Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 27 August 2025Main stream

Festivali i Filmit në Venecia 2025: 21 filma garojnë për “Luanin e Artë”

By: Kult Plus
27 August 2025 at 16:50

Ka nisur këtë të mërkurë në lagunën italiane Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Venecia, ngjarja më prestigjioze dhe më e vjetër e kinemasë në botë, i cili këtë vit shënon edicioni e 82-të. Festivali, që zgjat nga 27 gushti deri më 6 shtator 2025, e ka kthyer Venecian në epiqendrën e industrisë globale të filmit për disa ditë me radhë.

Në këtë edicion, 21 filma janë në garë për çmimin kryesor “Luani i Artë”, ndërsa dhjetëra të tjerë do të shfaqen jashtë konkurrimit. Hapja e festivalit u bë me premierën botërore të filmit të shumëpritur “La Grazia” nga regjisori fitues i Oscar-it, Paolo Sorrentino, ku në rolin kryesor rikthehet aktori i madh italian Toni Servillo.

Tapeti i kuq i Venecias do të presë edhe këtë vit emrat më të mëdhenj të kinemasë botërore. Mes yjeve që kanë konfirmuar pjesëmarrjen janë Julia Roberts, George Clooney, Cate Blanchett, Adam Driver dhe Timothée Chalamet, duke i dhënë festivalit një shkëlqim të veçantë.

I themeluar në vitin 1932, Festivali i Filmit në Venecia është i pari i këtij lloji në botë dhe për dekada është konsideruar një trampolinë drejt suksesit ndërkombëtar, shpesh duke paralajmëruar fituesit e ardhshëm të Oscar-it.

Përveç filmave në konkurrim, publiku do të ketë mundësi të ndjekë shfaqje speciale, dokumentarë, retrospektiva dhe aktivitete artistike, duke e kthyer këtë edicion në një festë të vërtetë të artit të shtatë.

Ceremonia e ndarjes së çmimeve do të mbahet më 6 shtator 2025, ku përveç “Luanit të Artë”, do të shpërndahen edhe çmime për regjinë, aktrimin dhe kontributet artistike.

Me atmosferën e saj unike dhe traditën e gjatë në promovimin e kinemasë, Venecia edhe një herë dëshmon se mbetet zemra e artit të shtatë, duke u dhënë hapësirë si ikonave të njohura, ashtu edhe kineastëve të rinj që synojnë të lënë gjurmë në skenën ndërkombëtare./KultPlus.com

Nga udhëtimet e gjata me autobus, te koncertet madhështore: Historia e violinistes Pathrycia Mendonça

By: Kult Plus
27 August 2025 at 16:25

Pathrycia Mendonça, violiniste 26-vjeçare venezueliane, ka përjetuar një rrugëtim të jashtëzakonshëm: nga të udhëtuarit me autobus për tetë orë për mësime violine në Barquisimeto, deri te skenat më ikonike, si Wembley Stadium, ku do të performojë për 10 netë me Coldplay, si pjesë e Simón Bolívar Symphony Orchestra.

Megjithëse fluturimi drejt Londrës zgjati 12 orë dhe i la pas shtëpinë dhe vogëlushen 10-muajshe, Mendonça ka plot energji teksa nis provat në Air Studios, në veri të Londrës.

“Kur isha 12-vjeçare në Venezuelë, udhëtoja me autobus nga Barquisimeto për në Caracas. Lëvizja natën për të mbërritur në mëngjes, doja të mësoja violinë, dhe në mesditë kthehesha me nënën time. E bëja çdo javë. Kjo më solli këtu, tani.” – u shpreh Mendonça.

Ajo është jo vetëm muzikante, por edhe mësuese violine, nënë dhe mjeshtre kuzhine, me një master të sapo përfunduar në muzikë. Dhe, siç ajo vetë pranon, është një fanse e çmendur e Coldplay:

“Kur thanë ‘Do të doje të luaje me ne?’ – mendova se po qeshnin”.

Interpretimi i këngës ikonë “Viva La Vida” është për të një ëndërr që u bë realitet.

Pathrycia është pjesë e programit El Sistema, iniciativës venezueliane për arsimin muzikor që nisi në 1975 nga José Antonio Abreu, një antidot ndaj krimit dhe varfërisë. El Sistema ka kultivuar jo vetëm muzikantë teknikalë, por edhe përgjegjës të fortë shoqërorë si Gustavo Dudamel, drejtori i orkestrës, tashmë i nderuar me shumë Grammy, dhe drejtues i filarmonikës së Los Angeles dhe së shpejti, i New York Philharmonic.

Dudamel vetë është thirrur nga Chris Martin për të udhëhequr orkestrën në koncertet e Wembley, duke sjellë një letër dashurie artistike midis muzikës klasike dhe pop-kulturës:

“Chris i beson muzikës si mjet për të ndihmuar, shëruar dhe transformuar… Mendoj se ai dëshiron të na dhurojë pak prej kësaj magjie, së bashku me orkestrën.”

Shoqëria mes çiftit artistik u formua që në 2007, pas debutimit të Simón Bolívar Orchestra në BBC Proms, duke sjellë një shfaqje energjike dhe revolucionare mbi skenë. Që atëherë, bashkëpunimi nuk ka ndalur. Dudamel e çoi hungërin e klasikes edhe në Coachella, duke luajtur Beethoven dhe Wagner në skenë me figura si Dave Grohl dhe LL Cool J.

Për koncertet në Wembley, repertori përfshin edhe Beethoven, temën e Star Wars nga John Williams dhe “Spring” nga Vivaldi, për të përçuar harmoninë dhe dashurinë që el Sistema ka për muzikën dhe njerëzit.

Sfidat politike rrotull El Sistema-s s’mënjanojnë Dudamel-in:

“Jam kritik ndaj Maduron dhe dhunës në Venezuelë… por përgjegjësia ime më e madhe është te fëmijët që ndryshojnë jetën përmes këtij programi.”

Mendonça ndan një ndjesi të thellë për këtë moment:

“Jam e gëzuar ta përfaqësoj vendin tim dhe të jap shpresë fëmijëve që kam mësuar. Kur shikon dikë të tregon se është e mundur, atëherë lind pyetja: ‘Nëse ajo mundet, pse të mos mundem unë?’”

Mbi 3 milionë fëmijë kanë kaluar përmes El Sistema, një trashëgimi që tani vijon të lulëzojë dhe prekin afro një milion shikues përmes koncerteve në Wembley./BBC/KultPlus.com

Çfarë sjell pjesa e dytë, e sezonit të dytë të ‘Wednesday’?

By: Kult Plus
27 August 2025 at 15:55

Seriali gotik më i dashur i Netflix, “Wednesday”, rikthehet më 3 shtator 2025 me pjesën e dytë të sezonit të dytë, dhe me të, një stuhi e re misteresh, kërcënimesh të errëta dhe fytyrash të njohura e të reja që do të tronditin botën e Nevermore Academy.

Pasi katër episodet e para të sezonit u publikuan në gusht, pritshmëritë për pjesën e dytë janë rritur ndjeshëm, falë zbulesave befasuese dhe narrativës që ka marrë një kthesë të errët. Këtë herë, Wednesday Addams nuk është më vetëm një nxënëse e re në një shkollë të çuditshme, ajo është një hetuese e ftohtë në një luftë të heshtur mes të vërtetës dhe iluzioneve që e rrethojnë, përcjellë KultPlus.

Një nga momentet më të bujshme është rikthimi i Principal Weems, e interpretuar nga Gwendoline Christie. Edhe pse personazhi i saj u mendua i vdekur, traileri i pjesës së dytë e shfaq atë si një udhërrëfyese shpirtërore për Wednesday, çka ngjall pyetje të shumta për natyrën e vërtetë të vdekjes dhe jetës në Nevermore.

Ndërkohë, Tyler, i njohur si Hyde, është i lirë dhe më i rrezikshëm se kurrë. Krijuesit e serialit e kanë përshkruar atë si “kartën e egër” që mund të shpërthejë në çdo moment, duke çuar në një përballje të pandalshme me Wednesday.

Këtë sezon, kastit i është bashkuar edhe Lady Gaga në rolin e Rosaline Rotwood, një figurë enigmatike që pritet të ketë ndikim të thellë në zhvillimet e ardhshme. Ajo jo vetëm që sjell një prani të re në ekran, por edhe muzikë origjinale, përfshirë këngën “Dead Dance”, që do të shoqërojë momentet kulmore të serialit.

Gjithashtu, familja Addams ka rol më të thelluar në këtë pjesë, me Morticia, Gomez dhe Pugsley që përfshihen më shumë në jetën dhe sfidat e Wednesday, duke thelluar lidhjet familjare dhe tensionet që i shoqërojnë ato.

Një sekuencë shqetësuese në trailer paraqet varrin e Enid, mikeshës së ngushtë të Wednesday, duke ngritur frikën se mund të jetë ajo viktima e radhës në këtë betejë të errët. Fansat janë të shqetësuar për fatin e saj, duke krijuar teori të shumta online.

Të gjithë mendonin se Wednesday tashmë e njihte Nevermore si pëllëmbën e dorës, por në pjesën e dytë zbulohet se asgjë nuk është siç duket. Konspiracione të fshehta, eksperimente të ndaluara dhe një fuqi e errët që po ngrihet nën sipërfaqe, gjithçka bëhet pjesë e një loje që mund të ketë pasoja të përjetshme për të gjithë.

Pjesa 2 e sezonit të dytë të “Wednesday” pritet të jetë më e errët, më misterioze dhe më e mbushur me tronditje emocionale se kurrë më parë. Me rikthime dramatike, rritje tensioni dhe një kast gjithnjë e më të pasur, kjo pjesë e re pritet të përforcojë pozicionin e serialit si një prej prodhimeve më të suksesshme të Netflix-it në vitet e fundit.

Premiera e pjesës së dytë, të sezonit të dytë të “Wednesday” është me 3 Shtator 2025, vetëm në Netflix./KultPlus.com

Fotografi kazak që dokumentoi Covid-in nga brenda një spitali

By: Kult Plus
27 August 2025 at 14:55

Në verën e vitit 2020, fotografi kazak Andrey Khludeyev u infektua me Covid-19. Ai kontrabandoi një aparat të vogël fotografik në spital për të dokumentuar jetën në vijën e parë të pandemisë.

Ndërsa bota reagonte ndaj përhapjes së Covid-19 në fillim të vitit 2020, vendi i madh i Azisë Qendrore, Kazakistani, dukej ende i paprekur. Edhe pse kufizohej me Kinën, burimin e pandemisë globale, asnjë rast nuk ishte konfirmuar. Më 13 mars 2020, kjo ndryshoi. Dy qytetarë kazakë që ishin kthyer nga një udhëtim në Gjermani dolën pozitiv, rastet e para në një vend me mbi 20 milionë banorë. Vetëm dy ditë më vonë, presidenti Kassym-Jomart Tokayev shpalli gjendje emergjente për një muaj, por pandemia do të shkaktonte mbi 13,000 viktima në vend, përpara se autoritetet të deklaronin se situata ishte nën kontroll.

Megjithatë, Khludeyev thotë se nuk ishte veçanërisht i shqetësuar në fillim.

“Për herë të parë dëgjova për Covid nga një shofer taksie. M’u duk si një shaka, si ‘fake news’. Së shpejti, u tregova se sa gabim isha.”

Fillimisht kishte plan të dokumentonte situatën në spitale si fotograf, por u bind se nuk ishte e mundur:

“Nuk jam fotograf i akredituar, nuk ka shans,” mendoi ai. Por do të gabonte sërish.

Në verën e vitit 2020, gjatë izolimeve, Khludeyev u infektua. Simptomat ishin të ngjashme me gripin, temperaturë 38-39°C, kollë, por rezultatet e skanerëve treguan pneumoni dypalëshe me përhapje të gjerë.
Kur një mik fotograf humbi jetën papritur nga komplikimet e Covid-it, Khludeyev u alarmua dhe kërkoi ndihmë mjekësore. Një mike me përvojë mjekësore e këshilloi të shkonte urgjentisht në spital.

“Më tha se nuk do të mbijetoja po të qëndroja në shtëpi. Kështu që nuk pata zgjidhje tjetër.”

Ai u shtrua në një spital në Almaty, në juglindje të Kazakistanit, ku shumë nga stafi ishin vullnetarë.

“Nga njëra anë ndihesha mirë, isha nën përkujdesje 24-orëshe, me ilaçe dhe injeksione. Por shihja njerëz rreth meje që dukej se ishin mirë, dhe papritur fillonin të mbyteshin… Ishte një ndjesi e çuditshme, sikur gjithçka mund të ndryshonte përnjëherë.”

Mes sendeve që mori me vete për në spital ishte dhe një aparat fotografik i vogël, model Chaika-II, një aparat gjysmë-frame nga epoka sovjetike që i lejonte të dyfishonte numrin e fotografive në një film.

“Pa ditur nëse do të mbijetoja apo jo, nuk doja të humbja këtë mundësi. Mund të ishte seria ime e fundit fotografike.”

Ai përdori një film me 36 poza bardhë e zi, dhe fotografonte gjithçka, përfshirë me telefonin e tij. Fillimisht, mjekët dhe pacientët ishin skeptikë, por pasi u tregoi portretet që kishte bërë, reagimi i tyre ndryshoi.

“Një ditë një mjek më tha: ‘Zotëri, tani ka një radhë me gjashtë mjekë në korridor që duan të fotografohen. Doni të ju them që nuk ndiheni mirë, që të mos i prisni?’ ‘Sigurisht që jo,’ i thashë. ‘Le të fillojmë!’”

Fotot që realizoi Khludeyev kanë një atmosferë të zymtë dhe thuajse halucinante. Mjekët të veshur me veshje mbrojtëse ngjasojnë me pastruesit e katastrofës së Çernobilit, ndërsa rrjedhjet e dritës në film i shtojnë mister fotografive.
Spitali, që ishte planifikuar për rikonstruksion para pandemisë, u vendos të shërbente si spital për Covid-in, duke shtuar ndjesinë e braktisjes dhe pasigurisë.

“Doja të tregoja një histori të vërtetë, se Covid-i nuk është shaka apo mashtrim, por një rrezik i vërtetë për jetën. Prandaj, edhe stili i fotografive e pasqyron këtë luftë.”

Sot, pesë vite pas shërimit, Andrey Khludeyev thotë se i sheh ato fotografi me nostalgji dhe mirënjohje.

“Ata mjekë dhe infermierë ishin vullnetarë. Rrezikuan jetën për ne. Disa ishin studentë, disa ishin në pushime që i ndërprenë. Bënë një gjë të madhe dhe shpëtuan mijëra jetë.”

Ai gjithashtu falënderon bashkëshorten, miqtë dhe familjen për mbështetjen.

“Ishte një nga periudhat më të vlefshme të jetës sime. Bëra fotografi që njerëzit i vlerësuan. E ndjeva jetën në çdo sekondë. Ishte një përvojë njëkohësisht e tmerrshme dhe e mrekullueshme.”/BBC/KultPlus.com

‘Jetoj midis formave të ndritshme e të paqarta që ende errësirë s’janë bërë’

By: Kult Plus
27 August 2025 at 14:25

Nga Jorge Luis Borges

Pleqëria (kështu e quajnë të tjerët)
mund të jetë koha e lumturisë sonë.
Kafsha ka ngodhur ose do të ngordhë.
Jetoj midis formave të ndritshme e të paqarta
që ende errësirë s’janë bërë.
Buenes Aires,
që dikur është shkyer midis periferish
deri te rrafshi i pafund,
prapë janë Rokeleto, Retiro,
rrugët plot baltë të Kuartit Njëmbëdhjetë
dhe shtëpizat e rrënuara
që i quajmë J u g u.
Gjërat në jetën time
kanë qenë prore shumë të mëdha.
Demokriti prej Abderre
nxorri sytë e vet që të mendojë më mirë;
koha ishte Demokriti im.
Kjo gjysmë errësi është e ngathët e nuk dhemb;
lëshohet nga një shpat i lehtë
dhe i ngjan amshimit.
Miqt e mi nuk kanë fytyra,
gratë janë po ato që ishin para shumë vjetësh,
ndoshta udhëkryqet janë krejtësisht ndryshe,
në faqet e librave nuk ka germa.
Të gjitha këto duhet të më frigsojnë,
ndërsa kthimi ma ngjall gëzimin.
Nga korrja e teksteve që dheu na fali
pak nga ato do t’i lexoj,
vetëm ato që më kanë mbetur në kujtesë
do t’i lexoj dhe do t’i ndërroj.
Nga Jugu, Lindja, Perëndimi, Veriu
lidhen shtigjet që më kanë çuar
kah epiqendra ime e fshehur.
Këto shtigje janë jehonë dhe hapa,
gra, burra , agoni ,ringjallje,
ditë dhe netë,
gjysmë ëndrra dhe ëndrra,
çdo çast i vogël i së djeshmes
dhe e djeshma e botēs ,
pallë e sigurtë e Danezit
dhe hënëza e Persianit,
qëndrimi i të vdekurve,
dashuri e përgjigjur,fjalë,
Emersoni e bora shumë gjëra të tjera.
Tash mund t’i harroj.
Arrij në epiqendrën time,
algjebrës sime dhe çelsit tim,
pasqyrës sime.
Shpejt do ta di se kush jam.

Përkthyer nga Enver Gjergjeku,marrë nga libri:
“Zjarri në breg”/KultPlus.com

‘Shtylla më gjeniale që nga Kali i Trojës’: Vepra artistike sovjetike që përgjonte SHBA-të

By: Kult Plus
27 August 2025 at 13:55

Një pajisje përgjimi e fshehur në një vepër arti në vitin 1945 nuk u zbulua nga shërbimet e sigurisë amerikane për shtatë vite, dhe nuk është shembulli i vetëm kur arti është manipuluar për qëllime të fshehta.

Tetëdhjetë vite më parë, në javët e fundit të Luftës së Dytë Botërore, një grup skautësh rusë i dhuruan ambasadorit amerikan në Moskë një vulë të madhe të gdhendur me dorë, simbolin e madh të SHBA, për rezidencën e tij zyrtare, Spaso House. Dhurata simbolizonte bashkëpunimin mes Rusisë dhe SHBA-ve gjatë luftës, dhe ambasadori amerikan W. Averell Harriman e vari me krenari në murin e shtëpisë deri në vitin 1952.

Por pa dijeninë e ambasadorit dhe ekipit të tij të sigurisë, vula përmbante një pajisje të fshehtë përgjimi, që më vonë u quajt “The Thing” (Gjësendi) nga ekipet amerikane të sigurisë teknike. Pajisja përgjonte biseda diplomatike për plot shtatë vite pa u zbuluar. Duke përdorur një vepër arti të pafajshme për të depërtuar tek armiku dhe për të marrë avantazh strategjik, sovjetikët realizuan një nga veprimet më të zgjuara që nga kali i famshëm i Trojës. Por kjo nuk është legjendë, është histori e vërtetë, edhe pse tingëllon si roman spiunazhi.

John Little, një 79-vjeçar specialist në kundër-përgjim, është prej kohësh i fascinuar nga pajisja dhe madje ka ndërtuar një kopje të saj. Një dokumentar për punën e tij të jashtëzakonshme u publikua këtë vit dhe, pas një shfaqjeje të parë të suksesshme në maj, do të transmetohet më 27 shtator në Muzeun Kombëtar të Informatikës në Bletchley Park, Buckinghamshire.

Ai e përshkruan teknologjinë e “The Thing” me terma muzikorë, si një pajisje me tuba si organo dhe një membranë “si lëkura e daulles, që dridhet nga zëri i njeriut”. Por gjithçka ishte futur në një objekt shumë të vogël, që dukej si një gjilpërë kapeleje, dhe kishte avantazhin e padukshmërisë ndaj pajisjeve të kontrollit, pasi nuk kishte elektronikë, as bateri, dhe nuk ngrohej.

Përpunimi i saj ishte jashtëzakonisht i saktë, “si një përzierje mes një ore zvicerane dhe një mikrometri”. Historiani H. Keith Melton ka thënë se në kohën e vet, “The Thing” e ngriti shkencën e përgjimit në një nivel që më parë mendohej i pamundur.

Në Spaso House, pajisja aktivizohej vetëm kur një transmetues i largët, i vendosur në një ndërtesë aty pranë, ndizte një sinjal me frekuencë të lartë, i cili reflektonte prapa të gjitha dridhjet që vinin nga antena e pajisjes. Pajisja u zbulua vetëm kur një operator radio britanik, që punonte në Moskë në vitin 1951, aksidentalisht u fut në të njëjtën frekuencë dhe dëgjoi biseda nga një dhomë e largët. Vitin pasues, teknikët amerikanë kontrolluan rezidencën e ambasadorit dhe, pas një kërkimi që zgjati tre ditë, kuptuan se vula e gdhendur e SHBA-ve ishte një vesh i padukshëm, që përgjonte bisedat diplomatike.

Duke reflektuar mbi suksesin e pajisjes, një nga teknikët rusë që e operonte atë, Vadim Goncharov, tha: “Për një kohë të gjatë, vendi ynë ishte në gjendje të merrte informacione shumë specifike dhe të rëndësishme, që na dhanë përparësi… gjatë Luftës së Ftohtë”.

Deri më sot, askush jashtë shërbimeve të inteligjencës sovjetike nuk e di se sa “Gjësende” të tjera mund të jenë përdorur për të spiunuar Perëndimin. Por suksesi i saj nuk ishte vetëm për shkak të teknologjisë. Ajo funksionoi sepse shfrytëzoi perceptimin tonë kulturor ndaj objekteve të bukura. Ne kemi tendencën t’u besojmë veprave artistike dhe dekorative si simbole pasive të statusit ose shijes. Inteligjenca sovjetike e ktheu këtë paragjykim në armë me vulën e gdhendur nga druri i ahut.

Dhe kjo nuk është e vetmja herë kur arti është përdorur për spiunazh, mashtrime ose strategji ushtarake. Përveçse pikturoi Mona Lizën, Leonardo da Vinci gjithashtu projektoi tanke dhe armë rrethimi. Piktori flamand Peter Paul Rubens ishte spiun gjatë Luftës Tridhjetëvjeçare. Artistë nga kombe të ndryshme, gjatë Luftërave Botërore, hartuan strategji kamuflazhi dhe mashtrimi. Madje Anthony Blunt, historian arti britanik dhe kujdestar i koleksionit mbretëror, ishte një agjent sovjetik gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe fillimit të Luftës së Ftohtë.

Në këtë rast të çuditshëm të “Gjësendit”, edhe historia muzikore ka rol. Shpikësi gjenial i saj, Lev Sergeyevich Termen, i njohur si Léon Theremin, ishte shpikës rus dhe muzikant i talentuar. Ai krijoi instrumentin e parë elektronik në botë, Theremin, i cili luhet pa e prekur fizikisht: lëvizjet e dorës përreth antenave kontrollojnë notat. Tingulli i tij i çuditshëm u bë simbol i kolonave zanore të filmave fantastiko-shkencorë amerikanë të viteve 1950, më së shumti në filmin “The Day the Earth Stood Still” (1951), që për ironi, shpesh shihet si alegori për paranojën e Luftës së Ftohtë.

Pas zbulimit, “The Thing” u mbajt sekret nga inteligjenca amerikane. Por në maj 1960, në kulmin e garës bërthamore, një avion spiun amerikan U-2 u rrëzua mbi territorin rus. Gjatë krizës diplomatike që pasoi, zyrtarët e Departamentit të Shtetit e ekspozuan publikisht vulën në një mbledhje të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, për të treguar se edhe Bashkimi Sovjetik merrej me spiunazh. John Little beson se shkelja e tillë e sigurisë në rezidencën e ambasadorit ishte kaq turpëruese, “sa u desh të rrëzohej një avion spiun për ta nxjerrë ‘The Thing’ në dritë”.

Megjithatë, mjeshtëria e vërtetë teknike e “The Thing” nuk iu zbulua kurrë publikut të gjerë. Pajisja u studiua me kujdes nga kundër-inteligjenca britanike, që i dha emrin sekret SATYR. Detajet e saj mbetën sekret shtetëror deri në vitin 1987, kur ish-oficeri i sigurisë Peter Wright i zbuloi në kujtimet e tij “Spycatcher”.

“The Thing” ka magjepsur historianët jo vetëm për mjeshtërinë teknike të kohës, por edhe për ndikimin e saj në lojërat e spiunazhit gjatë Luftës së Ftohtë. Ajo na zbulon edhe një anë të errët të kulturës së lartë, përtej sallave të operës dhe galerive të artit, ku muzikantë klasikë shpikin pajisje përgjimi, dhe vepra të bukura arti shërbejnë si instrumente të inteligjencës ushtarake.

Dokumentari për “The Thing” do të shfaqet më 27 shtator në Muzeun Kombëtar të Informatikës në Bletchley Park, Buckinghamshire./BBC/KultPlus.com

6 projekte të përzgjedhura për garën ‘Best Pitch’ në PriForum

By: Kult Plus
27 August 2025 at 13:25

Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Prishtinë, PriFest, përmes platformës së tij rajonale të industrisë së filmit PriForum, ka njoftuar përmes rrjeteve sociale për 6 projektet e përzgjedhura që do të marrin pjesë në garën e rëndësishme Best Pitch Competition.

Kjo garë është një nga ngjarjet më të pritura të PriForum-it, duke mbledhur projekte filmike nga rajoni dhe më gjerë që janë në faza të ndryshme zhvillimi, me synim bashkëpunimin dhe realizimin në skenën ndërkombëtare.

Projektet e përzgjedhura për PriForum 2025 janë:

“Personazh”– Kosovë me regjisor Ekrem Xani, producentë Bardhyl Bejtullahu dhe Ekrem Xani, skenaristë Brikena Sopi dhe Zymber Kelmendi

“Voices” – Bullgari me regjisor Magdelena Ilieva, producent Magdelena Ilieva, skenaristë Magdelena Ilieva dhe Jonathan Heidelberger.

“The general and the butterfly” – Maqedonia e Veriut me regjisor Antonio Mitrikeski, producent Vladimir Stojcevski, skenarist Venko Andonovski.

“Adet” – Kosovë, me regjisor Mentor Shala, producent Shkumbin Istrefi, skenariste Lyra Xhoci.

“Two times one” – Bullgari me regjisor Vladimir Petev, producentë Victoria Mitreva & Vanya Rainova, skenarist Vladimir Petev

“Spider” – Turqi me regjisorë Barış Fert dhe Lara Kamhi, producent Ilgım Coşar, skenaristë Barış Fert dhe Lara Kamhi.

PriForum do të mbahet nga 11 deri më 13 shtator 2025, si pjesë e edicionit të 17-të të PriFest, i cili do të zhvillohet në Prishtinë nga 9 deri më 14 shtator 2025./KultPlus.com

Kapsula e kohës e Princeshës Diana nga vitet ’90 përmban CD të Kylie Minogue dhe televizor xhepi

By: Kult Plus
27 August 2025 at 12:55

Një kapsulë kohe e varrosur nga Diana, Princesha e Uellsit, në Spitalin e Fëmijëve Great Ormond Street (GOSH) në vitin 1991 është hapur, duke zbuluar një CD të këngëtares Kylie Minogue, një kalkulator me energji diellore dhe një pasaportë.

Kutia prej druri, e mbështjellë me plumb, u vulos për të shënuar vendosjen e gurit themeltar të ndërtesës Variety Club të spitalit, e cila u hap në vitin 1994.

Objektet brenda kapsulës u zgjodhën nga dy fëmijë që fituan një konkurs të programit televiziv “Blue Peter”, dhe synonin të përfaqësonin jetën në vitet 1990. Ndër të tjera, në kapsulë ndodheshin edhe një televizor xhepi, një hologram në formë dëbore dhe një fotografi e Princeshës Diana.

Kapsula ishte planifikuar të hapej pas “qindra vitesh”, por u nxor më herët për t’i hapur rrugë ndërtimit të një qendre të re për trajtimin e kancerit te fëmijët. Princesha Diana u bë presidente e GOSH në vitin 1989 dhe e vizitoi shpesh spitalin përpara vdekjes së saj në vitin 1997.

Ajo ndihmoi dy fëmijët për të zgjedhur objektet që do të vendoseshin në kapsulën e kohës.

CD-ja ishte albumi “Rhythm of Love” i Kylie Minogue, i publikuar në vitin 1990, që përfshin këngët “Better the Devil You Know”, “What Do I Have to Do” dhe “Shocked”, dhe ishte një nga 10 objektet në kapsulë. CD-ja u zgjodh nga David Watson, atëherë 11 vjeç, nga Paignton, Devon. Ai gjithashtu përzgjodhi një fletë letre të ricikluar dhe një pasaportë.

Sylvia Foulkes, atëherë 9 vjeç, nga Norwich, zgjodhi një koleksion monedhash britanike, një enë me pesë fara pemësh, dhe hologramin me dëborë. Në kuti ndodhej gjithashtu një kopje e gazetës “The Times” nga data e varrosjes së kapsulës.

Titujt në faqen e parë përfshijnë: “Mishrat e gatuar nxjerrin në votime sovjetikët me shumicë”, së bashku me një foto të ish-udhëheqësit sovjetik Mikhail Gorbaçov, si dhe titullin “SHBA refuzon kërkesën për avionë luftarakë irakianë ndërsa rebelët afrohen”.

Fotot e publikuara nga arkivistët tregojnë disa dëmtime në objektet e kapsulës, por ato janë ruajtur kryesisht të paprekura. Punonjës që ishin lindur në vitin 1991 ose tashmë punonin në spital në atë kohë ndihmuan në nxjerrjen e saj.

Varrosja e kapsulës ishte e ngjashme me një ceremoni të vitit 1872, gjatë së cilës Princesha e atëhershme e Uellsit, Aleksandra, vendosi një gur themeltar në spital, duke vulosur gjithashtu një kapsulë kohe.

Kjo kapsulë e hershme, që përmbante një foto të Mbretëreshës Viktoria, nuk është gjetur ende.

Qendra e re për trajtimin e kancerit tek fëmijët në GOSH do të jetë një “burim kombëtar për trajtimin e kancereve të fëmijërisë”, sipas një deklarate.

Dizajni i saj do t’i ndihmojë ekipet mjekësore të zhvillojnë trajtime “më të buta dhe më efektive” për fëmijët që qëndrojnë në spital./BBC/KultPlus.com

‘E ty të ndalin ata që as emrin s’ta dinë, derisa unë ta di edhe heshtjen’

By: Kult Plus
27 August 2025 at 12:27

Poezi nga Lulzim Tafa

Heshtja që le në mua

E pranoj
Më dhemb pak ajo që ndodh

Nuk më shikon në sy
Vetëm për të më treguar se unë
Nuk jam

S’e di
Nëse ty të dukem gur apo hije
Apo diçka tjetër
Që nuk dhemb

Çdo përbuzje
Më bëri fëmijë të vogël
Para një deti të madh
Para një zjarri

Të dua dhe nuk të mallkoj
E ndjej veten të mbetur
Në duart tua
Shumë prekëse kjo ndjesi

Unë jam aty
E ty të ndalin ata
Që as emrin s’ta dinë
Derisa unë ta di
Edhe heshtjen

Tash më mjafton heshtja
S’kam nevojë më për asgjë
As për zhurmë
E as për hanë
Që qanë /KultPlus.com

Koleksioni i rrallë ‘Geschichte des osmanischen Reiches in Europa’, pasuron fondin e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës

By: Kult Plus
27 August 2025 at 11:30

Në një postim në rrjetet sociale, faqja zyrtare e Bibliotekës Kombëtare ka njoftuar se është pasuruar së fundmi me një nga veprat më të rëndësishme dhe voluminoze të historiografisë evropiane të shekullit XIX: “Geschichte des osmanischen Reiches in Europa” (Historia e Perandorisë Osmane në Evropë), një koleksion prej 11 vëllimesh që tashmë është pjesë e fondit të saj të çmuar.

“Biblioteka Kombëtare e Kosovës ka pasuruar fondin e saj me një nga veprat më të rëndësishme shumëvëllimëshe të historiografisë evropiane të shekullit XIX: “Geschichte des osmanischen Reiches in Europa” (Historia e Perandorisë Osmane në Evropë), një koleksion 11-vëllimesh, pjesë e serisë prestigjioze Geschichte der europäischen Staaten (Historia e shteteve evropiane) të botuar nga A.H.L. Heeren dhe F.A. Ukert, midis viteve 1840 dhe 1863.

Nëntë vëllimet e para, të botuara nga 1840 deri në 1859, janë të historianit të njohur gjerman Johann Wilhelm Zinkeisen dhe mbulojnë historinë e Perandorisë Osmane nga rritja e saj e hershme deri në fillim të shekullit XIX, duke përfshirë periudha kyçe si kulmi i zhvillimit dhe i zgjerimit të fuqisë osmane, fillimi i rënies së brendshme, luftërat me Venedikun, ndikimin e Rusisë, ndryshimet politike të shekullit XVIII, reformat dhe rivalitetet e Fuqive të Mëdha.

Vëllimi i 10-të dhe i 11-të, të botuar në 1812 dhe 1815, përfshijnë vepra të tjera historike të rëndësishme mbi Perandorinë Osmane dhe rajonin e Ballkanit, duke përfshirë punimet e Joseph von Hammer dhe Mustafa Ben Abdalla Hadschi Chalfa. Këto vëllime ofrojnë kontekste të gjera mbi organizimin shtetëror, administrimin dhe zhvillimet gjeografike në Rumeli dhe Bosnjë, duke i shtuar koleksionit një dimension të gjerë historiografik dhe rajonal.

Veçanërisht e rëndësishme është vlera e këtij koleksioni për historinë e Ballkanit, përfshirë edhe të shqiptarëve. Ai ofron informacion të detajuar mbi marrëdhëniet ndërkufitare, strukturën e shoqërisë dhe ndikimet osmane në territorin e sotëm shqiptar, duke e bërë këtë koleksion një burim të pazëvendësueshëm për studiuesit që studiojnë historinë kombëtare dhe rajonale në kontekst evropian.

Përveç rëndësisë shkencore, koleksioni ka një vlerë të jashtëzakonshme kulturore dhe historike, duke e bërë Bibliotekën Kombëtare të Kosovës një pikë referimi të rëndësishme për studiuesit e historisë osmane, ballkanike dhe evropiane.” – shkruhet në postimin e publikuar./KultPlus.com

Fondacioni Rame Lahaj sjell Grupin PasParTouT nga Gjermania: Një shfaqje muzikore që i çon fëmijët në një udhëtim ritmik e plot energji

By: Kult Plus
27 August 2025 at 11:00

Fondacioni Rame Lahaj sjell grupin gjerman PasParTouT, me programin muzikor për fëmijë “Gjelat në Pentagram”, një teatër muzikor edukativ, që do t’i bëjë fëmijët jo vetëm të dëgjojnë dhe të shohin, por të përjetojnë nga afër fuqinë dhe bukurinë e muzikës klasike në një mënyrë krejtësisht të re.

PasParTouT, me përvojë në skena ndërkombëtare, ka ndërtuar një shfaqje që kombinon tregimin artistik, performancën skenike interaktive dhe tingujt magjikë të instrumenteve klasike, transmeton KultPlus.

Fëmijët nuk do të jenë vetëm spektatorë, por do të përfshihen drejtpërdrejt në shfaqje, duke mësuar për emocionet që përcjellë muzika, instrumentet që e krijojnë atë dhe historitë që ajo tregon.

Kjo është shumë më tepër se argëtim, është edukim përmes artit, ku më të vegjlit e sotëm bëhen publiku i vetëdijshëm dhe i apasionuar i së nesërmes./KultPlus.com

‘Nuk vdes njeri nga dashuri e humbur, sidoqoftë, dhimbje ka’

By: Kult Plus
27 August 2025 at 10:30

Poezi nga Teodor Keko

Trishtimi. Ai vetëm mua më përket!
Iku një vajzë. E desha dhe i thashë shko!
Jeta ime boheme në dy metra katrore vdes.
Vdekja! Ç’fjalë e trishtme dhe e fortë!
Nuk vdes njeri nga dashuri e humbur.
Sidoqoftë, dhimbje ka.
Edhe vdekja në metastaza dhembjesh është strukur,
galopi i tyre baraz me hata.
Po bota jeton. Jeton njeriu.
Me dhembje, dhe më i lumtur.
Unë dua të jetoj.
Ajo, gjithashtu. Dhe iku.
Trishtimi vetëm mua më përket!
Për inat të tij bëhem më i bukur!/KultPlus.com

‘Le të vdesë me mua ky mister’, Tesla, dorëshkrimi enigmatik dhe tragjedia e gjenisë së pakuptuar

By: Kult Plus
27 August 2025 at 10:00

Shkruan Albert Vataj

Historia e njerëzimit është e mbushur me figura që kanë parë përtej horizontit të kohës së tyre, por janë dënuar të ecin të vetmuar në rrugë të mbuluara me mosbesim. Një ndër ta është Nikola Tesla, një njeri që e pa botën jo vetëm siç ishte, por siç mund të ishte.

Në një dorëshkrim enigmatik, të zbuluar rastësisht në veshjen e brendshme të një helmete zjarrfikësi, hasim fjalët e tij të prerë:

“Gabohesh, z. Ajnshtajn… eteri ekziston.”

Janë fjalë që sfidojnë themelet e shkencës së shekullit XX. Ato nuk janë vetëm një kundërshti ndaj Ajnshtajnit, por një klithmë e një shpirti që refuzon të përkulet para dogmës së pranuar. Për Teslën, eteri nuk ishte një fantazmë e shkencës së kaluar, por vetë indi i universit. Në të ai shihte përgjigjen për gravitetin, inercinë, madje edhe për lindjen e botëve të reja.

Por çfarë ndodhi me të? Si shumë vizionarë, ai u përball me murin e padukshmërisë: shkenca zyrtare e shpalli të lajthitur, pushtetet e kohës i mbyllën dyert, dhe financuesit i kthyen shpinën. Në vend të përqafimit, ai mori përbuzjen. Në vend të mbështetjes, përjashtimin.

Në një nga rreshtat e fundit që na ka lënë, ai shkruan me një dhimbje të qartë:

“Le të vdesë me mua misteri i shpikjes sime… Sekretet i kam premtuar.”

Këto fjalë janë më shumë se një testament shkencor; janë një elegji mbi fatin e gjenive. Sa herë në histori një mendje e jashtëzakonshme është përplasur me murin e mosbesimit? Sa herë është refuzuar e panjohura vetëm sepse trondiste qetësinë e të njohurës?

Tesla nuk është thjesht një shpikës i harruar apo një profet i energjisë pa tela. Ai është simboli i atij konflikti të përjetshëm midis vizionit dhe dogmës, midis guximit për të parë më larg dhe frikës për të pranuar se horizonti ynë mund të mos jetë kufiri i së vërtetës.

Dorëshkrimi i tij i brishtë, i gjetur aty ku askush nuk e priste, është më shumë se një dokument. Është një pasqyrë e një drame njerëzore: drama e gjenisë që zgjohet në një botë që nuk është gati për të.

Sot, kur lexojmë këto fjalë të mbuluara nga pluhuri i kohës, na vjen ndër mend një pyetje që rëndon si gur mbi ndërgjegjen e njerëzimit:

Sa të vërteta kemi lënë të vdesin bashkë me ata që i mbanin në shpirt?/KultPlus.com

Qendra Kombëtare e Kulturës për Fëmijë, Rama: Hapësirë moderne me laborator krijimtarie për fëmijë dhe të rinj

By: Kult Plus
27 August 2025 at 09:30

Qendra Kombëtare e Kulturës për Fëmijë do jetë një ndërtesë dinjitoze, pol kulturor multifunksional plot hapësira për fëmijët dhe të rinjtë, të cilët do të mund të zbulojnë dhe kultivojnë talentet e tyre në shumë fusha.

Kryeministri Edi Rama ka publikuar në rrjetet sociale pamje nga  punimet që po vijojnë në kantierin e Qendrës Kombëtare të Kulturës për Fëmijë.

Rama thekson se kjo Qendër “po rilind si një hapësirë moderne pranë Parkut të Madh të Liqenit në Tiranë, me një skenë të dyfishtë brenda godinës”.

Një nga elementët më të rëndësishëm të këtij investimi është krijimi i një skene të dyfishtë, që do të mund të përdoret si brenda godinës dhe jashtë saj, në formën e një amfiteatri të hapur në natyrë.

Kreu i Ekzekutivit shton se edhe nga jashtë godina do ketë formën e “një amfiteatri në natyrë, auditore e klasa për artet dhe inovacionin”.

Kryeministri shprehet se Qendra Kombëtare e Kulturës për Fëmijë do të kthehet në një laborator krijimtarie për fëmijë e të rinj, si një qendër unike në rajon.

Ky investim është një nga më të mëdhenjtë në Ballkan dhe do të ofrojë kushte moderne për aktivitete social-kulturore, me fokus te zhvillimi i talenteve të rinj dhe edukimi i artit për fëmijët.

Gjithashtu është parashikuar ndërtimi i një punishteje të madhe, ku do të prodhohen kukulla dhe rekuzita për shfaqje, si dhe do të mund të shfrytëzohet nga të rinjtë dhe studentët e Akademisë së Arteve.

Kjo qendër do të ofrojë mundësi për zhvillimin e kurseve të ndryshme për artet skenike, përfshirë aktrim, balet, muzikë dhe shumë aktivitete të tjera, duke i mundësuar të rinjve të shfaqin dhe zhvillojnë talentet e tyre./atsh/KultPlus.com

George Wilhelm Friedrich Hegel – Një mendimtar që ndryshoi filozofinë botërore

By: Kult Plus
27 August 2025 at 09:00

Më 27 gusht 1770, në qytetin e qetë të Shtutgartit në Gjermani, lindi një ndër figurat më ndikimtare të filozofisë perëndimore, George Wilhelm Friedrich Hegel. I rritur në një kohë të trazuar nga ndryshime politike, shkencore dhe kulturore, Hegeli u bë një nga themeluesit kryesorë të idealizmit gjerman, duke lënë gjurmë të pashlyeshme në mendimin filozofik.

Hegeli është i njohur për sistemin e tij filozofik kompleks, ku konceptet e dialektikës dhe zhvillimit historik marrin një rol qendror. Ai besonte se historia është një proces i vazhdueshëm i përparimit të lirisë dhe se çdo fazë e saj ka një qëllim të brendshëm që çon drejt realizimit të shpirtit absolut, transmeton KultPlus.

Veprat e tij më të njohura përfshijnë “Fenomenologjia e Shpirtit”, “Shkenca e Logjikës” dhe “Filozofia e së Drejtës”, të cilat formësuan mënyrën se si mendimi modern e kupton shoqërinë, politikën dhe vetë historinë.

Sot, 255 vite pas lindjes së tij, Hegeli mbetet një pikë referimi jo vetëm për filozofinë, por edhe për shkencat politike, teologjinë dhe teorinë e artit. Mendimi i tij vazhdon të nxisë debate dhe interpretime, duke dëshmuar se idetë e mëdha nuk humbasin kurrë vlerën me kalimin e kohës./KultPlus.com

Shpejtësia e internetit në botë: Ku qëndrojnë Kosova dhe Shqipëria në listë?

By: Kult Plus
26 August 2025 at 23:50

Emiratet e Bashkuara Arabe janë vendi me shpejtësinë më të lartë të internetit mobil në botë, duke arritur deri në 584.97 Mbps, të ndjekura nga Katari (507.47 Mbps) dhe Kuvajti (413.57 Mbps).

Në anën tjetër, Singapori kryeson për internetin fiks me 386.96 Mbps, i ndjekur nga Kili (332.41 Mbps) dhe Hong Kongu (324.97 Mbps).

Raporti i Indeksit Global të Speedtest sjell edhe një pasqyrë të situatës në Ballkanin Perëndimor:

Maqedonia e Veriut ka internetin më të shpejtë mobil në rajon me 161.53 Mbps,

ndërsa Serbia prin për internetin fiks me 92.21 Mbps.

Bosnja dhe Hercegovina ka mbetur pas, me vetëm 29.65 Mbps në celularë dhe 35.71 Mbps në internetin fiks.

Për Kosovën, shpejtësia e internetit mobil është 97.43 Mbps (renditet e 45-ta në botë), ndërsa ajo e internetit fiks është 82.24 Mbps (renditet e 82-ta).

Shqipëria qëndron disi më lart: interneti mobil arrin 104.11 Mbps (vendi i 41-të), ndërsa interneti fiks 84.64 Mbps (vendi i 76-të)./KultPlus.com

Festivali i Këngës i RTK-së do të mbahet më 6, 7 dhe 8 nëntor

By: Kult Plus
26 August 2025 at 23:29

Festivali i Këngës i RTK-së, një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në Kosovë, do të mbahet më 6, 7 dhe 8 nëntor. Drejtori artistik i festivalit, Florent Boshnjaku, tregoi se përgatitjet këtë vit kanë nisur shumë më herët.

Ai tregoi se interesimi i artistëve për të marrë pjesë në edicionin e sivjetmë është shumë i madh, dhe se pjesëmarrësit do të jenë edhe nga Shqipëria dhe vende të tjera.

“Festivali në momentin që organizohet është risi, sepse sjellë këngë të reja, sjellë artistë që publiku nuk i ka parë. Ne jemi duke u munduar që kemi arritur me bë një shou solid, besoj që edhe sivjet kemi me sjellë edhe në mënyrë më profesionale edhe më të bukur para publikut dhe ato ndryshime me siguri kanë me u vrejtë sidomos në organizimin e festivalit dhe me kohë jemi mirë përkundër problemeve të janë të natyrshme në vendin tonë. Kemi ekipin e njëjtë prej njerëzve shumë të talentuar të orkestrës, po ashtu, edhe njerëz të cilët punojnë në Radiotelevizionin e Kosovës, që me të vërtetë e kanë marrë me një energji të mirë, seriozitet e profesionalizëm për ta kryer në mënyrën ma të mirë që mundemi me e bë. Normalisht që është krijuar edhe përvoja që ka me e sjellë ndryshimin që, gradualisht, me mbërri aty ku e kemi synimin dhe besojmë që shumë shpejt kënga të dërgohet në Eurosong”, tha Boshnjaku.

Konkursi për të gjithë ata që janë të interesuar të marrin pjesë është i hapur deri më datë 31 të këtij muaji./rtk/

Yesterday — 26 August 2025Main stream

Robert De Niro zbulon aktorët dhe filmat e tij të preferuar

By: Kult Plus
26 August 2025 at 22:40

Robert De Niro, i njohur si një nga aktorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave, ka lënë gjurmë të paharrueshme me rolet në filmat klasikë si Goodfellas, The Godfather II dhe Taxi Driver.

Legjendari regjisor Martin Scorsese, bashkëpunëtori i tij i gjatë, e ka cilësuar dikur De Niron si “aktorin më të madh të brezit të tij”. Megjithëse në ekran shfaqet me role të vendosura dhe të forta, De Niro në jetën private është më i tërhequr, por ka ndarë disa nga preferencat e tij personale,raporton Express.co.uk.

Në një intervistë me Kenneth Branagh, ai ka zbuluar aktorët e tij të preferuar, duke përfshirë emra si Marlon Brando, James Dean dhe Kim Stanley. Në ceremoninë e Golden Globes, De Niro konfirmoi gjithashtu se disa nga filmat e tij të preferuar janë pikërisht ata ku luajnë këta legjendarë: East of Eden, On the Waterfront dhe Rebel Without a Cause.

Në East of Eden (1955) dhe Rebel Without a Cause (1955), James Dean interpreton rolet kryesore dhe u bë simbol i rebelimit të rinisë, ndërsa karriera e tij u ndërpre tragjikisht në një aksident automobilistik në moshën 24-vjeçare. Marlon Brando, nga ana tjetër, u bë yll ndërsa Dean nuk kishte arritur ende famën dhe performanca e tij në On the Waterfront (1954) ka pasur një ndikim të madh në kinematografi.

Këto role dhe filmat e tyre mbeten ndër kryeveprat që kanë formësuar kinemanë dhe frymëzuar breza të tërë spektatorësh dhe aktorësh./KultPlus.com

HJK Helsinki zyrtarizon afrimin e Ardit Tahirit nga Llapi

By: Kult Plus
26 August 2025 at 22:13

Një nga klubet më të mëdha të Finlandës, HJK Helsinki, ka zyrtarizuar sot afrimin e sulmuesit kosovar Ardit Tahiri.

22-vjeçari do t’i bashkohet ekipit finlandez në formë huazimi njëvjeçar nga Llapi, me mundësi blerjeje verën e ardhshme.

Klubi finlandez ka zgjedhur një mënyrë kreative për ta prezantuar transferimin, duke publikuar një video me një skenë ikonike të filmit “Pulp Fiction”.

Pas prezantimit, Tahiri shprehu emocionet e para për aventurën e tij të re në Finlandë, duke theksuar se mezi pret të ndihmojë HJK Helsinkin në objektivat e sezonit./KultPlus.com

Migjeni dhe portreti i fëmijërisë në “Luli i Vocër”

By: Kult Plus
26 August 2025 at 21:30

“Luli i Vocër” është një nga tregimet më prekëse të Migjenit, ku autori shfaq në mënyrë të hollë dhe të ndjeshme botën e brendshme të një fëmije të varfër, që përpiqet të gjejë vendin e vet në një shoqëri të vështirë.

Në këtë tregim, Luli, një djalë i vogël, nuk njihet nga shokët e tij, të cilët merren me lojën dhe punët e tyre, ndërsa ai i vëzhgon gjithçka nga korniza e tij personale. Autori përshkruan detajet e vogla të përditshmërisë së Lulit: rruga drejt shkollës, mbështetja te muri, ngrohtësia e diellit, dëshira për të pasur çizme si shokët e tjerë dhe dhembshuria për trupin e tij të vogël e të zhveshur, shkruan KultPlus.

Një nga momentet më të bukura të tregimit është afërsia me mësuesin, ku Luli përjeton dashuri dhe kujdes, por ndjen mungesën e asaj që do t’i jepte diçka mësuesit, përveç tollumbave të tij të vegjël. Migjeni përdor këto detaje për të treguar vulnerabilitetin, pastërtinë dhe ndjeshmërinë e fëmijërisë, si dhe hendekun mes nevojave materiale dhe shpirtërore.

Në këtë tregim, varfëria dhe ndjeshmëria shprehen me një gjuhë të pasur figurative, ku çdo objekt i vogël, si: dielli, çizmet, tollumbat, merr një kuptim emocional dhe simbolik. Luli nuk është vetëm një fëmijë i vogël; ai është pasqyra e një shoqërie që shpesh nuk vlerëson të vegjëlit dhe pafajësinë e tyre.

“Luli i Vocër” vazhdon të mbetet një nga tregimet më të njohura dhe më prekëse të letërsisë shqiptare, duke ofruar një lexim që emocionon dhe reflekton mbi gjendjen sociale, ndjeshmërinë njerëzore dhe bukurinë e botës së fëmijërisë.

Tregimi i plotë:

Askush s’e njef Lulin. As shokët e tij, që përpara tij lozin, nuk e njofin. Ma mire me thanë se e njofin, por ata lozin për hesap të vet e Luli i shikon për hesap te vet. Sot gjithkush ka punet dhe telashet e veta, ashtu dhe fëmijtë, ashtu dhe Luli. More Lul! Shumë heret ke fillue me shikue punën tande!
Kur Luli hyn n’oborr të shkollës, buza i qeshet nga pak, por askuj, asnji fjalë s’i thotë. Ecë ngadale, tue shikue djathtas e majtas, po gjithnji tue ecë deri sa të mbrrijë në cak të vet. Aty, te dera e rruginës shkollore, shumë i pëlqen të qëndrojë. Aty asht caku i tij, i praruem me rrezet e ngrofta të diellit në këto ditët e vjeshtës. Mbështetet Luli për mur, grushtat e vogjël i shtje ndër xhepa, hundën picrroke të kuqun nga të ftoftit e mëngjesit ja sjell diellit dhe…shikon. Gjaja që ma tepër tërhjek vëmendjen janë çizmet që i kanë të veshun disa shokë të tij. Sa te bukura janë! Si shkëlqejnë! – mendon Luli dhe pa dashtje i shkojnë sytë ndër tullumbat e veta, nëpër të cilat shifen fare mirë të pesë gishtat e kambëve të zbathuna. Nga kurreshta i afrohet nji shokut që ka çizmet ma të reja. Ulet dhe shef në lustrin e çizmes kambët e veta të zbathuna – aq shumë shkëlqejshin çizmet!!! Mbasi shoku me çizme fluturoi, Luli ngadalë shkoi te caku i vet, në diell, t’i ngrohi kambët. – Por kur s’ka diell, si ia ban i shkreti Lul? Ndoshta ia bajnë hallin apostujt e mëshirës dhe të dashunis… Noshta, ndoshta…
Nganjiher i afrohet mësuesi Lulit. Dhe kur Luli e ka ftyrën e dlirë dhe pa puça, mësuesi ia ledhaton faqet, gushën, e Luli i afrohet, ja merr dorën, e shikon me sy pëllumbi, dhe kishte me dashtë t’i falë diçka mësuesit. Por vjollca nuk ka. Veç në i faltë tollumbat e veta, që kanë hapun gojën si me dashtë me e hanger mësuesin. Po, po, tollumbat e Lulit të vocërr kanë me e hangër mësuesin. /KultPlus.com

❌
❌