Dua Lipa, ylli shqiptar me famë botërore, ka publikuar së fundmi një video ekskluzive në platformën e saj personale Service95, ku ndan me ndjekësit momentet nga prapaskenat e festivalit Sunny Hill 2025, që u mbajt në Prishtinë.

Në këtë video, Dua flet me shumë emocion për rikthimin e saj në Kosovë dhe përgatitjet intensive për natën e parë të festivalit – ku ajo performoi për publikun vendas në një atmosferë elektrizuese.

E rrethuar nga ekipi i saj dhe familja, këngëtarja sjell një rrëfim personal që fillon nga koncerti i saj i parë në Prishtinë në vitin 2016, e deri tek transformimi i asaj ideje në një festival të përmasave ndërkombëtare.

“Koncerti im i parë në Prishtinë ishte në vitin 2016. Kisha filluar turneun tim në Europë dhe thashë me vete: nëse po bëj turne në Europë, duhet patjetër të kthehem në shtëpi dhe të jap një koncert. Babai im më ndihmoi ta organizonim si një koncert bamirësie për Fondacionin Sunny Hill”, rrëfen Dua në video.

Ajo shton se suksesi i asaj nate u kthye në nxitje për të krijuar diçka më të madhe – Sunny Hill Festivalin, që sot mbledh emra të mëdhenj të muzikës ndërkombëtare dhe artistë vendas në zemër të Prishtinës.

“Ishte një ide shumë e madhe dhe paksa frikësuese, por e ndërtuam me familjen dhe dëshiruam të ndryshonim mënyrën se si flitet për Kosovën – të sillnim diçka pozitive, të rinj, energji, dhe kulturë”.

Momenti më emocional vjen kur zbulon se në festival kishte një të ftuar shumë të veçantë: “Sonte do të këndoj një këngë në shqip – dhe kam një mysafir shumë të veçantë… babain tim. Ai është frymëzimi im më i madh”.

Ajo ndan se për të, kjo është një “homecoming” e vërtetë, kthim në rrënjë dhe ndarje e skenës me babanë e saj, Dukagjin Lipa, i cili jo vetëm ka qenë muzikant në të kaluarën, por është edhe organizatori dhe menaxheri i saj.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka shprehur mirënjohjen e saj ndaj presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, për letrën që ai i ka dërguar së fundmi, ku shprehet përkrahja e vazhdueshme amerikane për Kosovën.

Përmes një postimi në faqen e saj zyrtare në Facebook, Osmani ka ndarë letrën publike dhe ka theksuar se Kosova do të mbetet e palëkundur në aleancën e saj me Shtetet e Bashkuara.

“Jam mirënjohëse Presidentit Trump për mbështetjen e tij dhe për mesazhin e fuqishëm që nënvizon partneritetin tonë. Kosova do të qëndrojë përherë përkrah Shteteve të Bashkuara, si në sfida ashtu edhe në arritje. Do të vazhdojmë të punojmë bashkë për të forcuar edhe më shumë këtë lidhje në të ardhmen”, ka deklaruar Osmani.

Në letrën e Trump, ndër të tjera, theksohet se raportet mes Kosovës dhe SHBA-së janë të bazuara në vlera të përbashkëta demokratike, respekt të ndërsjellë dhe synimin për një të ardhme të qetë dhe të zhvilluar.

“Ju falënderoj për udhëheqjen tuaj të vendosur dhe për miqësinë e sinqertë ndaj Shteteve të Bashkuara. Me padurim pres të vazhdojmë bashkëpunimin tonë në vitet në vijim”, shkruan Trump në mesazhin e tij.

Kujtojmë se disa javë më parë, Presidentja Osmani realizoi një vizitë zyrtare në SHBA, ku zhvilloi takime të rëndësishme me përfaqësues të lartë amerikanë./e.t

Për dekada me radhë, mijëra burra dhe gra kanë punuar në nëntokë, në miniera, rafineri dhe uzina metalurgjike, shpesh në kushte të rënda, pa mjete të duhura sigurie e pa asnjë kusht për t’u përballur me ngarkesën toksike të mjedisit të tyre të punës.

Këta punëtorë janë ata që kanë ndërtuar një pjesë të madhe të pasurisë industriale të Shqipërisë në vitet më të vështira. Por për një kohë të gjatë, mundi dhe sakrifica e tyre nuk është reflektuar siç duhet në sistemin e pensioneve. Për të korrigjuar këtë padrejtësi historike, qeveria shqiptare miratoi një skemë të re për shtesë në pension për punonjësit e sektorëve të vështirë, konkretisht për minatorët, naftëtarët dhe metalurgët, duke njohur realisht kontributin dhe riskun që kanë mbartur gjatë viteve të punës.

SHTESA NË PENSION

Sipas vendimit të miratuar nga Këshilli i Ministrave dhe zbatuar nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore, kjo shtesë në pension llogaritet mbi vitet e punës dhe profesionin dhe ka si qëllim të rrisë përfitimin mujor të pensionistëve që kanë punuar në këto kushte të rënda. Çdo vit pune në këto profesione njihet me një përqindje shtesë që i shtohet pensionit të rregullt. Konkretisht, minatorët përfitojnë një shtesë prej 1% në pensionin mujor për çdo vit pune të siguruar në profesionin e tyre.

Naftëtarët dhe metalurgët përfitojnë një shtesë prej 0.6% në pension për çdo vit pune në këto profesione. Kjo do të thotë se për një punonjës që ka 25 vite pune si minator, pensioni i tij bazë do të rritet me 25% shtesë. Nëse pensioni i tij është psh.. 20,000 lekë në muaj, atëherë do të përfitojë një shtesë prej 5,000 lekësh, duke e çuar pensionin mujor në 25,000 lekë. Po kështu, një naftëtar me 30 vite pune do të përfitojë një shtesë prej 18% të pensionit bazë, që në shumicën e rasteve përkthehet në deri në 4,000 lekë më shumë çdo muaj. Këto përqindje nuk janë të kufizuara vetëm për vitet mbi një prag të caktuar, por aplikohen për çdo vit të deklaruar në mënyrë të dokumentuar dhe të ligjshme në këto profesione. Vlen të theksohet se kjo shtesë nuk zëvendëson asnjë përfitim tjetër dhe nuk ndikon negativisht në përfitimet ekzistuese, siç janë shtesat për invaliditet, të ardhurat nga ndihma ekonomike apo përfitimet e mbetjeve familjare.

PROCEDURA E PËRFITIMIT

Për të përfituar këtë shtesë, qytetarët duhet të ndjekin një procedurë të thjeshtuar për aplikim pranë degëve të Sigurimeve Shoqërore, duke paraqitur: librezën e punës ose dokumentacionin e sigurimeve shoqërore, ku provohen vitet e punës në sektorin përkatës. Një vërtetim nga ish-ndërmarrja apo institucioni punëdhënës, nëse është ende funksional, ose një deklaratë noteriale në mungesë të dokumentacionit të drejtpërdrejtë; karta e identitetit dhe dokumentacioni që vërteton statusin aktual të pensionistit.

Instituti i Sigurimeve Shoqërore ka bërë të ditur se aplikimet trajtohen me përparësi dhe se përfitimi fillon nga muaji pasardhës i aplikimit, me efekte të menjëhershme. Kjo shtesë nuk është e përkohshme, por do të jetë pjesë e përhershme e pensionit mujor. Sipas të dhënave zyrtare, nga kjo skemë pritet të përfitojnë mbi 23,000 persona në të gjithë vendin, shumica prej të cilëve kanë kaluar tashmë moshën e pensionit dhe kanë nevojë për përkujdesje më të madhe sociale. Për ta, çdo mijë lekë më shumë nuk është vetëm lehtësim ekonomik, por një shenjë e qartë se shteti e njeh dhe vlerëson punën e tyre.

Ky zhvillim vjen si pjesë e një pakete më të gjerë për drejtësi sociale në sistemin e pensioneve dhe përbën një hap të rëndësishëm në drejtim të balancimit të kontributit dhe shpërblimit në fund të jetës aktive. Në thelb, është një reflektim i vonuar institucional, por thelbësor, për kategoritë që për shumë vite kanë qenë të harruara.

Në rrëfimet e vetë minatorëve, shpesh gjen fjalë si “sakrificë”, “pluhur”, “errësirë”, “rrezik” dhe “dëshmorë të punës”. Në këtë kuptim, kjo shtesë nuk është thjesht një përmirësim teknik i një skeme përllogaritjeje. Është një akt moral, njerëzor dhe politik, që e kthen vëmendjen tek ata që i kanë dhënë shumë këtij vendi, por që për shumë kohë nuk kanë marrë mbrapsht atë që u takon. Kjo skemë nuk është vetëm një kompensim moral dhe simbolik, por një përfitim real dhe i qëndrueshëm financiar, i cili ndryshon për çdo individ në bazë të historikut të tij të punës. Për mijëra pensionistë që jetojnë me kufizime ekonomike, kjo shtesë vjen si një mbështetje jetike dhe është një shembull i mirë i asaj se si politika sociale mund të jetë konkrete, e drejtpërdrejtë dhe e bazuar në kontributin real të çdo qytetari.

DOKUMENTET QË NEVOJITEN

Libreza e punës ose dokumentacioni i sigurimeve shoqërore, ku provohen vitet e punës në sektorin përkatës.

Një vërtetim nga ish-ndërmarrja apo institucioni punëdhënës, nëse është ende funksional, ose një deklaratë noteriale në mungesë të dokumentacionit të drejtpërdrejtë.

Karta e identitetit dhe dokumentacioni që vërteton statusin aktual të pensionistit.

SI LLOGARITET SHTESA, SHEMBULL

Minatorët: për çdo vit pune të siguruar si minator, pensionit bazë i shtohet 1%. Pra, nëse një person ka 20 vite si minator, do të marrë 20% më shumë se pensioni i tij bazë.

Naftëtarët dhe metalurgët: për çdo vit pune të siguruar në këto profesione, pensionit bazë i shtohet 0.6%. Pra, një naftëtar me 25 vite pune do të përfitojë një shtesë totale prej 15%.

SHEMBUJ:

-Nëse një minator ka një pension bazë prej 22,000 lekësh në muaj dhe ka punuar 25 vite në minierë, llogaritja do të jetë:

22,000 lekë x 25% = 5,500 lekë shtesë, që do të çojë pensionin total në 27,500 lekë në muaj.

-Nëse një naftëtar ka pension bazë 20,000 lekë dhe ka 30 vite pune në sektorin e naftës, përllogaritja është:

20,000 lekë x 18% = 3,600 lekë shtesë, që përkthehet në një pension total prej 23,600 lekë në muaj./e.t

Ish-ministri i Mjedisit, Lefter Koka, ka lënë përkohësisht qelinë e burgut të Durrësit.

Koka ka marrë 8 orë leje për shkak të një problemi familjar.

Siç mësohet, Lefter Koka ka shkuar të vizitojë të ëmën që vuan nga një problem shëndetësor./e.t

Ish-deputeti i Partisë Demokratike, Myslim Murrizi ka reaguar ashpër lidhur me vendimin e një dite më parë të Gjykatës së Apelit mbi çështjen e kompanisë “Bankers Petroleum”.

Ai ka sulmuar kreun e SPAK, Altin dumani.

“Keto 3 muaj qe te kan ngelur si drejtues i SPAKUT mos u lodh me kot me Krifcen e IPARDIT, me Inceneratorin e Tiranes, me Tigrin e termetit qe po “ vuan” te zezen ne Zvicer,me Tigrin 1 dhe Tigrin 2 te Bangladeshit ne Vlore,me telefonat BQ, SKY, ECROÇAT,me tenderat e AKSHIT, me Çunat e Dubait, me te “ emeruarin” kordinator te bandave me Qeverin, me keta shejtaner qe blen vota ne 11 maj, me 4 konçensionet 500 milion euro te ministris se shendetesis, me portin e Pashalimanit, me tendera rrugesh e tunelesh, me Bektashin me autokombaj nga Kozara dhe Bektashin e Partizanit, me Gerdecin apo 21 Janarin, me kontejeret me droge qe kan edhe ndonje arke banane brenda, me harabelin e Arjoles,apo me zogun e Tiranes e me lloj lloj çeshtjes “ bombastike”, por po ke kellqe meru me keta zogj Ku…. 

Kinez e shqiptar te BANKERSIT,qe kane vjedhur miliarda euro dhe kan tall trapin 21 vjet me pasurin e Shqiptareve duke ushqyer si qen zinxhiri pothuajse te gjith zagaret e politikes dhe e ke kryer detyren Tende si drejtues i SPAKUT se aty i ke pakete te gjith halet qe kane mberthyer prej fyti Shqiperin 35 vjet e qe bejne sikur zihen apo luftojne njeri tjetrin”, shkruan Murrizi, ndër të tjera.

Reagimi i plotë:

Pas vendimit te djeshem te gjyqtares se apelit Zj Gilda Hoxha per te lene ne fuqi masat e arrestit per drejtuesin dhe ish drejtues te kompanis BANKERS habitem nga heshtja e drejtuesit ne detyre te SPAKUT Z Dumani

Nisur nga shifrat marramendese te qindra miliona eurova te “ qerasura” nga kjo kompani tek kompani te tjera, tek individ, politikan, apo sekser te politikaneve ne 21 vite nga viti 2004 duke mos paguar asnje kokerr leku si tatim fitimi ne Shtet, kjo eshte vjedhja me e madhe e pasuris se Shqiptareve ne 35 vite rreth 15 miliard euro

Z Dumani!

Te kerkoj ndjes qe ndoshta ta prish rehatin e pushimeve te gushtit se edhe Ti njeri je e te takon te besh pushime pas nje pune intesive plot ngarkes me deklarata pritshmerie se do godasesh fort korrupsionin ne nivele te larta dhe ne afro 3 vjet ke arrestuar 4 her Lefter Koken, 4 her Alqi Bllakon 5 her Fatos Tushen, por kur te kthehesh nga pushimet shife njeher kete punen e BANKERSIT se mos eshte per “ nderrmarrjen” Tuaj si çeshtje meqe kaq euro nuk jan vjedhur nga te gjithe te arrestuarit se bashku nga viti 1991.

Ndoshta e kam gabim por meqe pak dite me pare ke emeruar si keshillojse Zj Brunilda Bekteshi qe ka punuar tek ÇEZI dhe ja di mrifetin ketyre qindra miliona eurove te “ shperndara” duar duar tek hajdutet e politikes, pyete dhe ate njeher si e shef ajo kete aferen e BANKERSIT

Megjithese Zj Bekteshi e ke mare te “ keshilloj” per vetingun pasi “ realizoi” me sukses fazen e pare si ish antare e KPKS qe ne fakt ishte KÇK e tani ne konflikt te hapur interesi do “ gjuaj” ata qe nuk arriti ti “ gjuante” dot ne KPK se nuk ishte e mundur qe te ishte ne trup gjykuese ne çdo subjekt

Z Dumani!

Po ju drejtohem Ju se mendova ti drejtohem Z Metani por ai ka afro 6 vjet qe eshte rraskapitur nga lodhja ne krye te ILD duke u mare rreth 3 vjet me rikonstruksionin e godines dhe 2 vjet ju bene bythet kallo ne kafe tek lokal pano-vino tek hotel Plaza e i takon te bej 3-4 muaj pushime te shtrydhi kockat se edhe 3 vjet derisa te mbaroj mandatin 9 vjeçar do kete “ ngarkese” te madhe me mobilimin e zyrave

Bile meqe Ti ke mare si keshillojse Brunilden e KPKS, Metani mund te mari keshillojse Klotilden e komisionit te ligjeve se kenaq edhe Llagamin e KLGJ dhe e ben tutar te gjith sistemin e drejtesis e pastaj nuk kan ku te futen gjyqtar e prokuror qe nuk zbatojne ligjin

Z Dumani!

Keto 3 muaj qe te kan ngelur si drejtues i SPAKUT mos u lodh me kot me Krifcen e IPARDIT, me Inceneratorin e Tiranes, me Tigrin e termetit qe po “ vuan” te zezen ne Zvicer,me Tigrin 1 dhe Tigrin 2 te Bangladeshit ne Vlore,me telefonat BQ, SKY, ECROÇAT,me tenderat e AKSHIT, me Çunat e Dubait, me te “ emeruarin” kordinator te bandave me Qeverin, me keta shejtaner qe blen vota ne 11 maj, me 4 konçensionet 500 milion euro te ministris se shendetesis, me portin e Pashalimanit, me tendera rrugesh e tunelesh,  me Bektashin me autokombaj nga Kozara dhe Bektashin e Partizanit, me Gerdecin apo 21 Janarin, me kontejeret me droge qe kan edhe ndonje arke banane brenda, me harabelin e Arjoles,apo me zogun e Tiranes e me lloj lloj çeshtjes “ bombastike”, por po ke kellqe meru me keta zogj Ku…. Kinez e Shqiptar te BANKERSIT,qe kane vjedhur miliarda euro dhe kan tall trapin 21 vjet me pasurin e Shqiptareve duke ushqyer si qen zinxhiri pothuajse te gjith zagaret e politikes dhe e ke kryer detyren Tende si drejtues i SPAKUT se aty i ke pakete te gjith halet qe kane mberthyer prej fyti Shqiperin 35 vjet e qe bejne sikur zihen apo luftojne njeri tjetrin./e.t

Bota e sportit vajton një tjetër viktimë të gjenocidit të vazhdueshëm në Gaza. Federata Palestineze e Futbollit (PFF) ka njoftuar me hidhërim të thellë vdekjen e Suleiman Al-Obeid, ish-sulmues i ekipit kombëtar, i cili vdiq në moshën 41 vjeçare gjatë një sulmi izraelit në Rripin jugor të Gazës, ndërsa priste ndihmë humanitare.

I njohur si “Pele palestinez”, Al-Obeid lë pas pesë fëmijë dhe një trashëgimi futbollistike të pasur me talent dhe krenari kombëtare.

Karriera e tij filloi me Khadamat Al-Shati, përpara se të vazhdonte me Al-Amari në Bregun Perëndimor dhe Club Deportivo Gaza. Me mbi 100 gola, përfshirë një goditje spektakolare me kokë kundër Jemenit në vitin 2010, Al-Obeid ishte një nga yjet më të ndritshëm në futbollin palestinez, duke luajtur 24 ndeshje për ekipin kombëtar dhe duke përfunduar dy herë si golashënuesi më i mirë në ligën lokale (2015-16 dhe 2016-17).

Federata zbuloi se numri i martirëve të lidhur me futbollin ka arritur në 321 duke përfshirë lojtarë, trajnerë, menaxherë dhe gjyqtarë që nga fillimi i konfliktit tetorin e kaluar. Numri i përgjithshëm i të vdekurve në sportin palestinez është rritur në 662. Vdekja e Al-Obeid përfaqëson jo vetëm një humbje sportive, por edhe një humbje simbolike, një njeri që mishëroi shpresën dhe qëndrueshmërinë përmes sportit në një kontekst të shënuar nga lufta dhe vuajtjet./e.t

Prestigjiozja franceze “Franceinfo” i ka kushtuar një hapësirë të veçantë Shqipërisë, duke e përshkruar si destinacionin me rritjen dhe kërkesën më të lartë turistike në Europë.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale kronikën e përgatitur nga ky stacion i njohur informativ francez, i cili e quan Shqipërinë “El Doradon e ri për pushuesit”.

Sipas “Franceinfo”, në pesë vitet e fundit, numri i turistëve në Shqipëri është rritur me 80%.

“Kjo nuk janë Karaibet apo Maldivet, por Shqipëria – një vend mes Greqisë dhe Italisë – që tani tërheq vizitorë nga e gjithë bota, me ujëra bruz dhe ishuj të virgjër,” thekson kronika.

Gjithashtu, “Franceinfo” vlerëson pasurinë kulturore të Shqipërisë, ku qytetërimet mesdhetare, nga grekët dhe romakët te bizantinët, venecianët dhe osmanët, kanë lënë gjurmë të thella.

Një tjetër atraktivitet i Shqipërisë sipas raportit janë çmimet shumë konkurruese, që e bëjnë vendin një destinacion të përballueshëm për turistët./e.t

Kryeministri Edi Rama lajmëroi sot në rrjetet sociale përfundimin e punimeve për riparimin e shtresave asfaltike dhe përmirësimin e sinjalistikës horizontale dhe vertikale në segmentin rrugor Qafë Thanë – Dogana Qafë Thanë.

Kreu i qeverisë thekson se kjo ndërhyrje lehtëson qarkullimin e automjeteve dhe rrit sigurinë rrugore në këtë segment./e.t

Alban Daci

Analiza tipike  e optikës komuniste të histografisë ndaj Zogut që e analizojnë si tradhtar për 7 Prillin dhe po ashtu edhe për marrëdhëniet me Italinë duke harruar dinamikën e atyre ngjarjeve, dëshmon qartë se duhet reformë në Arsimin e Lartë! Historia ose më saktë shkrimi i historinë tonë kombëtare duhet të pastrohet nga dogmat me prapavijë ideologjike apo edhe më keq, përçarje mes vetit.

Shqipëria s’ka pasur asnjëherë popuj vëllezër, ose popuj aleat fqinjë në kuptimin e plotë të fjalës. Përkundrazi, historikisht fqinjët e Shqipërisë ishin drejtpërdrejtë të interesuar me pretendime që kishin marr plotë nga territoret shqiptare,  kishin penguar me çdo kusht Pavarësinë e saj dhe po ashtu kishin akoma pretendime të tjera, gjithmonë të padrejta që synon realisht zhdukjen dhe ndarjen përfundimtare edhe të asaj pjesë të mbetur të Shqipërisë.

Mbreti Zog, nuk kishte shumë alternativa për aleanca! Në fakt ekzistonin tre mundësi:

– aleancë me Jugosllavinë, që do të thoshte fundi i Pavarësisë

– aleancë me Greqinë  po ashtu fundi i Pavarësisë

– aleancë me Italinë, që do e forconte ekonomikisht, do e modernizonte Shqipërinë dhe do i jepte kohë mbretit Zog që të forcohej. Ngjarjet e përshpejtuan aksionin e pushtimit të Shqipërisë nga Italia.

A ishte Zogu tradhtar? Kjo është një pyetje, që përveçse se ka prapavijë të ideologjisë komuniste që ka mbetur si metodikë e trashëgimisë së histografisë, në fakt mbanë edhe disa paragjykime me tendenca absurde krahinore që edhe sot janë në shërbim të interesave të fqinjëve e kundër interesit kombëtar.

Zogu nuk ishte tradhtar dhe pikë e kjo histori duhet të marr fund. Pse nuk ishte tradhtar? Sepse, me gjithë përpjekjet e Kontit Ciano, ai nuk pranoi kurrë asnjë llojë forme protektorati!

Italianët për të realizuar qëllimet e saj pati tre strategji ndaj Shqipërisë:

-T’a rrëzonin në formën e një revolucioni apo grushti shteti! Shumë nga paria e asaj kohe bashkë me disa struktura të rëndësishme të shtetit të Zogut ishin në listën e pagave të Italisë.

– Ta eleminon fizikisht përmes atentate apo formave të tjera. Ne fakt në 39 Zogu u shpëtoi dy atentateve.

– Versioni i pushtimit dhe ndarjes mes Italisë dhe Jugosllavisë. Kjo e fundit nuk ishte dakord, sepse insistonte të merrte Shkodrën dhe Shëngjin për të pasur dalje në det e kjo ishte shqetësuese për Italinë. Në fund Italia vendosi ta pushtonte e vetme, qoftë edhe kundër Jugosllavisë. Kështu në fakt ndodhi.

Tradhti konsiderohet kur nuk udhëheqës ndërmerr nismat, firmos akte që lëshojnë sovranitetin de facto e de jure. Nuk ka asnjë rast që Zogu të ketë pranuar e madje as ultimatumet e Mussolinit!

Çfarë mund të bënte e çfarë do të ndodhte me Shqipërinë? Këto janë pyetje elementare për të kuptuar të vërtetën e Kohës! Shqipëria në atë kohë kishte vetëm armiq e nuk kishte garant anglezët siç i kishte Greqia. Pra, me dikë duhet të kishte aleanca Zogu dhe versioni më i mirë ishte në Italinë! Sigurisht, kjo për faktin se Zogu  i njihte mirë sllavët dhe grekët e asaj kohe.

Aleanca me Italinë dhe  largimi i Zogut e ndihmuan ruajtjen  e sovranitetit dhe të ardhmen e Shqipërisë apo e dobësuan?  Nëse Zogu do të kishte bërë aleancë me grekët apo me jugosllavët, me siguri nuk kishte më Shqipëri pas Luftës!

Nëse do të kishte bërë marrëveshje me Jugosllavinë me shumë gjasa pas Luftës, Shqipëria do të ishte republikë e saj.

Ndërsa nëse do të kishte pasur aleancë me grekët, pas Luftës, të paktën nga Shkumbini e poshtë do të ishte territor grek.

Me largimin e tij, Zogu e ndihmoi Shqipërinë, duke u  konsideruar ky i fundit vend i pushtuar nga Fashizmi, me autoritet legjitim në mërgim. Nuk ishte i vetmi që u larguar në fakt  e bënë edhe të tjerë në Europë duke u larguar njësoj si ai.

Largimi i Zogut e rreshtoi Shqipërinë de facto e de jure kundër Nazizmit dhe Fashizmit.

Largimi i Zogut, aleanca e tij me Italianë, mos pranimi i diktatit të Mussolinit e ndihmuan në të ardhmen ekzistencën dhe ruajtjen e sovranitetit të Shqipërisë.

Dhe për t’a mbyllur po citoj Ambasadori Grant që nënvizon se: Zogu, një nga udhëheqësit më të famshëm ushtarak e politik

Ish-ambasadori i SHBA-ve në Shqipëri gjatë viteve 1935-1939 në Mbretërinë Shqiptare, z.Hugh Grant, në kujtimet e tij të botuara në librin “Me jetue në shekullin e sotëm” shkruan: “… Unë besoj se historia, në gjykimin e saj të fundit, të drejtë dhe të paanshëm, do ta përmendi Zogun e Parë – Mbret i Shqiptarëve, si një nga udhëheqësit më të famshëm ushtarakë dhe politikë të kohës së tij, si një prijës patriot dhe trim, me një inteligjencë dhe zgjuarsi të jashtëzakonshme…”.

Ministri kroat i Mbrojtjes, Ivan Anushiq, ka ndarë një video në rrjetet sociale ku paraqitet përdorimi i dronëve luftarakë FPV gjatë një stërvitjeje të zhvilluar në Knin.

Në pamjet e publikuara, shihet një dron që fluturon drejt një objektivi të caktuar dhe përplaset me të, duke shpërthyer në flakë. Kjo stërvitje ishte pjesë e një demonstrimi nga Komanda e Forcave Speciale, ku u simuluan operacione për shkatërrimin e një pozicioni të fortifikuar armik.

“Ushtria kroate dje për herë të parë demonstroi përdorimin e dronëve luftarakë FPV të prodhuar në Kroaci përmes një stërvitjeje të Komandës së Forcave Speciale,” deklaroi ministri Anushiq. “Ky është një hap i madh përpara në modernizimin e ushtrisë sonë dhe në fuqizimin e saj me teknologji të avancuar nga industria mbrojtëse kroate.”

Dronët FPV janë mjete ajrore pa pilot, të cilat kontrollohen në mënyrë të tillë që operatori sheh në kohë reale atë që kap kamera e vendosur në dron, duke e përjetuar fluturimin sikur të ishte vetë në bord./E.T

“Shokë, duhet të dimë gjithçka!”: Ky ishte mesazhi i qartë që Erich Mielke u dha punonjësve të tij. Ai ishte kreu i Ministrisë së Sigurisë së Shtetit (Stasi) nga viti 1957 deri në vitin 1989 në ish-Republikën Demokratike të Gjermanisë (RDGJ), e me këtë urdhër, qytetarët e RDGJ-së monitoroheshin sistematikisht.

Spiunët e Stasit mund të fshiheshin kudo – midis kolegëve, midis miqve. Detyra e tyre: të gjurmonin “armiqtë e popullit”. Nga perspektiva e regjimit të RDGJ-së, këta ishin njerëz që kritikonin sistemin dhe lidheshin me “armikun e klasës”, domethënë kapitalistët “imperialistë” ose “fashistë” në Perëndim. Për të mbrojtur qytetarët e vet nga kërcënimi i perceptuar nga Perëndimi, Muri i Berlinit u ndërtua në vitin 1961 si një “mur mbrojtës antifashist”.

Metodat e Stasit

Por “armiku” ishte ende i kudondodhur, madje edhe brenda vendit. A kishte bërë dikush shaka për kryetarin e Këshillit të Shtetit apo kishte dëgjuar muzikë të padëshiruar?

A kishte marrë dikush letra të dyshimta me pulla nga vendet perëndimore, apo kishte aplikuar dikush për leje vizitori për të hyrë në Republikën Federale?

Gjithçka ishte e dyshimtë; gjithçka ishte nën syrin vigjilent të Stasit, të themeluar në vitin 1950. Stasi e shihte veten si “mburojën dhe shpatën” e Partisë Socialiste të Unitetit të Gjermanisë (SED), e cila supozohej të neutralizonte të gjithë “armiqtë” dhe kështu të siguronte sundimin e partisë shtetërore në RDGJ.

Punonjësit e Stasit hapnin postën, përgjonin telefonatat dhe kishin akses të paautorizuar në shtëpi. Ata frikësonin njerëzit, përhapnin thashetheme se dikush ishte alkoolik ose homoseksual – ose, veçanërisht në mënyrë të pabesë, se kishte kontakte me Stasin. Mjaft qytetarë të RDGJ-së përfunduan pas hekurave, sepse kritikonin regjimin e RDGJ-së.

Arsyet për të punuar për Stasin

Njerëzit madje e quanin Stasin “Firma” ose “Horch und Guck” (dëgjo dhe shiko). Rreth 90,000 punonjës me kohë të plotë pune dhe (në varësi të burimit) midis 100,000 dhe 200,000 punonjës “jozyrtarë” – informatorë që, vullnetarisht ose nën presion, zbuluan “sjelljen e keqe” të miqve dhe anëtarëve të familjes – u punësuan nga Stasi në fund të vitit 1989. Çfarë i motivoi ata të mbështesnin regjimin e padrejtë?

“Mund të ketë qenë ndjenja e pushtetit që ata ushtronin mbi qeniet e tyre njerëzore. Por mund të ketë qenë edhe një traditë familjare, duke filluar aty ku prindërit e tyre dhe ndoshta edhe gjyshërit kishin punuar tashmë”, thotë historiani Philipp Springer për DW.

“Dhe pastaj, sigurisht, kishte premtime nga Ministria se mund të ishte një punë interesante, se mund të ishit në gjendje të shkonit me detyra jashtë vendit. Dhe në fund të fundit, ishte një punë e sigurt – edhe për njerëz që ndryshe nuk do ta kishin pasur një karrierë të tillë.”

Jeta e përditshme në Ministri

Për librin e tij “Die Hauptamtlichen” (Zyrtarët me Kohë të Plotë), Springer zbuloi fotografi të rralla nga Arkivi i Regjistrimeve të Stasit që tregojnë punonjësit në punë. Si oficerë mbikëqyrjeje, ata zakonisht nuk ishin para kamerës, por pas saj. Por ideja e zakonshme e një jete emocionuese si agjent nuk përmbushet këtu.

“Mund të ketë pasur një jetë rudimentare të James Bond nëse do të ishit të vendosur jashtë vendit dhe do të spiunonit në mënyrë të fshehtë, si të thuash”, thotë Springer. “Nëse do të ishit të vendosur në RDGJ në zona që nuk ishin aq të lidhura ngushtë me spiunazhin e vërtetë, nuk ishte aspak aq emocionuese sa mund ta imagjinoni.”

Dhe kështu fotografitë në libër duken mjaft banale dhe të krijuara në mënyrë amatoreske. Shihni një burrë te fotokopjuesi, një tjetër te një tavolinë ose një grua që punon në kuzhinë. Ndonjëherë vetëm një dorë që shtrihet për një dollap arkivash ose këmbët që qëndrojnë përpara një kanali ngrohjeje. “Këto janë, sigurisht, zona që në shikim të parë duken krejtësisht normale dhe aspak emocionuese, por aq interesante dhe të mërzitshme sikur të punonit në një fabrikë diku”, thotë Springer.

“Por në fund të fundit, të gjithë këta punonjës me kohë të plotë kontribuan në mbajtjen në punë të makinerisë. Ata ishin të gjithë pjesë e këtij sistemi dhe ishin të trajnuar politikisht dhe ideologjikisht për të kuptuar se roli i tyre ishte jashtëzakonisht i rëndësishëm për ruajtjen e socializmit në RDGJ dhe mbrojtjen e tij kundër armiqve të supozuar nga Perëndimi.”

“Kompania” dhe funksionimi

Jo të gjithë personat e paraqitur në fotografi mund të identifikoheshin me emër; nëse do të mundeshin, Philipp Springer siguroi biografitë e tyre. Një shembull është Togerja e Parë Elfi-Elke Mertens, babai i së cilës punonte për Stasin, dhe burri i saj është gjithashtu i punësuar atje.

Ajo u lavdërua nga eprorët e saj për “angazhimin e saj të jashtëzakonshëm” dhe “zellin” e saj, ajo ishte “e ndërgjegjshme dhe shumë e gatshme”. Në fakt, aq e gatshme sa premtoi të ndikonte te një i afërm që donte të udhëtonte në Perëndim.

“Unë dhe burri im do të flasim përsëri me të; nëse [ajo] nuk është e përgatitur të heqë dorë nga udhëtimi, ne do t’i ndërpresim lidhjet tona me të”, u premtoi Mertens eprorëve të saj.

Mund të shihet edhe eprori Sylke Kindler. Ajo sugjeroi të bashkëngjitej një aparat fotografik në fund të shportës së pazarit në mënyrë që të mund të fotografonte përreth pa u vënë re përmes një vrime. Apo Gjeneralmajori ambicioz Horst Böhm, i cili ishte aq i përkushtuar ndaj regjimit saqë kreu vetëvrasje pas rënies së RDGJ-së.

Është e lejueshme të publikohen fotot dhe emrat e punonjësve me kohë të plotë të Stasit, thotë Springer – madje edhe ata që janë ende gjallë dhe që mund të kenë frikë për reputacionin e tyre.

“Gjithmonë mendon: ‘Epo, kjo është një nga ato ‘Makineri të mëdha dhe të gjithë janë një ingranazh i vogël’”, thotë ai. “Por në fund të fundit, këta janë të gjithë njerëz që vendosin pro ose kundër pjesëmarrjes në diçka të tillë dhe investojnë tërë jetën e tyre duke punuar për një aparat kaq të padrejtë. Dhe sigurisht, ata duhet të përballen edhe me faktin se dosjet rreth tyre janë ruajtur.”

Mësime nga padrejtësitë e së kaluarës

Fundi përfundimtar i shërbimit sekret të RDGJ-së erdhi në janar të vitit 1990. Mbijetuan më shumë se 111 kilometra dosje, 41 milionë skeda dhe mbi 1.7 milionë fotografi – si dhe gati 15,000 çanta me dosje të shkatërruara.

Shumë qytetarë të RDGJ-së kërkuan qasje në dosje: Ata donin të dinin se çfarë roli kishin luajtur miqtë ose familjarët e tyre. A ishin viktima apo autorë? Edhe sot, thotë Springer, ka shumë pyetje nga individë privatë.

“Por sipas mendimit tim, kjo duhet të luajë gjithashtu një rol të madh në nivel politik ose kombëtar, sepse padrejtësia u krye këtu nga një aparat i tërë. Është e rëndësishme ta mbajmë gjallë këtë kujtesë. Dhe mendoj se të rinjtë duhet të përballen gjithashtu me të në mënyrë që të kuptojnë se kanë një përgjegjësi për të mbrojtur në fund të fundit sistemin tonë demokratik.”/DW

Pas gati dy vitesh lufte, aftësia ushtarake e Hamasit është dobësuar rëndë dhe lidershipi i tij politik është nën presion të madh.

Megjithatë, gjatë gjithë luftës, Hamasi ka arritur të vazhdojë të përdorë një sistem sekret pagesash të bazuar në para të gatshme për të paguar pagat e 30 mijë nëpunësve civilë që arrijnë në total 7 milionë dollarë.

BBC ka folur me tre nëpunës civilë të cilët kanë konfirmuar se kanë marrë gati 300 dollarë secili brenda javës së fundit.

Besohet se ata janë midis dhjetëra mijëra punonjësve që kanë vazhduar të marrin një maksimum prej pak më shumë se 20% të pagës së tyre para luftës çdo 10 javë.

Me inflacionin në rritje, paga simbolike – një pjesë e shumës së plotë – po shkakton pakënaqësi në rritje midis besnikëve të partisë.

Mungesa të mëdha ushqimore – të cilat agjencitë e ndihmës ia atribuojnë kufizimeve izraelite – dhe rastet në rritje të kequshqyerjes akute vazhdojnë në Gaza, ku një kilogram miell në javët e fundit ka kushtuar deri në 80 dollarë – një rekord i të gjitha kohërave.

Pa një sistem bankar funksional në Gaza, edhe marrja e pagës është komplekse dhe nganjëherë e rrezikshme. Izraeli identifikon dhe shënjestron rregullisht shpërndarësit e pagave të Hamasit, duke kërkuar të prishë aftësinë e grupit për të qeverisur.

Punonjësit, nga oficerët e policisë deri te zyrtarët e taksave, shpesh marrin një mesazh të koduar në telefonat e tyre ose bashkëshortët e tyre që i udhëzojnë ata të shkojnë në një vend të caktuar në një kohë të caktuar për të “takuar një mik për çaj”.

Në pikën e takimit, punonjësit i afrohet një burrë – ose herë pas here një grua – e cila në mënyrë diskrete i dorëzon një zarf të mbyllur që përmbante paratë përpara se të zhdukej pa ndërveprim të mëtejshëm.

Një punonjës në Ministrinë e Çështjeve Fetare të Hamasit, i cili nuk dëshiron të japë emrin e tij për arsye sigurie, përshkroi rreziqet që përfshihen në mbledhjen e pagave të tij.

“Sa herë që shkoj të marr pagën time, u them lamtumirë gruas dhe fëmijëve të mi. E di që mund të mos kthehem më”, tha ai.

“Në disa raste, sulmet izraelite kanë goditur pikat e shpërndarjes së pagave. Unë i mbijetova njërit që shënjestroi një treg të frekuentuar në Qytetin e Gazës”.

Alaa, emrin e të cilit e kemi ndryshuar për të mbrojtur identitetin e tij, është një mësues shkolle i punësuar nga qeveria e drejtuar nga Hamasi dhe ofruesi i vetëm i të ardhurave për një familje me gjashtë anëtarë.

“Mora 1,000 shekel (rreth 300 dollarë) në kartëmonedha të konsumuara – asnjë tregtar nuk i pranonte. Vetëm 200 shekel ishin të përdorshme – pjesën tjetër, sinqerisht nuk e di çfarë të bëj me të”, i tha ai BBC-së.

“Pas dy muajsh e gjysmë urie, na paguajnë me para të grisura. Shpesh detyrohem të shkoj në pikat e shpërndarjes së ndihmave me shpresën për të marrë pak miell për të ushqyer fëmijët e mi. Ndonjëherë ia arrij të sjell pak në shtëpi, por shumicën e kohës dështoj”.

Në mars, ushtria izraelite tha se kishte vrarë kreun e financave të Hamasit, Ismail Barhoum, në një sulm ndaj Spitalit Nasser në Khan Younis. Ata e akuzuan atë për kanalizimin e fondeve në krahun ushtarak të Hamasit.

Mbetet e paqartë se si Hamasi ka arritur të vazhdojë të financojë pagesat e pagave duke pasur parasysh shkatërrimin e pjesës më të madhe të infrastrukturës së tij administrative dhe financiare.

Një punonjës i lartë i Hamasit, i cili shërbeu në pozicione të larta dhe është i njohur me operacionet financiare të Hamasit, i tha BBC-së se grupi kishte grumbulluar afërsisht 700 milionë dollarë në para të gatshme dhe qindra milionë shekel në tunele nëntokësore para sulmit vdekjeprurës të grupit më 7 tetor 2023 në Izraelin jugor, i cili shkaktoi fushatën shkatërruese ushtarake izraelite.

Këto dyshohet se u mbikëqyrën drejtpërdrejt nga udhëheqësi i Hamasit, Yahya Sinwar dhe vëllai i tij Mohammed – të dy të cilët janë vrarë që atëherë nga forcat izraelite.

Hamasi historikisht është mbështetur në financim nga detyrimet dhe taksat e larta të importit të vendosura mbi popullsinë e Gazës, si dhe duke marrë miliona dollarë mbështetje nga Katari.

Brigadat Qassam, krahu ushtarak i Hamasit që vepron përmes një sistemi të veçantë financiar, financohen kryesisht nga Irani.

Një zyrtar i lartë nga Vëllazëria Myslimane e ndaluar me seli në Egjipt, një nga organizatat islamike më me ndikim në botë, ka thënë se rreth 10% e buxhetit të tyre është drejtuar gjithashtu për Hamasin.

Për të gjeneruar të ardhura gjatë luftës, Hamasi ka vazhduar gjithashtu të vendosë taksa mbi tregtarët dhe ka shitur sasi të mëdha cigaresh me çmime të fryra deri në 100 herë më të larta se kostoja e tyre origjinale.

Para luftës, një kuti me 20 cigare kushtonte 5 dollarë – që tani është rritur në më shumë se 170 dollarë.

Përveç pagesave në para të gatshme, Hamasi ka shpërndarë pako ushqimore për anëtarët e tij dhe familjet e tyre përmes komiteteve lokale të emergjencës, udhëheqja e të cilave ndërrohet shpesh për shkak të sulmeve të përsëritura izraelite.

Kjo ka nxitur zemërimin publik, me shumë banorë në Gaza që akuzojnë Hamasin se shpërndan ndihmë vetëm për të mbështetësve dhe duke përjashtuar popullsinë e gjerë.

Izraeli ka akuzuar Hamasin për vjedhjen e ndihmës që ka hyrë në Gaza gjatë armëpushimit në fillim të këtij viti, diçka që Hamasi e mohon./e.t

Shqipëria nuk përfshihet në listën e vendeve, për shtetasit e të cilëve do të kërkohet garanci deri në 15 mijë dollarë për marrjen e një vize për në Shtetet e Bashkuara. Të paktën për momentin. Në një deklaratë për shtyp të publikuar nga Departamenti Amerikan i Shtetit thuhet se projekti pilot 12-mujor, që nis të zbatohet më 20 gusht, do të aplikohet fillimisht për shtetasit nga Malaui dhe Zambia, dy vende të Afrikës Jugore dhe Juglindore.

Burime nga Ministria e Jashtme thanë se deri tani nuk ka njoftim për këtë program pilot, por me hyrjen në fuqi të programit, do të njoftohen vendet që mund t’i shtohen listës. Subjekt i kësaj mase janë aplikantët për viza turistike dhe biznesi. Projekti parashikon 3 nivele garancish: 5 mijë, 10 mijë dhe 15 mijë dollarë, dhe do të jenë punonjësit e ambasadave që do të përcaktojnë se cilën shumë duhet të vendosin si garanci aplikantët, duke u bazuar në kriteret e rrezikshmërisë së shkeljes së vizave, një prej të cilëve është historiku i udhëtimeve.

Sipas një raporti për vitin 2023 të Departamentit për Sigurinë e Brendshme, 42% e rreth 11 milionë të huajve që jetojnë në SHBA kanë hyrë me vizë të rregullt me afat dhe nuk u larguan më. Përqindjen më të lartë të shtetasve që shkelën afatin e vizave gjatë 2023-shit e ka Çadi me 50%, Laosi me 35% dhe Haiti me 31%. Shifra e shtetasve shqiptarë që shkelën afatin gjatë 2023-shit është rreth 2.3%. Malaui dhe Zambia, ku aplikohet fillimisht projekti pilot, kanë nivele po ashtu të ulëta: 10% – 14%. Ndërsa vendet me numrin më të madh të shtetasve që shkelin afatin e vizave janë Meksika, Kolumbia, Haiti, etj../e.t

Këshilli i Ministrave ka miratuar një vendim të ri që përditëson kuadrin ligjor të masave shtrënguese ndërkombëtare në Shqipëri, duke reflektuar katër vendime të reja të Bashkimit Evropian për sanksione.

Me propozimin e Ministrit për Evropën dhe Punët e Jashtme, qeveria ka integruar vendimet më të fundit të Këshillit të BE-së (CFSP 2025), që përfshijnë lista të përditësuara me individë dhe subjekte të sanksionuara për terrorizëm apo çështje të sigurisë.

Ky hap tregon angazhimin e Shqipërisë për të ndjekur në kohë reale zhvillimet në politikën e jashtme dhe të sigurisë së BE-së, si pjesë e procesit të integrimit. Zbatimi i vendimit do të mbikëqyret nga autoritetet përkatëse sipas ligjit Nr. 72/2019 për masat shtrënguese ndërkombëtare.

Ky reagim nga ana e qeverisë shqiptare nënvizon përkushtimin ndaj harmonizimit me politikën e jashtme evropiane dhe forcimin e qëndrueshmërisë ndaj kërcënimeve ndërkombëtare./e.t

“MIRËMËNGJES dhe nga plazhi publik në Ksamil, ju uroj një ditë të mbarë”, shkruan Rama, teksa tregon se si pushuesit po shijojnë plazhin e jugut./e.t

Një avion i vogël transporti mjekësor u rrëzua në rezervatin Navajo në veri të Arizonës, duke shkaktuar vdekjen e katër personave që ndodheshin në bord.

Ekuipazhi kishte për qëllim të merrte një pacient që kishte nevojë për trajtim intensiv nga spitali Federal Indian Health Service në Chinle, shpjegoi Sharen Sandoval, drejtoreshë e Departamentit të Menaxhimit të Emergjencave të Navajo-ve.

Plani ishte që të ktheheshin në Albuquerque, por “kur po përpiqeshin të uleshin, fatkeqësisht diçka shkoi keq”, shpjegoi policia./e.t

Sot, më 7 gusht 2025, dollari amerikan blihet me 82.6 lekë dhe shitet me 84 lekë.

Euro blihet me 96.5 lekë dhe shitet 97.6 lekë.

Franga zvicerane këmbehet në blerje me 102.3 lekë, ndërsa në shitje me 103.6 lekë.

Paundi britanik blihet me 110.2 lekë dhe shitet me 111.8 lekë.

Dollari kanadez sot në blerje këmbehet me 60 lekë, ndërsa në shitje me 61.5 lekë./e.t

Ngjarja ka bërë bujë në mediat gjermane, edhe pse vendi njihet për dashurinë ndaj makinave të shpejta dhe mungesën e kufijve të përgjithshëm të shpejtësisë në disa pjesë të rrugëve, sipas The Guardian.

Një shofer Porsche është kapur duke udhëtuar me 320 km/h në autostradën gjermane A2 pranë qytetit Burg në landin Saksoni-Anhalt, thuajse trefishi i kufirit të lejuar prej 120 km/h në atë segment.

Policia bëri të ditur se shoferi, i cili drejtonte një Porsche Panamera me vlerë mbi 100 mijë euro, do të përballet me një gjobë prej 900 euro, një pezullim tre mujor të patentës, dhe ndëshkime të tjera. Identiteti dhe mosha e tij nuk janë bërë publike.

Segmenti i autostradës A2, që lidh rajonin industrial të Ruhr-it me Unazën e Berlinit, është i njohur për trafikun e rënduar dhe kufizimet e shpejtësisë, veçanërisht për shkak të punimeve rrugore. Ngjarja ndodhi në fund të korrikut, por policia publikoi të dhënat këtë javë, pasi shkelja u regjistrua nga një radar i vendosur në një “trailer monitorues” mobil.

Ky nuk është rasti i parë që ndodh në këtë autostradë. Në vitin 2021, një drejtues Bugatti u kap me 417 km/h afër Magdeburgut, kryeqyteti i landit, i dyshuar për pjesëmarrje në një garë ilegale. Megjithatë, mungesa e provave çoi në mbylljen e çështjes pa ndëshkim.

Autoritetet kanë nisur një “maratonë radarësh” këtë verë në Saksoni-Anhalt, duke shënjestruar segmentet problematike me kamera të shumta, veçanërisht gjatë periudhës së pushimeve shkollore.

Policia përdori këtë rast për të bërë thirrje publike për respektim të rregullave të qarkullimit. “Shkeljet e shpejtësisë rrezikojnë jo vetëm jetën e shoferit, por edhe të përdoruesve të tjerë të rrugës”, tha policia në një deklaratë. “Respektoni kufijtë e shpejtësisë – udhëtoni të sigurt dhe shmangni gjobat e larta, pikët negative dhe ndalimin e patentës.”

Debati për vendosjen e kufijve të shpejtësisë në të gjithë Gjermaninë mbetet i nxehtë. Ndërsa mbrojtësit e kufizimeve përmendin sigurinë dhe ndikimin në klimë, klubet e makinave dhe industria automobilistike e shohin “lirinë e autostradës” si pjesë të trashëgimisë kulturore gjermane./e.t

Nëntë muaj pas tragjedisë në stacionin hekurudhor në Novi Sad, ku humbën jetën 16 vetë, kriza politike në Serbi është larg fundit. Protestat janë ende duke vazhduar, gjë që është disi e habitshme duke pasur parasysh temperaturat e larta dhe pushimet verore, por presioni është ende aty.

Aksionet policore u intensifikuan gjatë verës, represioni u rrit. Por nëse do të gjykonim nga ngjarjet e fundit, policia është zëvendësuar nga forca të ndryshme private sigurie, dhe duket se policia bashkiake është përfshirë në arrestime.

Një shfaqje apo ndjekje penale e zgjuar?

Fillimi i gushtit solli një bombë politike pas arrestimit të zyrtarëve të lartë të Partisë Përparimtare Serbe (SNS) për korrupsion dhe përvetësim të 115 milionë dollarëve në ndërtimin e hekurudhës së shpejtë Novi Sad-Kelebija.

Publiku mbeti mjaft i hutuar, dhe ky veprim shihet ose si një shfaqje e drejtuar nga Aleksandar Vuçiqit, ose si një hap i vërtetë nga prokuroria në bashkëpunim me Bashkimin Evropian.

“Të dyja teoritë tregojnë se sa shumë shteti serb nuk bazohet në institucione të formalizuara”, tha për DW Dejan Bursaq, një bashkëpunëtor kërkimor në Institutin për Filozofi dhe Teori Sociale.

“Nëse i analizoni të dyja këto zgjidhje, shihni se ato tingëllojnë të çmendura. Në atë kontekst, të dy skenarët janë të rrezikshëm për SNS-në dhe Aleksandar Vuçiqin, sepse të dyja tregojnë se ai nuk ka vërtet kontroll mbi shtetin. Dhe kjo është diçka mbi të cilën bazohet imazhi i tij”, thotë bashkëbiseduesi ynë.

Panik – kush është i radhës?

Studiuesi politik Dushko Radosavljeviq vlerëson se është më i prirur ndaj interpretimit sipas të cilit prokuroria më në fund po vepron në mënyrë të pavarur, gjë që “tregohet edhe nga reagimet histerike ndaj arrestimit dhe ndalimit të të dyshuarve”.

“Ka filluar paniku, veçanërisht pasi ky është niveli i parë i arrestimeve. Tani një shumë më serioze parash po përmendet tashmë në këtë rast. Deri më tani këto kanë qenë shuma relativisht modeste parash. Nëse shkojmë më tej në analizë, pyetja është se sa njerëz të tjerë do të arrestohen? Regjimi nuk e di se kush mund të jetë. Le të themi se është gjithashtu e mundur që BE-ja të ketë dhënë inkurajim për të filluar një luftë kundër korrupsionit”, tërheq vëmendjen Radosavljeviq.

Përkeqësimi i krizës

Kriza brenda koalicionit qeverisës është përkeqësuar gjithashtu ditët e fundit. Disa tensione midis SNS dhe Partisë Socialiste të Serbisë (SPS) kanë vazhduar për një kohë të gjatë, por tani kjo është shtuar nga retorika e ashpër drejtuar partive boshnjake në Sanxhak, pas thyerjes së dhunshme të bllokadës së Universitetit Shtetëror të Novi Pazarit (DUNP).

Autoritetet kanë sulmuar ashpër udhëheqësit e partive lokale për mosbesnikëri, gjë që e ka shtyrë Partinë e Veprimit Demokratik të Sanxhakut (SDA) të ngrejë padi penale kundër kryetares së Parlamentit, Ana Brnabiq, “për nxitje të urrejtjes dhe intolerancës kombëtare, racore dhe fetare”.

Kjo nuk është për t’u habitur pas nëntë muajsh krize, thekson Dejan Bursaq. “Nëse do të kishim një sistem funksional partiak, kjo do të ishte gjendja natyrore, konfliktet dhe fraksionet e brendshme do të lindnin shumë shpejt”, thotë ai.

“Nëse keni një qeveri që nuk e kontrollon më vendin, pritet që të ketë pakënaqësi. Por këtu, partitë funksionojnë si disa qendra informale të pushtetit. Dhe kjo është arsyeja pse procesi është më i ngadaltë”, beson Bursaq.

SNS dërgoi “banditë” në Novi Pazar, një zonë e ndjeshme, për të zbrazur universitetin, vlerëson Dushko Radosavljeviq.

“Tani është krijuar një atmosferë shpërthyese atje. Dhe në atë atmosferë, një politikan me përvojë si Rasim Ljajiq, ose dikush tjetër, e kupton se këmisha është më afër se palltoja e tij”.

Hulumtimi si menaxhim krizash

Të gjitha këto ngjarje mbulohen disi nga sondazhet e opinionit publik. Dy të fundit – ai nga Sprint Insight dhe New Serbian Political Thoughts – treguan se një listë e mundshme studentësh do të kishte një avantazh të sigurt ndaj listës së regjimit.

Edhe pse këto janë ende zgjedhje teorike, sipas këtyre sondazheve, studentët kanë të paktën dhjetë përqind më shumë mbështetje se partia e Vuçiqit.

Kjo më pas u “mbulua” nga një sondazh i Ipsos që studetët nuk i sheh si një opsion real.

Dejan Bursaq beson se sondazhet e mëvonshme ishin “menaxhimi i krizës i sondazhit të Sprint Insight që u dha një avantazh studentëve”.

“Është shumë e çuditshme që disa agjenci nuk u përgjigjën për nëntë muaj, dhe më pas shumë prej tyre i paraqitën sondazhet e tyre brenda dy javësh. Mendoj se problemi për SNS-në sigurisht ekziston, sepse keni një situatë praktikisht emergjente në vend, dhe pritet që mbështetja e tyre të bjerë”, thotë Bursaq.

Agoni apo konsolidim i regjimit

Protestat në Serbi nuk ndalen, por për shkak të rritjes së shtypjes dhe paligjshmërisë së vazhdueshme, qytetarët rebelë shpesh thonë se regjimi është konsoliduar dhe se një lloj iniciative është në anën e tij.

Megjithatë, ka edhe shumë që mendojnë se Vuçiq ka mbaruar dhe se kjo është vetëm agonia e një regjimi të dështuar.

Dushko Radosavljeviq nuk e sheh konsolidimin e regjimit dhe rendit problemet me të cilat po përballen autoritetet: “Është e vështirë të mbushësh buxhetin, askush nuk dëshiron të nënshkruajë leje për punime në infrastrukturë, ai hyri në një konflikt serioz me boshnjakët, nuk ia doli shumë mirë në Uzhice.”

“Është e vështirë të thuhet se çfarë është konsolidimi. Një bisedë me Macronin? Apo është konsolidim që shndërron shtatë kompani publike në shtatë kompani me përgjegjësi të kufizuar për të shlyer disa borxhe? Ndoshta ai e sheh si konsolidim faktin që e ka rrethuar veten me një numër të madh policie që e mbrojnë nga takimet e drejtpërdrejta me qytetarët rebelë”, përfundoi Radosavljeviq për DW.

Nga ana tjetër, Dejan Bursaq thotë se pretendimet se regjimi po bie apo se po konsolidohet nuk përjashtojnë njëra-tjetrën.

“Më duket se Vuçiq po i afrohet mënyrës zgjedhore të SNS-së. Mendoj se ai e ka kuptuar se kjo do të duhet të përfundojë vetëm me zgjedhje. Por atje na pret një proces jodemokratik, në të cilin të gjitha manipulimet zgjedhore do të çlirohen në maksimum”, përfundon bashkëbiseduesi ynë. DW

Rezerva valutore ka vijuar rritjen në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, në fund të qershorit, vlera e mjeteve të rezervës arriti në 6 miliardë e 727 milionë euro, në rritje me 7.4% krahasuar me fundin e vitit 2024 dhe me 22% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Në një masë të madhe, rritja e rezervës valutore u ndikua nga emetimi i Eurobondit të radhës të Qeverisë shqiptare në muajin shkurt, për një vlerë totale prej 650 milionë eurosh.

Megjithatë, rritja e rezervës ka vijuar edhe në tremujorin e dytë të vitit. Ndikim të konsiderueshëm, veç të tjerash, vlerësohet të kenë edhe blerjet e valutës nga Banka e Shqipërisë në tregun e brendshëm valutor.

Duke parë vazhdimin e presioneve të forta mbiçmuese për monedhën vendase, Banka Qendrore ka vazhduar edhe këtë vit blerjen e valutës, për të mos lejuar rënien e mëtejshme të kursit Euro-Lek.

Paralelisht, Banka e Shqipërisë ka vijuar edhe programin e ankandeve të planifikuara, pikërisht me qëllim rritjen e rezervës së saj valutore. Në tre ankandet e zhvilluara gjatë tremujorit të parë 2025, janë blerë 33.2 milionë euro me një mesatare 11.07 milionë euro, kundrejt mesatares prej 14.2 milionë euro gjatë vitit 2024.

Shuma e blerë ka qenë e ngjashme me shumën e blerë në të njëjtën periudhë të një viti më parë (32.6 milionë euro), duke treguar, sipas Bankës së Shqipërisë, se pjesëmarrja relativisht më e ulët e bankave lidhet me faktorë sezonalë.

Megjithëse të dhënat nuk janë ende të disponueshme, besohet se shumat e blera në tregun e brendshëm valutor janë rritur ndjeshëm gjatë tremujorit të dytë të vitit.

Banka e Shqipërisë synon të blejë këtë vit përmes ankandeve 270-350 milionë euro, ose 20 milionë euro më shumë krahasuar me objektivin e vitit 2024, si në intervalin e poshtëm, ashtu edhe në atë të sipërm. Vitin e kaluar, Banka e Shqipërisë bleu afërsisht 933 milionë euro në tregun e brendshëm valutor. Blerjet e valutës arritën vlerën më të lartë historike dhe u rritën me 249% krahasuar me një vit më parë.

Në mesin e këtij viti, titujt e borxhit përbënin 73% të mjeteve të rezervës, ndërsa depozitat në cash përbënin 18% të saj. Pjesa e mbetur e rezervës është e investuar në ar dhe në të drejta tërheqjeje (SDR) pranë Fondit Monetar Ndërkombëtar.

Rezerva valutore është instrument i rëndësishëm për të amortizuar goditje të mundshme, të lidhura si me deficitin e llogarisë korrente, ashtu edhe me nivelin e lartë të Euroizimit të sektorit financiar në vend./ Monitor.al