Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 23 July 2025Main stream

Studim: Vëllezërit & motrat që kanë ndarë të njëjtën dhomë që në fëmijëri, krijojnë lidhje më të fortë si të rritur

By: gaze tare
23 July 2025 at 15:44

Sipas një studimi të publikuar nga Journal of Family Psychology, fëmijët që janë rritur duke ndarë të njëjtën dhomë me motrën apo vëllanë, shpesh krijojnë një lidhje më të thellë dhe të qëndrueshme emocionale në jetën e mëvonshme.

Kjo afërsi nuk vjen vetëm nga fakti që kanë qenë gjithmonë pranë, por nga momentet e përbashkëta, rutinat e natës, konfliktet e vogla që mësojnë si të menaxhohen… dhe të gjitha ato biseda para gjumit që nuk harrohen kurrë.

Të ndash hapësirë është edhe të mësosh të ndash ndjesi, empati dhe mirëkuptim, gjëra që zgjasin shumë më gjatë se fëmijëria.

The post Studim: Vëllezërit & motrat që kanë ndarë të njëjtën dhomë që në fëmijëri, krijojnë lidhje më të fortë si të rritur appeared first on iconstyle.al.

Before yesterdayMain stream

Sekreti i lidhjeve të forta? Fillon nga lavamani

By: gaze tare
21 July 2025 at 18:29

Studimet tregojnë se çiftet që ndajnë punët e përditshme ndihen më të vlerësuar dhe më të lidhur emocionalisht.

Nuk bëhet vetëm për të mbajtur shtëpinë në rregull, por për të treguar që jeni një skuadër e vërtetë.

Të lash enët, të fshish pluhurat, të hedhësh plehrat… kur të dy kontribuoni, marrëdhënia bëhet më e balancuar dhe shumë më e fortë.

Pra, e vërteta është që gjuha e dashurisë mund të jetë edhe të pastrosh banjën pa e dëgjuar kërkesën.

The post Sekreti i lidhjeve të forta? Fillon nga lavamani appeared first on iconstyle.al.

Studimi i fundit tregon: Gratë kanë më shumë të drejtë gjatë debateve në çift

By: gaze tare
14 July 2025 at 17:00

Po, e lexove mirë!

Një studim i ri shkencor konfirmon atë që shumica e vajzave e kanë thënë gjithmonë: në debate, ajo ka zakonisht të drejtë.

Sipas studiuesve, femrat përballen me debatet me më shumë inteligjencë emocionale, empati dhe vëmendje ndaj detajeve, prandaj dhe zakonisht përfundojnë me argumentin më të saktë.

Kjo nuk do të thotë që meshkujt janë gjithmonë gabim… por ndoshta ia vlen ta dëgjosh pak më shumë atë që po përpiqet të të thotë. Ndonjëherë të tërhiqesh s’është humbje, është zgjuarsi.

The post Studimi i fundit tregon: Gratë kanë më shumë të drejtë gjatë debateve në çift appeared first on iconstyle.al.

Studim: Njerëzit që shkruajnë mesazhe të gjata janë më empatikë dhe emocionalisht inteligjentë

By: gaze tare
8 July 2025 at 21:07

Nëse je nga ata persona që nuk kursen fjalë në mesazhe dhe përdor emoji për të shprehur çdo nuancë emocioni, kemi një lajm të mirë për ty. Sipas një studimi të botuar në Journal of Communication Psychology, personat që shkruajnë mesazhe të gjata rezultojnë të kenë nivele më të larta të inteligjencës emocionale dhe empatisë.

Të quajtur shpesh “tekstrovërtë”, këta individë priren të komunikojnë në mënyrë të detajuar në platforma digjitale dhe zakonisht e teprojnë me shpjegimet për të shmangur çdo keqkuptim. Kjo sjellje, sipas studiuesve, është një tregues i ndjeshmërisë së tyre emocionale dhe aftësisë për të kuptuar të tjerët.

Studimi thekson se jo vetëm gjatësia e mesazheve, por edhe përmbajtja e tyre emocionale lidhet drejtpërdrejt me pikët më të larta në testet e inteligjencës emocionale.

Pra, herën tjetër kur dikush të thotë “po shkruan romane në chat”, mund t’i thuash me bindje: “Jo, thjesht kam zemër të madhe.”

The post Studim: Njerëzit që shkruajnë mesazhe të gjata janë më empatikë dhe emocionalisht inteligjentë appeared first on iconstyle.al.

Studimi që sfidon stereotipet: Pse ata që festojnë shpesh, kanë më shumë gjasa të mbeten beqarë?

By: gaze tare
7 July 2025 at 21:50

aktivë në jetën e natës kanë më shumë gjasa të mos hyjnë në një marrëdhënie afatgjatë. Arsyet? Jo për mungesë dëshire për dashuri, por për mënyrën si përjetojnë jetën dhe lidhjet.

Netët e vona, planet spontane, zhurma e vazhdueshme dhe fundjavat me ritëm të shpejtë nuk lënë shumë hapësirë për strukturë, kompromis apo stabilitet emocional, tre shtylla të lidhjeve tradicionale.

Shumë nga këta njerëz zgjedhin vetë-shprehjen, lirinë personale dhe muzikën përpara ideve klasike të “normalitetit”. Dhe kjo nuk do të thotë se janë të mbyllur ndaj dashurisë, thjesht, dashuria për ta ka një tjetër formë.

Nuk ka orare 9 me 5.
Nuk ka mëngjese të dielës me vezë dhe kafe.
Ka vetëm momente, kujtime me njerëz që ndihen njësoj dhe duan të jetojnë pa korniza.

Ironia?
Ndoshta s’kanë “personin e tyre të vetëm”, por kanë një komunitet të fortë, energji të gjallë dhe historira që shumica e çifteve nuk do t’i përjetojnë kurrë.

The post Studimi që sfidon stereotipet: Pse ata që festojnë shpesh, kanë më shumë gjasa të mbeten beqarë? appeared first on iconstyle.al.

Studimi që do të të pëlqejë: Thashethemet përmirësojnë shëndetin mendor të grave!

By: gaze tare
7 July 2025 at 20:51

Një kërkim i fundit i publikuar në Social Psychological and Personality Science ka zbuluar diçka që shumë prej nesh e kemi ndjerë, por nuk e kemi thënë me zë të lartë: thashethemet, kur ndahen me mikeshat, janë të shëndetshme.

Sipas studimit, thashethemet nuk janë vetëm fjalë që qarkullojnë për të tjerët, por luajnë një rol të rëndësishëm në ndërtimin e marrëdhënieve sociale, uljen e stresit dhe rregullimin emocional, sidomos tek gratë.

Gjatë bisedave që duken të zakonshme, ndarja e informacionit, edhe kur nuk është thelbësor, ndihmon trupin të çlirojë oksitocinën, hormonin që lidhet me ndjesinë e mirëqenies dhe përkatësisë.
Në thelb: një bisedë e ngrohtë me mikeshat përditë mund të jetë një terapi më vete!

Dhe ndryshe nga sa mendohet, shumica e thashethemeve janë neutrale apo pozitive, jo domosdoshmërisht keqdashëse. Ato ndihmojnë në bashkëpunim dhe përçimin e informacionit social që ndihmon për të kuptuar më mirë njerëzit rreth nesh.

Pra, herën tjetër që kap veten duke ndarë një “llaf të mirë”, mos u ndje në faj, ndoshta po kujdesesh për shëndetin tënd mendor. 😉

The post Studimi që do të të pëlqejë: Thashethemet përmirësojnë shëndetin mendor të grave! appeared first on iconstyle.al.

Njerëzit që shajnë shpesh dhe rrinë zgjuar natën mund të jenë më inteligjentë? Ja çfarë thotë shkenca!

By: gaze tare
6 July 2025 at 18:47

Një studim interesant tregon se personat që shajnë shpesh dhe preferojnë të qëndrojnë zgjuar natën, mund të kenë më shumë kreativitet, aftësi të zhvilluara verbale dhe një nivel më të lartë inteligjence.

Studiuesit theksojnë se përdorimi i fjalëve të forta nuk lidhet gjithmonë me mungesë edukate, shpesh është një mënyrë për të shprehur emocionet pa filtra. Nga ana tjetër, njerëzit që funksionojnë më mirë gjatë natës shfaqin më shumë aktivitet mendor, sidomos kur bëhet fjalë për zgjidhjen e problemeve dhe mendim të pavarur.

Por të jemi të qartë: askush nuk po thotë që sharja dhe pagjumësia të bëjnë më të zgjuar, thjesht ka një lidhje intriguese që sfidon stereotipet e zakonshme.

Pra… ndoshta truri yt funksionon pak më ndryshe dhe kjo është më shumë kompliment sesa kritikë.

The post Njerëzit që shajnë shpesh dhe rrinë zgjuar natën mund të jenë më inteligjentë? Ja çfarë thotë shkenca! appeared first on iconstyle.al.

Braktisja e vendit/ Shqipëria, si laborator i migracionit

By: Ardit
6 July 2025 at 09:52

Ilir Gëdeshi dhe Russell King prej dekadash merren me studime demografike kryesisht me fokus emigracionin dhe rikthime si në popullsinë e përgjithshme ashtu edhe në emigracionin e trurit. Për z. King, profesor në Universitetin Sussex në Britani, Shqipëria është kthyer në një rast studimor unik për fenomenin e emigrimit masiv. Pas dekadash izolimi, shqiptarët u […]

The post Braktisja e vendit/ Shqipëria, si laborator i migracionit appeared first on BoldNews.al.

Noti s’është vetëm për trupin, ndihmon edhe trurin!

By: gaze tare
1 July 2025 at 21:35

Një studim i publikuar në Physiology & Behavior ka zbuluar se vetëm 60 minuta not në ditë, për shtatë ditë radhazi, sjell përmirësime të ndjeshme si në kujtesën afatshkurtër, ashtu edhe në atë afatgjatë.

Sipas studiuesve, noti ndihmon në:
•Rritjen e qarkullimit të gjakut në tru
•Rritjen e niveleve të proteinës BDNF, e cila lidhet ngushtë me funksionin e kujtesës dhe procesin e të nxënit
•Nxitjen e krijimit të qelizave të reja nervore, veçanërisht në zonat e trurit që lidhen me kujtesën

Gjithashtu, lëvizjet e koordinuara të trupit gjatë notit aktivizojnë të dyja hemisferat e trurit, duke përmirësuar fokusin, funksionin njohës dhe orientimin hapësinor.

The post Noti s’është vetëm për trupin, ndihmon edhe trurin! appeared first on iconstyle.al.

Studim: Rritja e vajzave kushton më shumë se e djemve

By: gaze tare
1 July 2025 at 17:06

Një studim i fundit ka vënë në dukje një ndryshim interesant mes gjinive kur bëhet fjalë për shpenzimet që lidhen me rritjen e fëmijëve. Sipas të dhënave, prindërit harxhojnë ndjeshëm më shumë për vajzat sesa për djemtë dhe kjo diferencë nuk lidhet domosdoshmërisht me blerjet e mëdha.

Në shumicën e rasteve, shpenzimet më të mëdha vijnë nga detajet e përditshme: veshjet, produktet e kujdesit personal, aktivitetet shoqërore dhe hobet që vajzat ndjekin shpesh që në moshë të hershme.

Interesat në fushën e modës, bukurisë dhe aktiviteteve jashtëshkollore mund të jenë më të larmishme dhe intensive, duke shtuar gradualisht kostot gjatë viteve të rritjes.

The post Studim: Rritja e vajzave kushton më shumë se e djemve appeared first on iconstyle.al.

Studimi: Çelësi për një jetë të lumtur nuk është pasuria, por marrëdhëniet e mira

By: gaze tare
29 June 2025 at 08:32

Një studim revolucionar nga Universiteti i Harvard-it, i cili ka zgjatur për më shumë se 85 vite, ka dalë në përfundimin se faktori më i rëndësishëm për lumturinë dhe mirëqenien afatgjatë janë marrëdhëniet cilësore që kemi në jetë.

Hulumtimi ka ndjekur mijëra individë gjatë gjithë jetës së tyre, dhe vazhdimisht ka treguar se ata që kanë pasur lidhje të forta, mbështetëse dhe kuptimplota me të tjerët, kanë qenë më të shëndetshëm, më të lumtur dhe kanë jetuar më gjatë.

Nuk ka të bëjë me numrin e miqve apo njohjeve, por me cilësinë dhe thellësinë e lidhjeve që krijojmë. Personat që kultivojnë marrëdhënie të afërta dhe kuptimplota, qofshin ato me familjarë, miq apo komunitetin, tregojnë nivele më të ulëta të ankthit, depresionit dhe sëmundjeve kronike.

Këto marrëdhënie shërbejnë gjithashtu si një mburojë emocionale në kohë të vështira, duke rritur ndjeshëm qëndrueshmërinë psikologjike dhe kënaqësinë nga jeta, edhe në moshë të thyer.

Studiuesit krahasojnë “formën sociale” (social fitness) me formën fizike, duke theksuar se edhe marrëdhëniet kërkojnë kujdes të vazhdueshëm dhe përkushtim.

Ajo që e bën edhe më domethënëse këtë gjetje është fakti se përfitimet e këtyre lidhjeve nuk kufizohen vetëm te partnerët romantikë. Miqësitë, marrëdhëniet familjare, madje edhe ato me fqinjët kanë një ndikim të madh në lumturinë, shëndetin mendor dhe fizik të një individi.

Mesazhi është i qartë: të investosh kohë, kujdes dhe energji në marrëdhëniet me të tjerët është një nga gjërat më të vlefshme që mund të bësh për një jetë të plotë dhe të lumtur.

The post Studimi: Çelësi për një jetë të lumtur nuk është pasuria, por marrëdhëniet e mira appeared first on iconstyle.al.

Studimi: Meshkujt bien në dashuri më shpejt se femrat

By: gaze tare
25 June 2025 at 10:13

Një studim i fundit nga Australian National University ka zbuluar se meshkujt priren të bien në dashuri dukshëm më herët se femrat.

Në një anketë me 808 të rinj nga 33 vende të ndryshme, u vu re se burrat zakonisht shprehin fjalët “Të dua” që brenda muajit të parë të lidhjes, ndërsa femrat presin pothuajse dyfishin e kohës për të ndarë të njëjtën ndjenjë.

Megjithatë, studimi tregon se femrat kanë tendencën të përjetojnë ndjenja më të thella dhe të mendojnë më shpesh për partnerin, pasi bien realisht në dashuri.

Sipas ekspertëve, këto rezultate lidhen jo vetëm me biologjinë, por edhe me pritshmëritë shoqërore që ndikojnë në mënyrën si secili gjini përjeton dhe shpreh ndjenjat.

The post Studimi: Meshkujt bien në dashuri më shpejt se femrat appeared first on iconstyle.al.

Mos e anashkaloni mëngjesin, studimi tregon se ndikon edhe në gjendjen shpirtërore

By: gaze tare
25 June 2025 at 09:45

Një studim i ri nga Universiteti i Bath në Mbretërinë e Bashkuar tregon se njerëzit që hanë mëngjes rregullisht kanë nivele më të larta të energjisë dhe përqendrim gjatë ditës, si dhe raportojnë më pak episode ankthi dhe nervozizmi.

Sipas shkencëtarëve, ushqimi i parë i ditës aktivizon trurin dhe sistemin nervor, ndihmon në stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe ndikon drejtpërdrejt në balancën emocionale.

Ndërkohë, ata që e anashkalojnë mëngjesin, shpesh përballen me luhatje humori, rënie të fokusit dhe prirje për të ngrënë më shumë gjatë darkës, gjë që ndikon negativisht në gjumë dhe mirëqenie.

The post Mos e anashkaloni mëngjesin, studimi tregon se ndikon edhe në gjendjen shpirtërore appeared first on iconstyle.al.

6+ orë në telefon? Ekspertët thonë: përballesh me më shumë probleme financiare

By: gaze tare
25 June 2025 at 08:10

Një studim i fundit sugjeron se personat që kalojnë më shumë se 6 orë në ditë në telefon janë më të prirur të përballen me vështirësi financiare, si të jetuarit nga një rrogë në tjetrën ose mungesa e kursimeve.

Ekspertët besojnë se kjo lidhet me të ashtuquajturën “zhvendosje kohe”, pra, orët e kaluara duke lëvizur nëpër rrjete sociale apo aplikacione zëvendësojnë kohën që mund të investohej në zhvillim profesional, edukim financiar apo ndërtimin e zakoneve të shëndetshme.

Në disa raste, përdorimi i tepërt i telefonit lidhet edhe me shpenzime impulsive apo ikje nga realiteti, çka e përkeqëson situatën financiare.

Megjithëse studimi nuk është ende i rishikuar shkencërisht, gjetjet mbështeten nga hulumtime të tjera që theksojnë se koha e pakontrolluar para ekranit mund të ndikojë negativisht në mirëqenien financiare dhe emocionale.

The post 6+ orë në telefon? Ekspertët thonë: përballesh me më shumë probleme financiare appeared first on iconstyle.al.

Lopët kanë “shoqe të ngushta” dhe ndihen keq kur ndahen prej tyre, zbulon shkenca

By: gaze tare
11 June 2025 at 19:38

Një sërë studimesh të fundit kanë treguar se lopët nuk janë thjesht kafshë të buta me sy të mëdhenj, por krijesa me ndjenja të thella sociale. Ato formojnë lidhje të forta emocionale me një individ të caktuar brenda tufës, një “shoqe të ngushtë” dhe kur janë pranë saj, tregojnë qartazi shenja qetësie dhe rehatie.

Shkencëtarët kanë vënë re se rrahjet e zemrës së tyre bien dhe sjellja bëhet më e relaksuar në praninë e mikeshës së preferuar. Por kur ndahen, ndodh e kundërta: bëhen më të shqetësuara, lëshojnë zëra të shpeshtë dhe zemra u rreh më shpejt.

Ky zbulim ka bërë që disa fermerë dhe organizata për mirëqenien e kafshëve të rishikojnë mënyrën si i trajtojnë lopët, duke u dhënë më shumë rëndësi lidhjeve të tyre shoqërore.

Një dëshmi më shumë se kafshët ndiejnë, lidhen dhe, në mënyrën e tyre, duan.

The post Lopët kanë “shoqe të ngushta” dhe ndihen keq kur ndahen prej tyre, zbulon shkenca appeared first on iconstyle.al.

Studimi: Të kesh një motër përmirëson shëndetin mendor dhe rrit shanset për sukses

By: gaze tare
11 June 2025 at 18:45

Një motër në jetë mund të ndikojë ndjeshëm në shëndetin tënd mendor dhe forcën emocionale.

Një studim i vitit 2010 nga Universiteti Brigham Young, i udhëhequr nga profesorja Laura Padilla-Walker, analizoi 395 familje me adoleshentë të moshës 10–14 vjeç. Publikuar në Journal of Family Psychology, studimi zbuloi se ata që kishin motra ndiheshin më pak të vetmuar, kishin më pak ndjenja faji apo frike dhe shfaqnin aftësi më të mira sociale.

Motrat ndihmojnë në krijimin e një ambienti familjar ku komunikimi dhe shprehja e ndjenjave janë më të hapura, një faktor kyç për shëndetin e mirë psikologjik.

Po ashtu, një tjetër studim i vitit 2009 nga profesor Tony Cassidy i Universitetit të Ulster dhe Dr. Liz Wright nga De Montfort University, përfshiu 571 të rinj. I prezantuar në konferencën vjetore të British Psychological Society, studimi tregoi se personat me motra ishin më optimistë dhe më të pavarur.

Sipas studiuesve, motrat nxisin ndjeshmërinë emocionale dhe afërsinë në familje, duke përmirësuar mirëqenien mendore të gjithsecilit.

Këto studime theksojnë rolin unik që kanë motrat në zhvillimin e inteligjencës emocionale dhe rezistencës, dy cilësi që lidhen ngushtë me suksesin personal.

The post Studimi: Të kesh një motër përmirëson shëndetin mendor dhe rrit shanset për sukses appeared first on iconstyle.al.

Studimi i fundit: Në Shqipëri, një në pesë ditë regjistroi temperatura ekstreme

TIRANË, 11 qershor/ATSH/ Shqipëria konstatohet të ketë përjetuar një muaj me të nxehtë më ekstrem për shkak të ndryshimeve klimatike.

Kështu theksohet në një raport të fundit të publikuar në qershor 2025 nga organizatat ndërkombëtare “Climate Central”, “World Weather Attribution” dhe “Red Cross and Red Crescent Climate Centre”.

Viti 2024 shënoi vitin më të nxehtë të regjistruar ndonjëherë, duke thyer rekordin e atij të mëparshëm (2023). Gjithashtu, ky vit markoi herën e parë që temperaturat globale qëndruan qartësisht 1.5°C ose më shumë mbi mesataren para-industriale për të gjithë vitin kalendarik, ndërsa në vendin tonë ato shënuan vlerë 1.4°C mbi mesataren historike.

Çdo muaj nga janari deri në qershor 2024 theu rekorde historike nxehtësie, ndërsa pjesa tjetër e vitit mbeti vetëm pak më e freskët se periudha rekord korrik-dhjetor 2023. Viti 2025 filloi me një tjetër rekord për janarin më të nxehtë të regjistruar ndonjëherë dhe me sasinë më të ulët të akullit arktik që është parë gjatë stinës së dimrit në Hemisferën Veriore.

Kjo situatë nuk është as surprizuese dhe as aksidentale. Djegia e vazhdueshme e qymyrit, naftës dhe gazit ka çliruar dhe grumbulluar mjaftueshëm gaze serë për të ngrohur planetin me 1.3°C mesatarisht në pesë vitet e fundit, dhe me më shumë se 1.5°C vetëm gjatë vitit 2024 krahasuar me periudhën para-industriale.

Në vitin 2024, ashtu si në vitet e fundit, ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu nxitën ngjarje ekstreme të motit, me intensitet të shtuar dhe më të shpeshta. Valët e të nxehtit u prekën në mënyrë dramatike.

Në dekadën e fundit, shkenca e meteorologjisë ka bërë përparime të ndjeshme në kuptimin e mënyrës se si ndryshimet klimatike ndikojnë te temperaturat ekstreme. Falë zhvillimeve në shkencën e atribuimit dhe modelimin klimatik, shkencëtarët tani mund të matin sasinë e të nxehtit që ndryshimet klimatike i kanë shtuar një ngjarjeje ekstreme dhe të parashikojnë se si valët e të nxehtit do të bëhen më të shpeshta nëse shkarkimet nuk ulen ndjeshëm.

Një nga gjetjet më të qëndrueshme të shkencës së atribuimit klimatik është se çdo valë të nxehti sot është bërë më e mundshme, më intensive dhe më jetëgjatë për shkak të kombustionit të lëndëve djegëse fosile. Në vitet e fundit, studiuesit kanë identifikuar shumë ngjarje fatale të të nxehtit ekstrem që do të kishin qenë praktikisht të pamundura pa ndikimin njerëzor në klimë.

Megjithëse përmbytjet dhe ciklonet shpesh mbizotërojnë në lajme, valët e të nxehtit konsiderohen ndoshta ngjarjet ekstreme më vdekjeprurëse. Mijëra vdekje raportohen çdo vit për shkak të të nxehtit ekstrem, ndërsa shumë të tjera nuk raportohen ose nuk njihen si të lidhura me të nxehtin.

“Ditët jashtëzakonisht të nxehta” – ditë gjatë të cilave temperatura maksimale është më e lartë se 90% e temperaturave të matura në atë vend gjatë periudhës 1991-2020 – kanë prekur edhe vendin tonë.

Në Shqipëri, numri i ditëve jashtëzakonisht të nxehta të matura është 76, që do të thotë se rreth një e pesta e ditëve të vitit të kaluar kanë qenë me temperatura ekstreme. Së bashku me vendet fqinje si Greqia, Italia, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi, Shqipëria renditet e dyta pas Greqisë që kanë regjistruar numrin më të lartë të ditëve me temperatura ekstremisht të nxehta.

Studimi vlerëson se nga 76 ditët jashtëzakonisht të nxehta në Shqipëri, 29 prej tyre janë pasojë e drejtpërdrejtë e ndryshimeve klimatike. Kjo do të thotë se pothuajse një muaj i tërë me temperatura ekstreme nuk do të kishte ekzistuar nëse klima nuk do të ishte ndryshuar në mënyrë drastike në dekadat e fundit (metodologjia e përdorur shpjegohet më poshtë).

Rezultatet tregojnë se vetëm Islanda regjistroi një vit më të ftohtë se mesatarja globale. Në anën tjetër, vendet evropiane – nga Balltiku deri në Ballkan – shënuan devijimin më të madh në botë nga normat e mëparshme të temperaturës.

Si mund të mbrojmë veten

Pavarësisht sfidave të vazhdueshme, një sërë ndërhyrjesh janë treguar efektive në reduktimin e ndikimeve të të nxehtit ekstrem:

Në nivel individual, caktimi i aktiviteteve të lodhshme në orët më të freskëta të ditës, pushimet e shpeshta, qëndrimi i hidratuar mund të zvogëlojnë ndikimet.

Ndërsa përshtatja është edhe urgjente edhe e nevojshme, vetëm zbutja gjithëpërfshirëse përmes eliminimit gradual të karburanteve fosile do të kufizojë ashpërsinë e dëmeve të ardhshme. Pa reduktim të gjerë të shkarkimeve të gazeve serë, temperaturat globale do të vazhdojnë të rriten, duke rritur ashpërsinë dhe frekuencën e ngjarjeve të nxehtësisë ekstreme.

Masat e përshtatjes vetëm do të bëhen gjithnjë e më të pamjaftueshme për të mbrojtur komunitetet nga rreziqet në rritje. Investimi i menjëhershëm në kapacitetin përshtatës, veçanërisht në rajonet më të prekshme, duhet të bashkohet me përpjekje globale ambicioze për të reduktuar shkarkimet dhe për të stabilizuar sistemin klimatik.

/k.s/j.p/

The post Studimi i fundit: Në Shqipëri, një në pesë ditë regjistroi temperatura ekstreme appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Studimi/ Gratë që pijnë deri në tri kafe në ditë plaken më shëndetshëm

By: user 6
9 June 2025 at 23:17

Një lajm i mirë për gratë që e nisin ditën me kafenë e mëngjesit: një studim i ri afatgjatë e lidh konsumimin e moderuar të kafesë me plakje më të shëndetshme, shkruan “The Telegraph“.

Studimi 32-vjeçar i kryer nga Shkolla e Shëndetit Publik T.H. Chan e Universitetit të Harvardit analizoi të dhënat e mbi 47,000 grave. Rezultatet treguan se ato që konsumonin rreth 315 mg kafeinë në ditë – afërsisht tri filxhanë të vegjël kafeje, kishin 13% më shumë gjasa të përjetonin plakje të shëndetshme, si në aspektin fizik ashtu edhe njohës.

Çdo filxhan shtesë lidhej me një rritje prej afërsisht 2% të mundësisë për një plakje të shëndetshme. Por ka një kusht: efektet pozitive nuk u vërejtën tek personat që konsumonin pije të gazuara, çaj ose kafe pa kafeinë. Sipas të dhënave, pijet e gazuara ndikojnë negativisht, duke ulur me 20% mundësinë e plakjes së shëndetshme.

Autorja e studimit, Dr. Sara Mahdavi, theksoi se kafeina nuk është një “ilaç mrekullie”, por për gratë që tashmë e konsumojnë dhe e tolerojnë mirë, gjetjet janë inkurajuese. “Mosha ideale kur konsumi i kafesë duket të ketë efekt më të mirë është rreth 48 vjeç,” tha ajo, duke shtuar se zakonet e vogla dhe të qëndrueshme mund të ndikojnë pozitivisht në shëndetin afatgjatë, transmeton Telegrafi.

Gjetjet, të paraqitura këtë javë në konferencën vjetore të Shoqërisë Amerikane për Ushqyerje në Orlando, ende nuk janë rishikuar nga kolegët shkencorë, por përfaqësojnë studimin e parë që vlerëson ndikimin afatgjatë të konsumit të kafesë në fusha të ndryshme të plakjes.

Deri tani nuk është sqaruar pse gratë përfitojnë më shumë se burrat nga kafeina, pasi studimi është fokusuar vetëm tek gratë. Dr. Mahdavi sugjeron se faktorët si hormonet dhe gjenetika mund të ndikojnë në metabolizmin e kafeinës.

Ajo shton: “Estrogjeni pengon një enzimë të mëlçisë që është thelbësore për zbërthimin e kafeinës, që do të thotë se kafeina mund të qëndrojë më gjatë në trupin e disa njerëzve, veçanërisht atyre që kalojnë nëpër tranzicione hormonale si menopauza, shtatzënia ose ata që përdorin kontraceptivë oralë.”

Ky faktor hormonal mund të jetë një nga arsyet pse gratë reagojnë ndryshe ndaj kafeinës, megjithëse mekanizmat biologjikë ende nuk janë kuptuar plotësisht.

Studimi mbetet një hap i rëndësishëm drejt kuptimit të ndikimit të stilit të jetesës, madje edhe zakoneve të vogla si konsumimi i kafesë në procesin e plakjes. 

The post Studimi/ Gratë që pijnë deri në tri kafe në ditë plaken më shëndetshëm appeared first on Lapsi.al.

Studim: Dhuna në familje ndikon në shëndetin e trurit të viktimave për gjithë jetën

By: gaze tare
9 June 2025 at 20:19

Gratë që janë viktima të dhunës në familje janë në një rrezik më të lartë për dëmtime traumatike të trurit dhe probleme të shëndetit mendor për shumë vite pasi abuzimi të ketë mbaruar, zbuloi një studim.

Pothuajse një në tre gra në mbarë botën përjetojnë dhunë në familje dhe studiuesit thonë se ndikimi në shëndetin mendor, siç është çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD) mund të zgjasë për dekada.

Studimi, i kryer nga Universiteti i Glasgout dhe i botuar në revistën BMJ Mental Health, shqyrtoi pasojat e shëndetit mendor që lidhen me dhunën në familje dhe dëmtimet traumatike të trurit.

Punimi’ Dhuna nga partneri intim, dëmtimi traumatik i trurit dhe rezultatet afatgjata të shëndetit mendor në moshën e mesme: Studimi Drake IPV, shqyrtoi të dhënat nga 632 pjesëmarrës të moshës midis 40 dhe 59 vjeç.

14% raportuan se kishin një histori dhune në familje me abuzim fizik.

Krahasuar me pjesëmarrësit e paekspozuar, ata me një histori dhune nga partneri intim-abuzimi fizik (IPV-PA) ishin të lidhur me një ekspozim më të lartë ndaj lëndimeve traumatike të trurit (TBI) dhe një diagnozë më të lartë të depresionit, ankthit, çrregullimeve të gjumit dhe PTSD-së gjatë gjithë jetës dhe në vazhdim. Analiza zbuloi gjithashtu se edhe pas një mesatareje prej 27 vitesh që nga ekspozimi ndaj IPV-PA, rreziku i çrregullimeve të shëndetit mendor mbeti po aq i lartë.

Studimi arriti në përfundimin: “Midis atyre që raportuan ekspozim ndaj IPV-PA, shumica raportuan një histori goditjesh të përsëritura në kokë dhe lëndime të lehta në tru. Një histori e TBI, nga ana tjetër, shoqërohej me prova të rezultateve negative të shëndetit mendor.

“Këto vëzhgime ofrojnë njohuri fillestare mbi pasojat e mundshme gjatë gjithë jetës në shëndetin e trurit të dhunës nga partneri intim me abuzim fizik.”

“Duke pasur parasysh përhapjen globale të dhunës nga partneri intim, veçanërisht tek gratë, këto gjetje nxjerrin në pah një nevojë urgjente për kërkime të mëtejshme në këtë fushë, si dhe për ndërhyrje të synuara për të rritur ndërgjegjësimin midis politikëbërësve dhe profesionistëve mjekësorë në lidhje me ndikimin e mundshëm të dhunës nga partneri intim me abuzim fizik në rezultatet shëndetësore gjatë gjithë jetëgjatësisë.”

The post Studim: Dhuna në familje ndikon në shëndetin e trurit të viktimave për gjithë jetën appeared first on iconstyle.al.

Studimi/ Zbulohet misteri i vijave të errëta në Mars

By: user 6
26 May 2025 at 23:52

Vijat e errëta enigmatike në shpatet e planetit Mars nuk janë shenja uji. Ky është përfundimi i një analize të kryer nga një grup kërkimor i udhëhequr nga Universiteti Amerikan Brown dhe Universiteti Zviceran i Bernës, botuar në revistën Nature Communications. Analiza, duke përdorur inteligjencën artificiale, shqyrtoi rreth 86 000 imazhe satelitore dhe sugjeroi që vijat e errëta mund të shkaktohen nga era dhe rrëshqitja e shkëmbinjve.

Të vërejtura për herë të parë në vitet 1970 nga misionet e para “Viking”, në Mars u panë disa vija të errëta enigmatike, dhjetëra metra të gjata, të quajtura “linja të pjerrësisë përsëritëse”, të cilat ngjajnë me mbetjet e rrjedhave të ujit të lëngshëm. Vija që mund të shfaqen papritur ose të shtrihen për dhjetëra metra në një kohë të shkurtër. Megjithatë, planeti është një shkretëtirë e madhe dhe e ftohtë dhe deri më tani nuk janë gjetur gjurmë uji të lëngshëm, përveç pranisë së mundshme të disa liqeneve të mëdha nëntokësore. Por sipas disa studiuesve, atje mund të ketë kushte të caktuara në të cilat sasi të vogla uji të lëngshëm, të pasura me kripë, mund të arrijnë sipërfaqen dhe të fillojnë të rrjedhin në tokë, duke prodhuar këto shenja të errëta enigmatike që shfaqen veçanërisht në disa rajone.

Për të hedhur dritë mbi këtë fenomen, studiuesit tani janë mbështetur në një algoritëm të inteligjencës artificiale, të cilit i kërkuan të krahasonte imazhet e vijave të errëta me një përzierje shumë të pasur të dhënash, siç janë temperatura, shpejtësia e erës, hidratimi ose aktiviteti sizmik. “Pastaj ishim në gjendje të kërkonim korrelacione në qindra mijëra raste për të kuptuar më mirë kushtet në të cilat formohen këto karakteristika”, – tha Valentin Bickel i universitetit zviceran. Analizat tregojnë se vijat nuk shoqërohen përgjithësisht me ujin, por formohen në vende me shpejtësi ere dhe depozitim pluhuri më të lartë se mesatarja, vende ku formimi i vorbullave të pluhurit ose rrëshqitjeve të vogla të dheut është gjithashtu më i zakonshëm. Sipas autorëve, shenjat mund të jenë prodhuar nga rrëshqitja e shkëmbinjve të vegjël përgjatë shpateve dhe jo nga rrjedhjet e ujit. ©LAPSI.al

The post Studimi/ Zbulohet misteri i vijave të errëta në Mars appeared first on Lapsi.al.

❌
❌