Nga Gazeta ‘Si’– Në vitin 2023, Shqipëria është përballur me një numër të lartë të rinjsh që ishin jashtë ciklit të punës dhe arsimit, të njohur si NEET (Not in Employment, Education or Training).

Në nivel kombëtar, 24.6% e të rinjve të moshës 15-29 vjeç nuk ishin as në punë dhe as në shkollë. Kjo shifër bëhet edhe më e thellë në kryeqytet, ku përqindja arrin në 27%, duke e renditur Tiranën si zonën me nivelin më të lartë të NEET-ve në vend.

Të dhënat nga Anketa e Forcës së Punës dhe analizat e Programit të Kombeve të Bashkuara në Shqipëri tregojnë se shumica e këtyre të rinjve janë në kërkim të një pune. Rreth 13% janë aktivisht në kërkim të punës, ndërsa 14% janë inaktivë, pra nuk ndjekin as shkollim dhe as nuk kërkojnë punë.

Për më tepër, gati 35% e NEET-ve në Tiranë kanë vetëm arsim bazë, çka sinjalizon për një hendek të thellë midis kualifikimeve që kërkohen dhe atyre që janë në dispozicion.

Rreth 34% e NEET-ve në vend janë të papunë për më shumë se një vit, një periudhë e mjaftueshme për të humbur aftësitë profesionale dhe kontaktin me rrjetet sociale e të punës.

Një pjesë tjetër e NEET-ve janë jashtë tregut të punës për arsye sociale. Rreth 13% janë tërhequr për shkak të kujdesit për fëmijët ose detyrimeve familjare, dhe 99% e tyre janë gra, shpesh me arsim të ulët ose të mesëm. Ndërkohë, një përqindje tjetër, sado e vogël, nuk beson se ka mundësi për punësim në zonën ku jeton, sidomos në zonat rurale me ekonomi të dobët.

Disa të rinj përballen gjithashtu me vështirësi shëndetësore apo aftësi të kufizuara, por shpesh nuk kanë akses në trajnimet ose mbështetjen e nevojshme për t’u rehabilituar e përfshirë në tregun e punës.

The post Tirana, përqindjen më të lartë të të rinjve as në punë as në shkollë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Më 14 gusht 1989, aeroporti i Rinasit priti një vizitore të veçantë. Një grua e vogël në trup, e veshur me sari të bardhë me vija blu, hapi me kujdes hapat mbi tokën shqiptare pas shumë dekadash malli. Nënë Tereza, gruaja më e nderuar në botë, kishte ardhur për herë të parë në vendin e origjinës së saj. Që prej viteve të largëta kishte kërkuar leje për të vizituar Shqipërinë, për të puthur tokën ku kishte lindur dhe për të lutur mbi varret e nënës dhe motrës. Por kërkesat e saj, të dërguara në forma të ndryshme, përfundonin të arkivuara si dokumente sekrete në zyrat e Tiranës dhe përgjigja e vetme ishte heshtja.

Në atë kohë, vendi ishte ende nën regjimin komunist të Ramiz Alisë dhe Nexhmije Hoxhës, të cilët me justifikime të ndryshme penguan ardhjen e saj për vite të tëra. Leja u dha vetëm pasi presioni ndërkombëtar u bë i pashmangshëm dhe pas një serie negociatash të kujdesshme diplomatike. Ishte ambasadori shqiptar në Itali, Dashnor Dervishi, ai që kishte ndërmjetësuar përmes takimeve dhe bisedimeve të gjata, duke përdorur çdo mundësi që i ofronte pozicioni i tij për ta bërë të mundur vizitën. Një ndihmë të çmuar dha edhe profesori arbëresh Giuseppe Catapano, mik i hershëm i ambasadës në Romë, i cili e përmendi i pari në bisedat zyrtare emrin e murgeshës shqiptare që kishte ndërtuar një nga komunitetet më të mëdha humanitare në botë.

Atmosfera ndërkombëtare e fundviteve ’80 po ndryshonte. Selia e Shenjtë, nën drejtimin e Papa Gjon Palit II, po luante një rol aktiv në përplasjen ideologjike të Luftës së Ftohtë. Papa, që në dhjetor 1980 kishte përfshirë gjuhën shqipe në urimin e tij të Vitit të Ri, e njihte nga afër figurën e Nënë Terezës dhe e mbështeti hapur dëshirën e saj për të vizituar Shqipërinë.

Kur më në fund avionët hapën dyert atë gusht të vitit 1989, Nënë Tereza zbriti e shoqëruar nga Dom Gjergj Gashi dhe ambasadori Dervishi. Ajo shkoi menjëherë të vizitonte varret e nënës dhe motrës, duke përmbushur kështu dy nga dëshirat më të hershme të saj. Vetëm pak muaj më vonë, më 14 shkurt 1990, iu dha edhe nënshtetësia shqiptare.

Historia e saj nis më 26 gusht 1910 në Shkup, ku lindi Anjezë Gonxhe Bojaxhiu nga babai Nikollë Bojaxhiu, me origjinë nga Mirdita, dhe nëna Drane Barnaj, nga Gjakova. Ajo përfundoi shkollën fillore dhe gjimnazin në qytetin e lindjes, duke treguar prirje për mësimdhënie, poezi dhe muzikë. Më 26 shtator 1928, e nisur nga thirrja e misionit fetar, u largua për në Indi, ku në Kalkutë kaloi fillimisht si mësuese dhe më pas si drejtoreshë shkolle. Në vitin 1951 themeloi urdhrin “Misionaret e Dashurisë”, i cili do të shtrihej në të gjithë botën për t’u shërbyer të varfërve, të sëmurëve dhe të braktisurve.

Në vitin 1979, puna e saj e palodhur u vlerësua me Çmimin Nobel për Paqen. Në mesin e viteve ’80, misionet e saj në Kalkutë kishin nën kujdes mijëra fëmijë, të sëmurë, viktima të lebrozës dhe të moshuar të braktisur, duke bërë që emri i saj të kthehej në simbol të humanizmit.

Pas ndryshimeve politike në Shqipëri, Nënë Tereza u kthye disa herë, duke hapur shtëpi të Misionareve të Dashurisë në vitin 1991 dhe duke ruajtur gjithmonë lidhjen shpirtërore me vendin e saj. Ajo u nda nga jeta më 6 shtator 1997. Më 19 tetor 2003 u lumturua nga Papa Gjon Pali II dhe më 4 shtator 2016 u shpall shenjtore nga Papa Françesku, duke u njohur përgjithmonë si Shën Tereza e Kalkutës.

Mesazhet e saj te paqes, prekën zemrat e miliona besimtarëve nëpër botë duke u shndërruar kështu në një nga figurat më frymëzuese të historisë së njerëzimit

The post Rikthimi i Nënë Terezës në atdhe, pas dekadash refuzimi appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “Si”– Musine Kokalari lindi më 10 shkurt 1917 në Adana të Turqisë, në familjen e njohur Gjirokastrite, të etur për dije dhe të përkushtuar ndaj vlerave kombëtare. Në vitin 1920, ajo u rikthye në Gjirokastër së bashku me familjen. Si fëmija më i vogël i familjes, Musineja u rrit me përkujdes të veçantë dhe shpejt tregoi një pasion të jashtëzakonshëm për letërsinë dhe folklorin shqiptar. Libraria “Venus”, e zotëruar nga vëllai i saj Vesim Kokalari në Tiranë, u bë një vend i rëndësishëm ku Musineja zhvilloi interesat e saj kulturore gjatë viteve ’30.

Shkollimin fillor dhe të mesëm e kreu në Tiranë, duke studiuar fillimisht në institutin “Qiriazi” dhe më pas në institutin e ciklit të mesëm “Nëna Mbretëreshë”. Në vitin 1937, artikujt e saj mbi problemet sociale u publikuan në gazetën “Shtypi” nën pseudonimin “Muza”. Më 1938, Musineja nisi studimet në Fakultetin e Letërsisë Moderne në universitetin “La Sapienza” në Romë, ku një vit më vonë botoi veprën e saj të parë letrare, “Siç më thotë nënua plakë”, një koleksion rrëfenjash të frymëzuara nga kultura popullore e Gjirokastrës, duke vendosur në qendër figurën e gruas dhe sfidat e saj në një shoqëri patriarkale. Ky libër konsiderohet vepra e parë e publikuar nga një grua shqiptare.

Gjatë qëndrimit në Itali, Musineja shkroi gjithashtu një fjalor Italisht-Shqip dhe një ditar të njohur si La Mia Vita Universitaria, ku përjetoi përvojat e saj si studente në një vend të përfshirë nga lëvizja fashiste. Në vitin 1942, ajo diplomoi me rezultate të shkëlqyera dhe u rikthye në Shqipëri, duke u angazhuar në lëvizjet antifashiste dhe antikomuniste.

Në Tiranë, Musineja kontribuoi në gazetën “Gruaja Shqiptare” dhe u bë pjesë e themelimit të Partisë Social Demokrate të Shqipërisë. Në vitin 1944, bashkë me Prof. Isuf Luzi, publikoi numrin e parë të gazetës së partisë, “Zëri i Lirisë”, dhe vazhdoi të promovojë idealet demokratike përmes librarisë “Venus”, një qendër intelektuale ku mblidheshin dijetarë dhe dashamirës të letërsisë.

Veprimtaria e saj letrare u pasurua me botimin e veprave “Rreth Vatrës” dhe “Sa u tunt Jeta”, si dhe me mbledhjen e legjendave dhe rrëfenjave nga mbarë Shqipëria, duke dokumentuar trashëgiminë folklorike kombëtare. Por, kjo periudhë frytdhënëse përkon me një kohë tragjike: forcat komuniste nisën një përndjekje të egër ndaj intelektualëve dhe patriotëve, duke vrarë dy vëllezërit e saj më të mëdhenj, Vesim dhe Muntaz, më 12 nëntor 1944.

Për bindjet e saj demokratike dhe përpjekjet për pluralizëm, Musine Kokalari u arrestua dy herë në nëntor 1945 dhe më 23 janar 1946, duke iu nënshtruar torturave të vazhdueshme. Gjatë procesit gjyqësor, ajo qëndroi e palëkundur, duke mbrojtur të drejtën për zgjedhje të lira dhe pluralizëm politik. U dënua me 25 vjet burg, nga të cilat kaloi 16 vite, si dhe u internua më pas në Rrëshen, ku punoi në kushte të vështira nën vëzhgimin e rreptë të regjimit.

Edhe nën tortura dhe persekutim, Musineja nuk e ndërpreu aktivitetin intelektual. Në fshehtësi, më 1972 përfundoi librin “Si lindi Partia Social Demokrate”, duke dokumentuar vizionin e saj demokratik dhe alternativën e progresit për Shqipërinë. Ajo vdiq në gusht të vitit 1983, e sëmurë dhe e braktisur nga shërbimet shëndetësore, duke lënë pas një trashëgimi të pasur kulturore dhe politike. Ndërroi jetë si sot 42 vjet më parë, në 13 Gusht të vitit 1983.

Musine Kokalari mbetet simbol i rezistencës intelektuale dhe politike, si disidentja e parë shqiptare, e cila guxoi të sfidonte tiraninë dhe të mbrojë liritë demokratike në një kohë kur ato ishin në rrezik të madh.

The post Musine Kokalari – Shkrimtarja e parë disidente shqiptare appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Organizata për mbrojtjen e fëmijëve, CRCA ka reaguar për Kodin e ri Penal, duke shprehur shqetësimin për draftin.

Nga analiza e plotë që ekspertët e CRCA Shqipëri i kanë bërë Kodit Penal, organizata shkruar se “rezulton se dispozitat aktuale nuk përputhen në mënyrë të mjaftueshme me standardet e Bashkimit Europian për mbrojtjen e fëmijëve nga krimi, sidomos të krimeve për qëllime seksuale. CRCA Shqipëri ka identifikuar disa mangësi kritike”, thuhet në deklaratën për median.

Një nga mangësitë është mungesa e kriminalizimit të joshjes seksuale dhe mesazheve me natyrë apo për qëllime seksuale online. 

Sipas CRCA, drafti i paraqitur i Kodit nuk adreson disa nga kërcënimet kryesore në hapësirën dixhitale ndaj fëmijëve siç janë joshja ose kërkesat për angazhim në marrëdhënie seksuale nëpërmjet internetit apo chat/mesazhet me natyrë seksuale, veprime që kriminalizohen sipas Direktivës së BE-së.

Gjithashtu, organizata vëren se ka mangësi në rregullimin dhe kriminalizimin e të gjitha llojeve të materialeve me përmbajtje të dhunës dhe abuzimit seksual me/të fëmijës (CSAM): Drafti nuk përfshin kriminalizimin e CSAM-it virtual, të krijuar nga inteligjenca artificiale, ose të vetë-prodhuar nga vetë fëmija, “duke krijuar boshllëqe të rrezikshme ligjore”.

“Kodi i ri Penal nuk përmban masa të mjaftueshme kundër Trafikimit të Brendshëm dhe atij Dixhital të Fëmijëve”, thuhet në deklaratë, ku shtohet se Kodi Penal vazhdon të ketë probleme me terminologjinë në lidhje me fëmijët.

“Ndonëse Kushtetuta, Konventa për të Drejtat e Fëmijës e OKB-së dhe Ligji për të Drejtat e Fëmijës përcaktojnë se person kosniderohet çdo person nën moshën 18 vjeç, Kodi vijon të përdor termin “i mitur”, i cili nuk ka një përkufizim të qartë ligjor në korpusin e ligjeve në Shqipëri”.

Nisur nga këto mangësi të evidentuara në Kodin e ri Penal, CRCA bën thirrje për veprime të menjëhershme nga ana e Qeverisë dhe Kuvendit të ri, për një dialog të hapur dhe efektiv me organizatat e shoqërisë civile, ekspertët e të drejtave të fëmijës, si dhe punonjësve të drejtësisë (avokatë, prokurorë dhe gjykatës).

The post CRCA: Kodi i ri Penal nuk mbron fëmijët nga krimet se*suale online appeared first on Gazeta Si.

Dita kur lindim shënon fillimin e jetës sonë dhe, sipas numerologjisë, është shumë zbuluese për të ardhmen tonë. Mund të tregojë personalitetin, talentet dhe madje edhe potencialin për sukses financiar.

Në një postim të kohëve të fundit në TikTok, krijuesi i përmbajtjes Oriental Divination trajtoi pikën e fundit, duke ndarë gjashtë data lindjeje që tregojnë se do të përjetoni bollëk financiar gjatë gjithë jetës suaj. Shkurt, njerëzit e lindur në gjashtë ditët pasuese të çdo muaji do të fitojnë shumë para në një moment të jetës së tyre.

Në ditën e 1-rë dhe të 4-të të muajit

“Njerëzit e lindur në këto ditë janë të bekuar me pasuri që nga lindja”, tha krijuesi i TikTok. “Ata kanë një lidhje të fortë me energjinë shpirtërore dhe pavarësisht se nga çfarë lloj familjeje vijnë, ata janë të destinuar për sukses dhe bollëk.”

Numerologjia thotë se ata që kanë lindur në ditën e parë të muajit janë mendimtarë të pavarur, udhëheqës të lindur dhe vizionarë të vërtetë. Thuhet gjithashtu se janë ambiciozë, të orientuar drejt qëllimeve dhe mjaftueshëm të fortë për të duruar vështirësitë. Në mënyrë të ngjashme, njerëzit e lindur në ditën e katërt të muajit kanë tipare të ndryshme, por po aq të vlefshme. Ata lavdërohen për punën e tyre të palodhur, këmbënguljen dhe besueshmërinë. Është e rrallë që dikush të fitojë para pa pak punë të palodhur dhe qëndrueshmëri.

Në ditën e 7-të dhe të 9-të të muajit

“Këto data prodhojnë yje të vegjël me fat”, sipas astrologjisë, dhe ata që kanë lindur në ditën e shtatë ose të nëntë të muajit kanë fat veçanërisht të mirë kur bëhet fjalë për sipërmarrjet e biznesit, karrierat dhe fitimin e parave.

Njerëzit e lindur në ditën e shtatë të çdo muaji kanë intuitë të fortë dhe një mendje të mprehtë. Megjithatë, për të përfituar sa më shumë nga talentet e tyre, Numerologjia rekomandon që ata të përqendrohen në një rrugë karriere, në vend që të ndryshojnë vazhdimisht punë. Ata që kanë lindur në ditën e nëntë kanë empati të lartë dhe një ndjenjë dhembshurie. Ata kanë tendencë të tërheqin para pa menduar shumë për to dhe mund të marrin një trashëgimi të papritur, për shembull, dhe kështu të fitojnë shumë para. Megjithatë, ka shumë të ngjarë që ata ta përdorin rehatinë e tyre financiare për të ndihmuar të tjerët dhe për ta bërë botën një vend më të mirë.

Në ditën e 18-të dhe të 19-të

Ata që lindin në këto data nuk janë të destinuar vetëm për sukses – ata janë të destinuar të bëhen milionerë. “Këta individë janë të prirur natyrshëm për pasuri dhe janë të destinuar të bëhen shefa të mëdhenj në të ardhmen”, tha Tiktoker. “Ata dallohen me talentin dhe punën e tyre të palodhur.”

Numerologjia thotë se njerëzit e lindur më 18 të çdo muaji janë ambiciozë, të sigurt dhe strategjikë. Ata janë në gjendje të organizojnë dhe të frymëzojnë të tjerët, duke i bërë të përshtatshëm për pozicione udhëheqëse. Megjithatë, ata duhet të jenë të kujdesshëm që të mos hidhen me kokë në fushën e parë që u tërheq vëmendjen. “Duhet të jeni të gatshëm të merrni kohën tuaj përpara se të zgjidhni një karrierë”, thotë ai.

Njerëzit e lindur më 19 të muajit janë gjithashtu ambiciozë dhe kanë një dëshirë të thellë për pavarësi, sukses dhe pushtet. Ata nuk kanë frikë të marrin rreziqe të mëdha, të cilat, për fat të mirë për ta, shpesh shpërblehen. Vendosmëria e tyre e kombinuar me kreativitetin e tyre do të thotë se ata kanë aftësinë për të arritur gjëra të mëdha në fushën financiare.

The post Njerëzit e lindur në këto data janë të destinuar të fitojnë para appeared first on iconstyle.al.

Nga Gazeta Si- Klodian Matija mbërriti në Itali 27 vjet më parë nga Shqipëria. Ai zbarkoi në bregdetin italian nga një gomone kur ishte vetëm 16 vjeç.

“Me mua, kishte shumë nga bashkatdhetarët e mi”, tregon ai, dhe e bën këtë me shumë kënaqësi, sepse, siç i pëlqen të theksojë, “nuk kam aspak turp për aventurën time”.

Sot, në moshën 43 vjeç, ai është presidenti i parë i Rotary-t i lindur jashtë Italisë, duke drejtuar Klubin Rotary Cesenatico Mare, një shoqatë e Rotary International, organizatë ndërkombëtare e klubeve të shërbimit të dedikuara për të ndihmuar komunitetet lokale dhe globale përmes aktiviteteve vullnetare dhe projekteve të shërbimit.

Klubet Rotary, si ai në Cesenatico Mare, përbëhen nga profesionistë dhe udhëheqës të komunitetit të cilët janë të përkushtuar për të dhuruar kohën, aftësitë dhe burimet e tyre për të përmirësuar jetën e të tjerëve.

Me origjinë nga Lezha, ai filloi të punonte në Pistoia, Toskanë, duke bërë shumë punë: nga shpërndarja e fletëpalosjeve e deri te montues. Pastaj hyri në industrinë e hotelerisë, ku gjeti rrugën e tij.

“Dy vitet e para në një hotel, pastaj në vitin 2013 shkova në Bellaria, ku një familje italiane më mirëpriti dhe më lejoi të rritesha dhe të piqesha përmes përvojave të ndryshme profesionale”, thotë ai.

Matija tani flet pesë gjuhë dhe është presidenti i parë shqiptar i klubit Rotary në Itali. Ai i tregon Il Resto del Carlino-s për projektet e tij: i pari është “Festivali i Miqësisë”, i planifikuar për 6 gusht. Më 26 gusht, mbrëmja Rotary do të mbahet në Hipodromin e Cesenës me klube nga zona qendrore e Romagnës.

Ai nuk e kufizon veten vetëm në verë, duke parashikuar edhe projekte të vjeshtës.

Projekte të tjera në vazhdim janë konfirmuar, duke përfshirë mbështetjen për spitalin Cesenatico për blerjen e një makine me ultratinguj, iniciativa në favor të të rinjve me fibrozë cistike dhe Grantin Global në favor të Casa Rozalba në Shqipëri.

The post Nga emigrant shqiptar në president i parë jo-italian i shoqatës së vullnetarizmit… appeared first on Gazeta Si.

Një studim i kryer në Japoni ka zbuluar se qentë janë shumë më intuitivë nga sa kemi menduar. Ata janë në gjendje të dallojnë personat që janë treguar të pasjellshëm apo mizorë ndaj pronarit të tyre dhe në mënyrë të natyrshme tregohen të rezervuar apo mosbesues ndaj tyre.

Studiuesit zbuluan se qentë vëzhgojnë ndërveprimet mes njerëzve dhe “prindit” të tyre njerëzor, dhe bazuar në sjelljen e të tjerëve, formojnë një opinion emocional për ta.

Ky zbulim tregon se qentë jo vetëm që ndjejnë, por edhe “gjykojnë”, duke reaguar emocionalisht ndaj mënyrës se si trajtoheni ju nga të tjerët.

Përveç kësaj, hulumtimet tregojnë se qentë janë në gjendje të kuptojnë fjalët, të përjetojnë xhelozi, dhe të lidhen emocionalisht në mënyrë të thellë me njerëzit.

The post Qentë e nuhasin “energjinë e keqe”: Mund të dallojnë njerëzit që ju trajtojnë keq appeared first on iconstyle.al.

Gazeta Si – Tetëdhjetë vjet pasi bomba atomike u hodh në Hiroshima më 6 gusht 1945, kujtimi i asaj ngjarjeje shkatërruese vazhdon ta përcaktojë dhe ndikojë qytetin shumë më qartë sesa në vendet e tjera ku shpërtheu lufta në shekullin e kaluar.

Ky është rezultat i vendimeve specifike të marra nga administratat e njëpasnjëshme komunale të Hiroshimës dhe shumë shoqata të krijuara në qytet posaçërisht për të përjetësuar kujtimin e asaj që ndodhi.

Është e pamundur të mos e vëresh: atraksioni kryesor, praktikisht i vetmi në qendër të qytetit, është Parku Memorial i Paqes, një park memorial prej 12,000 metrash katrorë që paraqet mbi 30 statuja dhe instalime që përkujtojnë bombën, duke filluar me atë për viktimat koreane në Kullën e Sahatit, e cila bie çdo ditë në orën 8:15 të mëngjesit.

Ekziston edhe Flaka e Paqes: ajo u ndez më 1 gusht 1964, me qëllimin për ta shuar atë vetëm kur bota të jetë e lirë nga armët atomike – një skenar që sot duket shumë i largët.

Parku Memorial i Paqes është ndoshta i vetmi vend në të gjithë Japoninë ku është e rrallë të shohësh turistë duke buzëqeshur dhe duke bërë fotografi.

Megjithatë, është gjithashtu një vend i qetë, shpesh i mbushur me djem dhe vajza japonezë që vijnë atje për drekë ose për të kaluar kohën.

Rreth 100 metra larg, ka një pllakë mjaft të papërshkrueshme në një stendë mermeri: duke ecur pranë saj, mund të duket si çdo shenjë tjetër turistike.

Megjithatë, ajo shënon vendin e saktë ku shpërtheu bomba, 600 metra mbi tokë. Zona ishte e ekspozuar ndaj temperaturave midis 3,000 dhe 4,000 gradë celsius dhe shumë njerëz brenda një rrezeje kilometri vdiqën menjëherë.

Rreth 70,000 njerëz vdiqën më 6 gusht 1945, dhe numri u rrit në 100,000 deri në fund të vitit. Nëntëdhjetë përqind e ndërtesave të qytetit u shkatërruan, dhe qendra e qytetit u rrafshua me tokë. Hiroshima u rindërtua plotësisht pas përfundimit të luftës.

E vetmja ndërtesë që mbeti pjesërisht në këmbë sot njihet si “kupola”. Ajo u përdor nga Prefektura e Hiroshimës për të pritur ekspozita tregtare dhe ndodhet 135 metra në vijë ajrore nga qendra e shpërthimit.

Nuk është restauruar kurrë, duke shërbyer si një lloj kujtese: silueta e saj, me shtyllat dhe strukturën e çatisë, është përshkruar në bluza, gjilpëra dhe magnete, dhe tani është një simbol i shkatërrimit bërthamor.

“Prania e kaq shumë memorialeve në qendër lidh të kaluarën me të tashmen, madje edhe në një nivel vizual”, thotë Yoshifumi Ishida, drejtor i Muzeut Memorial të Paqes në Hiroshima.

Ka disa arsye pse Hiroshima mbetet kaq ngushtë e lidhur me një ngjarje që e shkatërroi plotësisht. Që në moshë të re, djemtë dhe vajzat që ndjekin shkollat e qytetit marrin pjesë në projekte dhe klasa speciale mbi historinë e shpërthimit, armët atomike dhe rreziqet e tyre, gjë që ndihmon në rritjen e ndërgjegjësimit.

Shumë banorë kanë gjithashtu të paktën një të afërm, mik ose të njohur që ka vdekur ose ka vuajtur nga efektet e shpërthimit, dhe kështu ata gjithmonë kanë folur rregullisht për të.

“Nuk mendoj se njerëzit nuk duan të harrojnë, thjesht nuk munden”, thotë Toshiya Umehara, një ish-gazetar dhe profesor në Institutin e Paqes në Hiroshima, një qendër kërkimore brenda Universitetit të Hiroshimës.

“Jo të gjithë [që jetojnë në qytet] specializohen në çarmatimin bërthamor, por ideja e ‘mospërsëritjes së Hiroshimës’ është pranuar gjerësisht” dhe e përhapur midis banorëve.

Umehara thotë se çdo vit më 6 gusht, në përvjetor, është e zakonshme të shohësh njerëz në Hiroshima të ndalen në orën 8:15 të mëngjesit, ndoshta në rrugën e tyre për në punë ose diku tjetër, dhe të mbajnë një moment heshtjeje. “Nuk perceptohet si e çuditshme; përkundrazi, është normale”, thotë ai.

Pasojat e shpërthimit mbetën të dukshme për dekada dhe ndihen ende sot, kryesisht për shkak të efekteve të rrezatimit në trupin e njeriut, të cilat rrisin rrezikun e kancerit dhe defekteve të lindjes tek fëmijët.

Për vite me radhë, nivelet e rrezatimit në Hiroshima kanë qenë të sigurta dhe në përputhje me ato të shumë qyteteve të tjera, por ka ende njerëz që vuajnë nga probleme të lidhura drejtpërdrejt ose tërthorazi me bombën.

Ishida, drejtori i muzeut, thotë se disa nga pyetjet më të zakonshme që bëjnë vizitorët janë: “Sa kohë ishte rrezatimi i dëmshëm për shëndetin?” dhe “A janë efektet të trashëgueshme?”

Kujtesa ruhet edhe nëpërmjet iniciativave qeveritare. Statusi i qytetit përkujtimor u njoh nga një ligj i vitit 1949 që lehtësoi rindërtimin dhe në vitin 1982, kryetari i atëhershëm i Bashkisë së Hiroshimës, Takeshi Akari, themeloi shoqatën që tani quhet Kryetarë Bashkie për Paqe. Anëtarët e saj përfshijnë kryetarët e bashkive të gati 8,500 qyteteve, mbi 3,000 prej të cilave janë në Evropë.

Së fundmi, një rol të pazëvendësueshëm në këtë proces luajnë “hibakushat”, njerëzit që i mbijetuan shpërthimit dhe përjetuan efektet e tij.

“Hibakushat” janë diskriminuar prej kohësh, nga frika dhe injoranca e përgjithshme rreth efekteve të rrezatimit, të cilat kishin frikë se ishin ngjitëse: në vitet pas shpërthimit të bombës atomike, shumë as nuk donin t’u afroheshin atyre.

Që nga viti 1995, qeveria ka njohur kujdesin e tyre mjekësor dhe ka ofruar mbështetje financiare. Roli i “hibakushave” ka qenë gjithashtu vendimtar në përhapjen e të ashtuquajturës “tabu bërthamore”, besimit të përbashkët se përdorimi i armëve atomike duhet të shmanget gjithmonë.

Sipas të dhënave zyrtare, që nga marsi i vitit 2025, në Japoni kishte 99,130 “hibakusha” të njohura zyrtarisht (njohja filloi në vitin 1957), afërsisht 48,000 prej të cilëve ishin në Hiroshima.

Mosha mesatare është 86 vjeç: ndërsa plaken, do të jetë gjithnjë e më e vështirë të merren rrëfime të dorës së parë për atë që ndodhi.

Bisedat publike nga “hibakushat” ose familjet e tyre mbahen shpesh në muze dhe shumë shoqata janë aktive në qytet që përfshijnë njerëz me përvojë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë me bombën.

Në vitin 2024, njëra prej tyre, Nihon Hidankyo, mori Çmimin Nobel për Paqen. Ai përbëhet nga “hibakusha”, të cilët promovojnë nisma ndërgjegjësimi mbi këtë çështje dhe bëjnë thirrje për eliminimin e të gjitha armëve bërthamore.

Sot, në 80-vjetorin e shpërthimit, në Hiroshima po mbahen ngjarje dhe ceremoni të ndryshme, me përfaqësues nga mbi 120 vende dhe rajone që pritet të marrin pjesë, numri më i lartë ndonjëherë.

Do të jenë të pranishëm edhe delegatë nga vendet që aktualisht kanë një arsenal bërthamor, përfshirë Francën, Mbretërinë e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin, i cili, siç dihet, nuk e ka konfirmuar kurrë zyrtarisht programin e tij bërthamor, megjithëse dihet se ekziston dhe është shumë i përparuar.

Kryetari i Bashkisë së Hiroshimës, Kazumi Matsui, paralajmëroi për rreziqet e riarmatimit bërthamor dhe idenë se armët bërthamore janë të nevojshme për të mbrojtur sigurinë e vendit të vet.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Në Hiroshima, është ende 6 gushti i vitit 1945 appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”- Më 6 gusht 1908, 117 vjet më parë, lindi në Gjirokastër një ndër figurat më të ndritura të kulturës dhe shkencës shqiptare,  gjuhëtari, akademiku dhe Mësuesi i Popullit, Eqrem Çabej.

I konsideruar si një nga patriarkët e gjuhës shqipe, Çabej ka lënë një trashëgimi të jashtëzakonshme shkencore në fushën e gjuhësisë, me theks të veçantë në studimin e zanafillës dhe zhvillimit historik të shqipes. Ai njihet gjerësisht si një ndër autoritetet më të mëdha në albanologji, me pjesëmarrje të denjë në forume ndërkombëtare dhe botime në revista shkencore të huaja.

Studimet e para i kreu në Austri, ku përfundoi gjimnazin në Klagenfurt dhe më pas studioi gjuhësi krahasuese dhe albanologji në universitetet e Gracit dhe të Vjenës, ku mori titullin “Doktor i Filozofisë” në vitin 1933. Pas kthimit në Shqipëri, kontribuoi në arsim si mësues dhe pedagog në qytete të ndryshme, ndërsa pas vitit 1944 nisi punën e tij kërkimore pranë Institutit të Shkencave dhe më pas në Universitetin e Tiranës.

Eqrem Çabej ka qenë anëtar themelues i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe një nga figurat kyçe të hartimit të normave të drejtshkrimit të shqipes. Ai dha ndihmesë të pazëvendësueshme në përgatitjen e teksteve universitare dhe hartimin e fjalorëve e terminologjive shkencore.

Ndër veprat më të rëndësishme të tij përmenden: “Studime etimologjike në fushë të shqipes” (7 vëllime) “Fonetika historike e shqipes” “Hyrje në historinë e gjuhës shqipe” Botimi kritik i “Mesharit” të Gjon Buzukut si dhe shumë artikuj dhe studime në fushat e folklorit, etnografisë dhe historisë së letërsisë.

Eqrem Çabej është nderuar me titujt dhe çmimet më të larta shtetërore, përfshirë Çmimin e Republikës dhe Urdhrin “Nderi i Kombit”. Ai ndërroi jetë në Romë në vitin 1980, por vepra e tij vijon të jetojë si themel i gjuhësisë moderne shqiptare.

The post 117 vjet nga lindja e Eqrem Çabejt appeared first on Gazeta Si.

Nga Mohammed Mhavish- Akhrasi, një psikiatër për fëmijë dhe adoleshentë, humbi shtëpinë e tij nga një goditje izraelite në fillim të vitit 2024. Ai dhe familja e tij janë zhvendosur disa herë, duke jetuar në tenda ku tenda e çadrës laget nga djersa e shumë njerëzve të shtypur në hapësira të ngushta. Nuk ka më një zyrë me mure të bardha, as nuk mban më një distinktiv. Por ai vazhdon punën, duke vizituar rreth pesëdhjetë pacientë në ditë, shumica fëmijë.

Një nga pacientet e tij të rregullta është një vajzë rreth katërmbëdhjetë vjeçare, që i mbijetoi një goditje e cila vrau  të gjithë familjen. U zgjua në një njësi të kujdesit intensiv, e vetme, pa e ditur ku kishin shkuar të tjerwt. Tani ulet përballë Akhrasit në heshtje, derisa e pyet, përsëri e përsëri, nëse mund t’i kthejë ata. Ai nuk ka përgjigje,  vetëm një laps të heshtur dhe një libër me bojëra, duke shpresuar se ajo do t’i përdorë për të shprehur dhe përpunuar emocionet.

Me sisteme thuajse të shkatërruara dhe burime pothuajse zero, profesionistë si Akhrasi mbështeten në pak mjetet që u kanë mbetur: mbështetje psikosociale, terapi njohëse tw sjelljes dhe strategji të improvizuara për përballim.

 Fëmijët mësojnë teknika frymëmarrjeje, rregullim emocional dhe mënyra për të përballuar mendimet mbytwse. Kur është e mundur, bashkëpunojnë me stafin mjekësor të mbingarkuar për të siguruar medikamente psikotrope për pacientë me depresion të rëndë, psikoza ose ide suicidale. Por, siç thotë Akhrasi, mbështetja profesionale është reduktuar në mesazhe zanore mes kolegësh që pyesin vetëm një gjë: “A është ende gjallë?”

Punonjësit shëndetësorë shpesh përjetojnë trauma të dyta,  një lloj dëmtimi emocional nga ekspozimi i vazhdueshëm ndaj dhimbjes së të tjerëve. Por nuk ka asgjë “të dytë” në traumën që përjetojnë specialistët e shëndetit mendor në Gaza.

 “Ne po përballemi, po vajtojmë, po mbijetojmë dhe po punojmë, të gjitha njëkohësisht,” thotw Akhrasi. “Nuk ka hapësirë për emocionet e mia. Ato qëndrojnë në kraharor si një gur.”

Jashtë sesioneve, ai kërkon ujë ose përpiqet të qetësojë prindërit e tij. Nuk ka kohë për të shkruar shënime, për të reflektuar, madje as për t’u thyer. “Ne përpiqemi t’i mbajmë të tjerët që të mos bien,” thotë ai. “Por edhe unë po bie, thjesht më qetësisht.”

Në Gaza, terapia është kthyer në një gjuhë të mbijetesës. Mbi gjashtëdhjetë mijë njerëz janë vrarë në më pak se dy vjet. Por pasojat e padukshme përfshijnë lagje të shkatërruara dhe komunitete të fshira nga harta. Të mbijetuarit përballen me uri, kolaps të shërbimeve shëndetësore dhe frikën e përditshme të ekzistencës.

Efekti te fëmijët është katastrofik. Në vitin 2024, UNICEF vlerësoi se pothuajse të gjithë 1.2 milion fëmijët e Gazës kanë nevojë për mbështetje të menjëhershme mendore dhe psikosociale. Shumë nuk flenë ose zgjohen duke bërtitur, të kapur fort pas të afërmve nga frika. Disa kanë humbur aftësinë për të folur, disa luajnë “sulmin ajror”, ose simulojnë vdekjen.

Deri në shkurt 2024, UNICEF vlerësoi se të paktën shtatëmbëdhjetë mijë fëmijë kishin mbetur të pashoqëruar ose të ndarë nga familjet. Deri në prill, Ministria e Shëndetësisë në Gaza kishte dokumentuar mbi dymbëdhjetë mijë fëmijë të lënduar,  një shifër që në vitin 2025 është rritur në pesëdhjetë mijë të vrarë ose të lënduar. Fëmijët e mbijetuar, të vetëm dhe të traumatizuar, janë jashtëzakonisht të pambrojtur psikologjikisht.

Kur një nga pacientët e Akhrasit bëhet suicidal, ai nuk ka ku ta dërgojë për trajtim. Shumica e spitaleve janë jashtë funksionit dhe strehëzat për shëndetin mendor janë shkatërruar. Ai mund vetëm të këshillojë një të afërm që të qëndrojë pranë fëmijës, pa gjumë gjatë gjithë natës. Në mëngjes, Akhrasi shkon sërish të kontrollojë. “Ka shumë fëmijë që kanë nevojë për trajtim në institucione, por ne nuk kemi as hapësirë, as staf,” më tha ai. “Dhe as kohë. Ne bëjmë vetëm ndihmë emergjente emocionale. Ne jemi linja e parë dhe e fundit.”

Ai përmend një djalë tetëvjeçar, i cili kishte qenë i lumtur, kurioz dhe energjik. Por pas humbjes së prindërve dhe dy motrave, fëmija refuzoi të fliste për ditë të tëra. Sytë i mbante gjithmonë ngulur mbi rërën poshtë këmbëve. Sillte lëndë të papërpunuar dhe i përqendrohej me orë, duke i grumbulluar dhe duke u dhënë formë. Kur në fund foli, i tha Akhrasit: “Unë po ndërtoj një shtëpi për ta. Një shtëpi nën tokë, që raketat të mos i gjejnë më.” Akhrasi më tregoi se si ky djalë tani nuk do të largohet më nga tendat, sepse beson se nëse do të largohet, “ata do të kthehen dhe nuk do ta gjejnë dot”.

“Ka qindra fëmijë të tillë,” tha ai. “Fëmijë që nuk luajnë më. Që nuk flasin. Që nuk i besojnë më askujt. Ata nuk janë më fëmijë. Janë shndërruar në hije.”

Një nga kolegët e tij është Amani, psikologe dhe këshilluese e fëmijëve, e zhvendosur në Rafah. Edhe ajo ka humbur shtëpinë dhe kolegët e saj. Asaj nuk i ka mbetur më asnjë kontenier apo dhomë për të zhvilluar sesionet. Fëmijët vijnë në një tendë të improvizuar, ku nuk ka as privatësi, as dritë, dhe shpesh as qetësi. “Ne jemi mësuar të dëgjojmë fëmijët. Tani, gjatë sesioneve, ne dëgjojmë zhurmën e dronëve dhe bombave,” tha ajo. “Dhe frikën e tyre e ndjejmë në trupin tonë.”

Amani shpesh takon fëmijë që i kanë humbur të dy prindërit. Ata nuk e shikojnë më në sy, nuk përgjigjen dhe qëndrojnë larg. Disa nuk flasin për javë të tëra. “Ata janë të ngrirë nga trauma,” thotë ajo. “Kjo është një formë e rëndë e reagimit traumatik.” Ajo përpiqet t’i ndihmojë të rikthehen në kontakt me realitetin përmes lojërave, artit, frymëmarrjes së thellë. Në një sesion me vajza që kishin humbur prindërit, njëra prej tyre filloi të qante dhe të bërtiste. Vajzat e tjera u bashkuan me të. “Ne i lamë të gjithë të qanin,” tha ajo. “Është më e shëndetshme sesa të mbetet brenda trupit, si një plagë që nuk shërohet kurrë.”

Por Amani e di që edhe ndërhyrja më e mirë nuk mjafton kur realiteti nuk ndryshon. Të flasësh për siguri, qetësi apo shpresë me fëmijë që nuk kanë ujë, ushqim, një vend të sigurt për të fjetur apo për të vajtuar të dashurit e humbur, është si të mbjellësh fara në shkretëtirë. “Fëmijët e dinë që bota nuk i mbron dot,” thotë ajo. “Prandaj ne përpiqemi të jemi pranë tyre ndonjëherë kjo është e vetmja mbrojtje që kanë.”

Përballë kësaj katastrofe, shumë profesionistë të shëndetit mendor janë detyruar të gjejnë mënyra të reja për të vazhduar. Disa përpiqen të krijojnë grupe mbështetjeje në kampe të strehimit, duke u ofruar prindërve udhëzime për të ndihmuar fëmijët e tyre të përballen me dhimbjen. Të tjerë përdorin teknologjinë në mënyrë të kufizuar, si mesazhe zanore ose rrjete sociale, për të ndarë këshilla praktike mbi përballimin e traumës kolektive.

Por vetë punonjësit e shëndetit mendor janë të rraskapitur. Ata nuk kanë më energji, hapësirë emocionale apo mbështetje për të përballuar atë që po jetojnë. Janë duke punuar të plagosur, të uritur, të dëshpëruar. “Ne nuk jemi më profesionistë që ndihmojmë të tjerët të shërohen,” tha një psikolog i ri. “Ne jemi dëshmitarë të fundit të një brezi që po zhduket.”

Disa punonjës shëndetësorë kanë humbur familjet e tyre, kolegët, apo janë plagosur vetë. Ata vazhdojnë të ofrojnë mbështetje jo sepse kanë fuqi, por sepse ndihen përgjegjës për ata që kanë mbetur. Është një formë e dhimbshme e rezistencës, një betejë për të ruajtur njerëzillëkun përballë shkatërrimit të plotë.

Në fund, ajo që mbetet nuk është thjesht trauma individuale apo dhimbja psikologjike. Është një plagë kolektive, një brez që rritet mes rrënojave, duke mbartur kujtimet e humbjes dhe frikës. “Nuk kemi më fjalë për të përshkruar atë që ndjejmë,” më tha një terapist. “Trauma është bërë mënyrë jetese.”

Dhe megjithatë, ata vazhdojnë. Çdo ditë, një grup i vogël njerëzish , pa zyra, pa mjete, pa siguri  përpiqen të krijojnë një fije lidhjeje, një ndjesi të përkohshme qetësie, një vend ku një fëmijë mund të qajë pa frikë. Sepse, edhe në errësirën më të thellë, ata e dinë se një akt i vogël kujdesi mund të mbajë një jetë të thyer nga shkatërrimi i plotë.

Burimi: The New Yorker

The post Të trajtosh traumat kolektive në Gaza appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘Si’- Besmira është një grua e re dhe e bukur që çdo ditë e kalon duke parë telefonin e saj të vjetër, në pritje të një telefonate nga bashkëshorti i saj, Arbeni, i cili ndodhet mijëra kilometra larg, në Angli.

Çifti, të dy 32-vjeçarë, ëndërrojnë të kenë fëmijë, por kjo mbetet ende vetëm një ëndërr.

Kanë kaluar katër vjet që kur Besmira, ish-statisticiene shtetërore, nuk e ka parë Arbenin nga afër. Në vitin 2021, ai u largua nga Shqipëria për të punuar në Mbretërinë e Bashkuar, duke paguar 5.000 paund për një kalim të paligjshëm me gomone përmes Kanalit nga Franca.

Fillimisht shkoi në Liverpool për të punuar si kopshtar, më pas u vendos në Manchester, ku tani punon në një kantier ndërtimi, jeton në një dhomë të vogël me qira dhe punon 12 orë në ditë, gjashtë ditë në javë, për të fituar para që i dërgon gruas dhe familjarëve në Shqipëri.

Besmira është një nga qindra gra në Has, në veri të Shqipërisë, që janë viktima të këtij fenomeni emigracioni. Ashtu si Arbeni, shumë burra dhe djem nga kjo zonë kanë emigruar ilegalisht në Britani për shkak të krizës së papunësisë në vend.

Vetëm në vitin 2022, 13.000 shqiptarë – disa prej tyre adoleshentë – hynë ilegalisht në Mbretërinë e Bashkuar me gomone, duke besuar se atje do të gjenin “tokën e mjaltit dhe qumështit”, me mundësi të pafundme për të fituar para, kryesisht në tregun e zi.

Tre vite më parë, gati 4 nga 10 migrantë që kalonin Kanalin me gomone ishin nga Shqipëria, dhe Has-i, me vetëm 5.000 banorë, kishte numrin më të lartë të emigrantëve.

Një qytet që jeton për Britaninë

Në Has, lidhja me Mbretërinë e Bashkuar është e dukshme kudo. Dy vite më parë, bashkia ngriti një monument me një zemër të dekoruar me flamurin britanik dhe atë shqiptar. Pubet kanë të pikturuar Union Jack në mure, tavolinat e kafeneve janë të zbukuruara me figura të Big Ben-it, dhe një statujë e Mbretëreshës Elizabeth II po ndërtohet pranë bashkisë. Kur ajo ndërroi jetë, Has shpalli ditë zie.

Megjithatë, pas kësaj lidhjeje të veçantë, fshihet një realitet i hidhur: shoqëria është përmbysur.

Djemtë e rinj lënë shkollën dhe u thonë mësuesve, “shihemi në Londër”, në vend të “shihemi rrotull”. Vajzat shëtisin rrugëve pa gjë për të bërë, duke kaluar kohën duke parë thonjtë apo telefonat. Shumë prej tyre nuk punojnë, sepse jetojnë me paratë që u dërgojnë vëllezërit nga Anglia. Ndërkohë, djemtë që duhej të ishin aty për t’u njohur dhe krijuar familje, janë të gjithë larg.

Shoqëria është bërë e pabarabartë: gratë janë bërë kryefamiljare, edhe punë si pastrues rrugësh, dikur të rezervuara për burrat, tani i bëjnë ato. Fëmijët rriten pa baballarë, të cilët i shohin vetëm përmes ekranit të telefonit.

“Paratë nuk janë gjithçka”

Besmira e njeh mirë këtë realitet. “Jam e depresionuar, si shumë gra të tjera këtu që kanë mbetur vetëm,” thotë ajo. “Emigracioni i burrave shkatërron lidhjet familjare. Familjet ndahen. Burrat mund ta harrojnë familjen që lanë pas. Divorcet janë shtuar, kur dikur ishin të rralla në këtë shoqëri të lidhur ngushtë. Qyteti është përmbysur. Po, ka para që dërgohen nga Anglia, por paraja nuk është gjithçka.”

Ajo pranon se ka menduar të shkojë në Britani, por kostoja për t’u futur ilegalisht atje është shumë e lartë. Çmimi për t’u kontrabanduar tani me kamion në tragete është rritur në 22.000 paund, shumë e papërballueshme për të.

Gjithë paratë që Arbeni fiton i dërgon për prindërit dhe të afërmit, me të cilët ajo jeton. “Për udhëtimin tim nuk mbetet asgjë,” shton ajo.

Besmira dhe Arbeni u njohën në Has kur ishin 24 vjeç, u martuan dhe jetuan bashkë për katër vjet para se ai të largohej. Ata e duan njëri-tjetrin, por largësia i ka lodhur. “Duam fëmijë, por nuk kemi arritur të bëjmë realitet ëndrrën tonë. Ai thoshte se do të kthehej, por kjo nuk ndodh kurrë, sepse duhet të dërgojë para. Nuk ka punë për të në Shqipëri,” thotë ajo me sytë e mbushur me lot.

Një shoqëri e thyer

Profesor Festim Dauti, ish-mësues, shpjegon se emigracioni i burrave ka pasoja të thella. “Ekonomikisht është pozitive, por për familjen është e kundërta. Djemtë adoleshentë kanë nevojë për një figurë babai për t’u rritur si qytetarë të mirë,” thotë ai.

Gratë jo vetëm që rrisin fëmijët vetëm, por kujdesen edhe për prindërit e tyre dhe të burrave të tyre. “Është shumë për to. Po bëjnë një punë të madhe që duhej ta ndanin me burrat e tyre,” shton ai.

Në Has, edhe sezoni i dasmave tregon këtë realitet. Meshkujt që kanë leje të rregullt për të qëndruar në Britani kthehen për t’u martuar, por shumë nga nuset nuk mund t’i ndjekin në Angli për shkak të burokracisë dhe kushteve të vizës së bashkëshortit.

Doriana Laci, 19 vjeç, punonjëse në një dyqan fustanesh nusërie, thotë: “Kur djemtë mbarojnë shkollën, nuk punojnë këtu, emigrojnë. Vajzat që vijnë për fustane janë zakonisht vetëm ose me shoqe, duke pritur dhëndurët që të vijnë nga Anglia.”

Shpresa e vetme

Në mesin e kësaj gjendjeje, ka edhe histori si ajo e Edmirit, një ish-emigrant ilegal i deportuar nga Britania në vitin 2022. Pas kthimit, ai u martua dhe pret fëmijën e tij të parë. “Do të jemi një familje e vërtetë, por më mungon paraja që fitoja në Angli,” thotë ai.

Besmira e kupton këtë ndjenjë. Pas intervistës, ajo kthehet në shtëpi për t’u kujdesur për prindërit e saj dhe ata të Arbenit. E ka lënë punën si demografe, e mbytur nga trishtimi dhe vetmia.

“Ndjehem sikur po jetoj një jetë të dytë, jo timen. Të presësh dhe të presësh nuk është mirë për shëndetin tim mendor, as për gratë e tjera të Hasit që janë në të njëjtën pozitë si unë. Ne jemi të martuara, duam fëmijë, e duam njëri-tjetrin. Por vetëm të flasësh në telefon për katër vjet, kjo nuk është një martesë e vërtetë, apo jo?”

Është e vështirë të mos biesh dakord me të.//Daily Mail

The post Daily Mail: Si po e shkatërron Hasin emigracioni drejt Britanisë appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Ekzistojnë dy mënyra për të siguruar ushqim në Rripin e Gazës. E para është të shkosh në njërën nga katër qendrat e shpërndarjes së Fondacionit Humanitar të Gazës, organizatës së krijuar nga Izraeli për të monitoruar shpërndarjen e ushqimit në Rrip.

Izraeli planifikon të zëvendësojë të gjitha OJQ-të e pranishme në zonë, një sistem që ka krijuar kushtet për masakra të vazhdueshme të palestinezëve, pasi ushtria shpesh qëllon mbi civilët që presin në radhë.

Mënyra e dytë është ta blesh atë në tregje, nëse gjendet gjithmonë: problemi është se çmimet janë të papërballueshme për shumicën e njerëzve.

Izraeli kontrollon të gjithë kufijtë e Rripit dhe vendos kufizime shumë të rrepta (ose ndalime totale) për hyrjen e ushqimit dhe mallrave të tjera thelbësore.

Për këtë arsye, gjatë luftës, e cila filloi në tetor 2023, çmimet e mallrave bazë në Gaza janë rritur jashtëzakonisht shumë: tregtarët luftojnë për të gjetur furnizime, dhe pak që gjejnë hidhet në treg me çmime të tepruara.

“New York Times” përpiloi një listë të çmimeve të ushqimeve duke përdorur të dhëna nga Dhoma e Tregtisë e Gazës, një organ lokal që monitoron tregjet në qytetet Deir al-Balah dhe Khan Yunis, përkatësisht në veri, qendër dhe jug të Rripit.

Nëse para luftës, një thas me miell prej 25 kilogramësh kushtonte mesatarisht 9 euro, në fund të korrikut ishte 267 euro.

Një kilogram sheqer shkoi nga më pak se 1 euro në 93 euro. Një kilogram patate ose qepë shkoi nga 0.50 euro në 26 euro, e kështu me radhë.

Çmimet e nevojave të tjera themelore janë rritur gjithashtu. Një sapun kaloi nga 0.5, në 9 euro.

Një pako me 20 pelena, shkoi nga 9 në 130 euro. Një litër naftë (e nevojshme për të furnizuar me energji gjeneratorët, për shembull), shkoi nga më pak se 2, në 31 euro.

Çmimet gjithashtu luhaten shumë, varësisht nga disponueshmëria aktuale. Më 20 korrik, një thas me miell prej 25 kilogramësh, kushtonte 779 euro; më 27 korrik, ra në 195 euro, përpara se të rritej përsëri në 292 euro më 30 korrik.

Tregtarët arrijnë të sigurojnë ushqim dhe mallra të tjera për t’i shitur në tregje përmes trukeve që nuk janë gjithmonë të ligjshme.

Grupet kriminale janë aktive në Rripin e Gazës, duke sulmuar karvanët humanitarë dhe duke vjedhur ushqim.

Ky ushqim më pas arrin te tregtarët e Gazës përmes ndërmjetësve, të cilët paguajnë çmime shumë të larta për të edhe para se ta shesin. Nuk është e qartë se sa ngushtë janë të lidhura këto grupe kriminale me Hamasin.

Disa tregtarë më pas kultivojnë disa produkte direkt, ose i blejnë ato nga pak fermerë vendas ende aktivë dhe i shesin në treg. Ekziston gjithashtu një sistem kontrabande që është ende aktiv, pavarësisht luftës dhe bllokadës izraelite.

Kjo demonstrohet nga fakti që cigaret janë ende të disponueshme në Rrip, një mall i ndaluar nga Izraeli, por që vjen nga jashtë përmes kontrabandës.

Giorgio Monti, drejtori mjekësor i Emergjencave, i cili punoi në Rripin e Gazës deri në fund të qershorit, i tha podkastit “Globo” se “kishte një kohë kur cigaret kushtonin deri në 40 dollarë (35 euro) secila” dhe se në disa raste ato shiteshin “me centimetër”.

Problemit të çmimeve të tepërta i shtohet edhe mungesa e parave cash (e vetmja mënyrë pagese e pranuar nga tregtarët).

Shumica dërrmuese e bankomateve nuk funksionojnë më dhe njerëzit duhet t’u drejtohen ndërmjetësve dhe kontrabandistëve, të cilët mund të ofrojnë para cash në këmbim të komisioneve që tani tejkalojnë 40 përqind.

Për të marrë para cash, duhet të transferohen në mënyrë digjitale shumën e dëshiruar në llogarinë bankare të një ndërmjetësi, i cili më pas e dorëzon atë personalisht pasi të ketë zbritur komisionin.

Basheer al-Farra, një palestinez i zhvendosur në jug të Gazës, i tha agjencisë së lajmeve “Asociated Press”: “Nëse më duhen 60 dollarë, duhet të transferoj 100 dollarë” te ndërmjetësi.

Valuta më e përdorur në Gaza është shekli izraelit, por që nga fillimi i luftës, Izraeli ka ndaluar sjelljen e kartëmonedhave të reja në Rrip.

Kështu, kartëmonedhat ekzistuese kanë përfunduar të konsumuara dhe shumë prej tyre nuk pranohen më nga tregtarët dhe furnizuesit e tyre.

Kjo është arsyeja pse mund të ndodhë që, edhe pasi të kenë marrë para cash, njerëzit ende nuk janë në gjendje të blejnë ushqim.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post 93 euro për një kilogram sheqer, në Gaza! appeared first on Gazeta Si.

Hulk Hogan, një nga emrat më të mëdhenj në historinë e “wrestling” dhe një hero fëmijërie për shumë njerëz në të gjithë botën, ka vdekur në moshën 71-vjeçare.

Legjenda e mundjes dhe e televizionit amerikan ndërroi jetë pas një arresti kardiak.

Hogan, emri i vërtetë i të cilit ishte Terry Gene Bollea, u bë i famshëm në vitet ‘80 si fytyra e WWE.

Prania e tij e jashtëzakonshme dhe ndeshjet e paharrueshme e bënë atë një emër të njohur në të gjithë botën.

The post Ndërron jetë legjenda e WWE, Hulk Hogan appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Që nga 27 maji, e vetmja organizatë e autorizuar për të shpërndarë ushqim në Rripin e Gazës është Fondacioni Humanitar i Gazës (GHF), i themeluar me nxitjen e Izraelit për të zëvendësuar rrjetin e shpërndarjes së ushqimit, i cili për shumë vite përbëhej nga afërsisht 200 OJQ.

Ka përjashtime të kufizuara dhe të rastit, por palestinezët mund të gjejnë ushqim pothuajse ekskluzivisht në qendrat e drejtuara nga GHF-ja.

Ekzistojnë katër qendra, krahasuar me 400 pikat e shpërndarjes që ishin më parë aktive: për të mbërritur aty, duhet një udhëtim i gjatë e i rrezikshëm dhe kalim netësh ose ditësh në radhë, me pak siguri për të marrë diçka.

Pikat e shpërndarjes mbeten të hapura për disa minuta çdo ditë: gjatë kësaj kohe, njerëzit nxitojnë të marrin çfarëdo që munden, pa shumë rregulla.

Vetëm një grusht njerëzish arrijnë të kthehen në shtëpi me disa furnizime ushqimore, ushtarët izraelitë dhe kontraktorët amerikanë shpesh qëllojnë mbi turmat, duke vrarë dhjetëra njerëz çdo herë.

Sipas Kombeve të Bashkuara, që nga 27 maji, më shumë se 1.000 palestinezë janë vrarë, ndërsa përpiqen të sigurojnë ushqim. Katër qendrat zyrtarisht quhen SDS, ose “Vende të Sigurta Shpërndarjeje”, edhe pse nuk janë të sigurta.

Ato kanë struktura të ngjashme: një zonë të rrethuar me gardh të ruajtur nga kulla vrojtimi ushtarake, pranë instalimeve ushtarake, me një rrugë hyrëse në pjesën e prapme për kamionë dhe dy shtigje për këmbësorë, një për hyrje dhe një për dalje.

Tre qendra janë në zonën jugore: Tal al-Sultan (i njohur edhe si Fshati Suedez), Lagjja Saudite dhe Khan Yunis.

Njëra është në qendër të Rripit, pranë korridorit ushtarak Netzarim: Wadi Gaza. Të gjitha janë brenda zonave që Izraeli i përcakton si “operacione ushtarake” (ushtria tani kontrollon 85 përqind të Rripit), që do të thotë zona ku palestinezëve normalisht u ndalohet hyrja: ata mund të hyjnë vetëm kur vendet e shpërndarjes janë të hapura.

Ata veprojnë sipas rregullit “kush vjen i pari, shërbehet i pari”, prandaj është thelbësore të jesh atje i pari. Megjithatë, të kuptosh kur hapen është problemi i parë. Në javët e para, ato hapeshin krejtësisht në mënyrë të paparashikueshme, madje edhe natën.

A ceasefire is not enough. The Israeli military’s weaponisation of aid and starvation to displace and destroy Palestinian society will not stop as long as Israel controls aid distribution. Our new analysis shows how Israel has imposed a deadly aid system through GHF ration… pic.twitter.com/xFQqSwy59b

— Forensic Architecture (@ForensicArchi) July 14, 2025

Tani sistemi është bërë pak më i rregullt (zakonisht në mëngjes, midis orës 9:00 dhe 12:00), por fillimi i shpërndarjes mund të ndryshojë me disa orë. Ka edhe ditë kur biznesi është pezulluar.

GHF njofton orarin e hapjes përmes kanaleve të ndryshme të mediave sociale: një faqe në Facebook, Telegram dhe WhatsApp.

Megjithatë, e bën këtë vetëm disa minuta para hapjes aktuale dhe ka pasur ditë kur postimi që njoftonte mbylljen për shkak të mungesës së stokut, mbërrinte para sinjalizimit të hapjes.

Pra, mediat sociale nuk janë një burim i mjaftueshëm, veçanërisht për ata që duhet të largohen orë më parë për t’u bashkuar me radhët. Njerëzit duhet të afrohen në qendër, pastaj të presin dhe të shpresojnë.

Për të arritur në qendra, nga al Mawasi ose Deir al Balah, mund të duhet të udhëtosh rreth dhjetë kilometra (pothuajse gjithmonë në këmbë): nisja bëhet natën, për t’u afruar sa më shumë me vendin dhe pastaj pritet njoftimi për hapjen.

Duhet të kalohet zona ushtarake dhe ata që e bëjnë këtë shumë herët konsiderohen një “kërcënim” nga ushtria izraelite: ushtarët, dronët dhe tanket qëllojnë. Megjithatë, ata që e bëjnë këtë shumë vonë, mbeten pa ushqim.

Ata që kanë qenë atje, raportojnë se sapo hapet vendi, njerëzit nxitojnë drejt portave dhe pikave të kontrollit: nëse është një alarm i rremë, jeta e tyre është në rrezik.

Ditët e fundit, disa vende të GHF kanë futur një sistem flamujsh: një flamur i gjelbër tregon se vendi është i hapur, një i kuq tregon se është i mbyllur.

Ata e kanë publikuar gjerësisht, madje duke postuar edhe karikatura të krijuara duke përdorur inteligjencën artificiale.

Segmenti i fundit i radhës përfshin një shteg midis gardheve me tela me gjemba, me një seri korsish dhe një pikë kontrolli përfundimtar: skanimet supozohej të verifikonin se kush ishte i kualifikuar për paketën javore, por këto kontrolle shpesh anashkalohen, sipas vetë GHF-së.

Kjo është një fazë tjetër ku mund të lindin probleme të mëdha, për shkak të presionit të turmës dhe dëshpërimit të atyre që kuptojnë se nuk do të marrin asgjë.

Në disa raste, grupe njerëzish janë përpjekur të ngjiten mbi ose të rrëzojnë gardhet: ushtarë dhe kontraktorë janë pushuar nga puna dhe vendet e punës janë mbyllur menjëherë.

Burra të rinj, beqarë, pothuajse gjithmonë mbërrijnë në krye të radhës, ndërsa gratë, fëmijët dhe të moshuarit lihen pas.

Kontraktorët ndonjëherë përpiqen të krijojnë korridore të rezervuara, por këto iniciativa janë sporadike dhe ndonjëherë reagojnë provokime nga ata që mendojnë se janë tejkaluar.

Në faqen e saj në Facebook, GHF njoftoi një shpërndarje vetëm për gra për të enjten (24 korrik), në qendrën “Lagjia Saudite”, me detaje që do të pasojnë një ditë më pas, të premten. Kutitë me ushqim vendosen brenda hapësirës së hapur, mbi tavolina, në arka ose në dysheme.

Ata që hyjnë, marrin çfarë të munden, shpesh duke e transferuar përmbajtjen në qese të sjella nga shtëpia.

GHF pretendon se çdo kuti përmban mjaftueshëm për 60 vakte, dhe kështu i numëron vaktet e shpërndara (pretendohet se ka tejkaluar 80 milionë).

Përmbajtja nuk është gjithmonë e njëjtë, por zakonisht ka 4 kilogramë miell, disa pako makarona, dy pako me fasule, dy pako oriz, një kuti me qese çaji dhe disa biskota.

Vaj gatimi, thjerrëza dhe sheqer gjenden vetëm në disa kuti. Brenda dhjetë, deri 15 minutash, gjithçka mbaron, në një garë që shpesh shndërrohet në të dhunshme.

Për këtë arsye, shumë njerëz duhet të përpiqen të kthehen disa herë, dhe disa po i zhvendosin tendat e tyre në vende më të afërta. Për ata që jetojnë larg, ekspedita mund të zgjasë pjesën më të madhe të ditës dhe të jetë e kotë.

Edhe për ata që kanë arritur të marrin ushqim, problemet nuk kanë mbaruar: ata duhet të rikthehen në udhëtimin e tyre të gjatë për në shtëpi, dhe disa palestinezë se janë ndaluar gjatë kthimit nga burra të armatosur me kapuçë që vodhën të paktën një pjesë të ushqimit.

Megjithatë, rreziku më i madh është ushtria izraelite. Mjeku spanjoll, Raúl Incertis Jarillo, i cili punon në një spital pranë pikave të shpërndarjes, thotë se të gjithë të plagosurit raportojnë se ushtarët qëllojnë civilët “pa paralajmërim dhe pa arsye”.

Nuk janë vetëm situatat e përshkruara më sipër që mund të shkaktojnë masakrat: dëshmitarë të ndryshëm thonë se sulmet ndaj civilëve shpesh janë plotësisht të paparashikueshme dhe duken të qëllimshme.

Për këtë arsye, një pjesë e madhe e popullsisë palestineze ka shmangur afrimin në qendrat e GHF në javët e fundit, pavarësisht mungesës së ushqimit.

Alternativat e tyre janë të blejnë ushqim në treg, në sasi gjithnjë e në rënie dhe me çmime gjithnjë e më të paqëndrueshme; të hanë ato pak perime të kultivuara në vend; ose ndonjëherë të mbështeten në furnizimet nga kamionët e paktë të OKB-së që kalojnë kufirin verior.

Por është gjithnjë e më e vështirë, rastet e kequshqyerjes janë gjithnjë e më të shpeshta dhe gjithnjë e më shumë njerëz detyrohen të provojnë fatin e tyre në qendrat e SDS-së, pavarësisht se janë të vetëdijshëm për rreziqet.

Të mërkurën, 109 organizata humanitare lëshuan një deklaratë të përbashkët duke i kërkuar qeverisë izraelite të lejojë hyrjen e ushqimeve  dhe mallrave të tjera thelbësore në Rripin e Gazës, duke thënë se “rrethimi” i Rripit nga Izraeli “po i vret njerëzit nga uria”.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Një ditë në kërkim të ushqimit në Rripin e Gazës (ku mund të humbësh dhe jetën) appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Të mërkurën e kaluar, Ekrem Imamoglu, ish-kryetar i Bashkisë së Stambollit, u dënua nga një gjykatë turke me 20 muaj burg për fyerjen ndaj një zyrtari publik.

Dënimi nuk do t’i ndryshojë kushtet e tij: që nga fundi i marsit, ai është ndaluar tashmë për akuza të tjera që konsiderohen të motivuara politikisht në Burgun Marmara në Silivri, rreth 70 kilometra në perëndim të Stambollit.

Marmara është burgu më i madh i sigurisë maksimale në Evropë për nga numri i të burgosurve dhe është gjithashtu vendi i disa prej gjyqeve politike më të profilit të lartë të Turqisë gjatë 15 viteve të fundit.

Mijëra kundërshtarë politikë, intelektualë, aktivistë dhe gazetarë të arrestuar me akuza të sajuara, si kritikë ndaj qeverisë së presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan janë të burgosur aty.

Burgu i Silivrit u ndërtua në vitin 2008 për të adresuar problemin kronik të mbipopullimit në sistemin e burgjeve turke dhe objektet e tij të vjetra dhe të rrënuara.

Ai u paraqit si një qendër moderne, moderne dhe teknologjikisht e përparuar: e gjithë struktura zë një sipërfaqe prej një kilometër katror dhe përfshin nëntë ndërtesa të ndryshme për qelitë, një spital, një xhami dhe një shkollë fillore për fëmijët e punonjësve.

Megjithatë, me kalimin e viteve, të burgosurit dhe organizatat e të drejtave të njeriut kanë përshkruar një vend shumë të ndryshëm nga ai i përshkruar publikisht.

Para së gjithash, është jashtëzakonisht i mbipopulluar: ka një kapacitet maksimal prej 11,000 vendesh, por strehon të paktën 22 mijë të burgosur, dyfishi i këtij numri.

Gjatë viteve, është raportuar se Silivri vuan nga kushte të tmerrshme sanitare, të burgosurve u është privuar kujdesi mjekësor, racione të pamjaftueshme ushqimore, mungesë uji të nxehtë, qeli të ftohta dhe abuzime të shpeshta dhe ndëshkime trupore nga rojet e burgut.

Vdekjet dhe vetëvrasjet midis të burgosurve janë gjithashtu të shpeshta. Ndërsa këto kushte janë të zakonshme në shumë burgje të tjera turke (dhe në shumë burgje të tjera në përgjithësi), ajo që e bën Marmaranë një vend të veçantë, është Blloku 9, ai i rezervuar për të burgosurit politikë, gjë që e bën një simbol të mënyrës se si sistemi turk i burgjeve po përdoret gjithnjë e më shumë nga qeveria e Erdoganit, si një mjet për shtypjen e lirinë f fjalës. Megjithatë, nuk është i vetmi ku burgosen disidentët dhe kundërshtarët.

Përveç Imamoglut, Silivri pret edhe biznesmenin dhe filantropin Osman Kavala (i dënuar me burgim të përjetshëm në vitin 2022); avokatin e të drejtave të njeriut Can Atalay, i cili vuan një dënim prej 18 vitesh për tentativë përmbysjeje; dhe disa politikanë kurdë, përfshirë më të njohurin dhe karizmatikun prej tyre, Selahattin Demirtaş.

Grupi i parë i madh i të burgosurve politikë mbërriti në Silivri menjëherë pas hapjes së burgut, pas një gjyqi masiv të mbajtur në sallat e gjyqit të objektit.

Ishte këtu që u gjykuan më shumë se 270 të pandehur në “Ergenekon”, një çështje gjyqësore kontroverse që në vitin 2013 çoi në arrestimin dhe dënimin e qindra njerëzve – përfshirë personel ushtarak, gazetarë dhe akademikë – të akuzuar se i përkisnin një organizate të supozuar klandestine ultranacionaliste që synonte përmbysjen e qeverisë së Erdoganit.

Silivri ishte gjithashtu vendi i shumë gjyqeve që lidheshin me grushtin e shtetit të dështuar të vitit 2016, i cili shënoi një pikë kthese në shtypjen e opozitës në Turqi. Atë ditë, një grup ushtarësh u përpoqën të rrëzonin qeverinë e Erdoganit, por dështuan.

Presidenti turk gjeti në ato ngjarje një pretekst për një qeveri gjithnjë e më autoritare, duke kufizuar pavarësinë e gjyqësorit dhe duke persekutuar grupet e opozitës, ndonjëherë me dhunë.

Pasuan spastrime në gjyqësor, ushtri dhe nëpunës publikë, dhe qindra mijëra njerëz u arrestuan, shumë prej tyre me akuza të sajuara. Shumë përfunduan në Silivri (për shembull, Kavala është aktualisht në burg si pjesë e këtyre gjyqeve).

Nuk ka shifra zyrtare se sa të burgosur ka në Bllokun 9: megjithatë, dihet se nga më shumë se 23,000 që ishin atje në vitin 2022, 2,017 u burgosën me akuza për terrorizëm, akuza që përdoren më shpesh nga sistemi turk i drejtësisë për të dënuar disidentët (gjyqësori në Turqi nuk është i pavarur dhe vlefshmëria e këtyre dënimeve shpesh vihet në dyshim nga organizatat e të drejtave të njeriut dhe gjykatat ndërkombëtare).

Pak dihet për kushtet specifike në Bllokun 9, por për shembull, nga rrëfimet e atyre që janë liruar, dihet se izolimi në vetmi është i zakonshëm, madje edhe për një kohë të pacaktuar.

Ai ka pasoja të rënda për shëndetin mendor të të burgosurve dhe konsiderohet shkelje e të drejtave të njeriut (përdoret në të paktën 40 burgje të tjera në Turqi).

Një fakt tjetër fakt është se është shumë e vështirë për ata që mbahen këtu të sigurojnë libra, veçanërisht ato që konsiderohen problematike nga regjimi (për shembull, libra nga shkrimtarë kurdë). Që qeveria e Erdoganit e përdor burgun si mjet shtypjeje është e dukshme në shifra.

Para së gjithash, numri i të burgosurve në Turqi është rritur ndjeshëm gjatë njëzet viteve të fundit (domethënë, gjatë kohës së Erdoganit në pushtet, së pari si kryeministër, pastaj si president): në vitin 2002, kishte 59,429; sot, ka 398,694.

Rritja nuk i atribuohet tërësisht krimeve të motivuara politikisht, por avokatët turq kanë denoncuar një fokus joproporcional nga forcat e ligjit në këto krime krahasuar me krimet e zakonshme. Kjo u demonstrua edhe nga qindra arrestime pas protestave për ndalimin e Imamoglut në mars.

Për më tepër, një raport i Këshillit të Evropës i vitit 2021, tregoi se Turqia (e cila është vendi me numrin më të lartë të të burgosurve në të gjithë kontinentin, pas Rusisë) mbante 95 përqind të dënimeve të Eeropës që lidhen me terrorizmin: 30,555 nga 32,006.

Shumica e këtyre dënimeve kanë të bëjnë me lidhje të dyshuara me lëvizjen e fajësuar për grushtin e shtetit, ndërsa grupi i dytë më i madh është burgosur për lidhje me PKK-në, grupin e armatosur kurd. I treti më i madh, dukshëm më i vogël, është burgosur për lidhje me Shtetin Islamik.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Burgu më i madh i sigurisë së lartë në Europë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Në pesë vitet e fundit, në Shqipëri është vënë re një trend në rritje e të rinjve në mënyrën si e shohin të ardhmen e tyre profesionale.

Kërkesat për të ndjekur studime universitare po bien ndjeshëm, ndërsa gjithnjë e më shumë të rinj po orientohen drejt rritjes së aftësive dhe formimit profesional, duke preferuar vetëpunësimin, freelancer dhe nismave të vogla private.

Ekspertët e çështjes së punësimit e lidhin këtë trend me kërkesat reale të tregut vendas dhe të huaj dhe mundësitë që ofrohen.

“Të rinjtë sot mendojnë ndryshe. Janë më praktikë, kërkojnë punë që ofrojnë më shumë të ardhura, fleksibilitet dhe kushte më të mira, duke shfrytëzuar aftësitë që kanë zhvilluar vetë, në vend që të presin një diplomë për t’u punësuar,”, shprehet për Gazetasi.al, eksperti i punësimit, Erion Muça.

Tregu po ndryshon, arsimi jo

Muça thekson se mungesa e garancisë për punësim pas studimeve universitare është një ndër arsyet kryesore të këtij orientimi të ri.

Sidomos në degë që shpallen si “prioritare” nga qeveria, si bujqësia apo shkencat natyrore, mungon ajo që ai e quan “cikli i mbyllur i punësimit”, një parakontratë ose garanci e qartë që pas diplomimit studenti do të ketë vend pune.

“Nëse dikush zgjedh një degë të tillë, duhet të ketë sigurinë që pas diplomimit do të punësohet. Kjo do ta rriste ndjeshëm interesin”,  vijon Muça.

Vetëpunësimi në rritje

Shumë të rinj shqiptarë të porsadiplomuar në shkollën e mesme nuk zgjedhin më rrugën klasike të universitetit.

Ata dëshirojnë të ndjekin kurse profesionale dhe të krijojnë kompani të vogla ku më pas punojnë si nënkontraktorë për kompani tradicionale, ose ofrojnë shërbime online në tregun ndërkombëtar.

Në këtë mënyrë, ata përcaktojnë vetë orarin, mënyrën e punës dhe shpeshherë edhe të ardhurat.

“Fleksibiliteti, mundësia për të fituar më shumë dhe pavarësia janë faktorët që e bëjnë këtë qasje shumë tërheqëse për ta”,  shpjegon eksperti.

Punë praktike dhe formim profesional

Sipas të dhënave, rreth 70% e kërkesave për punë në Shqipëri lidhen me punë praktike ose profile që nuk kërkojnë domosdoshmërisht diplomë universitare.

Ekspertët thonë se përvoja merret në vendin e punës, përmes trajnimeve të brendshme, ndërsa profesionet më të kërkuara janë ato të lidhura me zanatet dhe diplomave 2-vjeçare profesionale.

Sipas tyre, nëse kompanitë nuk gjejnë këto profile në vend, shikojnë për t’i kontraktuar në tregun ndërkombëtar.

Tri fushat e studimit me interes të lartë

Me gjithë ndryshimet e kërkesës dhe ofertës në treg, disa fusha studimi vijojnë të mbeten të preferuara nga maturantët shqiptarë.

Ato janë shkencat mjekësore teknike, siç është infermieria, fizioterapia, stomatologjia, farmacia, teknikë laboratori.

Më pas renditen degët e Inxhinierisë, ku teknologjia e informacionit vijon të ketë interes të lartë e më pas degët klasike të inxhinierive si ajo e ndërtimit, komunikimi dhe elektronika.

Edhe degët ekonomike mbeten të preferuara nga maturantët si biznesi, menaxhim, marketing, financë, dhe gjithnjë e më shumë informatika ekonomike dhe biznesi digjital.

“Të rinjtë që zgjedhin të studiojnë sot, orientojnë zgjedhjen e tyre drejt degëve që kanë një lidhje të drejtpërdrejtë me nevojat e tregut dhe që mundësojnë përfshirjen e teknologjisë dhe inovacionit në punë”, thotë Muça.

Në të kaluarën, një diplomë universitare garantonte status dhe siguri. Sot prioriteti ka ndryshuar. Aftësia, kreativiteti dhe përshtatshmëria me tregun janë më të rëndësishme se një titull akademik.

“Të rinjtë nuk presin më një punë, ata e krijojnë vetë atë. Janë më të vetëdijshëm për vlerën që kanë dhe për hapësirat që mund të shfrytëzojnë” thotë eksperti i punësimit.

Në një treg që evoluon me shpejtësi dhe në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur, është e qartë se të rinjtë shqiptarë po e ndjekin ritmin e kohës, duke zgjedhur më shumë liri, më shumë pavarësi dhe më shumë kontroll mbi jetën dhe karrierën e tyre.

The post Punë me më pak orë dhe më shumë para, të rinjtë shqiptarë larg universiteteve, drejt vetëpunësimit dhe sipërmarrjes appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Për herë të parë këtë vit, në raportin e përvitshëm të iSIGURT u vërejt se ka raportime të të incidenteve serioze online nga fëmijë të moshës 6-10 vjeç, një grupmoshë që nuk kishte raportuar më parë, me 4 raste, shumica e viktimave vajza.

Në raport thuhet se gjatë vitit 2024, numri total i incidenteve të raportuara arriti në 437, duke shënuar një rritje të konsiderueshme prej 66.8% krahasuar me vitin 2023, kur u regjistruan 244 raste. “Kjo rritje tregon një vetëdijesim dhe angazhim më të madh në raportimin dhe trajtimin e çështjeve përkatëse”, thuhet në raport.

Grupmosha që raporton më shumë incidente online është 15-18 vjeç, me 174 raste, që “tregon se të rinjtë në këtë fazë të jetës janë më të ekspozuar ndaj incidenteve të raportuara”.

Pasojnë grupmoshat 19-24 vjeç (78 raste) dhe 25-35 vjeç (63 raste). Ndërkohë, shumica e raportimeve vijnë nga Tirana, me 201 raste, ndjekur nga Durrësi me 36 raste dhe Kukësi me 22 raste. Ndërsa 15 raportime janë bërë nga shqiptarë që jetojnë jashtë vendit.

Vajzat përbëjnë shumicën e raportuesve, duke përbërë 73% të rasteve (236 raporte), ndërsa djemtë raportuan 27% të rasteve (168 raporte).

“Ky trend përfaqëson një ndryshim të rëndësishëm krahasuar me vitet e mëparshme, kur raportimet bëheshin kryesisht nga djemtë. Megjithëse vajzat tani përbëjnë një pjesë më të madhe të raportuesve, kjo rritje e numrit të vajzave të përfshira në incidentet e raportuara ngre shqetësime të mëtejshme për sigurinë e vajzave në rrjetet sociale dhe mjediset e tjera digjitale”, thuhet në raport.

Incidentet më të shpeshta të raportuara kanë të bëjnë me kërcënimet, përndjekjen dhe shantazhin online, të cilat përbëjnë rrezikun kryesor për fëmijët dhe të rinjtë. Pas tyre renditen bullizmi kibernetik dhe gjuha e urrejtjes online.

Një nga çështjet më shqetësuese të identifikuara ishte shpërndarja e materialeve që përmbajnë përmbajtje të abuzimit seksual ndaj fëmijëve (CSAM), që mbetet një prioritet kryesor për ndërhyrje, pavarësisht se u raportuan 25 raste në këtë kategori.

Nga analiza e të dhënave, vërehet se muaji mars dallon me numrin më të lartë të incidenteve të raportuara, gjithsej 71 raste.

Në vitin 2024, platformat digjitale vazhduan të jenë hapësirat kryesore ku ndodhin incidentet, me TikTok që udhëheq listën e platformave më të raportuara, duke regjistruar 1,564 raste. Pas TikTok, ishte Telegram me 157 raste, ndërsa Instagram dhe Facebook raportuan nga 118 raste secila.

The post Dhuna online, për herë të parë regjistrohen raportime nga 6-10 vjeçarët në iSIGURT appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Kushdo që është bashkëpunëtor në lehtësimin e kontrabandës së njerëzve në Mbretërinë e Bashkuar do të jetë në rrezik të sanksionohet dhe t’i ndalohet të udhëtojë në Britani, sipas kompetencave të reja të njoftuara sot nga Sekretari i Jashtëm.

Qeveria britanike pritet të shpallë objektivat e parë të një regjimi të ri sanksionesh financiare që synon goditjen e trafikut të qenieve njerëzore drejt Mbretërisë së Bashkuar.

Në shënjestër të masave ndodhen krerë bandash kriminale dhe kompani që furnizojnë pajisje për varka të vogla, të cilat përdoren për kalimin e Kanalit Anglez nga emigrantët e paligjshëm.

Sipas autoriteteve britanike, ky është veprimi i parë i këtij lloji në botë dhe një pjesë kyçe e planit të Kryeministrit Sir Keir Starmer për të frenuar imigracionin e parregullt dhe për të “shkatërruar rrënjësisht rrjetet kriminale që organizojnë kalimet me varka të vogla”.

Strategjia e re, e prezantuar fillimisht në janar, do të konkretizohet të mërkurën me publikimin e emrave të dhjetëra individëve dhe entiteteve, të cilëve do t’u ngrijnë asetet, do t’u ndalohet hyrja në Britani dhe pjesëmarrja në sistemin financiar britanik.

Zyrtarët: Një hap për të ndaluar rrjetet kriminale

Sekretari i Jashtëm, David Lammy, deklaroi se për shumë kohë, bandat kriminale kanë përfituar nga dëshpërimi i njerëzve të cenueshëm pa u ndëshkuar. Këto sanksione do të shënjestrojnë jo vetëm kontrabandistët, por edhe ata që i financojnë dhe i ndihmojnë përmes mjeteve të sofistikuara.

Lista e të sanksionuarve pritet të përfshijë furnizues të dokumenteve të falsifikuara, financues të anijeve të vogla dhe ndërmjetës që operojnë në sistemet e paligjshme të transfertave të parave.

Sekretarja e Brendshme, Yvette Cooper, e cilësoi nismën si një “hap vendimtar në luftën kundër bandave kriminale që përfitojnë nga mjerimi njerëzor”.

The post Britania do sanksionojë trafikantët dhe personat e përfshirë në kontrabandën e emigrantëve appeared first on Gazeta Si.

Gazeta Si – Për Sadiq Khan, kryetarin e Bashkisë së Londrës, shoferët e taksive që punojnë në kryeqytetin anglez janë më të mirët në botë, si dhe më të kualifikuarit.

E gjitha varet nga provimi që duhet të kalojnë, aq i plotë dhe kërkues sa është krahasuar me një diplomë mjekësore ose juridike.

Njihet si “The Knowledge of London” (“Njohja e Londrës”) dhe tmerri i testeve të tij me gojë është legjendar, shkrruan “The Guardian” disa vite më parë: kërkon të mësuarit përmendësh të 25,000 rrugëve dhe 20,000 pikave referuese, të cilat më pas, sigurisht, duhet t’i lundrosh.

Të jesh shofer taksie në Londër është mjaft e komplikuar, sepse qyteti është kaq i gjerë, dhe për shkak të shekujve të historisë, ndryshimit dhe zgjerimit të vazhdueshëm, sistemit të tij të trafikut shpesh i mungon një logjikë e qartë.

Kjo është gjithashtu arsyeja pse “Njohja” është ndoshta provimi më i vështirë i shoferit të taksive në botë.

Vetë “Transport for për London”, autoriteti lokal përgjegjës për transportin publik në Londër, pranon se kalimi i tij është një sukses: mesatarisht, duhen tre ose katër vjet, dhe vlerësohet se vetëm një e treta e atyre që e provojnë ia dalin mbanë.

Në Londër ka dy licenca taksish: njëra që ju lejon të operosh në të gjithë qytetin dhe njëra vetëm për një nga nëntë sektorët në të cilët është i ndarë.

Në të dyja rastet, aplikohet dhe, nëse kualifikoheni, fillon studimi i të ashtuquajturit “Blue Book”, një udhëzues që përmban 320 rrugë brenda një rrezeje prej gjashtë miljesh (pothuajse dhjetë kilometrash), duke filluar nga “Charing Cross” në qendër të qytetit.

Gjatë gjashtë muajve të parë të studimit, mund të bëhen teste vetëvlerësimi në 80 rrugët e para; pastaj vjen provimi me shkrim, i përbërë nga pesë pyetje mbi vetë rrugët dhe njëzet e pesë mbi pikat kryesore të interesit përgjatë rrugës.

View this post on Instagram

A post shared by Ben Henderson (@ben.henderson.history)

Duhet të mësohen jo vetëm se si janë të vendosura rrugët, ku shkojnë dhe me cilat kryqëzohen, por edhe emrat e monumenteve, parqeve, ndërtesave publike, stacioneve, spitaleve, shkollave, vendeve të kultit e kështu me radhë: në thelb, çdo vend, ku dikush mund të kërkonte të shkonte.

Për ta bërë këtë, studimi nga një libër nuk është i mjaftueshëm; kërkon praktikë të gjerë: në të kaluarën, mësimi përmendësh i rrugëve përfshinte ngarjen e biçikletës; tani, më shpesh, një motoçikletë.

Pas provimit me shkrim, fillon një seri intervistash me gojë me ekzaminuesit, të cilët janë gjithashtu shoferë taksish.

Ata zakonisht zgjedhin të provojnë rrugën më të shpejtë nga një pikë në tjetrën dhe të bëhen pyetje gjithnjë e më të vështira në lidhje me pikat më pak të njohura.

Në çdo intervistë, merret një notë dhe pikë: kur fiton pikë të mjaftueshme, mund të kalohet në hapin tjetër.

Mesatarisht, duhen katër provime me gojë për të arritur atje. Pastaj duhet të tregoni njohuri të mira të zonave periferike të Londrës, duke mësuar 25 rrugë të tjera. Në këtë pikë, mund të bëhet pyetja e fundit: merret patentan dhe mund të fillohet punë.

Njerëzit kanë frikë dhe thonë se nuk do të jenë kurrë në gjendje të mbajnë mend një sasi kaq të madhe informacioni, thotë një shofer taksie me emrin Nikki në një broshurë të Autoritetit të Transportit të Londrës në lidhje me provimin.

“Por në të vërtetë, nëse e merrni me ngadalë, gjithçka fillon të ketë kuptim. Ka të bëjë me angazhimin”.

Siç i tha Matt McCabe, i cili ishte 35 vjeç në atë kohë dhe kishte praktikuar për tre vjet, për “New York Times” në vitin 2014, përveçse është shumë stresues, provimi kërkon gjithashtu shumë kohë dhe është dukshëm i kushtueshëm: në rastin e tij, tha ai, më shumë se 200,000 £, duke marrë parasysh se nuk kishte punuar për vite me radhë. Megjithatë, për t’u përgatitur, ka shkolla speciale që mësojnë këshilla dhe truke.

Taksitë e dijes kanë ekzistuar që nga viti 1865 dhe, megjithëse origjina e tyre është e paqartë, shumica e historianëve i gjurmojnë ato që nga Ekspozita e Madhe në Londër në vitin 1851.

Shumë nga qindra mijëra njerëz që mbërritën në qytet u ankuan se shoferët e taksive nuk ishin të njohur me rrugët, duke e shtyrë qeverinë e qytetit të vendoste kritere më të rrepta për dhënien e licencave.

Megjithatë, ka debate periodike nëse duhet t’i heqin ato, pjesërisht, sepse shërbime si Uber dhe Bolt, të cilat nuk kërkojnë një provim të veçantë dhe kërcënojnë vetë ekzistencën e taksive, janë kaq të përhapura sot dhe pjesërisht sepse ato konsiderohen të vjetëruara, duke pasur parasysh se pothuajse të gjitha makinat tani janë të pajisura me sisteme navigimi GPS.

Sipas statistikave më të fundit nga “Transport for London”, aktualisht ka 16,676 shoferë aktivë taksish në Londër dhe zonën e saj metropolitane, mbi 8,500 më pak se dhjetë vjet më.

Megjithatë, ka mbi 97,000 shoferë të shërbimeve me qira, një numër që është rritur vazhdimisht për pesëmbëdhjetë vjet, me përjashtim të periudhës së pandemisë.

Sipas Tom Taxi Driver, i cili ka 129,000 abonentë në kanalin e tij në YouTube, e gjithë kjo nuk i dekurajon plotësisht ata që duan të bëhen shoferë taksie në Londër.

Pavarësisht ekzistencës së sistemeve GPS, përgatitja për provime dhe përvoja i mësojnë shoferët të përdorin rrugë shpesh më të shpejta dhe më efikase; ato gjithashtu ngulitin vlera të rëndësishme për këtë profesion, siç është një ton profesional dhe një ndjenjë humori.

“Unë drejtoj një taksi në Londër, por jam gjithashtu një ambasador për këtë qytet të mrekullueshëm”, tha Brian Nayar, një instruktor, për NPR disa vite më parë: “Dhe kjo është diçka që GPS nuk mund t’ju ofrojë”.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Provimi legjendar për t’u bërë shofer taksie në Londër appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta “SI”–  “Gjyqi i poetëve” njihet si një nga aktet më të errëta të diktaturës komuniste në Shqipëri. Nën akuza të sajuara dhe me një proces të mbushur me falsifikime nga Sigurimi i Shtetit, dy poetët e rinj, Genc Leka dhe Vilson Blloshmi, u dënuan me vdekje me datë 17 Korrik 1977 , si pjesë e një të ashtuquajturi “grup sabotatorësh në bujqësi”.

Më 13 qershor 1977, Gjykata e Rrethit Librazhd shpalli vendimin ekstrem për tetë të arrestuarit, mes tyre edhe dy poetët. Vendimi ishte i parashkruar: pushkatim për Genc Lekën dhe Vilson Blloshmin.

Përpjekjet e dëshpëruara për të ndryshuar vendimin në instancat e larta, përfshirë kërkesën për falje drejtuar Presidiumit të Kuvendit Popullor, u refuzuan. Gjithçka ishte vulosur.

Vendimi i Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë, që e mbështeti plotësisht atë të gjykatës së Librazhdit, konfirmon qartazi klimën politike të kohës dhe logjikën e diktaturës, ku biografia, prejardhja familjare dhe mendimi i lirë konsideroheshin rrezik për regjimin.

Në relacionin e gjykatës thuhet:

“Të gjykuarit Genc Leka, Vilson Blloshmi, D. Blloshmi dhe Bedri Blloshmi, në bashkëpunim me njëri-tjetrin, kanë zhvilluar një veprimtari të theksuar kriminale, duke synuar minimin e ekonomisë bujqësore dhe dobësimin e Pushtetit Popullor. Tre të parët kanë kryer edhe agjitacion e propagandë.”

Më tej, vendimi thekson rëndësinë që i jepej biografisë:

“Të gjykuarit janë persona me prejardhje klasore të keqe, nga familje të pasura, të lidhura me Ballin Kombëtar…”

Akuzat ishin të një natyre që më shumë kishin të bënin me ndëshkimin e mendimit të lirë dhe artit sesa me veprime konkrete kundër shtetit. Poezitë, shkrimet dhe qëndrimi i tyre kritik ndaj realitetit komunist u interpretuan si “agjitacion e propagandë”.

Pas vendimit të Gjykatës së Lartë, dy poetët u pushkatuan në mesnatën e 17 korrikut 1977, pranë një zone të pyllëzuar, rreth 6 kilometra larg Librazhdit.

Dëshmia e dokumentuar: Dosja sekrete që ekspozon farsën gjyqësore

 Dosja sekrete e Sigurimit të Shtetit kundër poetit Vilson Blloshmi e mbledhur dhe botuar nga i vëllai, Bedri Blloshmi hedh dritë mbi një proces farsë. Një seri dokumentesh arkivore hedhin dritë mbi manipulimet dhe akuzat e fabrikuara nga regjimi kundër dy poetëve që u pushkatuan për motive thjesht politike.

Autori i librit, Bedri Blloshmi, vëllai i Vilsonit, pas më shumë se katër dekadash kërkimesh, ka arritur të zbulojë procesverbalin e pushkatimit dhe dokumente të tjera të klasifikuara si “tepër sekret”. Libri mban titullin “Dosja Formulare, Kategoria 2°, nr.840” – i njëjti emërtim që mbante edhe dosja zyrtare e përndjekjes ndaj poetit.

“Pas shumë vitesh kam gjetur procesverbalin e pushkatimit të vëllait. Në të kanë firmosur emra si Spiro Koleka dhe Haxhi Lleshi. Në mbledhjen e Presidiumit është diskutuar për çështje dekoratash dhe në fund dikush pyet: ‘Çfarë do bëjmë me të dënuarit me vdekje?’ Haxhi Lleshi thotë vetëm: ‘Këta janë familje armiqsh dhe nuk e duan socializmin’. Kaq ishte.” – ka rrëfyer Bedri Blloshmi.

Në këtë dosje ndodhen dokumente të rralla. Vendimi i arrestit, marrja në pyetje nga hetuesit, akt-ekspertizat e poezive të Vilsonit nga studiues të letërsisë, pseudonimet e spiunëve që e ndiqnin, por edhe vendimet e komitetit të partisë dhe të trupit gjykues për dënimin me vdekje.

Vilsoni ishte vetëm 28 vjeç në kohën e arrestimit dhe pushkatimit. Ai la pas një vajzë vetëm një vjeç. Sot, pas më shumë se 45 vjetësh, dokumentet që për shumë kohë mbetën të mbyllura në arkivat e Sigurimit, zbulojnë jo vetëm një krim shtetëror, por edhe tragjedinë e një shoqërie që nuk është ndarë ende plotësisht nga e kaluara e saj totalitare.

Letra e Vilson Blloshmit për kushërirën Lumturie Blloshmi, një dëshmi e një sensi të lartë estetik dhe intelektual.

Një letër e gjetur mes dokumentave është edhe ajo të cilën Vilsoni ia dërgonte kushërirës së tij, piktores Lume Blloshmi ku mes kërkesave për ti dërguar libra dhe përsiatjeve për letërsinë kallp të kohës, Vilsoni i shkruan asaj mbi gjendjen e tij të brendshme, një reflektim i cili shpalos një kut artistik të lartë dhe modern.

“…mjaft prej këtyreve veprave lënë vraga të paharrueshme në ndërgjegjen e njeriut naiv, si plugu në një tokë të virgjër. Në shpirtin e shkrimtarit që shkroi këto vepra alternativa më e mirë për njeriun është që të vdesë. Nuk vihen lidhje mes asaj që njeriu ka më intime në zemër, me atë që do të duhej të merrte nga parimet fizike dhe morale të njerëzimit. Ndërkaq, artisti dhe shkrimtari i kohës sonë, të bëjë atë që bën epoka- të bëhet edhe budalla, nëse është nevoja. Unë nuk di përse emri i Sartrit dhe i Kamysë,  mbushin kaq boshllëk dhe ndriçojnë kaq shumë errësirën! A janë protesta të gjalla kundër shtypjes? Një zot e di, nëse ekziston. Shpesh, këto janë predikime për lirinë e kërkuar aq shumë nga ushtarët dhe kurtizanet dhe jo nga turmat e gjera popullore. Helas! T’i lëmë këta shkrimtarë të papjekur! Unë di vetëm një gjë, edhe ti e di, dhe gjithë bota e di. Po jua them: nëse sensi i vërtet i njeriut nuk vdes në këto kohë të tmerrshme, ai nuk ka për të vdekur kurrë. Lumi! Kërko … kërko ndonjë nga këto libra dhe m’i dërgoni, ju lutem. Do të doja të shkruaja më shumë, por nuk po shkruaj më. Tani mendime të ashpra kalojnë në mendjen time. Trupi im do të flerë, por shpirti im do të fluturojë. Kështu, njëri më tërheq këtej, tjetri andej. Është shumë vonë. Mesnatë. Natën e mirë, pra, kushurira ime e varfër që ke një emër kaq të bukur!

Ja tani një citim nga Shatobrian:

“Lumturia e vërtet kushton pak; nëse është e shtrenjtë, nuk është cilësore” Kujtime përtej Varrit.

Përshëndetjet e mia juve dhe familjes Vilson”.

Pjesa më e madhe e dorëshkrimeve të poetit të pushkatuar Vilson Blloshmi janë gjetur në dosjet sekrete të Sigurimit të Shtetit. Vetëm pak prej tyre si letra me kushërirën Lumturi Blloshmi dhe tri poezi të ruajtura nga vëllai i tij, Bedriu  kanë burim familjar. Pjesa tjetër është marrë nga dosjet hetimore dhe operative, të cilat përmbajnë materialet e përgjuara, letrat e spiunëve dhe dorëshkrimet e sekuestruara që përdoreshin si prova.

Në vitin 2007 u zbuluan tre blloqe dorëshkrimesh:

I pari përmban citime dhe përkthime nga autorë europianë (Hugo, Poe, Baudelaire, Verlaine etj.) dhe është shkruar gjatë viteve 1971–1972. I dyti, nga viti 1974, përmban përmbledhje dhe përkthime të veprave të Hugo-s, përkthime poetike dhe disa poezi të panjohura më parë të vetë Blloshmit, mes tyre dhe poezia e fundit e tij. I treti përmban përkthimin e plotë të novelës “Zadig” të Volterit, një version më i plotë se përkthimi i vitit 1990, i cili ishte i censuruar.

Blloshmi, i vetmuar dhe i përndjekur, i gjente librat në frëngjisht në mënyrë të fshehtë, përmes miqve ose duke i marrë me qira nga ish-intelektualë të persekutuar. Në letrat e tij, ai kërkon rregullisht libra të ndaluar nga kultura perëndimore, që për regjimin komunist përbënin armë propagande armiqësore. Ai nuk ishte një aktivist politik, por një poet i dhënë pas kulturës dhe letërsisë franceze, një dashuri që e çoi drejt dënimit.

Sot në këtë përvjetor kujtojmë se Vilson Blloshmi dhe Genc Leka jo vetëm ishin dy intelektuale dhe poetë modernë për kohën, por edhe dy fatkeqë, jeta e të cilëve u mbyll shpejt, ndoshta duke e lënë letërsinë shqipe të cunguar përgjithmonë.

The post Letërsia nën akuzë: Rasti i Genc Lekës dhe Vilson Blloshmit/ Si u pushkatuan nga diktatura dy poetët nga Librazhdi appeared first on Gazeta Si.