❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Henrietta Lacks, gruaja që u bë e pavdekshme pa e ditur

Henrietta Lacks ishte njĂ« grua me ngjyrĂ«, e varfĂ«r, nĂ«nĂ« e pesĂ« fĂ«mijĂ«ve, qĂ« jetoi nĂ« shtetin e Virxhinias nĂ« AmerikĂ«, gjatĂ« viteve 1920–1951. Jeta e saj ishte e zakonshme, si ajo e shumĂ« grave tĂ« tjera, derisa nĂ« moshĂ«n vetĂ«m 31-vjeçare, u diagnostikua me njĂ« tumor agresiv. Ajo ndĂ«rroi jetĂ« shpejt, pa e ditur se çfarĂ« do tĂ« ndodhte mĂ« pas me trupin e saj.

GjatĂ« trajtimit nĂ« spitalin “Johns Hopkins”, mjekĂ«t morĂ«n mostra nga tumori i saj, pa lejen apo dijeninĂ« e saj, njĂ« praktikĂ« e zakonshme pĂ«r kohĂ«n dhe i dĂ«rguan nĂ« laboratorin e doktor George Otto Gey. Ajo qĂ« ndodhi me ato qeliza do tĂ« trondiste botĂ«n e mjekĂ«sisĂ«, pĂ«rcjellĂ« KultPlus.

Deri atëherë, asnjë qelizë njerëzore nuk kishte mbijetuar për më shumë se disa ditë jashtë trupit. Por qelizat e Henriettës ishin ndryshe, jo vetëm që mbijetuan, por nisën të shumoheshin pafundësisht. Ato ishin të pavdekshme.

KĂ«tyre qelizave iu dha njĂ« emĂ«r teknik: HeLa — duke marrĂ« dy shkronjat e para tĂ« emrit dhe mbiemrit tĂ« saj.

Qelizat HeLa u bënë themel i mijëra zbulimeve shkencore. Falë tyre u zhvillua vaksina kundër poliomelitit. U testuan ilaçe të reja. U arritën përparime në luftën kundër kancerit, HIV-it, infertilitetit. U studiuan sëmundjet gjenetike dhe madje u analizua sjellja e qelizave në hapësirë.

Por Henrietta
 nuk e mësoi kurrë këtë. As familja e saj.
Për dekada me radhë, askush nuk u tregoi atyre se një pjesë e saj jetonte ende, në miliarda qeliza të shpërndara në laboratorë të të gjithë botës.

Ajo u përdor pa leje, u harrua, u shpërfill. Por historia e saj sot është një simbol i fuqishëm: i racizmit sistemik në shkencë, i pabarazisë, i mungesës së së drejtës. Por edhe një kujtesë prekëse:
Ndonjëherë, një jetë e padukshme mund të ndryshojë fatin e njerëzimit.

Henrietta nuk ishte shkencëtare. Nuk ishte mjeke. Ishte thjesht një grua, një njeri.
Dhe pa e ditur, pa qenë asnjëherë në qendër të vëmendjes, u bë e përjetshme./KultPlus.com

Las Vegas pret shortin e Kupës së Botës 2026

Shorti i Botërorit 2026 në futboll do të zhvillohet më 5 dhjetor në Las Vegas, raportoi transmetuesi ESPN.

ESPN shtoi se Las Vegasi ishte vendi i mundshëm për shortin, por burime pranë vendit thanë se nuk do të zhvillohej atje.

Në vitin 1994, kur Shtetet e Bashkuara pritën për herë të fundit Kupën e Botës, shorti u mbajt në Qendrën e Konventave të Las Vegasit.

Ky vend është rezervuar tashmë për 5 dhjetor.

Organi qeverisës i futbollit FIFA nuk ka dhënë asnjë detaj në lidhje me shortin deri më tani.

Turneu i zgjeruar do të luhet në Shtetet e Bashkuara, Kanada dhe Meksikë me 48 ekipe nga 11 qershori deri më 19 korrik 2026.

Përveç tre organizatorëve të përfshirë drejtpërdrejt, 10 kombe janë kualifikuar deri më tani për Kupën e Botës.

Ato janë mbajtësit e titullit Argjentina, Brazili, Ekuadori, Zelanda e Re, Australia, Irani, Japonia, Koreja e Jugut dhe debutuesit Jordania dhe Uzbekistani.

Vetëm 42 nga 48 ekipet do të dihen deri në dhjetor.

Vendet rezervĂ« do tĂ« pĂ«rdoren nĂ« short pĂ«r gjashtĂ« ekipet e mbetura qĂ« do tĂ« kualifikohen nĂ«pĂ«rmjet ndeshjeve “play-off” nĂ« fillim tĂ« vitit 2026./ atsh/ KultPlus.com

’New Generation’, zĂ«rat e rinj tĂ« operĂ«s shpalosin punĂ«n me maestron RamĂłn Vargas

Flonja Haxhaj

NĂ« kuadĂ«r ‘Rame Lahaj International Opera Festival’, mbrĂ«mĂ«, nĂ« ambientet e Fakultetit tĂ« Arteve nĂ« PrishtinĂ«, u zhvillua njĂ« mbrĂ«mje e veçantĂ« koncertale me pjesĂ«marrjen e tĂ« rinjve premtues nĂ« fushĂ«n e kĂ«ndimit operistik nĂ« koncertin ‘New Generation’. Duke nisur nga ora 19:30, zĂ«ri i pasionit, pĂ«rkushtimit dhe talentit u shpalos me elegancĂ« pĂ«rpara publikut, shkruan KultPlus.

Ky koncert prezantonte punën e masterclassit të  veçantë të ofruar nga një prej yjeve të operës botërore, mjeshtri Ramon Vargas, i cili përmes përvojës së tij u dha të rinjve një mundësi të rrallë për të kultivuar më tej potencialin e tyre artistik.

Një punë një javore kulmoi me performancën e pjesëmarrësve të kësaj masterklase, një gjeneratë e re, por me pjekurinë dhe ambicien për të lënë gjurmë në skenat ndërkombëtare të operës. Programi, i kuruar me kujdes dhe elegancë, solli një mozaik të pasur operash klasike nga repertori ndërkombëtar.

Fromba Krasniqi hapi mbrĂ«mjen me interpretimin plot ndjeshmĂ«ri tĂ« “O mio babbino caro” nga opera Gianni Schicchi e G. Puccinit. MĂ« pas, Elvira Mazhiqi solli gjallĂ«rinĂ« dhe finesĂ«n e “Una voce poco fa” nga II Barbiere di Siviglia e Rossinit. Markela Jakaj preku emocionet e thella me “Depuis hier je cherche en vain mon maĂźtre” nga RomĂ©o et Juliette e C. Gounod.

Pas saj, Fiona Llapashtica u shfaq me elegancĂ«n lirike tĂ« “Ach, ich fĂŒhl’s” nga Die Zauberflöte tĂ«  Mozart. Valeria Beliman emocionoi publikun me interpretimin e ndjerĂ« tĂ« “Eccomi in lieta vesta
 Oh, quante volte” nga opera I Capuleti e i Montecchi .

Sory Kim dhe Laura Avila bashkuan zĂ«rat nĂ« duetin delikat “Sull’aria” nga Le Nozze di Figaro e Ë.A. Mozart. Luis Hernandez Luque impresionoi me notat e larta dhe virtuozitetin e tij nĂ« “Ah! Mes amis
 Pour mon Ăąme” nga La Fille du RĂ©giment e Donizettit.

Laura Avila riktheu atmosferĂ«n me karakterin dramatik tĂ« “Heia, heia, in den Bergen ist mein Heimatland” tĂ« KĂĄlmĂĄn. MĂ« pas Sory Kim shkĂ«lqeu me “È strano
 Ah, fors’ù lui
 Sempre libera” nga La Traviata e G. Verdit.

E pas tyre, Georgia Artemis mbushi sallĂ«n me solemnitetin e “Casta Diva” nga opera  Norma e  Bellinit.

PĂ«rmbyllja madhĂ«shtore i takoi duetit tĂ« Luis Hernandez-Luque dhe Valeria Beliman, tĂ« cilĂ«t sollĂ«n “Caro elisir sei mio
 Esulti pur la barbara” nga L’elisir d’amore e G. Donizettit, njĂ« interpretim i cili mbushi zemrat me dritĂ«n e shpresĂ«s dhe tĂ« sĂ« ardhmes sĂ« muzikĂ«s klasike.

Kjo mbrëmje, përveç se solli emocionin e kryeveprave të repertorit operistik, dëshmoi përpara publikut edhe potencialin e rrallë të gjeneratës së kësaj muzike në botë.

Pas këtij koncerti që ishte rezultat i punës së tij me gjeneratën e re, tenori Ramon Vargas, u shpreh për Kultlus se ndjehet i lumtur që ishte pjesë e RLIOF dhe se ky festival  është një mundësi e mirë për të ndryshuar jetën kulturore në Kosovë.

“Ishte njĂ« eksperiencĂ« e mrekullueshme, jam i lumtur qĂ« mora pjesĂ«. Shprsoj qĂ« ky festival tĂ« rritet akoma mĂ« shumĂ« pĂ«rgjatĂ« viteve. Mendoj se kjo ide pĂ«r tĂ« ndihmuar gjeneratat e reja Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe mendoj qĂ« Ă«pĂ«rmjet kĂ«tij festivali mund tĂ« bĂ«het njĂ« ndryshim i mirĂ« pĂ«r jetĂ«n kulturore nĂ« KosovĂ« dhe pĂ«r kĂ«tĂ« jam shumĂ« i lumtur. Mendoj qĂ« kjo gjeneratĂ« ka njĂ« potencial tĂ« rrallĂ« dhe informacionet qĂ« kanĂ« marrĂ« nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ« kaq tĂ« shkurtĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe se do t’u ndihmojĂ« mĂ« tutje dhe do tĂ« jetĂ« njĂ« pĂ«rparĂ«si e madhe pĂ«r ta”, u shpreh Vargas.

Pasi performoi pjesĂ«n nga ‘Berberi i Seviljes’ tĂ« Rossinit, pĂ«r KultPlus foli Elvira Mazhiqi, e cila shpjegoi eksperiencĂ«n e saj nĂ« kĂ«tĂ« masterclass, si dhe pĂ«rvojĂ«n e saj me festivalin RLIOF.

“Kjo Ă«shtĂ« hera ime e dytĂ« qĂ« vij nĂ« kĂ«tĂ« masterclass nĂ« kuadĂ«r tĂ« kĂ«tij festivali. KĂ«tĂ« herĂ« ka qenĂ« njĂ« nga mĂ« tĂ« mrekullueshmet ndonjĂ«herĂ«. PĂ«rjetuam njĂ« eksperiencĂ« shumĂ« tĂ« bukur me maestron, kemi mĂ«suar gjĂ«ra tĂ« reja qĂ« do tĂ« na ndihmojnĂ« gjatĂ« gjithĂ« karrierĂ«s tonĂ«â€, tha Mazhiqi, duke falĂ«nderuar mĂ« tutje festivalin dhe organizatorĂ«t qĂ« ia mundĂ«suan tĂ« jenĂ« pjesĂ« e kĂ«saj eksperience.

Pjesë për të dytën herë në këtë festival mori edhe sopranoja Fiona Llapashtica. Ajo e përshkruan këtë pjesëmarrje si një eksperiencë të veçantë dhe që ka mësuar shumë nga maestro.

“UnĂ« kam qenĂ« pjesĂ«marrĂ«se e masterclassit edhe vitin e kaluar nĂ« kuadĂ«r tĂ« Rame Lahaj International Opera Festival, edhe kĂ«saj here ka qenĂ« njĂ« eksperiencĂ« shumĂ« e veçantĂ«. Maestro Vargas Ă«shtĂ« njĂ« artist qĂ« ka shumĂ« eksperiencĂ« dhe e ka mĂ«nyrĂ«n qĂ« tĂ« na japĂ« edhe neve eksperiencĂ«n e tij, pjesĂ« nga arritjet e tij, ishte vĂ«rtet njĂ« pĂ«rvojĂ« e veçantĂ«. VeprĂ«n qĂ« interpretova e dua shumĂ« sepse bĂ«het fjalĂ« pĂ«r dashurinĂ« dhe sjell ndjenja melankolie”. theksoi Llapastica pĂ«r KultPlus.

Pas disa performancave në duet dhe solo, për KultPlus foli sopranoja Sory Kim, e cila përveç se foli për punën me maestro Vargas, u shpreh e mahnitur edhe nga mirëpritja që iu bë në Prishtinë.

“Nuk kam qenĂ« asnjĂ«herĂ« nĂ« PrishtinĂ« mĂ« parĂ«, kisha pak shqetĂ«sime pĂ«r situatĂ«n, mirĂ«po Prishtina pĂ«r mua Ă«shtĂ« njĂ« qytet i mrekullueshĂ«m dhe njĂ« nga qytetet mĂ« romantike qĂ« kam qenĂ« ndonjĂ«herĂ«. ËshtĂ« njĂ« kĂ«naqĂ«si e veçantĂ« tĂ« punoj me Ramon Vargas, Ă«shtĂ« njĂ« legjendĂ« por me kĂ«mbĂ« nĂ« tokĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, na ka mĂ«suar shumĂ« gjĂ«ra, isha e impresionuar nga gjithĂ« puna dhe jam shumĂ« e lumtur qĂ« isha pjesĂ« e saj”, tha Kim.

Po ashtu, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« PrishtinĂ« dhe nĂ« kuadĂ«r tĂ« kĂ«tij festivali interpretoi edhe tenori Luis Hernandes – Luque. Pas koncertit ai tha pĂ«r KultPlus se Ă«shtĂ« i lumtur qĂ« punoi me mjeshtrin e zĂ«rit Ramon Vargas, dhe vlerĂ«soi  lart po ashtu edhe festivalin dhe koncertin qĂ« prezantuan.

“Jam shumĂ« i lumtur qĂ« isha pjesĂ« e kĂ«tij festivali dhe i kĂ«tij masterclassi, sepse kisha mundĂ«sinĂ« qĂ« tĂ« punoj sĂ«rish me maestro Vargas, i cili Ă«shtĂ« njĂ« prej tenorĂ«ve mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« shekullit, ai Ă«shtĂ« njĂ« legjendĂ«, jam shumĂ« e fat sepse kisha mundĂ«sinĂ« qĂ« tĂ« punoj me tĂ« nĂ« VjenĂ«. Tani,kisha mundĂ«sinĂ« qĂ« tĂ« punoj me tĂ« pĂ«r njĂ« javë  nĂ« kĂ«tĂ« festival tĂ« mrekullueshĂ«m, nĂ« kĂ«tĂ« qytet tĂ« bukur, ishte njĂ« eksperiencĂ« e jashtĂ«zakonshme pĂ«r mua”, u shpreh Hernandes – Luque, duke shtuar se koncerti i sotĂ«m me gjithĂ« vĂ«shtirĂ«sitĂ« dhe teknikĂ«n e kĂ«rkuar, ishte mĂ« shumĂ« njĂ« mbrĂ«mje argĂ«timi e kĂ«naqĂ«sie.

NdĂ«rkaq, ju kujtojmĂ« se festivai ‘Rame Lahaj International Opera Festival’, kĂ«tĂ« vit shĂ«noi edicionin e tij tĂ« pestĂ«. Me moton ‘Ëndrra pa kufi, opera pa mure’, RLIOF pĂ«rmbyllet me datĂ« 2 gusht me mbrĂ«mjen gala ‘Rame Lahaj & Friends’./KultPlus.com

AI në WhatsApp, Italia nis hetime ndaj Meta-s për shkelje të rregullave evropiane

Italia ka njoftuar hapjen e një hetimi ndaj Meta-s, pas instalimit të një mjeti inteligjence artificiale në platformën WhatsApp. Autoriteti italian i konkurrencës argumenton se kjo veprimtari mund të përbëjë shkelje të rregullave evropiane të konkurrencës.

Sipas autoriteteve, në mars 2025, Meta vendosi të integronte shërbimin e saj të inteligjencës artificiale në WhatsApp, duke krijuar shqetësime se kombinimi i dy shërbimeve mund të ndikojë negativisht në tregun konkurrues.

Sipas hetuesve, ky veprim mund të zhvendosë klientelën drejt një tregu të kontrolluar nga Meta, jo përmes garës së lirë, por përmes dominimit të platformës.

Autoriteti italian thekson se ofrimi i dy shërbimeve në një paketë të vetme mund të dëmtojë konkurrentët e tjerë në treg. Nga ana e saj, Meta deklaroi se po bashkëpunon plotësisht me autoritetet dhe se inteligjenca artificiale në WhatsApp i jep miliona përdoruesve italianë mundësinë për të përdorur teknologjinë në një ambient të njohur dhe të besueshëm.

Roma po kryen hetimet në bashkëpunim me Komisionin Evropian, për të verifikuar nëse Meta ka shkelur ligjet evropiane të konkurrencës. Autoritetet italiane paralajmërojnë se përdoruesit mund të bëhen funksionalisht të varur nga AI-ja e Meta-s, pasi shërbimi përmirësohet me kalimin e kohës duke përdorur të dhënat personale, duke rritur kështu ndikimin dhe përfitimet ekskluzive të kompanisë.

‘Lost in Generations’, ekspozita e re multimediale instalative nĂ« Korçë

Galeria e Artit Digjital nĂ« Korçë (GAD) sjell kĂ«tĂ« fundjavĂ« ekspozitĂ«n multimediale instalative “Lost in Generations” (LIG).

LIG është një projekt artistik, një thirrje për reflektim mbi marrëdhëniet mes brezave dhe mënyrën sesi e shohim të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen. Ky projekt vjen si bashkëpunim i Satellite Zone dhe Galerisë së Artit Digjital në Korçë.

Ekspozita sjell përvoja dhe histori të vërteta njerëzore, duke u fokusuar në lidhjet, boshllëqet dhe kontradiktat mes brezave. Ajo eksploron kujtesën, trashëgiminë dhe emocionet që na formësojnë si individë dhe si shoqëri.

GAD fton të gjithë artdashësit të përfshihen në këtë eksperiencë të re, që të bën të humbasësh e njëkohësisht të rigjesh veten mes historive të kaluara e të tashme.

Ekspozita do të çelet pasditen e së premtes (1 gusht), me mbështetjen e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit./ atsh/ KultPlus.com

Kompozitori i shquar dhe ‘Nderi i Kombit’, Tonin Harapi

Më 30 korrik 1992, ndërroi jetë kompozitori i shquar shqiptar, Tonin Harapi.

Studenti dhe pjesĂ«marrĂ«si qĂ« nĂ« moshĂ« tĂ« hershme nĂ« formacionet orkestrale klerikale, do tĂ« ishte njĂ« nga muzikantĂ«t mĂ« frymĂ«zues tĂ« muzikologjisĂ« shqiptare. Pas lufte, nĂ« vitin 1947 u bĂ« pjesĂ« e Liceut Artistik tĂ« TiranĂ«s dhe figura e tij do tĂ« spikaste shpejt pĂ«r harmoninĂ« e tingujve tĂ« luajtur nĂ« piano. Harapi i pĂ«rket brezit tĂ« vonĂ« tĂ« studentĂ«ve shqiptarĂ«, qĂ« nuk mundĂ«n t’i pĂ«rfundonin studimet nĂ« Rusi pranĂ« konservatorit “Çajkovski”.

Pas ardhjes në atdhe, u bë pjesë e degës së kompozicionit pranë Konservatorit të Tiranës. Pjesët e kompozuara prej tij në piano do të mbahen mend jo vetëm nga studiuesit e fushës, por edhe nga studentë dhe shumë dashamirës të muzikës.

Titulli veprĂ«s sĂ« tij tĂ« fundit “Requiem” do tĂ« rezultonte profetik, pasi do tĂ« vihej nĂ« skenĂ« vetĂ«m pas vdekjes sĂ« kompozitorit. Gjithashtu, pas vdekjes do tĂ« vlerĂ«sohej edhe pĂ«r meritat e tij artistike me dekoratĂ«n e lartĂ« “Nderi i Kombit”./atsh/ KultPlus.com

Statuti që shkëputi Kishën Katolike Shqiptare prej Vatikanit

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave kujtoi sot aktin e shkëputjes 74 vjet më parë të Kishës Katolike Shqiptare nga Vatikani.

Mes komuniteteve fetare në Shqipëri, ishte Kisha Katolike ajo që refuzonte të paraqiste një statut, që prej vitit 1929, për të shmangur shkëputjen nga Selia e Shenjtë e Vatikanit, si dhe nënshtrimin ndaj kontrollit të regjimit komunist të instaluar në vitin 1945. Pas një negocimi me tone të tendosura mes udhëheqjes komuniste dhe përfaqësuesve fetarë, më 30 korrik 1951, Kisha Katolike u shkëput nga Vatikani.

NĂ« ditĂ«t qĂ« pasuan, gazeta e pĂ«rditshme “ZĂ«ri i Popullit”, njoftonte pĂ«r konstituimin e njĂ« kishe kombĂ«tare, duke shigjetuar Vatikanin si njĂ« qendĂ«r spiunazhi dhe diversioni, qĂ« punonte nĂ« dĂ«m tĂ« vendit.

Miratimi i statutit ishte rezultat i konsultimeve disamujore mes qeverisë së përfaqësuar nga Mehmet Shehu dhe komunitetit katolik të prirë nga At Bernardin Shllaku. Një prej pikave më nevralgjike të negociatave ishte emërimi i ipeshkvinjve të bërë deri asokohe prej Selisë së Shenjtë.

Meqenëse propozimi për miratimin e emërimit të tyre nga qeveria, u hodh poshtë, përplasja ndaj Kishës Katolike përshkallëzoi me akuza për bashkëpunim me fashizmin. Në këto kushte At Shllaku u detyrua të nënshkruante statutin.

Ky statut kufizonte autonominë organizuese të kishës dhe ia kalonte kompetencat e papës, një organi të ri, Arqipeshkvisë me seli në Shkodër./atsh/ KultPlus.com

6400 ikona shqiptare udhëtojnë drejt Francës, do ekspozohen në muzeun në Chambery

Një ekspozitë unike do të zhvillohet në Muzeun e Arteve të Bukura në Chambéry, në Francë, ku mbi 45 vepra ikonografike të përzgjedhura nga koleksioni i Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar në Korçë, do të prezantohen për publikun francez dhe ndërkombëtar.

Me një fond prej mbi 8200 objektesh muzeale, prej të cilave 6400 janë ikona, MKAM është muzeu me koleksionin më të madh të ikonave në botë, një thesar i rrallë i trashëgimisë kulturore shqiptare dhe ndërkombëtare.

Lajmin e ka konfirmuar edhe vetë ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, nëpërmjet një postimi në rrjetin social Facebook.

“Ky projekt Ă«shtĂ« pjesĂ« e bashkĂ«punimit kulturor mes ShqipĂ«risĂ« dhe FrancĂ«s dhe do tĂ« pĂ«rfshihet gjithashtu nĂ« Komitetin Shkencor francez, duke thelluar shkĂ«mbimin mes institucioneve muzeale tĂ« tĂ« dy vendeve”, shprehet ministri.

Ai e cilëson gjithashtu edhe si një hap i rëndësishëm drejt ndërkombëtarizimit të artit shqiptar, që afirmon Korçën si një qendër kyçe të artit mesjetar në Europën Juglindore.

Ekspozita do tĂ« jetĂ« e hapur pĂ«r publikun, nga maji deri nĂ« tetor 2026, nĂ« qytetin historik tĂ« ChambĂ©ry, pĂ«r t’u zhvendosur mĂ« pas nĂ« njĂ« tjetĂ«r qytet francez deri nĂ« mars 2027./euronews.al/ KultPlus.com

Piktura e Dalít e blerë për 150 paund mund të arrijë vlerën deri në 30 mijë paund

Një pikturë nga artisti spanjoll surrealist Salvador Dalí, e gjetur gjatë pastrimit të një shtëpie, pritet të arrijë një vlerë deri në 30,000 paund, pasi ishte blerë për vetëm 150 paund.

Ajo u zbulua në një shtëpi në Kembrixh dhe është identifikuar si një origjinale.

Një tregtar anonim arti e bleu atë dhe vepra e përzier mediatike do të dalë në ankand në muajin tetor.

Gabrielle Downie, një bashkëpunëtore në shtëpinë e ankandeve Cheffins, u shpreh:
“TĂ« kesh nĂ« duar njĂ« rizbulim tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« njĂ« vepre nga njĂ« prej artistĂ«ve mĂ« tĂ« famshĂ«m nĂ« botĂ« dhe themeluesi i Surrealizmit Ă«shtĂ« njĂ« nder i madh.”
Tregtari i artit qĂ« e bleu veprĂ«n zbuloi se ajo ishte ofruar mĂ« parĂ« pĂ«r shitje nĂ« Sotheby’s nĂ« vitet 1990, e atribuar plotĂ«sisht DalĂ­t.

“Humbja e njĂ« atribucioni Ă«shtĂ« mjaft e rrallĂ« nĂ« botĂ«n e artit modern, gjĂ« qĂ« e bĂ«n kĂ«tĂ« njĂ« rizbulim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r studiuesit e DalĂ­t,” shtoi zonja Downie.

“Ka qenĂ« njĂ« proces emocionues hulumtimi dhe autentifikimi i kĂ«saj pikture, dhe Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shmi e njohurive tĂ« thella tĂ« shitĂ«sit pĂ«r artin, fakti qĂ« ai ishte nĂ« gjendje tĂ« dallonte kĂ«tĂ« vepĂ«r nĂ« njĂ« shitje pastrimi shtĂ«pie.”

“NdĂ«rsa veprat e DalĂ­t janĂ« shpesh ndĂ«r mĂ« tĂ« njohurat vizualisht, kjo Ă«shtĂ« njĂ« pjesĂ« e pazakontĂ« qĂ« tregon njĂ« anĂ« tjetĂ«r tĂ« praktikĂ«s sĂ« tij artistike, nĂ« punimin me akuarel.”
Vepra e artit, me titull “Vecchio Sultano”, u zbulua nĂ« njĂ« shitje pastrimi shtĂ«pie nĂ« Kembrixh nĂ« vitin 2023.

Imazhi, i krijuar me akuarel dhe marker me majĂ« tĂ« butĂ«, paraqet njĂ« skenĂ« nga “Tregimet e NjĂ« MijĂ« e NjĂ« NetĂ«ve”,pjesĂ« e njĂ« serie prej 500 punimesh qĂ« DalĂ­ kishte synuar tĂ« krijonte me tregime popullore nga Lindja e Mesme, me porosi tĂ« çiftit italian tĂ« pasur Giuseppe dhe Mara Albaretto.

Zonja Downie shpjegon se çifti fillimisht kishte ndĂ«rmend tĂ« porosiste DalĂ­n tĂ« ilustronte njĂ« BibĂ«l nĂ« vitin 1963, por me kĂ«mbĂ«nguljen e artistit, ai pĂ«rfundoi duke ilustruar skena nga “1001 NetĂ«â€.

Mendohet se Dalí përfundoi vetëm 100 nga 500 veprat e planifikuara para se projekti të braktisej.

“Prej kĂ«tyre, gjysma mbetĂ«n nĂ« shtĂ«pinĂ« botuese Rizzoli dhe u dĂ«mtuan ose u humbĂ«n, 50 tĂ« tjerat qĂ«ndruan me familjen Albaretto dhe mĂ« vonĂ« u trashĂ«guan nga vajza e tyre, Christina, e cila ishte gjithashtu bija shpirtĂ«rore e DalĂ­t,” tha Downie.

“MĂ« sĂ« shumti mendohet se vepra nĂ« fjalĂ« vjen nga grupi i 50 veprave qĂ« ishin mbajtur dhe mĂ« pas humbur nga botuesit.”

Ajo është certifikuar si autentike nga eksperti i Dalít, Nicolas Descharnes, dhe ka një vlerësim paraprak për shitje nga 20,000 deri në 30,000 paund.

Piktura do të dalë në shitje nga Cheffins më 23 tetor./BBC/KultPlus.com

Kryeminstri Kurti pĂ«r vazhdimin e programit tĂ« MCC pĂ«r KosovĂ«n: ËshtĂ« jashtĂ«zakonisht i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r vendin tonĂ«

Kryeministri i vendit, Albin Kurti, ka reaguar pas vendimit të  Administratës Trump për vazhdimin e Kompaktit të MCC për Kosovën.

PĂ«rmes njĂ« shkrimi nĂ« rrjetin social ‘Facebook’, Kryeministri Kurti ka thĂ«nĂ« se Kosova Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r shtetet e pakta pĂ«r tĂ« cilat financimi i programeve tĂ« MCC-sĂ« do tĂ« vazhdojĂ«.

“Vazhdimi i Programit Kompakt tĂ« KorporatĂ«s sĂ« Sfidave tĂ« MijĂ«vjeçarit (MCC) pĂ«r KosovĂ«n nga administrata e Presidentit Donald Trump Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r vendin tonĂ«. Edhe mĂ« shumĂ« tĂ« lumtur dhe krenarĂ« na bĂ«n fakti qĂ« Republika jonĂ« Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r shtetet e pakta pĂ«r tĂ« cilat financimi i programeve tĂ« MCC-sĂ« do tĂ« vazhdojĂ«.

Jemi thellĂ«sisht e pĂ«rherĂ« mirĂ«njohĂ«s pĂ«r mbĂ«shtetjen e vazhdueshme tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s dhe angazhohemi çdo ditĂ« pĂ«r partneritet tĂ« fortĂ« e tĂ« besueshĂ«m”, thuhet nĂ« shkrimin e Kryeinistrit Kurti./ KultPlus.com

Prezantohet strategjia për kinematografinë, studio për filma vendas e të huaj

Qendra Kombëtare e Kinematografisë ka prezantuar platformën e re dixhitale dhe rregulloren e re të aplikimit dhe financimit për projektet filmike e audiovizuale.

Në një takim me kineastë dhe aktorë të industrisë, drejtori i QKK-së, Jonid Jorgji, shpalosi strategjinë e re kombëtare për zhvillimin e industrive kreative dhe audiovizuale.

“QKK Ă«shtĂ« njĂ« institucion qĂ« financon filma, tani ka lindur nevoja qĂ« gama e financimeve tĂ« zgjerohet mĂ« tepĂ«r. Zgjerimi i mbĂ«shtetjes financiare pĂ«r serialet televizive, video-lojĂ«rat, realiteti virtual dhe i shtuar (VR/AR).  Objektivi Ă«shtĂ« ndĂ«rtimi i njĂ« industrie audiovizuale tĂ« qĂ«ndrueshme, konkurruese dhe tĂ« integruar nĂ« tregun evropian.  Ligji i ri pĂ«r audiovizualin Ă«shtĂ« nevojĂ« imediate dhe kemi nisur punĂ« paraprake. ShpresojmĂ« nĂ« shtator qĂ« tĂ« gjejmĂ« konsensus dhe miratohen me vendim tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave”, tha Jorgji.

Ligji do tĂ« pĂ«rfshijĂ« edhe implementimin e mekanizmit “tax rebate” qĂ« do t’u kthejĂ« deri nĂ« 31% tĂ« shpenzimeve produksioneve tĂ« huaja qĂ« xhirojnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri.

NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, do tĂ« krijohet “Albanian Film Commission”, njĂ« strukturĂ« qĂ« do tĂ« ketĂ« pĂ«r detyrĂ« tĂ« promovojĂ« ShqipĂ«rinĂ« si destinacion filmik ndĂ«rkombĂ«tar dhe tĂ«rheqje tĂ« studiove si Netflix, Amazon dhe Disney.

Jorgji bëri të ditur se po diskutohen hapësira të dedikuara për studio të mëdha, mes tyre Kombinati Metalurgjik në Elbasan.

Rijetësimi i kinemave ekzistuese në vend dhe krijimi i një rrjeti të organizuar për shpërndarjen e filmit shqiptar është një tjetër pikë e parashikuar në strategji.

“Shteti dhe bashki tĂ« ndryshme kanĂ« filluar tĂ« rijetĂ«sojnĂ« kinema, jo vetĂ«m nĂ« TiranĂ« por dhe nĂ« qytete tĂ« tjera. Do tĂ« krijojmĂ« njĂ« sistem, ku prodhimet shqiptare apo bashkĂ«prodhimet tĂ« qarkullojnĂ« nĂ« kĂ«to kinema dhe kĂ«shtu rrisim monetiziminm, tĂ« ardhurat qĂ« kĂ«ta filma sjellin”, u shpreh kreu i QKK.

MbĂ«shtetje do tĂ« ketĂ« edhe pĂ«r programet mĂ«simore nĂ« shkolla tĂ« specializuara si “Marubi” dhe “Catalyst”.

QKK Ă«shtĂ« pranĂ« finalizimit tĂ« njĂ« marrĂ«veshjeje dypalĂ«she me CNC-nĂ« franceze pĂ«r bashkĂ«prodhime, si dhe pjesĂ« e iniciativĂ«s rajonale “Balcanica” qĂ« pĂ«rfshin ShqipĂ«rinĂ«, KosovĂ«n, Malin e Zi dhe MaqedoninĂ« e Veriut.

Strategjia e re dhe rregulloret e përmirësuara synojnë të krijojnë një klimë të hapur, transparente dhe gjithëpërfshirëse, duke e pozicionuar Shqipërinë si një qendër dinamike të industrisë audiovizuale në Ballkan.

A do të jetë e mundur të ndërtohet aeroplani më i madh në botë?

NĂ« Kolorado, njĂ« kompani e re me emrin Radia ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r njĂ« nga projektet mĂ« ambicioze tĂ« aviacionit modern, ndĂ«rtimin e aeroplanit mĂ« tĂ« madh nĂ« botĂ«, tĂ« quajtur WindRunner. Ky avion gjigant nuk Ă«shtĂ« njĂ« krijim i Boeing apo Airbus, por i njĂ« kompanie qĂ« nuk ka ndĂ«rtuar kurrĂ« mĂ« parĂ« njĂ« avion. Ideatori i kĂ«tij projekti Ă«shtĂ« Mark Lundstrom, njĂ« sipĂ«rmarrĂ«s dhe inxhinier aeronautik, i cili themeloi Radia nĂ« vitin 2016 pas njĂ« “eureka momenti” qĂ« lidhej me energjinĂ« e erĂ«s.

Problemi që ai synon të zgjidhë është transporti i fletëve të mëdha të turbinave të erës për përdorim në tokë.

Aktualisht, fletët e instaluara në det mund të arrijnë gjatësinë 100 metra, ndërsa ato në tokë kufizohen në rreth 70 metra, për shkak të vështirësive logjistike. Ky kufizim pengon përparimin ekonomik të energjisë nga era në tokë. Lundstrom beson se nëse ky kufizim hiqet, potenciali i tokës për prodhim energjie me erë mund të dyfishohet apo trefishohet në SHBA, dhe të ndërtohen miliona turbina të mëdha në mbarë botën deri në vitin 2050.

Për të realizuar këtë vizion, Radia ka mbledhur mbi 150 milionë dollarë financim dhe ka tërhequr partnerë me përvojë në industrinë ajrore. WindRunner është projektuar për të transportuar fletë të turbinave deri në 105 metra të gjata, duke u ulur në pista të thjeshta pranë fermave me erë. Ai do të jetë 108 metra i gjatë dhe me një hapje krahësh prej 80 metrash, duke pasur një kapacitet të brendshëm shumë më të madh se Antonov An-225, avioni më i madh ndonjëherë i ndërtuar deri tani.

MegjithatĂ«, WindRunner nuk do tĂ« ketĂ« rreze ndĂ«rkontinentale – do tĂ« mund tĂ« fluturojĂ« deri nĂ« 2,000 kilometra dhe do tĂ« mbajĂ« njĂ« ngarkesĂ« prej 74 tonĂ«sh. Kjo e kufizon pĂ«rdorimin e tij nĂ« rajone si Amerika e Veriut, Europa dhe Amerika e Jugut. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, njĂ« sfidĂ« e madhe mbetet fakti qĂ« Radia nuk ka ndĂ«rtuar kurrĂ« mĂ« parĂ« njĂ« avion. Deri mĂ« tani, kanĂ« testuar vetĂ«m njĂ« model tĂ« vogĂ«l tĂ« WindRunner nĂ« njĂ« tunel ere, ndĂ«rsa planet janĂ« qĂ« fluturimi i parĂ« i plotĂ« tĂ« ndodhĂ« para fundit tĂ« dekadĂ«s.

Në vend të një prototipi tradicional, kompania planifikon të përdorë mjetet dixhitale të projektimit për të kaluar direkt në ndërtimin e disa avionëve testues në madhësi reale. Për të shmangur vonesat dhe kostot e mëdha të certifikimit, Radia po synon të përdorë sa më shumë komponentë ekzistues të certifikuar. Deri tani janë përzgjedhur partnerë për trupin dhe krahët, por mungon ende njoftimi zyrtar për furnizuesin e motorëve, edhe pse është thënë se është zgjedhur një motor i certifikuar dhe do të shpallet së shpejti.

Radia thotë se ky avion nuk do të kërkojë ndryshime në infrastrukturë apo rregullore, gjë që përjashton përdorimin e balonave ajrore si alternativë. Megjithatë, disa ekspertë janë skeptikë. Analisti i aviacionit Chris Pocock thotë se WindRunner nuk është tërheqës për tregun ndërkombëtar për shkak të rrezes së kufizuar dhe shpreh dyshime për mungesën e kapitalit të mjaftueshëm. Ai gjithashtu mendon se Radia ka qenë shumë shpejt për ta hedhur poshtë idenë e balonave hibride, që sipas tij mund të zhvillohen për të mbajtur ngarkesa të krahasueshme.

Projekti gjithashtu Ă«shtĂ« pĂ«rballur me sfida politike, veçanĂ«risht nĂ« SHBA ku presidenti Trump e ka quajtur energjinĂ« nga era “mbeturinĂ«â€ dhe ka nxjerrĂ« urdhra ekzekutivĂ« kundĂ«r zgjerimit tĂ« saj. MegjithatĂ«, nevoja pĂ«r siguri energjetike dhe pĂ«rparĂ«sitĂ« ekonomike tĂ« turbinave nĂ« tokĂ« mund tĂ« krijojnĂ« njĂ« terren tĂ« favorshĂ«m pĂ«r kĂ«tĂ« projekt.

Në maj të vitit 2025, Radia nënshkroi një marrëveshje me Departamentin Amerikan të Mbrojtjes për të shqyrtuar përdorimin e WindRunner për transport ushtarak. Edhe pse kjo u pa si një devijim nga tregu i energjisë, kompania deklaroi se misioni i saj kryesor mbetet shërbimi ndaj industrisë së erës. Sipas tyre, interesimi për investime të reja është i madh dhe faza e ardhshme e financimit tashmë po përgatitet.

Gjithsesi, certifikimi i një aeroplani të ri mbetet një proces i gjatë, i shtrenjtë dhe i ndërlikuar, sidomos për një kompani të re pa përvojë në ndërtim avionësh. Për më tepër, lajmi se Boeing mund të rifillojë prodhimin e C-17, një avion transportues ushtarak, mund të rrisë konkurrencën në tregun e ngarkesave të mëdha ajrore.

Radia beson se kĂ«rkesa Ă«shtĂ« e mjaftueshme pĂ«r tĂ« dy avionĂ«t, por mbetet pĂ«r t’u parĂ« nĂ«se WindRunner do tĂ« arrijĂ« tĂ« fluturojĂ« pĂ«rpara se ndonjĂ« model rival tĂ« dalĂ« nga linja e prodhimit./BBC/ KultPlus.com

Fragment nga romani ‘Tundimi i fundit i Krishtit’ i Nikos Kazantzakis

Romani “Tundimi i fundit i Krishtit”, i konsideruar si kryevepĂ«r nga kritikĂ«t nĂ« mbarĂ« botĂ«n, Ă«shtĂ« njĂ« interpretim laik i Ungjillit. I botuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« vitit 1955, nĂ« tĂ« rrĂ«fehet jeta e Jezu Krishtit nga perspektiva e vetĂ« Jezuit. Kazantzakis, ky gjigand i letĂ«rsisĂ« moderne rrĂ«fen dashurinĂ« dhe pasionin e njĂ« njeriu çfarĂ«do: Jezuit tĂ« Nazaretit. Teza qendrore e librit Ă«shtĂ« qĂ« Jezui, megjithĂ«se i lirĂ« nga mĂ«kati, ishte i prekur nga frika, dyshimi, depresioni, ngurrimi dhe epshi.

KultPlus ua sjell në vijim një fragment të pjesës përmbyllëse të veprës, që në njëfarë forme, e rrënon edhe vetë rrënimin që i bën Kazantzakis figurës hyjnore kristiane:

Pjetri u ngrit:

-Ejani tĂ« ikim! – bĂ«rtiti. – Dil nĂ« ballĂ«, JudĂ«; prina!

Pleqtë u ngritën duke gulçuar; zgjasnin grushtet drejt Jezuit, që, rënë përmbys, me krahët hapur, zinte gjithë oborrin.

-Burrec! Dezertor! Tradhtar! – i bĂ«rtisnin njĂ« nga njĂ«. – Burrec! Dezertor! Tradhtar! – derisa u zhdukĂ«n me radhĂ«.

Jezui zgurdullonte sytë me ankth, vështronte; kishte mbetur vetëm; qenë zhdukur oborri dhe shtëpia, pemët, portat e katundit, katundi, vetëm nën këmbë kishte gurë të përgjakur; gurë, kurse tutje, më poshtë, me mijëra krerë njerëzish.

Mblodhi gjithë forcat, për ta parë ku ndodhej, kush ishte, pse ndiente aq dhimbje; donte ta shpinte klithmën deri në fund, të bërtiste Lama sabakthani
, bëri të lëvizte buzët, nuk ia doli dot; iu morën mendtë, po rrëzohej e po humbiste brenda mendjes së vet


Por, papritmas, tek rrëzohej dhe humbiste, dikujt, poshtë, në tokë, iu dhimbs, siç duket; përpara tij u zgjat një kallam, në majë kishte një copë sfungjer të zhytur në uthull, i preku buzët dhe flegrat. Mbushi mushkëritë me erën e thartë, u përmend; i gufoi kraharori, vështroi qiellin dhe klithi me një britmë të thekshme:

–Lama sabakthani!

        dhe, menjëherë, vari kokën i rraskapitur.

Ndiente dhimbje të tmerrshme në duar, në këmbë dhe në zemër; sytë iu qartësuan, pa kurorën më gjemba, gjakun, kryqin; nëpër diellin e errësuar, shndrinë dy vathë të artë dhe dy radhë dhëmbësh të bardhë e të mprehtë; u dëgjua një e qeshur e freskët, qesëndisëse, vathët dhe dhëmbët u tretën; Jezui mbeti varur në ajër, krejt fillikat.

Tundi kokën dhe, në çast, u kujtua ku ndodhej, kush ishte dhe pse kishte dhimbje; e rrëmbeu një ngazëllim i egër e i harbuar; jo, jo, nuk ishte burrec, dezertor, tradhtar; jo, jo, gjendej i gozhduar në kryq, kishte qëndruar ndershmërisht deri në fund, e kishte mbajtur fjalën; në çastin kur bërtiste Eli! Eli!, kishte rënë rrufe dhe ai kishte humbur ndjenjat, pastaj e kishte rrëmbyer Tundimi dhe e kishte mashtruar; gëzimet, martesat, fëmijët, të gjitha këto qenë të gënjeshtërta; të gënjeshtërt edhe plakaruqët e rrënuar që e quanin burrec, dezertor, tradhtar; të gjitha, të gjitha qenë shajni të të Paudhit! Dishepujt e tij janë shëndoshë si molla, morën tokën dhe detet, po shpërndajnë Lajmin e Mirë. Gjithçka ndodhi sikundër duhej të ndodhte, lavdi Zotit!

Lëshoi një britmë ngadhënjimtare:

–U krye!

         dhe ishte njëlloj sikur thoshte: Tani fillon gjithçka./KultPlus.com

Kumbaro: Revista “Escapade” e paraqet ShqipĂ«rinĂ« si yllin e ri tĂ« turizmit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m

 Revista prestigjioze franceze e udhĂ«timeve, “Escapade” i ka kushtuar njĂ« artikull tĂ« veçantĂ« ShqipĂ«risĂ«.

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro përcolli sot, artikullin e revistës franceze, që e cilëson Shqipërinë si një destinacion të ri në qendër të hartës së turizmit të qëndrueshëm.

Sipas Kumbaros, revista “Escapade” e paraqet ShqipĂ«rinĂ«, si yllin e ri tĂ« turizmit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m, mes natyrĂ«s sĂ« paprekur, kulturĂ«s autentike dhe mikpritjes tradicionale.

“NjĂ« tjetĂ«r dĂ«shmi se kĂ«to vlera po e kthejnĂ« ShqipĂ«rinĂ« nĂ« destinacionin qĂ« po frymĂ«zon udhĂ«tarĂ«t, e sidomos ata francezĂ«, tĂ« cilĂ«t janĂ« ndĂ«r grupet me rritjen mĂ« tĂ« lartĂ«â€, tha Kumbaro.

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit theksoi se 107 mijë vizitorë nga Franca janë mirëpritur 6 muajt e parë të vitit 2025, ose rritje me 44% krahasuar me vitin e kaluar.

Gjatë muajit qershor 2025, u shënua një rritje e ndjeshme e lëvizjeve së shtetasve shqiptarë dhe të huaj, duke reflektuar një sezon turistik të gjallëruar dhe një interes të shtuar për vendin.

Sipas të dhënave zyrtare, në territorin shqiptar kanë hyrë gjithsej 2.062.775 shtetas, një rritje prej 7,6% krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar.

Kjo rritje është ndikuar nga një numër i lartë i turistëve të huaj, por edhe nga lëvizjet e shtetasve shqiptarë, të cilët në masë janë rikthyer për pushime apo vizita familjare.

Nga kjo shifër, 733.571 janë shtetas shqiptarë që kanë hyrë në vend, një numër që përfaqëson një rritje prej 8,5% krahasuar me qershorin e vitit 2024. Kjo lëvizje pritet të jetë ndikuar nga sezoni veror dhe kthimi i emigrantëve për të kaluar pushimet pranë familjeve të tyre.

Nga ana tjetër, hyrjet e shtetasve të huaj në Shqipëri kanë arritur në 1.329.204, me një rritje prej 7,1% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, duke konfirmuar tendencën e rritjes së Shqipërisë si një destinacion i preferuar turistik në rajon.

Të dhënat e INSTAT-it tregojnë se 94% e të huajve vijnë nga kontinenti evropian. Brenda këtij kontingjenti, Evropa Jugore zë vendin kryesor me 70% të hyrjeve, duke u ndjekur nga Evropa Perëndimore dhe ajo Qendrore/Lindore, secila me nga 11%.

Anita Rachvelishvili në Prishtinë: Magjia e operës rikthen shkëlqimin e natës nën yje

Kryeqyteti sonte bëhet skenë e një ngjarjeje të jashtëzakonshme kulturore, ku ylli botëror i operës, Anita Rachvelishvili, do të performojë për herë të parë në Prishtinë në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Operës Rame Lahaj.

Koncerti mbahet në ora 20:30, në hapësirën e jashtme të Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, që për një natë do të shndërrohet në një ambient të hapur nën yje, duke sjellë emocione të fuqishme për publikun artdashës. Me një repertor që përfshin arie të mëdha operistike dhe këngë nga Italia, Gjeorgjia dhe Argjentina, Rachvelishvili do të udhëheqë një udhëtim muzikor që bashkon kultura dhe ndjenja nga e gjithë bota.

E shoqëruar nga Ansambli i Festivalit Rame Lahaj dhe nën drejtimin e dirigjentit të njohur Nikoloz Rachveli, kjo mbrëmje pritet të jetë një festë e pasionit për artin dhe një përvojë që vendos Prishtinën në hartën e skenave të rëndësishme ndërkombëtare të muzikës operistike.

Hyrja në koncert është falas dhe të gjithë qytetarët janë të ftuar të bëhen pjesë e kësaj mrekullie artistike./KultPlus.com

Apple Pay tashmë i disponueshëm edhe në Kosovë, një hap i madh drejt digjitalizimit të pagesave

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK) ka njoftuar zyrtarisht se shërbimi global i pagesave Apple Pay është bërë i disponueshëm edhe në Kosovë, duke shënuar një arritje të rëndësishme në drejtim të modernizimit të sistemit financiar dhe rritjes së përfshirjes digjitale.

Përmes këtij shërbimi, qytetarët dhe bizneset në Kosovë do të mund të kryejnë pagesa të shpejta, të sigurta dhe pa kontakt duke përdorur pajisjet Apple, si iPhone dhe Apple Watch. Kartelat bankare mund të lidhen me Apple Pay përmes bankave dhe institucioneve financiare në vend, në përputhje me marrëveshjet individuale dhe integrimet teknike që secila prej tyre kërkon, përcjellë KultPlus.

Sipas BQK-së, kjo nismë vjen si vazhdim i përpjekjeve për digjitalizimin e tregut financiar në Kosovë dhe ndjek integrimin e mëhershëm të Google Pay. Apple Pay konsiderohet një element kyç për përmbushjen e standardeve moderne evropiane për pagesa digjitale dhe zgjerimin e qasjes në shërbime financiare ndërkombëtare.

BQK ka theksuar se ky hap është rezultat i një bashkëpunimi të ngushtë me sektorin bankar dhe partnerët ndërkombëtarë, me një mirënjohje të veçantë për mbështetjen e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

NĂ« kuadĂ«r tĂ« Planit Strategjik 2024–2028, BQK shprehet se do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mbĂ«shtesĂ« transformimin digjital tĂ« sistemit financiar dhe tĂ« sigurojĂ« kushte sa mĂ« tĂ« favorshme pĂ«r pĂ«rhapjen e teknologjive tĂ« avancuara nĂ« shĂ«rbim tĂ« qytetarĂ«ve dhe bizneseve nĂ« KosovĂ«./KultPlus.com

SHBA miraton vazhdimin e programit MCC për Kosovën

Pas takimeve të zhvilluara në Washington D.C., është konfirmuar zyrtarisht nga Zv. Sekretari amerikan i Shtetit, Christopher Landau, se Administrata Trump ka miratuar vazhdimin e programit të Kompaktit të MCC-së (Millennium Challenge Corporation) për Kosovën.

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani shprehet se ky vendim pritet të ketë ndikim të madh transformues në sektorin e energjisë si dhe në zhvillimin ekonomik të vendit, përcjellë KultPlus.

Programi i MCC-së synon të përmirësojë infrastrukturën energjetike dhe të krijojë kushte më të favorshme për rritjen e qëndrueshme ekonomike. Lajmi është pritur me entuziazëm në Kosovë dhe konsiderohet një hap i rëndësishëm drejt forcimit të partneritetit strategjik ndërmjet Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës./KultPlus.com

Shkollë verore për mbrojtjen dhe restaurimin e trashëgimisë kulturore

Galeria e Artit Digjital nĂ« Korçë (GAD) sjell kĂ«tĂ« fundjavĂ« ekspozitĂ«n multimediale instalative “Lost in Generations” (LIG).

LIG është një projekt artistik, një thirrje për reflektim mbi marrëdhëniet mes brezave dhe mënyrën sesi e shohim të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen. Ky projekt vjen si bashkëpunim i Satellite Zone dhe Galerisë së Artit Digjital në Korçë.

Ekspozita sjell përvoja dhe histori të vërteta njerëzore, duke u fokusuar në lidhjet, boshllëqet dhe kontradiktat mes brezave. Ajo eksploron kujtesën, trashëgiminë dhe emocionet që na formësojnë si individë dhe si shoqëri.

GAD fton të gjithë artdashësit të përfshihen në këtë eksperiencë të re, që të bën të humbasësh e njëkohësisht të rigjesh veten mes historive të kaluara e të tashme.

Ekspozita do të çelet pasditen e së premtes (1 gusht), me mbështetjen e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit./atsh/KultPlus.com

Dua Lipa pritet tĂ« mbĂ«rrijĂ« nĂ« PrishtinĂ«, nĂ« prag tĂ« festivalit “Sunny Hill”

Ylli botĂ«ror i popit, Dua Lipa, pritet tĂ« arrijĂ« nĂ« PrishtinĂ« tĂ« mĂ«rkurĂ«n, vetĂ«m tri ditĂ« para nisjes sĂ« edicionit tĂ« pestĂ« tĂ« “Sunny Hill Festival”-it, ku ajo do tĂ« jetĂ« emri kryesor i mbrĂ«mjes hapĂ«se mĂ« 1 gusht.

NĂ« njĂ« videomesazh drejtuar fansave disa ditĂ« para mbĂ«rritjes, artistja me famĂ« ndĂ«rkombĂ«tare Ă«shtĂ« shprehur e entuziazmuar, duke thĂ«nĂ« “jam e lumtur qĂ« do tĂ« vij nĂ« shtĂ«pinĂ« time, nĂ« PrishtinĂ«, javĂ«n e ardhshme”.

Sipas Lipës, ky do të jetë edicioni më i madh.

“Jam shumĂ« krenare se sa shumĂ« Ă«shtĂ« rritur. Mezi pres t’ju shoh tĂ« gjithĂ«ve. Ju dua shumĂ«â€, deklaroi ajo.

KĂ«tĂ« vit, “Sunny Hill Festival”-i do tĂ« mbahet nĂ« BĂ«rnicĂ« tĂ« EpĂ«rme, nĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« prej afro 17 hektarĂ«sh, e cila Ă«shtĂ« transformuar nĂ« njĂ« qendĂ«r tĂ« muzikĂ«s moderne.

Skena kryesore, me përmasa monumentale prej 62 metrash gjerësi, mbi 30 metra thellësi dhe 18 metra lartësi, do të jetë nikoqire e emrave të mëdhenj si Shawn Mendes, Headie One, Anyma, Ledri Vula, Tayna, Era Istrefi, Kida dhe shumë të tjerë.

Lipa, nĂ« kuadĂ«r tĂ« turneut tĂ« saj botĂ«ror “Radical Optimism”, ka pĂ«rzgjedhur vetĂ«m PrishtinĂ«n si ndalesĂ« pĂ«r EvropĂ«n Juglindore. Nga Kosova, turneu do tĂ« vazhdojĂ« nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s e mĂ« pas nĂ« AmerikĂ«n Latine.

Lista e hiteve qĂ« pritet tĂ« elektrizojnĂ« publikun pĂ«rfshin tituj tĂ« njohur si: “Training Season”, “End of an Era”, “Break My Heart”, “One Kiss”, “Levitating”, “Love Again”, “New Rules” dhe “Houdini”.

Përveç skenës kryesore, festivali sivjet do të ofrojë edhe dy skena të tjera:

C4 Stage – me pĂ«rmasa 34 metra gjerĂ«si, 20 metra thellĂ«si dhe 13 metra lartĂ«si – Ă«shtĂ« dizajnuar pĂ«r artistĂ« me energji alternative dhe eksperimentale, duke i mbajtur ritmet gjallĂ« deri nĂ« orĂ«t e hershme tĂ« mĂ«ngjesit.

Tommy Gold, Peggy Gou, Skream, Fatboy Slim, Bookie, Sugar Rush, Mochakk dhe Artssassin janë artistët që do të performojnë në këtë skenë.

The Next Stage – njĂ« hapĂ«sirĂ« e dedikuar pĂ«r artistĂ«t e rinj dhe pĂ«r publikun qĂ« kĂ«rkon pĂ«rjetime jashtĂ« skemĂ«s tradicionale muzikore.

Edicioni i vitit tĂ« kaluar kishte sjellĂ« nĂ« PrishtinĂ« emra si Bebe Rexha, Burna Boy, Stormzy dhe DJ Snake, ndĂ«rsa skena C4 ishte dominuar nga DJ-i i famshĂ«m botĂ«ror “Black Coffee”. PĂ«r katĂ«r net me radhĂ«, kryeqyteti ishte shndĂ«rruar nĂ« epiqendĂ«r tĂ« muzikĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare.

KĂ«tĂ« vit, fokusi Ă«shtĂ« i padiskutueshĂ«m Dua Lipa si fytyra kryesore e festivalit – jo mĂ« si spektatore, por si artistja qĂ« pritet tĂ« sjellĂ« ndjesinĂ« e skenave botĂ«rore nĂ« zemĂ«r tĂ« KosovĂ«s.

Edicioni i sivjetmĂ« i “Sunny Hill Festival-it 2025” do tĂ« mbahet nga data 1 deri mĂ« 3 gusht.

Kur një mëngjes


Dritëro Agolli
Kur një mëngjes

Do të jetë mëngjes e unë do të vi patjetër.
Mbi xhaketën time do të kenë rënë petale
Nga lulet e kumbullës së vjetër,
Nga lulet e thanës së tharët.

Ahere ti s’do tĂ« jesh zgjuar akoma.
Une do të them emrin tënd në xhame
Dhe do të vërshëllej të dashurën këngën tonë:
“Ti çele herĂ«t, moj bajame!”

Do vërshëllej ngadalë-ngadalë
E s’do prish gjumin tĂ«nd tĂ« bukur.
Do bien mbi mua petale
E do ulet në sup një flutur
/KultPlus.com

❌