❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Kalaja Trekëndore e Butrintit, fortesë madhështore e stilit venecian 

Fortesa Trekëndore është një nga objektet historike më të dukshme dhe më madhështore të Butrintit. Fortesa është vendi ideal për të interpretuar rolin e venecianëve në Butrint, bashkë me të edhe arkeologjinë pas-klasike, ku për ta vizituar udhëtohet me lundër përmes Kanalit të Vivarit. Lundra është mjeti  i aksesit për stafin e menaxhimit dhe vizitorët për në Fortesën Trekëndore.

Kjo kala ka nevojë për konservim dhe këto punime janë përfshirë në ndërhyrjet e rekomanduara në Planin e Konservimit të Planit te Menaxhimit te Integruar te Butrintit. Ajo ka një oborr të brendshëm mjaft të madh për komunitetin dhe kryerjen e veprimtarive të tjera.

Kalaja Trekëndore ndodhet në bregun jugor të kanalit të Vivarit, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit. Emri rrjedh nga planimetria e saj në formën e një trekëndëshi. Në të tri këndet e saj janë ndërtuar kulla në formë rrethore prej të cilave ajo jugperëndimore ruhet në lartësinë e plotë.

Ndërtimi i saj i takon disa fazave. Muret e kalasë, frëngjitë me mbulesë pllakash në formë çatie dhe kulla dykatëshe në pjesën jugperëndimore janë ndër ndërtimet më të hershme të saj.

Kalaja Trekëndore është pjesë e rëndësishme e sistemit fortifikues të Butrintit duke siguruar mbrojtjen si nga pjesa fushore ashtu dhe nga pjesa e detit Jon me të cilin lidhet përmes kanalit të Vivarit, shkruan atsh./KultPlus.com

Del në ankand Porsche e dizajnuar nga Dua Lipa

GjatĂ« fundjavĂ«s sĂ« Çmimit tĂ« Madh nĂ« Monako Ă«shtĂ« prezantuar zyrtarisht njĂ« nga makinat mĂ« tĂ« veçanta tĂ« kĂ«tij viti: Dua Lipa Rennstall GT3 RS, njĂ« version ekskluziv i modelit 2024 Porsche 911 GT3 RS, krijuar nĂ« bashkĂ«punim me kĂ«ngĂ«taren e njohur Dua Lipa dhe kompaninĂ« Porsche.

Kjo makinë unike përmban paketën e kërkuar Weissach, me rrota prej magnezi, komponentë prej karboni, frenat Porsche Ceramic Composite, si dhe një motor atmosferik 4.0 litra flat-six, që arrin deri në 9,000 rpm, transmeton.

Pamja e jashtme e makinës është zbukuruar me një dizajn të veçantë dhe ngjyra të gjalla të krijuara nga vetë Dua Lipa, të frymëzuara nga energjia dhe stili vizual i turneut të saj Radical Optimism.

Të gjitha të ardhurat nga ankandi do të shkojnë për Fondacionin Sunny Hill themeluar nga Dua Lipa.

Makina do të ekspozohet në Goodwood Festival of Speed si dhe në #SothebysParis, ndërsa ankandi është i hapur deri më 31 korrik./KultPlus.com

Agjencia e Kosovës për Akreditim rikthehet si anëtare me të drejta të plota në EQAR

Agjencia e Kosovës për Akreditim (AKA) është pranuar si anëtare me të drejta të plota në Regjistrin Evropian për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin e Lartë (EQAR), pas vlerësimit pozitiv nga ekipi i pavarur i ekspertëve të Asociacionit Evropian për Sigurimin e Cilësisë (ENQA).

Sipas njoftimit tĂ« AKA, nĂ« letrĂ«n zyrtare tĂ« cilĂ«n, tĂ« hĂ«nĂ«n presidenti i EQAR-it, StĂ©phane Lauwick i ka dĂ«rguar drejtorit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« AKA-sĂ«, thuhet: “I nderuar z. Naim Gashi, Komiteti i Regjistrit ka shqyrtuar aplikimin tuaj tĂ« datĂ«s 02.02.2024 pĂ«r (riperfshirjen) nĂ« Regjistrin Evropian pĂ«r Sigurimin e CilĂ«sisĂ« nĂ« Arsimin e LartĂ« (EQAR). Aplikimi juaj Ă«shtĂ« aprovuar dhe pĂ«rfshirja juaj do tĂ« jetĂ« e vlefshme deri mĂ« 31.12.2029. Ju lutem pranoni urimet e mia pĂ«r aplikimin tuaj tĂ« suksesshĂ«m dhe pĂ«rgĂ«zimet e mia tĂ« pĂ«rzemĂ«rta pĂ«r punĂ«n tuaj nĂ« emĂ«r tĂ« tĂ« gjithĂ« anĂ«tarĂ«ve tĂ« Komitetit tĂ« Regjistrit”.

EQAR është institucioni më i lartë evropian që regjistron agjenci të cilat veprojnë në përputhje me standardet evropiane për sigurimin e cilësisë në arsimin e lartë (ESG).

“AnĂ«tarĂ«simi nĂ« EQAR pĂ«rfaqĂ«son njĂ« njohje ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« punĂ«s sĂ« palodhshme dhe tĂ« pĂ«rkushtuar tĂ« AKA-sĂ« nĂ« pĂ«rmbushjen e standardeve mĂ« tĂ« larta evropiane, duke rritur ndjeshĂ«m kredibilitetin dhe besueshmĂ«rinĂ« e sistemit tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« nĂ« KosovĂ«â€, thuhet nĂ« njoftim.

Më tej thuhet se si rezultat, diplomat e studentëve kosovarë do të kenë vlefshmëri të garantuar dhe të njohur ndërkombëtarisht, si në kuptimin akademik ashtu dhe profesional në të gjithë Evropën dhe më gjerë, pasi që regjistrimi në EQAR është tregues se diploma vjen nga një program ose institucion që përmbush standardet rigoroze të cilësisë, duke siguruar studentët dhe punëdhënësit për vlerën e diplomës.

Nga ana tjetër, institucionet e arsimit të lartë në vend do të kenë qasje të plotë në programe të Bashkimit Evropian në fushën e arsimit, mundësinë për njohjen ndërkombëtare, partneritete, financim, tërheqje studentësh dhe zhvillim të vazhdueshëm.

Me anëtarësimin në EQAR, AKA bëhet institucion kredibil, jo vetëm kombëtar, por edhe ndërkombëtarë, pasi që në kuptimin e cilësisë është e barabartë me agjenci tjera për të vlerësuar institucione të arsimit të lartë nëpër Evropë dhe më gjerë.

“Pas pranimit tĂ« vendimit pĂ«r anĂ«tarĂ«simin e AKA nĂ« EQAR Kryetarja e KĂ«shillit ShtetĂ«ror tĂ« CilĂ«sisĂ«, prof. Hasnije Ilazi, potencoi se Kosova Ă«shtĂ« vendi i parĂ« nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor qĂ« arrin anĂ«tarĂ«simin nĂ« kĂ«tĂ« institucion ndĂ«rkombĂ«tar. “Ky Ă«shtĂ« njĂ« sukses nacional dhe njĂ« arritje kolosale pĂ«r studentĂ«t dhe tĂ« diplomuarit kosovarĂ«, pasi qĂ« diplomat e tyre tashmĂ« bartin vulĂ«n e cilĂ«sisĂ« evropiane. Kjo rrit imazhin dhe kredibilitetin e KosovĂ«s si vend me arsim tĂ« lartĂ« nĂ« pĂ«rputhje me standardet e BE-sĂ«â€, citohet Ilazi nĂ« komunikatĂ«.

Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i AKA-sĂ«, Naim Gashi, theksoi se ky sukses Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« procesi tĂ« gjatĂ«. “NĂ« vitin 2020 hartuam planin pĂ«r pĂ«rmbushjen e 14 standardeve. Pas anĂ«tarĂ«simit si affiliate nĂ« ENQA nĂ« shtator 2022 dhe pas aplikimit zyrtar pĂ«r EQAR nĂ« dhjetor 2023, mĂ« 1 korrik 2024, njĂ« ekip prej pesĂ« ekspertĂ«sh ndĂ«rkombĂ«tarĂ« vizitoi KosovĂ«n dhe dha njĂ« vlerĂ«sim pozitiv,” tha Gashi.

Kryetarja Ilazi dhe drejtori Gashi falënderojnë për përkrahje Bordin e AKA-së, stafin profesional, Ministren e Arsimit znj. Arbërie Nagavci, Qeverinë, Kuvendin, shoqërinë civile, donatorët dhe agjencitë partnere ndërkombëtare që mbështetën këtë proces, në mënyrë të veçantë agjencitë homologe nga Kroacia, Austria dhe Gjermania./KultPlus.com

Kroçera “Nautica” me 676 turistĂ« nĂ« DurrĂ«s, Rama: PĂ«rjetuan mikpritjen e pashoqe shqiptare

Porti i Durrësit edhe këtë sezon turistik është kthyer në ndalesën e kroçerave me turistë të huaj, të cilët ndalojnë për të vizituar qytetin bregdetar por jo vetëm.

GjatĂ« fundjavĂ«s qĂ« lamĂ« pas nĂ« kalatĂ«n nr. 5 nĂ« portin e DurrĂ«sit u ankorua anija luksoze “Nautica”, duke sjellĂ« nĂ« bregdetin tonĂ« 676 vizitorĂ« nga SHBA, Australia dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s.

Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale momente nga mbërritja e turistëve në port, të cilët më pas vizituan  Durrësin dhe zonat përreth.

“676 turistĂ« nga SHBA, Australia dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s janĂ« ndalur kĂ«tĂ« fundjavĂ« nĂ« Portin e DurrĂ«sit me anijen kroçerĂ« “Nautica”, ndĂ«rsa kanĂ« eksploruar sitet historike tĂ« qytetit bregdetar dhe bukuritĂ« e zonave pĂ«rreth, duke pĂ«rjetuar edhe mikpritjen e pashoqe shqiptare”, shkruan Rama.

Anija “Nautica”, me gjatĂ«si 182 m dhe kapacitet pĂ«r 684 udhĂ«tarĂ«, lundroi nĂ«n flamurin e ishujve Marshall dhe Ă«shtĂ« pjesĂ« e flotĂ«s prestigjioze tĂ« Oceania Cruises.

Gjatë ndalesës në Durrës, turistët eksploruan sitet historike të qytetit dhe bukuritë e zonave përreth, duke përjetuar mikpritjen shqiptare dhe ofertat autentike që ofron destinacioni ynë bregdetar./atsh/KultPlus.con

Laboratori i Restaurimit në Korçë shpëton ikonën e veçantë të Joan Pagëzorit

 Një tjetër thesar ikonografik ka shpëtuar falë ndërhyrjes së Laboratorit të Restaurimit dhe Konsolidimit pranë Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar.

Pas njĂ« pune disamujore, pĂ«rfundoi ndĂ«rhyrja restauruese nĂ« ikonĂ«n “Joan PagĂ«zori” vepĂ«r e realizuar nĂ« vitin 1860. E veçanta e kĂ«saj ikone Ă«shtĂ« paraqitja nĂ« miniaturĂ« e skenĂ«s sĂ« lindjes tĂ« Joan PagĂ«zorit.

Drejtoresha e MKAM, Fjoralba Prifti tha për ATSH-në se, procesi i restaurimit zgjati 10 muaj. Ishte një proces i gjatë por në fund i suksesshëm.

“Ikona i pĂ«rket vitit 1860, viti i cili u identifikua pas procesit sĂ« restaurimit, pasi ikona kishte dĂ«mtime tĂ« shumta nĂ« tĂ« gjithĂ« komponentĂ«t. Suporti i drunjtĂ« ishte tepĂ«r i dĂ«mtuar, kishte rĂ«nĂ« njĂ« pjesĂ« e konsiderueshme e gruntit dhe pikturĂ«s. Kishte gufime tĂ« shtresave pĂ«rgatitore dhe tĂ« pikturĂ«s. Verniku ishte i oksiduar dhe me depozitime mbi tĂ«â€, sqaroi drejtoresha e MKAM.

Përveç figurës së Joanit, brenda kompozimit është pikturuar dhe skena e lindjes së tij, dhe kjo e bën ikonën të veçantë, ndryshe nga paraqitjet e zakonshme të Joan Pagëzorit në ikonografi. Poshtë kësaj skene është identifikuar viti i krijimit të ikonës dhe emrat e dhuruesve Kostandini dhe Anastasi.

Laboratorit të Restaurimit dhe Konsolidimit pranë Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar është një pjesë përbërëse, shumë e rëndësishme e MKAM, që në hapje të tij, prej 1980-ës./atsh/KultPlus.com

Rrënjët e identitetit të pasqyruara me artin e letërsisë, muzikës dhe teatrit


Promovim i librit ” Memorie lufte” 
Koncert recital i Gjejlan Tacit “ZĂ«ri i rrĂ«njĂ«ve”
Shfaqja “Streha e nemun” e Ilir Bokshit
Grupi “Jericho” Etno neja

Agron Gërguri


Lufta Ă«shtĂ« sĂ«mundje dhe se pasojat e kĂ«saj  sĂ«mundjeje mund tĂ« shĂ«rohen edhe pĂ«rmes  artit tĂ« poezisĂ« tha midis tjerash Halil Matoshi pĂ«r librin hulumtues “Memorie lufte” e autores Blerina Gaxha – Rugova e cilĂ«suar si stidiuese e ftoht pa patos emocional duke pĂ«rfillur maksimen se “memoria letrare i plakĂ« shekujt si njĂ« proces i riprodhimit të  kujtesĂ«s pĂ«r mos me e lĂ«nĂ« tĂ« vĂ«rteten me vdekĂ«. NĂ« librin e studimit tĂ« dhembjes  ku kurohet trauma e luftĂ«s Blerina ka trajtuar mbi 40 autorĂ« kosovar kryesisht poet. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst tĂ« trajtimit tĂ« pasojave tĂ« luftĂ«s 
Fadil Hysaj shtroj  se mos jemi vonuar me trajtimin e rrënjëve identitare qofshin edhe të dhimshme rrjedhimisht kësaj mos jemi vonuar në riparimin e asaj që është identitet i ynë. Sigurisht se trajtimit objektiv historik të luftës i duhet një distancë kohore porse kjo distancë do duhej të shkurtohet kur flasim për kurimin e traumave të luftës të cilat nganjëherë eklipsohen nga narrativa e heroizmit ndërsa zëri i viktimave nuk dëgjohet. Autorja në libër ka trajtuar disa autorë që  përmbajtshëm tematizojnl traumat e luftës. Letërsia në këtë rast përveçse një akt i rezistencës bëhet edhe proces i kurimit të pasojave të luftës. 
Skender Boshtrakaj akcentoi  çështjen e ndjeshme të grave të dhunuara në luftë dhe procesin e vështirë të gjetjes dhe rehabilimit të pasojave duke nxjerr një rrëfim prekës të një puntoreje sociale e cila tinëz opinionit kishte mbushur notesin me emra e rrëfime grash të dhunuara që mbaheshin larg opinionit.

Nga debati për dhimbjen dolëm tek pasqyrimi i asaj dhimbje përmes poezisë dhe këngës në koncertin 
“ZĂ«ri i rrĂ«njĂ«ve” i Gjejlan Tacit e cila rrugĂ«timi saj identitar si njĂ« jehonĂ« e mallit pĂ«r rrĂ«njĂ«t u tha me kĂ«ngĂ«.  Familja e saj kishte ikur nĂ« Turqi pasta nga atje nĂ« BelgjikĂ« me baule plotĂ« rrĂ«fime tĂ« cilat aq ndjeshĂ«m i  tregoj  pĂ«rmes kĂ«ngĂ«s Gjejlane Taci.
      Secila këngë sikur nxirrej nga  thellësi të shpirtit, si ndjesi të ndrydhura që dolnin përmes zërit të saj plotë ndjenja që  prodhonin vibrime emocionesh përshpirtëruese te spektatorët.
Nuk mundesh me u largu askund pa u takuar me vehten me botën shpirtnore aty ku rrinë e vërteta shpesh e ndrydhur dhe e frikuar si një ëndërrë që është e jona por dikush tjetër e tregon shumë para nesh. 
   Programi i këngëtares Gjejlane Taci ishte në fonin e debatit për librin e Bletina Gaxha  Rugova me fuqinë që zien brenda e do të shprehet për të treguar rrënjët e dhembjes aty ku dashuria e gjenë vehten dhe bëhet identitet. Këtë bukuri komunikimi e solli në  Etno Fest artistja Gjejlane Taci duke e fuqizuar ndjenjën e përkatësisë deri në lot që e këthjellin kujtesen dhe ne themi po e gjeta kuptimin se çka është identiteti. Transmetimun e fuqishëm të ndjenjave të estetizuara në art e ndihmuan  me instrumentimin e tyre Adorel Haxhijaj, Astrit Stafaj dhe Xhemil Gjini. 

Shfaqja e Ilir Bokshit “Streha e nemun” tragjikomedi bazuar nĂ« veprĂ«n “Liza nĂ« Maj” nga Zsolt Pozgaj

Kryepersonazhi Liza(Albulena Kryeziu Bokshi) nĂ« kĂ«rkim tĂ« kuptimit tĂ« jetĂ«s: PjepĂ«ri nĂ« supĂ«, peshku, pija, rubineti i prishur, tjetĂ«rsimi dhe sistem i prishur i vlerave qĂ« pret riparim njohje e rinjohje pikĂ«sĂ«pari tĂ« vetevetes, njĂ« grua e cila kĂ«rkon njĂ« burrĂ« tĂ« munguar ideal i cili nuk ekziston andaj asaj tĂ« gjithĂ« mĂ«tonjĂ«sit  “aksidentalisht” i vdesin  apo ajo i vret nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r ta vrarĂ« pakĂ«naqĂ«sinĂ« me jetĂ«n. 
Kur trupi mbetet e vetmja shprehje e dashurisë atëherë ajo është në dhimbjet e saj të vdekjes. Liza është një produkt i jetës me një ritëm të pabërballueshëm që prodhon stres andaj në ato kushte nuk mbinë dashuria.
Dhe ate e lĂ« edhe vetja 
 KĂ«tĂ« rrĂ«fim skenik Ilir Bokshi kishte zbĂ«rthyer  me elemente tĂ« humor tĂ« zi dhe ironisĂ« sĂ« fatit edhe psr secila skenĂ« pĂ«rfundonte nĂ« vrasje sado nĂ« dukje aksidentale situatat ishin tĂ« besueshme ngase zbĂ«rtheheshin domethĂ«nĂ«shĂ«m pĂ«rmes lojĂ«s sĂ« aktorĂ«ve me mizanskenĂ« tĂ« organizuar mirĂ« dhe veprime miniaturiale qĂ« fuqizonin reagimin e publikut. 
Loja e aktorĂ«ve dhe regjisura zbĂ«rthyese deri nĂ« detaje  miniaturale e karakterizonin rrĂ«fimin skenik plotĂ« ritĂ«m dhe dinamikĂ« pĂ«r tĂ« nxjerr fuqishĂ«m mesazhin se tĂ« vĂ«rtetĂ«n martesore apo martesen ideale e gjenĂ« vetĂ«m nĂ« vdekje
.NĂ« kĂ«tĂ« shfaqje luajnĂ« aktorĂ«t: Albulena Kryeziu Bokshi, Ledion Zoi dhe Adrian Morina.
Pas ilaritetit qĂ« provokoj shfaqja spektatorĂ«t u mblodhĂ«n tek “qilimi fluturues i gjyshes”  nĂ« koncertin e grupit “Jericho” qĂ« ishin nikoqir tĂ« mbrĂ«mjes duke kĂ«naqur  mysafirĂ«t me kĂ«ngĂ« rok me bazĂ« etnike duke krijuar atmosferĂ« festive, hare dhe vallĂ«zim.

Etno fest po përmbushë përmbajtësisht pritshmërit e audiencës me programe të koncipuara të cilat plotësojnë njëra tjetren në rrëfimin për identitetin dhe poashtu japin kontribut të jashtëzakonshëm në krijimin e një sistemi vlerash pa të cilin nuk ka as identitet të konsoliduar/ KultPlus.com

163 vjet nga lindja e Gustav Klimt, bohemit të pikturës simboliste vjeneze

Gustav Klimt do të mbamendet në historinë e artit ndër më të kurajshmit bohem të pikturës. Biri i një argjendari të pafat do të qëndiste me ar dhe zjarr penelatash të epshme përvojat dhe përjetimet më të zellshme të gjakut dhe kurmit. Klimt ndryshoi simbolikën tradicionale të deriatëhershme, ose më saktë e pasuroi atë duke e përjetësuar seksin dhe epshin me elementë dhe shprehës më cytës, gjithnjë brendandjesor dhe shpërthyes.

E lartĂ«soi si pakkush tjetĂ«r deri asokohe femrĂ«n, duke e shndĂ«rruar atĂ« nĂ« njĂ« simbolikĂ« qĂ«ndore tĂ« universales. Ai e ngĂ«rthen nĂ« themel tĂ« gjithçkasĂ« dhe e pjesĂ«merr nĂ« çdo ngjizje amshimi. DepĂ«rton brenda saj jo vetĂ«m seksualisht. RrĂ«mon nĂ« fundin e kĂ«saj qĂ«nie dhe gjen kuptimin e shumëçkasĂ« dhe nuk druhet t’ia kumtojĂ« botĂ«s si njĂ« zbulim. NĂ« njĂ« shumĂ«si punĂ«sh ai i’u kushtua trupit tĂ« gruas, spariherĂ« si energji pĂ«rtĂ«ritĂ«se dhe si mjet komunikimi estetik. Kjo epĂ«rsi, ky dominim i femrĂ«s, nuk kridhet nĂ« tablonĂ« e piktorit  nĂ« mĂ«nyrĂ« rastĂ«sore. Ajo vendoset si element shprehĂ«s, si nevojĂ« e mjeshtrit pĂ«r ta orjentuar shpĂ«rthimin kumtues pĂ«rnga gufojnĂ« pĂ«rjetimet dhe jetĂ«simet nĂ« tablotĂ« e tij monumentale.

Shpirti i këtij gjahtari gjendjesh të epshme priret të dëshmojë njëherash dhe botëkumtimin që ngas në këtë lojë të prushtë përjetimi dhe krijimi.

Gustav Klimt, siç dhe mĂ«ton nĂ« njĂ« perifrazĂ« tĂ« tij, se “I gjithĂ« arti Ă«shtĂ« erotik”, nĂ« veprĂ«n qĂ« la, dĂ«shifrojmĂ« huazimin e marrĂ«dhĂ«nieve mashkull-femĂ«r nga gjuha simbolike e Ă«ndrrave. NjĂ« terren parafrojdian shtresohej prej humusit sĂ« tij kumtues. NĂ« tablo, njĂ« hapĂ«sirĂ« e zbrazĂ«t e ndjek si njĂ« domosdo pĂ«r ta mbushur me ngjyrĂ«n qĂ« ai i jep ofsheve. Shpesh ky bosh i ngjan njĂ« jehone tĂ« frikshme, e mbushur me makth dhe panik. Sepse ai jeton tokĂ«soren e konsumimit tĂ« kĂ«tij akti tĂ« hyjshĂ«m. Jeton krisjen dhe thyerjen. Sprovon, ndalet dhe riniste sĂ«rish mĂ« me zjarr. Femra qĂ« ka marrĂ« nĂ« dorĂ« frerĂ«t e zotĂ«rimit tĂ« mashkullit e ngjeth piktorin dhe ai e dĂ«shmon hera-herĂ«.

Sfida e tij erotike Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rleshje me kohĂ«n dhe vetveten si vullnesĂ« çliruese. Forca gllabĂ«ruese e femrĂ«s nĂ« pikturĂ«n e Klimt, e ka tĂ« pĂ«rcaktuar qartĂ« pozitat e saj, atĂ« tĂ« dominimit, dhe e nis ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ« duke sfiduar qĂ« nga tabloja. Klimt Ă«shtĂ« i paparashikueshĂ«m, te “Judith ose Salome” ai e gozhdon publikun para njĂ« “orgazme vrasĂ«se” nĂ« praninĂ« e njĂ« joshje fatale, nĂ« vend tĂ« portretit tĂ« njĂ« gruaje tĂ« virtytshme. Te “FrizĂ«n Beethoven”, njĂ« shpĂ«rthim estetik i jashtĂ«zakonshĂ«m i Klimt, parajsa Ă«shtĂ« njĂ« nga motivet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ« shpĂ«rfaqet nĂ«n dominimin e njĂ« tĂ« arte diellore. PĂ«r tĂ« kulmuar te “The Kiss”, e cila Ă«shtĂ« nga emblemat e Gustav Klimt. NjĂ« dashuri nĂ« ekstazĂ«, tĂ« cilĂ«s i hidhet mbi lakuriqsi tĂ« epshme njĂ« mantel i florinjtĂ«, stolisur me njĂ« gjuhĂ« simbolike, thellĂ«sisht erotike. Thua se ka rrĂ«muar tĂ« gjitha kulturat dhe ka nxjerr sĂ« andejmi mĂ«timet abstrakte tĂ« simbolizmit që kumtojnĂ« pasionin e zanafillĂ«s, elementin bazĂ« tĂ« krijimit, seksin. Trupat i pĂ«rthyen nĂ« densitetin e pĂ«rqafimit. I mbĂ«rthen me gishtĂ«rinjĂ« tĂ« stĂ«rgjatĂ« e trupa qĂ« i zgjat joshja. Burri nĂ« ngulmin pĂ«r tĂ« dominuar, e ka vĂ«nĂ« parfundi objektin e joshjes sĂ« tij tĂ« epĂ«rme. Femra Ă«shtĂ« pĂ«rthyer nĂ« gjunjĂ«, duke ngasur afrinĂ« dhe gadishmĂ«rinĂ« pĂ«r tu dhĂ«nĂ«. Shkrehja e saj lexohet nĂ« portretin qĂ« Ă«shtĂ« fikur nĂ« zjarrin e brendisĂ« ku ajo po tretet. NĂ« ngulme qĂ« nuk e ndalĂ«n, Gustav Klimtin, dallon prej tjetĂ«rkujt, teksa bashkon disa figura, tĂ« cilat i trajton po aq shkujdesshĂ«m nĂ« telajon e bollshme sa dhe simbolet. Ai i vendos personazhet nĂ« hapsira qĂ« zbraztĂ«sinĂ« e lĂ«mojnĂ« me njĂ« ngulm tĂ« rrafshĂ«t si jehonĂ« e errĂ«t dhe boshe.

Një ngasje që të përfshihet stuhishëm në një gjëndje, gjithnjë të mbarsura me pasioni dhe pjesëmarrje të vetvetishme në atë shtjellë çuçuritëse ndjenjash dhe afshesh, nënshtrimi dhe dominimi seksual. Ky është sinopsi i gjithë çfarë mbërtheu në sëmbim krijues, Gustav Klimt. Ai është në të gjithmonshmen e pranisë artistike, vetëm brenda kësaj vorbulle, këtij shugurimi të epërm, të domosdosë së njeriut për të guxuar dhe për të dëshmuar, se në jetën e tij, seksi dhe femrat, janë të rëndësishme. Arti dhe familja gjithashtu, ishin dhe mbeten deri në fund për mjeshtrin e madh, një domethënie botkuptimi dhe shëmbëllimi sublim. Marrëdhëniet poligame, 14 fëmijet me bashkëshorten, një yshtje kjo në shumë prej kryeveprave që la pas, janë dëshmitar të asaj që përcaktojnë veçorinë dalluese të këtij kolosi të brendisë së emëtuar në pikturë.

Në galerinë e pamatë të piktorit, është e kudogjendur ajo që do ta bënte këtë penel, një admirim i gjithmonshëm, një kurth ku shkrehet çdo andje, joshja. Koloriti i zgjedhur, teknika e përdorur, përmasat dhe kumti i ligjërimit, ofrojnë bashkë me personazhin femër, universin e koduar të marrëdhënieve. Fillimisht të vet Klimt, e në vijimsi të femrës më realitetin seksual, me filozofinë e funksionimit të marrëdhënieve me meshkujt. Ai përgjon brenda vetes, si të mjaftueshme rrëmetin e përvojave, duke i vendosur ato kudo, si subjekt, ngjyrë, linjë, dritëhije a sfond.

Vetvetja i duket e mjaftueshme, dhe ashtu e lexojmĂ« nĂ« punĂ«t e tij, nĂ« marrĂ«dhĂ«nie me femrat, pasionin, seksualitetin, epshin dhe ndjesinĂ« e dominimit prej kĂ«tij dimesionin ekzistencial. Klimt, me gjasĂ«, s’kishte shumĂ« mĂ« shumĂ« se tĂ« tjerĂ«t pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« pĂ«r seksin, pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet me femrat, pĂ«r magjinĂ« qĂ« kumton pasioni i shkulmeve uturitĂ«se tĂ« gjakut dhe kurmit. Ai “guxoi” qĂ« tabutĂ« ti kthente nĂ« shprehje estetike, nĂ« marrĂ«dhĂ«nie artistike, njĂ« dimesion tĂ« ri komunikimi pĂ«r botkuptimin e atĂ«hershĂ«m e tĂ« mĂ«passhĂ«m. Dalldia seksuale duket se pasi ka mbushur deri nĂ« buzĂ« pasionet babĂ«zitĂ«se tĂ« tij, pjesa qĂ« derdhĂ«t Ă«shtĂ« jo mĂ« pak zjarrvĂ«nĂ«se, ndjellĂ«se, ngasĂ«se, pĂ«rjetuese, se e gjithĂ« ajo masĂ« qĂ« mbush e çmbush papushim atĂ«. Duke e mĂ«tuar kohĂ«s gjĂ«nĂ« qĂ« kishte mĂ« tĂ« shtrenjtĂ«, dhe duke e bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« si kurrkush tjetĂ«r derimtash, jo vetĂ«m guxoi dhe e pĂ«soi, por ngulmoi dhe mbĂ«rriti. Po, pĂ«rnjimend mbĂ«rriti nĂ« atĂ« pjedestal qĂ« as ai vetĂ« nuk e bluante nĂ« hamendjen e qasjeve pĂ«r lavdi, qĂ« kaq tĂ« qĂ«llimshme mbarteshin asokohe.

Femra një tipar joshës u përfshi në subjekt dhe impresion, mesazh dhe dekodim, në sfond e në kënd, në ngjyrë e në formë. Ai vetëm sa konstatoi atë qe ishim, jemi dhe do të mbetemi të njëmendtë. Femrë, dhe gjithçka që ajo është e destinuar të ofrojë e transformoi në një nocione soditëse. E gjitha kjo, që magjia të mos mbete një trill, një vegim, por një realitet.

Ajo Ă«shtĂ« aty para nesh e gatshme tĂ« ofrohet dhe sejcili ndĂ«r ne tĂ« jepet.  NĂ« pikturĂ«n e Klimt, veshjet nuk mbulojnĂ«, ato pĂ«rdoren qĂ«llimisht pĂ«r tĂ« zbuluar, pĂ«r tĂ« dramatizuar situatĂ«n, pĂ«r tĂ« kallur misterin e joshjes. Dhe kĂ«tĂ« e bĂ«n duke e ndĂ«rfutur lakuriqsinĂ« nĂ«n poren e delikate tĂ« qĂ«mtesave simboliste. Kulturave tĂ« ndryshme, Klimt u merr elementet, si bima tokĂ«s, pĂ«r t’i derdhur jo dhe aq shkujdesur mbi tablo si stoli, si ojna, si ornamente. StolitĂ« qĂ« i nderen pĂ«rqark atij kurmi, janĂ« pjesĂ« nga armatura e kahershme e mashkullit tĂ« destinuar, e partnerit, tĂ« cilit nuk i mjafton vetĂ«m prania. Etja prehistorike, qĂ« e djeg pĂ«rbrenda, qĂ« e ysht ngutaz, kĂ«rkon gjuhĂ« tĂ« shprehet, simbolikĂ« tĂ« komunikojĂ«, tĂ« dĂ«shmojĂ« tash, atĂ« qĂ« u tha dhe mbase nuk e dĂ«gjuan prej Egjiptit deri nĂ« Bizant. Tash kur mbetemi soditĂ«s, muzat e Klimtit i kanĂ« hequr bashkĂ« me petkat dhe mĂ«dyshjet, dhe po presin. KĂ«tĂ« pritje e lexon sekush nĂ« sytĂ« qĂ« shohin pĂ«rmbytaz. Mrekullia grua Ă«shtĂ« e aty, e gatshme pĂ«r t’iu dhĂ«nĂ« çdo soditjeje.

NdĂ«rsa kureshtia dhe ama e adhurimit shkulmon prej dritĂ«s dhe zbraztĂ«sisĂ«, abstraksionit dhe formave tĂ« tendosura nĂ« simbolizĂ«m, ndjehet njĂ« frymĂ«marrje qĂ« shtĂ«rzen, njĂ« gulç qĂ« copĂ«zohet e merr formĂ« tĂ« avullt qĂ« rrethon subjektin. Kjo duket se ka lidhje me njĂ« ankth tĂ« brendshĂ«m tĂ« artistit. Frika nga rreziku i tĂ«rheqjes seksuale, nga ana shkatĂ«rrimtare e njĂ« femre dhe mbi tĂ« gjitha, vuajtjen nĂ« sensin frojdian. GjithĂ«poaq, Klimt s’ndalet. GjithnjĂ« e bukura ka diçka tjetĂ«rqysh pa thĂ«nĂ«, epshi tĂ« tjera shkulme premton, yje pafund qĂ« i ndrijnĂ« vagullt, nĂ« natĂ«n qĂ« i varet mbi, si njĂ« mantel.

Kush ishte themeluesi i shkëputjes vjeneze

Gustav Klimt lindi mĂ« 14 korrik tĂ« vitit 1862 nĂ« Baumgarten, nĂ« rrethinat e VjenĂ«s. I ati, emigrant nga Bohemia, dĂ«shtoi nĂ« zanatin prej argjendari dhe fĂ«mijĂ«t e tij u rritĂ«n nĂ« varfĂ«ri tĂ« skajshme. Familja e Klimt, ashtu si shumĂ« tĂ« tjera nĂ« VjenĂ«n e viteve 1860, ishte nĂ« gjendje shumĂ« tĂ« keqe financiare. Ata jetonin nĂ« shtĂ«pi tĂ« vogla, tĂ« errĂ«ta, duke ndryshuar shpesh adresĂ«, gjithnjĂ« nĂ« kĂ«rkim tĂ« njĂ« strehe tĂ« lirĂ«. Kur ishte vetĂ«m 14 vjeç, Gustav la shkollĂ«n, por arriti mĂ« pas tĂ« regjistrohej nĂ« njĂ« kolegj lokal pĂ«r art dhe punime artizanale. NĂ« kolegjin “BĂżrgerschule”, aftĂ«sitĂ« e tij artistike ranĂ« menjĂ«herĂ« nĂ« sy. Aplikoi dhe siguroi njĂ« vend nĂ« “Kunstgewerbeschule”, ShkollĂ«n e Artit dhe Punimeve Artizanale nĂ« VjenĂ«, njĂ« prej dy shkollave publike nĂ« kryeqytet. Ai ishte aq i talentuar saqĂ« fitonte duke hyrĂ« nĂ« komisionet e pikturave nĂ« shkollĂ«. Krijoi njĂ« shoqĂ«ri me vĂ«llezĂ«rit Ernst dhe me njĂ« student tjetĂ«r, Franz Matsch. Deri nĂ« vitin 1890 kompania “Klimt-Matsch & Co.” fitoi shumĂ« me anĂ« tĂ« komisioneve pĂ«r ndĂ«rtesat e reja qĂ« ngriheshin. Deri nĂ« fund tĂ« qĂ«ndrimit nĂ« “Kunstgewerbeschule”, Klimt sĂ« bashku me ortakĂ«t e tij themeloi edhe njĂ« shoqĂ«ri artistĂ«sh, “KĂżnstlercompanie”. Kur u largua nga shkolla nĂ« vitin 1883, Klimt dhe Matsch nisĂ«n tĂ« punonin me kohĂ« tĂ« plotĂ« pĂ«r tĂ« piktuaruar me porosi. Klimt dĂ«shironte tĂ« konsiderohej si njĂ« piktor i dekoracioneve arkitekturore, njĂ« reputacion qĂ« vihej nĂ« dukej nga natyra e komisioneve tĂ« hershme nĂ« karrierĂ«n e tij, ku pĂ«rfshihen punimet nĂ« kisha, muzeume dhe teatĂ«r. Disa seri pikturash si “AlegoritĂ«â€ dhe “Emblemat” u prodhuan me kĂ«rkesĂ«n e njĂ« pronari. Pas kĂ«tij suksesi iu kĂ«rkua njĂ« tjetĂ«r seri qĂ« u realizua nĂ« vitet 1896- 1900, ku pĂ«rfshihet edhe piktura e Klimt “Tragjedia”. NĂ« kĂ«tĂ« pikturĂ«, dolĂ«n nĂ« pah elementĂ« qĂ« do ta karakterizonin artistin nĂ« veprat e mĂ«vonshme: zona tĂ« pĂ«rqĂ«ndruara nĂ« detaje, ngjyrat e arta, forma e femrĂ«s, simbolizmi klasik dhe hapĂ«sira abstrakte.

Në vitin 1897, ai ishte figura kryesore në themelet e shkëputjes vjenez, dhe pas pak vitesh ai kishte bërë përfaqësuesi më i mirë i stil modern. Në vitet e mëvonshme, ai tregoi një vlerësim të avant-gardës, tendencave të Ekspresionizmi. Talenti i jashtëzakonshëm i siguroi suksesin e punës që përmbante materiale të ndryshme shprehëse në një përbërje, duke kujtuar traditat gotike dhe bizantine, ndërsa gjithashtu duke parashikuar artin multimedial të shekullit të 20-të.

Synimi drejt kreut ia mbushĂ«n rrugĂ«n me gropa tĂ« thella dhe vramĂ«ndje tĂ« mĂ«dha. Mitin e tij nĂ« embrion e sulmojnĂ« skandalet periodike, si nĂ« rastin e pikturave tĂ« tij nĂ« Universitet, i cili mĂ« nĂ« fund duhej ti hiqte. Edhe pse Perandori Franz Josef I, e kishte nderuar Gustav Klimt me “UrdhĂ«rin e ArtĂ« e MeritĂ«s”.  Klimt vendos tĂ« rebelohet, tĂ« dĂ«shmojĂ« vetveten: “Mjaft prej censurĂ«s 
 UnĂ« dua tĂ« largohem 
 unĂ« refuzoj çdo formĂ« tĂ« pĂ«rkrahjes nga shteti, unĂ« do tĂ« bĂ«j pa tĂ«â€Šâ€ /albertvataj/ KultPlus.com

Kënga e vallëzim si pikëtakim i identitetit njerëzor

Në Natën e tretë të Etno Fest  2025 u prezantuan:
Vjosa Robelli Mripa, këngëtare
“Sarakassi dancer”  grup i vallĂ«zimit nga Keni
“Melodia e vjetĂ«r” i Nezafete ShalĂ«s

Agron Gërguri

NatĂ«n e tretĂ« tĂ« Etno Fest 2025 e nisi kĂ«ngĂ«tarja Vjosa Robelli – Mripa me kĂ«ngĂ« tĂ« njohura tĂ« pĂ«rpunuara nĂ« jazz.
Shumë këngë të mia janë investim në identitet dhe vijnë nga trashëgima e pasur e identitetit tonë  kulturor tha në nisje të koncertit të saj këngëtarja Vjosa Robelli. Këngët e përpunura në  jazz preknin thellësin e vlerave të etnosit dhe përpikshmërisht intehrohesjin në ambientet dhe frymen e Etno Fest-it i cili po bëhet vendakim jo vetëm i artistëve dhe traditës por tashmë edhe me artistë e arye të kombeve tjera
KĂ«ngĂ«tarja me njĂ«.zĂ«.tĂ« Ă«mbĂ«l tĂ« cilĂ«n e pĂ«rcillte trio e instrumentistĂ«ve:Nikos Ziarkas (gitarĂ«), Theodoros Ziarkas (kontrabas), Gizem Altınordu (perkusion) pĂ«rveç tjerash solli njĂ« rrĂ«fim pĂ«r vitet e 90 – ta kur pĂ«suan shumĂ« fĂ«mijĂ« me një  kĂ«nga dedikuar atyre qĂ« shkaktojë  emocione tĂ« fuqishme. Vjosa kĂ«ndoj pĂ«r NĂ«nĂ«n si mbretĂ«reshĂ« e jetĂ«s,  vajzĂ«rinĂ« e dashurinĂ« duke pĂ«rmbushĂ« kĂ«naqĂ«sin e spektatorĂ«ve tĂ« cilĂ«t disa nga kĂ«ngĂ«t i kĂ«nduan bashkĂ« me VjosĂ«n.



SpektakĂ«l i vallĂ«zimit dhe akrobacioneve mahnitĂ«se tĂ« grupit ” Sarkassi dancer” nga Kenia



NĂ« skenĂ«n e re tĂ« Etno Festit nĂ« platon e sĂ« cilĂ«s  dominon piktura “Qilimi fluturues i gjyshes” u paraqiten dance grupi “Sarakassi Dancer”  nga Kenia tĂ« cilĂ«t me vallĂ«zim e akribacione mahnitĂ«se rrĂ«fyen pĂ«r
jetĂ«n, dashurinĂ«,  vdekjen, lirinĂ«, gĂ«zimin, pikĂ«llimin tĂ« gjitha me njĂ« ritĂ«m.tĂ« “çmendur” si shprehje fundamentale e mundĂ«sive fizike,  duke krijuar figura tĂ« kuptueshme qĂ« prodhonin emocione dhe krahasueshĂ«m shtrohej  pyetja  njerĂ«zit gjithĂ«andej  kanĂ« kaluar nĂ«pĂ«r shumĂ« ravgime e krajata pĂ«r ta dĂ«shmuar identitetin dhe se  ky pikĂ«takim sonte nĂ« etno fest ishte madhĂ«shtor. PĂ«rveçse njĂ« spektakĂ«l i lĂ«vizjes harmonisĂ« ritmit dhe shprehjes plotĂ« ndjenja pĂ«rmes vallĂ«zimit dhe akrobaconeve nĂ« fund vallĂ«zuan bashkĂ« me grupin tĂ« gjithĂ« spektatorĂ«t qĂ« ishinĂ« sonte nĂ« Etno Fest, edicioni i 25 -tĂ«.  NjĂ« pamje madhĂ«shtore qĂ« krijoj emocione gĂ«zimi e hareje e cila e pĂ«rligjte thĂ«nien ” ate qĂ« s’ta them dot me fjalĂ« ta tregoj me vallĂ«zim”. 


PĂ«r tĂ« vazhduar etno nejen me grupin e Nezafete ShalĂ«s “Melodia e vjetĂ«r” tĂ« cilĂ«t e kapen emocionin aty ku e la danc grupi nga Keni,  vallĂ«zimi e kĂ«nga vazhduan duke u bĂ«rĂ« njĂ« me dĂ«shirat e shumĂ« spektatorĂ«ve tĂ« etnofestit i cili sivjet po prek dimensione tĂ« reja tĂ« vlerave tĂ« etnosit si urĂ« komunikimi midis popujve nĂ« shĂ«rbim tĂ« identitetit njerĂ«zor ku dashuria dhe respekti pĂ«r tjetrin bĂ«hen mĂ«nyrĂ« e komunikimit.
 Konstatojmë se në natën e tretë  të Etno Festit përmes muzikës, vallëzimit dhe zërit dhe gjuhës së trupit  dhe melodisë u prekën rrënjët  e identitetit njerëzor./ KultPlus.com

Britanikët dhe klubet që përjashtonin gratë: Një traditë që sfidohet

Tre shekuj pas shfaqjes së tyre të parë, klubet tradicionale elitare për burra në Londër, që vazhdojnë të frekuentohen nga anëtarë të familjes mbretërore dhe figura të fuqishme politike apo ekonomike, jo vetëm që kanë mbijetuar, por edhe janë përshtatur me kohën.

NdĂ«rsa debatet vazhdojnĂ« pĂ«r lejimin e grave nĂ« klubin e famshĂ«m “The Garrick”, njĂ« libĂ«r i ri hedh dritĂ« mbi kĂ«tĂ« fenomen unikisht britanik dhe historinĂ« e tij tĂ« gjatĂ«.

Për më shumë se 300 vjet, Londra ka qenë epiqendra botërore e klubeve private për anëtarë të përzgjedhur. Askund tjetër në botë nuk kanë ekzistuar kaq shumë hapësira të mbyllura e ekskluzive, që shpesh funksionojnë larg syve të publikut. Sot, me 133 klube në funksion, kryeqyteti britanik lë pas me shumë diferencë edhe rivalin më të afërt, New York-un, ku ndodhen vetëm 53 klube të tilla.

ShumĂ« prej klubeve historike vetĂ«m pĂ«r burra nĂ« LondĂ«r kanĂ« ecur me kohĂ«n dhe tashmĂ« pranojnĂ« edhe gra si anĂ«tare.Por ndoshta mĂ« i njohuri nĂ« botĂ«n tradicionale tĂ« “klubeve tĂ« zotĂ«rinjve”, The Garrick Club, i themeluar nĂ« vitin 1831, u bĂ« pjesĂ« e lajmeve vitin e kaluar kur vendosi mĂ« nĂ« fund tĂ« heqĂ« rregullin qĂ« lejonte vetĂ«m burra.

Megjithatë, që atëherë vetëm një numër shumë i vogël grash është pranuar si anëtare, dhe muajin e kaluar, gazetarja e njohur britanike Julie Etchingham tërhoqi kandidaturën e saj. Sipas raportimeve, disa kandidate potenciale ndihen të pazgjedhura përballë një procesi të gjatë verifikimi dhe një klime të ftohtë e mospranuese nga shumë prej anëtarëve ekzistues.

Ndërkohë, klubi Savile votoi më herët këtë vit për të vazhduar përjashtimin e grave, duke treguar se qëndrimet konservatore ende qëndrojnë të ngulitura thellë në disa prej këtyre institucioneve.

NjĂ« libĂ«r i ri me titull “Londra e Klubeve: NjĂ« UdhĂ«rrĂ«fyes pĂ«r KuriozĂ«t”, nga Dr. Seth Alexander ThĂ©voz, ofron njĂ« vĂ«shtrim tĂ« detajuar klub pas klubi mbi kĂ«tĂ« botĂ« tĂ« mbyllur e plot tradita. Libri shpalos veçoritĂ« e secilit klub, rregullat, zakonet, historitĂ« e pazakonta, madje edhe ndonjĂ« recetĂ« nga kuzhina e tyre.

Sipas autorit, klubet kanë qenë të detyruara të ndryshojnë për të mbijetuar, dhe ata që vazhdojnë të funksionojnë sot, zakonisht i shërbejnë një grupi të veçantë dhe të përzgjedhur anëtarësh.

Dr. Thévoz beson se, ndonëse koncepti i klubeve është i rrënjosur në psikologjinë njerëzore anembanë botës, në Britaninë e Madhe ai ka një jehonë të veçantë kulturore. Në një intervistë ai shprehet:
“BritanikĂ«t gjithmonĂ« e kanĂ« pĂ«lqyer sigurinĂ« dhe pĂ«rkatĂ«sinĂ« qĂ« sjell anĂ«tarĂ«sia nĂ« njĂ« klub. Ata janĂ« thellĂ«sisht tĂ« lidhur me kulturĂ«n e shoqĂ«rimeve vullnetare, qĂ« nga fĂ«mijĂ«t qĂ« i bashkohen skautĂ«ve apo guidave, e deri te tĂ« rriturit qĂ« angazhohen nĂ« shoqĂ«ri amatore teatrale.”/ KultPlus.com

Kërkohet ndërhyrje për Fortesën Trekëndore, monumenti venecian që sfidon kohën



Fortesa Trekëndore, një nga strukturat më madhështore dhe domethënëse të trashëgimisë historike të Butrintit, po përballet me nevojën urgjente për ndërhyrje konservuese. E pozicionuar në bregun jugor të Kanalit të Vivarit, kjo kala e veçantë jo vetëm që përfaqëson trashëgiminë veneciane në rajon, por është edhe një pikë strategjike e sistemit fortifikues të Butrintit, që lidh pjesën fushore me atë detare përmes kanalit.

E ndërtuar në formën e një trekëndëshi, prej të cilës merr edhe emrin, fortesa përfshin tre kulla rrethore, ndër të cilat ajo në këndin jugperëndimor është ruajtur në lartësinë e saj të plotë. Struktura përfshin elementë arkitektonikë të ndërtuar në faza të ndryshme, përfshirë mure të fuqishme, frëngji me mbulesë pllakash dhe një kullë dykatëshe, duke dëshmuar mjeshtërinë ndërtimore të periudhave pas-klasike.

Për të arritur te Fortesa Trekëndore, vizitorët dhe stafi i parkut udhëtojnë me lundër përmes Kanalit të Vivarit, duke e bërë atë një përvojë të veçantë dhe autentike. Lundra mbetet mjeti i vetëm i aksesit, duke shtuar magjinë e këtij vendi historik.

Sipas Planit të Menaxhimit të Integruar të Butrintit, Fortesa Trekëndore është përfshirë në ndërhyrjet e rekomanduara për konservim, për të siguruar ruajtjen afatgjatë të saj dhe rritjen e potencialit për aktivitete kulturore dhe komunitare, që mund të zhvillohen në oborrin e brendshëm të saj të gjerë.

Kalaja përfaqëson një dëshmi të gjallë të ndikimit venecian dhe të rolit të Butrintit si një pikë strategjike ushtarake dhe tregtare në shekuj. Si pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit, ajo është jo vetëm një objekt historik, por edhe një pasuri e çmuar që duhet mbrojtur me përkushtim.

Autoritetet bëjnë thirrje për rëndësinë e ruajtjes së saj, jo vetëm si pjesë e trashëgimisë kombëtare shqiptare, por edhe si një atraksion i rëndësishëm për turizmin kulturor në jug të vendit./ KultPlus.com

A e dini që UNI është institucioni i parë privat në Kosovë me akreditim maksimal 5-vjeçar?

Ne nje kohe kur informacioni i pasakte shpesh ngjall pasiguri, eshte e rendesishme qe studentet dhe prinderit te kene fakte te qarta perpara se te marrin vendime te rendesishme per te ardhmen akademike . Nje nga pyetjet me te shpeshta qe na behet eshte: “A eshte UNI i akredituar?” Jo vetem qe UNI eshte i akredituar, por eshtee edhe i pari institucione private ne Kosove qe ka marre akreditimin institucional per periudhen maksimale prej 5 vitesh, ashtu siç parashikohet nga rregulloret e Agjencise se Kosoves per Akreditim.

https://universum-ks.org/akreditimi-antaresimi

Ky akreditim nuk eshte thjeshte simbolik. Ai bazohet ne nje proces te nderlikuar dhe plotesisht te pavarur, i cili udhehiqet nga eksperte nderkombetare me eksperience te gjere ne vleresimin e arsimit te larte. Keta eksperte analizojne me kujdes nje sere fushash, duke filluar nga misioni dhe vizioni i institucionit, perberja dhe kualifikimi i stafit akademik, struktura e menaxhimit dhe proceset e brendshme, e deri te infrastruktura fizike dhe dixhitale qe u ofrohet studenteve. Me rendesi te vecante eshte fakti se vleresimi nuk fokusohet vetem ne dokumente, por ne meryren se si institucionet krijojne nje pervoje arsimore dhe domethenese per studentin. Qellimi i ketij procesi eshte te siguroje qe studenti te marre jo vetem njohuri teorike, por edhe aftesite praktike, mendimin kritik, dhe kompetencat e nevojshme per te pasur sukses ne jete dhe karriere.

 Per me teper, akreditimi institucional i UNI-te forcohet edhe me shume nga partneriteti strategjik me Arizona State University (ASU), nje nga universitetet publike me te medha dhe me me reputacion ne SHBA. Ky bashkepunim transformon pervojen studentore ne UNI, duke i mundesuar studenteve te ndjekin nje edukim me standarde amerikane, pa u larguar nga Kosova. Nepermjet planprogrameve te harmonizuara, qasjes ne teknologjine dhe metodologjine e ASU, si dhe me trajnime te stafit nga ekspertet amerikan, studentet perjetojne nje arsim bashkekohor, interaktiv dhe te orientuar drejt zhvillimit te aftesive praktike. Per me teper, studentet kane mundesi reale te vazhdojne studimet ne SHBA dhe te marrin nje diplome amerikane nga Arizona State University, duke u bere konkurues global ne tregun e punes.

UNI – Universum International College Ă«shtĂ« i menaxhuar dhe fuqizuar nga Arizona State University (ASU) – Universiteti Nr.1 nĂ« SHBA pĂ«r inovacion dhe njĂ« nga mĂ« tĂ« mĂ«dhenjtĂ« nĂ« botĂ«!

💡 Krijo suksesin tĂ«nd me edukim amerikan – nĂ« KosovĂ«!
📝 Apliko tani dhe fillo rrugĂ«n drejt njĂ« karriere tĂ« sigurt dhe ndĂ«rkombĂ«tare!

Studio në UNI duke aplikuar këtu! 

PĂ«r mĂ« shumĂ« informata rreth programit kontakto +383 44 144 062, info@universum-ks.org ose ndiqni UNI – n në facebook & instagram.–/ KultPlus.com

Brenda shkollës sekrete të mozaikut në Itali

E fshehur nĂ« qytetin e qetĂ« Spilimbergo, nĂ« rajonin verilindor tĂ« Friuli-Venezia Giulia, ndodhet njĂ« nga institucionet mĂ« tĂ« veçanta tĂ« artit nĂ« botĂ«, “Scuola dei Mosaicisti del Friuli”, shkolla e vetme nĂ« botĂ« e pĂ«rkushtuar plotĂ«sisht artit tĂ« mozaikut. PĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« shekull, kjo shkollĂ« ka ruajtur e zhvilluar njĂ« traditĂ« qĂ« shkon pas nĂ« kohĂ« deri te Mesopotamia, Roma e LashtĂ«, Bizanti dhe bota islame, duke edukuar breza tĂ« krijuesve tĂ« mozaikĂ«ve me mjeshtĂ«ri tĂ« rrallĂ«.

Sot, ajo Ă«shtĂ« institucioni i vetĂ«m akademik nĂ« botĂ« qĂ« i Ă«shtĂ« kushtuar plotĂ«sisht artit tĂ« mozaikut. StudentĂ« tĂ« tĂ« gjitha moshave, nga maturantĂ« e deri te artistĂ« nĂ« mes tĂ« karrierĂ«s, vijnĂ« nga e gjithĂ« bota pĂ«r t’u regjistruar nĂ« programin e saj intensiv trevjeçar. GjatĂ« kĂ«saj kohe, ata mĂ«sojnĂ« teknikat historike tĂ« mozaikut, nga modelet e ndĂ«rlikuara greko-romake deri te kompozimet ndriçuese byzantine, pĂ«rpara se tĂ« eksperimentojnĂ« me dizajne mĂ« bashkĂ«kohore dhe tĂ« lira nĂ« formĂ«.

Në vitet e fundit, shkolla është shndërruar edhe në një destinacion më vete, duke tërhequr udhëtarë të apasionuar pas dizajnit që ngelen të mahnitur nga bota unike e mozaikëve. Të interesuarit mund të vizitojnë ambientet e saj përmes tureve publike apo private. Rreth 40,000 vizitorë e bëjnë këtë çdo vit, duke e kthyer Scuola Mosaicisti në një nga vendet më të vizituara në rajonin e Friulit.

Ndërsa rreth 40 studentë pranohen çdo vit në programin trevjeçar, jo më shumë se 15 prej tyre e përfundojnë të gjithë kurrikulën, duke fituar titullin maestri mosaicisti (mjeshtër mozaiku). Nga këta, vetëm një grup i përzgjedhur prej gjashtë vetash vazhdojnë një vit të katërt  një lloj masteri për të përmirësuar edhe më tej aftësitë e tyre dhe për të thelluar mjeshtërinë në këtë art të veçantë.

Në të vërtetë, krijimi i mozaikut është një mjeshtëri jashtëzakonisht precize. Ai kërkon që artisti të vendosë me kujdes qindra, e madje mijëra, copëza të vogla të quajtura tesserae (që mund të jenë të vogla deri në 0.5 cm), për të formuar modele të ndërlikuara dhe skena me pamje të gjallë. Të punuara nga mermeri, xhami, smalto (pllaka xhami të errëta dhe të padepërtueshme) dhe madje edhe nga guaskat, këto inkrustime të vogla kërkojnë mjeshtëri të hollë dhe një ndjeshmëri intuitive ndaj ritmit dhe vendosjes.

Siç vuri nĂ« dukje edhe Brovedani, kjo Ă«shtĂ« gjithashtu njĂ« punĂ« thellĂ«sisht bashkĂ«punuese. MozaikistĂ«t zakonisht punojnĂ« individualisht nĂ« pjesĂ« tĂ« veçanta tĂ« njĂ« kompozimi tĂ« madh, por efekti i vĂ«rtetĂ« i punĂ«s sĂ« tyre shfaqet vetĂ«m kur shihet nĂ« tĂ«rĂ«si. “ËshtĂ« njĂ« zanat qĂ«, nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ«, tĂ« kĂ«rkon tĂ« ‘zhdukĂ«sh’ veten,” tha Cristina de Leoni, mĂ«suese nĂ« vitin e tretĂ«. “NjĂ« pllakatĂ« e vetme nuk thotĂ« shumĂ«, por sĂ« bashku me tĂ« tjerat, ajo krijon njĂ« vepĂ«r arti. Nuk ka vend pĂ«r ego nĂ« krijimin e mozaikut.”

Duke hedhur një vështrim mbi historinë e pasur të këtij arti  që daton që nga Mesopotamia në mijëvjeçarin e 3-të p.e.s. dhe shtrihet përtej kombeve e kulturave, nga grekët te majat, nga Perandoria Bizantine te bota islame, bëhet e qartë ajo që tha Cristina de Leoni. Në artin e mozaikut nuk ka Giotto apo Raphael, as Mona Lisa të vetme. Ky formë shprehjeje ka qenë gjithnjë e mbështetur mbi mjeshtëri anonime, duke ecur në një vijë të hollë mes artit dhe artizanatit.

Kjo është edhe më e vërtetë në Friuli-Venezia Giulia, ku mozaikistët nuk pushuan kurrë së zhvilluari mjeshtërinë, edhe pse ajo doli nga vëmendja që nga periudha e Rilindjes. Me bollëkun e gurëve nga Tagliamento (lumit kryesor të Friulit) dhe lidhjet e ngushta kulturore me Venecian, një qytet që për shekuj me radhë ka qenë në epiqendër të artit dhe mjeshtërisë europiane, rajoni u bë në mënyrë të heshtur një bastion i traditës së mozaikut, me artistë të kërkuar në mbarë kontinentet.

Në shekullin XIX, artisti friulan Gian Domenico Facchina ndihmoi në futjen e mozaikut në epokën moderne, duke shpikur metodën rovescio su carta (mozaiku me kthim mbi letër), që lejonte montimin e paneleve jashtë vendit të instalimit, një revolucion për përmasën dhe shpejtësinë e realizimit. Foaerja e Opéra Garnier në Paris ishte vendi i parë ku kjo teknikë u shfaq për publikun.

Që prej atëherë, mozaikistët friulanë, shumica e të cilëve janë formuar në Spilimbergo, kanë lënë gjurmë në mbarë botën: nga kompleksi sportiv ikonik Foro Italico në Romë, te stacioni i metrosë në Qendrën Botërore të Tregtisë në New York, nga kupola e Kishës së Varrit të Shenjtë në Jeruzalem, deri te galeritë e Tokios. Këto vepra janë dëshmi e një tradite që vazhdon të evoluojë, pllakatë pas pllakatë.

“Dyshimi qĂ« mbart mozaiku e bĂ«n atĂ« pafundĂ«sisht magjepsĂ«s,” thotĂ« Purnima Allinger, njĂ« studente e vitit tĂ« tretĂ« qĂ« la pas njĂ« karrierĂ« nĂ« marketing nĂ« Berlin pĂ«r t’iu pĂ«rkushtuar mozaikut. “ËshtĂ« njĂ« zanat i saktĂ« dhe meditativ, por njĂ«kohĂ«sisht shprehĂ«s dhe emocional si arti. GjithmonĂ« kalon nga njĂ«ra gjendje nĂ« tjetrĂ«n – dhe kjo tĂ« mban tĂ«rĂ«sisht tĂ« pĂ«rfshirĂ«.”

Amos Carcano, një maestro mosaicista nga Zvicra, e konfirmon kĂ«tĂ« ndjesi. “Punon me duar, por njĂ«kohĂ«sisht je gjithmonĂ« nĂ« proces shpikjeje, luan me teksturĂ«n, ngjyrat dhe modelet. Mozaiku bashkĂ«kohor i shtyn kĂ«to kufij edhe mĂ« tej. ËshtĂ« traditĂ«, por njĂ«kohĂ«sisht e hapur dhe e lirĂ«.”

Aktualisht, Carcano është një nga 10 ish-studentët që po punojnë në një nga veprat më ambicioze të shkollës deri më sot: një dysheme mozaiku prej 1,265 metrash katrorë në oborr, që paraqet florën dhe faunën karakteristike të Friulit, një projekt që pritet të zgjasë më shumë se një vit.

Nuk janĂ« vetĂ«m maestri-t qĂ« krijojnĂ« pĂ«r shkollĂ«n. TĂ« gjithĂ« ata mozaikĂ« qĂ« pashĂ« gjatĂ« vizitĂ«s sime? JanĂ« vepra tĂ« studentĂ«ve tĂ« mĂ«parshĂ«m dhe atyre aktualĂ«. “Ne e mendojmĂ« shkollĂ«n si një bottega – njĂ« punishte,” thotĂ« Danila Venuto, pedagoge e historisĂ« sĂ« mozaikut. “Dhe nĂ« njĂ« punishte, mĂ«son duke punuar. ËshtĂ« krejtĂ«sisht e natyrshme qĂ« studentĂ«t tĂ« vihen nĂ« punĂ« sapo fillojnĂ« tĂ« mĂ«sojnĂ« ABC-nĂ« e mozaikut. Ky Ă«shtĂ« njĂ« zanat qĂ« mĂ«sohet dhe mbahet gjallĂ« vetĂ«m pĂ«rmes praktikĂ«s.”

Dhe gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ«, mozaiku mund tĂ« mĂ«sohet edhe nga vizitorĂ«t. Shkolla ofron corsi brevi,  kurse tĂ« shkurtra qĂ« variojnĂ« nga intensive katĂ«rditore deri nĂ« programe njĂ«javore, pĂ«r t’u dhĂ«nĂ« udhĂ«tarĂ«ve njĂ« hyrje praktike nĂ« artin e mozaikut.

 “NjerĂ«zit nga Spilimbergo,  dhe nga i gjithĂ« Friuli, janĂ« shumĂ« krenarĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« traditĂ« shekullore,” thotĂ« Danila Venuto. “BĂ«rja e mozaikut Ă«shtĂ« pjesĂ« e ADN-sĂ« sonĂ« kulturore, njĂ« trashĂ«gimi e vĂ«rtetĂ« friuliane.”/ KultPlus.com

Kate Middleton shkĂ«lqen nĂ« Wimbledon me dy paraqitje radhazi – emocion dhe elegancĂ« mbretĂ«rore


Kate Middleton, Princesha e Uellsit, bëri dy paraqitje të njëpasnjëshme dhe tërheqëse në Wimbledon 2025, duke treguar edhe një herë përkushtimin e saj si patrone e All England Lawn Tennis and Croquet Club.
Pjesëmarrja e saj më 12 korrik
NjĂ« ditĂ« para finales sĂ« meshkujve, mĂ« 12 korrik, Middleton mori pjesĂ« nĂ« Finalen e Femrave e veshur me “Wimbledon whites” ,njĂ« fustan tĂ« bardhĂ« elegant me mĂ«ngĂ« tĂ« shkurtra nga marka Self-Portrait, me fund tĂ« palosur midi dhe korse me rrip nĂ« bel. Si pjesĂ« e rolit tĂ« saj zyrtar, ajo mbante gjithashtu edhe simbolin e  famshĂ«m tĂ« Wimbledon , njĂ« gjilpĂ«rĂ« me ngjyrĂ« vjollcĂ« dhe jeshile.
GjatĂ« finales, Princesha e Uellsit pati nderin tĂ« dorĂ«zonte trofetĂ« pĂ«r fituesen Iga Swiatek dhe nĂ«nkampionen Amanda Anisimova. Pas njĂ« humbjeje tĂ« rĂ«ndĂ« pa fituar asnjĂ« set, Anisimova shpĂ«rtheu nĂ« lot nĂ« fund tĂ« ndeshjes. MĂ« vonĂ«, ajo tregoi pĂ«r gazetarĂ«t se Middleton e kishte inkurajuar duke i thĂ«nĂ«: “Mbaje kokĂ«n lart”. “Ajo mĂ« tha disa fjalĂ« qĂ« mĂ« emocionuan edhe mĂ« shumĂ«,” shtoi tenistja amerikane.
Rikthimi familjar më 13 korrik
Të nesërmen, më 13 korrik, Kate Middleton u rikthye në tribunën mbretërore për Finalen e Meshkujve, këtë herë e shoqëruar nga Princi William dhe dy fëmijët e tyre, Princi George dhe Princesha Charlotte. Ajo veshi një fustan të kaltër mbretëror me mëngë me detaje në formë fjongosh, duke mbajtur me vete një kapelë kashte të gjerë me fjongo të zezë dhe taka ngjyrë kafe. Vathët e vegjël rrethorë dhe një varëse e artë me medalion rrumbullak plotësonin pamjen e saj elegante, ndërsa flokët i kishte të lëshuara me onde natyrale dhe ndarje anësore.
Familja mbretërore u koordinua në mënyrë perfekte: William me një xhaketë blu të errët dhe pantallona krem, Charlotte me një fustan të bardhë me rruffle në supe dhe George me një kostum blu të errët.
Një kthim me emocione të veçanta
Middleton ka munguar vetĂ«m njĂ« herĂ« nĂ« Wimbledon qĂ« nga martesa e saj nĂ« vitin 2011 – nĂ« vitin 2013, kur ishte shtatzĂ«nĂ« me Princin George. Vitin e kaluar, nĂ« 2024, ajo kishte bĂ«rĂ« njĂ« paraqitje shumĂ« tĂ« ndjerĂ« nĂ« turne, vetĂ«m katĂ«r muaj pas shpalljes publike tĂ« diagnozĂ«s sĂ« saj me kancer. “Ajo ka kaluar diçka shumĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« dhe Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ketĂ« momente pĂ«r tĂ« cilat mund tĂ« gĂ«zohet, ky ishte njĂ« prej tyre,” tha njĂ« burim pĂ«r revistĂ«n People.
Përmes stilit, forcës dhe ndjeshmërisë së saj, Kate Middleton vazhdon të jetë një figurë frymëzuese në jetën publike britanike  dhe Wimbledon mbetet një nga skenat ku ajo shfaqet më e afërt me publikun./ KultPlus.com

Granit Musliu pjesë e Operalias, garës më të madhe operistike të themeluar nga Placido Domingo

Tenori Kosovar, Granit Musliu është përzgjedhur që të jetë pjesë e Operalias, garës më të madhe operistike të themeluar nga një prej emrave më të njohur të muzikës operistike, Placido Domingo, përcjell KultPlus.

Kompeticioni botëror i operës, i cili u themelua në vitin 1993, këtë vit do të mbahet në Sofia të Bullgarisë.

“Lajm i gĂ«zueshĂ«m! Kam nderin tĂ« njoftoj se jam pĂ«rzgjedhur pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« Operalia, garĂ«n mĂ« tĂ« madhe operistike tĂ« themeluar nga PlĂĄcido Domingo. Si kĂ«ngĂ«tar nga Kosova, mĂ« bĂ«n fort tĂ« lumtur fakti qĂ«, bashkĂ« me mua, Kosova do tĂ« jetĂ« e pranishme nĂ« kĂ«tĂ« kompeticion me histori tĂ« madhe dhe nivel tĂ« lartĂ«, mes artistĂ«ve nga kombe tĂ« ndryshme nga e gjithĂ« bota”, ka shkruar Musliu nĂ« profilin e tij nĂ« Facebook.

Ndërkaq, KultPlus ua sjell njoftimin zyrtar të kompeticionit Operalia, me emrat e të gjithë këngëtarvë e të përzgjedhur:

Jemi të lumtur të njoftojmë këngëtarët që janë përzgjedhur për të marrë pjesë në Konkursin Operalia të këtij viti, të prezantuar nga ROLEX në Sofje, Bullgari!

Amin Ahangaran, bas, Iran

Semyon Antakov, bariton, Rusi

Davide Battiniello, tenor, Itali

Nathan Bowles, tenor, SHBA

Bozhidar Bozhkilov, bas, Bullgari

Ekaterine Buachidze, mezo-soprane, Gjeorgji

Gabriela CeliƄska, mezo-soprane, Poloni

Mihai Damian, bariton, Rumani

Inna Demenkova, soprano, Rusi

Oleksandra Diachenko, mezo-sopranoja, Ukrainë

Aleksandra Domashchuk, soprano, Ukrainë

Samira Galimova, soprano, Rusi

David Goldberg, tenor, Izrael

Alexander Grassauer, bas-bariton, Austri

Hae Kang, bariton, Koreja e Jugut

Geon Kim, bariton, Koreja e Jugut

Miriam Kutrowatz, soprano, Austri

Natalie Lewis, mezo-sopranoja, SHBA

Grisha Martirosyan, bariton, Armeni

Dave Monako, tenor, Itali

Granit Musliu, tenor, Kosovë

Jejy Nam, soprano, Koreja e Jugut

Luna Seongeun Park, soprano, Koreja e Jugut

Valentina PuskĂĄs, soprano, Hungari

Ian Rucker, bariton, SHBA

Caterina Maria Sala, soprano, Itali

William Thomas, bas, Britani e Madhe

BaoPeng Wang, bas, Kinë

Bo Wang, bas-bariton, Kinë

Jasmin White, kontralto, SHBA

Elen Yeghiazaryan, soprano, Armeni

Egor Zhuravskii, tenor, Rusi./KultPlus.com

Shpallen nominimet pĂ«r Çmimet Emmy, edicioni i 77-tĂ«

Po afrohet momenti i shpalljes zyrtare tĂ« nominimeve pĂ«r Çmimet Emmy, edicioni i 77-tĂ«. Ceremonia e zbulimit tĂ« emrave do tĂ« mbahet tĂ« martĂ«n, nĂ« orĂ«n 11:30 paradite me orĂ«n lokale tĂ« SHBA-ve (ET), dhe do tĂ« transmetohet drejtpĂ«rdrejt nĂ« kanalet zyrtare tĂ« AkademisĂ« sĂ« Televizionit, si dhe nĂ« platformat e mediave kryesore.


Kjo ngjarje shënon një nga kulmet e sezonit televiziv në SHBA, duke nderuar arritjet më të spikatura në seriale dramatike, komedi, miniseriale dhe programe të ndryshme televizive nga viti i kaluar. Pas rifillimit të plotë të prodhimeve, pas grevës së skenaristëve dhe aktorëve më 2023, gara e këtij viti pritet të jetë më e fuqishme dhe më e larmishme se kurrë më parë.
NdĂ«r pretendentĂ«t mĂ« tĂ« pĂ«rfolur pĂ«r nominimet nĂ« kategoritĂ« kryesore janĂ« tituj tĂ« njohur si “Succession”, “The Bear”, “The Crown”, “Shƍgun” dhe “The Last of Us”. NĂ« kategorinĂ« e komedisĂ«, vĂ«mendje tĂ« veçantĂ« pritet tĂ« marrĂ« sezoni i fundit i “Abbott Elementary”, si dhe prodhime tĂ« reja premtuese si “Palm Royale” dhe “Hacks”.
Nominimet do të pasohet nga ceremonia zyrtare e ndarjes së çmimeve, e planifikuar të mbahet më 14 shtator 2025, në Los Angeles, në një event glamuroz që do të mbledhë yjet më të mëdhenj të televizionit dhe do të përmbyllë sezonin televiziv me një festë të madhe artistike./ KultPlus.com

Pas heshtjes

Azem Shkreli

Tani s’i besoj më 
As kështjellës sate prej guri

Këtu e tej detit
Po shembet mbretëria jonë

Mi këthe të pathënat
T’i mbuloj me plisa me barĂ«.

Mbase do lulojnë
Fjalë që u zihet besë KultPlus.com

Forca e sakrifica e gruas shqiptare në kinematografi

Liza Laska, e lindur mĂ« 6 shkurt tĂ« vitit 1926 nĂ« VlorĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ«, ishte aktore shqiptare qĂ« mbajti titullin “Artiste e merituar”.

Veçantia e punës së Liza Laskës nuk qëndron vetëm te rolet e pavdekura që krijoi por edhe te krijimi i ndjeshmërisë kolektive dhe formimi i figurës së vetes si një figurë kombëtare.

Liza kujtohet si një ndër figurat më të çmuara dhe më mbresëlënëse në fushën e filmit dhe kinemasë. Ajo ka qenë një aktore që ka përcjellë thellësisht emocionin njerëzor, pa e tepruar, pa e zbukuruar. Figura e saj artistike është ndërtuar mbi ndershmëri, përkushtim dhe thjeshtësi, virtyte që e kanë bërë të dashur për publikun shqiptar. Ajo përfaqëson brezin e aktoreve që punuan me pasion të madh për artin dhe për edukimin estetik të shoqërisë përmes ekranit dhe skenës.

Në një kohë kur figura femërore në kinemanë shqiptare shpesh përkufizohej nga modele të ngurta ideologjike, Laska arriti të sjellë në jetë një tjetër dimension të gruas shqiptare: atë të gruas që bart peshën e jetës me dinjitet, që nuk dorëzohet, të nënës që përkund dhimbjen me forcë të brendshme.

Roli i saj në ekran nuk ishte vetëm interpretim, ishte një akt përfaqësimi i mijëra grave të zakonshme shqiptare, që jetonin mes sakrificës dhe shpresës. Me një prani të përmbajtur por të fuqishme, Liza Laska nuk luante personazhin, ajo bëhej personazhi.

Ajo nuk i dha zë vetëm një brezi grash, por krijoi një urë ndjeshmërie mes ekranit dhe jetës reale. Roli i saj femëror ishte gjithmonë i rrënjosur në njerëzoren: ndjeshmëria nuk i binte në sentimentalizëm, forca nuk i shndërrohej në ashpërsi. Ishte një ekuilibër i rrallë që e dallonte mes të tjerave.

Puna e Liza Laskës në ekran është dëshmi e asaj që arti i mirë nuk ka nevojë për zhurmë, mjafton të jetë i vërtetë. 

Liza tashmë ka lënë një trashëgimi të pasur të saj, me gjurmë në zhvillimin kultural artistik kinematografik shqiptar:

“Malet me blerim mbuluar” (1971);

“Brazdat” (1973);

“Shtigje lufte” (1974);

“Dimri i fundit” (1976);

“LulĂ«kuqet mbi mure” (1976);

“Gunat mbi tela” (1977);

“Liri a vdekje” (1979);

“Plumba pĂ«randorit” (1980);

“NĂ« prag tĂ« lirisĂ«â€ (1981);

“Dritat e qytezĂ«s” (1983);

“Vendimi” (1984);

“GurĂ«t e shtĂ«pisĂ« sime” (1985);

“Dhe vjen njĂ« ditĂ«â€ (1986);

“Familja ime” (1987);

“Kthimi i ushtrisĂ« sĂ« vdekur” (1989);

“Vdekja e burrit” (1991);

“NjĂ« ditĂ« e mrekullueshme” (2002)./ KultPlus.com

Festivali i Lahutës bashkon Hotin në Plavë e Guci

ËshtĂ« organizuar Festivali i LahutĂ«s, nĂ« kuadĂ«r tĂ« takimeve tĂ« Hotit tĂ« Kujit mbi PlavĂ« e Guci.

Ringjallja e identitetit dhe rikthimi i artit e kulturës në këto treva të banuara nga shqiptarët, konsiston si një ndër qëllimet kyçe të këtij festivali.

“Arsye kryesore pĂ«r çdo aktivitet qĂ« e kemi marrĂ« kĂ«to tetĂ« vitet e fundit qĂ« jam kĂ«tu Ă«shtĂ« pĂ«r ta rikthyer identitetin edhe pĂ«r tĂ« mos lejuar tĂ« zhduken shqiptarĂ«t qĂ« jetojnĂ« nĂ« Hot e pastaj vazhdojmĂ« nĂ« PlavĂ« e mĂ« tutje. ShpeshherĂ« them se ne qĂ« jetojmĂ« si pakicĂ« shqiptare nĂ« Mal tĂ« Zi, jemi ‘trohat e bukĂ«s’ sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe KosovĂ«s, prandaj ato duhet t’i mbledhĂ« dikush”, tha Kaltrina Hoti, organizatore.

Profesori Zymer Neziri, në kuadër të organizimit, thekson se përpos të tjerave, festivali bart rëndësinë hapsinore, pikërisht për shkak të vendit në të cilin zhvillohet, një vend tipik historik.

“KĂ«tu nuk po vij pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« kam qenĂ« edhe herĂ« tĂ« tjera nga rinia e hershme po vĂ«rtetĂ« sa herĂ« vij kĂ«tu zemra si thonë  mĂ« bĂ«het mal pĂ«r kĂ«ta njerĂ«z se ende vazhdojnĂ« jetĂ«n kĂ«tu, ende pĂ«rpiqen tĂ« mbijetojnĂ« dhe ende pĂ«rpiqen tĂ« krijojnĂ« edhe njĂ« brez tjetĂ«r tĂ« cilin e pamĂ« kĂ«tu me paraqitjen e vet me valle po edhe me kĂ«ngĂ« pra edhe me instrumente muzikore.” – shprehet profesori.

NdĂ«rsa profesori Binak Ulaj tha se me kĂ«to aktivitete Hoti ka filluar tĂ« gjallĂ«rohet. “KĂ«saj vlere ia shton peshĂ«n edhe ky manifestim qĂ« u mbajt kĂ«tu pĂ«r arsye se jo vetĂ«m qĂ« kultivon njĂ« kulturĂ« tonĂ«n tradicionale, siç Ă«shtĂ« Festivali i LahutĂ«s por i bashkon njerĂ«zit e tĂ« gjitha trojeve shqiptare dhe kjo ka njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« veçantĂ«â€, tha Ulaj.

Ky festival bart vlera kulturore për arsye se organizohet në tokat e humbura shqiptare, por jo të harruara. Kultivimi i vlerave kulturore dhe artistike shqiptare në këto troje shenjon edhe hapërimin drejt ruajtjes kolektive dhe kujtesës historike.

Në përmbyllje të këtij takimi tradicional, në skenë dolën dy vajza nga dy familje të asimiluara shqiptare në Rozhajë, të cilat tashmë kanë filluar të kthehen kah rrënjët e tyre./KultPlus.com

“Ata qĂ« nuk dinĂ« tĂ« lexojnĂ«, nuk vjedhin libra, dhe ata qĂ« dinĂ« nuk janĂ« hajdutĂ«.”

Mohamed Azizi, një shitës librash 72-vjeçar nga Rabati i Marokut, dhe një nga shitësit e librave më të fotografuar në botë.


Në një vend ku 26% e popullsisë ende nuk di shkrim e lexim, përkushtimi i Azizit për të shitur libra është një akt dashurie, për qytetin e tij, për letërsinë, për fuqinë e dijes dhe formimin e vetes edhe në një moshë aq të shtyer.

Jetim që në moshën gjashtëvjeçare, Aziz ka pasur një fëmijëri të vështirë. Ai nuk mundi të përfundonte shkollën e mesme sepse tekstet ishin shumë të shtrenjta. Por në moshën 15-vjeçare, ai nisi rrugëtimin si shitës librash, duke filluar me vetëm nëntë libra dhe një qilim të thjeshtë nën një pemë në vitin 1963.

Sot, libraria e tij Ă«shtĂ« e mbushur me mijĂ«ra libra dhe ai kalon ditĂ«t i zhytur nĂ« tregime. Lexon nga gjashtĂ« deri nĂ« tetĂ« orĂ« nĂ« ditĂ«, duke ndalur vetĂ«m pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ«, pĂ«r t’u falur, pĂ«r tĂ« pirĂ« duhan dhe pĂ«r tĂ« ndihmuar klientĂ«t. Kur nuk Ă«shtĂ« nĂ« dyqan, ai endet rrugĂ«ve duke kĂ«rkuar libra tĂ« rinj pĂ«r koleksionin e tij.

Për Azizin, librat janë hakmarrja e tij ndaj varfërisë dhe vështirësive të fëmijërisë. Ai thotë me krenari:
“Kam lexuar mbi 4,000 libra nĂ« arabisht, frĂ«ngjisht, anglisht dhe spanjisht, pra kam jetuar mĂ« shumĂ« se 4,000 jetĂ«. TĂ« gjithĂ« duhet tĂ« kenĂ« kĂ«tĂ« mundĂ«si! Mjafton tĂ« kem dy jastĂ«kĂ« dhe njĂ« libĂ«r pĂ«r ta shijuar ditĂ«n.”

Ideja e Mohamed Aziz mbi librat, shenjon edhe idenë kyçe të vetë letërsisë, atë që jeta imiton artin, idenë e të jetuarit më shumë se një jetë, më shumë se një realitet.

Pas më shumë se 43 vitesh në të njëjtin vend, ai mbetet shitësi i librave më jetëgjatë i Rabatit duke e pasuruar edhe vendin me një bazë kulturalisht të fortë të letërsisë.

Kur u pyet pse i lë librat pa mbikëqyrje jashtë, ai thjesht u përgjigj:
“Ata qĂ« nuk dinĂ« tĂ« lexojnĂ«, nuk vjedhin libra, dhe ata qĂ« dinĂ« nuk janĂ« hajdutĂ«.”/ KultPlus.com

Rama: Porto Palermo zbukurohet nga tingujt e orkestrës simfonike të FA

Vajzat dhe djemtë e Orkestrës Simfonike të Forcave të Armatosura, dhuruan emocione dhe spektakël me performancën e tyre në kalanë e Porto Palermos, duke e bërë eksperiencën e pushuesve vendas, por edhe turistëve të huaj më të paharrueshme.

Kryeministri Edi Rama tha nĂ« njĂ« postim nĂ« rrjetet sociale, qĂ« “Porto Palermo, pikĂ«takimi mĂ« i veçantĂ« i pasurisĂ« natyrore me trashĂ«giminĂ« kulturore qĂ« zbukurohet edhe mĂ« shumĂ« nga tingujt e spektaklit tĂ« dhuruar nga Orkestra Simfonike e Forcave tĂ« Armatosura”.

Në kuadër të sezonit turistik, Porto Palermo ishte ndalesa e radhës e formacionit të OSFA-së, shkruan atsh.Ky aktivitet përfaqëson një angazhim konkret të Forcave të Armatosura në mbështetje të jetës komunitare dhe nxitjes së turizmit kulturor në qytetet shqiptare.

Përmes këtij formacioni, Forcat e Armatosura kontribuojnë në gjallërimin e jetës sociale dhe kulturore, duke sjellë një produkt artistik të aksesueshëm për publikun vendas dhe vizitorët.

❌