❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Restaurohet ikona e çmuar nĂ« Muzeun Ikonografik “Onufri”

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ Pas muajsh pune tĂ« kujdesshme nĂ« laboratorin e restaurimit tĂ« Muzeut “Onufri” nĂ« Berat, restauratori Erion Lezi pĂ«rfundoi me sukses ndĂ«rhyrjen nĂ« ikonĂ«n “ShĂ«n Maria me Krishtin dhe shenjtorĂ«â€œ.

Muzeu “Onufri” bĂ«ri tĂ« ditur se restaurimi i kujdesshĂ«m jo vetĂ«m qĂ« i ktheu ikonĂ«s bukurinĂ« origjinale, por siguroi edhe mbrojtjen e saj pĂ«r brezat qĂ« vijnĂ«.

“ShĂ«n Maria me Krishtin dhe shenjtorĂ«â€ Ă«shtĂ« njĂ« vepĂ«r e rrallĂ«, me origjinĂ« nga kisha e “ShĂ«n TriadhĂ«s” nĂ« KalanĂ« e Beratit , tĂ« cilĂ«s iu rikthye drita dhe dinjiteti i saj artistik. Ikona Ă«shtĂ« realizuar nĂ« vitin 1805, por nuk i njihet autori. TashmĂ« ajo Ă«shtĂ« e ekspozuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« Muzeun “Onufri” si njĂ« thesar i çmuar ikonografik.

 

/e.r//a.f/

The post Restaurohet ikona e çmuar nĂ« Muzeun Ikonografik “Onufri” appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Johann Georg von Hahn, albanologu austriak i cili argumentoi autoktoninë e shqiptarëve

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ Muzeu Historik KombĂ«tar kujtoi sot albanologun e shquar Johann Georg von Hahn.

Më 11 korrik 1811 lindi Johann Georg von Hahn (1811-1869), diplomati austriak i cili u bë edhe albanologu më i njohur i shekullit XIX dhe që luajti një rol të rëndësishëm në studimin dhe dokumentimin shkencor të gjuhës, kulturës dhe historisë shqiptare.

NĂ« vitet 1834-1843 shĂ«rbeu si gjykatĂ«s nĂ« krahina tĂ« ndryshme tĂ« GreqisĂ«, ku u njoh me popullsinĂ« shqiptare. MĂ« 1847-1850 ishte nĂ«nkonsull i AustrisĂ« pĂ«r “ShqipĂ«rinĂ« e Poshtme”, nĂ« JaninĂ«, ku punoi pĂ«r zotĂ«rimin dhe studimin e gjuhĂ«s shqipe me ndihmĂ«n e Kostandin Kristoforidhit dhe tĂ« Apostol Meksit. NdĂ«rkaq, bĂ«ri tre udhĂ«time nĂ« ShqipĂ«ri. Mblodhi tĂ« dhĂ«na pĂ«r historinĂ«, filologjinĂ« dhe folklorin shqiptar dhe ishte tejet i interesuar pĂ«r botĂ«n shpirtĂ«rore dhe historinĂ« e shqiptarĂ«ve dhe tĂ« arbĂ«reshĂ«ve tĂ« GreqisĂ«. Veç tĂ« tjerash, Hahn-i kĂ«rkoi nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri edhe lĂ«ndĂ«n pĂ«r veprĂ«n e tij madhore nĂ« tre vĂ«llime “Albanesische Studien” (Studime shqiptare), qĂ« u botua nĂ« vitin 1854. Aty ai argumentoi pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, nga njĂ« pikĂ«pamje shumĂ«disiplinare (historike, gjuhĂ«sore, etnografike, etj.), autoktoninĂ« e shqiptarĂ«ve, prejardhjen e tyre ilire dhe prejardhjen e shqipes nga ilirishtja, duke dĂ«shmuar pĂ«rkatĂ«sinĂ« e shqipes si gjuhĂ« e familjes indoevropiane. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, teza e tij u shfrytĂ«zua nga ideologĂ«t e Rilindjes KombĂ«tare Shqiptare pĂ«r vetĂ«dijesimin kombĂ«tar tĂ« popullit dhe pĂ«r argumentimin e sĂ« drejtĂ«s historike pĂ«r autonomi e shtet tĂ« pavarur, qĂ« do tĂ« pĂ«rfshinte tĂ« gjitha territoret e banuara nga shqiptarĂ«t.

/e.r//r.e//a.f/

The post Johann Georg von Hahn, albanologu austriak i cili argumentoi autoktoninë e shqiptarëve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Gonxhja: Mbi 560 mijë vizitorë në sitet kulturore, 74% rritje krahasuar me vitin 2023

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ Ministri i EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, bĂ«ri publike sot statistikat e vizitueshmĂ«risĂ« sĂ« siteve kulturore nĂ« gjysmĂ«n e parĂ« tĂ« vitit.

Sitet tona kulturore kanë mirëpritur 569.089 vizitorë gjatë periudhës janar-qershor 2025. Rritja llogaritet në 74% krahasuar me vitin 2023, ndërsa sa i përket të ardhurave, ato janë shtuar me 119% krahasuar po me 2023-shin.

5 destinacionet e preferuara të vizitorëve janë:

– Parku Arkeologjik Butrint, me 105.623 vizitorĂ«;

– Kalaja GjirokastĂ«r, me 92,999 vizitorĂ«;

– Parku Arkeologjik ShkodĂ«r, me 79.885 vizitorĂ«;

– Muzeu “Gjergj Kastrioti” KrujĂ«, me 74.636 vizitorĂ«;

– Parku Arkeologjik Apoloni, me 58.059 vizitorĂ«.

Pjesa më e madhe e turistëve duket se preferojnë të vizitojnë parqet arkeologjike, më pas renditen muzetë kombëtarë dhe kalatë e monumentet e tjera të kulturës.

Me nisjen e sezonit turistik, oraret e vizitave janë zgjatur deri në orën 19:00 në të gjitha sitet kulturore.

/e.r//a.f//r.e/

The post Gonxhja: Mbi 560 mijë vizitorë në sitet kulturore, 74% rritje krahasuar me vitin 2023 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Andon Zako Çajupi, dramaturgu dhe patrioti i shquar i Rilindjes KombĂ«tare

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ MĂ« 11 korrik tĂ« vitit 1930 ndĂ«rroi jetĂ« dramaturgu atdhetar, Andon Zako Çajupi.

Emrin e vĂ«rtetĂ« e kishte Andon Çako, ndonĂ«se identifikohet gjerĂ«sisht si “Çajupi”, duke mbartur kĂ«shtu nĂ« krijimtarinĂ« e tij, gjurmĂ« tĂ« vendlindjes, ZagorisĂ«, ku gjendet mali prej nga vjen pseudonimi letrar.

Pas shkollimit bazĂ«, e la ZagorinĂ« pĂ«r t’iu bashkuar tĂ« atit, Harito Çakos, veprimtar nĂ« lĂ«vizjen atdhetare. Ndoqi njĂ« kolegj francez, prej tĂ« cilit kultivoi njohuri tĂ« larmishme. I pajisur me botĂ«kuptim evropian, do t’i drejtohej GjenevĂ«s, ku kreu studimet pĂ«r drejtĂ«si.

MĂ« tej, u vendos nĂ« Kajro dhe nisi tĂ« ushtronte profesionin e avokatit. Do tĂ« hiqte dorĂ« nga kjo detyrĂ« pĂ«r t’iu pĂ«rkushtuar lĂ«vizjes patriotike tĂ« shqiptarĂ«ve tĂ« ngulimeve tĂ« Egjiptit. U bĂ« figurĂ« protagoniste e shoqĂ«risĂ« atdhetare e kulturore tĂ« atjeshme, pĂ«rmes pĂ«rpjekjeve pĂ«r tĂ« siguruar mbrojtjen e interesave tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe tĂ« popullit shqiptar.

PĂ«rmbledhja poetike “Baba Tomorri” (1902) qĂ« pĂ«rfshin edhe komedinĂ« “KatĂ«rmbĂ«dhjetĂ« vjeç dhĂ«ndĂ«rr”, veçohet si vepra e tij kryesore. Sa ishte gjallĂ« iu botuan “PĂ«rrallat e La Fontenit” (1921) pĂ«rshtatur prej tij nĂ« shqip, “Lulet e Hindit” (1922), njĂ« sĂ«rĂ« vjershash tĂ« letĂ«rsisĂ« sanskritishte. Pena e tij u vlerĂ«sua edhe nĂ« rrafshin e publicistikĂ«s tĂ« kohĂ«s, sidomos me pamfletin “Klubi i Selanikut” (1909).

/e.r//r.e//a.f/

The post Andon Zako Çajupi, dramaturgu dhe patrioti i shquar i Rilindjes KombĂ«tare appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Dita Ndërkombëtare e Kuajve

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ Sot Ă«shtĂ« Dita NdĂ«rkombĂ«tare e Kuajve.

Pak kafshë kanë kontribuar në përparimin njerëzor aq thellësisht dhe në heshtje, sa kali. Nga nomadët e lashtë në stepat euroaziatike deri tek arenat moderne olimpike dhe hambarët e oborrit të shtëpisë, kuajt kanë bartur mallra, kanë lëruar fusha, kanë fituar luftëra dhe kanë ngushëlluar zemrat e njerëzve.

Edhe në botën e sotme të teknologjisë së lartë, kuajt e ngarkuar ende punojnë në ferma organike, rojat e pyjeve dhe jetës së egër ende i përdorin dhe gjithashtu kuajt poni përdoren si terapi për fëmijët e shtruar në spitale.

Asambleja e PĂ«rgjithshme e Kombeve tĂ« Bashkuara, mĂ« 3 qershor 2025, shpalli 11 korrikun “DitĂ«n BotĂ«rore tĂ« Kuajve”. Rezoluta u bĂ«n thirrje qeverive, shkollave, bizneseve dhe individĂ«ve tĂ« vlerĂ«sonin rolin e kuajve dhe tĂ« trajtojnĂ« sfidat me tĂ« cilat pĂ«rballen ata nĂ« botĂ«n moderne.

Të dhënat e FAO-s për vitin 2023 numërojnë rreth 60.8 milionë kuaj globalisht, por të shpërndarë në mënyrë të pabarabartë. Shtetet e Bashkuara kanë 2.41 milionë kuaj dhe poni në mbi 63,000 ferma (Regjistrimi i USDA 2022), ndërsa Bashkimi Evropian ka rreth 7 milionë kuaj dhe 800,000 vende pune në mbarështim, sport dhe turizëm. Në Mongoli, kuajt janë ende pjesë e jetës së përditshme me 3.4 milionë kuaj për 3.3 milionë njerëz.

Por kushtet me të cilat përballen kuajt po bëhen më të vështira. Sipas Organizatës Botërore Meteorologjike, viti 2024 ishte viti i parë i plotë me temperatura globale që kaluan 1.5 °C mbi nivelet paraindustriale. Kjo rrit stresin e nxehtësisë si për kuajt e punës ashtu edhe për kuajt sportivë. Nga korsitë e ftohjes në ngjarjet olimpike, te standardet e reja globale të mirëqenies, përshtatja ndaj një klime në ndryshim është tani thelbësore.

OKB thotë se, Dita Botërore e Kuajve është më shumë se një festë. Ajo është një thirrje për të mbrojtur një nga partneritetet më të vjetra të njerëzimit, i cili ende na ndihmon të ushqehemi, të mbështesim ekonomitë tona si dhe na ngre lart moralin duke na mbështetur psikologjikisht.

/e.r//r.e//a.f/

The post Dita Ndërkombëtare e Kuajve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

30-vjetori i gjenocidit në Srebrenicë

TIRANË, 11 korrik/ATSH/ 11 Korriku Ă«shtĂ« shpallur nga OKB si Dita NdĂ«rkombĂ«tare e Reflektimit dhe PĂ«rkujtimit tĂ« Gjenocidit tĂ« 1995 nĂ« SrebrenicĂ«.

Viti 2025 shënon 30-vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, ku në korrik të 1995-ës humbën jetën më shumë se 8 mijë boshnjakë myslimanë, mijëra të tjerë u zhvendosën dhe familje e komunitete u shkatërruan.

Lufta që pasoi shpërbërjen e ish-Jugosllavisë mori më shumë se 100,000 jetë në Bosnjë dhe Hercegovinë midis 1992 dhe 1995, kryesisht të myslimanëve boshnjakë dhe zhvendosi më shumë se dy milionë të tjerë.

Masakra në Srebrenicë shënoi një nga kapitujt më të errët të asaj lufte.

Në korrik 1995, ushtria serbe e Bosnjës pushtoi Srebrenicën, e cila ishte shpallur më parë një zonë e sigurt sipas Rezolutës 819 të Këshillit të Sigurimit të OKB. Ushtria serbe e Bosnjës vrau brutalisht mijëra burra dhe adoleshentë atje. Pjesa e mbetur e popullsisë muslimane boshnjake e pranishme në Srebrenicë, rreth 25 mijë gra, fëmijë dhe të moshuar, u transferuan me forcë jashtë enklavës. Kjo ishte masakra më e madhe në Evropë që nga Holokausti.

Deri më sot, vetëm disa ngjarje janë përcaktuar si gjenocid nga organet kompetente të drejtësisë. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) dhe Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) njohën masakrën e myslimanëve boshnjakë në Srebrenicë nga ushtria e Republikës Srpska si një akt gjenocidi.

/e.r//a.f//r.e/

The post 30-vjetori i gjenocidit në Srebrenicë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Gjon Mili Jazz & Blues Festival, sonte te “Reja” artistĂ« shqiptarĂ« dhe italianĂ«

TIRANË, 10 korrik/ATSH/ Gjon Mili Jazz & Blues Festival vijon rrugĂ«timin e tij me tĂ« tjerĂ« artistĂ«. Sot Ă«shtĂ« radha e Andi Kongo Trio dhe Swing Strings, drejtuar nga PjetĂ«r Guralumi. NdĂ«rkohĂ« Instituti Italian i KulturĂ«s njoftoi edhe pjesĂ«marrjen e trombistit Fulvio SigurtĂ .

Ky Ă«shtĂ« edicioni i katĂ«rt i Festivalit tĂ« xhazit dhe bluzit “Gjon Mili” dhe kĂ«tĂ« vit zhvillohet tek instalacioni “Reja”, ku hyrja Ă«shtĂ« e lirĂ« pĂ«r kĂ«do.

Trombisti Fulvio SigurtĂ , i cili sonte do tĂ« performojĂ« pĂ«r publikun e TiranĂ«s, u formua artistikisht pranĂ« Konservatorit “L. Marenzio” nĂ« Brescia, shkollĂ«s sĂ« muzikĂ«s “Berklee” nĂ« Boston dhe shkollĂ«s sĂ« muzikĂ«s “Guildhall” nĂ« LondĂ«r, qyteti ku jetoi mĂ« pas nga viti 2003, deri nĂ« vitin 2019.

Ai ka bashkëpunuar artistikisht në projekte të një natyre shumë të larmishme, duke nisur nga formacionet klasike dhe Big Band, deri te produksionet që takojnë teatrin, baletin bashkëkohor dhe muzikën elektronike, duke bashkëpunuar me emra të rëndësishëm të skenës kombëtare dhe ndërkombëtare të xhazit. Aktiviteti i tij si sideman (muzikant mbështetës) përfshin më shumë se 40 albume.

Që nga viti 2015, punon si docent pranë Konservatorit të Rovigos dhe në seminaret verore të Siena Jazz dhe Nuoro Jazz.

/e.r//a.f//r.e/

The post Gjon Mili Jazz & Blues Festival, sonte te “Reja” artistĂ« shqiptarĂ« dhe italianĂ« appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kalaja e Gjirokastrës plot me turistë të mahnitur nga pamja që ofron

TIRANË, 10 korrik/ATSH/ Kalaja e GjirokastrĂ«s priti njĂ« numĂ«r tĂ« madh vizitorĂ«sh, ashtu siç ndodh shpesh kĂ«to ditĂ« tĂ« sezonit turistik. “DRTK GjirokastĂ«r” publikoi pamjet plot jetĂ«, histori dhe zĂ«ra nga e gjithĂ« bota, qĂ« enden mureve tĂ« gurta.

Vizitorë vendas dhe nga bota që ecin mbi gurët shekullorë, grupe turistike që vizitojnë dhe prijnë drejt historisë, aparate që shkrepin kujtime, kjo është pamja që ofron qyteti mijëravjeçar.

Panorama nga kalaja e Gjirokastrës është një pamje që ngjall kureshtje te vizitorët, të interesuar për historinë dhe kulturën që ky qytet mbart.

Gjirokastra, apo siç njihet ndryshe “qyteti i gurtĂ«â€, Ă«shtĂ« ndĂ«r qytetet mĂ« tĂ« bukura nĂ« jug tĂ« ShqipĂ«risĂ«. Me vlera tĂ« shumĂ«fishta qĂ« ka ky qytet-muze Ă«shtĂ« pranuar ndĂ«r tĂ« parĂ«t qytete nĂ« UNESCO. Simboli kryesor i qytetit Ă«shtĂ« Kalaja. Ajo Ă«shtĂ« e vendosur mbi njĂ« kodĂ«r pak tĂ« shkĂ«putur nga Mali i GjerĂ«, e ngritur nĂ« njĂ« pikĂ« vrojtuese rreth 370 m mbi nivelin e detit.

Që në hyrje të kështjellës gjendet galeria e topave dhe një koleksion i armëve që janë mbledhur që nga lashtësia e deri në Luftën e Parë dhe të Dytë Botërore. Pranë mureve, në pjesën ku qëndron aeroplani shpaloset një peizazh mahnitës i të gjithë luginës së lumit Drino dhe maleve gjetkë.

Me gjithë vlerat që posedon, ajo është tejet atraktive për turistë nga mbarë bota.

/e.r//r.e//a.f/

The post Kalaja e Gjirokastrës plot me turistë të mahnitur nga pamja që ofron appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

COD, 10 vjet nga hapja e Këshillit të Ministrave për artin dhe publikun

TIRANË, 9 korrik/ATSH/ Qendra pĂ«r Hapje dhe Dialog (COD) kremtoi 10-vjetorin e krijimit.

“NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor tĂ« veçantĂ«, u rikthyem te rrĂ«njĂ«t pĂ«r tĂ« reflektuar mbi njĂ« dekadĂ« pune, krijimtarie dhe bashkĂ«punimi”, shkroi drejtoresha e COD-it, Jetona Koçibelli, nĂ« profilin online tĂ« kĂ«saj qendre.

COD-i lindi 10 vjet më parë, në 8 korrik 2015, si një nismë vizionare për të hapur godinën e Këshillit të Ministrave për publikun.

Prej vitit 2015, COD është kthyer në një model të veçantë të ndërthurjes së politikës me artin, kulturën dhe dialogun, duke mirëpritur mijëra vizitorë, figura publike, artistë e krijues nga mbarë bota. Gjatë kësaj dekade, COD ka qenë një tribunë e hapur për ide të reja, ekspozita, diskutime publike dhe promovime që nxisin frymën e gjithëpërfshirjes dhe transparencës.

Në një atmosferë të ngrohtë dhe miqësore, bashkëpunëtorë të COD-it ndër vite u mblodhën në mjediset e Këshillit të Ministrave për të ndarë kujtime, ide dhe mesazhe frymëzimi për të ardhmen e kësaj qendre jo vetëm si një hapësirë, por si një vizion i përbashkët për dialog dhe zhvillim kulturor.

10-vjetori i COD-it. Fotot nga Andri Hoxha
1 nga 22

/e.r/a.f/r.e/

The post COD, 10 vjet nga hapja e Këshillit të Ministrave për artin dhe publikun appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Ndërhyrje konservuese në muralen e Manastirit të Shën Mërisë në Apoloni

TIRANË, 9 korrik /ATSH/ Instituti KombĂ«tar i TrashĂ«gimisĂ« Kulturore ka nisur punimet konservuese nĂ« njĂ« nga kryeveprat e artit bizantin shqiptar.

Sektori i Veprave të Artit, në bashkëpunim me Parkun Arkeologjik të Apolonisë, po kryejnë ndërhyrje konservuese në pikturën murale të trapezërisë së Manastirit të Shën Mërisë në Apoloni. Kjo murale është një vepër unike e realizuar në gjysmën e dytë të shekullit XIII dhe një ndër më të rëndësishmet e artit bizantin në Shqipëri.

IKTK bëri të ditur se, aktualisht po kryhet konsolidimi i shtresave përgatitore të pikturës me suportin në murin jugor dhe verior të objektit.

Mozaikët pranë trapezerisë (mencës së murgjëve), portiku i Kishës me kolonadën e bukur prej tetë shtyllash, ikonat dhe pikturat murale, krijojnë një kompleks mjaft sugjestiv. Ndërtuar majë një kodre, me peizazhin që përfshin rrënojat mijëravjeçare të Parkut Arkeologjik të Apolonisë, Fushën e Myzeqesë dhe Detin Adriatik, Manastiri dhe Kisha e Shën Mërisë përbëjnë një nga komplekset fetare më mbresëlënëse që mund të vizitoni në të gjithë vendin.

Ky takim mes Antikitetit dhe arkitekturës bizantine, së bashku me Muzeun Arkeologjik të pozicionuar brenda Manastirit, e bëjnë këtë kompleks tejet të rrallë për nga vlerat historike, arkitekturore, kulturore e fetare.

/r.e//a.f/

The post Ndërhyrje konservuese në muralen e Manastirit të Shën Mërisë në Apoloni appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Lezha binjakëzohet me bashkinë arbëreshe San Demetrio Corone

TIRANË, 7 korrik/ATSH/ Sot finalizohet binjakĂ«zimi mes San Demetrio Corone dhe bashkisĂ« sĂ« LezhĂ«s, njĂ« hap institucional ky pĂ«r bashkĂ«punim kulturor, arsimor dhe ekonomik.

Vizita e para pak ditĂ«sh e Presidentit Bajram Begaj nĂ« Kozenca tĂ« KalabrisĂ«, gjatĂ« sĂ« cilĂ«s u inaugurua godina e re e bashkisĂ« sĂ« San Demetrio Corone, ndikoi pĂ«r fuqizimin e lidhjeve historike shqiptaro–arbĂ«reshe. Ajo vizitĂ« nĂ«nvizoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e pĂ«rkrahjes sĂ« gjuhĂ«s, kulturĂ«s dhe traditĂ«s arbĂ«reshe nga shteti shqiptar.

Qyteza e San Demetrio Corone, e drejtuar nga kryetari i bashkisë Ernesto Madeo do të lidhet me Lezhën, duke sjellë kështu një lidhje institucionale dhe kulturore që është rezultat i rrënjëve dhe një historie të përbashkët, veçanërisht duke e parë këtë për të përparuar në të ardhmen.

“Ky nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« pakt midis dy institucioneve, por pĂ«rqafimi midis dy komuniteteve qĂ« ndajnĂ« njĂ« gjuhĂ«, njĂ« kujtesĂ« historike dhe njĂ« ndjenjĂ« tĂ« thellĂ« pĂ«rkatĂ«sie. ËshtĂ« detyra jonĂ« ta kultivojmĂ« dhe ta rrisim kĂ«tĂ« lidhje pĂ«r brezat e ardhshĂ«m”, u shpreh Madeo.

Ky binjakëzim do të përfshijë krijimin e projekteve të përbashkëta, shkëmbimet kulturore midis shkollave, si dhe veprimtari reale të rezervuara për vazhdimin dhe ruajtjen e gjuhës dhe traditave.

/r.e//a.f/

The post Lezha binjakëzohet me bashkinë arbëreshe San Demetrio Corone appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Kujtim Spahivogli, regjisori i shquar i teatrit shqiptar

TIRANË, 7 korrik/ATSH/ Pas tatĂ«pjetĂ«s qĂ« shoqĂ«roi linçimin e drejtuesve dhe pjesĂ«marrĂ«sve tĂ« Festivalit tĂ« 11-tĂ« tĂ« KĂ«ngĂ«s, njĂ« grup shkrimtarĂ«sh dhe dramaturgu Kujtim Spahivogli ishin nĂ« objektiv tĂ« kritikĂ«s pĂ«r shfaqje tĂ« huaja.

Pavarësisht mjeshtërisë regjisoriale, Kujtim Spahivogli, i cili u nda nga jeta në 7 korrik 1987, u nderua vetëm pas vdekjes si Artist i Popullit.

Ai ishte njĂ« ndĂ«r studentĂ«t brilantĂ« tĂ« ardhur nga studimet nĂ« Bashkimin Sovjetik. NĂ« vitin 1956 u emĂ«rua aktor nĂ« Teatrin KombĂ«tar. Roli i tij i parĂ« nĂ« skenĂ«n e Teatrit KombĂ«tar ishte Xherxhinski nĂ« dramĂ«n “OrĂ«t e Kremlinit”, dhe mĂ« pas vijnĂ« njĂ« sĂ«rĂ« rolesh nĂ« dramat “Majlinda”, “NĂ« anĂ«n tjetĂ«r”, “Dragoi i DragobisĂ«â€, “Hamleti”, etj.

MĂ« tej, Spahivogli u shqua si regjisor dhe pedagog nĂ« Institutin e LartĂ« tĂ« Arteve, duke vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ« pjesĂ« tĂ« njohura sikurse ishin “I çuditshmi” dhe “Karnavalet e Korçës”. Spahivogli ishte krijues dhe drejtues i Teatrit tĂ« tĂ« Rinjve, i cili u krijua pranĂ« Institutit tĂ« LartĂ« tĂ« Arteve. NĂ« mesin e krijimeve tĂ« tij, veçohet pĂ«r nga suksesi i menjĂ«hershĂ«m drama “NjĂ« shok i klasĂ«s sonĂ«â€. Gjithashtu, lĂ«vroi nĂ« poezi dhe nĂ« publicistikĂ«.

Në vitin 1973 e larguan nga teatri dhe Instituti i Lartë i Arteve. Me prishjen e marrëdhënieve diplomatike me Bashkimin Sovjetik, studentët që kishin studiuar atje, regjimi komunist i shihte si armiq të mundshëm. Ai u akuzua se dramat e tij sillnin shthurjen morale të femrës dhe jo emancipim.

Sot, emrin e Kujtim Spahivoglit e mban Teatri Kombëtar Eksperimental.

/e.r//r.e//a.f/

The post Kujtim Spahivogli, regjisori i shquar i teatrit shqiptar appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Nis turneu veror i artistëve të TKOBAP-së

TIRANË, 7 korrik/ATSH/ Si çdo sezon veror, Teatri KombĂ«tar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor do tĂ« ndĂ«rmarrĂ« njĂ« turne mbarĂ«kombĂ«tar, duke ftuar artdashĂ«sit ta ndjekin nĂ« kĂ«tĂ« rrugĂ«tim plot art, emocione dhe udhĂ«time muzikore.

Artistët e Operas por edhe të Ansamblit Popullor do të dalin nga skena e Tiranës për të interpretuar në qytete si Berati, Durrësi, Gjirokastra, Ulqini, Tetova e Gjeneva, ku korriku sjell një kalendar të mbushur me shfaqje që i japin shpirt verës shqiptare.

Artdashësit do të mund të ndjekin balet nën yje, muzikë dhome që përqafohet me tingujt e stinës dhe bashkëpunime që lidhin trojet përmes artit. Këto janë vetëm disa nga surprizat që premton për këtë sezon veror TKOBAP.

NĂ« datĂ«n 10 korrik, “Mullixhesha e bukur”, vepĂ«r qĂ« sapo Ă«shtĂ« prezantuar nĂ« TiranĂ«, do tĂ« shfaqet nĂ« Pallatin e KulturĂ«s tĂ« Beratit. Po nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n ditĂ«, nĂ« GjenevĂ« tĂ« ZvicrĂ«s do tĂ« jepet shfaqja “Side event” me pjesĂ« tĂ« muzikĂ«s folklorike.

NĂ« 11 korrik do tĂ« jetĂ« Amfiteatri i DurrĂ«sit ai qĂ« do tĂ« kthehet nĂ« skenĂ« pĂ«r balerinĂ«t e TKOB, me pjesĂ«n “From darkness to light”. NĂ« GjirokastĂ«r (15 korrik) do tĂ« vihet nĂ« skenĂ« baleti “Cantata”, ndĂ«rsa nĂ« Ulqin (17 korrik) do tĂ« performojnĂ« artistĂ«t e Ansamblit Popullor me “Folk on tour”.

Data 22 korrik do tĂ« jetĂ« e veçantĂ« pĂ«r TetovĂ«n, ku do tĂ« performojnĂ« 3 ansamble njĂ«herĂ«sh: Ansambli Popullor i ShqipĂ«risĂ«, Ansambli “Shota” i KosovĂ«s dhe Ansambli i MaqedonisĂ« sĂ« Veriut.

/e.r//r.e//a.f/

The post Nis turneu veror i artistëve të TKOBAP-së appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Aleks Buda, historiani i shquar dhe kryeakademiku i parë i ASHSH

TIRANË, 7 korrik/ATSH/ MĂ« 7 korrik tĂ« vitit 1993 u nda nga jeta kryetari i parĂ« i AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Aleks Buda (1910-1993).

Aleks Buda ishte personalitet i historiografisĂ« dhe i kulturĂ«s shqiptare nĂ« gjysmĂ«n e dytĂ« tĂ« shek. XX, kryetar i parĂ« i ASHSH (1972–1993), MĂ«sues i Popullit. Lindi nĂ« Elbasan nĂ« njĂ« familje tĂ« njohur intelektuale. ShkollĂ«n fillore e kreu nĂ« Leçe (Lecce, Itali), tĂ« mesmen nĂ« Zalcburg (Salzburg, Austri), studimet e larta nĂ« Fakultetin e FilozofisĂ« (dega filozofi-letĂ«rsi) tĂ« Universitetit tĂ« VjenĂ«s (1929–1935).

MĂ« pas (1939-1943) punoi si mĂ«sues nĂ« Liceun e TiranĂ«s e nĂ« atĂ« tĂ« Korçës. Ai mori pjesĂ« nĂ« LĂ«vizjen ANÇ; mĂ« 1944 u zgjodh nĂ«nkryetar i KĂ«shillit ANÇ tĂ« qarkut tĂ« Elbasanit.

Në vitet 1945-1946 ishte drejtor i Bibliotekës Kombëtare. Me formimin më 1955 të Institutit të Historisë e të Gjuhësisë Aleks Buda si një ndër organizatorët e tij dhe punonjësit shkencorë më me përvojë, themeloi sektorin e historisë së Mesjetës dhe me këtë hodhi bazat e mediavistikës shqiptare.

Buda ishte historiani i vetëm që mori pjesë në Kongresin e Drejtshkrimit Shqiptar të mbajtur në Tiranë në datat 20-25 nëntor 1972.

Konsiderohej si studiuesi kryesor shqiptar i historisë ilire. Bazuar në hipotezën e origjinës ilire të shqiptarëve, Buda është shprehur se shqiptarët u përkasin banorëve më të vjetër të Ballkanit dhe madje edhe të Evropës.

Punoi veçanërisht për përgatitjen e historianëve të rinj e sidomos të studiuesve të historisë mesjetare të Shqipërisë. Si kryetar i ASHSH, Aleks Buda dha një kontribut të çmuar në organizimin e punës kërkimore-shkencore sidomos në fushën e albanologjisë.

Ka marrĂ« “Çmimin e RepublikĂ«s” tĂ« shkallĂ«s sĂ« parĂ«, Ă«shtĂ« dekoruar me “Urdhrin e LirisĂ«â€ tĂ« klasit I dhe me “Urdhrin e Flamurit tĂ« PunĂ«s” tĂ« kl. I. Presidenti i RepublikĂ«s sĂ« AustrisĂ« e ka dekoruar mĂ« “Medaljen e Madhe tĂ« ArtĂ«â€ (1990).

/a.f/

The post Aleks Buda, historiani i shquar dhe kryeakademiku i parë i ASHSH appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Llixhat e Dimalit, pasuri natyrore me vlera kurative

TIRANË, 6 korrik/ATSH/ Llixhat e Dimalit janĂ« tĂ« njohura pĂ«r vlerat e tyre kurative dhe frekuentohen nga qytetarĂ« tĂ« shumtĂ« nga e gjithĂ« ShqipĂ«ria.

Këto llixha gjatë verës frekuentohen nga banorët e zonës por edhe nga qytetarë të Kuçovës dhe Beratit. Vetitë kurative të ujërave termale të kësaj zone njiheshin që në fillim të shekullit XX-të. Ujërat e këtyre llixhave kanë prani të lartë squfuri dhe burojnë nga Shpiragu.

Vizitorët në këto llixha shtohen kryesisht muajve të verës, pasi llixhat e Dimalit janë me ujë të ftohtë. Ujërat termale në Bashkinë Dimal, dikur e njohur si qyteza Ura Vajgurore, kanë ekzistuar prej kohësh dhe janë përdorur kryesisht nga banorët vendas të cilët kanë lehtësuar përmes tyre simptomat e sëmundjeve reumatizmale.

E veçanta e këtyre burimeve natyrore është uji i ftohtë me prezencë squfuri që krijon një baltë të zezë, që gjithashtu mendohet se është kurative. /j.p/

 

1 nga 4

The post Llixhat e Dimalit, pasuri natyrore me vlera kurative appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

40 mijĂ« vizitorĂ« nĂ« Muzeun “Onufri”, kryesojnĂ« polakĂ«t

TIRANË, 5 korrik/ATSH/ Muzeu Ikonografik “Onufri” Ă«shtĂ« i pozicionuar nĂ« zemĂ«r tĂ« KalasĂ« sĂ« Beratit dhe mirĂ«pret çdo ditĂ« vizitorĂ« nga e gjithĂ« bota.

Drejtori i QendrĂ«s Muzeore Berat, Miklor Pasku, tha pĂ«r ATSH-nĂ« se Muzeu i IkonografisĂ« “Onufri”, 6-mujorin e parĂ« tĂ« vitit u vizitua nga 40 mijĂ« persona.

Sipas drejtorit Pasku, shumicën e vizitorëve, edhe në këto ditë të nxehta vere, e përbëjnë turistët e huaj. Nga vizitorët e huaj kryesojnë polakët dhe më pas renditen francezët, italianët, vizitorët nga SHBA dhe nga Azia.

Muzeu “Onufri” Ă«shtĂ« njĂ« destinacion i dashur pĂ«r ata qĂ« kĂ«rkojnĂ« historinĂ«, bukurinĂ« dhe shpirtin e ikonave. Ky muze u çel mĂ« 27 shkurt tĂ« vitit 1986, me nismĂ«n e shumĂ« personaliteteve e specialistĂ«ve tĂ« kulturĂ«s, tĂ« cilĂ«t bĂ«nĂ« tĂ« mundur qĂ« thesari i madh i ikonave dhe objekteve liturgjike qĂ« rrinin tĂ« arkivuara prej vitesh, pas ndalimit tĂ« ushtrimit tĂ« besimit, tĂ« ekspozoheshin pĂ«r publikun nĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin artistik e historik.

Ky muze, i cili aktualisht gĂ«zon statusin Muze KombĂ«tar, Ă«shtĂ« njĂ« nga muzetĂ« mĂ« tĂ« vizituar nĂ« ShqipĂ«ri. I vendosur nĂ« ambientet e Katedrales “Fjetja e HyjĂ«lindĂ«ses” e shekullit tĂ« 18-tĂ«, ky muze Ă«shtĂ« njĂ« nga emblemat e trashĂ«gimisĂ« kulturore kombĂ«tare dhe krenaria e pasurive historike e fetare tĂ« Beratit. /j.p/

1 nga 5

The post 40 mijĂ« vizitorĂ« nĂ« Muzeun “Onufri”, kryesojnĂ« polakĂ«t appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Fotogaleri – Apolonia “joshje” e fortĂ« pĂ«r vizitorĂ«t e huaj

TIRANË, 5 korrik/ATSH/ Apolonia Ă«shtĂ« ndĂ«r parqet arkeologjike mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« vend dhe pret njĂ« numĂ«r relativisht tĂ« lartĂ« vizitorĂ«sh gjatĂ« njĂ« viti, tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« kombĂ«sive tĂ« ndryshme, por shumica vijnĂ« nga Evropa PerĂ«ndimore.

Drejtoresha e Parkut Arkeologjik të Apolonisë, Ornela Dyrmishaj, në një komunikim me ATSH-në tha se, vizitorët kanë qenë çdo vit në rritje konstante, pas bllokimit nga pandemia në 2020, duke arritur kulmin gjatë vitit të kaluar, me mbi 121 mijë vizitorë.

“Edhe kĂ«tĂ« vit, gjatĂ« kĂ«tij 6-mujori, kemi rritje nĂ« numrin e vizitorĂ«ve sidomos atyre qĂ« vijnĂ« nga Franca, Gjermania dhe Holanda. KĂ«tĂ« 6-mujor kemi mbi 58 mijĂ« vizitorĂ« nĂ« PAA”, tha drejtoresha Dyrmishaj.

Megjithëse vizitorët e huaj kryesojnë në statistika, edhe shqiptarët përbëjnë një numër të konsiderueshëm, sidomos gjatë fundjavave kur lëvizin me familjen drejt jugut të vendit. Kjo vihet re kryesisht gjatë sezonit veror, në muajt korrik -gusht, kur fluksi i turistëve me grupe reduktohet ndjeshëm dhe ia lë vendin turistëve individualë apo familjarë.

Vizitorët e këtij parku, përveç qytetit antik të Apolonisë dhe monumenteve të tij, mund të shohin edhe objekte të tjera të vendosura në muzeun brenda parkut. Ky muze Arkeologjik është ndër më të pasurit e vendit, me objekte unike jo vetëm për Shqipërinë, por edhe përtej saj.

Dyrmishaj thotĂ« se vizitat mund tĂ« bĂ«hen edhe mĂ« argĂ«tuese nĂ«pĂ«rmjet aplikacioneve digjitale si Apolonia-Bylis Parks dhe Action Bound ‘’Apollo Deus Solis’’, si informuese por edhe lojĂ« interaktive pĂ«r vizitorĂ«t me fĂ«mijĂ«t e tyre.

GjatĂ« sezonit turistik, ky park u ofron turistĂ«ve edhe aktivitete kulturore, edukuese dhe interaktive, ku njihen jo vetĂ«m me traditat myzeqare nĂ«pĂ«rmjet FestĂ«s sĂ« Grurit, Art Koloni, ekspozitave fotografike, Teatrit Rinor, simulimeve tĂ« gĂ«rmimeve arkeologjike me ‘’Arkeologun e vogĂ«l’’ apo edhe podcast-eve si dhe mbrĂ«mjeve artistike qĂ« zhvillohen gjatĂ« muajve tĂ« verĂ«s.

Këto aktivitete kanë në fokus jo vetëm vizitorët vendas por edhe ata të huaj, të cilët gjatë muajit qershor u njohën jo vetëm me trashëgiminë kulturore arkeologjike por edhe me këto aktivitete, të cilat zhvillohen në bashkëpunim me Bashkinë Fier, shoqatat e artit, qendrën rinore Epoka e Re, Bankën e Shqipërisë apo shkollat e Bashkisë Fier, etj.

Drejtoresha e PAA-së theksoi se parku ka si aktivitet të tij të përvitshëm edhe kërkimin shkencor arkeologjik nga 2 misionet arkeologjike, të cilët si çdo vit rifillojnë gërmimin arkeologjik gjatë muajve gusht-shtator duke pasur në fokus sqarimin dhe njohjen e zhvillimit të qytetit dhe marrëdhënieve social-ekonomike.

Por PAA, gjatë këtij viti, ka një sërë investimesh me mbështetjen e MEKI-it dhe Fondit Shqiptar të Zhvillimit, për parkimin e ri, krijimin e shtigjeve të reja dhe sinjalistikën informuese/drejtuese si dhe zonën e infopoint të parkut, duke i krijuar atij një hapje të re për vizitorët. Gjithashtu, ka edhe një investim shumë i rëndësishëm për shtimin e sigurisë në park, mbështetur nga UNESCO dhe MEKI.

Parku Arkeologjik Apoloni. Fotot nga Andri Hoxha
1 nga 24

The post Fotogaleri – Apolonia “joshje” e fortĂ« pĂ«r vizitorĂ«t e huaj appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Pesë kostumet karakteristike të Dumresë

TIRANË, 4 korrik/ATSH/ Dumreja mund tĂ« konsiderohet si zemra etnografike e ShqipĂ«risĂ« sĂ« Mesme. E njohur pĂ«r relievin karstik dhe liqenet natyrore, Dumreja ruan gjurmĂ« tĂ« qytetĂ«rimeve tĂ« lashta dhe pasuri tĂ« çmuara etnografike.

Kjo zonë ka edhe 5 kostumet e saj, pjesë e kostumeve popullore shqiptare. Këto pesë kostume popullore karakteristike, të punuara në tezgjah, dëshmojnë trashëgiminë dhe identitetin e kësaj treve. Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore sjell imazhe të këtyre kostumeve karakteristike, te cilat ende ruhen nëpër familjet e zonës dhe përdoren në festa dhe ditë të veçanta si simbol krenarie dhe tradite.

Folklori i zonës, si në veshje ashtu edhe në interpretime, i përket zonës toske të Shqipërisë.

Dumreja ka këngët dhe vallet tipike të saj. Këngët këndohen në grupe prej 4-5 personash ne mënyre polifonike, ku njëri është këngëtari dhe pjestarët e tjerë mbajne iso. Ndër grupet më të mirënjohur shquhet grupi folklorik i Belshit, i cili ka marrë pjesë në Festivalin Folklorik Kombëtar të Gjirokastrës, por edhe në festivale ndërkombëtare, jashtë vendit.

The post Pesë kostumet karakteristike të Dumresë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Dita e Pavarësisë së SHBA

TIRANË, 4 korrik/ATSH/ Sot nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s festohet Dita e PavarĂ«sisĂ«. MĂ« 4 korrik 1776, u nĂ«nshkrua Deklarata e PavarĂ«sisĂ« sĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. 13 koloni tĂ« AmerikĂ«s sĂ« Veriut shpallĂ«n pavarĂ«sinĂ« nga MbretĂ«ria e Bashkuar, pĂ«rmes nĂ«nshkrimit tĂ« njĂ« deklarate qĂ« mbetet si referencĂ« e demokracisĂ« solide, e shtetit tĂ« sĂ« drejtĂ«s dhe tĂ« drejtave dhe lirive tĂ« individit.

“Ne besojmĂ« se kĂ«to tĂ« drejta janĂ« tĂ« natyrshme, se tĂ« gjithĂ« njerĂ«zit janĂ« krijuar tĂ« barabartĂ«, se krijuesi u ka dhĂ«nĂ« atyre disa tĂ« drejta tĂ« patjetĂ«rsueshme, si jeta, liria dhe kĂ«rkimi i lumturisĂ«. Ne besojmĂ« se pĂ«r tĂ« siguruar kĂ«to tĂ« drejta njerĂ«zit krijojnĂ« qeveri, tĂ« cilat i marrin fuqitĂ« e tyre me pĂ«lqimin e tĂ« qeverisurve, se sa herĂ« qĂ« njĂ« formĂ« qeverisjeje i minon kĂ«to qĂ«llime, Ă«shtĂ« e drejta e popullit ta ndryshojĂ«, apo ta heqĂ« atĂ«.” – shkruhet nĂ« DeklaratĂ« mbi thelbin e idesĂ« mbi lirinĂ« amerikane dhe mbi tĂ« drejtat e natyrshme tĂ« njerĂ«zve.

Roli i SHBA-ve ka qenë i vyer në momente kyçe të historisë kombëtare. Politika e presidentit Wilson ishte përcaktuese në ruajtjen e integritetit dhe të sovranitetit të Shqipërisë. Në vazhdën e saj u çimentua një partneritet i frytshëm që zgjati deri në instalimin e regjimit komunist. Akulli do të thyhej vetëm pas vdekjes së diktatorit Enver Hoxha, kur në 1987-ën pala amerikane iu drejtua Shqipërisë me disa kërkesa për vizita formale dhe miqësore. Por afrimi me SHBA u thellua me vizitën e ish sekretarit amerikan të shtetit, James Baker më 22 qershor 1991. Po ashtu, SHBA-të udhëhoqën aleancën perëndimore në shpëtimin e shqiptarëve të Kosovës nga spastrimi etnik i drejtuar prej Milosheviçit. /j.p/

The post Dita e Pavarësisë së SHBA appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Në rritje numri i turistëve që zgjedhin të vizitojnë Antigonenë

TIRANË, 4 korrik/ATSH/ Parku Arkeologjik Antigone ka njohur njĂ« rritje tĂ« numrit tĂ« vizitorĂ«ve pĂ«r periudhĂ«n janar-qershor 2025, me rreth 21% mĂ« shumĂ« se e njĂ«jta periudhĂ« e vitit tĂ« kaluar.

Gjithkush qĂ« ende nuk e ka vizituar kĂ«tĂ« park, duhet ta vendosĂ« nĂ« listĂ«n e bukurive shqiptare pĂ«r t’u vizituar kĂ«tĂ« verĂ«, pĂ«r t’u njohur me historinĂ«, bukurinĂ«, monumentet dhe historikun e tyre si dhe natyrĂ«n mahnitĂ«se qĂ« Antigonea ofron.

Parku Arkeologjik i Antigonesë shtrihet në rreth 92 hektarë. Antigonea u themelua nga Pirro, mbreti i Molosëve, në vitin 295 para Krishtit sipas emrit të gruas së tij. Antigonea, qyteti i dytë i provincës epiriote të Kaonias, pas Finiqit, si nga përmasat ashtu dhe nga rëndësia, kontrollonte të famshmen Via Egnatia që lidhte Dyrrachium (Durrësin), me Apoloninë dhe Orikumin me malësitë e Janinës dhe Epirit jugor.

Në Antigone mund të gjenden të gjitha periudhat historike të njerëzimit, që nga periudha prehistorike deri tek ajo moderne. Manastiri eremit i Spilesë, Kisha e Shën Kollit në Saraqinishtë, Mozaiku Paleokristian në Antigone, janë dëshmi të qarta të përqafimit dhe përhapjes së Kristianizmit në këtë zonë dhe në gjithë Luginën e Drinos. Ndërsa periudha otomane ka lënë gjurmët e saj në shtëpitë me arkitekturën e shekullit të 17-të dhe 18-të. /j.p/

1 nga 5

The post Në rritje numri i turistëve që zgjedhin të vizitojnë Antigonenë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

❌