Libri me poezi i Sali Bashotës botohet në gjuhën malazeze

Qendra për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Kulturës së Pakicave në Mal të Zi (CEKUM) në Podgoricë, këto ditë botoi librin me poezi të poetit, Sali Bashota, me titullin “Legenda sna” (“Legjenda e ëndrrës). Libri është përkthyer mjeshtërisht nga Qazim Muja, me parathënie të shkrimtarit të njohur malazez, Mirash Martinoviq.
Bashota deri më tani ka botuar mbi pesëdhjetë vepra të llojeve dhe zhanreve të ndryshme, duke përfshirë vepra me poezi, prozë poetike, ese, studime letrare, publicistikë. Libri i botuar në gjuhën malazeze është një përzgjedhje nga krijimtaria e tij letrare me poezi.
Librat e Bashotës me poezi janë: “Albumi i grisur” (1986), “Zogu me profil vjeshte” (1989), “Plagomë” (1994), “Dalje nga trishtimi” (1999) “Bukuri e nëmur” (2006), “Dorëshkrimi i ngjallur” (2011), “Në fillim ishte Drita” (2017), “Asnjë zë tjetër” (2018). “Lutja e parë e shpirtit”, (2020), “Pëshpëritja e agonisë – libri i karantinës” (2020), “Matanë dashurisë është një lumë” (2023), ndërsa me prozë poetike ka botuar këto vepra: “Ëndrra në parajsë” (2006), “Sytë e vetmisë” (2011), “Zemërimi i heshtjes” (2014), “Shkallët e natës” (2020), “Mëkati i buzëqeshjes” (2023).
Në fushën e studimeve letrare, Bashota ka botuar veprat: “Shqipshkrimi kritik” (1997), “Kuteli prozator, poet, kritik” (1999),”Domethënia e ideve letrare” (2001), “Proza e filleve të modernitetit” (2006), “Enigma e shkrimit” (2018), “Esenca e ligjërimit letrar” (2020).
Poezia e Bashotës është përkthyer dhe botuar në libra të veçantë në vende të ndryshme të botës, si në Francë, Zvicër, Rumani, Bullgari, Çeki, Hungari, Greqi, Suedi, Finlandë, Maqedoni, Mal të Zi etj. Veprat e tij të përkthyera deri më tani janë: “Exilul Sufletului” (2004), “Schalte das magische Licht ein” (2004), “Only Death is White” (2005), “Ako stanam angel” (2006), Ploaia fara Tine” (2008), “Beauté Maudite” (2010), “Прокълната красота” (2012) , “När himlen tystnar” (2012), “Allume la lumière magique” (2012), “Il gioco delle foglio” (2015), “Ηάλλη όψη του” (2016), “Albán éjzaska” ( 2017), “La ŝtono de la amo” (2017), “Whispering Agony – a quarantine book” (2020), “Musta sade” (2025), “Legenda sna” (2025) etj.
Gjithashtu, në Prishtinë, Tiranë, Tetovë etj., nga botues të ndryshëm janë botuar me dhjetëra vepra të zgjedhura të autorit, kryesisht me poezi, ndërkaq në vitin 2023, Shtëpia Botuese Logos- A në Shkup, botoi kompletin e veprave të Bashotës në gjashtë vëllime, në të cilin përfshihet krijimtaria e tij përbrenda periudhës dyzetvjeçare.
Sali Bashota është njëri ndër poetët më të njohur dhe më të përkthyer të Kosovës në gjuhë të ndryshme të botës dhe i përfaqësuar në shumë antologji brenda dhe jashtë vendit, ndërsa për krijimtarinë e tij letrare dhe shkencore është nderuar me çmime të larta kombëtare dhe ndërkombëtare, duke përfshirë çmimet letrare “Pjetër Bogdani”, “Serembe”, “Ibrahim Rugova”, “Ali Podrimja”, “Pena e Artë”, “Menada” etj.
Në vitin 2020 nga Presidenti i Republikës së Kosovës, u dekorua me Medaljen Presidenciale të Meritave për kontributin e dhënë në fushën e letërsisë dhe të kulturës shqiptare, ndërkaq në Festivalin Ndërkombëtar të Autorëve “Netët Korçare të Poezisë”, u shpall Poeti Laureat i vitit 2024.
Parathënia e librit:
Mirash Martinoviq
PALLATI POETIK ME PORTA TË PANUMËRTA
(Sali Bashota: “Legenda sna”, CEKUM, Pogdoricë, 2025)
Jam i befasuar. Në kuptimin më të bukur dhe me ndjenjën më të bukur. Nuk e besoja se ekziston një poet i tillë. Duke lexuar “Legjendën e ëndrrës”, u binda. Poeti quhet Sali Bashota. Ndihem i privilegjuar që mund të shkruaj disa fjalë hyrëse për këtë libër. Një çelës i vogël për Pallatin e Madh të Poezisë, çdo poezi e të cilit është një portë që duhet shkyçur në mënyrë që bota ta gjejë veten në Univers.
Nëse do ta lidhja me ndonjë nga poetët botërorë, edhe pse ai është autentik dhe vetvetja, do të ishte Cesare Pavese (“Vdekja do të vijë dhe do të ketë sytë e tu”). Dhe, nëse një ose më shumë nga poezitë që përbëjnë këtë libër, do t’i zgjidhja për një antologji të mundshme, do të ishte një detyrë shumë e vështirë. Secila prej tyre është për një antologji, dhe atë evropiane dhe botërore, të poetëve të mëdhenj, e më të mëdhenjve. Megjithatë, njërën do ta veçoj për këtë rast, për shkak të poetit të madh, mikut tonë të përbashkët.
MËSOHU ME VDEKË SI ALI PODRIMJA
Këpute edhe këtë degë druri
Këpute si litarin
Hap shteg derisa të dalë shpirti
Shteg në majë të bregut
Merre me vete simfoninë e heshtjes
Merre nëse zbardhet qielli
Vraje shpendin e zi të natës
Vraje nga pabesia
Beso në simbolin e fjalës së dhënë
Beso aty ku fle malli
Digju brenda syrit të mirë
Digju vetëm për afshin
Mësohu me vdekë si Ali Podrimja
Mësohu me vdekë afër një lumi
Edhe unë personalisht, me të dëgjuar lajmin e vdekjes së Aliut, shkrova një cikël me poezi, “Bari i tufave të yjeve”, duke ia kushtuar atij.
Libri “Legjenda e ëndrrës” më mahniti. Poeti i saj më magjepsi, ma ktheu shpresën te Poezia, më bindi se sa është fuqia e saj. Bashota di t’i shndërrojë çastet në përjetësi. Çdo poezi e tij është një jetë mbas jetës. Edhe pse ai këndon për vdekjen – vdekje nuk ka. Jam i lumtur që kjo poezi, përveç që jeton në disa gjuhë evropiane, tani jeton edhe në gjuhën time – malazeze. Kam besuar se Ali Podrimja ishte poeti më i madh shqiptar që kishte nxjerrë Kosova. Për gëzimin e të gjithëve, ja këtu është një tjetër – që është i vetvetes dhe i madh.
I jam mirënjohës Qazim Mujës, i cili e përktheu librin nga shqipja në gjuhën malazeze. Ai përktheu një korpus librash të shkrimtarëve shqiptarë dhe malazezë, duke krijuar kështu ura të qëndrueshme midis dy popujve dhe dy letërsive.
Respekt i madh për të dy, Poetin dhe Përkthyesin! Si do të ishte bota pa poetë, si do të ishin gjuhët pa përkthyes?!
Në Herceg Novi, 3 mars 2025/ KultPlus.com
