❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

TĂ« huajat si “skllave seksi” ShqipĂ«ria jo vetĂ«m atraksion turistik por edhe” oaz” pĂ«r shĂ«rbime seksuale

✇Faktoje
By: FAKTOJE

Në 2 vite e gjysmë 64 shtetase të huaja janë proceduar për shfrytëzim prostitucioni. Shqipëria është kthyer në një atraksion turistik duke shtuar edhe numrin e vajzave që shfrytëzohen për shërbime seksuale.Policia deklaron se ato vinë kryesisht nga Amerika Latine, Azia, Afrika dhe Europa Lindore. Vatrat kryesore të prostitucionit janë Tirana, Durrësi, Vlora, Saranda, Elbasani dhe Shkodra. Sipas Qendrës Vatra, një pjesë e vajzave vijnë nëpërmjet agjencive të punësimit, për të punuar si kameriere, balerina,apo  bariste apo edhe me vizë turistikë dhe përfundojnë viktima të trafikimit.

Nga Sebi Alla

Dy muajt e Xh.Sh, mes SarandĂ«s dhe VlorĂ«s, nuk ishin aspak pĂ«r turizĂ«m, teksa bashkĂ« me shoqen e saj nga 16 maji i kĂ«tij viti dhe deri mĂ« 18 korrik, e gjetĂ«n veten nĂ« dy dhoma tĂ« njĂ« apartamenti, ku nĂ« kohĂ« tĂ« shpeshta “bujtnin” burra tĂ« ndryshĂ«m pĂ«r tĂ« marrĂ« shĂ«rbime seksuale. NjĂ« muaj pasi u ndalua nga strukturat policore, tek Xh.Sh. (shĂ«nim, pĂ«r arsye sigurie dhe etike, inicialet janĂ« tĂ« ndryshuara), duket trauma, frika, pĂ«runjĂ«sia pĂ«r strehĂ«n dhe ushqimin qĂ« merr falas por edhe drama qĂ« e mundon. NĂ« rrĂ«fimin pĂ«r Faktoje.al, mes pasigurisĂ« dhe frikĂ«s, mĂ« shumĂ« fajĂ«son veten sesa “tutorin” e paidentifikuar ende. “PĂ«r shkak tĂ« njĂ« zgjedhjeje tĂ« gabuar dhe besimit tĂ« gabuar te njĂ« person kalova kĂ«tĂ« situatĂ«, kĂ«to janĂ« tĂ« gjitha vendimet e mia, kĂ«shtu qĂ« duhet tĂ« mbaj pasojat”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, 38-vjeçarja Xh.Sh, e cila tregon me shumĂ« vĂ«shtirĂ«si se ka ofruar shĂ«rbime seksuale pĂ«r deri nĂ« pesĂ« burra nĂ« ditĂ«. 38-vjeçarja ka njĂ« djalĂ« tĂ« mitur nĂ« KinĂ«. Kjo Ă«shtĂ« dhe brenga e saj mĂ« e madhe.  Prej ditĂ«s qĂ« shkeli nĂ« Rinas iu morr pashaporta nga tutori i saj i cili ende Ă«shtĂ« i pa identifikuar.

 “NatĂ«n qaj mĂ« shumĂ«. MĂ« merr malli pĂ«r djalin”-thotĂ« ajo ndĂ«rsa shtrĂ«ngon duart vazhdimisht dhe jep pĂ«rgjigje fare tĂ« shkurtra kur pyetet pĂ«r njerĂ«zit qĂ« e shfrytĂ«zuan. FrikĂ« dhe kujdes pasi ende nuk e di fatin e saj, ndonĂ«se nga policia rasti i Ă«shtĂ« referuar pĂ«r “ushtrim prostitucioni” dhe Ă«shtĂ« njohur si “viktimĂ« trafiku”.  

Kjo është një copëz jete e një gruaje kineze që u gjet në Shqipëri në oazin e prostitucionit, i cili në tre vitet e fundit ka ardhur në rritje po aq shumë sa edhe turizmi në vendin tonë.

Nga 4 kontinente

NĂ« vitet e fundit pĂ«r shkak edhe tĂ« rritjes sĂ« numrit tĂ« turistĂ«ve tĂ« huaj, grupe kriminale tĂ« mirĂ«organizuara e konsiderojnĂ« ShqipĂ«rinĂ« njĂ« oaz tĂ« mundshĂ«m pĂ«r tĂ« sjellĂ« nĂ« vendin tonĂ« gra me qĂ«llimin e shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit. Sipas burimeve zyrtare tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, Azia, Amerika Latine, Afrika, por dhe Europa Lindore janĂ« katĂ«r kontinentet; tĂ« cilat thuajse gjatĂ« gjithĂ« vitit dhe veçanĂ«risht nĂ« sezonin veror vijnĂ« me viza turstike apo leje pune; vajza tĂ« cilat janĂ« nĂ« risk tĂ« lartĂ« tĂ« shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit. “Aktualisht, po identifikojmĂ« viktima nga kontinente tĂ« ndryshme (Afrika, Azia dhe Amerika Latine), qĂ« sillen nĂ« ShqipĂ«ri ose tranzitojnĂ« pĂ«rmes territorit tonĂ«. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, kemi raste ku gra shqiptare dhe tĂ« huaja luajnĂ« role organizuese nĂ« kĂ«to rrjete, jo thjesht si viktima”- thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Policia e Shtetit. 

“Po identifikojmĂ« vajza qĂ« vijnĂ« nga vende si Gana, Filipine, Kina, Brazili, Vietnami, Kolumbia, Ukraina, Bjellorusia, Azerbajxhani, Peruja etj”-theksojnĂ« strukturat e rendit. Gjithashtu edhe pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s “Vatra” nĂ« VlorĂ«, Entela Avduli, nĂ« njĂ« reagim pĂ«r Faktoje.al tregon se rastet e trafikut tĂ« shtetaseve tĂ« huaja qĂ« shfrytĂ«zohen pĂ«r tĂ« ofruar favore seksuale ka ardhur gjithnjĂ« e nĂ« rritje. 

Entela Avduli, përfaqësuese e qendrës Vatra në Vlorë

“NĂ« 2024 nga tĂ« gjitha qendrat janĂ« 39 raste tĂ« trajtuara ku pjesa mĂ« e madhe janĂ« vajza tĂ« trafikuara pĂ«r qĂ«llime prostitucioni, kryesisht janĂ« nga Azia dhe Amerika Latine. NdĂ«rsa pĂ«rgjatĂ« kĂ«tij viti vetĂ«m nĂ« qendrĂ«n tonĂ« kemi 22 gra qĂ« po trajtohen”-thotĂ« Avduli

Shifrat e policisĂ« “Prostitucioni me tĂ« huaj nĂ« rritje”

“PĂ«r vitin 2023 – janĂ« 70 raste tĂ« evidentuara(operacione tĂ« policisĂ«), me 161 autorĂ«, (2 autorĂ«, shtetas tĂ« huaj). PĂ«r vitin 2024 janĂ« 76 raste tĂ« evidentuara, me 133 autorĂ« (27 autorĂ«, shtetas tĂ« huaj) dhe pĂ«r periudhĂ«n janar – qershor 2025, janĂ« 37 raste tĂ« evidentuara, me 81 autorĂ« (25, shtetas tĂ« huaj)”-thonĂ« pĂ«r Faktoje.al burimet zyrtare tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit tĂ« pyetur mbi numrin e shtetasve tĂ« huaj tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« trafikim dhe ushtrim prostitucioni. Shifrat janĂ« pĂ«r rastet e referuara pĂ«r “shfrytĂ«zim prostitucioni”, pĂ«rkatĂ«sisht neni 114 i Kodit Penal, ndĂ«rsa numri i personave tĂ« proceduar nĂ« gjendje tĂ« lirĂ« pĂ«r ushtrim prostitucioni Ă«shtĂ« shumĂ« herĂ« mĂ« i lartĂ«

Prostitucioni: Me leje pune balerina dhe barisite.

Identifikimi qĂ« nĂ« nisje Ă«shtĂ« mjaft i vĂ«shtirĂ« pĂ«r strukturat e PolicisĂ« sĂ« Shtetit. Vajza qĂ« mbĂ«rrijnĂ« nga vendet aziatike, Amerika Latine, Afrika dhe Europa Lindore vijnĂ« nĂ« dy forma; me viza turistike ose me viza pune. “KanĂ« ardhur nĂ«pĂ«rmjet agjencive tĂ« punĂ«simit, pĂ«r tĂ« punuar si kameriere, balerina, bariste etj, por kanĂ« ardhur edhe me viza turistike. Rastet qĂ« kemi trajtuar kanĂ« qenĂ« rrjete tĂ« mirĂ«filllta, qĂ« i organizojnĂ« nĂ« trafikun e prostitucionit. Dikush u gjente punĂ«, pastaj rekretuesi, dikush qĂ« i gjente ambientet, apo edhe klientĂ«t”-thotĂ« njĂ« nga drejtueset e qendrĂ«s Vatra, Entela Avduli. Kjo qendĂ«r trajton specifikisht rastet e trafikut dhe ofron shĂ«rbime pasiko-sociale, por edhe strehĂ« dhe siguri pĂ«r viktimat e trafiqeve. Rastet qĂ« zbulohen nga strukturat policore referohen nĂ« tri qendrat “Vatra” nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin, por edhe nga OJQ tĂ« tjera qĂ« merren enkas me strehimin dhe integrimin e viktimave tĂ« trafikut, vendase dhe tĂ« huaja. 

Prostitucioni “elitar”. Vajzat zgjedhin klientĂ«t.

“JanĂ« disa faqe online qĂ« nga verifikimet tona rezutojnĂ« tĂ« regjistruara nga IP nĂ« UkrainĂ« tĂ« cilat funksionojnĂ« me qĂ«llim prostitucioni. Vajzat bisedojnĂ« online me klientĂ«t, shqiptarĂ« ose tĂ« huaj, tregojnĂ« moshĂ«n, foto etj dhe pasi pĂ«rcaktojnĂ« çmimin dhe dakordĂ«sohen pĂ«r shĂ«rbimet seksuale qĂ« ofrojnĂ«, lenĂ« takim nĂ« njĂ« vend tĂ« caktuar, qĂ« mund tĂ« jetĂ« njĂ« apartament i marrĂ« pa kontratĂ« qiraje, ose motel”- thotĂ« pĂ«r Faktoje.al nĂ« kushtet e anonimatit njĂ« oficer policie i sektorit tĂ« atitrafiqeve. Ky lloj prostitucioni cilĂ«sohet edhe si mĂ« “elitar”, pasi janĂ« vetĂ« vajzat qĂ« zgjedhin kĂ«tĂ« formĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« disi tĂ« pavarur dhe tĂ« pĂ«rfshira janĂ« kryesisht shtetase nga Europa Lindore, dhe Amerika Latine.  Pagesa pĂ«r shkon nga 100-300 euro. 

NjĂ« tjetĂ«r formĂ« mbulimi e prostitucuionit mbesin qendrat e masazheve, por edhe ato estetike. “JanĂ« tĂ« shumta qendrat e masazheve, kryesisht ato qĂ« punĂ«sojnĂ« tĂ« huaja tĂ« cilat ofrojnĂ« edhe shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«s”-thotĂ« efektivi, ndĂ«rsa shton se kanĂ« pasur sukses nĂ« goditjen e rrjeteve nĂ« disa raste kur vetĂ« agjentĂ«t kanĂ« shkuar nĂ« kĂ«to qendra si tĂ« infiltruar dhe mĂ« pas janĂ« zbuluar gra dhe vajza qĂ« ushtronin prostitucion kundrejt pagesĂ«s.

Qendrat e masazheve” StrehĂ« prostitucioni “

“Ajo qĂ« ndodh shpesh Ă«shtĂ« se njĂ« grua mĂ« nĂ« moshĂ« qĂ« ka ushtruar ose ka shfrytĂ«zuar gra pĂ«r shĂ«rbime seksuale, menaxhojnĂ« “de facto” kĂ«to qendra dhe gratĂ« e punĂ«suara ku u pĂ«rcakton çmimet, u krijon njĂ« lloj sigurie, por nĂ« shumĂ« raste i mbajnĂ« tĂ« izoluara duke u marrĂ« pasaportat, apo edhe kĂ«rcĂ«nuar se nĂ«se largohen ose denocojnĂ« do kenĂ« pasoja”-thotĂ« efektivi i Antitrafikut, ndĂ«rsa shton se janĂ« kryesisht shtetase aziatike, qĂ« shĂ«rbimet sesuale kundrejt pagesĂ«s i mbulojnĂ« nĂ«pĂ«rmjet qendrave tĂ« masazheve. 

NjĂ« tjetĂ«r formĂ« Ă«shtĂ« edhe shfrytĂ«zimi i prostitucionit nga individĂ«, tĂ« cilĂ«t ose zotĂ«rojnĂ« ose janĂ« tĂ« lidhur me njĂ« pjesĂ« tĂ« pronarĂ«ve apo administratorĂ«ve tĂ« bareve, lokaleve tĂ« natĂ«s ose hoteleve tĂ« ndryshme. “NĂ« lokale nate apo hotele tĂ« vogla kemi zbuluar raste qĂ« shtetase tĂ« ndryshme tĂ« huaja, por edhe shqiptare nĂ« dukje punojnĂ« si ballerina apo edhe kameriare dhe bariste, por kur klientĂ« tĂ« ndryshĂ«m kĂ«rkojnĂ« shĂ«rbime sekasuale u ofrohet prej tyre”-thotĂ« agjenti, ndĂ«rsa thekson se kjo Ă«shtĂ« njĂ« formĂ« shfrytĂ«zimi mĂ« e rĂ«ndĂ«, pasi shpesh kĂ«to gra keqtrajtohen dhe u mbajnĂ« shuma tĂ« konsideruara parash nga shfrytĂ«zimi seksual.   

“GratĂ«â€ qĂ« shfrytĂ«zojnĂ« gratĂ«

Skema e rekrutimit dhe rrjeti i shfrytëzimit..

Edhe pse rastet e shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit janĂ« gjithnjĂ« e nĂ« rritje, ku tĂ« implikuara janĂ« gra, numri i tĂ« dĂ«nuarve apo tĂ« paraburgosurve pĂ«r kĂ«tĂ« vepĂ«r penale Ă«shtĂ« i ulĂ«t. TĂ« dhĂ«nat zyrtare tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« Burgjeve tregojnĂ« se pesĂ« gra, njĂ« me dĂ«nim tĂ« formĂ«s sĂ« prerĂ« dhe katĂ«r tĂ« tjera nĂ« paraburgim, janĂ« tĂ« proceduara pĂ«r shfrytĂ«zim prostitucioni. MegjithatĂ« numri i grave tĂ« proceduara me masa sigurie “arrest shtĂ«pie” “detyrim paraqitje” apo “hetim nĂ« gjendje tĂ« lirĂ«â€ njĂ« pjesĂ« e madhe tĂ« huaja janĂ« tĂ« shumta, kjo edhe pĂ«r vetĂ« faktin se gjykata merr nĂ« konsideratĂ« faktin qĂ« janĂ« gra, duke i lĂ«nĂ« nĂ« masa tĂ« buta sigurie. 

“Kemi parĂ« raste gjithnjĂ« e mĂ« tepĂ«r ku grupe tĂ« organizuara tĂ« huaja po implikohen nĂ« shfrytĂ«zim pĂ«r prostitucion ose vepra tĂ« tjera kriminale”-thotĂ« pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s Vatra, Entela Avduli. “Rastet kanĂ« ardhur tĂ« rekrutuara. U Ă«shtĂ« gjetur ‘puna’, dikush i pret nĂ« Rinas, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« taksist i caktuar specifikisht vetĂ«m pĂ«r kĂ«to persona, i dĂ«rgon nĂ« njĂ« hotel, ose shtĂ«pi tĂ« marra me qira dhe mĂ« pas kĂ«to gra ofrojnĂ« shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«s”-shton Avduli. 

Një fakt që pohohet edhe nga strukturat policore të cilat theksojnë se nuk në shumicën e rasteve të zbuluara gratë e shfrytëzuara kanë ardhur më dëshirë dhe ishin në dijeni se do të shfrytëzoheshin për qëllime prostitucioni, por me kalimin e kohës ata vihen nën trysni nga këto rrjete kriminale që u mbajnë pasaportat, apo edhe i kërcënojnë me të afërm që kanë lënë në vendlindjen e tyre.

Një sy i mbyllur për turizmin?

Ndërsa rastet e grave të huaja që ofrojnë shërbime seksuale në Shqipëri është në rritje, strukturat e rendit janë disi të papërgatitura dhe kjo për faktin se ku lloj prostitucioni nuk ka elementët e dhunës klasike nga grupe që shfrytëzojnë kundër dëshirës së tyre gra. Mjaft prej tyre përzgjedhin Shqipërinë për ushtrim prostitucioni kundrejt pagesës nisur edhe nga numri i lartë i turistëve të huaj në vend.

 “ËshtĂ« gati si ‘kĂ«rkesĂ«-ofertë’ pĂ«r shĂ«rbimet seksuale kundrejt pagesĂ«s dhe jo rastĂ«sisht pĂ«rgjatĂ« sezonit turistik gratĂ« qĂ« ofrojnĂ« shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«s zhvendosen nĂ« zonat bregdetare”-pohon njĂ« burim policor pĂ«r Faktoje.al. TĂ« njĂ«jtĂ«n qĂ«ndrim mbajti edhe Avduli duke iu referuar rasteve tĂ« trajtuara nga qendra Vatra. Zonat mĂ« problematike janĂ« Tirana, DurrĂ«si, Vlora, Saranda, Elbasani dhe Shkodra. “Policia e Shtetit ka hartuar dhe Ă«shtĂ« duke zbatuar njĂ« plan tĂ« detajuar masash pĂ«r sezonin turistik veror 2025, me fokus tĂ« veçantĂ« nĂ« zonat turistike, pĂ«r tĂ« garantuar rendin, sigurinĂ« publike dhe pĂ«r tĂ« parandaluar veprimtaritĂ« kriminale, pĂ«rfshirĂ« edhe trafikimin pĂ«r qĂ«llime prostitucioni”-thotĂ« zyrtarisht policia. 

Viktimat e trafikimit:Të ikim sa më parë!

Vajzat e trafikuara dhe tĂ« proceduara pĂ«r ushtrim prostitucioni dĂ«rgohen nĂ« qendrat e trajtimit dhe nĂ«n monitorimin e vazhdueshĂ«m tĂ« policisĂ« dhe ZyrĂ«s sĂ« Emigracionit dhe Azilit. “Pjesa mĂ« e madhe riardhesohen me vulllnetin e tyre. NdĂ«rsa njĂ« pjesĂ« tjetĂ«r qĂ«ndrojnĂ« kĂ«tu dhe i kemi gjetur punĂ« tĂ« sigurt pasi marrin njĂ« leje tĂ« posaçme qĂ«ndrimi nga zyrat e Emigracionit dhe Azilit”-thotĂ« pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s Vatra, Entela Avduli, ndĂ«rsa shton se zakonisht nĂ« qendra qĂ«ndrojnĂ« deri nĂ« tre muaj, por ka edhe njĂ« vĂ«shtirĂ«si tjetĂ«r tĂ« madhe nĂ« lidhje me pjesĂ«n e dokumenteve. Shuma nga gratĂ« e kapura dhe proceduara pĂ«r “ushtrim prostitucioni” nuk kanĂ« pasaportĂ« pasi tutorĂ«t e tyre ua kanĂ« marrĂ« qĂ« nĂ« momentin e parĂ« qĂ« kanĂ« shkelur nĂ« tokĂ«n shqiptare.  “PĂ«r viktimat e trafikimit nĂ« pĂ«rgjigjĂ«si, si pĂ«r tĂ« huaja ashtu edhe shqiptare ajo qĂ« ne identifikojmĂ« Ă«shtĂ« maja e aizbergut, sepse trafikimi Ă«shtĂ« proces dhe fenomen me rrjete dhe mĂ«nyra tĂ« tilla qĂ« duan kohĂ« qĂ« tĂ« identifikohen dhe shkatĂ«rrohen”-thekson Avduli. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« edhe Xh.Sh e cila nĂ« rrĂ«fimin e saj pohon se pasaportĂ«n ia mori “dikush qĂ« se njihja”, por qĂ« i kishte thĂ«nĂ« se e priste njĂ« jetĂ« mĂ« e mirĂ«, pak pasi tĂ« mbĂ«rrinte nĂ« ShqipĂ«ri. “Erdha sepse dikush mĂ« tha se do tĂ« mĂ« ndihmonte tĂ« merrja njĂ« vizĂ« pĂ«r nĂ« Itali, ku Ă«shtĂ« e lehtĂ« tĂ« shkosh nga kĂ«tu”-thotĂ« Xh.Sh, por ajo qĂ« gjeti ishte dy muaj skllavĂ«ri dhe njĂ« dramĂ« qĂ« vijon, pa identitet dhe me brengĂ«n pĂ«r djalin e lĂ«nĂ« nĂ« KinĂ« pĂ«r tĂ« cilĂ«n thotĂ« se kujdeset njĂ« i moshuar. “Ndoshta nuk do t’i tregoj fĂ«mijĂ«s tim, sepse nuk dua qĂ« fĂ«mija im tĂ« turpĂ«rohet pĂ«r mua
”-mbyll rrĂ«fimin Xh.Sh, njĂ« nga qindra gra tĂ« huaja qĂ« ShqipĂ«rinĂ« e shohin si oaz ku mund tĂ« fitohet nĂ«se ofron shĂ«rbime seksuale.

The post TĂ« huajat si “skllave seksi” ShqipĂ«ria jo vetĂ«m atraksion turistik por edhe” oaz” pĂ«r shĂ«rbime seksuale appeared first on Faktoje.al.

↗

E pabazĂ« teoria e AntarktidĂ«s qĂ« kufizon “tokĂ«n e sheshtĂ«â€

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Toka është e sheshtë dhe kjo na është fshehur që ne të mos shkojmë në kontinentet e tjera përtej Antarktidës

Verdikti: E pavërtetë

—————————————————–

Publicisti Alfred Cako ka ndarĂ« nĂ« rrjetet e tij sociale pretendimin se “s’na tregojnĂ« qĂ« toka Ă«shtĂ« e sheshtĂ« [
] sepse nuk duan qĂ« ne tĂ« shkojmĂ« nĂ« kontinentet e tjera pĂ«rtej AntarktidĂ«s.” Ky pretendim shoqĂ«rohet me njĂ« hartĂ« tĂ« TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« nĂ« fjalĂ«, ku duket njĂ« mur akulli i etiketuar “Antarktida” qĂ« ndan kontinentet e njohur nga njĂ« sĂ«rĂ« masash tokĂ«sore qĂ« mbajnĂ« emra kontinentesh legjendare, mitike dhe fantastike.

Pretendime të tilla të jashtëzakonshme duhet, detyrimisht, të shoqërohen me prova të jashtëzakonshme. Megjithatë, si zakonisht, konspiracionistët nuk ofrojnë asnjë provë, aq më pak të jashtëzakonshme.

Harta që shoqëron postimin është marrë nga një libër i autorit Claudio Nocelli.

“Muri i akullit”, ose ideja se Antarktida nuk Ă«shtĂ« njĂ« kontinent nĂ« fund tĂ« globit, por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« mur qĂ« rrethon TokĂ«n, Ă«shtĂ« njĂ« koncept i konspiracionistĂ«ve tĂ« TokĂ«s sĂ« SheshtĂ«, qĂ« besojnĂ« se Toka nuk Ă«shtĂ« njĂ« planet i rrumbullakĂ«t, por njĂ« rrafsh i sheshtĂ«.

Pretendimet rreth çka shtrihet jashtë murit të akullit variojnë. Disa thonë se vazhdon pafundësisht, ndërsa një teori tjetër është se ka kontinente të fshehura përtej murit.

Në vitin 2019, Konferenca Ndërkombëtare e Tokës së Sheshtë thuhet se u përpoq të organizonte një lundrim në Antarktidë për të provuar teorinë e tyre. Lundrimi, megjithatë, nuk ndodhi.

Antarktida ndodhet në jug të planetit tonë, dhe rrethohet nga Oqeani Jugor. 

Platformat e akullit ekzistojnë në Antarktidë, dhe kërkimet tregojnë se ato luajnë një rol kyç në ruajtjen e temperaturave të oqeanit, gjë që stabilizon klimën.

Megjithatë, këto nuk janë mure që rrethojnë skajin e një Toke të sheshtë.

Sipas QendrĂ«s KombĂ«tare tĂ« tĂ« DhĂ«nave tĂ« DĂ«borĂ«s dhe Akullit nĂ« SHBA, platformat e akullit janĂ« “pllaka tĂ« pĂ«rhershme lundruese akulli qĂ« lidhen me tokĂ«n” me platformat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« akullit “tĂ« mĂ«dha sa Teksasi apo Franca” tĂ« vendosura nĂ« AntarktidĂ«.

Platforma e Akullit Ross në Antarktidë ngrihet deri në 60 metra, ndërsa të tjerat kanë një fund të përparmë deri në 100 metra të lartë.

Gjeologia akullnajore Bethan Davies tha për USAToday se nuk do të ishte e mundur që muri i pretenduar i akullit të ekzistonte pa një masë tokësore të lidhur me të.

Antarktida â€œĂ«shtĂ« e rrethuar nga platformat lundruese tĂ« akullit, tĂ« cilat mĂ« parĂ« janĂ« ngatĂ«rruar nga teoricienĂ«t e TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« me mure akulli”, tha ajo. “Platformat e akullit duhet tĂ« ngjiten nĂ« kontinent
 NjĂ« mur rrethor akulli do tĂ« ishte i paqĂ«ndrueshĂ«m dhe pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« rrjedhĂ«s sĂ« akullnajĂ«s, akulli i akullnajave do tĂ« hollohej me shpejtĂ«si dhe do tĂ« shpĂ«rbĂ«hej.”

Sipas ShkollĂ«s Klimatike tĂ« Columbia University, “nĂ«se Toka do tĂ« ishte e sheshtĂ«, do ta dinit, sepse shumĂ« gjĂ«ra do tĂ« funksiononin ndryshe.”

Studiuesit vunë në dukje se, nëse Toka do të ishte e sheshtë, gjëra si graviteti, dielli dhe fushat magnetike nuk do të silleshin siç sillen aktualisht.

James Davis, një gjeofizikant në Columbia, thotë se shërbime të tilla si GPS nuk do të ishin të mundshme në një tokë të sheshtë, sepse satelitët nuk do të ishin në gjendje të rrotulloheshin rreth planetit.

NĂ« fakt, nĂ« vitin 2019, fizikantĂ«t u sfiduan nĂ« American Journal of Physics pĂ«r tĂ« zhvilluar njĂ« “pĂ«rgjigje tĂ« thjeshtĂ«, tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«â€ pĂ«r tĂ« hedhur poshtĂ« ‘provat’ e njĂ« Toke tĂ« sheshtĂ«.

Fizikanti në pension Bruce Sherwood përdori një simulim 3D të një Toke të sheshtë për të treguar se si gjërat do të dukeshin me sy të lirë nëse do të jetonim atje në vend të një Toke sferike.

Ai zbuloi se njĂ« nga mospĂ«rputhjet kryesore midis njĂ« Toke tĂ« sheshtĂ« dhe njĂ« ‘TokĂ« tĂ« rrumbullakĂ«t’ do tĂ« ishte ndryshimi i madhĂ«sisĂ« sĂ« diellit dhe yjeve tĂ« tjerĂ«, si dhe rritja e dukshmĂ«risĂ« sĂ« yjĂ«sive qĂ« tani shfaqen vetĂ«m nĂ« hemisferat jugore ose veriore.

Këto efekte nuk vërrehen sepse Toka nuk është e sheshtë: ajo është një sferoid.

The post E pabazĂ« teoria e AntarktidĂ«s qĂ« kufizon “tokĂ«n e sheshtĂ«â€ appeared first on Faktoje.al.

↗

Ushtarët amerikanë nuk iu gjunjëzuan Putin gjatë pritjes në Alaska

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Kjo foto tregon ushtarë amerikanë duke iu ulur në gjunjë presidentit rus Vladimir Putin gjatë pritjes së tij në Alaska

Verdikti: Mungon konteksti

——————————————-

NjĂ« imazh nga samiti mes presidentit amerikan Donald Trump dhe homologut tĂ« tij rus Vladimir Putin po shpĂ«rndahet nga media me tituj qĂ« pretendojnĂ« se ai tregon “ushtarĂ«t amerikanĂ« [qĂ«] iu ulĂ«n nĂ« gjunjĂ« Putin gjatĂ« pritjes.”

Megjithatë, siç vërrehet në foto, dhe siç shpjegohet edhe në brendinë e artikullit të mësipërm, ushtarët amerikanë janë ulur në gjunjë për të shtruar tapetin e kuq pranë shkallëve të avionit të Putin, dhe nuk po i gjunjëzohen presidentit rus, i cili nuk është i pranishëm në foto.

Një video e plotë e ngjarjes i tregon ushtarët duke shtruar tapetin e kuq duke e rrotulluar, përpara se të gjunjëzohen për ta fiksuar përfundimisht. Presidenti Putin shfaqet disa minuta më pas dhe zbret shkallët e avionit për të shtrënguar duart me presidentin Trump. 

CeremonitĂ« e vijĂ«s sĂ« fluturimit janĂ« pjesĂ« e çdo vizite shtetĂ«rore nĂ« ShBA, pĂ«rveç nĂ«se Ă«shtĂ« njĂ« vizitĂ« private. NjĂ« kryetar shteti ose qeverie qĂ« viziton zakonisht do tĂ« mbĂ«rrijĂ« me anĂ« tĂ« njĂ« avioni. Kur avioni i vizitorit tĂ« ketĂ« pĂ«rfunduar lĂ«vizjen, njĂ« ekip tokĂ«sor zhvendos shkallĂ«t ajrore nĂ« pozicionin e tyre te dera e avionit dhe shtron njĂ« qilim tĂ« kuq. NĂ« takimin e fundit Trump-Putin, pĂ«rdorimi i ushtarĂ«ve pĂ«r shtrimin e qilimit tĂ« kuq ishte i justifikuar nga fakti qĂ« bisedimet u zhvilluan nĂ« brendĂ«si tĂ« BazĂ«s sĂ« PĂ«rbashkĂ«t tĂ« Forcave Ajrore dhe UshtrisĂ« sĂ« SHBA-sĂ« “Elmendorf-Richardson”, e vendosur nĂ« juglindje tĂ« AlaskĂ«s, pak nĂ« veri tĂ« qytetit Anchorage.


Ekipi i Donald Trump është kritikuar për urdhërimin e ushtarëve amerikanë që të shtronin tapetin e kuq për presidentin rus Vladimir Putin.

The post Ushtarët amerikanë nuk iu gjunjëzuan Putin gjatë pritjes në Alaska appeared first on Faktoje.al.

↗

E rreme video e vajzës së deputetit Niko Peleshi

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Kjo video tregon vajzën e deputetit Niko Peleshi

Verdikti: E pavërtetë

——————————————————–

Një video që po qarkullon në rrjetet sociale shqipfolëse pretendohet se tregon vajzën e deputetit socialist shqiptar Niko Peleshi. 

Video shoqërohet edhe me një intervistë të Peleshit ku ai flet për situatën e zjarreve dhe argumenton mungesën e avionëve apo helikopterëve zjarrfikës në dispozicion të vendit tonë, një debat i nxehtë i javëve të fundit.

Megjithatë, me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti videon origjinale, të botuar më 4 gusht 2025 në Instagram nga modelja e përmbatjeve për të rritur Skylar Mae.

Aleksia Peleshi, vajza e Niko Peleshit, gjithashtu, e ka mohuar se video tregon atë. 

The post E rreme video e vajzës së deputetit Niko Peleshi appeared first on Faktoje.al.

↗

Treni japonez nuk rimbursoi pasagjerët për vonesën 35-sekondëshe

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Një kompani treni japoneze ka kërkuar falje dhe ka rimbursuar pasagjerët për një vonesë 35-sekondëshe të trenit

Verdikti: Gjysmë e vërtetë

—————————————————————

Një numër mediash shqipfolëse raportuan në gusht 2025 se në Japoni, një kompani trenash kishte kërkuar falje dhe kishte rimbursuar biletat e pasagjerëve pasi treni ishte vonuar 35 sekonda.

Sipas artikujve, “njĂ« drejtues treni Shinkansen kĂ«rkoi falje publike nga pasagjerĂ«t pasi treni i tij mbĂ«rriti 35 sekonda me vonesĂ« nĂ« stacionin e destinacionit. Si pjesĂ« e kulturĂ«s japoneze tĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« dhe respektit ndaj udhĂ«tarĂ«ve, kompania vendosi tĂ« rimbursojĂ« plotĂ«sisht tĂ« gjithĂ« pasagjerĂ«t, pavarĂ«sisht se vonesa ishte mĂ« pak se njĂ« minutĂ«.”

Megjithatë, ato nuk citojnë ndonjë burim apo referencë për këtë lajm.

Në Japoni, ka raste të dokumentuara të kompanive të trenave që kërkojnë falje edhe për nisje të parakohshme 20-30 sekonda. Një shembull është Tsukuba Express, e cila në 2017 kërkoi falje zyrtare sepse një tren u nis 20 sekonda më herët.

Megjithatë, rimbursimet nuk përmenden kurrë. Për më tepër, sipas rregullave zyrtare të JR (Hekurudhat e Japonisë) në lidhje me Shinkansen, një rimbursim i plotë është i disponueshëm vetëm në rast të një vonese prej të paktën dy orësh. Ky rimbursim varet gjithashtu nga lloji i biletës. Vetëm biletat e blera me tarifën ekspres, jo me tarifën standarde, janë të rimbursueshme.

Shënim: Data 20 gusht 2025 Gazeta Sinjali e ka korrigjuar lajmin, pas verfikimit të të Faktoje. Lajmit të raportuar i është ndryshuar vlerësimi fillestar në Facebook.

The post Treni japonez nuk rimbursoi pasagjerët për vonesën 35-sekondëshe appeared first on Faktoje.al.

↗

Pasqyrimi i diellit mbi det nuk provon tokën e sheshtë

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Pasqyrimi i gjatë i diellit mbi sipërfaqen e detit provon se Toka nuk është sferë, por e sheshtë

Verdikti: E pavërtetë

——————————————————-

Një imazh që po qarkullon në hapësirat konspiracioniste pretendon se pasqyrimi i diellit mbi sipërfaqen e detit provon se Toka është e sheshtë. 

Shkëlqimi i diellit është një dritë e ndritshme dhe vezulluese që formohet kur rrezet e diellit reflektohen nga valët e ujit. Një valëzim nga një sipërfaqe e lëmuar lokalisht, siç është uji me valë, do ta reflektojë diellin në kënde të ndryshme në çdo pikë të sipërfaqes së valëve. Si rezultat, një shikues në pozicionin e duhur do të shohë shumë imazhe të vogla të diellit, të formuara nga pjesë të valëve të orientuara saktë për të reflektuar dritën e diellit tek shikuesi.

Si formohet shkëlqimi i diellit

Imazhi pĂ«rdor formĂ«n e gjatĂ« tĂ« reflektimit tĂ« diellit nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe uji pĂ«r tĂ« ‘vĂ«rtetuar’ se Toka Ă«shtĂ« e sheshtĂ«. NĂ« realitet, forma e reflektimit Ă«shtĂ« rezultat i sipĂ«rfaqes sĂ« valĂ«zuar tĂ« ujit. Kjo mund tĂ« ndodhĂ« lehtĂ«sisht nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe tĂ« lakuar dhe nuk vĂ«rteton njĂ« formĂ« specifike tĂ« TokĂ«s.

KonspiracionistĂ«t e TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« krijojnĂ« njĂ« ‘simulim’ pĂ«r tĂ« treguar se njĂ« sipĂ«rfaqe e lakuar nuk formon formĂ«n e reflektimit tĂ« ngjashme me atĂ« qĂ« vĂ«zhgojmĂ« gjatĂ« perĂ«ndimit tĂ« diellit dhe dalin nĂ« pĂ«rfundimin e gabuar se Toka nuk Ă«shtĂ« njĂ« sferĂ«.

Gabimi i tyre është vendosja e vëzhguesit shumë larg sipërfaqes, duke e bërë lakimin shumë të madh për të përfaqësuar Tokën sferike dhe duke përdorur një sipërfaqe të niveluar dhe të lëmuar. Simulimi i tyre do të ishte më i përshtatshëm për të përshkruar se si drita e diellit, reflektimi i Diellit në sipërfaqen e lëmuar të oqeanit, duket nga hapësira. Për shembull, fotografitë e Tokës të marra nga sateliti Himawari-8 duken të ngjashme me karakteristikën e reflektimit në simulimin e tyre.

Reflektimi i ujit të valëzuar mund të simulohet lehtësisht duke përdorur një fletë alumini të rrudhosur. Duke e vendosur atë mbi një sipërfaqe të lakuar, mund ta shohim atë duke prodhuar të njëjtin rezultat.

The post Pasqyrimi i diellit mbi det nuk provon tokën e sheshtë appeared first on Faktoje.al.

↗

ShqipĂ«risĂ« nuk pritet t’i ndodhĂ« njĂ« e keqe qĂ« lumturon Vuçiç

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: ShqipĂ«risĂ« pritet t’i ndodhĂ« njĂ« e keqe pĂ«r tĂ« cilĂ«n Serbia dhe presidenti i saj Vuçiç janĂ« shumĂ« tĂ« lumtur

Verdikti: Mungon konteksti

———————————————-

NĂ« rrjetet shqipfolĂ«se po qarkullon njĂ« titull alarmues, por i paqartĂ« nĂ« detaje: “Vuçiç fĂ«rkon duart! Ish Ministri jep lajmin e keq! Ja e keqja qĂ« pritet ti ndodhĂ« ShqipĂ«risĂ«! Pse Serbia Ă«shtĂ« kaq e lumtur”

Në brendinë e artikullit që mban këtë titull, megjithatë, nuk gjejmë ndonjë lajm që meriton këtë alarm.

Teksti i referohet një interviste të ish-ministrit të Jashtëm shqiptar, Edmond Panariti, të botuar që në qershor të këtij viti.

Panariti citohet tĂ« ketĂ« thĂ«nĂ« se shqiptarĂ«t duhet tĂ« bĂ«jĂ« shumĂ« kujdes teksa ndodhin konflikte madhore, pasi historitĂ« e sĂ« shkuarĂ«s rrezikojnĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«riten. “Duhet tĂ« bĂ«jmĂ« shumĂ« kujdes, sepse nĂ« rast se çështjet shqiptare kalojnĂ« nĂ« nivelet e mĂ«dha, nĂ« tavat e mĂ«dha tĂ« bisedimeve, nuk kemi dalĂ« ndonjĂ«herĂ« fitimtarĂ«â€, tha Panariti.

Si rrjedhojë e këtij fenomeni, tha ai, Serbia dhe presidenti serb Vuçiç kanë refuzuar dialogun me Kosovën, me qëllim zgjidhjen në nivele më të larta, ku çështjet kombëtare shqiptare, sipas Panaritit, janë në disavantazh.

Askund nĂ« artikull nuk raportohet ndonjĂ« “e keqe e madhe” qĂ« pritet t’i ndodhĂ« ShqipĂ«risĂ«.

Trajtimi i temĂ«s sĂ« luftĂ«s nĂ« KosovĂ« preferohet nga mediat shqiptare pĂ«r shkak tĂ« interesit tĂ« gjerĂ« dhe patriotizmit qĂ« ngjall tek lexuesit. FatkeqĂ«sisht gjatĂ« viteve tĂ« fundit, kryesisht mediat online kanĂ« pĂ«rdorur kĂ«tĂ« interes pĂ«r “mbledhje klikimesh”, duke u kthyer nĂ« burim keqinformimi dhe shqetĂ«simi emocional tek lexuesit.

Opinione të ndryshme mbi skenaret duhen pasqyruar si të tilla nga mediat dhe jo si fakte të kryera me tituj bombastik që në kërkim të klikimeve rrezikojnë përhapjen e informacioneve të pavërteta dhe krijimin e panikut.

The post ShqipĂ«risĂ« nuk pritet t’i ndodhĂ« njĂ« e keqe qĂ« lumturon Vuçiç appeared first on Faktoje.al.

↗

Kryeministri britanik nuk u nxorr jashtë nga lokali

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Kjo video tregon kryeministrin britanik duke u nxjerrë jashtë nga pronari i një lokali së fundmi.

Verdikti: Mungon konteksti

——————————————————————

NjĂ« artikull i portalit lajmetroc.al pretendon se kryeministri britanik Ă«shtĂ« nxjerrĂ« jashtĂ« nga pronari i njĂ« lokali, i cili “ka deklaruar shkurt se veproi ‘pĂ«r arsye personale’”. Artikulli i botuar nĂ« 13 gusht 2025 shoqĂ«rohet me njĂ« video tĂ« ngjarjes.

Me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se video e mësipërme nuk është regjistruar së fundmi, por është në rrjet nga prilli 2021, përpara se Starmer të zgjidhej kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar, pozicion që e ka mbajtur nga korriku i vitit 2024.

Sipas BBC, Starmer, nĂ« atĂ« kohĂ« udhĂ«heqĂ«si i opozitĂ«s, u dĂ«bua nga lokali The Raven nĂ« Bath nga bashkĂ«pronari i tij, i cili “ishte i pakĂ«naqur me reagimin e laburistĂ«ve ndaj karantinĂ«s sĂ« vendosur nga qeveria” gjatĂ« pandemisĂ«. Ai tha se ekonomia ishte sakrifikuar “sepse tĂ« moshuarit po vdesin.”

Starmer po vizitonte qytetin e Bath si pjesĂ« e fushatĂ«s pĂ«r zgjedhjet e majit 2021. Vizita e tij nĂ« barin The Raven ishte planifikuar me njĂ« nga bashkĂ«pronarĂ«t, i cili i kĂ«rkoi falje laburistĂ«ve. Llogaria e lokalit nĂ« Twitter postoi se nuk kishte “qĂ«llim tĂ« devijonte vizitĂ«n e Keir Starmer nĂ« Bath” dhe se pikĂ«pamjet e personit nĂ« video janĂ« “tĂ« tijat.”

Prandaj, pretendimi se kryeministri aktual britanik u nxor jashtë një pub është i pasaktë. Video është e vjetër dhe tregon një incident të vitit 2021 që përfshin Keir Starmer, i cili nuk ishte kryeministër në atë kohë.

The post Kryeministri britanik nuk u nxorr jashtë nga lokali appeared first on Faktoje.al.

↗

Ligji antiduhan, nga zbatimi me bujë tek dështimi i heshtur

✇Faktoje
By: Esmeralda Topi

Esmeralda Topi

NĂ« gusht tĂ« vitit 2019, njĂ« foto e shpĂ«rndarĂ« nga faqja satirike “Brryli Broadway” ndezi debat nĂ« rrjetet sociale. NĂ« tĂ« shfaqej kryeministri Edi Rama, i ulur nĂ« njĂ« restorant buzĂ« Lungomares sĂ« VlorĂ«s, me njĂ« cigare tĂ« ndezur nĂ« dorĂ«.

Kryeministri po shkelte ligjin antiduhan, që nisi të zbatohej me bujë verën e 2014-s dhe ish ashpërsuar sërish pesë vite më vonë.

Rama mohoi shkeljen duke argumentuar se ndodhej nĂ« ambientet e jashtme tĂ« lokalit. Por detajet nĂ« foto e ‘dogjĂ«n’. Komentuesit vunĂ« re se shishet e verĂ«s, qĂ« shiheshin nĂ« sfond, mbaheshin nĂ« rafte, gjĂ« qĂ« ndodh vetĂ«m nĂ« ambiente tĂ« mbyllura, aq mĂ« tepĂ«r nĂ« kulmin e vapĂ«s pĂ«rvĂ«luese tĂ« gushtit.

“NĂ« sa restorante mbahet vera jashtĂ«, kur temperatura arrin 40 gradĂ«? NĂ« asnjĂ«,” shkruante njĂ« qytetar.

Ky nuk ishte një rast i izoluar. Në pesë vite jetë, ligji i ri antiduhan po jepte shenjat e para të dështimit. Një ndër ligjet më të rëndësishme për shëndetin publik, u kthye vit pas viti në një akt formal, i shpërfillur nga të gjithë.

Nga zbatimi i rreptë tek indiferenca shtetërore

Kur ligji i ri kundër duhanpirjes hyri në fuqi në gusht të vitit 2014, pati një efekt të menjëhershëm. Lokalet boshatisën tavolinat nga tavullat e duhanit, pronarët vendosën shenja ndaluese, ndërsa qytetarët u mësuan me idenë se ambientet e mbyllura duhej të ishin pa tym. Kontrolli ishte i forte asokohe. Inspektorati Shtetëror Shëndetësor (ISSH) gjobiste shkelësit.

Por shifrat zyrtare tregojnĂ« se ky zell nuk zgjati shumĂ«. Nga tĂ« dhĂ«nat e siguruara nga “Faktoje”, ISSH ka kryer 94,355 inspektime kombĂ«tare nĂ« periudhĂ«n 2015-2025. NĂ« vitin 2015 u zhvilluan 22,125 inspektime, por nĂ« vitin 2025, deri nĂ« muajin maj, vetĂ«m 2,319. Pra, njĂ« rĂ«nie dramatike prej rreth 90% brenda njĂ« dekade. Edhe krahasuar me vitin 2024, rĂ«nia e inspektimeve Ă«shtĂ« e ndjeshme, duke shĂ«nuar 74% krahasuar me kulmin e vitit 2015.

Tirana, kryeqyteti me numrin më të madh të lokaleve, ndjek të njëjtën tendencë. Në vitin 2015 u kryen 4,985 inspektime, ndërsa në pesë muajt e parë të 2025 vetëm 693, reduktim prej 86%. Ligji që nisi të ushtrohej me rreptësi u braktis gradualisht, duke u bërë thuajse inekzistent veçanërisht gjatë pesë viteve të fundit.

Veç inspektimeve, edhe situata me gjobat është po aq shqetësuese pasi reflekton mungesën e ekzekutimit efektiv të ligjit. Në dhjetë vite janë vendosur gjithsej 2,073 gjoba. Kulmi i tyre ishte viti 2019, kur, pas zgjerimit të hapësirave të ndalimit, u dhanë 466 gjoba, më shumë se dyfishin e viteve para dhe pas tij. Por ky ishte një moment i shkurtër. Pas 2019-s, edhe numri i gjobave ka rënë ndjeshëm. Vetëm 12 gjoba në vitin 2021 dhe po aq në pesë muajt e parë të 2025.

Edhe më shqetësues është fakti se gjobat, edhe kur vendosen, nuk ekzekutohen. Nga mbi 2 mijë të tilla të vendosura dekadën e fundit, janë arkëtuar vetëm 262, pra 12.6%. Vlera e mbledhur është 786 milion lekë, ndërsa pjesa tjetër është peng i zvarritjeve përmbarimore.

Ekspertët: Shëndeti publik në rrezik

Eksperti Roland Shuperka, njĂ« nga hartuesit e ligjit antiduhan, e pĂ«rmbledh me pak fjalĂ« problemin: “NĂ« shumĂ« ambiente publike, sidomos nĂ« bare dhe kafene, ligji nuk zbatohet nĂ« praktikĂ«.”

Shuperka rendit disa arsye: mungesë vullneti politik, mungesë monitorimi real, trajtim të pabarabartë të subjekteve dhe, paradoksalisht, gjoba shumë të larta që kanë krijuar hapësirë për abuzim nga vetë inspektorët.

Por ndoshta më e rëndësishmja është mungesa e një fushate të qëndrueshme ndërgjegjësimi. Në fillim, mesazhet kundër duhanit u shfaqën në çdo lokal, shkollë apo media. Sot, këto mesazhe janë zhdukur, duke lënë terren të lirë për një normalizim të duhanpirjes në ambiente të mbyllura.

“Ligji ka qenĂ« njĂ« gur themeli pĂ«r shĂ«ndetin publik nĂ« ShqipĂ«ri, por duhet njĂ« angazhim i fortĂ« pĂ«r zbatim dhe kontroll”, pĂ«rfundon Roland Shuperka, ekspert pĂ«r kontrollin e duhanit nĂ« ShqipĂ«ri.

Pasojat janë të matshme. Shqipëria ka një nga nivelet më të larta të duhanpirjes në rajon: rreth 38% e popullsisë. Duhanpirja është shkaku kryesor i 7 tumoreve, mes tyre kanceri i mushkërive (90%), i laringut (90%), i faringut dhe ezofagut (80%), i zgavrës së gojës dhe buzës, si dhe i fshikëzës urinare (70%).

Mjekët paralajmërojnë se rritja e numrit të duhanpirësve të rinj do të sjellë pasoja katastrofike. Deri në vitin 2030 pritet që numri i tumoreve në vend të rritet me 60% krahasuar me vitin 2020, kryesisht për shkak të konsumit të duhanit. Në vend të ndërgjegjësimit dhe parandalimit, të rinjtë ekspozohen ndaj një kulture ku cigaret shihen si pjesë normale e jetës shoqërore.

Historia e ligjit antiduhan në Shqipëri është historia e një nisme që nisi me zell dhe përfundoi me dështim. Në vitin 2014, ishte një shembull se si shteti mund të vendoste rregulla të forta për mbrojtjen e shëndetit publik. Por dhjetë vite më pas, është shembull se si mungesa e vullnetit politik, korrupsioni i vogël i përditshëm dhe indiferenca shoqërore mund ta zhbëjnë çdo nismë.

Ky artikull u realizua me mbĂ«shtetjen e Fondacionit “Friedrich Ebert” nĂ« TiranĂ«.

The post Ligji antiduhan, nga zbatimi me bujë tek dështimi i heshtur appeared first on Faktoje.al.

↗

Refuzimi i astronautit për betim nuk provon udhëtimet e rreme në Hënë

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Refuzimi i astronautit Neil Armstrong të betohet mbi Bibël se ka ecur në Hënë është provë se udhëtimi ishte i rreme.

Verdikti: Mungon konteksti

———————————————————–

NjĂ« video qĂ« ka marrĂ« mbi 1700 pĂ«lqime nĂ« Instagram duket se tregon astronautin Neil Armstrong, njĂ« nga astronautĂ«t qĂ« zbarkoi pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« HĂ«nĂ« nĂ« vitin 1969, duke refuzuar tĂ« betohet mbi BibĂ«l se ka ecur nĂ« HĂ«nĂ«. “PĂ«rse Neil Armstrong e shmangu kĂ«tĂ« pyetje?” shkruhet nĂ« mbishkrimin e videos, duke pretenduar kĂ«shtu se ky refuzim provon se ulja e Armstrong nĂ« HĂ«nĂ« ishte e pavĂ«rtetĂ«.

Video, e xhiruar nĂ« 2010, tregon astronautin Neil Armstrong qĂ« pĂ«rballet me njĂ« burrĂ« tĂ« quajtur Bart Sibrel, i cili pretendon se Ă«shtĂ« nga “ABC Digital.” Sibrel i afrohet Armstrong dhe i kĂ«rkon tĂ« vĂ«rĂ« dorĂ«n mbi BibĂ«l dhe tĂ« betohet se ka ecur nĂ« HĂ«nĂ«. Armstrong thotĂ« nĂ« video: “Zoti Sibrel, duke ju njohur, kjo ndoshta Ă«shtĂ« njĂ« BibĂ«l e rreme.” NĂ« klip, Sibrel vazhdon tĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ« dhe madje i ofron 5 mijĂ« dollarĂ«. Armstrong mĂ« pas thotĂ«: “Zoti Sibrel e ka bĂ«rĂ« veten budalla para botĂ«s
 Z. Sibrel, ju nuk meritoni pĂ«rgjigje.”

Sibrel, njĂ« konspiracionist dhe producent filmash, Ă«shtĂ« i njohur pĂ«r pretendimin se ulja nĂ« HĂ«nĂ« ishte e rreme dhe pĂ«r ndjekjen e astronautĂ«ve tĂ« misioneve Apollo me njĂ« BibĂ«l pĂ«r t’u betuar se ata ecĂ«n nĂ« HĂ«nĂ«.

Sibrel u godit me grusht në fytyrë nga astronauti Buzz Aldrin, njeriu i dytë në Hënë, pasi u përball me astronautin në vitin 2002. Autoritetet nuk e akuzuan Aldrin, duke thënë se ai u provokua nga Sibrel, raportoi LA Times në atë kohë.

Nuk ka prova që ulja në Hënë ishte e falsifikuar ose që astronautët nuk ecën në Hënë. 

Megjithatë, ekzistojnë prova të panumërta shkencore që tregojnë se uljet Apollo në Hënë nuk ishin të inskenuara, të ofruara nga NASA dhe palë të tjera. NASA ofron fotografi, orë të tëra pamjesh video, transkripte dhe regjistrime audio të misioneve të ndryshme Apollo, që përfshinin mijëra personel. Astronautët sollën mostra të shkëmbinjve dhe dheut hënor gjatë misioneve të tyre, të cilat janë ende duke u studiuar. Orbita e Zbulimit Hënor të NASA kapi vendet e uljes së Apollo 11 dhe misioneve të tjera në vitin 2009.

Bazalt (majtas) dhe breccia (djathtas) të marrë nga sipërfaqja e Hënës gjatë misionit Apollo 11

Anije kozmike hënore orbitale të vendeve të tjera kapën vendet e uljes, përfshirë Selene japoneze, e cila fotografoi një aureolë të lënë në sipërfaqen e hënës nga misioni Apollo 15 në vitin 1971. Përveç kësaj, astronautët Buzz Aldrin dhe Armstrong lanë një reflektor lazer hënor në sipërfaqe, për të ndihmuar në matjen e saktë të distancës hënore nga toka, e cila është ende në përdorim sot.

The post Refuzimi i astronautit për betim nuk provon udhëtimet e rreme në Hënë appeared first on Faktoje.al.

↗

Këto pamje jo nga dalja e Gardës Kombëtare në Washington

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Kjo video tregon Gardën Kombëtare amerikane në Washington DC në Gusht 2025

Verdikti: Mungon konteksti

————————————————————-

Një video që po qarkullon në rrjete sociale, përfshi ato shqipfolëse, pretendohet se tregon Gardën Kombëtare amerikane të mobilizuar në Washington DC në gusht 2025.

Trupat e Gardës Kombëtare të ShBA kanë nisur të shfaqen në rrugët e Washington DC së fundmi, një ditë pasi presidenti Donald Trump vendosi trupat në qytet dhe mori kontrollin e forcës policore, duke argumentuar se krimi i dhunshëm ishte jashtë kontrollit.

Megjithatë, të dhënat nga policia e Washington tregojnë rënie të ndjeshme të krimeve të dhunshme midis viteve 2023 dhe 2024, megjithëse kjo vinte pas një rritjeje pas pandemisë.

Zyrtarët thonë se pritet të vendosen 800 trupa të Gardës Kombëtare, si dhe 500 agjentë federalë të zbatimit të ligjit.

Megjithatë, video që po qarkullon në rrjete sociale nuk tregon këtë mobilizim.

Me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se video është postuar në TikTok që më 14 qershor 2025.

Sipas përshkrimit që shoqëron videon, ajo tregon pamje nga Washington DC gjatë provave të një parade ushtarake që u mbajt më 14 qershor 2025 me rastin e 250 vjetorit të pavarësisë së ShBA.

The post Këto pamje jo nga dalja e Gardës Kombëtare në Washington appeared first on Faktoje.al.

↗

Asnjë dyshim për parashikimin e zbritjes së alienëve në 2025

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Baba Vanga parashikoi se alienët do të vizitojnë Tokën në 2025

Verdikti: E paprovuar

————————————————-

Zbulimi i njĂ« komete ndĂ«ryjore nĂ« fund tĂ« korrikut 2025 ka ringjallur teori aliene dhe njĂ« artikull i portalit tĂ« quajtur, ironikisht, realiteti.net ka kombinuar kĂ«to teori me ‘parashikuesen’ bullgare Baba Vanga, e cila pretendohet se ka parashikuar vizitorĂ« alienĂ« nĂ« TokĂ« pĂ«r vitin 2025.

Baba Vanga, njĂ« grua e verbĂ«r dhe gjysĂ«m analfabete nga Bullgaria, vdiq nĂ« 1996 pa i shkruar parashikimet e saj. Kjo ia lehtĂ«son punĂ«n atyre qĂ« duan t’i atribuojnĂ« asaj lloj-lloj parashikimesh. Duke qenĂ« se nuk ka prova me shkrim pĂ«r parashikimet e saj, zonja Vanga mund tĂ« detyrohet tĂ« thotĂ« çfarĂ« tĂ« dojĂ« çdokush.

Gazeta bullgare 24 Chasa botoi në 2010 një artikull që përgënjeshtron një sërë parashikimesh që i atribuohen gabimisht Baba Vangës. Të afërm dhe miq të saj thanë për gazetën se Vanga njihej si parashikuese në komunitetin e saj për këshillat që ajo i jepte atyre që e vizitonin, por ajo nuk kishte parashikuar ndonjëherë katastrofa dhe luftra botërore. 

Sipas miqve tĂ« saj, ajo fliste rrallĂ« pĂ«r politikĂ«n dhe nuk mendonte pĂ«r fundin e botĂ«s. “Ajo ishte optimiste, i shihte gjĂ«rat e kĂ«qija, por gjithmonĂ« jepte kĂ«shilla se si tĂ« jetoje mĂ« mirĂ«.”

Sipas rrethit tĂ« afĂ«rt tĂ« Baba VangĂ«s, parashikimet e saj sensacionaliste si ato pĂ«r luftra apo fatkeqĂ«si natyrore janĂ« shpikur ose ekzagjeruar pas vdekjes sĂ« saj. “Tani Ă«shtĂ« e lehtĂ«, Vanga nuk Ă«shtĂ« mĂ«, kĂ«shtuqĂ« nuk mbrohet dot. Ata i venĂ« lloj-lloj budallĂ«qesh nĂ« gojĂ«,” tha mikja e saj Boyka Kostadinova.

Sipas njĂ« raportimi nga Colitco, akademikja dhe ekspertja e Baba Vangas, Viktoria Vitanova-Kerber tha: “Ajo nuk ishte dikush qĂ« mbante ditarĂ« ose regjistronte profecitĂ« e saj. 
 Nuk ka pothuajse asnjĂ« tĂ« dhĂ«nĂ« tĂ« shkruar pĂ«r atĂ« qĂ« ajo tha nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, duke e bĂ«rĂ« tĂ« pamundur verifikimin e kĂ«tyre pretendimeve.”

NdĂ«rkaq, artikulli pretendon se “disa shkencĂ«tarĂ«, pĂ«rfshirĂ« profesorin e Harvardit Avi Loeb, kanĂ« pohuar se 3I/ATLAS mund tĂ« jetĂ« njĂ« anije kozmike aliene pĂ«r shkak tĂ« karakteristikave tĂ« tij tĂ« pazakonta.”

Siç Faktoje ka shpjeguar më parë, komuniteti shkencor pajtohet që 3I/ATLAS është një kometë ndëryjore, i treti objekt ndëryjor që viziton sistemin tonë diellor. Avi Loeb ka shpjeguar se teoria aliene ishte një lloj eksperimenti mendor dhe jo një teori e mirëfilltë.

The post Asnjë dyshim për parashikimin e zbritjes së alienëve në 2025 appeared first on Faktoje.al.

↗

Shqipëria synon rindërtimin e industrisë së armëve, me sytë nga tregu ndërkombëtar

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

NĂ« njĂ« pĂ«rpjekje tĂ« re pĂ«r tĂ« pozicionuar veten si njĂ« aktor tĂ« vogĂ«l, por ambicioz nĂ« industrinĂ« globale tĂ« mbrojtjes, ShqipĂ«ria ka nisur njĂ« proces tĂ« ngadaltĂ«, por tĂ« vendosur pĂ«r tĂ« ringjallur industrinĂ« e saj ushtarake. Objektivi Ă«shtĂ« i qartĂ«: tĂ« prodhojĂ« armĂ« dhe pajisje me vulĂ«n “Made in Albania”, tĂ« afta pĂ«r t’u pĂ«rdorur nga ushtria shqiptare dhe potencialisht pĂ«r t’u eksportuar nĂ« tregje ndĂ«rkombĂ«tare deri nĂ« vitin 2030.

Për vite me radhë, uzinat ushtarake të Mjekësit, Gramshit dhe Poliçanit, që dikur furnizonin me armatim regjimin komunist u lanë të kalben nën barin e egër dhe kujtimet e një ekonomie të mbyllur. Por në prill të vitit 2024, Kryeministri Edi Rama shpalli publikisht ambicien për të ringjallur prodhimin ushtarak në vend dhe për të kthyer Shqipërinë në një eksportues të mundshëm të armatimeve brenda dekadës.

“Ambicia jonĂ« Ă«shtĂ« qĂ« brenda vitit 2030 ne tĂ« kemi edhe eksporte ushtarake tĂ« markĂ«s “Made in Albania” dhe nga ana tjetĂ«r sigurisht qĂ« ushtria jonĂ« tĂ« fillojĂ« tĂ« pajiset edhe me mjete ushtarake tĂ« markĂ«s “Made in Albania’’. – EDI RAMA KRYEMINISTËR I SHQIPËRISË, 03.04.2024

Ky premtim politik Ă«shtĂ« pasuar me disa hapa. Qeveria miratoi ligjin pĂ«r krijimin e njĂ« shoqĂ«rie shtetĂ«rore qĂ« do tĂ« merret ekskluzivisht me prodhimin dhe tregtimin e armĂ«ve, municioneve dhe pajisjeve ushtarake. ShoqĂ«ria “KAYO” sh.a., e themeluar mĂ« vonĂ« atĂ« vit, u ngarkua me misionin pĂ«r tĂ« rilindur njĂ« industri tĂ« zhdukur.

Që në muajt e parë të ekzistencës së saj, KAYO mori nën administrim hapësirat fizike të tre uzinave historike të vendit si Uzina e Lëndëve Plasëse në Mjekës, Uzina Mekanike në Gramsh dhe tani është në proces të marrjes edhe të Kombinatit Mekanik në Poliçan. Njëkohësisht me Vendim të Këshillit të Ministrave, KAYO-s iu transferuan edhe ish-Uzina e pjesëve të ndërtimit të automjeteve në Tiranë si dhe ish-uzina e përpunimit të bakrit në Rubik.

GjatĂ« kĂ«saj kohe KAYO i tha Faktojes se ka firmosur pesĂ« memorandume mirĂ«kuptimi me kompani ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« mĂ«dha qĂ« janĂ« aktorĂ« nĂ« nivel global pĂ«r prodhimin e teknologjive dhe sistemeve ushtarake. Por pĂ«rmbajtja e kĂ«tyre memorandumeve mbetet konfidenciale pĂ«r shkak tĂ« marrĂ«veshjeve tĂ« konfidencialitetit dhe sekretit industrial dhe se ato do tĂ« bĂ«hen publike nĂ« momentin e krijimit tĂ« shoqĂ«rive tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta pĂ«r nisjen e aktivitetit prodhues – sqaron KAYO.

Ndërkohë, qeveria ka ndarë një sërë fondesh për të mbështetur këtë ringjallje industriale. Deri tani, janë alokuar 440 milionë lekë në dy drejtime: nga njëra anë, për të shlyer borxhet historike të uzinave ndaj punonjësve dhe bashkive, dhe nga ana tjetër, për të themeluar strukturën ligjore dhe organizative të KAYO-s. Në anën tjetër buxheti ka financuar edhe shpenzimet e vetë kompanisë. Për vitin 2024 janë disbursuar 150 milionë lekë nga buxheti i Ministrisë së Mbrojtjes për këtë ndërmarrje, ndërsa për vitin 2025 është parashikuar një shumë e njëjtë, e cila pritet të lëvrohet në muajt e ardhshëm sipas përgjigjes që Ministria e Financave dha për Faktojen.

Megjithatë, pyetjet e mëdha mbeten. A është e arritshme ambicia për të eksportuar armë shqiptare brenda pesë viteve të ardhshme?

PĂ«r kolonelin Dritan Demiraj, projekti ka rĂ«ndĂ«si kombĂ«tare dhe s ii tillĂ« Ă«shtĂ« i mirĂ«pritur, por propaganda nuk mjafton. “KĂ«rkohen investime serioze, profesionalizĂ«m dhe transparencĂ« qĂ« mungon, si dhe bashkĂ«punim me kompani tĂ« shquara”, thotĂ« ish-Ministri i BrendshĂ«m, Demiraj. Ai thekson se projekti duhet tĂ« nisĂ« me prodhimin e armatimit tĂ« kĂ«mbĂ«sorisĂ«, veshmbathjeve dhe logjistikĂ«s sĂ« Forcave tĂ« Armatosura. “Brenda 2-3 viteve, me investime serioze, kjo Ă«shtĂ« e realizueshme”, vlerĂ«son ai.

NĂ« fakt, pĂ«rpjekjet e deritanishme tĂ« KAYO-s pĂ«r tĂ« rilindur kĂ«tĂ« industri janĂ« kufizuar tek puna pĂ«r tĂ« themeluar njĂ« shkollĂ« fluturimi nĂ« VlorĂ« — e cila pritet tĂ« pĂ«rgatisĂ« pilotĂ«, instruktorĂ« dhe teknikĂ« – tek negociimi pĂ«r prodhimin apo pĂ«rshtatjen e mjeteve motorrike tĂ« posaçme apo tek prodhimi i veshjeve dhe aksesorĂ«ve ushtarakĂ«.

Nga ana e tij, ish-komandanti i Forcave Detare, kapiteni i rangut tĂ« parĂ« Artur Meçollari, e sheh industrinĂ« ushtarake jo vetĂ«m si element tĂ« sigurisĂ«, por edhe si mundĂ«si ekonomike. Ai ngre dyshime nĂ« lidhje me qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e politikave tĂ« mbrojtjes nĂ« ShqipĂ«ri. Si shembull sjell shkĂ«putjen e bashkĂ«punimit me kompani si “Lockheed Martin” – kompania qĂ« ndĂ«rtoi dhe mirĂ«mbajti sistemin e vĂ«zhgimit tĂ« hapĂ«sirĂ«s ajrore dhe detare – dhe “Damen Shipyards” – kompania holandeze e prodhimit tĂ« anijeve – duke vĂ«nĂ« kĂ«shtu nĂ« pikĂ«pyetje besueshmĂ«rinĂ« e vendit nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare.

“VetĂ«m njĂ« vit pas marrjes sĂ« detyrĂ«s, ministri VĂ«ngu ka riorientuar tĂ« gjitha partneritetet, duke ulur ndjeshĂ«m besueshmĂ«rinĂ« e ShqipĂ«risĂ« tek partnerĂ«t strategjikĂ« dhe duke cĂ«nuar gatishmĂ«rĂ«n operacionale.”, thotĂ« kapiten Meçollari, i cili paralajmĂ«ron se pa bashkĂ«punime tĂ« fuqishme dhe qĂ«ndrueshmĂ«ri politike, projekti nuk mund tĂ« ecĂ« pĂ«rpara.

Në aspektin buxhetor, Shqipëria ka përmbushur angazhimin e saj ndaj NATO-s për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen, një standard që u arrit të përmbushet për herë të parë në vitin 2024. Në projektbuxhetin e vitit 2025, Ministria e Mbrojtjes parashikohet të marrë 52.6 miliardë lekë, që përbëjnë pikërisht këtë 2%.

PavarĂ«sisht ksaj, kapĂ«rcimi drejt eksportit mbetet njĂ« sfidĂ« e madhe nĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin e Artur Meçollarit pasi tregu global i armatimeve Ă«shtĂ« i rregulluar rreptĂ«sisht dhe i ndikuar nga zhvillimet gjeopolitike. “ShqipĂ«ria nuk mund ta ringjallĂ« industrinĂ« pa partnerĂ« tĂ« fuqishĂ«m, dhe mĂ« parĂ« duhet tĂ« rifitojĂ« besueshmĂ«rĂ«n si vend serioz dhe i sigurtĂ«â€, pĂ«rfundon Meçollari.

Sipas Demirajt, ShqipĂ«ria duhet t’i kthejĂ« sytĂ« edhe nga vendet e rajonit pĂ«r bashkĂ«punime pasi sipas tij “potenciali ekziston jo vetĂ«m pĂ«r tĂ« mbuluar nevojat e ShqipĂ«risĂ«, por edhe pĂ«r tĂ« eksportuar armĂ« tĂ« kĂ«mbĂ«sorisĂ«, dhe nĂ« tĂ« ardhmen edhe sisteme luftarake si dronĂ« apo artileri, duke bashkĂ«punuar me vende si Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Kroacia”. Edhe Meçollari thekson se “ShqipĂ«ria dhe Kosova duhet tĂ« bashkĂ«punojnĂ« pĂ«r nevojat e pĂ«rbashkĂ«ta nĂ« modernizimin dhe pajisjen e strukturave respektive dhe shmangjen e konkurencĂ«s midis tyre.

Por qeveria dhe Ministria e Mbrojtjes duhet tĂ« jenĂ« seriozĂ«, vlerĂ«son Demiraj, pasi e vetmja mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« futesh nĂ« tregjet ndĂ«rkombĂ«tare Ă«shtĂ« nĂ«pĂ«rmjet prodhimit tĂ« materialeve dhe armatimeve cilĂ«sore, qĂ« nĂ« ditĂ«t e sotme janĂ« lehtĂ«sisht tĂ« testueshme. PĂ«r momentin, pĂ«rpjekja duket mĂ« shumĂ« si njĂ« projekt industrial me vlerĂ« strategjike dhe simbolike, sesa njĂ« burim i afĂ«rt tĂ« ardhurash. Por nĂ« njĂ« kohĂ« kur siguria nĂ« EvropĂ« Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« sĂ«rish nĂ« pikĂ«pyetje dhe vendet kĂ«rkojnĂ« mĂ« shumĂ« diversifikim tĂ« burimeve tĂ« furnizimit, ShqipĂ«ria mund tĂ« gjejĂ« njĂ« vend nĂ« kĂ«tĂ« panoramĂ« tĂ« re — nĂ«se i çon deri nĂ« fund projektet qĂ« ka nisur.

The post Shqipëria synon rindërtimin e industrisë së armëve, me sytë nga tregu ndërkombëtar appeared first on Faktoje.al.

↗

Delvina Shkrumb e hi

✇Faktoje
By: FAKTOJE

Nga Sebi Alla

Fotografitë Atdhe Mulla

 Faktoje ka udhëtuar në Delvinë për të sjellë rrëfimet e banorëve që në pak orë humbën shtëpitë, vreshtat, mijra pemë ullinjsh dhe cdo investim e kursim të bërë gjatë jetës.  Rrëfimet tronditëse të banorëve që duket sikur kanë marrë ngjyrën e hirtë të një qyteze të djegur dëshmojnë pafuqinë e strukturave shtetërore për të minimizuar dëmet katastrofike të zjarrit që përpiu cdo gjë në pak orë.

NĂ«n njĂ« oaz tĂ« vogĂ«l poshtĂ« pjergullave tĂ« zhuritura, bashkĂ«shortĂ«t, Luan dhe Monika Muho shfaqin emocione tĂ« pĂ«rziera; gĂ«zim qĂ« shpĂ«tuan jetĂ«t e tyre dhe frikĂ« e panik se ai zjarr katastrofik nuk do u shuhet nĂ« kujtesĂ«, kĂ«tu e mĂ« pas. “ShpĂ«tuam, por kĂ«tĂ« tmerr qĂ« jetuam nuk do e kalojmĂ« lehtĂ«, as ne e as fqinjĂ«t”-thotĂ« 73-vjeçari Luan Mara pĂ«r Faktoje. NĂ« DelvinĂ« asgjĂ« nuk Ă«shtĂ« si mĂ« parĂ«! Qindra banorĂ« tĂ« traumatizuar, fĂ«mijĂ« e gra tĂ« larguar nĂ« panik e sipĂ«r nga vatra e tmerrit, gjashtĂ« banesa tĂ« djegura, mijĂ«ra ullinj tĂ« shkrumbuar, vreshta tĂ« kthyera nĂ« thengjinj dhe bimĂ«si e zhdukur. Ajo qĂ« ka mbetur pas mes hirit tĂ« zi, Ă«shtĂ« dalja nĂ« “dritĂ«â€ e pafuqisĂ« sĂ« strukturave shtetĂ«rore, mungesĂ«s sĂ« mjeteve dhe sakrifica njerĂ«zore e efektivĂ«ve tĂ« ushtrisĂ«, zjarrfikĂ«sve dhe policisĂ«, tĂ« cilĂ«t punuan pa pushim, tĂ« paktĂ«n tĂ« shpĂ«tonin jetĂ«t e qytetarĂ«ve, dhe ia arritĂ«n


Tmerri në prag

“Vatra mĂ« e madhe e zjarrit ndodhi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ« nĂ« darkĂ« (shĂ«nim e martĂ« 12 gusht). Kjo erdhi si pasojĂ« e zjarrvĂ«nies nĂ« Leshnik dhe nuk u parapri qĂ« tĂ« ndĂ«rhyhej dhe shpĂ«tonim edhe ne nga e keqja qĂ« na erdhi. Duhet tĂ« ishin marrĂ« masa mĂ« pĂ«rpara qĂ« ta pĂ«rballonin”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, 73-vjeçari Luan Mara, njĂ« nga ata banorĂ« tĂ« rrezikuar seriozisht, banesa e tĂ« cilit Ă«shtĂ« buzĂ« kodrinĂ«s e cila u shkrumbua plotĂ«sisht. “ErdhĂ«n policia dhe na largoi”-ndĂ«rhyn bashkĂ«shortja e tij, ndĂ«rsa herĂ« pas here kur kujton çdo moment tĂ« forcĂ«s sĂ« zjarrit para pafuqisĂ« sĂ« tyre qĂ« pĂ«r pak u mori jetĂ«n. PĂ«rlotet
“Nuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«ve”-tregon 65-vjeçarja

“Nuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«ve”-tregon 65-vjeçarja

ndĂ«rsa qan teksa kujton çastin ku dy vajza fqinje tĂ« saj bĂ«rtisnin e mundoheshin tĂ« shuanin zjarrin qĂ« i shkoi nĂ« pragun e shtĂ«pisĂ«. “Situata e rĂ«ndĂ« filloi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ«. Erdhi nga mali pĂ«rbri. UnĂ« isha nĂ« oborr kur shpĂ«rtheu flaka. Filluan tĂ« bĂ«rtisnin vajzat poshtĂ«, nuk dilnin nga shtĂ«pia. ZjarrfikĂ«sit kishin vajtur tek pusi i naftĂ«s. NjĂ« tmerr, luftĂ«. ErdhĂ«n zjarrfikĂ«set dhe policia, nuk ishin pak erdhĂ«n 50 policĂ«. Na tĂ«rhoqĂ«n edhe ne. DĂ«me kemi nĂ« ullinj, po shpĂ«tuam kokĂ«n”-thotĂ« 65-vjeçarja Monika Moho pĂ«r Faktoje.al. Edhe fqinji i saj Liro, qĂ« sapo ka ardhur i drobitur nga qafa e malit pranĂ«, me njĂ« pompĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« krahĂ«, thotĂ« se tashmĂ« po ndihmon sa tĂ« mundet forcat zjarrfikĂ«se pĂ«r tĂ« shuar trungje pemĂ«sh tĂ« larta tĂ« cilat janĂ« ende aktive nga zjarri dhe mund tĂ« bĂ«jnĂ« dĂ«m sĂ«rish.  

TĂ« gjithĂ« nĂ« “sheshin e panikut”

“Sheshi para BashkisĂ« u mbush me shumĂ« njerĂ«z, ishte i vetmi vend qĂ« nuk rrezikohej pĂ«rkohĂ«sisht nga zjarri. Kaos i madh e frikĂ«, njerĂ«zit pyesnin pĂ«r tĂ« afĂ«rmit nĂ«se i kishin parĂ« dikush.

Me keq nuk kish ku shkonte”-thotĂ« GĂ«zim Lame, banor i DelvinĂ«s dhe pronar i njĂ« lokali aty pranĂ« BashkisĂ«. “Me thĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ«n angazhim pati pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar shtĂ«pi e njĂ«rĂ«z, por duhet tĂ« ishte ndĂ«rhyrĂ« mĂ« parĂ« nga ajri”-kĂ«mbĂ«ngul njĂ« tjetĂ«r qytetar, i cili vetĂ« thekson se  nuk ka pĂ«suar dĂ«me, por shumĂ« familje tĂ« tjera kanĂ« lĂ«nĂ« katandi, kryesisht ullishte tĂ« dĂ«mtuara thujase plotĂ«sisht.

Duart në kokë

BimĂ«sia, ullishtet, vreshtat, pishat e buta, gĂ«shtenjat, pemĂ«t frutore dhe shkurret, janĂ« shkruambuar thuajse plotĂ«sisht, duke lĂ«nĂ« pas njĂ« pamje tĂ« trishtĂ«, pasojat e sĂ« cilĂ«s do jenĂ« aty, pĂ«r shumĂ« dekada. VetĂ«m 14 orë kaq mjaftuan qĂ« Delvina dhe rrethinat e saj sot tĂ« duket si pas apokalipsit. “Bo bo ullinjtĂ« e mi. Bo bo c’qenka bĂ«rĂ«â€Šâ€-qe reagimi i parĂ« i njĂ« banori tĂ« DelvinĂ«s sapo u ngjit nĂ« kodrĂ«n e qytetit, kah Mali i Sopotit. PoshtĂ« saj, nĂ« njĂ« pllajĂ« tĂ« madhe ndodheshin mijĂ«ra pemĂ« ullinjsh, disa shekullorĂ« dhe tjerĂ« mĂ« tĂ« rinj.

AsgjĂ« nuk ka mbetur, shkrumb e hi gjithçka, zi kudo, me pĂ«rjashtim tĂ« ndonjĂ« gropĂ«ze qĂ« zjarri nuk ka mundur tĂ« jetĂ« aq i fuqishĂ«m duket ndonjĂ« pemĂ« e pĂ«rcĂ«lluar, ende e pakallur. “Ke dĂ«gjuar ‘vaj Delvine’? Ja kĂ«tu bĂ«hej. A sheh mĂ« ullinj t’i, a sheh si janĂ« bĂ«rĂ«â€-flet, pyet sikur gjithkush ka pĂ«rgjegjĂ«si (edhe ne), e mĂ« pas po vetĂ« jep pĂ«rgjigje. I kĂ«rkojmĂ« tĂ« flasĂ« me emĂ«r e para kameras, por mesoburri qĂ« nuk do dhe gjithkush do i jepte tĂ« drejtĂ« teksa gjithĂ« kohĂ«s shfaq njĂ« lloj traumatizimi. “ÇfarĂ« tĂ« flas unĂ«? Shihni çfarĂ« bĂ«het. Kujt t’ja vĂ« fajin pĂ«r kĂ«tĂ« nuk e di”-vjon tĂ« pĂ«rsĂ«risĂ«, duke shtuar pas çdo fjalie tĂ« shkurtĂ«r vetĂ«m:.. “Bo, bo, bo,”- me duart nĂ« kokĂ«.

Një zjarrefikëse e Delvinës prodhim i vitit 1963

Një grup i vogël ushtarësh gatiten disi përtueshëm sapo shohin se po fotografohen dhe mediat janë përqark. Mundohen të mbajnë qëndrim drejt, edhe pse këmbët i lëshojnë. Duart të nxira nga shkrumbi i zi i zjarrit që la lënë pas, fytyra e sterrosur, ndonëse këta njerëz i zbardhën faqen Delvinës, shpëtuan jetë njerëzish.

Secili prej tyre Ă«shtĂ« hero I gjallĂ« nĂ« vetvete, sepse kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« sot tĂ« mos numĂ«rohen tĂ« vdekurit, po ashtu edhe njĂ« grup zjarrfikĂ«sish ca mĂ« tej dhe disa efektivĂ« policie po aq tĂ« dĂ«rmuar. Ti pyesĂ«sh nĂ« u lodhĂ«n duket sikur i fyen
 Lodhjen, mundin, problemet me frymĂ«marrjen dukshĂ«m e shfaqin. Mjetet qĂ« kanĂ« nĂ« duar njĂ« pirg lopatash, ndonjĂ« shkurre dhe pak pompa krahu qĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r neutralizimin e vatrave tĂ« vogla. NjĂ« zjarrfikĂ«se e DelvinĂ«s, nga dy tĂ« vetmet qĂ« ka qĂ«ndron paksa pushim
 Vitprodhimi Ă«shtĂ« 1963
! “Mbahet ende dhe ishte mirĂ« se futej nĂ« terren tĂ« thyer”-thotĂ« njĂ« burim nĂ« kushtet e anonimitetit. Sa pĂ«r veshje speciale Ă«shtĂ« luks tĂ« kĂ«rkohet. Po ashtu edhe zjarrfikĂ«se moderne qĂ« kanĂ« fuqi hedhĂ«se tĂ« ujit nĂ« distancĂ« tĂ« largĂ«t. NjĂ« tjetĂ«r problem me pjesĂ«n logjistike ishte se zjarrfikĂ«set nuk shoqĂ«roheshin me autobote nĂ« vendin ku ndĂ«rhynte dhe u duheshin tĂ« ktheheshin pĂ«r furnizin nĂ« qendrĂ«n e tyre. ZjarrfikĂ«s tĂ« paguar keq, po ashtu edhe ushtarĂ«, veçanĂ«risht tĂ« repartit tĂ« xhenios qĂ« futen tĂ« parĂ«t mes flakĂ«ve. Sanduiç dhe ujë  Kjo qe dreka dhe darka e forcave ushtarake, zjarrfikĂ«se dhe policore qĂ« morĂ«n pjesĂ« pĂ«r gati 24 orĂ« nĂ« shpĂ«timin e zonĂ«s urbane tĂ« DelvinĂ«s. ShpĂ«tuan njerĂ«z e shtĂ«pi, pasi gjithçka tjetĂ«r kĂ«tu Ă«shtĂ« shkrumbuar.

Zjarri një javë përqark


Gati njĂ« ironi therĂ«se edhe e natyrĂ«s u luajt nĂ« trekĂ«ndĂ«shin VlorĂ«-DelvinĂ«-Finiq. NdĂ«rsa qyteti i VlorĂ«s njĂ« javĂ« mĂ« parĂ« pĂ«rmbytej nga shtrĂ«ngata shiu, nĂ« Finiq dielli pĂ«rvĂ«llues dilte e humbte nga re tĂ« dendura duke shkarkuarr shumĂ« rrufe. “NjĂ« rrufe ra nĂ« majĂ«n e Malit pranĂ« Finiqit duke ndezur njĂ« varĂ«t zjarri fillimisht tĂ« vogĂ«l, por qĂ« me kalimin e kohĂ«s pati pĂ«rhapje”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s, Plator Nesturi, i cili gjithashtu shton se “terreni ishte mjaft i thyer dhe ishte e pamundur ndĂ«rhyrja me forca njerĂ«zore”. NdĂ«rsa pĂ«r ndĂ«rhyrje nga ajri erdhi por vonĂ«, shumĂ« vonĂ« zjarri shkatĂ«rroi gjithçka gjeti pĂ«rpara.

Dy avionĂ« canader tĂ« ardhur nga Italia dhe dy helikopterĂ« shuan njĂ« pjesĂ« tĂ« zjarrit aktiv nĂ« mĂ«ngjesin e sĂ« mĂ«rkurĂ«s. “Duket qĂ« situata Ă«shtĂ« pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m megjithĂ«se kanĂ« qenĂ« orĂ« shumĂ« tĂ« ethshme nga zjarri kĂ«rcĂ«nues. Zjarri shkoi nĂ« tre anĂ«t e DelvinĂ«s dhe u bĂ« shumĂ« problematik”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s Plator Nesturi, i cili pohon gjithashtu se situata ishte mjaft serioze. “GjĂ«ja e parĂ« ishte evakuimi i banorĂ«ve dhe mĂ« vonĂ« filloi ndĂ«rhyrja shtĂ«pi mĂ« shtĂ«pi e rrugĂ«, pikĂ«risht nĂ« segmentet qĂ« vinte zjarri. SipĂ«r DelvinĂ«s ndodhen pikat e puseve tĂ« naftĂ«s dhe kĂ«tu kishte vĂ«mendje tĂ« shtuar si dhe njĂ« depozitĂ« gazi”-thotĂ« ai, ndĂ«rsa shton se ka pasur ndihmĂ« nga tĂ« gjithĂ« bashkitĂ« e qarkut VlorĂ« me mjete zjarrfikĂ«se, por edhe nga Gjirokastra dhe Fieri.

“Ka pasur njĂ« ndihmĂ« tĂ« shtuar nga forcat e ushtrisĂ« mbi 120 efektivĂ«, kjo e shoqĂ«ruar me 60 efektivĂ« tĂ« zjarrfikĂ«sve nga njĂ«sitĂ« vendore. NĂ« tĂ« gjithĂ« atĂ« luftĂ« qĂ« u bĂ« mund tĂ« themi qĂ« dĂ«met jo se janĂ« tĂ« vogla, por kemi shpĂ«tuar me efektivitet njĂ« dĂ«m qĂ« do ishte shumĂ« herĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha. SĂ« pari kemi shpĂ«tuar jetĂ« njerĂ«zore”-thotĂ« Nesturi.  Ai gjithashtu zbulon pĂ«r Faktoje.al se Ă«shtĂ« nĂ« plan hartimi krijimi i dy qendrave zjarrfikĂ«se qĂ« do tĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r ndĂ«rhyrjet me efikase nĂ« tĂ« ardhmen. “Kemi menduar tĂ« kemi krijimin e dy zonave, qĂ« do jenĂ« tĂ« tilla qĂ« tĂ« pĂ«rmbushin kapacitetet, tĂ« jenĂ« tĂ« varura nga ushtria. NjĂ«ra do jetĂ« nĂ« Bonavi, afĂ«r VlorĂ«s, dhe tjetra nĂ« Finiq. Do ketĂ« njĂ« pozicionim zjarrfikĂ«seve nĂ« dy zona mĂ« problematike. Efikasiteti Ă«shtĂ« mĂ« i madh madh jo vetĂ«m bashkitĂ« e zjarrfikĂ«sve qĂ« punojnĂ« nĂ« terren, por nĂ« situata emergjence do ketĂ« ndĂ«rhyrje me shtim kapacitetesh tĂ« kĂ«tyre dy stacioneve”-tha Nesturi. Bilancet e dĂ«meve ende nuk janĂ« bĂ«rĂ«, njĂ« pĂ«r njĂ«, porn Ă« fund do shfaqet njĂ« shifĂ«r katastrofike. Delvina dhe rrethinat e saj janĂ« shkrumbuar. BimĂ«sia, gjallesat pemĂ«t frutore, ullishte dhe vreshta nuk janĂ« mĂ«, qindra hektarĂ« janĂ« shndĂ«rruar nĂ« pluhur e hi, e bashkĂ« me tĂ« zbuluam mangĂ«sitĂ« e mĂ«dha tĂ« mjeteve dhe burimeve njerĂ«zore nĂ« kohĂ« ermĂ«rgjancash.  

The post Delvina Shkrumb e hi appeared first on Faktoje.al.

↗

Titujt alarmues mbi kometën që i afrohet sistemit diellor

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Një anije aliene po vjen me shpejtësi drejt Tokës dhe do të mbërrijë pas 116 ditësh

Verdikti: E paprovuar

————————————————————–

NjĂ« artikull i portalit shqiperia-ime jep alarmin se “njĂ« anije aliene po vjen me shpejtĂ«si drejt tokĂ«s [dhe] 116 ditĂ« pĂ«rcaktojnĂ« fatin e globit.”

NĂ« brendinĂ« e tekstit bĂ«het fjalĂ« pĂ«r “njĂ« objekt misterioz hapĂ«sinor, i quajtur 3I/ATLAS.”

QĂ« nĂ« fjalinĂ« e dytĂ« tĂ« artikullit zbulohet se “profesori i Harvardit, Avi Loeb, spekulon se Ă«shtĂ« njĂ« sondĂ« aliene.” Pra, kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« spekulim, jo njĂ« fakt, siç lĂ« tĂ« kuptohet titulli alarmues i shkrimit.

Sipas Administratës Kombëtare amerikane të Aeronautikës dhe Hapësirës (NASA), 3I/ATLAS u zbulua për herë të parë më 1 korrik 2025. Forma e rrugës së tij, që dallon nga orbita rreth Diellit, i lejoi astronomët të arrinin në përfundimin se është një objekt ndëryjor, i treti i njohur i asaj klase.

NdĂ«rsa disa nga karakteristikat e tij ende nuk janĂ« pĂ«rcaktuar, komuniteti shkencor pajtohet qĂ« 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Sipas NASA, “ai ka njĂ« bĂ«rthamĂ« dhe njĂ« komĂ« tĂ« akullt (njĂ« re e ndritshme gazi dhe pluhuri qĂ« rrethon njĂ« kometĂ« ndĂ«rsa i afrohet Diellit). Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse astronomĂ«t e kategorizojnĂ« atĂ« si njĂ« kometĂ«.”

Agjencia hapĂ«sinore sqaron gjithashtu se 3I/ATLAS nuk pĂ«rbĂ«n rrezik pĂ«r TokĂ«n. “Edhe pse trajektorja e objektit e sjell atĂ« nĂ« sistemin e brendshĂ«m diellor, ai nuk do t’i afrohet TokĂ«s. NdĂ«rsa kometa 3I/ATLAS udhĂ«ton nĂ«pĂ«r sistemin diellor, ajo nuk do t’i afrohet planetit tonĂ« mĂ« shumĂ« se 1.6 au (rreth 150 milionĂ« milje, ose 240 milionĂ« kilometra,” shkruhet nĂ« faqen zyrtare tĂ« NASA.

Avi Loeb, njĂ« profesor i astrofizikĂ«s teorike nĂ« Universitetin e Harvardit dhe kolegĂ«t e tij publikuan njĂ« punim mĂ« 16 korrik duke analizuar objektin 3I/ATLAS brenda kontekstit tĂ« Paradoksit tĂ« Fermit dhe HipotezĂ«s sĂ« Pyllit tĂ« ErrĂ«t, tĂ« cilat kĂ«rkojnĂ« t’i pĂ«rgjigjen pyetjes: “NĂ«se universi Ă«shtĂ« kaq i madh, ku janĂ« tĂ« gjithĂ«?”

Loeb ka tĂ«rhequr dhe mĂ« parĂ« vĂ«mendje me komentet e tij mbi objektet ndĂ«ryjore dhe mundĂ«sinĂ« e jetĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore. NĂ« vitin 2017, pas zbulimit tĂ« objektit tĂ« parĂ« ndĂ«ryjor tĂ« regjistruar qĂ« hyri nĂ« sistemin diellor, Loeb tha The Guardian: “Me shumĂ« mundĂ«si Ă«shtĂ« me origjinĂ« natyrore, por pĂ«r shkak se Ă«shtĂ« kaq i veçantĂ«, do tĂ« donim tĂ« kontrollonim nĂ«se ka ndonjĂ« shenjĂ« tĂ« origjinĂ«s artificiale, siç janĂ« sinjnalet e radios.” NĂ« njĂ« libĂ«r tĂ« vitit 2021, ai propozoi qĂ« ‘Oumuamua, objekti i parĂ« ndĂ«ryjor qĂ« kaloi nĂ«pĂ«r sistemin tonĂ« diellor, ishte njĂ« artefakt teknologjik jashtĂ«tokĂ«sor. ShumĂ« shkencĂ«tarĂ« e konsideruan kĂ«tĂ« tĂ« pamundur. Hulumtimi i Loeb deri mĂ« tani Ă«shtĂ« pritur me skepticizĂ«m tĂ« konsiderueshĂ«m nga shkencĂ«tarĂ« tĂ« tjerĂ«, tĂ« cilĂ«t vĂ«nĂ« nĂ« dyshim vlefshmĂ«rinĂ« e punĂ«s sĂ« tij.

Kontaktuar nga kolegĂ«t e Lead Stories, Avi Loeb shpjegoi se teoria aliene ishte njĂ« lloj eksperimenti mendor, duke thĂ«nĂ«: “E paraqita kĂ«tĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« inkurajuar vĂ«zhguesit qĂ« janĂ« tĂ« bindur se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« qĂ« tĂ« mbledhin sa mĂ« shumĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« jetĂ« e mundur nĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« mĂ« provuar gabim
 Edhe nĂ«se 49 nga 50 objektet ndĂ«ryjore tĂ« ardhshme qĂ« do tĂ« zbulohen nga Observatori Rubin do tĂ« rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« kometa ose asteroide, i vetmi objekt i jashtĂ«zakonshĂ«m me origjinĂ« teknologjike mund tĂ« ndryshojĂ« tĂ« ardhmen e njerĂ«zimit.”

Ai gjithashtu theksoi se njĂ« draft i njĂ«rit prej punimeve tĂ« tij qĂ« ende nuk i Ă«shtĂ« nĂ«nshtruar njĂ« procesi rishikimi nga kolegĂ«t, “A Ă«shtĂ« Objekti NdĂ«ryjor 3I/ATLAS Teknologji Aliene?”, thotĂ«:

“Ne theksojmĂ« fuqimisht se kjo punĂ« Ă«shtĂ« kryesisht njĂ« ushtrim mĂ«simor, qĂ« pĂ«rmban vĂ«zhgime interesante dhe rastĂ«si tĂ« pazakonta qĂ« meritojnĂ« tĂ« raportohen nĂ« literaturĂ«n shkencore. Skenari mĂ« i mundshĂ«m Ă«shtĂ« qĂ« 3I/ATLAS tĂ« jetĂ« njĂ« objekt ndĂ«ryjor krejtĂ«sisht natyror, me shumĂ« mundĂ«si njĂ« kometĂ«, dhe autorĂ«t presin tĂ« dhĂ«na astronomike qĂ« konfirmojnĂ« kĂ«tĂ« origjinĂ« mĂ« tĂ« mundshme.”

Pavarësisht këtyre spekulimeve, vetë autorët pranojnë se mungojnë provat e origjinës jashtëtokësore. Kjo mbështetet edhe nga shumica e komunitetit shkencor.

Hipoteza se 3I/ATLAS mund të arrinte në Tokë deri në nëntor nuk bazohej në rrugën e projektuar aktuale të objektit. Në vend të kësaj, autorët e punimit vlerësuan kohën e mbërritjes bazuar në manovrat që një anije teorike aliene mund të bënte duke përdorur gravitetin e Diellit ose Jupiterit për të lëshuar një anije të tillë në drejtim të Tokës.

Studime tĂ« tjera akademike mbi objektin nĂ« fjalĂ« sugjerojnĂ« gjithashtu se ai Ă«shtĂ« njĂ« “kometĂ« ndĂ«ryjore” dhe jo njĂ« “objekt alien.”

Në të njëjtën kohë, Loeb, i cili ka bërë dhe më parë pretendime të ngjashme të refuzuara nga komuniteti shkencor, tha:

“Komitetet e shkencĂ«tarĂ«ve kryesorĂ« qĂ« vendosin se si tĂ« ndajnĂ« fondet federale shpesh i rezistojnĂ« investimeve nĂ« kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore duke argumentuar se Ă«shtĂ« shumĂ« e rrezikshme dhe mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« shpĂ«rdorimin e parave tĂ« taksapaguesve. Por nĂ«se kĂ«ta rishikues do tĂ« ishin mjaft tĂ« pĂ«rulur pĂ«r t’i pyetur taksapaguesit se pĂ«r çfarĂ« dĂ«shirojnĂ« tĂ« shpenzojnĂ« paratĂ« e tyre tĂ« taksave, ata do ta gjenin kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore nĂ« krye tĂ« listĂ«s sĂ« prioriteteve. Kujdestaria dhe tallja nuk janĂ« peizazhi qĂ« dĂ«shiroja kur fillova karrierĂ«n time shkencore 45 vjet mĂ« parĂ«â€Šâ€

Chris Lintott, profesor i astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin Oxford, e quajti teorinĂ« e Loeb-it pĂ«r pĂ«rfshirjen e alienĂ«ve “absolutisht absurde,” duke vazhduar: “ËshtĂ« njĂ« kometĂ« dhe asnjĂ« rrezik. ËshtĂ« mjaft emocionuese qĂ« ne mund tĂ« studiojmĂ« njĂ« objekt qĂ« u formua para se tĂ« lindte Dielli dhe nuk ka nevojĂ« tĂ« shpikim histori idiote pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen.”

Jane Luu, profesore e astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin e Oslos, theksoi se nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m ajo ose disa njerĂ«z tĂ« tjerĂ«, por shumĂ« shkencĂ«tarĂ« qĂ« aktualisht po studiojnĂ« 3I/ATLAS. Ajo tha se nuk ka prova qĂ« mbĂ«shtesin spekulimet rreth natyrĂ«s sĂ« 3I/ATLAS. “VĂ«zhgimet tona kanĂ« treguar se Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Nuk i afrohet TokĂ«s: Nuk Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« trajektore pĂ«rplasjeje,” tha ajo.

David Jewitt, profesor i astronomisĂ« nĂ« UCLA, i tha Lead Stories: “Kam parĂ« shumĂ« kometa dhe e tĂ«ra çfarĂ« mund tĂ« them Ă«shtĂ« se 3I mĂ« duket si njĂ« kometĂ«.”

Jason Wright, profesor i astronomisĂ« dhe astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin ShtetĂ«ror Penn, kreu njĂ« analizĂ« tĂ« detajuar tĂ« gabimeve tĂ« Loeb. NĂ« artikullin e tij, ai vuri nĂ« dukje tĂ« meta tĂ« shumta metodologjike dhe i hodhi poshtĂ« hipotezat e teknologjisĂ« aliene si “kĂ«rkuese vĂ«mendjeje.”

EkspertĂ«t dhe astronomĂ«t e intervistuar nga Space.com i hedhin poshtĂ« kategorikisht pretendimet e Loeb-it si “gjepura.” Ata theksojnĂ« se vĂ«zhgimet tregojnĂ« qartĂ« se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« ndĂ«ryjore natyrore, tipike pĂ«r sa i pĂ«rket aktivitetit dhe pĂ«rbĂ«rjes. Ata besojnĂ« se pretendimet e Loeb nuk kanĂ« bazĂ« shkencore ose vĂ«zhguese.

The post Titujt alarmues mbi kometën që i afrohet sistemit diellor appeared first on Faktoje.al.

↗

Trump nuk kushtëzoi me Zelenskyn takimin me Putin

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Presidenti amerikan Donald Trump do të pranojë një takim me Vladimir Putin vetëm nëse presidenti rus pranon të flasë me Volodymyr Zelensky.

Verdikti: E pavërtetë

——————————————————-

Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë u parapri në mediat shqipfolëse nga lajmi se Trump kishte deklaruar se nuk do të kishte takim me Putin nëse ai nuk pranon të ulet me udhëheqësin ukrainas Zelensky.

Megjithatë, kjo deklaratë nuk është e Trump, por e një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë.

Madje, mĂ« 7 gusht, sekretarja e shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Leavitt, tha se Trump ishte “i hapur” pĂ«r t’u takuar me Putin, megjithĂ«se preferenca ishte ende pĂ«r njĂ« takim trepalĂ«sh.

“Siç tha Presidenti Trump dje, rusĂ«t shprehĂ«n dĂ«shirĂ«n e tyre pĂ«r t’u takuar me Presidentin Trump dhe Presidenti Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r kĂ«tĂ« takim”, tha Leavitt nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r ABC News. “Presidenti Trump do tĂ« donte tĂ« takohej si me Presidentin Putin ashtu edhe me Presidentin Zelensky sepse dĂ«shiron qĂ« kjo luftĂ« brutale tĂ« pĂ«rfundojĂ«. ShtĂ«pia e BardhĂ« po punon mbi detajet e kĂ«tyre takimeve tĂ« mundshme dhe detajet do tĂ« ofrohen nĂ« kohĂ«n e duhur.” 

Po atĂ« ditĂ«, vetĂ« Trump tha se Putin nuk ka nevojĂ« tĂ« takohet me Zelenskyn si kusht qĂ« ai dhe Putini tĂ« takohen. “Jo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«,” u tha Trump gazetarĂ«ve nĂ« ZyrĂ«n Ovale.
Zelensky udhëtoi për në Berlin për bisedime me kancelarin gjerman Friedrich Merz, udhëheqës evropianë dhe zyrtarë të lartë të Shteteve të Bashkuara përpara takimit të planifikuar midis Trump dhe Putin.

Shënim: Data 18 gusht 2025 website sinjali.com e ka korrigjuar lajmin, pas verfikimit të të Faktoje. Lajmit të raportuar i është ndryshuar vlerësimi fillestar në Facebook.

The post Trump nuk kushtëzoi me Zelenskyn takimin me Putin appeared first on Faktoje.al.

↗

Kremi i diellit na mbron nga rrezet pavarësisht rritjes së rasteve me melanomë

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Nuk është dielli që shkakton kancerin e lëkurës, por kremi i diellit

Verdikti: E pavërtetë

—————————————

NĂ« rrjetet sociale shqipfolĂ«se po qarkullon pretendimi se “dielli nuk shkakton kancer, ndryshe nga kremi i diellit.” 

PĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur tezĂ«n e tij, postimi i mĂ«sipĂ«rm pretendon mĂ« tej se “normat e kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s janĂ« rritur rreth 200% qĂ« nga prezantimi i kremit kundĂ«r diellit me oksibenzone.”

Megjithatë, ky pretendim është i rremë. Një formë e hershme e kremit kundër diellit u zhvillua në fund të viteve 1890, ndërsa kremi i parë modern kundër diellit u zhvillua nga kimisti zviceran Franz Greiter në fund të viteve 1940. Ndërkaq, përshkrimi më i hershëm i melanomës mund të gjendet në shkrimet e Hipokratit, i cili jetoi midis viteve 460 dhe 375 p.e.s. Më tej, mjeku francez René Laennec mbajti leksione mbi melanomën në vitet 1800.

Së bashku me dritën e dukshme, dielli lëshon forma të tjera të energjisë, duke përfshirë rrezatimin ultravjollcë (UV). Edhe pse atmosfera thith një pjesë të këtij rrezatimi, shumica e rrezeve UVA dhe disa rreze UVB ende arrijnë sipërfaqen e Tokës.

Në vitin 2009, Agjencia Ndërkombëtare për Kërkime mbi Kancerin (IARC) e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) klasifikoi rrezatimin UV si diellor ashtu edhe atë artificial si agjentë të provuar që shkaktojnë kancer tek njerëzit (kancerogjenë të Grupit 1).

Studime të shumta epidemiologjike tregojnë një lidhje shkak-pasojë mes ekspozimit ndaj rrezatimit UV dhe të gjitha llojeve kryesore të kancerit të lëkurës. Australia, e cila ka disa nga nivelet më të larta të rrezatimit UV në botë, ka gjithashtu shkallën më të lartë të kancerit të lëkurës. Sipas agjencisë qeveritare australiane Cancer Australia, ekspozimi i tepërt në diell është përgjegjës për rreth 95% të melanomës dhe 99% të kancerit të lëkurës jo-melanoma në disa rajone.

Si rrezatimi UVA ashtu edhe ai UVB kontribuojnë në rritjen e rrezikut të kancerit të lëkurës, por në mënyra të ndryshme. Rrezet UVA depërtojnë thellë në lëkurë, duke shkaktuar plakje të parakohshme të lëkurës. Rrezatimi UVB zakonisht arrin vetëm shtresat e jashtme të lëkurës dhe është fajtori kryesor për djegien nga dielli dhe kancerin e lëkurës, siç tregohet në figurën më poshtë.

Rrezet UVB dëmtojnë strukturën e ADN-së në qelizat e lëkurës, gjë që vazhdon për orë të tëra pas përfundimit të ekspozimit. Qelizat e lëkurës kanë mekanizma efektivë për të riparuar këtë dëmtim. Megjithatë, ekspozimi i zgjatur ose i përsëritur ndaj rrezatimit UV shkakton grumbullimin e qelizave të dëmtuara. Kur këto qeliza ndahen dhe bëjnë kopje të ADN-së së tyre, ndryshimet strukturore të shkaktuara nga rrezatimi UVB rezultojnë në mutacione që mund të bëjnë që qelizat e dëmtuara të zhvillohen në një tumor.

Nuk ka prova që sugjerojnë se përbërësit e kremit mbrojtës nga dielli rrisin rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës. Anasjelltas, ka prova të forta që përdorimi i rregullt i kremit mbrojtës nga dielli zvogëlon plakjen e parakohshme të lëkurës dhe ul rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës.

Shoqata Amerikane e Dermatologjisë rekomandon përdorimin e një kremi mbrojtës nga dielli rezistent ndaj ujit, me spektër të gjerë (mbron nga rrezet UVA dhe UVB) me një faktor mbrojtjeje nga dielli (SPF) 30 ose më të lartë kur jeni jashtë. Përveç kësaj, ajo rekomandon masa të tjera mbrojtëse, duke përfshirë kërkimin e hijes dhe veshjen e rrobave mbrojtëse nga dielli dhe syzeve të diellit.

The post Kremi i diellit na mbron nga rrezet pavarësisht rritjes së rasteve me melanomë appeared first on Faktoje.al.

↗

Takimi Trump–Putin: Midis fakteve, spekulimeve dhe titujve tĂ« egzagjeruar

✇Faktoje
By: Jona Plumbi

Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë prodhoi një valë lajmesh dhe titujsh sensacionalë në disa media shqiptare. Në shumë raste, theksi nuk është vendosur te faktet e konfirmuara, por te parashikime, interpretime dhe informacion i paverifikuar.

Shembulli mĂ« i spikatur Ă«shtĂ« titulli “MĂ« nĂ« fund po ndodh! Trump dhe Putin konfirmojnĂ« lajmin e madh! ÇfarĂ« e pret botĂ«n”.

Kush e lexon kĂ«tĂ« titull mund tĂ« mendojĂ« se Ă«shtĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje paqeje, apo edhe se lufta mund tĂ« ketĂ« pĂ«rfunduar. NĂ« realitet, i vetmi fakt i konfirmuar deri mĂ« tani Ă«shtĂ« se tĂ« dy liderĂ«t kanĂ« pranuar tĂ« zhvillojnĂ« njĂ« takim. Nuk ka asnjĂ« marrĂ«veshje tĂ« shpallur, asnjĂ« plan tĂ« detajuar pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s. Kjo, madje, shpjegohet edhe nĂ« tekstin e lajmit me titull tepĂ«r optimist dhe çorientues.

Lajme keqkuptuese dhe shpesh keqinformuese mbi këto zhvillime u shpërndanë edhe për aspekte të tjera të ndodhisë. Një prej tyre u nxit nga paqartësitë e deklaratave të vetë presidentit amerikan Donald Trump.

Disa media raportuan se Trump nuk do të takohej me Putin nëse ky i fundit nuk pranonte të takohej edhe me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.

Kjo ishte deklarata e njĂ« zyrtari tĂ« ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, por qĂ« pa kaluar as njĂ« ditĂ«, zĂ«dhĂ«nĂ«sja e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Levitt deklaroi se Trump ishte i hapur pĂ«r t’u takuar me Putin-in, edhe pse mĂ« e mira do tĂ« ishte njĂ« takim trepalĂ«sh. Kjo u konfirmua mĂ« vonĂ« edhe nga njĂ« deklaratĂ« publike e presentit Trump, i cili tha se “jo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«â€.

Pavarësisht këtij informacioni të përditësuar, lajmet në disa media online në Shqipëri mbeten të papërditësuara dhe ende përmbajnë informacionin e vjetër, tashmë të kundërshtuar nga vetë presideni Trump.

Një tjetër detaj i takimit për të cilin u shpërnda dezinformim në media, ka qenë vendi i mundshëm i takimit.

Putin përmendi Emiratet e Bashkuara Arabe si një vendtakim të mundshëm, por disa tituj e paraqitë sikur ky vendim është marrë dhe konfirmuar nga të dyja palët.

KĂ«shtu pĂ«r shembull mediat Shqiptare njoftuan nĂ« 7 Gusht se “Takimi me Trump, Putin zbulon vendin ku do tĂ« kryhen bisedimet pĂ«r paqen nĂ« UkrainĂ«

Në të vërtetë, asnjë njoftim zyrtar nuk konfirmoi vendndodhjen deri dy ditë më vonë. Dhe ajo ishte Alaska.

Një tjetër informacion i pakonfirmar dhe i shpërndarë në media të ndryshme shqiptare ishte ai për një plan të supozuar nga kampi i Trump, sipas të cilit Rusia do të ndalte luftën në këmbim të mbajtjes së territoreve të pushtuara dhe heqjes së sanksioneve nga SHBA dhe BE. Kjo informatë, e botuar fillimisht nga një gazetë polake, nuk është verifikuar nga burime të tjera dhe mbetet e pakonfirmuar.

NdĂ«rkohĂ« nĂ« njĂ« deklaratĂ« publike, presidenti amerikan Donald Trump deklaroi se ai do tĂ« mundohet qĂ« territoret e UkrainĂ«s tĂ« pushtuara nga Rusia t’i kthehen pas ukrainasve. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, Zelensky e ka refuzuar vazhdimisht çdo plan qĂ« i jep MoskĂ«s territore tĂ« pushtuara, çka e bĂ«n edhe mĂ« tĂ« diskutueshme mundĂ«sinĂ« e njĂ« marrĂ«veshjeje tĂ« tillĂ«.

Sipas Ledion Krisafit, ekspert për marrëdhënie ndërkombëtare, takimi mes Trump dhe Putin mund të shërbejë për të fituar kohë nga ana e Rusisë. Ai vëren se Kremlini e sheh Trump-in si mundësinë më të mirë, krahasuar me eurpianët, për të marrë shumicën e kërkesave që ata kanë në lidhje me Ukrainën.

NĂ« anĂ«n tjetĂ«r – vijon Krisafi – Putin mund ta pĂ«rdorĂ« kĂ«tĂ« takim si njĂ« mjet pĂ«r tĂ« shmangur veprimet e padĂ«shiruara tĂ« Trump ndaj RusisĂ« dhe pĂ«r tĂ« projektuar njĂ« imazh tĂ« gatishmĂ«risĂ« pĂ«r dialog, pa pasur realisht synim tĂ« ndalĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«. Nga ana tjetĂ«r, edhe Trump mund ta paraqesĂ« takimin si njĂ« hap drejt paqes.

Në fund, rezultati që Ledion Krisafi parashikon nuk është ai që Trump trumpeton.

“Nuk mendoj qĂ« rusĂ«t kanĂ« qĂ«llim tĂ« ndalojnĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« stad, edhe nĂ«se shumica e kĂ«rkesave tĂ« tyre plotĂ«sohen. QĂ«llimi i tyre Ă«shtĂ« shpartallimi i kombit ukrainas dhe kjo arrihet duke vazhduar kĂ«tĂ« luftĂ« tĂ« ngadaltĂ« nĂ« dukje por qĂ« po e sfilit dhe bluan UkrainĂ«n.” – pĂ«rmbyll Krisafi.

Takimi i Trump dhe Putin për të folur mbi luften në Ukrainë u trajtua gjerësisht në media pasi përbën një nga çështjet më me interes në zhvillimet gjeopolitike botërore. Raportimi i saktë i informacioneve dhe verifikimi i tyre është thelbësor për të përmbushur misionin e informimit të publikut. Përfitimi nga situata e luftës në Ukrainë duke përdorur tituj keqinterpretues apo raportimi i deklaratave të njëanshme si fakte të kryera, vetëm çorienton lexuesit dhe ul besimin e tyre tek mediat.

The post Takimi Trump–Putin: Midis fakteve, spekulimeve dhe titujve tĂ« egzagjeruar appeared first on Faktoje.al.

↗

Situatë kritike në Gramsh, flakët rrezikojnë edhe Nartën

✇Faktoje
By: FAKTOJE

Nga Bardha Nergjoni

Flakët që prej dy ditësh po shkrumbojnë pyjet e kullotat e Gramshit, mëngjesin e së mërkurës iu afruan Nartës, fshatit më të madh të njësisë administrative Skëndërbegas. Banorët u njoftuan të largohen me urgjencë. Shumë u strehuan në konviktin e qytetit, të tjerë në zona të sigurta pranë fshatit.

“Kam punuar 70 vjet dhe i lashĂ« tĂ« gjitha atje. Ç’e desha jetĂ«n kur humba gjithçka,” thotĂ« njĂ« grua e moshuar, e tronditur, teksa largohet nga Narta e rrethuar nga tĂ« katĂ«r anĂ«t nga zjarri. NĂ« duar mban vetĂ«m njĂ« trastĂ« me rrobat e trupit. BagĂ«titĂ« dhe ushqimet e dimrit i ka lĂ«nĂ« pas.

NjĂ« tjetĂ«r grua, qĂ« ka kaluar natĂ«n nĂ« konviktin e Gramshit, rrĂ«fen se bashkĂ«shorti i saj refuzon tĂ« largohet. “ËshtĂ« ende atje, nĂ« zonĂ«n e rrezikshme. Kur pa dĂ«min, tha qĂ« nuk lĂ« shtĂ«pinĂ«. Nuk e di si do ta bindin tĂ« zbresĂ«,” thotĂ« ajo.

Nga fshati Bletas, një burrë rreth të gjashtëdhjetave tregon sesi flakët erdhën nga Kullollasi dhe u përhapën brenda minutash.

“Policia na mori dhe ikĂ«m. BagĂ«titĂ« i lashĂ« sipĂ«r. PashĂ« shtĂ«pi tĂ« djegura rrugĂ«s. ShumĂ« lanĂ« gjithçka mbyllur nĂ« kasolle.”

Prefekti i Elbasanit, Ilir Bejtja, i pranishĂ«m nĂ« terren prej dy ditĂ«sh, e pĂ«rshkruan situatĂ«n si “shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«â€. Sipas tij, mbi 150 forca zjarrfikĂ«se, 9 mjete, mbi 100 vullnetarĂ« dhe katĂ«r helikopterĂ« po luftojnĂ« flakĂ«t qĂ«, pas shkrumbimit tĂ« Kullollasit, Bletasit, MenkollarĂ«s, Bulçarit e ShimĂ«rit, i janĂ« afruar NartĂ«s. “ËshtĂ« pyll pishe, shpĂ«rndahet mĂ« keq se baruti,” thotĂ« Bejtja.

Kryebashkiaku Besjan Ajazi konfirmon se rreth 50 banorë të Nartës janë strehuar në konvikt dhe dhjetëra familje të tjera janë zhvendosur në zona të sigurta.

Ndërkohë, një tjetër vatër është regjistruar në Kodovjat, e pavarur nga fronti kryesor i Skëndërbegasit. Në 48 orët e fundit, Gramshi është goditur nga disa zjarre: fillimisht në Sojnik, të hënën, më pas në Kullollas të martën, që u përhap në disa fshatra, dhe tani në Kodovjat.

Dëmet janë të mëdha: qindra hektarë pyje dhe kullota të djegura, katër fshatra të dëmtuar rëndë dhe dhjetëra familje të shpërngulura. Në Nartë, frika se flakët mund të rikthehen është ende e pranishme, edhe pse banorët janë përkohësisht jashtë rrezikut.

Më e rëndë situata shfaqet në njësinë administrative Skëndërbegas, ku 4 fshatra kanë pësuar dëme të konsiderueshme dhe sipërfaqja e djegur llogaritet me qindra hektarë pyje dhe kullota.

The post Situatë kritike në Gramsh, flakët rrezikojnë edhe Nartën appeared first on Faktoje.al.

↗

I gjeneruar zbulimi i artefakteve në brendësi të akullit në Antarktidë

✇Faktoje
By: Pustina Patris

Pretendimi: Kjo video tregon zbulime të çuditshme në Antarktidë

Verdikti: E pavërtetë, Gjeneruar me AI

—————————————————–

NjĂ« video qĂ« duket se tregon njĂ« ekip eksplorues duke zbuluar njĂ« sĂ«rĂ« strukturash dhe artefaktesh tĂ« çuditshme nĂ« shpella akulli po qarkullon nĂ« rrjetet konspiracioniste me pretendimin se ajo tregon zbulime nĂ« AntarktidĂ«, “kontinenti qĂ« na Ă«shtĂ« ndaluar sepse fsheh tĂ« vĂ«rteta qĂ« nuk duhej t’i dinim.”

Me anë të motorrit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti videon origjinale, të postuar në TikTok nga llogaria @the_undiscoveredd 

Nëse i hedhim një sy llogarisë që ka postuar videon, vëmë re se ajo poston ekskluzivisht video të ngjashme që tregojnë zbulime të pazakonta në vende të errëta.

Disa video janë etiketuar nga postuesi si të gjeneruara me programe të inteligjencës artificiale.

Njësoj, edhe video që po qarkullon në rrjete sociale me gjasa është gjeneruar me të njëjtat programe nga llogaria the_undiscoveredd.

The post I gjeneruar zbulimi i artefakteve në brendësi të akullit në Antarktidë appeared first on Faktoje.al.

❌