treg, mund të ngrihet si problem.

Agjencia që do të ngrihet e ka këtë tagër që të ndërhyjë në raste të caktuara te çmimet.

Agjencia ka tĂ« drejtĂ« tashmĂ« tĂ« nisĂ« edhe procese hetimore pa u bazuar tek ankesat, por nga vetĂ« konstatimet, qĂ« mund tĂ« bĂ«jĂ« ajo gjatĂ« procesit standard tĂ« monitorimit” shprehet ai.

 

 

Sfidat që lidhen me mbrojtjen e konsumatorit

Ofrimi i një mbrojtjeje sa më të mirë ndaj konsumatorëve nuk mund të arrihet vetëm nga një ligj i mirë apo nga gjobat e kripura që shërbejnë si parandalim më shumë sesa si qëllim në vetvete.

Për z. Musabelliu, ndërgjegjësimi dhe aktivizimi duhet të jetë nga të gjithë palët.

“Ligji Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« me asistencĂ«n e GIZ nĂ«pĂ«rmjet njĂ« konsultimi tĂ« gjerĂ« dhe me kohĂ« tĂ« gjatĂ« ku janĂ« pĂ«rfshirĂ« shumĂ« palĂ«.

Me ligjin e ri, ne kemi detyrimin që të fuqizojmë shoqatat për mbrojtjen e konsumatorit.

Ky është një kusht që na ka vënë Bashkimi Europian për përmbylljen e Kapitullit 28, që është Mbrojtja e Konsumatorit dhe kjo shihet si një formë për të rritur numrin e referimeve.

Po shohim edhe mundësitë që të ngremë ura bashkëpunimi me shoqatat e mbrojtjes së konsumatorit, për më shumë interaktivitet dhe rritje kapacitetesh, në mënyrë që të rritet edhe edukimi i konsumatorëve.

Sfida më e madhe në Shqipëri për mbrojtjen e konsumatorit është ajo që quhet tregti informale. Ne edhe sot na vijnë shumë ankesa nga njerëz që blejnë në faqe të ndryshme, siç është për shembull Instagram-i.

Por nuk i trajtojmë dot për sa kohë nuk kemi një faturë.

Pra, duhet të jetë në mes një transaksion i rregullt mes palëve, që ta trajtojmë. Kur ky nuk ekziston, autoritetet ku mund të drejtohet ankimuesi janë Policia dhe Prokuroria, pasi jemi në kushtin e mashtrimit.

Njerëzit duhet të edukohen dhe të blejnë gjithmonë nga shitës të autorizuar dhe me faturë.

Ligji i ri, madje pĂ«rfshin mbrojtjen e konsumatorit edhe pĂ«r mallrat qĂ« pĂ«rdorur qĂ« s’ka qenĂ« mĂ« parĂ« si pikĂ«â€, – shprehet z.Musabelliu.

 

Kundërvajtjet mund të dënohen me gjoba deri në 2 milionë euro

Përafrimi me direktivat e Bashkimit Europian i ligjeve shqiptare automatikisht përshtat edhe nivelin e gjobave që aplikohen.

Konkretisht me ligjin e ri të mbrojtjes së konsumatorit, tavanet e aplikueshme të kundërvajtjeve mund të shkojnë deri në 200 milionë lekë apo 2 milionë euro.

Në nenin 232 detajohen edhe kundërvajtjet në dëm të interesave dhe të drejtave kolektive të konsumatorëve. Por çfarë parashikon ky nen?

“1. PĂ«r kundĂ«rvajtjet e kĂ«tij ligji, tĂ« cilat kanĂ« shkaktuar, shkaktojnĂ« ose ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« shkaktojnĂ« dĂ«m nĂ« interesat dhe tĂ« drejtat kolektive tĂ« konsumatorĂ«ve me banim nĂ« tĂ« paktĂ«n dy shtete anĂ«tare tĂ« tjera, tregtari – person juridik dĂ«nohet me gjobĂ« nga 0.5% deri nĂ« 4% tĂ« xhiros totale tĂ« realizuar nĂ« vitin e kryerjes sĂ« kundĂ«rvajtjes, sipas pasqyrave financiare zyrtare tĂ« vitit pĂ«rkatĂ«s.

Në mungesë të pasqyrave financiare për vitin përkatës, merret pasqyra më e fundit vjetore.

Nëse të dhënat financiare nuk janë të disponueshme, gjoba përcaktohet nga 15 000 000 deri në 200 000 000 lekë.

2.Për kundërvajtjet e këtij ligji që ndodhin në të paktën dy të tretat e shteteve anëtare, duke përfaqësuar së bashku të paktën dy të tretat e popullsisë së Bashkimit Europian, gjoba është nga 2% deri në 5% e xhiros totale.

Në mungesë të pasqyrave, merret pasqyra më e fundit vjetore; në të kundërt, gjoba është nga 65 000 000 deri në 200 000 000 lekë.

3.Personi përgjegjës i personit juridik dënohet:

a) me gjobë nga 200 000 deri në 700 000 lekë për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin

b) me gjobë nga 700 000 deri në 2 000 000 lekë për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin 2.

4.Tregtari – person fizik dĂ«nohet:

a) për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin 1, me gjobë nga 0.1% deri në 4% të xhiros, ose, në mungesë të pasqyrave, me gjobë nga 200 000 deri në 200 000 000 lekë;

b) pĂ«r kundĂ«rvajtjet e parashikuara nĂ« paragrafin 2, me gjobĂ« nga 1% deri nĂ« 4% tĂ« xhiros, ose, nĂ« mungesĂ« tĂ« pasqyrave, me gjobĂ« nga 700 000 deri nĂ« 200 000 000 lekĂ«â€

Në çdo rast, kompanitë e gjobitura do të duhet të shlyejnë këtë gjobë brenda 30 ditëve. Një tjetër nen i ligjit përcakton se janë një seri elementesh që do të merren parasysh në përcaktimin e kësaj gjobe që mund të jenë lehtësues ose rëndues.

Kështu agjencia e re dhe Inspektorati i tregut do të konsiderojnë në përllogaritje:

a) natyrën e shkeljes;

b) rëndësinë e shkeljes;

c) përmasat dhe kohëzgjatjen e shkeljes;

ç) çdo veprim të ndërmarrë nga tregtari për të zbutur ose për të riparuar dëmin;

d) çdo shkelje të mëparshme;

dh) përfitimet financiare të realizuara ose humbjet e shmangura të tregtarit;

e) gjobat e vendosura për të njëjtën shkelje në shtete të tjera, në rastet ndërkufitare, sipas Rregullores (BE) 2017/2394 (OJ L 345, datë 27.12.2017).

ë) çdo rrethanë tjetër rënduese ose lehtësuese që është e aplikueshme për rastin konkret.

 

GJOBAT

Për kundërvajtjet e këtij ligji që ndodhin në të paktën dy të tretat e shteteve anëtare, duke përfaqësuar së bashku të paktën dy të tretat e popullsisë së Bashkimit Europian, gjoba është nga 2% deri në 5% e xhiros totale.

Në mungesë të pasqyrave, merret pasqyra më e fundit vjetore; në të kundërt, gjoba është nga 65 000 000 deri në 200 000 000 lekë.

3.Personi përgjegjës i personit juridik dënohet:

a) me gjobë nga 200 000 deri në 700 000 lekë për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin

b) me gjobë nga 700 000 deri në 2 000 000 lekë për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin 2.

4.Tregtari – person fizik dĂ«nohet:

a) për kundërvajtjet e parashikuara në paragrafin 1, me gjobë nga 0.1% deri në 4% të xhiros, ose, në mungesë të pasqyrave, me gjobë nga 200 000 deri në 200 000 000 lekë;

b) pĂ«r kundĂ«rvajtjet e parashikuara nĂ« paragrafin 2, me gjobĂ« nga 1% deri nĂ« 4% tĂ« xhiros, ose, nĂ« mungesĂ« tĂ« pasqyrave, me gjobĂ« nga 700 000 deri nĂ« 200 000 000 lekĂ«â€

The post Mbrojtja e konsumatorit, nga reklamat mashtruese te gjobat deri në 2 milionë euro appeared first on Revista Monitor.

Paradoksi, turizmi në rekordin e rritjes, bujqësia të rënies

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:10

Shqipëria po thyen rekorde vizitorësh të huaj, ndërsa bujqësia, në anën tjetër, po thyen rekordet e rënies së prodhimit. Mishi i dhisë e djathi i bardhë nuk arrijnë dot në tavolinat e hoteleve, sepse çmimi i paketës turistike duhet të jetë sa më i lirë. Në katër vitet e fundit, vendi ynë është vizituar nga 35 milionë turistë, të cilët kanë ndikuar pozitivisht në konsum. Në anën tjetër, ritmet e rënies së prodhimit janë përshpejtuar me rritjen e turizmit duke hyrë në vitin e pestë të recesionit. Hotelet dhe restorantet po e ndihmojnë, pasi në mungesë të tyre, rënia do të ishte edhe më e madhe. Ekspertët pohojnë se duhet nxitur sektori i agroindustrisë dhe agroturizmi. Ja modelet më efikase

 

Blerina Hoxha

Drita, e cila mbarĂ«shton njĂ« tufĂ« me rreth 260 krerĂ« dele e dhi jo shumĂ« larg zonave turistike tĂ« ShĂ«ngjinit dhe VelipojĂ«s, ka vĂ«shtirĂ«si tĂ« gjejĂ« treg pĂ«r prodhimet e saj – mish dhe bulmet.

Mishi me 600 lekë kilogrami peshë e gjallë (1200 lekë gati për konsum) nuk parapëlqehet nga hotelet të cilat furnizohen nga importi me çmim gati 50% më të lirë.

PĂ«rpjekjet rezultuan tĂ« kota pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« blerĂ«s pĂ«r tĂ« shitur qengjat dhe kecat pĂ«r mish. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n situatĂ« janĂ« edhe fermat pĂ«rreth. BlegtorĂ«t, qĂ« gjithĂ« kohĂ«s kujdesen pĂ«r tufat, nuk mund t’i gjejnĂ« blerĂ«sit as me pakicĂ« pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« informacionit dhe largĂ«sisĂ« me zonat urbane.

Nga ana tjetër, Shqipëria është duke përjetuar vitet e arta të popullaritetit në turizëm. Me vizitorë në rritje nga e gjithë bota që kryesisht e pëlqejnë vendin tonë për çmimet e ulëta dhe bukuritë natyrore, qytetet dhe fshatrat e tona tani kanë shumë mundësi të gjenerojnë të ardhura dhe punësim.

Në katër vitet e fundit Shqipëria është vizituar nga 35 milionë turistë, sipas të dhënave zyrtare, të cilët kanë ndikuar në pozitivisht konsum. Në anën tjetër, në prodhimin vendës, sidomos në bujqësi dhe blegtori, janë përshpejtuar rimet e rënies me rritjen e turizmit.

Të dhënat e tremujorit të parë të këtij viti treguan se prodhimi bujqësor pësoi rënie me 2.7%, teksa sektori hyri në vitin e pestë të rënies. Hotelet dhe restorantet po e ndihmojnë, pasi në mungesë të tyre, rënia do të ishte edhe më e madhe.

Fatos Çerenishti, i cili zotĂ«ron “FAFA Resort”, njĂ« nga strukturat akomoduese mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« vend, tha se frutat dhe perimet i merr 100% nga vendi, kurse pjesa tjetĂ«r e produkteve Ă«shtĂ« import.

NĂ« vend, ai siguron 30% tĂ« mishit dhe 70%, nga importi. “Ne ofrojmĂ« paketa ‘all inclusive’ dhe nĂ« shumĂ« raste shpesh alternativa qĂ« zgjedhim varet edhe nga çmimi, nĂ«se do t’i drejtohemi importit apo vendit”, tha ai.

Hotelet e kontaktuara pohojnë se për furnizimet ushqimore, gjithmonë zgjedhin prodhimin vendës për nivele të njëjta çmimi, por nëse importi është më i lirë, atëherë bëhet alternativë kryesore për furnizim.

Zhvillimet paradoksale tĂ« turizmit nĂ« rritje dhe bujqĂ«sisĂ« nĂ« rĂ«nie do tĂ« vijojnĂ« mĂ« tej, sipas Alban Çakallit, fermer i cili po rikthen nĂ« jetĂ« trashĂ«giminĂ« bujqĂ«sore duke kultivuar varietete tĂ« rralla autoktone nĂ«se nuk zhvillohet sektori i agropĂ«rpunimit.

Hotelet konsumojë produkte të përpunuara si djathë, sallam, reçelra, salca, turshi etj., të cilat importohen më së shumti, duke bërë që një pjesë e madhe e fitimeve të hoteleve të dalin sërish jashtë për lëndët e para.

PĂ«r Altin PengĂ«n, i cili drejton agroturizmin “Mrizi i Zanave”, bujqĂ«sia vendĂ«se mund tĂ« ndihmohet nga restorantet dhe hotelet duke zhvilluar receta bazuar nĂ« prodhim vendĂ«s me natyrĂ« sezonale.

“Tani qĂ« Ă«shtĂ« koha e patates sĂ« re, ajo duhet tĂ« mbizotĂ«rojĂ« nĂ« menu, e kĂ«shtu nĂ« kohĂ«n e vjeljes sĂ« qepĂ«s, perimeve etj.

NjĂ« kuzhinĂ« e bazuar nĂ« traditĂ« e strukturon edhe prodhimin vendĂ«s”, tha z. Prenga, qĂ« bashkĂ« me “Mrizin e Zanave” janĂ« kthyer nĂ« njĂ« rrjet tĂ« edukimit tĂ« shĂ«rbimeve tĂ« agroturizmit tĂ« mbĂ«shtetur nĂ« konsumin vendĂ«s.

 

Çmimet e ulĂ«ta tĂ« paketave turistike kufizojnĂ« kĂ«rkesĂ«n pĂ«r prodhim vendĂ«s

Prodhuesit dhe njësitë akomoduese argumentojnë se ka mospërputhje mes çmimeve të ulëta të paketave turistike dhe kostove të larta të prodhimeve bujqësore shqiptare.

Çmimet e ulĂ«ta tĂ« restoranteve dhe hoteleve me çdo gjĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« kufizojnĂ« kĂ«rkesĂ«n pĂ«r prodhime vendĂ«se.

Operatorët turistikë, për të qenë konkurrues në rajon, ofrojnë paketa shumë të lira. Aktualisht, një nga hotelet e mëdha në Durrës po shet një natë me tre vakte në rreth 40 euro për person. Një pjatë kryesore me mish ose peshk është ende më pak se 15 euro.

Kjo i shtyn hotelet dhe restorantet të ulin kostot në maksimum, shpesh duke blerë produkte të importuara më të lira dhe jo ato vendëse, të cilat kanë kosto më të larta për shkak të mungesës së subvencioneve efektive për fermerët. Fragmentimi i lartë i tokës, mekanizimi i ulët, kostot e rritura të karburantit, plehrave dhe inputeve të tjera i bëjnë prodhimet tona më të shtrenjta se importet.

Blegtorja Drita tha se fabrikat e përpunimit i kishin vënë kusht që të mos ofronte çmime më të larta se importi për qumështin (50 lekë kg aktualisht).

Por ajo po i përballon vetë të gjitha kostot, që nga shërbimet veterinare e deri te qiraja e tokave për kullota dhe prodhimin e misrit, teksa tregu i shitjes nuk është i sigurt, me luhatje. Tani rrezikohet tërësisht falimenti nga sëmundja e murtajës, teksa tufat janë në karantinë.

Profili i turistit që viziton Shqipërinë është shpesh buxhetor, me fokus te sasia dhe jo cilësia. Kjo i penalizon prodhimet cilësore shqiptare, sidomos ato të zonave rurale, që mund të ofronin fruta, perime, vaj ulliri, djathë apo verëra artizanale.

Edhe në zonat që ndërthurin turizmin me bujqësinë, mungesa e logjistikës, standardeve të ruajtjes dhe përpunimit, si dhe mungesa e bashkëpunimit mes fermerëve dhe sektorit të hotelerisë, sjellin për pasojë që prodhimi bujqësor të mos përfshihet drejtpërdrejt në ofertën turistike.

Shumë struktura turistike, sidomos në zonat bregdetare, janë në pronësi ose menaxhim të individëve apo kompanive që furnizohen në mënyrë të qëndrueshme nga importi ose rrjete të mbyllura furnizimi, duke shmangur tregun lokal bujqësor.

PĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer kĂ«tĂ« hendek, fermeri Çakalli tha se nevojitet njĂ« politikĂ« kombĂ«tare qĂ« forcon lidhjet mes turizmit dhe prodhuesve lokalĂ« duke rritur vlerĂ«n e ofertĂ«s turistike nĂ«pĂ«rmjet promovimit tĂ« produkteve vendĂ«se dhe duke u dhĂ«nĂ« fermerĂ«ve shqiptarĂ« njĂ« treg tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m e tĂ« drejtĂ« brenda vendit.

 

Burimi: INSTAT

 

Agropërpunimi, hallka që mungon

Pjesa më e madhe e produkteve ushqimore që përdorin hotelet dhe restorantet janë të përpunuara ose gjysmë të përpunuara.

Alban Çakalli, fermer i cili zbaton metoda tĂ« avancuara tĂ« kultivimit tĂ« kulturave autoktone bujqĂ«sore, thotĂ« se bujqĂ«sia qĂ« nuk mbĂ«shtetet nĂ« agropĂ«rpunim e ka shumĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« lidhet me turizmin.

Në muajt e verës, turizmi krijon një kërkesë të lartë për prodhime, sidomos për ato të përpunuara të tilla si salcat e ndryshme, turshi, bulmet, mish, sallame, pije etj., por shumica e këtyre produkteve janë të importuara.

NĂ« vendet fqinje, thotĂ« z. Çakalli, prodhimi nga fusha deri te agropĂ«rpunimi pĂ«rfiton nga taksa shumĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta nĂ« krahasim me ata shqiptarĂ«, si dhe lĂ«ndĂ«n e parĂ« e sigurojnĂ« me çmime mĂ« tĂ« lira, pasi fermerĂ«t subvencionohen. Kjo i bĂ«n ata shumĂ« mĂ« konkurrues nĂ« treg.

Z. Çakalli thotĂ« se kĂ«rkesa pĂ«r produkte shtazore Ă«shtĂ« e lartĂ«, kryesisht sepse blegtoria nĂ« ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« nĂ« krizĂ« tĂ« thellĂ«.

Po ashtu, ndonjëherë rritet kërkesa edhe për perime të caktuara, por kjo ndodh për shkak të mungesës së një planifikimi të mirëfilltë të mbjelljeve sipas konsumit. Për pasojë, në periudhat e pikut të sezonit turistik ndodh mbingopje apo mungesë në treg.

Sektori i industrisë përpunuese, ku bën pjesë agroindustria, pësoi rënie vjetore rekord me mbi 7% në tremujorin e parë të vitit 2025.

Vitin e kaluar industria përpunuese pësoi rënie me 6.1%. Përfaqësuesit e sektorit pohojnë se rënia do të vijojë pasi Shqipërisë po i ikin klientët nga rritja e kostove të brendshme dhe rënia e vlerës së Euros, teksa industria e përpunimit të ushqimeve po lidhet pak me hotelet për shkak të kostos së lartë me të cilat del prodhimi në Shqipëri.

P.sh., një kilogram qumësht i importit është barazuar me atë të vendit duke e bërë jokonkurrues për konsumatorin e rrjedhimisht, edhe për hotelet.

GĂ«shtenjat, boronicat e TropojĂ«s tani po bĂ«hen gliko dhe reçel nga biznesmeni Ardian Çitozi, i cili nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« Ă«shtĂ« njĂ« nga eksportuesit mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« gĂ«shtenjĂ«s dhe frutave qĂ« rriten nĂ« gjendje tĂ« egĂ«r.

Ai tha se aktualisht në të gjitha pikat e pakicës gjen shumëllojshmëri reçelrash të importuar.

Mirëpo për shkak të mungesës së mbështetjes financiare dhe ngarkesës së lartë fiskale, frutat që përpunohen në vend kanë kosto më të lartë se importi.

P.sh., hotelet në të gjithë vendin janë konsumatorë të mëdhenj të reçelit, i cili në një masë të madhe importohet nga Kina, me çmim shumë të lirë, në një kohë që mollët e Korçës kalben. Përpunuesit pohojnë se mungojnë incentivat vendëse që të lidhin bujqësinë me sektorin e turizmit.

Në mungesë të mbështetjes financiare mjafton edhe sensibilizimi ndaj hoteleve dhe restoranteve që të furnizohen me prodhime vendi. Skema e TVSH-së gjithashtu i pengon përpunuesit dhe shitësit e pakicës që të tregtojnë prodhim vendi.

Një dyqan në Tiranë që shet vetëm prodhime organike nga vendi është i rrezikuar në çdo moment, pasi nuk ka ku të shkarkojë TVSH duke qenë se klientët e tij janë prodhues të vegjël dhe shesin pa fatura.

Zhvillimi i agroindustrisë është një hallkë kyçe për një model të qëndrueshëm turizmi në Shqipëri. Pa një bazë prodhuese dhe përpunuese të fortë, turizmi do të mbetet i varur nga importet, ndërsa bujqësia do të vuajë nga mungesa e tregut të qëndrueshëm.

PĂ«rfitimi i ndĂ«rsjellĂ« kĂ«rkon njĂ« plan kombĂ«tar pĂ«r tĂ« integruar zinxhirin bujqĂ«si-agroindustri-turizĂ«m thotĂ« z. Çakalli.

Disa masa që duhen sipas tij janë rritja e numrit të certifikimeve për produktet vendore; krijimi i më shumë tregjeve lokale në zonat turistike; organizimi i panaireve për të promovuar prodhimet lokale dhe artizanatin; përfshirja e prodhuesve në rrjete hotelerie, restorantesh, shoqatash etj; ulje taksash për të nxitur bashkëpunimin ndërmjet prodhuesve dhe operatorëve të turizmit.

Z. Çakalli tha se sa mĂ« shumĂ« tĂ« orientohen turistĂ«t drejt konsumit tĂ« prodhimeve vendĂ«se, aq mĂ« shumĂ« para do tĂ« qĂ«ndrojnĂ« brenda ekonomisĂ« shqiptare.

 

Burimi: INSTAT

 

Agroturizmi, nyja lidhëse me turizmin

Agroturizimi është testuar si nyja më e mirë lidhëse ndërmjet prodhimit vendës lokal dhe tregut për zona të thella larg qendrave të mëdha urbane dhe tregjeve të mëdha.

Italia është modeli më i mirë në Europë dhe jashtë saj si se politikat e bashkërenduara i kanë kthyer tokat larg detit në kryeqendra të turizmit, të tilla si Toskana.

PĂ«r fat, ky model i zbatuar me sukses nga “Mrizi i Zanave” po pĂ«rhapet shpejt edhe nĂ« vendin tonĂ«, por jo tĂ« gjitha bujtinat arrijnĂ« tĂ« ofrojnĂ« produkte vendĂ«se.

Zoti Altin Prenga, i cili drejton “Mrizin e Zanave” tha se prodhimi vendĂ«s Ă«shtĂ« baza mbi tĂ« cilĂ«n duhet tĂ« zhvillohet turizmi i qĂ«ndrueshĂ«m. ShqipĂ«ria do jetĂ« zhvillojĂ« njĂ« bazĂ« solide, sipas tij, duke promovuar receta tradicionale me prodhime vendĂ«se.

NĂ« dy dekadat e fundit, “Mrizi i Zanave” ka ngjallur ekonominĂ« e zonĂ«s duke e kthyer nĂ« njĂ« klastĂ«r tĂ« vogĂ«l artizanesh tĂ« prodhimeve bio. JanĂ« ngjallur tufat, po lulĂ«zojnĂ« bujtinat e reja dhe emigrantĂ«t po rikthehen.

Z. Prenga sugjeron kolegët e tij që drejtojnë restorantet që të përfshijnë në receta dhe menu prodhime vendi të stinës.

Në këtë mënyrë, vetë restorantet dhe hotelet bëjnë investime të dyfishta si në rritjen e të ardhurave të tyre, ashtu edhe në forcimin e ekonomisë lokale, e cila siguron qëndrueshmëri në afat të gjatë.

Zona të tilla si Fieri, Korça, Gjirokastra, Tropoja kanë potencial për të lidhur prodhimin bujqësor me agroturizmin. Ferma të vogla familjare, të mbështetura nga rrjete përpunimi dhe marketingu lokal, mund të furnizojnë restorantet dhe hotelet me produkte të freskëta dhe autentike.

Italia Ă«shtĂ« shembulli qĂ« mund tĂ« ndiqet nga qeveria pĂ«r nga politikat. Agroturizmi italian lindi nĂ« vitet ’80, si njĂ« politikĂ« pĂ«r tĂ« ndaluar braktisjen e fshatrave dhe pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur fermerĂ«t qĂ« ofronin strehim, ushqim dhe aktivitete kulturore pĂ«r turistĂ«t.

Fermerët diversifikuan të ardhurat dhe tani shumë ferma mbijetojnë vetëm falë të ardhurave nga turizmi.

Produkte si vera, djathi, ulliri etj., tani lidhen me origjinën gjeografike. Ndërkohë kjo u shoqërua me përmirësimin e infrastrukturës lokale rrugë, shërbime, internet.

Agroturizmet krijojnĂ« treg tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r prodhimin vendĂ«s dhe zhvillojnĂ« “Made in Albania” pĂ«r produktet lokale dhe gjithashtu ndikojnĂ« nĂ« nxitjen dhe ruajtjen sĂ« biodiversitetit dhe kulturĂ«s agrare.

Punësimi në zonat rurale rritet dhe emigracioni nga fshati frenohet.

 

Burimi: INSTAT

 

Cikli i mbyllur, nga serra në tavolinë

Shumica e hoteleve në Shqipëri mbështeten te furnizues lokalë me kontrata, pasi ngritja e serrave kërkon hapësirë, investim dhe staf bujqësor të kualifikuar. Ndryshe nga agroturizmi, këto hotele nuk u ofrojnë turistëve përvojën bujqësore si pjesëmarrje në vjelje, degustime në fermë etj. Ata thjesht e përdorin prodhimin për kuzhinën e brendshme për të rritur freskinë dhe për të ulur kostot.

Por ka disa resorte tĂ« mĂ«dha nĂ« vend tĂ« tilla sa “Rafaelo Resort” dhe “Klajdi Resort” qĂ« kanĂ« ngritur serrat e veta me tĂ« cilat i pĂ«rdorin pĂ«r restorantet e resorteve.

Osman Kokoshi zotëron një nga strukturat më të mëdha hoteliere në zonën e Golemit.

“Klajdi Resort” Ă«shtĂ« shembulli se si njĂ« hotel i madh e ka lidhur zinxhirin e furnizimit me prodhimin vendĂ«s.

PĂ«rpara se tĂ« rriste kapacitetet nĂ« hotel, z. Kokoshi ka investuar nĂ« njĂ« serrĂ« nĂ« tĂ« cilĂ«n prodhohet e gjithĂ« lĂ«nda e parĂ« qĂ« i duhet hotelit. “Kam ngritur edhe baxhon dhe kam mjete lundruese qĂ« nxĂ«nĂ« peshkun qĂ« i duhet hotelit”, – tha zoti Kokoshi.

PĂ«rveç perimeve, bulmetit, shpendĂ«ve ai e merr nga tregu i brendshĂ«m tĂ« gjithĂ« mobiliet dhe tapiceritĂ« e hotelit. “TĂ« gjitha mobiliet i marr nga prodhuesit e DurrĂ«sit dhe tapiceritĂ« i blej nga vendĂ«sit.

Gjithçka lidhet me hotelin e prodhoj vetĂ« ose e blej nĂ« tregun tonĂ«, tha z. Kokoshi. “Klajdi Resort” Ă«shtĂ« shembulli se si turizmi mund tĂ« lidhet me ekonominĂ« e brendshme dhe mund tĂ« rrisĂ« edhe fitimet e hotelit.

“Rafaelo Resort” gjithashtu ka ndĂ«rtuar njĂ« serrĂ« tĂ« madhe qĂ« prodhon pĂ«r nevojat e hotelit tĂ« gjitha perimet, teksa furnizohet nga tregu vendĂ«s pĂ«r pije, birra dhe bulmet.

Resortet e reja luksoze (p.sh. projektet Hyatt/Green Coast në bregdet) po përfshijnë parcela bimore ose serra të vogla për erëza, por për kultivimin e gjerë të fermës për vetëfurnizim.

Shumica e hoteleve tĂ« mĂ«dha duan tĂ« furnizohen me prodhime vendi, por ato nuk janĂ« gjithmonĂ« tĂ« mjaftueshme. “PĂ«r fruta-perimet veprojmĂ« nĂ« dy mĂ«nyra. NjĂ« pjesĂ« e marrim te fermerĂ«t me tĂ« cilĂ«t kemi kontrata paraprake, pra flas kĂ«tu pĂ«r bostan, rrush, domate e tĂ« tjera.

PĂ«r ato qĂ« nuk i plotĂ«sojmĂ« dot me kĂ«to kontrata i marrim nga tregu nĂ« LushnjĂ«. Kam vite qĂ« lidh kontrata paraprake nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ta kem produktin tĂ« garantuar. Bulmetrat – qumĂ«sht, kos, djathĂ« – i marr nga kompanitĂ« shqiptare”, tha Fatos Çerenishti nga “FAFA Resort”.

 

Burimi: INSTAT

 

Lexoni edhe:

Pse nuk e incentivon qeveria prodhimin vendas, kur jep statusin e investitorit strategjik?!

Si po e rrit turizmi varësinë nga importet, 1.5 miliardë euro në vit dalin jashtë

Nxjerrja e bujqësisë nga agonia

 

 

 

 

The post Paradoksi, turizmi në rekordin e rritjes, bujqësia të rënies appeared first on Revista Monitor.

Pse nuk e incentivon qeveria prodhimin vendas, kur jep statusin e investitorit strategjik?!

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:08

Qeveria qe nga viti 2015 u dha statusin e investitorit strategjik në turizëm investimeve që nisin nga 5 milionë deri në 50 milionë euro dhe që punësojnë së paku 80 punonjës, por nuk i kushtëzoi këto lloj investimesh që të përdorin prodhime vendas në mënyrë që të rriten përfitimet në ekonomi.

Vendet e tjera me pĂ«rvojĂ« nĂ« sektorin e turizmit i kanĂ« “detyruar” ose kanĂ« ofruar incentiva ndaj strukturave akomoduese qĂ« tĂ« pĂ«rdorin prodhim vendas.

Në Turqi, p.sh. në zonat turistike si Antalja, Ministria e Turizmit ka promovuar skema që nxisin përdorimin e produkteve vendase në hotele përmes certifikatave të cilësisë për hotelet që përdorin produkte lokale dhe i ndihmon me udhëzues për blerje të orientuar drejt rajoneve përreth.

Furnizimi me prodhim vendi nuk është një detyrim ligjor, por një stimul që ndikon në vlerësimet dhe licencimin e hoteleve.

NdĂ«rsa nĂ« Ekuador Ligji pĂ«r turizmin parashikon qĂ« strukturat hoteliere t’i japin pĂ«rparĂ«si produkteve dhe shĂ«rbimeve lokale. NĂ« disa rajone, inspektorĂ«t kĂ«rkojnĂ« dokumentacion mbi origjinĂ«n e produkteve ushqimore.

Në Itali, sidomos në Sicili, Pulia ka programe rajonale për agro-turizëm dhe zinxhirin e shkurtër të furnizimit.

Nëpërmjet subvencioneve nga fondet e BE-së dhe rajoneve, disa bashki kanë dhënë ndihma vetëm strukturave që garantojnë blerje nga ferma lokale.

Ekspertët e turizmit rekomandojnë se qeveria mund të japë pikë shtesë në licencimin e strukturave hotelierë që prokurojnë një përqindjeje të produkteve nga fermerë vendas.

 

Mbështetja e ulët për bujqësinë, penalizuese

Shqipëria ka mbështetjen më të ulët në rajon për bujqësinë, por gjithashtu ka të dhëna të mangëta për sektorin duke e bërë kështu të pamundur edhe hartimin e politikave efikase.

Vitin e kaluar, qeveria shqiptare akordoi 14.1 miliardë lekë për Ministrinë e Bujqësisë, ose vetëm 1.9% të shpenzimeve buxhetore. Nga këto, vetëm rreth 5 milionë euro shkuan për investime për serra, stalla dhe mekanizëm agrar.

Në Serbi, në vitin 2024 u ndanë 92 miliardë dinarë në subvencione bujqësore, shifër që korrespondon me rreth 778 milionë euro.

Në Maqedoninë e Veriut, mbështetja për bujqësinë vitin e kaluar arriti gati 200 milionë euro, sipas të dhënave zyrtare.

Federata e Bosnjës financoi rreth 185 milionë euro.

Mali i Zi, vetëm nga fondet e brendshme, çoi vitin e kaluar 51 milionë euro për bujqësinë të cilat u përdorën për ndërtim stallash, grante për hektar dhe mbështetje për fermat e reja.

Në Kosovë pagesat direkte për fermerët vitin e kaluar ishin rreth 61 milionë euro.

Siç shihet, Shqipëria ka pagesa shumë më të ulëta në rajon për mbështetjen e prodhimit bujqësor, teksa u bllokuan edhe fondet e BE-së nga programi IPARD për korrupsion.

 

Modeli më i mirë në rajon është Serbia

Serbia po kalon nga një fokus tradicional mbi pagesat direkte për fermerët, drejt një modeli gjithëpërfshirës që synon inovacion dhe zhvillim të qëndrueshëm rural.

Serbia ka prezantuar së fundmi një paketë për edukim, i përqendruar në fusha si agronomi, veterineri, agroekologji, duke siguruar një brez të ri specialistësh për fshatrat.

KĂ«tĂ« vit hyri nĂ« fuqi programi mbi 8.1 milionĂ« euro pĂ«r blerje ose rikonstruktim shtĂ«pish tĂ« braktisura qĂ« mbĂ«shtet deri nĂ« 10 ,000 euro familjet tĂ« reja pĂ«r rikthim nĂ« zonat rurale, teksa pritet tĂ«rheqja e 288 milionĂ« eurove nga programet e BE-sĂ« nga IPARD, si pjesĂ« e paketĂ«s totale prej 550 milionĂ« eurosh qĂ« mbĂ«shtet investime nĂ« makineri bujqĂ«sore, pĂ«rpunim ushqimesh, infrastrukturĂ« rurale, bujqĂ«si ekologjike, dhe diversifikim fermash.

Serbia ka rritur financimin e brendshĂ«m pĂ«r bujqĂ«sinĂ« nĂ« 1.27 miliardĂ« euro nĂ« kĂ«tĂ« vit financiar, ose 7.5 % e buxhetit shtetĂ«ror. Fondet pĂ«rfshijnĂ« pagesa direkte, zhvillim rural dhe kredi/subvencione pĂ«r grurĂ«, derivate, etj.

Gjithashtu Serbia siguron financim për çmimet e produkteve kryesore si qumështi dhe mishi, të negociuara me organizatat e fermerëve.

 

 

 

 

 

The post Pse nuk e incentivon qeveria prodhimin vendas, kur jep statusin e investitorit strategjik?! appeared first on Revista Monitor.

Si po e rrit turizmi varësinë nga importet, 1.5 miliardë euro në vit dalin jashtë

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:06

Gjatë 5-mujorit të parë të vitit 2025, importet e produkteve ushqimore kanë shënuar rritje në sasi dhe vlerë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, me rreth 4.5%, duke reflektuar ndikimin në rritje të sektorit të turizmit në ekonominë vendëse.

Në 5-mujorin 2025, importet e ushqimeve në vlerë arritën në 62.4 miliardë lekë, ose 3% më shumë.

Rritja më e madhe në volum është regjistruar te drithërat, me afro 15% më shumë në krahasim me të njëjtën periudhë të 2024-s. Ky është një tregues i qartë i kërkesës së lartë për baza ushqimore që përdorin recetat shqiptare ku mbizotërojnë buka dhe brumi.

Ndërkohë, frutat dhe arrat e ngrënshme, që shpesh janë pjesë e kuzhinës së freskët të stinës apo menutë e hotelerive me ndikim mesdhetar, janë rritur në sasi me afro 6%.

Edhe pse një pjesë e produkteve mund të prodhohen në vend, si frutat, zarzavatet apo bulmeti, struktura aktuale e bujqësisë dhe mungesa e përpunimit industrial e bën të domosdoshme mbështetjen tek importet, sidomos në sezonin turistik, ku kërkesa është shumë herë më e lartë.

Importi i tyre në sasi u rrit me gati 2% në 5-mujorin e parë 2025, në krahasim me të njëjtën periudhë të 2024-s.

Importet e ushqimeve, pijeve alkoolike dhe duhanit janë rritur në mënyrë të qëndrueshme vitet fundit.

Në vitin 2024, vlera e tyre arriti në 156 miliardë lekë, me rritje 41.5% nga viti 2019, teksa popullsia e vendit u tkurr me 17% gjatë kësaj periudhe sipas të dhënave zyrtare.

Kjo rritje sugjeron se turizmi po ushtron ndikim të drejtpërdrejtë mbi kërkesën për produkte të gatshme dhe pije, të cilat përdoren gjerësisht në hotele, restorante, bare dhe struktura të tjera akomoduese.

 

Burimi: INSTAT

 

 

 

 

The post Si po e rrit turizmi varësinë nga importet, 1.5 miliardë euro në vit dalin jashtë appeared first on Revista Monitor.

Nxjerrja e bujqësisë nga agonia

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:04

Editorial / Nëse ekziston një kontradiktë në ekonominë shqiptare sot, është ajo mes lulëzimit të turizmit dhe përkeqësimit të sektorit bujqësor.

Nga njëra anë, Shqipëria regjistroi një bum vizitorësh në vitet e fundit, me mbi 35 milionë turistë që kanë hyrë në vend që nga 2020-a.

Nga ana tjetër, bujqësia ka hyrë në vitin e pestë të recesionit, me një rënie prej 2.7% të prodhimit vetëm në tremujorin e parë të 2025-s.

Në këtë kontekst, fakti që turizmi nuk po i shërben bujqësisë, por po ndjek një rrugë të shkëputur, është një element që duhet diskutuar.

Kjo po ndodh në një vend që ka peshën e bujqësisë në vlerën e shtuar të ekonomisë në 17.9%, më e larta në Europë dhe shumë më tepër se mesatarja e Bashkimit Europian prej 1.7%, dyfishin e të dytit pas nesh që është Kosova, me 8.8%.

NĂ« vend qĂ« t’i japĂ« hov prodhimit vendas, bumi turistik po e zhyt mĂ« thellĂ« krizĂ«n bujqĂ«sore, pasi industria e mikpritjes po mbĂ«shtetet gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« produkte tĂ« importuara.

Importi i mishit, bulmetit, perimeve, frutave apo pijeve po rritet nga viti në vit, ndërsa fermerët shqiptarë humbasin tregjet e tyre natyrore në zonat turistike, për shkak të mungesës së standardeve, përpunimit dhe aksesit në logjistikë e furnizim.

Hotelet dhe restorantet zgjedhin shpesh furnizues më të lirë dhe të organizuar nga jashtë, ndërsa zinxhiri vendas i prodhimit mbetet i shkëputur, informal dhe pa standarde konkurruese.

Një faktor tjetër penalizues është kostoja e lartë e inputeve bujqësore, e ndikuar nga luhatjet ndërkombëtare dhe paaftësia për të negociuar në bllok ose për të përfituar nga skemat europiane të mbështetjes.

Subvencionet shtetërore janë të pamjaftueshme dhe të fragmentuara, ndërsa buxheti për bujqësinë në Shqipëri mbetet ndër më të ulëtit në rajon, me vetëm 1.9% të totalit të shpenzimeve buxhetore të 2024-s.

PĂ«r mĂ« tepĂ«r, vetĂ«m 1.2% e stokut tĂ« kredive tĂ« dhĂ«na pĂ«r biznese nga bankat u Ă«shtĂ« akorduar fermerĂ«ve apo agropĂ«rpunuesve — njĂ« shifĂ«r qĂ« flet mĂ« shumĂ« se çdo strategji nĂ« letĂ«r pĂ«r prioritetet reale tĂ« sistemit financiar.

Ka shenja se ky realitet po tërheq më në fund vëmendjen e autoriteteve. Fondi i garancisë sovrane për bujqësinë, i prezantuar si një bashkëpunim ndërmjet Ministrisë së Financave dhe Bankës së Shqipërisë, synon të lehtësojë aksesin në kredi për fermerët dhe përpunuesit agroushqimorë.

Guvernatori Gent Sejko dhe ministri Malaj e kanë përmendur zhvillimin e zinxhirit të vlerës së ushqimit si një prioritet jetik, duke nënvizuar rolin e bankave në bashkëpunim me agjencitë publike për të sjellë një ndryshim real.

Por ndërhyrjet sporadike nuk mjaftojnë. Bujqësia duhet të kthehet në një prioritet të vërtetë strategjik, të trajtohet me seriozitet dhe të lidhet ngushtë me sektorët plotësues si turizmi, përpunimi dhe eksporti.

Riorganizimi i tregjeve lokale, ndërtimi i qendrave grumbulluese, krijimi i markave vendase për produkte cilësore, standardizimi dhe dixhitalizimi janë vetëm disa nga hapat e domosdoshëm.

Politikat e subvencionimit duhet tĂ« rishikohen gjithashtu. NĂ« vend qĂ« ShqipĂ«ria tĂ« pĂ«rsĂ«risĂ« gabimet e politikĂ«s sĂ« subvencioneve tĂ« BE-sĂ« – si mbĂ«shtetja disproporcionale pĂ«r fermat e mĂ«dha, favorizimi i sasive nĂ« vend tĂ« cilĂ«sisĂ«, burokracia e madhe dhe mungesa e ndikimit konkret nĂ« mjedis – ajo ka mundĂ«sinĂ« tĂ« ndĂ«rtojĂ« njĂ« qasje mĂ« tĂ« mençur dhe tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r realitetin shqiptar.

Kjo do të thotë të orientojë mbështetjen drejt fermerëve të vegjël e të rinj, të lidhë bujqësinë me zhvillimin rural dhe turizmin, të vendosë kritere të matshme për qëndrueshmërinë dhe të sigurojë një sistem të thjeshtë, transparent dhe me ndikim real në ekonomi, si dhe të ndikojë në rritjen e konkurrueshmërisë së sektorit, duke ulur kostot.

Vetëm kështu bujqësia mund të kthehet në një motor zhvillimi dhe në një mjet të fuqishëm për të frenuar braktisjen e fshatit dhe emigracionin.

Në fund të ditës, zhvillimi i bujqësisë nuk është vetëm çështje ekonomike, por çështje e mbijetesës demografike. Pa një fshat që jeton dhe prodhon, Shqipëria do të vazhdojë të përballet me hemorragjinë e emigracionit, që po boshatis zonat rurale dhe po plak strukturën e popullsisë.

TĂ« nxjerrĂ«sh bujqĂ«sinĂ« nga agonia nuk Ă«shtĂ« luks — Ă«shtĂ« domosdoshmĂ«ri pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« ekonomi tĂ« qĂ«ndrueshme, gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe qĂ« ruan vetĂ« identitetin e kĂ«tij vendi.

Jo vetëm turizmi mund të jetë një faktor nxitës për bujqësinë. Edhe një bujqësi e shëndetshme dhe konkurruese mund të ishte një ndër vlerat e shtuara për një turizëm të qëndrueshëm.

 

 

The post Nxjerrja e bujqësisë nga agonia appeared first on Revista Monitor.

Qytetet që po përfitojnë nga lufta

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:02

Prodhimi i armatimeve po ringjall tre qytete në Europë, shkruan The Economist

 

Qyteti me kalldrĂ«m Bourges ndodhet nĂ« tĂ« ashtuquajturĂ«n “diagonale tĂ« zbrazĂ«t” tĂ« FrancĂ«s: njĂ« brez i gjerĂ« tokash bujqĂ«sore nĂ« qendĂ«r tĂ« vendit, qĂ« banorĂ«t e pĂ«rshkojnĂ« me shpejtĂ«si nĂ« udhĂ«timet e tyre drejt destinacioneve tĂ« tjera.

Në vitin 1860, Napoleoni III vendosi të ndërtonte aty një punishte topash dhe arsenal ushtarak, në një vend të sigurt dhe të largët nga kufijtë e brishtë lindorë të Francës.

Me vetĂ«m 64,000 banorĂ«, Bourges ishte nĂ« situatĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ«, pasi prodhuesit modernĂ« tĂ« armĂ«ve nuk arrinin tĂ« nĂ«nshkruanin kontrata. “Pati njĂ« periudhĂ« tĂ« gjatĂ« rĂ«nieje ekonomike” kujton Serge Richard, drejtues i dhomĂ«s lokale tĂ« tregtisĂ«.

Megjithatë, sot Bourges është në prag të një rilindjeje të jashtëzakonshme. Qeveritë europiane po rrisin ndjeshëm shpenzimet për mbrojtjen përballë agresionit rus dhe paqëndrueshmërisë amerikane.

Qytetet, që për vite me radhë janë mësuar me rënie industriale, po përgatiten tani për të kundërtën. Tre qytete, në Francë, Gjermani dhe Poloni ilustrojnë potencialin e madh që kjo valë mund të sjellë, por edhe sfidat që ajo mbart.

Bourges po përgatitet për një bum industrial. Dy kompani të mëdha europiane të mbrojtjes kanë tashmë fabrika në këtë qytet: MBDA, kompani europiane që prodhon raketa dhe sisteme raketash, dhe KNDS, ndërmarrje franko-gjermane që prodhon obus CAESAR dhe predha 155 mm.

Të dyja kompanitë pritet të investojnë 1 miliard euro në nivel lokal në pesë vitet e ardhshme.

Në periferi të qytetit, MBDA po shemb godina të vjetra pranë ambienteve ekzistuese, me synimin për të zgjeruar kapacitetet. Në anën tjetër të qytetit, KNDS e ka trefishuar prodhimin e obusëve CAESAR (top i rëndë me rreze të mesme), që nga viti 2022.

SĂ« bashku, kĂ«to kompani pritet tĂ« shtojnĂ« 2,500 vende pune gjatĂ« pesĂ« viteve tĂ« ardhshme. Efekti do tĂ« ndihet pĂ«rtej Bourges, edhe te dhjetĂ«ra nĂ«nkontraktorĂ«t e vegjĂ«l qĂ« furnizojnĂ« kĂ«to kompani gjigante, thekson François Cormier-Bouligeon, deputeti lokal, i cili e pĂ«rshkruan zgjerimin si “gjigant”.

Në shumë aspekte ky është një zhvillim i mirëpritur. Vendet e reja të punës do të jenë të kualifikuara dhe të paguara mirë.

Bourges ka përfituar tashmë nga porositë e reja për kompanitë, falë rritjes së buxhetit shtatëvjeçar për mbrojtjen, një rritje që nisi nën presidencën e Emmanuel Macron në vitin 2019.

Papunësia ka rënë nga 10.3% në vitin 2015 në 6.7% në tremujorin e tretë të vitit 2024, më poshtë se mesatarja kombëtare.

Por kjo situatë sjell edhe sfida. Një prej tyre është planifikimi i shërbimeve si çerdhe, shkolla, banesa e mjekë për të ardhurit e rinj.

Yann Galut, kryetari i bashkisë, u ka shkruar kryetarëve të 54 qyteteve të tjera franceze që varen nga industria e mbrojtjes, për të koordinuar një kërkesë të përbashkët për ndihmë shtesë nga shteti.

PĂ«r tĂ« tĂ«rhequr turistĂ«, ai ka arritur qĂ« Bourges, me katedralen gotike, tĂ« shpallet “Kryeqyteti Europian i KulturĂ«s” pĂ«r vitin 2028.

Një tjetër çështje shqetësuese është mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar. Banorët vendas kanë nevojë për programe trajnimi dhe praktika profesionale të përshtatshme. Drejtues të bizneseve lokale raportojnë se tashmë po përballen me vështirësi në rekrutim. Disa banorë shprehin shqetësimin se çmimet e banesave do të rriten ndjeshëm.

KĂ«to shqetĂ«sime janĂ« tĂ« ngjashme me ato nĂ« UnterlĂŒss, njĂ« qytet i gjelbĂ«r dhe i qetĂ« gjerman pranĂ« Hanoverit, i rrethuar nga pylli LĂŒsswald.

Tingulli i rregullt i të shtënave për testime është bërë tashmë sfondi zanor i jetës së vendasve në qendrën më të madhe të prodhimit të gjigantit gjerman të mbrojtjes, Rheinmetall.

KamionĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« pĂ«rshkojnĂ« rrugĂ«t e qytetit; trafiku i punĂ«torĂ«ve qĂ« vijnĂ« pĂ«r nĂ« fabrikĂ« e bllokon qytetin gjatĂ« orarit tĂ« pikut. Rheinmetall sĂ« shpejti do tĂ« punĂ«sojĂ« pothuajse aq punonjĂ«s sa numri i banorĂ«ve tĂ« UnterlĂŒss, rreth 3500.

Ashtu si në Bourges, kjo është njëkohësisht një barrë dhe bekim.

 

Dy lloje zhvillimi

Plani ambicioz i zgjerimit tĂ« Rheinmetall pĂ«rfshin ndĂ«rtimin e njĂ« fabrike tĂ« re pĂ«r municione nĂ« UnterlĂŒss, e cila do t’u shtohet strukturave ekzistuese qĂ« prodhojnĂ« obusĂ« vetĂ«lĂ«vizĂ«s, si dhe mjetet e blinduara Lynx dhe Puma.

Përdorimi i këtyre mjeteve është shtuar ndjeshëm që nga hapja zyrtare e fabrikës vitin e kaluar, e cila u ndoq nga kancelari gjerman i asaj kohe, Olaf Scholz, dhe ministri i Mbrojtjes, Boris Pistorius.

Që atëherë, zhurmat dhe trafiku janë shtuar edhe më shumë. Dhjetëra karroca transporti lëvizin me shpejtësi nëpër vendin e punës.

“Po ndĂ«rtojmĂ« fabrikĂ«n e re me shpejtĂ«sinĂ« e Rheinmetall”, – thotĂ« Jan-Phillipp Weisswange, zĂ«dhĂ«nĂ«s i kompanisĂ«, duke nĂ«nkuptuar njĂ« kontrast tĂ« qartĂ« me ritmet e ngadalta tĂ« ndĂ«rtimit nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« GjermanisĂ«.

Kompania është në proces rekrutimi të qindra punëtorëve të kualifikuar me paga të mira.

Katharina Ebeling, kryetarja kristiandemokrate e bashkisĂ« sĂ« UnterlĂŒss, po investon 1.3 milionĂ« euro kĂ«tĂ« vit pĂ«r tĂ« rinovuar stacionin e trenit dhe pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« pĂ«rmirĂ«sime tĂ« tjera, qĂ« do tĂ« ndihmojnĂ« qytetin tĂ« pĂ«rballojĂ« sfidat e reja.

Megjithatë, shumë banorë janë të pakënaqur. Në zgjedhjet e fundit vendore, 35.7% e votuesve në këtë qytet dhanë votën për partinë e djathtë ekstreme Alternativa për Gjermaninë (AfD), një përqindje shumë më e lartë se mesatarja kombëtare 20.8%.

Qyteti ka shumë pak dyqane, kafene apo kisha. Punonjësit e Rheinmetall shpesh vijnë çdo ditë nga qytetet përreth. Si rrjedhojë, banorët vendas vuajnë nga zhurma dhe ndotja, pa përfituar drejtpërdrejt.

Ashtu si nĂ« Bourges, edhe aty nĂ«nkontraktorĂ«t lokalĂ« ankohen se gjiganti i mbrojtjes mund t’ua rrĂ«mbejĂ« punonjĂ«sit mĂ« tĂ« aftĂ«.

Në Poloninë fqinje, sfidat janë të një natyre tjetër. Vendi po rrit shpenzimet për mbrojtjen në 4.7% të Prodhimit të Brendshëm Bruto këtë vit.

Megjithatë, pjesa më e madhe e pajisjeve ushtarake blihet nga jashtë vendit. Wladyslaw Kosiniak-Kamysz, ministri i Mbrojtjes, ka deklaruar se dëshiron që gjysma e pajisjeve luftarake të prodhohen brenda Polonisë.

Por problemi është se Grupi Shtetëror i Armatimeve i Polonisë (PGZ), një konglomerat prej 50 kompanish, ka përjashtuar në praktikë shumicën e kompanive private dhe vetë nuk është në gjendje të furnizojë ushtrinë polake me pajisjet më të nevojshme.

Për të mbështetur PGZ-në, qeveria polake vitin e kaluar porositi 96 obusë nga një prej kompanive të këtij grupi.

Në mars u nënshkrua një kontratë për prodhimin e 111 mjeteve të blinduara Borsuk, të parat që janë zhvilluar e prodhuar tërësisht në Poloni.

Për qytetin juglindor Stalowa Wola, ku prodhohet Borsuku, kjo mund të sjellë një ndryshim të jashtëzakonshëm.

I themeluar 80 vite mĂ« parĂ«, kur u ndĂ«rtua njĂ« fabrikĂ« metalesh aty ku mĂ« parĂ« ndodhej njĂ« pyll, Stalowa Wola (“Vullneti i ÇeliktĂ«â€) Ă«shtĂ« e lidhur ngushtĂ« me fatin e industrive tĂ« saj, thotĂ« kryetari i bashkisĂ«, Lucjusz Nadberezny.

Pas valës së pushimeve nga puna në vitet 1990, baza industriale e rajonit u ringjall nga investimet e huaja në fabrika për pjesë këmbimi për makina.

Megjithatë, financat publike të qytetit, i cili ndodhet në një nga rajonet më të varfra të Polonisë, mbeten të tendosura.

Me rritjen e porosive në sektorin e mbrojtjes, uzina e çelikut e qytetit planifikon të zgjerojë magazinat dhe të trefishojë kapacitetin prodhues deri në vitin 2026, gjë që pritet të sjellë një përmirësim të ndjeshëm.

TĂ« pĂ«rballesh me njĂ« “dividend” nga rritja e shpenzimeve tĂ« mbrojtjes Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rfitim i madh pĂ«r qytetet europiane.

Nëse shpenzimet për mbrojtjen vazhdojnë të rriten me të njëjtat ritme si deri tani, Komisioni Europian parashikon që kjo do të shtojë 0.5% në Prodhimin e Brendshëm Bruto të BE-së deri në vitin 2028.

Por për qytetet vetë, shpesh të vendosura në zona të prekura nga rënia industriale, kjo valë e re do të duhet të menaxhohet me kujdes për të sjellë përfitime të vërteta në nivel lokal.

Në të kundërt, zhgënjimi mund të ushqejë rritjen e mbështetjes për grupimet politike ekstreme.

 

 

 

The post Qytetet që po përfitojnë nga lufta appeared first on Revista Monitor.

Si ta kuptoni që industria e makinave në Perëndim është vërtet në telashe

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
18 July 2025 at 22:00

Furnitorët, dikur më fitimprurës se vetë prodhuesit e makinave, po hasin vështirësi, shkruan The Economist

 

Furnitorët në industrinë e automobilave kanë qëndruar gjithmonë në hije krahasuar me prodhuesit e makinave. Panelet e komandimit, sistemet e amortizimit dhe komponentët e tjerë që ata prodhojnë fshihen nën pamjen e jashtme të makinës.

Megjithatë, kompani si Bosch, Continental apo Denso shpesh i tejkalonin financiarisht klientët e tyre prodhues të makinave.

Por, në ditët e sotme, rritja e qëndrueshme e automjeteve elektrike (EV), rëndësia gjithnjë e më e madhe e softuerit dhe shfaqja e konkurrentëve të rinj po e tronditin këtë sektor.

Dëmet janë të dukshme kudo. Në vitin 2024, 30 furnitorët më të mëdhenj në botë pësuan rënie prej rreth një së tretës në fluksin e lirë të parasë (free cash flow, fitimi neto pas shpenzimeve kapitale) krahasuar me një vit më parë, sipas firmës konsulente AlixPartners.

Furnitorët europianë njoftuan 54,000 shkurtime të vendeve të punës në mbarë botën vitin e kaluar, me rreth 12,000 prej tyre në kompaninë gjermane Bosch, më e madhja në këtë sektor.

Më 24 qershor, Continental dha më shumë detaje mbi një plan të nisur një vit më parë, për të ndarë biznesin e pjesëve të këmbimit nga ai i prodhimit të gomave, i cili është prekur më pak nga ndryshimet (edhe makinat elektrike kanë nevojë për goma).

Ndërkohë, më 11 qershor, kompania japoneze Marelli, furnitore e pajisjeve automobilistike që u përball me vështirësi të mëdha për shkak të borxheve dhe tarifave të vendosura nga presidenti Donald Trump, paraqiti kërkesë për falimentim në SHBA.

Dikur, të qenët furnitor i prodhuesve të makinave ishte një biznes shumë më i leverdishëm. Në vitet para pandemisë së Covid-19, furnitorët ishin në përgjithësi më fitimprurës se klientët e tyre.

KompanitĂ« e mĂ«dha tĂ« ashtuquajtura “Tier 1”, qĂ« punojnĂ« drejtpĂ«rdrejt me prodhuesit, konkurronin pĂ«r kontrata pĂ«r komponentĂ« tĂ« mĂ«dhenj qĂ« pĂ«rbĂ«heshin nga pjesĂ« mĂ« tĂ« vogla, tĂ« siguruara nga furnitorĂ« tĂ« niveleve mĂ« tĂ« ulĂ«ta.

Përfitimi vinte si nga ekonomia e shkallës, duke furnizuar shumë kompani me produkte të ngjashme, ashtu edhe nga fuqia negociuese, pasi për shumicën e pjesëve kishte më pak furnitorë sesa prodhues makinash.

Megjithatë, mungesa e çipave gjatë pandemisë u dha më shumë pushtet prodhuesve të makinave. Ata e reduktuan prodhimin për të përqendruar burimet në modelet më të shtrenjta dhe më fitimprurëse.

Ndërkohë, furnitorët u përballën me rënie të shitjeve dhe nuk mund të rrisnin çmimet, pasi ishin të lidhur me kontrata afatgjata.

Diferenca në përfitueshmëri mes prodhuesve dhe furnitorëve, e matur përmes kthimit nga kapitali, u ngushtua ndjeshëm (shih grafikun).

Prodhimi global i makinave është rikthyer në nivelet e para pandemisë, por tani ka ngecur. Për më tepër, furnitorët përballen me sfida të reja. Së pari, edhe pse automjetet elektrike po zënë një pjesë gjithnjë e më të madhe të shitjeve globale, kjo nuk po ndodh me ritmin që kishin parashikuar prodhuesit.

Megjithatë, shumë furnitorë perëndimorë kishin investuar në kapacitete për prodhimin e pjesëve për këto makina, një pjesë e të cilave tani qëndron e papërdorur.

Sfidën e dytë e paraqet rritja e rëndësisë së softuerit. Mënyra tradicionale e ndërtimit të makinave, duke integruar shumë pjesë nga furnitorë të ndryshëm, secili me çipet dhe softuerin e vet, po zëvendësohet me sisteme më të centralizuara kompjuterike.

Kjo do t’u japĂ« prodhuesve tĂ« makinave mĂ« shumĂ« kontroll mbi softuerin, i cili do tĂ« pĂ«rcaktojĂ« pĂ«rvojĂ«n e drejtimit dhe do tĂ« diferencojĂ« markat nĂ« tĂ« ardhmen.

ShumĂ« nga kĂ«to sisteme tashmĂ« po zhvillohen brenda vetĂ« kompanive ose me partnerĂ« tĂ« specializuar. Disa furnitorĂ« kanĂ« frikĂ« se do tĂ« shndĂ«rrohen nĂ« prodhues tĂ« thjeshtĂ« tĂ« “harduerĂ«ve tĂ« paditur” – pajisje pa inteligjencĂ« – thotĂ« Andrew Bergbaum nga AlixPartners.

Këto ndryshime kanë hapur gjithashtu derën për hyrje të reja në treg. Bateritë e furnizuara nga kompani si CATL e Kinës apo LG Energy Solution e Koresë së Jugut përbëjnë një pjesë të madhe të kostos së një makine elektrike.

Motorët elektrikë, inverterët dhe njësitë e kontrollit mund të sigurohen gjithashtu nga prodhues jashtë industrisë tradicionale të makinave, si Nidec e Japonisë apo NXP Semiconductors, një firmë holandeze.

Prodhuesit kinezĂ« tĂ« makinave, qĂ« po rriten me ritme tĂ« shpejta, po mbĂ«shtesin gjithashtu furnitorĂ«t vendĂ«s, tĂ« cilĂ«t mund t’i marrin me vete edhe nĂ« zgjerimin e prodhimit jashtĂ« vendit.

Nga ana tjetër, prodhuesit perëndimorë të makinave po zgjedhin të bashkëpunojnë me furnitorë dhe kompani kineze softuerësh, për të konkurruar më mirë në tregun kinez, si për shembull Volkswagen me Horizon Robotics dhe Mercedes-Benz me Momenta, për ndërtimin e makinave me vetëdrejtim.

Sipas Pedro Pacheco nga shoqëria konsulente Gartner, kompanitë që adoptojnë teknologji kineze mund të vendosin ta përdorin atë edhe në tregjet e tjera.

Megjithatë, situata nuk është plotësisht e zymtë për furnitorët perëndimorë.

Perspektiva është më pozitive për ato kompani, që prodhojnë pjesë që nuk janë specifike për makinat elektrike apo nuk përmbajnë shumë elemente softueri, si gomat, ulëset apo xhamat. Dhe kompanitë e mëdha ende kanë kohë dhe mjete për të ndryshuar pozitën e tyre.

E megjithatë, duket se po shkojnë drejt një të ardhmeje me marzhe më të ulëta dhe fitime gjithnjë e më të pakta.

 

 

 

The post Si ta kuptoni që industria e makinave në Perëndim është vërtet në telashe appeared first on Revista Monitor.

Before yesterdayMain stream

Shitjet globale të makinave elektrike rriten me 24% në qershor

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
15 July 2025 at 17:18

Megjithatë, shitjet e makinave elektrike në Shtetet e Bashkuara u tkurrën me 1% në qershor

 

Shitjet globale të makinave elektrike dhe hibride plug-in u rritën me 24% në qershor krahasuar me një vit më parë, falë një kalimi drejt makinave elektrike në Kinë dhe Europë, deklaroi shoqëria e kërkimeve të tregut Rho Motion.

MegjithatĂ«, shitjet e makinave elektrike nĂ« Shtetet e Bashkuara u tkurrĂ«n me 1% nĂ« qershor dhe do ta kenĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« rimĂ«kĂ«mben kĂ«tĂ« vit, pasi projektligji i shpenzimeve i Presidentit Donald Trump uli kreditĂ« tatimore mĂ« shpejt se sa pritej – tha Charles Lester, pĂ«rgjegjĂ«s i tĂ« dhĂ«nave nĂ« shoqĂ«rinĂ« Rho Motion.

Amerika e Veriut, edhe pĂ«r shkak tĂ« ngadalĂ«simit tĂ« shitjeve nĂ« Kanada, ka mbetur pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pas krahasuar me vendet “e pjesĂ«s tjetĂ«r tĂ« botĂ«s” qĂ« pĂ«rfshijnĂ« tregjet nĂ« zhvillim nĂ« AzinĂ« Juglindore dhe AmerikĂ«n Jugore dhe Qendrore, tha Lester.

 

Pse është e rëndësishme

Shtëpitë automobilistike në botë duhet të përballen me një tarifë importi prej 25% në Shtetet e Bashkuara, tregu i dytë më i madh i makinave në botë, duke bërë që shumë prej tyre të ndryshojnë parashikimet e tyre për vitin 2025.

Në Europë parashikohet që stimujt për blerësit me pakicë dhe të flotës në tregjet kryesore si Gjermania dhe Spanja, së bashku me ofertën në rritje për makina elektrike me çmim të ulët, do të mbështesin shitjet e automjeteve elektrike në gjysmën e dytë të vitit.

Ndërsa disa nga automjetet elektrike më të suksesshme në segmentin e automjeteve të vogla prodhohen nga shtëpitë automobilistike europiane si Volkswagen dhe Renault, ato nga markat kineze, përfshirë BYD po zënë pjesë tregu në kontinent dhe po udhëheqin rritjen në tregjet në zhvillim, tha Lester.

Shifrat

Shitjet globale të makinave elektrike me bateri dhe hibride plug-in u rritën në 1.8 milionë njësi në qershor sipas të dhënave të Rho Motion.

Shitjet në Kinë u rritën me 28% krahasuar me të njëjtin muaj një vit më parë, duke arritur në 1.11 milionë automjete.

Në Europë u regjistrua një rritje prej 23%, në rreth 390.000 njësi, ndërsa shitjet në Amerikën e Veriut ranë me 9% dhe më shumë se 390.000 njësi.

Shitjet në pjesën tjetër të botës u rritën me 43% duhet tejkaluar 140.000 njësi. / Reuters

The post Shitjet globale të makinave elektrike rriten me 24% në qershor appeared first on Revista Monitor.

Bilanci i pagesave, T I 2025

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 12:00

Investimet e huaja direkte në vend po mbahen në këmbë vetëm nga blerjet e pasurive të paluajtshme nga të huajt, që në fakt, përveç valutës që sjellin në Shqipëri nuk ndikojnë në krijimin e vendeve të punës apo në vlerën e shtuar të ekonomisë.
Të dhënat e fundit të Bankës së Shqipërisë bënë të ditur se në tre muajt e parë të këtij viti, fluksi i investimeve të huaja direkte sipas aktivitetit të pas...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bilanci i pagesave, T I 2025 appeared first on Revista Monitor.

Si të shmangni tatimin e aksioneve

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 11:56

InvestitorĂ«t amerikanĂ« nuk kanĂ« nevojĂ« pĂ«r kĂ«shilla — njĂ« industri nĂ« lulĂ«zim po u vjen nĂ« ndihmĂ«
 
DĂ«shira e investitorĂ«ve pĂ«r tĂ« ulur barrĂ«n tatimore nuk Ă«shtĂ« gjĂ« e re. “Shmangia e taksave, - thoshte John Maynard Keynes, - Ă«shtĂ« ndoshta i vetmi veprim qĂ« sjell ende pĂ«rfitime tĂ« prekshme”.
Ajo që ka ndryshuar është shkalla dhe shpejtësia me të cilat kjo dëshirë po transformon ndërmjetësit f...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Si të shmangni tatimin e aksioneve appeared first on Revista Monitor.

Pse mallrat po pësojnë luhatje të mëdha dhe të shpejta të çmimeve

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 11:50

Keqardhje për Tommy Norris dhe homologët e tij në botën reale, shkruan The Economist
 
Tommy Norris, njĂ« personazh i filmit “Landman” i luajtur nga Billy Bob Thornton, Ă«shtĂ« njĂ« ekspert i industrisĂ« sĂ« naftĂ«s, me njĂ« jetĂ« personale tĂ« ndĂ«rlikuar.
Sipas tij, çmimi ideal për një fuçi nafte është 78 dollarë. Në këtë nivel, prodhuesit kanë fitime të mjaftueshme për kërkime gjeologjike, ndërsa ko...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Pse mallrat po pësojnë luhatje të mëdha dhe të shpejta të çmimeve appeared first on Revista Monitor.

Si ta kuptoni që industria e makinave në Perëndim është vërtet në telashe

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 11:46

Furnitorët, dikur më fitimprurës se vetë prodhuesit e makinave, po hasin vështirësi, shkruan The Economist
 
Furnitorët në industrinë e automobilave kanë qëndruar gjithmonë në hije krahasuar me prodhuesit e makinave. Panelet e komandimit, sistemet e amortizimit dhe komponentët e tjerë që ata prodhojnë fshihen nën pamjen e jashtme të makinës.
Megjithatë, kompani si Bosch, Continental apo Denso shp...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Si ta kuptoni që industria e makinave në Perëndim është vërtet në telashe appeared first on Revista Monitor.

A mund të jenë burrat dhe gratë thjesht miq?

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 11:43

Përgjigjja ka më shumë rëndësi sesa mendoni. Shkruan The Economist
 
“Nuk mund tĂ« ketĂ« miqĂ«si mes burrave dhe grave, sepse gjithmonĂ« ndĂ«rhyn tĂ«rheqja fizike”.
Ky mendim pesimist, i shprehur nga personazhi Harry nĂ« filmin “When Harry met Sally” (Kur Harry takoi Sally-n), nĂ« vitin 1989, vazhdon tĂ« pĂ«rqafohet gjerĂ«sisht edhe sot.
Autoriteti fetar shtetëror i Turqisë e ka formuluar edhe më ashpë...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post A mund të jenë burrat dhe gratë thjesht miq? appeared first on Revista Monitor.

Rumani, fond i përbashkët investimi për energjinë nga fitimet e kompanive shtetërore

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 11:00

Qeveria e re e Rumanisë planifikon të shfuqizojë rregulloren aktuale, që kërkon nga kompanitë shtetërore të shpërndajnë shumicën e fitimeve vjetore si dividentë, sipas strategjisë zyrtare të qeverisjes të nënshkruar nga koalicioni katërpartiak.
Në vend të kësaj, fitimet e gjeneruara nga kompanitë shtetërore të energjisë do të riinvestohen nëpërmjet një fondi të ri të përbashkët për investime në en...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Rumani, fond i përbashkët investimi për energjinë nga fitimet e kompanive shtetërore appeared first on Revista Monitor.

Rumania, në vendin e 49-të në renditjen globale të konkurrueshmërisë

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 10:57

Rumania renditet në vendin e 49-të në edicionin 2025 të "World Competitiveness Yearbook", një raport i përpiluar nga Instituti Ndërkombëtar për Zhvillimin e Menaxhimit (IMD) mbi konkurrueshmërinë botërore dhe i publikuar në Rumani nga CIT-IRECSON, Qendra për Informacion Teknologjik.
Sipas një njoftimi për shtyp të cituar nga agjencia e lajmeve Agerpres, tre vendet më konkurruese në botë janë Zvicr...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Rumania, në vendin e 49-të në renditjen globale të konkurrueshmërisë appeared first on Revista Monitor.

Mali i Zi, ekonomi blockchain prej 2 miliardë eurosh

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 10:54

NĂ« foto - Milojko Spajić
NĂ«n drejtimin e kryeministrit Milojko Spajić, qeveria e Malit tĂ« Zi synon ta shndĂ«rrojĂ« kĂ«tĂ« shtet tĂ« vogĂ«l ballkanik nĂ« njĂ« fuqi tĂ« teknologjisĂ« blockchain qĂ« shkon pĂ«rtej madhĂ«sisĂ« sĂ« vet.
Në prapaskenë, Agile Dynamics po luan një rol të madh në formësimin dhe nxitjen e ambicieve kombëtare.
Jo shumĂ« kohĂ« pas marrjes sĂ« postit, Milojko Spajić, ish-bankier investimesh dhe ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Mali i Zi, ekonomi blockchain prej 2 miliardë eurosh appeared first on Revista Monitor.

Faktet dhe mitet për tranzicionin e Bullgarisë drejt Eurozonës në vitin 2026

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 10:51

Teksa Bullgaria i afrohet gjithnjë e më shumë anëtarësimit në Eurozonë më 1 janar 2026, pas mbështetjes unanime nga ministrat e Financave dhe krerët e shteteve të Eurozonës në qershor 2025, valë dezinformimi vazhdojnë të qarkullojnë.
Narrativa të rreme, që nga paniku ekonomik deri te teoritë konspirative, po përhapen në rrjete sociale, forume dhe madje edhe në disa kanale mediatike.
Ekipi i verifi...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Faktet dhe mitet për tranzicionin e Bullgarisë drejt Eurozonës në vitin 2026 appeared first on Revista Monitor.

Si do të ndryshojë forca punëtore globale nga emigrantët e Afrikës?

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 09:46

Deri në vitin 2030, afërsisht gjysma e punëtorëve të rinj që hyjnë në fuqinë punëtore globale, do të jenë nga Afrika Nënsahariane.
 
“MbarĂ« bota do tĂ« pĂ«rfshihet nga njĂ« ‘valĂ« e re’ e rĂ«nies sĂ« popullsisĂ« nĂ« moshĂ«n e punĂ«s”, shkruan revista “The Economist” nĂ« shkrimin me titull “Emigrimi nga Afrika do tĂ« ndryshojĂ« botĂ«n.
NdĂ«rsa vendet e tjera plaken, do tĂ« kenĂ« nevojĂ« pĂ«r tĂ« rinj afrikanĂ«â€.
D...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Si do të ndryshojë forca punëtore globale nga emigrantët e Afrikës? appeared first on Revista Monitor.

Bizneset “hapin dyert” pĂ«r punonjĂ«sit e huaj nga Afrika

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
14 July 2025 at 09:44

Nga Gana në Tiranë, gjatë këtij sezoni turistik është shtuar ndjeshëm numri i punonjësve të pastrimit dhe shërbimit në bare e restorante. Ekspertët e burimeve njerëzore parashikojnë që numri i punonjësve të huaj do të vazhdojë të rritet, për shkak të zhvillimit të turizmit. Edhe pse Shqipëria vijon të shihet si një vend tranzit për kalimin drejt BE-së, ekspertët bëjnë thirrje për hartimin e politi...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bizneset “hapin dyert” pĂ«r punonjĂ«sit e huaj nga Afrika appeared first on Revista Monitor.

Turizmi, vera 2025, një hap pas, sezoni veror pritet të jetë më i dobët se ai i vitit të kaluar

✇Revista Monitor
By: Mira Leka
12 July 2025 at 22:12

Teksa pritshmëritë ishin që turizmi të kishte një rritje rreth 15% këtë vit, shifrat zyrtare e kanë zbehur ketë optimizëm, madje operatorët turistikë presin që sezoni veror 2025 të jetë më i dobët se ai i vitit të kaluar. Rezervimet individuale për korrik-gusht janë më të ulëta se një vit më parë sidomos nga Vlora në Sarandë. Ata që po mungojnë janë diaspora dhe Kosova. Pjesa më e qëndrueshme mbetet turizmi i organizuar, i cili po respekton shifrat e kontratave me garanci të nënshkruara. Operatorët turistikë druhen se vlerësimet jo shumë të mira që Shqipëria po merr së fundmi nga turistët që sjellin agjencitë e huaja mund të na çojnë një hap pas. Pavarësisht investimeve dhe masave të marra, sektori vuan nga infrastruktura e dobët, trafiku, mbetjet, zhurmat dhe kantieret e ndërtimit aktive në zonat turistike, ndërkohë që së fundmi po shfaqen edhe probleme bazë si mungesa e ujit, kryesisht në Golem.

 

Nertila Maho

Në fillim të vitit, operatorët turistikë prisnin që turizmi të kishte një rritje 15% në raport me vitin 2024.

Pritshmëria optimiste buronte nga disa faktorë, ku më kryesori është fakti që Shqipëria mbetej një destinacion i promovuar gjerësisht.

Muaj pas muaji, kĂ«to pritshmĂ«ri janĂ« zbehur disi dhe kĂ«saj ia vunĂ« “vulĂ«n” zyrtarisht shifrat e LĂ«vizjes sĂ« Shtetasve, ku nĂ« maj ishin 1.9% mĂ« shumĂ« tĂ« huaj se maji 2024. NĂ« total 5-mujori ka shĂ«nuar rritje me vetĂ«m 3.9% tĂ« hyrjes sĂ« tĂ« huajve.

Kur u duk se ngadalësimi i rritjes ishte e keqja më e vogël, në fakt kjo mund të përshkallëzohet më tej.

Operatorët turistikë presin që vera 2025 të jetë më e dobët se ajo e vitit të shkuar duke marrë si referencë rezervimet paraprake të korrikut dhe gushtit që janë dukshëm më të ulëta, ndërkohë që edhe qershori ka qenë i dobët.

“Qershori, nga kontaktet qĂ« kam me hotelet, nuk ka pasur ecuri tĂ« mirĂ«. Ka pasur mĂ« pak rezervime se vitin e kaluar.

Përveç turizmit të organizuar, që ka rritje, sepse janë kontratat me garanci, pra të parapaguara dhe po respektohen, rezervimet individuale janë shfaqur dobët.

Përjashto Shëngjinin dhe Velipojën, ku frekuentimi kryesor mbetet nga Kosova, në të gjithë bregdetin nga Durrësi në Vlorë e Sarandë, rezervimet individuale kanë qenë më pak se qershori i vitit 2024.

Kjo Ă«shtĂ« mĂ« e dukshme sidomos nĂ« VlorĂ« dhe nĂ« SarandĂ«â€, – tha Rrahman Kasa, Kryetar i Unionit Turistik Shqiptar.

 

Burimi: INSTAT

 

VerĂ« mĂ« e dobĂ«t, por vitin pritet ta shpĂ«tojĂ« “vjeshta”

Teksa vera pritet të ketë një numër më të ulët vizitorësh si efekt i një Diaspore më të tkurrur dhe një Kosove më pak të pranishme, në total, viti 2025 parashikohet të ketë ecuri më të mirë, e kompensuar nga pranvera, edhe pse me rritje modeste, por edhe nga turet kulturore të vjeshtës.

“Mendoj qĂ« nĂ« sezonin veror, shifrat do tĂ« jenĂ« mĂ« pak se vjet nĂ« lidhje me turistĂ«t. Si total, viti 2025 pres qĂ« tĂ« jetĂ« mĂ« mirĂ« se viti 2024. KĂ«tĂ« diferencĂ« mund ta bĂ«jnĂ« turet kulturore tĂ« vjeshtĂ«s.

Rritja gjithsesi do tĂ« jetĂ« mĂ« e ulĂ«t se ajo qĂ« ne prisnim nĂ« fillim”, tha z. Kasa.

Golemi mbetet edhe këtë vit destinacioni më i konsoliduar i lidhur me segmentin e turizmit të organizuar, edhe pse individët janë edhe këtu më dobët.

Fatos Çerenishti, administrator i “FAFA Group”, struktura me kapacitetin akomodues mĂ« tĂ« madh nĂ« kĂ«tĂ« bregdet, por edhe ndĂ«r mĂ« tĂ« mĂ«dhatĂ« nĂ« vend, shprehet se pavarĂ«sisht se maji nisi dobĂ«t, sezoni pritet tĂ« jetĂ« i mirĂ« pĂ«r Golemin.

“Nisur nga rezervimet qĂ« kemi te struktura jonĂ«, por nĂ« tĂ«rĂ«si edhe pĂ«r Golemin, mendoj se kjo verĂ« do tĂ« jetĂ« pak mĂ« e mirĂ« se vera e vitit tĂ« shkuar.

Pra do të kemi shifra në rritje.

PavarĂ«sisht se sezoni nisi vonĂ«, mendoj qĂ« korriku dhe gushti do tĂ« bĂ«jnĂ« kompensimin dhe po kĂ«shtu edhe shtatori qĂ« tani Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« muaj qĂ« mĂ« shumĂ« llogaritet te vera se te vjeshta, sa i takon turizmit tĂ« verĂ«s”, shprehet z. Çerenishti.

 

Burimi: INSTAT

 

Problemeve të mëdha u shtohen edhe ato bazë, Golemi mbetet pa ujë

Në prill, operatorët turistikë u përballën me faktin se nuk do të kishte fluturime nga Aeroporti i Vlorës, siç ishte premtuar, dhe kontratat me garanci të parapaguara do të duhet të rinegocioheshin duke i mbajtur ata kostot për ndryshimet.

Sikur të mos mjaftonte kjo, infrastruktura rrugore në disa zona turistike është e pamjaftueshme apo jashtë standardit, ndërsa zonat e plazhit janë kthyer në kantiere ndërtimi.

Kjo duket se ka përkeqësuar vlerësimin e agjencive të huaja për Shqipërinë duke vënë në pozitë të vështirë marrëdhënien me operatorët vendës.

“ShumĂ« grupe kanĂ« ardhur nga fundi i majit e nĂ« vazhdim dhe pĂ«r hir tĂ« sĂ« vĂ«rtetĂ«s vlerĂ«simet e tyre nuk kanĂ« qenĂ« shumĂ« tĂ« mira.

Ankesat ishin mĂ« sĂ« shumti pĂ«r ndĂ«rtimin, por tani sĂ« fundmi Ă«shtĂ« shtuar dhe uji. Flas vetĂ«m pĂ«r Golemin”, – tha z. Kasa.

Për shkak të rikonstruksionit të një nyjeje në rezervuarin e Manskurisë që furnizon me ujë zonën e Golemit, liqeni në këtë zonë është tharë. Kjo ka detyruar bizneset të gjejnë zgjidhje të furnizimit me ujë me bote apo me hapje pusesh.

“PunĂ« tĂ« mira janĂ« bĂ«rĂ« plot por ka shumĂ« pĂ«r t’u bĂ«rĂ« duke nisur qĂ« nga lidhjet me aeroporte, te rrugĂ«t qĂ« duhet tĂ« sillen nĂ« parametra tĂ« pranueshĂ«m, flas kĂ«tu pĂ«r TiranĂ«-DurrĂ«s, apo rrugĂ«t dytĂ«sore nĂ« Plepa-Golem.

Tani, së fundmi, është shtuar edhe problemi i ujit në zonën e Golemit për shkak të riparimit të rezervuarit. Nëse kjo gjë vazhdon gjatë, mungesa e ujit do të jetë shqetësimi ynë kryesor këtë sezon.

Kemi nisur tĂ« hapim puse dhe po punojmĂ« me ujin e tyre, por duhet thĂ«nĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« ujĂ« shumĂ« i mirĂ«. Duhet gjetur njĂ« zgjidhje pĂ«r kĂ«tĂ« me ndihmĂ«n e tĂ« gjithĂ« palĂ«ve”, – thotĂ« z. Çerenishti.

 

Burimi: INSTAT

 

Polakët mbeten grupi kryesor i organizuar, por nuk shkojnë përtej kontratave aktuale

Një vit më parë, pavarësisht rezervimeve paraprake me kontrata garancie, agjencitë polake rritën kërkesën edhe brenda sezonit për vende shtesë. Ky vit duket se nuk ka të njëjtin ritëm.

Strukturat akomoduese shprehen se agjencitë po respektojnë rezervimet që kanë dhe po sjellin rregullisht chartera.

“AgjencitĂ« e huaja, qĂ« kanĂ« kontrata garancie, kanĂ« sjellĂ« grupet e organizuara sipas rezervimeve paraprake. Nuk kanĂ« shumĂ« kĂ«rkesa pĂ«r shtim tĂ« kapacitetit si vitin e shkuar.

Mesa kemi kontakte dhe nga ajo qĂ« shohim, ShqipĂ«ria mbetet njĂ« destinacion i mirĂ« qĂ« ata po vazhdojnĂ« ta shesin sipas planit qĂ« kanĂ« pasur, sepse charterat dhe dhomat kanĂ« qenĂ« tĂ« plotĂ«suara sipas kalendarit”, tha z. Çerenishti.

Sipas tij është rritur interesi nga agjencitë e huaja franceze, të cilat po e shohin Shqipërinë si një mundësi për të hyrë me ture të organizuara, por ende nuk ka asgjë të finalizuar.

Një tjetër treg që po rritet në mënyrë të qëndrueshme në segmentin e turizmit të organizuar është edhe ai spanjoll.

“SpanjollĂ«t kanĂ« njĂ«farĂ« rritje dhe Ă«shtĂ« njĂ« treg qĂ« po ecĂ«n ngadalĂ«, por nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe kjo Ă«shtĂ« diçka e mirĂ«.

Po vijnĂ« si te hotelet qĂ« janĂ« marka qĂ« ata i njohin, edhe nĂ« hotele tĂ« tjera me standard qĂ« DurrĂ«sit dhe Golemit nuk i mungojnĂ«, por edhe nuk kanĂ« gjetur shumĂ« hapĂ«sira pasi vendet ishin parablerĂ« nga tregje tĂ« tjerĂ«â€, – tha z. Kasa.

 

Burimi: INSTAT

 

Lexoni edhe: 

“Ka mĂ« pak rezervime individuale”

“Golemi, mirĂ« me shifrat e turistĂ«ve, por mungesa e ujit po bĂ«het problem serioz”

Ndërhyrja në nyjën hidroteknike të rezervuarit të Manskurisë lë pa ujë Golemin

 

The post Turizmi, vera 2025, një hap pas, sezoni veror pritet të jetë më i dobët se ai i vitit të kaluar appeared first on Revista Monitor.

❌
❌