❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Fjalët e perandorit Justinian zbulojnë vitin kur e ndërtoi bazilikën në qytetin e lashtë në Dardani

✇KultPlus
By: Kult Plus

GĂ«rmimet e sivjetme tĂ« arkeologĂ«ve nĂ« Parkun Arkeologjik Ulpiana, i cili gjendet nĂ« territorin e komunĂ«s sĂ« GraçanicĂ«s – rreth 12 kilometra nga Prishtina, kanĂ« sjellĂ« zbulime tĂ« reja nĂ« historinĂ« e DardanisĂ« sĂ« lashtĂ«.

Zbulimet e njĂ« mbishkrimi tĂ« ri nĂ« dyshemenĂ« e bazilikĂ«s, saktĂ«suan vitin kur u inaugurua bazilika dhe emrin e qytetit romak ku ajo u ndĂ«rtua – Justiniana Secunda.

Në komunën e Graçanicës ndodhen mbetjet arkeologjike të kësaj bazilike e cila është më e madhja e zbuluar deri më tani në Ballkan (78 x 23 metra), e ndërtuar nga perandori romak Justiniani i Madh, i cili kishte prejardhje dardane dhe që sundoi në vitet 527-565 pas erës sonë.

Punimet po udhĂ«hiqen nga profesori francez, Christophe Goddard nga Universiteti “Ecole Normale Superieure” nĂ« Paris dhe ekipi i tij, nĂ« bashkĂ«punim me profesorĂ« nga Universiteti i PrishtinĂ«s dhe Instituti Arkeologjik i KosovĂ«s.

Image

Profesori Goddard thotë se mbishkrimi që zbuluan ishte një kushtim nga vetë perandori Justinian dhe saktëson se bazilika në këtë qytet të lashtë romak u ndërtua në vitin 545 pas erës sonë, apo 1480 vjet më parë.

“NdĂ«rtesa nuk jetoi shumĂ« – maksimumi 150 vjet – dhe kjo bĂ«ri qĂ« dyshemetĂ« tĂ« ruheshin mrekullisht. Mbishkrimi i dytĂ« jep edhe emrin e qytetit: ‘Justiniana Secunda’ dhe tregon se bazilika i ishte kushtuar ShĂ«n MĂ«risĂ«â€, thotĂ« Goddard pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.

Në vitin 2023, në mbishkrimin e parë që u zbulua në mozaikun e dyshemesë së bazilikës u tregua se perandori Justiniani i Madh së bashku me bashkëshorten e tij Teodora themeluan qytetin romak Justiniana Secunda në Dardaninë e lashtë.

Ky projekt arkeologjik u financua nga Bashkimi Evropian në vlerë të 1 milion eurove, mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Kosovës dhe shteti i Francës.

Ekipet synojnë që këtë vit të përfundojnë kërkimet në hapësirën e kishës, për të vazhduar me kërkime të tjera vitin e ardhshëm bazuar në një pajisje teknologjike që detekton çfarë ka nëntokë ende pa gërmuar.

“Vitin tjetĂ«r planifikojmĂ« tĂ« gĂ«rmojmĂ« nĂ« pjesĂ«n veriore tĂ« qytetit pĂ«r njĂ« pallat 40 x 40 metra dhe dhomĂ«n e pagĂ«zimit, qĂ« sipas geofizikĂ«s duket se Ă«shtĂ« e ruajtur dhe ndoshta ka mozaik”, thotĂ« Goddard.Image

Përgjatë kërkimeve arkeologët gjetën edhe monedha të ndryshme dhe suvenire të kohëve të lashta.

Pas gërmimeve do të fillojë restaurimi i mozaikëve dhe mureve, me synim që ta përfundojnë deri verën tjetër.

“PĂ«r tĂ« mbrojtur zbulimet, tĂ« gjitha sipĂ«rfaqet do tĂ« mbulohen me material pambuku dhe rĂ«rĂ« – dhe vendi do tĂ« duket si plazh, por poshtĂ« do tĂ« jetĂ« ruajtur plotĂ«sisht”, thekson Goddard.

Image

Pas zbulimeve, parkun e UlpianĂ«s e vizitoi ditĂ« mĂ« parĂ« edhe ministri nĂ« detyrĂ« i KulturĂ«s, Hajrulla Çeku, i cili shkroi nĂ« Facebook se po punohet me intensitet nĂ« lokalitete arkeologjike, pĂ«r plane tĂ« konservimit e menaxhimit, ngritje tĂ« kapaciteteve profesionale pĂ«rmes partneriteve ndĂ«rkombĂ«tare, studime e publikime.

Ulpiana, pĂ«rndryshe, ishte njĂ« nga qytetet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme romanke nĂ« Ballkan – pjesĂ« e provincĂ«s romake tĂ« DardanisĂ«.

Image

Rëndësia historike e këtij qyteti buron nga roli i tij si qendër e administrimit, tregtisë dhe kulturës romake në rajon.

Ai pĂ«rmban mbetje tĂ« ndĂ«rtesave tĂ« ndryshme romake dhe bizantine, pĂ«rfshirĂ« tempuj, bazilika, banja dhe mure tĂ« qytetit, tĂ« njohur edhe si “Justiniana Secunda”.

Kërkimet e para në këtë hapësirë filluan në vitet 1950./REL

↗

Nis festa e birrës në Korçë, pjesëmarrje e madhe e vizitorëve vendas e të huaj

✇KultPlus
By: Kult Plus

Korça ka hapur mbrëmjen e parë të Festës së Birrës me një pjesëmarrje të madhe nga vizitorë vendas e të huaj.

Festa zhvillohet te terminali i autobuseve, ku skena ka mikpritur disa prej emrave më të njohur të muzikës shqiptare, duke krijuar një atmosferë festive që ka mbajtur publikun në këmbë.

“ËshtĂ« eventi mĂ« i madh veror nĂ« ShqipĂ«ri. ËshtĂ« njĂ« festĂ« e cila Ă«shtĂ« konsoliduar dhe zgjeruar nga viti nĂ« vit pĂ«r tĂ« arritur nĂ« pĂ«rmasa si ato tĂ« sotme, me shumĂ« gjallĂ«ri. E veçanta e kĂ«tij viti Ă«shtĂ« pjesĂ«marrja e shumĂ« kompanive tĂ« birrave, qĂ« janĂ« edhe kryefjala, shoqĂ«ruar edhe me kompani tĂ« tjera tĂ« produkteve ushqimore pĂ«r tĂ« vijuar me njĂ« komponent tjetĂ«r tĂ« festĂ«s qĂ« Ă«shtĂ« performanca artistike”, tha Sotiraq Filo, kryetar i BashkisĂ« Korçë.

Vizitorët kanë shijuar birrat e prodhuara në vend dhe ushqimet tradicionale, duke e kthyer ngjarjen në një nga më të priturat e verës në qytet.

Festa do vijojë edhe 4 netët e ardhshme me emrat më të njohur të tregut muzikor në vend por edhe këngëtarë të huaj, ndërsa nuk do të mungojnë birrat dhe ushqimi tradicional./rtsh/ KultPlus.com

↗

Pse?!

✇KultPlus
By: Kult Plus

Pse?! – Sterjo Spasse

Ç’ështĂ« jeta pĂ«r ty? – e pyeta.
-Flluska sapuni, – m’u pĂ«rgjigj.
-Po vdekja?
-Shpërblimi i jetës!
-Ç’ështĂ« bota?
-Një pikë helm në hapësirë!
-Ç’ështĂ« mĂ« e kuptuar nĂ« BotĂ«?
-Vdekja.
-Cila është kafsha më e egër?
-Njeriu!
-Po më e butë?
-Ajo qĂ« s’ka lindur!
-Cili njeri ju duket më i poshtër?
-Ai që ndryshon veten me një emër të huaj dhe ai që punon aq mizorisht sa që nuk kujton as vdekjen!
-Ç’ështĂ« budallallĂ«ku?
-TĂ« duash njĂ« gjĂ« qĂ« s’e ke dhe tĂ« kujtosh se je ai qĂ« s’je!
-Po puna më e mençme?
-Te gëzosh të tanishmen!
-Ç’ështĂ« mĂ« e afĂ«rme?
-Vdekja!
-Po më e largët?
-Zemra ime me tënden dhe fillimi e fundi i hiçit.
-ÇfarĂ« Ă«shtĂ« e pavdekur?
-Hapësira!
-ÇfarĂ« Ă«shtĂ« mĂ« e bukur?
-Fantazia!
-Po më e shëmtuar?
-SĂ«mundja!
-MĂ« e hidhur?
-Jeta!
-Më e ëmbël?
-Hiçi!
-ǒgjë është më e madhe?
-Libri i Botës!
-Po më e rëndë?
-Fjala!
-MĂ« e pamundur? – KĂ«tu u mendua pak, sikur donte tĂ« çlodhej. mĂ« shikoi njĂ« copĂ« herĂ« nĂ« fytyrĂ« si me habi e pastaj duke m’i shtrĂ«nguar tĂ« dy duart, mĂ« tha me butĂ«si:
-Edhe nĂ« tĂ« pyetur duhet mjeshtĂ«ri! ÇfarĂ« pyetĂ«t tani?
-ÇfarĂ« gjĂ« ju duket tani dhe do t’ju dukej mbas disa mijĂ« vjetĂ«ve – sikur tĂ« jetonit – si e pamundur?
-Të ndryshosh veten dhe formën, dmth jam unë të bëhem ti, dhe jam njeri dhe të bëhem pëllumb!
-Kur shpërblehet njeriu?
-Kur e kujton veten të lumtur!
-ÇfarĂ« gjĂ« ju duket mĂ« e mĂ«rzitur?
-Çdo send Ă«shtĂ« mĂ« i mĂ«rzitur se njeri tjetĂ«r!
-ÇfarĂ« gjĂ« ju duket mĂ« e vĂ«shtirĂ«?
-TĂ« jesh njeri!
-Po më e lehtë?
-Të krijosh krijesë njerëzore!
-Cili është ngushëllimi i të pasurit?
-Pesha e qeses!
-Po i të vobektit?
-E ardhmja!
-Nuk ju kuptoj, – i thashĂ« pĂ«r sĂ« dyti.
-Vdekja! -mu përgjigj serioz
-Po ç’pĂ«rmban jeta e njeriut?
-Vetëm dyshime!/ KultPlus.com

↗

MAShTI miraton Udhëzimin Administrativ për kalendarin e vitit shkollor

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI) ka miratuar Udhëzimin Administrativ për Kalendarin e Vitit Shkollor 2025/2026.

Sipas njoftimit nga MASHTI, ky udhëzim përcakton datat e fillimit dhe përfundimit të vitit shkollor në të gjitha institucionet publike dhe private të arsimit parauniversitar, duke përfshirë: institucionet parashkollore dhe klasat parafillore, shkollat fillore dhe të mesme të ulëta, shkollat e mesme të larta dhe qendrat burimore për mësim dhe këshillim.

“Kalendari i vitit te ri shkollor gjithashtu pĂ«rcakton pushimet vjeshtore, dimĂ«rore dhe pranverore, si dhe festat zyrtare, pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« planifikim tĂ« qartĂ« e tĂ« strukturuar pĂ«r nxĂ«nĂ«sit dhe mĂ«simdhĂ«nĂ«sit.MAShTI shpreh falĂ«nderim pĂ«r anĂ«tarĂ«t e grupit punues, tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga mĂ«simdhĂ«nĂ«s, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« Drejtorive Komunale tĂ« Arsimit, tĂ« shkollave dhe tĂ« vetĂ« MinistrisĂ«, pĂ«r punĂ«n dhe angazhimin e tyre nĂ« hartimin e kĂ«tij dokumenti gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s”, thuhet nĂ« njoftim.

Tutje thuhet se në bashkëpunim me Drejtoritë Komunale të Arsimit dhe drejtuesit e shkollave, MAShTI është duke bërë përgatitjet e nevojshme për të siguruar një fillim të mbarë dhe një vit shkollor të suksesshëm, plot mundësi për mësim dhe zhvillim.

MAShTI gjithashtu uron të gjithë nxënësit, mësimdhënësit dhe prindërit për një vit shkollor të mbushur me arritje dhe përvoja të reja.

↗

Granit Xhaka bëhet kapiten i Sunderland

✇KultPlus
By: Kult Plus

Sunderland ka konfirmuar se mesfushori Granit Xhaka do të mbajë shiritin e kapitenit për sezonin e ardhshëm të Premier League 2025/26.

I transferuar këtë verë nga Bayer Leverkusen për rreth trembëdhjetë milionë funta, Xhaka ka fituar menjëherë besimin e klubit falë përvojës së tij të madhe. Tridhjetë e dy vjeçari më parë ka qenë kapiten i Arsenal dhe ka luajtur një rol vendimtar në fitoren historike të titullit të parë në Bundesliga nga Leverkusen.

“ËshtĂ« njĂ« krenari e madhe pĂ«r mua tĂ« jem kapiten i kĂ«tij klubi. Shpresoj tĂ« tregoj lidershipin tim brenda dhe jashtĂ« fushĂ«s, duke ndihmuar shokĂ«t e skuadrĂ«s dhe klubin nĂ« çdo aspekt. Ata qĂ« mĂ« njohin e dinĂ« qĂ« jam fitues dhe dua tĂ« fitoj dhe kĂ«tĂ« e pres edhe nga bashkĂ«lojtarĂ«t”, ka thĂ«në Xhaka.

Sunderland rikthehet në Premier League pas tetë vitesh dhe sezonin e hap më 16 gusht, në shtëpi ndaj West Ham./rtk/ KutlPlus.com

↗

111 vjetori i lindjes së Sterjo Spasses, kujtimi i një prej mjeshtrave të prozës shqiptare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Më 14 gusht 1914, në fshatin Gollomboc të Prespës, lindi Sterjo Spasse,shkrimtar, publicist dhe intelektual që do të linte një gjurmë të pashlyeshme në letërsinë shqipe. Sot, në përvjetorin e lindjes së tij, ai kujtohet jo vetëm si autor i romaneve që u bënë pjesë e leximit të detyrueshëm për breza të tërë, por edhe si një nga themeluesit e prozës moderne shqiptare.

Nga Prespa në botën e letrave

Sterjo Spasse kreu shkollën fillore në vendlindje, ndërsa studimet e mesme dhe të larta i vazhdoi në qytete të ndryshme të Shqipërisë dhe jashtë saj, duke përfshirë edhe Beogradin, ku u njoh me zhvillimet letrare dhe kulturore të kohës. Që herët, ai tregoi një interes të madh për letërsinë dhe gazetarinë, duke botuar tregime e artikuj që shfaqnin qartësinë e mendimit dhe shqetësimin e tij për realitetin shoqëror.

Vepra që lanë gjurmë

Romani i tij i parë, Pse? (1935), është një ndër veprat e para të realizmit kritik shqiptar, ku autori trajton dramën e individit përballë padrejtësive dhe vështirësive ekonomike. Më pas, me romanet Afërdita (1944) dhe Afërdita përsëri në fshat (1958), Spasse solli portretizime të ndjera të jetës në fshat, marrëdhënieve mes njerëzve dhe përplasjes mes traditës e ndryshimit.

Proza e tij shquhet pĂ«r thjeshtĂ«sinĂ« dhe rrjedhshmĂ«rinĂ«, por edhe pĂ«r aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« paraqitur njĂ« tablo tĂ« gjallĂ« tĂ« realitetit shqiptar tĂ« gjysmĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« shekullit XX. Personazhet e Spasses janĂ« tĂ« ndĂ«rtuar me kujdes dhe me njĂ« vĂ«rtetĂ«si tĂ« tillĂ«, saqĂ« lexuesi arrin t’i ndjejĂ« si njerĂ«z tĂ« gjallĂ«, me dilema, Ă«ndrra dhe plagĂ« shpirtĂ«rore.

Një figurë që i mbijetoi kohës

Sterjo Spasse nuk ishte thjesht një shkrimtar; ai ishte një mësues i përkushtuar, një gazetar me penë të mprehtë dhe një zë që ngrinte pyetje të guximshme për kohën e tij. Gjatë jetës, ai përjetoi ndryshime të mëdha politike e shoqërore, por arriti të ruante një qëndrim krijues që e bën të vlefshëm edhe sot.

Trashëgimia

Sterjo Spasse ndërroi jetë më 12 shtator 1989, duke lënë pas një trashëgimi letrare që vijon të lexohet, studiohet dhe të frymëzojë. Sot, në përvjetorin e lindjes, ai kujtohet si një penë që nuk iu tremb realitetit, por e vështroi me sy kritik dhe e shndërroi në art.

Në një kohë kur letërsia shpesh harrohet përballë ritmit të shpejtë të jetës moderne, veprat e tij mbeten një dëshmi e fuqisë së fjalës së shkruar dhe e rëndësisë së rrëfimit të historisë sonë./KultPlus.com

↗

BeyoncĂ© fiton Emmy-n e parĂ« me “BeyoncĂ© Bowl” dhe i afrohet arritjes sĂ« rrallĂ« “EGOT”

✇KultPlus
By: Kult Plus

BeyoncĂ© ka rrĂ«mbyer çmimin e saj tĂ« parĂ« Emmy falĂ« performancĂ«s madhĂ«shtore “BeyoncĂ© Bowl”, e zhvilluar gjatĂ« ndeshjes sĂ« NFL pĂ«r Krishtlindje nĂ« Netflix mes Baltimore Ravens dhe Houston Texans.

Spektakli, me tematikĂ« western dhe i mbajtur nĂ« qytetin e saj tĂ« lindjes, Houston, shĂ«noi debutimin live tĂ« disa prej kĂ«ngĂ«ve nga albumi i fundit Cowboy Carter. Çmimi iu dha nĂ« kategorinĂ« “Kostumet mĂ« tĂ« mira” pĂ«r njĂ« shfaqje, dokumentar apo reality – njĂ« vlerĂ«sim qĂ« jepet nga njĂ« proces i veçantĂ« jurie.

Ky sukses e çon kĂ«ngĂ«taren me 35 çmime Grammy njĂ« hap mĂ« afĂ«r arritjes prestigjioze “EGOT”, qĂ« pĂ«rfshin fitimin e njĂ« Emmy, Grammy, Oscar dhe Tony.

PĂ«rveç fitores, BeyoncĂ© Ă«shtĂ« e nominuar edhe pĂ«r “Specialin mĂ« tĂ« mirĂ« varietĂ©â€ si producente e “BeyoncĂ© Bowl” dhe pĂ«r regjinĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« njĂ« shfaqje varietĂ©. NdĂ«rkohĂ«, bashkĂ«shorti i saj, Jay-Z, garon nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kategori si producent ekzekutiv i performancĂ«s sĂ« Kendrick Lamar nĂ« Super Bowl./KultPlus.com

↗

78 vjet nga lindja e shkrimtares së njohur amerikane Danielle Steel

✇KultPlus
By: Kult Plus

Romanet e Danielle Steel janĂ« shitur nĂ« miliona kopje njĂ« dhjetĂ«ra gjuhĂ« dhe kanĂ« pasur gjithmonĂ« njĂ« vend mes librave mĂ« tĂ« shitur qĂ« nga vitet ’80. Steel e filloi karrierĂ«n e vet profesionale nĂ« marrĂ«dhĂ«niet publike dhe reklama, para se tĂ« fillonte tĂ« shkruante romane herĂ«t nĂ« vitet ’70.

Ashtu si Barbara Cartland dhe Stephen King, Steel ka injoruar snobët mes njerëzve të dijes me sukses popullor të jashtëzakonshëm. Shumë nga romanet e saj janë kthyer edhe në filma televiziv të suksesshëm. Ajo ka shkruar gjithashtu një seri librash për fëmijë si dhe disa libra joletrar, përfshirë librin Një yll që shkëlqen i vitit 1998, një libër dedikuar të birit Nick Traina, i cili vrau veten në moshën 19 vjeçare pasi luftoi abuzim me drogën dhe sëmundjet mendore.

Emri i saj i lindjes Ă«shtĂ« Danielle Fernande Dominique Schuelein-Steel. Deri nĂ« vitin 2005, romanet e saj janĂ« shitur nĂ« 530 milionĂ« kopje. Romanet e saj kanĂ« ruajtur shkallĂ«n e librit mĂ« tĂ« shitur te NeĂ« York Times pĂ«r mĂ« shumĂ« se 390 javĂ« radhazi dhe 22 prej tyre janĂ« adoptuar pĂ«r televizion. NĂ« 2001 ajo u shpall njĂ«ra nga “30 gratĂ« mĂ« tĂ« pushtetshme tĂ« AmerikĂ«s” nga Ladies’ Home Journal. NĂ« vitin 1997, pasuria e saj vlerĂ«sohej nĂ« 600 deri 800 milionĂ« dollarĂ«. Sot kjo shifĂ«r Ă«shtĂ« dyfishuar.

Steel lindi në San Francisco të Kalifornisë. Prindërit e saj qenë : John Schulein Steel, një pasardhës i themeluesve të birrës Lowenbrau dhe Norma da Cùmara Stone Reis, vajza e një diplomati portugez. Steel kaloi pjesën më të madhe të fëmijërisë në Francë. Që kur qe e vogël, u përfshi në festat e organizuara nga prindërit, duke pasur rastin të vëzhgojë sjelljet dhe jetët e të pasurve dhe të famshmëve. Prindërit e saj u divorcuar kur qe shtatë vjeç dhe ajo u rrit kryesisht në New York nga i ati, duke u takuar rrallë me të ëmën që kishte lëvizur në Evropë.

Steel filloi të shkruajë tregime si fëmijë, dhe kur qe adoleshente, filloi të shkruajë poezi. E diplomuar në liceun Francez të Nju Jorkut më 1965, ajo studioi letërsi, kompozim dhe kompozim mode, fillimisht te Shkolla Parson e më pas në Universitetin e Nju Jorkut. /KultPlus.com

↗

‘Dolce & Gabbana Fall/Winter 2006’: Pasioni, fuqia dhe simbolizmi nĂ« koleksionin ikonik

✇KultPlus
By: Kult Plus

Koleksioni “Dolce & Gabbana Fall/Winter 2006” ka mbetur njĂ« nga mĂ« tĂ« diskutuarit dhe mĂ« tĂ« memorizuarit nĂ« historinĂ« e modĂ«s, jo vetĂ«m pĂ«r shkak tĂ« estetikĂ«s dhe dizajnit tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m, por edhe pĂ«r simbolizmin e thellĂ« dhe emocionet e fuqishme qĂ« paraqet çdo imazh. Fushata fotografike qĂ« shoqĂ«roi kĂ«tĂ« koleksion shpĂ«rfaq njĂ« botĂ« tĂ« errĂ«t dhe sensuale, ku pasioni, fuqia dhe dominimi janĂ« tĂ« pranishĂ«m nĂ« çdo detaj, duke krijuar njĂ« lidhje tĂ« fortĂ« mes artit, natyrĂ«s njerĂ«zore dhe luksit tĂ« pastĂ«r.

Një nga imazhet më të njohura dhe më të diskutuara të kësaj fushate është ajo që tregon një burrë që puth këmbën e një gruaje, një skenë që ngjall nënshtrim dhe adhurim. Ky moment nuk është thjesht një akt i zakonshëm i pasionit, apo reklamës së këpucëve luksoze, por një akt që simbolizon relacionin mes pushtetit dhe përulësisë, ku burri është i gatshëm të ofrojë adhurimin e tij të plotë përpara gruas. Kjo fotografi është një pasqyrë e asaj që D&G përpiqet të shprehë me koleksionin e 2006: një marrëdhënie e ngjizur mes forcës dhe sensualitetit, ku të dyja janë të pandashme, transmeton KultPlus.

Në këtë atmosferë të nënshtrimit dhe pasionit, një tjetër imazh i fortë është ai që tregon një grua me thikë mbi gruan tjetër, një simbol i agresivitetit dhe fuqisë që është gjithashtu i theksuar në gjithë koleksionin. Thika, e përdorur shpesh si një mjet për të përforcuar dramatizimin dhe tensionin në art, këtu paraqet një lidhje mes pasionit të dhunshëm dhe aftësisë për të dominuar, duke e kthyer çdo model në një figurë që nuk është thjesht pasive, por aktivisht pjesëmarrëse në krijimin e këtij misteri dhe tensioni.

NjĂ« nga karakteristikat mĂ« tĂ« theksuara tĂ« “Dolce & Gabbana Fall/Winter 2006” Ă«shtĂ« pĂ«rdorimi i veshjeve qĂ« shprehin luks dhe sofistikim, por si njĂ« vazhdimĂ«si e stilit te barokut me njĂ« ndĂ«rthurje tĂ« modernes. TĂ« gjitha veshjet shquhen tĂ« mbushura me detaje tĂ« ndĂ«rlikuara dhe materiale tĂ« pasura. PĂ«rdorimi i leshit, mĂ«ndafshit, kadifesĂ« dhe lĂ«kurĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« element qĂ« nxjerr nĂ« pah futurizmin dhe elegancĂ«n e traditĂ«s, duke krijuar njĂ« pamje qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« bashkim i botĂ«s klasike dhe asaj moderne.

Një nga elementet më të fuqishme të këtij koleksioni është përdorimi i ngjyrave të errëta, si e zeza dhe e kuqja, të cilat janë të lidhura ngushtësisht me misterin dhe pasionin, dhe që shprehin fuqinë dhe kontrollin. Ngjyrat e arit, të përdorura për aksesorët dhe bizhutë, nxjerrin në pah luftën mes pasionit dhe materializmit, duke i dhënë kështu një ndjesi të thellë të pasurisë dhe e shijes së rafinuar që shoqëron gjithmonë D&G.

Çdo akt i kĂ«tij koleksioni kishte njĂ« kuptim tĂ« veçantĂ« dhe çdo detaj ka qenĂ« i lidhur ngushtĂ« me emocionin dhe dramĂ«n. ModelĂ«t ne foto janĂ« tĂ« pozicionuar shpesh nĂ« mĂ«nyra qĂ« shprehin dominim dhe nĂ«nshtrim nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, duke krijuar njĂ« atmosferĂ« tĂ« tensionuar dhe provokuese qĂ« e bĂ«n kĂ«tĂ« koleksion njĂ« reflektim tĂ« mrekullueshĂ«m tĂ« dĂ«shirĂ«s, pasionit dhe fuqisĂ« njerĂ«zore krahas fuqisĂ« luksoze tĂ« modĂ«s.

D&G ka qenĂ« gjithmonĂ« njĂ« markĂ« qĂ« ka shquar pĂ«r aftĂ«sinĂ« e saj pĂ«r tĂ« shpjeguar mĂ« shumĂ« sesa thjesht trende dhe dizajne, duke sjellĂ« mesazhe dhe tema tĂ« thella sociale dhe psikologjike. Koleksioni “Fall/Winter 2006” Ă«shtĂ« njĂ« pasqyrĂ« e kĂ«saj qasjeje, ku moda nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r t’u veshur, por njĂ« mjet pĂ«r tĂ« pĂ«r tĂ« shfaqur ndjesi tĂ« fuqishme qĂ« kĂ«rkojnĂ« reflektim dhe diskutim.

Koleksioni “Dolce & Gabbana Fall/Winter 2006” Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se thjesht njĂ« koleksion mode, Ă«shtĂ« njĂ« art i thellĂ« dhe i rafinuar, njĂ« balancĂ« e precizuar mes fuqisĂ« dhe sensualitetit, dhe njĂ« shfaqje e botĂ«s sĂ« luksit qĂ« nuk ka frikĂ« tĂ« pĂ«rshkruajĂ« realitetin e pasionit tĂ« errĂ«t. FotografitĂ« dhe veshjet e kĂ«tij koleksioni janĂ« njĂ« pasqyrĂ« e pasionit tĂ« brendshĂ«m tĂ« njerĂ«zve, njĂ« pĂ«rshkrim i njĂ« bote qĂ« Ă«shtĂ« e ndĂ«rlikuar, e pasur dhe e mbushur me tension./KultPlus.com

↗

Sopranoja Besa Llugiqi nĂ« rolin e VioletĂ«s nĂ« shfaqjen operistike “La Traviata”, premiera nĂ« Sicili 

✇KultPlus
By: KultPlus

Besa Llugiqi Ă«shtĂ« nĂ« prova intensive nĂ« realizimin e rolit tĂ« VioletĂ«s nĂ« shfaqjes operistike “La Traviata” qĂ« do tĂ« prezantohet premierĂ« mĂ« 17 gusht nĂ« Teatrin Antik tĂ« Taormina tĂ« SicilisĂ«, shkruan KultPlus. 

Kjo shfaqje operistike është duke u punuar nga Enrico Castiglione dhe do të prezantohet në kuadër të Festivalit të Operës në Taorminë 2025.

KultPlus ju sjell pamje nga provat e kësaj shfaqje./ KultPlus.com 

↗

KĂ«nga “Baby Shark” nuk Ă«shtĂ« plagjiaturĂ« – Vendos Gjykata e LartĂ« e KoresĂ« sĂ« Jugut

✇KultPlus
By: Kult Plus

Gjykata e LartĂ« e KoresĂ« sĂ« Jugut ka vendosur pĂ«rfundimisht se kĂ«nga e famshme pĂ«r fĂ«mijĂ« “Baby Shark” nuk Ă«shtĂ« plagjiaturĂ«, duke refuzuar pretendimet e kompozitorit amerikan Jonathan Wright. Ky vendim i jep fund njĂ« beteje ligjore qĂ« ka zgjatur pĂ«r plot gjashtĂ« vjet dhe ka tĂ«rhequr vĂ«mendjen e mediave ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r shkak tĂ« popullaritetit tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« kĂ«ngĂ«s.

Wright kishte pretenduar se versioni i “Baby Shark” i prodhuar nga kompania koreane Pinkfong, ishte njĂ« kopje e versionit tĂ« tij tĂ« vitit 2011, tĂ« cilin e kishte regjistruar si njĂ« interpretim origjinal tĂ« njĂ« kĂ«nge tradicionale popullore pĂ«r fĂ«mijĂ«. Ai pohonte se kishte tĂ« drejtĂ«n e autorit mbi kĂ«tĂ« interpretim dhe se versioni i Pinkfong pĂ«rbĂ«nte shkelje tĂ« kĂ«saj tĂ« drejte.

MegjithatĂ«, gjykatat nĂ« KorenĂ« e Jugut, pĂ«rfshirĂ« dy instanca tĂ« mĂ«parshme dhe tani edhe GjykatĂ«n e LartĂ«, nuk e pranuan kĂ«tĂ« argument. Sipas vendimit tĂ« gjykatĂ«s, versioni i Pinkfong, i publikuar nĂ« vitin 2016 dhe i njohur gjerĂ«sisht pĂ«r refrenin e tij “doo doo doo doo doo doo”, nuk Ă«shtĂ« njĂ« kopje e versionit tĂ« Wright, por njĂ« aranzhim i pavarur i sĂ« njĂ«jtĂ«s kĂ«ngĂ« popullore, e cila Ă«shtĂ« nĂ« domenin publik, qĂ« do tĂ« thotĂ« se nuk i pĂ«rket askujt dhe mund tĂ« pĂ«rdoret lirisht nga kushdo.

Kjo këngë, që është bërë virale në mbarë botën dhe ka thyer rekorde në platforma si YouTube me miliarda shikime, ka sjellë sukses të madh komercial për Pinkfong, por gjithashtu ka ngritur pyetje rreth të drejtave të autorit për interpretimet e materialeve popullore.

Me kĂ«tĂ« vendim, gjykata koreane ka konfirmuar se nuk ka pasur plagjiaturĂ«, duke mbyllur pĂ«rfundimisht çështjen ligjore dhe duke i dhĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ« kompanisĂ« Pinkfong pĂ«r versionin e saj tĂ« “Baby Shark”./BBC/KultPlus.com

↗

Koleksioni i artit bashkëkohor në Bibliotekën e Arteve Bashkëkohore

✇KultPlus
By: Kult Plus

Në një postim në rrjetet sociale Biblioteka Kombëtare e Kosovës njofton se ka përfunduar me sukses evidentimi dhe organizimi i koleksionit të artit bashkëkohor në Bibliotekën e Arteve Bashkëkohore.

Ky evidentim dhe organizim përfshin një gamë materialesh të vlefshme dhe u krye falë punës së bibliotekarëve dhe studiuesve që kanë punuar për evidentimin, klasifikimin dhe organizimin e këtij koleksioni.

“NjĂ« grup i dedikuar bibliotekarĂ«sh dhe studiuesish ka punuar pĂ«r evidentimin, klasifikimin dhe organizimin e koleksionit tĂ« artit bashkĂ«kohor qĂ« ndodhet nĂ« BibliotekĂ«n e Arteve BashkĂ«kohore, pjesĂ« e BibliotekĂ«s KombĂ«tare tĂ« KosovĂ«s.

Koleksioni përfshin një gamë të gjerë materialesh të vlefshme, si:Libra tematikë dhe monografi për artistë vendorë e ndërkombëtarë, katalogje ekspozitash dhe retrospektivash, CD, DVD dhe materiale digjitale me dokumentarë dhe performanca artistike, pllaka vinili dhe regjistrime arkivore audio eksperimentale, revista dhe botime periodike mbi zhvillimet bashkëkohore në art dhe kritikë artistike, kaseta manjetofoni.

TashmĂ«, koleksioni Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r studiues, artistĂ«, studentĂ« dhe publikun e gjerĂ«, duke kontribuar nĂ« promovimin dhe zhvillimin e trashĂ«gimisĂ« kulturore bashkĂ«kohore.” – shkruhet nĂ« postimin e publikuar./KultPlus.com

↗

Edicioni i 15-të i Green Fest në Mitrovicë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Mitrovica u mbush mbrĂ«mĂ« me ngjyra, muzikĂ« dhe ndershmĂ«ri ekologjike nĂ« ceremoninĂ« e hapjes sĂ« edicionit tĂ« 15‑tĂ« tĂ« Green Fest, me temĂ« “Toxicity”. Ky festival pesĂ«-ditor, i mbajtur nga 13 deri mĂ« 17 gusht 2025, bashkon udhĂ«heqĂ«s institucionalĂ«, partnerĂ« si Komuna e MitrovicĂ«s, Ministria e KulturĂ«s, RinisĂ« dhe Sportit, Ambasada e SuedisĂ« nĂ« PrishtinĂ« dhe Community Development Fund (CDF), duke bĂ«rĂ« njĂ« platformĂ« tĂ« gjallĂ« pĂ«r art, aktivizĂ«m dhe ndĂ«rgjegjĂ«sim mjedisor.

Mbrëmjen e 14 gushtit në Mitrovicë, do ta hapë Armend Rexhepagiqi, duke filluar nga ora 20:00, për të rikthyer hitet e tij të përjetshme dhe për të sjellë një atmosferë emocionuese dhe nostalgjike që duhet përjetuar. Në këtë mbrëmje do të performojnë gjithashtu edhe Dj Adrian Berisha, Hawolf, La Fazani dhe Dj Wise, transmeton KultPlus.

NĂ« mbrĂ«mjen pasuese tĂ« 15 gushtit nĂ« skenĂ« ngjitet Yll Limani, pĂ«r njĂ« eksperiencĂ« tĂ« paharrueshme, si dhe ArbĂ«r Krasniqi dhe Kurr n’jet.

Mbrëmja e tretë e festivalit shënohet me performancën e Ahmet Kiliç, Offchestra dhe Gipsy Groove.

Për më shumë informata rreth programit të festivalit, KultPlus ua sjell më poshtë programin e plotë pesë ditor./KultPlus.com

↗

Picanja, muzika me gjethe

✇KultPlus
By: Kult Plus

Muzika me gjethe bĂ«n pjesĂ« nĂ« zhanrin e pasur tĂ« instrumenteve aerofone. Gjethi prodhon melodinĂ« pĂ«rmes dridhjes sĂ« ajrit. Ky instrument muzikor quhet “picanjĂ«â€. Picanjat mund tĂ« bĂ«hen nga fletĂ« bari tĂ« gjĂ«ra dhe tĂ« trasha, me gjethe tĂ« mprehta misri tĂ« lagur tĂ« futura nĂ« mĂ«nyrĂ« vertikale mes dy gishtave tĂ« mĂ«dhenj. Tingulli prodhohet duke fryrĂ« ajrin pĂ«rgjatĂ« majĂ«s sĂ« mprehtĂ« tĂ« “picanjĂ«s”. Edhe gjethet e pemĂ«ve tĂ« tjera mund tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r picanjĂ«.

Disa fshatarĂ« e palosin gjethen mĂ« dysh ose e rrotullojnĂ« pĂ«r tĂ« formuar njĂ« gjysmĂ«-rreth, e vendosin nĂ« gojĂ« dhe “kĂ«rcasin” me tĂ« duke prodhuar njĂ« larmi tingujsh cicĂ«rime. Disa mjeshtĂ«r tĂ« folklorit dinĂ« si tĂ« nxjerrin gjithfarĂ«soj tingujsh nga gjethe tĂ« specieve tĂ« ndryshme, si ahu, gorica dhe arra, duke e mbajtur gjethen nga skajet dhe duke e mbajtur tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« tension tĂ« barabartĂ«, pastaj duke fryrĂ« ajrin mbi majĂ«n e saj. LartĂ«sia e tingullit ndryshon sipas tensionit tĂ« gjethes dhe sipas presionit tĂ« frymĂ«s. Gjethi shermashek (hedera – bimo kacavjerrĂ«se) Ă«shtĂ« pĂ«rdorur dikur si njĂ« nga veglat muzikore tĂ« ahengut shkodran. Sot, gjethi pĂ«rdoret kryesisht nĂ« viset veriore dhe verilindore malore, transmeton KultPlus.

Në krahinën e Dukagjinit, gjethi i pemës, ose siç quhet ndryshe lepushtër, ka pasur një histori të gjatë tradicionale si instrument, duke shoqëruar këngët e barinjve, këngët malësore, vallet popullore solo me fyell, lahutë ose zymare. Në muzikë, ky instrument i hollë dhe i veçantë bën pjesë në familjen e instrumenteve frymorë (me erë).

Gjethi i arrës ose ai i ahut është zakonisht më i përshtatshëm si instrument, zakonisht një gjethe e drejtë, pa dhëmbëza dhe e zakonshme.

Një tipar dallues i këtij instrumenti natyral si kallam i hollë është tingulli i tij, që nuk mund të imitohet nga asnjë instrument tjetër. Përveç motiveve këngësore, muzika me gjethe ka imituar edhe cicërima të ndryshme zogjsh. Një tjetër veçori është se nuk ka një regjistër të veçantë si instrumentet e tjera, përfshirë zymaren, fyellin apo lahutën, prandaj lejon të luhet në çdo lloj regjistri muzikor./KultPlus.com

↗

Detektivi më i madh i artit në botë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Arthur Brand Ă«shtĂ« njĂ« nga hetuesit mĂ« tĂ« njohur tĂ« artit nĂ« botĂ«, shpesh i quajtur “Indiana Jones i botĂ«s sĂ« artit”, pĂ«r shkak tĂ« aftĂ«sive tĂ« tij tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« gjetjen e veprave tĂ« artit tĂ« vjedhura. Ai jeton nĂ« Amsterdam dhe punon 24 orĂ«, pasi çdo telefonatĂ« mund tĂ« jetĂ« njĂ« pistĂ« e çmuar pĂ«r njĂ« pikturĂ« tĂ« humbur. Brand rikuperoi pikturĂ«n Buste de Femme tĂ« Picassos, me vlerĂ« rreth 70 milionĂ« ÂŁ, e cila ishte vjedhur nga jahti i njĂ« sheiku nĂ« vitin 1999. NĂ« total, ai ka ndihmuar nĂ« rikuperimin e veprave tĂ« artit me vlerĂ« rreth 250 milionĂ« ÂŁ.

Interesimi i tij për këtë botë filloi në Spanjën jugore, kur si student shkëmbimi zbuloi disa monedha romake bashkë me disa romë. Ai thotë se është i vetmi detektiv arti në botë dhe shpesh punon për llogari të vet, pa pagesë. Vetëm një herë është punësuar nga një muze.

Një rast përfshinte një unazë të Oscar Wilde të vjedhur, të cilën Brand e ktheu në Kolegjin Magdalen të Universitetit të Oksfordit. Ata fillimisht thanë se ishte fals, por Brand zbuloi një letër të vetë Wilde që vërtetonte se ishte origjinale. I fyer nga dyshimi i tyre, ai vendosi të mos shkonte fare në dorëzimin e unazës.

Një tjetër rast përfshinte një dorëshkrim të shekullit të 15-të, Divani i Hafezit, i vjedhur nga një koleksionist iranian në Gjermani. Brand arriti ta rikuperojë librin përpara se ta merrte shërbimi sekret iranian, duke e dorëzuar atë tek familja e pronarit.

Brand tregon se bota e artit është shumë e korruptuar. Ai beson se rreth 10% e veprave në muze janë falsifikime dhe që një grup i vogël prej 30-40 personash kontrollojnë tregun e artit të paligjshëm. Ai shpesh bashkëpunon me kriminelë për të rikthyer veprat, por nuk u kërkon asnjëherë emra për imunitet siç do bënte policia, kjo e ndihmon që ta fitojë besimin e tyre. Në një rast, ata e paralajmëruan për një grabitje arti që ai e parandaloi.

Pavarësisht rreziqeve, Brand e do punën e tij. Ai madje ka bërë paqe me disa nga hajdutët që ka ndjekur. Me një prej tyre, Octave Durham, që vodhi dy piktura të Van Gogh, janë takuar dhe madje kanë pirë një birrë bashkë. Brand dënon krimin, por e kupton mirë botën e errët ku punon. Ai thotë se megjithëse puna është e vështirë, ajo i jep kënaqësi dhe i jep mundësi të shkruajë libra për përvojat e tij./BBC/KultPlus.com

↗

‘E prapĂ« unĂ« rrahjet e zemrĂ«s muj me t’i ndĂ«gjue, edhe pse nuk e di nĂ«se rrahin pĂ«r mue’

✇KultPlus
By: Kult Plus

Këngë e shkruar nga poeti Jacques Prévert

Përktheu në shqip nga frëngjishtja Ag Apolloni

Kur ti fle

Ti fle natën,

po unë nuk muj.

TĂ« shoh si flen

e kjo m’ban t’vuj.

Ti i mbyll sytĂ« sapo bie n’shtrat

e unë rri e shoh trupin tand të gjatë.

Asht qesharake, po mue m’ban me qajtĂ«

kur shoh se papritun ti nis e qesh.

Ti qesh ndërsa fle.

A thue tash ku je?

VĂ«rtet ku ike qĂ« m’le?

Në nji vend tjetër

ndoshta me nji tjetër grue.

Tash ti je me të dhe po qesh me mue.

Ti fle natën,

po unë nuk muj.

TĂ« shoh si flen

e kjo m’ban t’vuj.

Kur ti fle

unĂ« s’e di a m’do pĂ«rnjimend.

Të kam afër, por jo në këtë moment.

Edhe pse jam zhveshĂ« e pĂ«r trupi t’u kam mbĂ«shtetĂ«,

më duket sikur kemi dikend ndërmjet.

E prapĂ« unĂ« rrahjet e zemrĂ«s muj me t’i ndĂ«gjue,

edhe pse nuk e di nëse rrahin për mue.

Nuk di asgjĂą, jo nuk di mĂą.

Uroj që zemra jote të pushojë

atë ditë kur të mos më dojë.

Natën ti andërron,

po unë çka me ba?

Të shoh si andërron

dhe m’vjen me qa’.

Kështu kalon nata e ti zgjohesh në mëngjes

dhe jam unë ajo së cilës ti tash i buzëqesh.

Ti i buzëqesh rrezes, ditës me diell,

e unĂ« due ta harroj atĂ« qĂ« e mendoja n’terr.

Ti më drejtohesh si përherë,

duke u shtriqĂ« n’shtrat:

“A ke flejtĂ« mirĂ«?”

E unë ta kthej pa e zgjatë:

-“Po, shpirt, shumĂ« mirĂ«.”

-“Kurse unĂ« tĂ« kam pa andĂ«rr si çdo natĂ«.”

Kjo këngë e shkruar prej poetit Jacques Prévert, është kompozuar prej Claude Verger-it dhe është kënduar prej këngëtares Edith Piaf, më 1961./KultPlus.com

↗

Nesër fillon festivali i filmit në Sarajevë me edicionin e 31-të

✇KultPlus
By: Kult Plus

Me ceremoninë e tapetit të kuq nesër në kryeqytetin e Bosnjë e Hercegovinës (BeH) do të fillojë Festivali i Filmit në Sarajevë (SFF), i cili këtë vit mbahet për herë të 31-të.

Një tapet i kuq me motive tradicionale po përgatitet për ceremoninë e hapjes, e cila do të zhvillohet në Teatrin Kombëtar në Sarajevë. Figura të shumta nga bota e kinemasë rajonale dhe ndërkombëtare do të mblidhen në ceremoni.

Festivali do tĂ« hapet me shfaqjen e filmit “Paviljon” tĂ« regjisorit boshnjak Dino Mustafiq.

SFF, njĂ« nga ngjarjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme kulturore dhe artistike tĂ« SarajevĂ«s, do tĂ« paraqesĂ« 50 filma qĂ« konkurrojnĂ« nĂ« kategori tĂ« ndryshme pĂ«r çmimin “Zemra e SarajevĂ«s”.

ShqipĂ«rinĂ« nĂ« Festivalin e Filmit nĂ« SarajevĂ« do ta pĂ«rfaqĂ«sojĂ« filmi artistik me metrazh tĂ« gjatĂ« “Burri i shtĂ«pisĂ«â€ (“Man of the House”), me skenar e regji tĂ« Andamion Muratajt.

“Burri i ShtĂ«pisĂ«â€ Ă«shtĂ« njĂ« produksion i shtĂ«pisĂ« kinematografike “Lissus Media” dhe pĂ«rfaqĂ«son ShqipĂ«rinĂ« nĂ« njĂ« prej festivaleve mĂ« prestigjioze tĂ« Ballkanit dhe EuropĂ«s Juglindore.

Filmi “Burri i ShtĂ«pisĂ«â€ fokusohet nĂ« karakterin e Franit, e cila, pavarĂ«sisht se ka lindur grua, ka zgjedhur tĂ« jetojĂ« si burrĂ«. Por kur Zana, mbesa qĂ« ka nĂ«n kujdesin e saj, ka nevojĂ« pĂ«r nĂ«nĂ«, Franit i duhet tĂ« bĂ«jĂ« njĂ« zgjedhje tĂ« vĂ«shtirĂ« midis ruajtjes sĂ« statusit tĂ« njĂ« burrneshe apo rizgjimit sĂ« ndjenjave mĂ«mĂ«sore, qĂ« i ka shtypur prej kohĂ«sh./KultPlus.com

↗

Revista franceze “Figaro Historie” lavdĂ«ruese mbi librin “UdhĂ«tim midis IlirisĂ« dhe ShqipĂ«risĂ«â€Â 

✇KultPlus
By: KultPlus

Revista prestigjioze franceze Figaro Histoire (nr. 80, botimi qershor–korrik 2025 me njĂ« tirazh prej rreth 385 000 kopjesh) i kushton njĂ« artikull lavdĂ«rues veprĂ«s UdhĂ«tim midis IlirisĂ« dhe ShqipĂ«risĂ« pĂ«rgjatĂ« Via Egnatia, botuar nga Éditions Bilingue, Paris, 2025.Klarabudapost

Shtypi francez mbi botime të librave mbi Shqipërinë dhe Ballkanin 

Revista prestigjioze franceze Figaro Histoire (nr. 80, botimi qershor–korrik 2025 me njĂ« tirazh prej rreth 385 000 kopjesh) i kushton njĂ« artikull lavdĂ«rues veprĂ«s UdhĂ«tim midis IlirisĂ« dhe ShqipĂ«risĂ« pĂ«rgjatĂ« Via Egnatia ( Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia), botuar nga Éditions Bilingue, Paris, 2025.

Ky libĂ«r i mrekullueshĂ«m, bashkautorĂ« tĂ« tĂ« cilit janĂ« Odette Marquet dhe Michel RiviĂšre, ndjek njĂ« itinerar historik, kulturor dhe shpirtĂ«ror nĂ«pĂ«r Ballkanin PerĂ«ndimor, nĂ« gjurmĂ«t e Via Egnatia — rrugĂ« e lashtĂ« romake dhe itinerar apostolik. Libri pasurohet nga 150 fotografi origjinale tĂ« realizuara nga Ronald Fitte, tĂ« cilat i japin thellĂ«si tĂ« jashtĂ«zakonshme vizuale kĂ«tij udhĂ«timi mes kujtesĂ«s sĂ« krishterĂ« dhe peizazheve tĂ« harruara mbushur me ‘vestige’ tĂ« kishave tĂ« lashta shqiptare.

Figaro Histoire, në faqen 29, ofron një dritare të shkëlqyer mbi Shqipërinë, trashëgiminë e pluralitetin e saj fetar dhe qëndrueshmërinë e saj historike. Një homazh vizual dhe erudit për një identitet evropian pak të njohur në Francë.

Më poshtë mund të ndiqni përkthimin shqip të artikullit të prestigjiozes Figaro Histoire, kopertinën e të cilës e keni këtu majtas, ndërsa artikulli, faqe 29 majtas.

Udhëtim midis Ilirisë dhe Shqipërisë par Via Egnatia

(Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia)
Odette Marquet, Michel RiviĂšre dhe Ronald Fitte.

PĂ«r shekuj tĂ« tĂ«rĂ« nĂ«n pushtimin osman, e izoluar nga diktatura komuniste pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore ndaj pjesĂ«s tjetĂ«r tĂ« PerĂ«ndimit, mĂ« pas e tronditur nga pĂ«rplasjet mes tribuve dhe mafieve, ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« konsideruar shpesh si njĂ« enklavĂ« e huaj nĂ« zemĂ«r tĂ« Ballkanit. Por populli i saj Ă«shtĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« vjetrit e vendosur nĂ« EvropĂ«, me rrĂ«njĂ« qĂ« datojnĂ« nga pushtimet indo-evropiane, nĂ« mijĂ«vjeçarin e dytĂ« para erĂ«s sonĂ«. Me emrin IlirĂ«, dhe shumĂ« kohĂ« para ardhjes sĂ« sllavĂ«ve, ata luajtĂ«n njĂ« rol tĂ« madh nĂ« Antikitet, duke i dhĂ«nĂ« PerandorisĂ« Romake tĂ« shekullit III perandorĂ«t qĂ« e ringritĂ«n atĂ« — nga Klaudi II Gotiku deri te Kostandini.

Të përballur me pushtimin e sllavëve dhe avarëve në shekullin VI, të kërcënuar nga zgjerimi bullgar, të pushtuar nga osmanët, shqiptarët megjithatë kaluan nëpër histori me një aftësi të rrallë për të mbijetuar përballë vështirësive: heroi i tyre, Skënderbeu, për një çerek shekulli, në shekullin XV, i qëndroi me disa mijëra burra ushtrive të panumërta të Sulltanit.

Duke u mbĂ«shtetur nĂ« njohjen intime tĂ« vendit, autorĂ«t e kĂ«tij libri tĂ« bukur propozojnĂ« njĂ« udhĂ«tim nĂ« histori duke ndjekur gjurmĂ«t e Via Egnatia, qĂ« lidhte, nĂ« kohĂ«n e PerandorisĂ« Romake, detin Adriatik me Bizantin. Nga Apolonia te kalaja e KrujĂ«s, rrethimi i sĂ« cilĂ«s frymĂ«zoi Ismail KadarenĂ« pĂ«r Daullet e shiut, e nga manastiri i GraçanicĂ«s deri nĂ« grykĂ«derdhjen e Kotorrit, ky udhĂ«tim nĂ« hapĂ«sirĂ« Ă«shtĂ« njĂ«kohĂ«sisht njĂ« udhĂ«tim i jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« kohĂ«. Bukuria e afreskeve tĂ« manastireve u pĂ«rgjigjet atyre tĂ« peizazheve. Aty gjendet jehona e misioneve tĂ« ShĂ«n Palit po aq sa kujtimet e fushatave tĂ« Kostandinit. Aty zbulohet si pasuria e sĂ« kaluarĂ«s romake, ashtu edhe lashtĂ«sia dhe thellĂ«sia e njĂ« kristianizimi qĂ« pushtimi osman e detyroi pĂ«r shekuj tĂ« tĂ«rĂ« tĂ« mbijetojĂ« vetĂ«m nĂ«n hi.”

Nga Michel De Jaeghere, kryeredaktor i Figaro Histoire.

UdhĂ«tim midis IlirisĂ« dhe ShqipĂ«risĂ« pĂ«rgjatĂ« Via Egnatia, Éditions Bilingue, 344 faqe, 79 €,  gjendet nĂ« Librari nĂ« FrancĂ« dhe Online nĂ« :
🔗 Fnac : https://bit.ly/4fi6QKW
🔗 Amazon : https://bit.ly/3OWkrwJ

Preview : Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia

Libri nuk ështe përkthyer ende në shqip.

↗

‘Point of View’, urĂ« krijuese mes artistĂ«ve shqiptarĂ« dhe austriakĂ«

✇KultPlus
By: Kult Plus

Projekti artistik “Point of View” u zhvillua si pjesĂ« e shkĂ«mbimit kulturor ndĂ«rmjet ShqipĂ«risĂ« dhe AustrisĂ«, njĂ« nismĂ« qĂ« synon tĂ« forcojĂ« lidhjet artistike ndĂ«rkombĂ«tare dhe tĂ« promovojĂ« krijimtarinĂ« bashkĂ«kohore.

Organizuar nga platforma “Satellite Zone”, e njohur pĂ«r mbĂ«shtetjen e ndĂ«rveprimit ndĂ«rkulturor mes artistĂ«ve, ky projekt solli nĂ« vĂ«mendje zĂ«ra tĂ« rinj dhe vizione origjinale nga skena artistike shqiptare.

Dy artistet shqiptare, Inda Sele dhe Kristanja Çene, ishin pjesĂ« e kĂ«saj nisme, duke prezantuar punĂ«t e tyre pĂ«rmes njĂ« qasjeje personale dhe eksperimentale.

Veprat e tyre shpalosën perspektiva unike mbi realitetin, identitetin dhe përkatësinë kulturore, duke krijuar një hapësirë të hapur për dialog, reflektim dhe komunikim përmes artit.

“Point of View” nuk ishte vetĂ«m njĂ« ekspozitĂ« apo shfaqje, por njĂ« takim krijues qĂ« theksoi fuqinĂ« e artit pĂ«r tĂ« kapĂ«rcyer kufijtĂ« gjeografikĂ« dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar ura mes kulturave tĂ« ndryshme.

Projekti u mbështet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI), si një dëshmi e angazhimit për nxitjen e bashkëpunimeve ndërkombëtare në fushën e artit bashkëkohor./atsh/KultPlus.com

↗

‘Odin Mondvalsen’, distopia paradoksale e KasĂ«m TrebeshinĂ«s

✇KultPlus
By: Kult Plus

Përsa i përket kulturës në përgjithësi dhe letërsisë në veçanti, shtypja e regjimit diktatorial ndaj intelektualëve është ndjerë për gati gjysmë shekulli. Një nga figurat më të rëndësishme të letërsisë shqiptare pas Luftës së Dytë Botërore është Kasëm Trebeshina, i cili jo vetëm solli disa lloje të reja, por në të njëjtën kohë krijoi një dimension të ri në letërsinë shqiptare.

NdĂ«r kryeveprat e tij Ă«shtĂ« edhe vepra “Odin Mondvalsen”, e shkruar nĂ« vitet 1955-1956 dhe e botuar nĂ« PrishtinĂ«.

Një numër i madh paradoksesh krijohen në këtë vepër: paradoksi i vijimësisë së ngjarjeve, i ligjërimit, i kohës, i hapësirës dhe paradokset e situatave (ngjarjeve) me personazhin. Lloji i paradoksit të fundit krijohet nga përplasja/ndikimi i personazhit kryesor me vetveten, me personazhet e tjera, me kohën dhe me rrethinën. Këto përplasje/ndikime kanë krijuar situata të cilat në pamje të parë mund të duken komike, por në thelb janë tragjike. Këto ngjarje plotësohen nga lëvizjet fizike të personazhit, shprehja e mendimeve të tij, ose më saktë, mosshprehja e gjendjeve të tij statike dhe mënyra e ndërveprimit të tij me personazhet e tjerë. Duket sikur lexuesi është i pafuqishëm për të drejtuar vetveten, por ndjesitë, reflektimet, mënyrat e të folurit do ta çojnë atë drejt situatave të tilla paradoksale.

Personazhi tragjik i Trebeshinës, i dërrmuar, i lodhur, i gjendur në një dhomë spitali psikiatrik, e shpërfaq veprën si një ideologji antikomuniste në njërën anë, dhe si një distopi ekzistenciale në anën tjetër.

NĂ« vijim KultPlus ua sjell njĂ« fragment nga vepra “Odin Mondvalsen” tĂ« KasĂ«m TrebeshinĂ«s:

“MegjithatĂ«, mĂ« duket se sa mĂ« tĂ« mĂ«dhaja qĂ« tĂ« jenĂ« fjalĂ«t, aq mĂ« e vogĂ«l duhet qĂ« tĂ« jetĂ« prishja. Se kur ndodhi pĂ«rmbytja e madhe, njerĂ«zit nuk dĂ«gjuan ndonjĂ« fjalĂ«, por krismĂ«n e Oqeanit
 Dhe ujĂ«rat i pĂ«rpinĂ«!
 Kuptohet, mĂ« pas klithĂ«n tĂ« gjithĂ«, me pĂ«rjashtim tĂ« Noes qĂ« nuk klithi se, po tĂ« kishte klithur, nuk do tĂ« kishte pasur kohĂ« tĂ« merrte varkĂ«n e mbushur plot me kafshĂ« dhe shpendĂ«. Ma ha mendja qĂ« ujĂ«rat duhet t’i kenĂ« dhĂ«nĂ« kohĂ« tĂ« mjaftueshme pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« atĂ« qĂ« bĂ«ri


Ose duhet të pranojmë edhe ndërhyrjen e fuqive që nuk i njohim


Ma ktheu ai: – Ashtu Ă«shtĂ«. Po kĂ«tu ka ndodhur njĂ« e keqe tjetĂ«r


I thashĂ«: – Tashti pĂ«r tashti nuk ma ha mendja qĂ« tĂ« ndodhĂ« njĂ« pĂ«rmbytje tjetĂ«r!
 Po tĂ« kishte ndodhur, ne do ta kishim dĂ«gjuar me ndonjĂ«farĂ« mĂ«nyre. Ndofta ka rĂ«nĂ« tĂ«rmet nĂ« Kaliforni
 Kush e di?!


Ai sikur po mendohej dhe unë pushova së foluri që të mos e shqetësoja.

Pa pritur mĂ« gjatĂ« ai foli: – Puna Ă«shtĂ« qĂ« ne, si kushĂ«rinj, duhet ta ndihmojmĂ« njĂ«ri-tjetrin.

Ia prita: – Ashtu Ă«shtĂ«. Por mĂ« parĂ« duhet ditur si qĂ«ndron puna dhe pastaj tĂ« shihet nga ç’anĂ« tĂ« dĂ«rgohet ndihma!
 Se kur njeriu nuk di pĂ«r çfarĂ« bĂ«het fjalĂ«, mĂ« mrĂ« tĂ« heshtĂ« se sa tĂ« shkelĂ« aty ku bĂ«het zarar. Po!
 Po qe se njeriu futet kuturu nĂ« diçka, diku do tĂ« shkelĂ« dhe dikĂ«nd do tĂ« lĂ«ndojĂ«!
 Bie fjala, po qe se ti ke pĂ«rdredhur kĂ«mbĂ«n, nuk do kesh asnjĂ« pĂ«rfitim pĂ«r vendin ku tĂ« dhemb nga ilaçet qĂ« jepen pĂ«r sĂ«mundje tĂ« syve.

NjĂ« njeri njĂ«herĂ« Kishte shkuar tek mjeku pĂ«r njĂ« sĂ«mundje qĂ« kishte ndjerĂ«. PĂ«r mjekun kishte dĂ«gjuar se ishte shumĂ« i zoti. I thotĂ« i sĂ«muri: “MĂ« shĂ«ro, doktor, se jam keq”. E pyeti ai mjeku: “Nga se ankohesh?” I pĂ«rgjigjet i sĂ«muri: “Nuk e di! Ti duhet ta gjesh vetĂ«!” Dhe mjeku: “Prandaj dhe po tĂ« pyes se çfarĂ« tĂ« shqetĂ«son dhe ku e ke dhimbjen?” KĂ«shtu filluan tĂ« shtyhen me fjalĂ«. NjĂ«ri kĂ«rkonte qĂ« ta shĂ«ronte, kurse tjetri e pyeste se u i dhimbte. MĂ« nĂ« fund i sĂ«muri e humbi durimin dhe i tha tjetrit: “Po sikur tĂ« isha unĂ« kalĂ«, si do ta merrje pĂ«rgjigjen se ku mund tĂ« mĂ« dhimbte?!
 BĂ«rtiti ai mjeku: “Mjaft! Shko tek veterineri dhe shĂ«rohu si tĂ« duash!
”

Pasi thashë këto e vendosa të mos flisja më shumë.

Edhe ai heshti dhe dukej sikur po e zinte gjumi.

KĂ«shtu kaluan disa minuta.”/ResearchGate/KultPlus.com

❌