Mbretëria e Bashkuar po bën një ndryshim të madh politik për të njohur Palestinën si shtet.
Sir Keir Starmer ka qenĂ« nĂ«n presion pasi mĂ« shumĂ« se 250 deputetĂ« â mbi njĂ« e treta e DhomĂ«s sĂ« KomunĂ«ve â nĂ«nshkruan njĂ« letĂ«r ndĂ«rpartiake duke kĂ«rkuar qĂ« ai tĂ« ndĂ«rmarrĂ« kĂ«tĂ« hap.
Kryeministri fillimisht i kishte rezistuar thirrjeve, duke thënë se njohja duhet të jetë pjesë e një plani më të gjerë paqeje, shkruan Sky News.
Por tani ai e ka ndryshuar qëndrimin e tij, megjithëse me disa kushte .
Kjo vjen gjithashtu pas vendimit tĂ« fundit tĂ« FrancĂ«s pĂ«r tĂ« njohur PalestinĂ«n si shtet â duke u bĂ«rĂ« vendi i parĂ« qĂ« e bĂ«n kĂ«tĂ« nĂ« G7, njĂ« grup qĂ« pĂ«rfaqĂ«son shtatĂ« nga ekonomitĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« pĂ«rparuara nĂ« botĂ«.
Ja çfarë duhet të dini rreth rëndësisë së njohjes së një shteti palestinez, kohës së vendimit dhe nëse vendet e tjera ka të ngjarë të ndjekin shembullin e Francës.
ĂfarĂ« do tĂ« thotĂ« njohja e shtetit palestinez?
Sipas Konventës së Montevideos të vitit 1933, ekzistojnë disa kritere përpara se Palestina të njihet si shtet sovran sipas së drejtës ndërkombëtare.
Procesi kërkon që shteti të ketë:
⹠një popullsi e përhershme
⹠një territor i përcaktuar
⹠një qeveri dhe marrëdhënie ndërkombëtare efektive
⹠procese zyrtare diplomatike duke përfshirë ambasadat, ambasadorët dhe traktatet
Nga 193 shtetet anëtare të Kombeve të Bashkuara, 147 e kanë njohur tashmë Palestinën si shtet që nga marsi i vitit 2025.
Kjo përfshin Rusinë, Kinën dhe Indinë, si dhe më shumë se një duzinë të tjerash në Evropë, përfshirë Spanjën, Irlandën dhe Norvegjinë, dhe më së fundmi Francën.
Si i pranon OKB-ja shtetet e reja anëtare?
Vendet zakonisht i drejtohen sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, i cili e dërgon atë në Këshillin e Sigurimit për vlerësim fillestar dhe një votim të mundshëm.
Miratimi kërkon të paktën nëntë vota pro dhe asnjë veto nga Mbretëria e Bashkuar, SHBA-ja, Franca, Rusia apo Kina.
Nëse Këshilli e miraton kërkesën, ajo i kalon Asamblesë së Përgjithshme për miratim, ku nevojitet një shumicë prej dy të tretash.
Një shtet nuk mund të anëtarësohet në OKB pa mbështetjen e Këshillit të Sigurimit dhe Asamblesë së Përgjithshme.
ĂfarĂ« ndodhi me aplikimin palestinez nĂ« vitin 2011?
Këshilli i Sigurimit e shqyrtoi aplikimin për disa javë për të parë nëse ai i plotësonte kushtet për anëtarësim.
Megjithatë, nuk arriti në një qëndrim unanim, kështu që një votim formal nuk u zhvillua kurrë.
Edhe nëse do ta kishte miratuar këtë hap, SHBA-të thanë se po planifikonin të vendosnin veton ndaj aplikimit.
Pse kanë vepruar tani Mbretëria e Bashkuar dhe Franca?
Sir Keir thotĂ« se koha pĂ«r tĂ« njohur PalestinĂ«n Ă«shtĂ« tani, pasi kjo do tĂ« ketĂ« ndikimin mĂ« tĂ« lartĂ«, pasi shpresa e njĂ« zgjidhjeje me dy shtete â njĂ« Izrael âi sigurtâ sĂ« bashku me njĂ« shtet palestinez âtĂ« qĂ«ndrueshĂ«mâ â Ă«shtĂ« nĂ« rrezik.
Ai thotĂ« se kjo Ă«shtĂ« pjesĂ« e njĂ« âplani me tetĂ« pjesĂ«â, tĂ« diskutuar tashmĂ« me FrancĂ«n dhe GjermaninĂ«, por mohon se pĂ«rfaqĂ«son njĂ« kthesĂ« pas presionit nga deputetĂ«t laburistĂ«, duke thĂ«nĂ« se nĂ« vend tĂ« kĂ«saj ajo ka qenĂ« gjithmonĂ« pjesĂ« e planit pĂ«r tĂ« njohur PalestinĂ«n.
Pasi iu drejtua njĂ« samiti tĂ« OKB-sĂ« mbi njĂ« zgjidhje me dy shtete, Sekretari i JashtĂ«m i MbretĂ«risĂ« sĂ« Bashkuar, David Lammy, e pĂ«rshkroi atĂ« qĂ« po ndodh nĂ« Gaza si âtĂ« tmerrshmeâ dhe bĂ«ri thirrje pĂ«r njĂ« armĂ«pushim.
âKa ardhur koha qĂ« pengjet tĂ« lirohen dhe ka ardhur koha pĂ«r tĂ« lehtĂ«suar vuajtjet e popullit palestinez, pĂ«r tâu siguruar atyre ndihmĂ«n, pajisjet dhe furnizimet mjekĂ«sore qĂ« u nevojitenâ, shtoi ai.
Emmanuel Macron ka qenë i prirur drejt njohjes së një shteti palestinez për muaj të tërë, si pjesë e një përpjekjeje për të mbajtur gjallë idenë e një zgjidhjeje me dy shtete, pavarësisht presionit nga vendet e tjera për të mos e bërë këtë.
ĂfarĂ« Ă«shtĂ« njĂ« zgjidhje me dy shtete?
Një zgjidhje me dy shtete do të shihte një shtet të pavarur palestinez të themeluar përkrah shtetit ekzistues të Izraelit, duke u dhënë të dy popujve territorin e tyre.
Palestinezët kërkojnë një shtet të pavarur në Bregun Perëndimor të pushtuar, të aneksuar nga Jerusalemi Lindor dhe Gaza, territore që janë pushtuar nga Izraeli që nga Lufta Gjashtëditore e vitit 1967.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dhe pjesa më e madhe e klasës politike të Izraelit kanë qenë prej kohësh kundër shtetësisë palestineze dhe argumentojnë se kjo do të shpërblente militantët pas sulmeve të 7 tetorit të nisura nga Hamasi në vitin 2023.
Një nga pengesat më të mëdha për një zgjidhje me dy shtete do të ishte vendosja se cilat do të ishin kufijtë e një shteti të mundshëm palestinez.
Shumë besojnë se ato duhet të jenë të njëjtat që ekzistonin para vitit 1967, por që atëherë, një numër gjithnjë e në rritje i vendbanimeve izraelite janë krijuar brenda Bregut Perëndimor, me rreth 600,000 izraelitë që jetojnë tani atje dhe në Jerusalemin Lindor të pushtuar.
Si kanë reaguar Izraeli dhe Palestina?
Ndoshta jo çuditërisht, Izraeli e ka dënuar vendimin.
Ministria e jashtme e vendit tha nĂ« njĂ« postim nĂ« X: âNdryshimi nĂ« qĂ«ndrimin e QeverisĂ« Britanike nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«, pas veprimit francez dhe presioneve tĂ« brendshme politike, pĂ«rbĂ«n njĂ« shpĂ«rblim pĂ«r Hamasin dhe dĂ«mton pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« arritur njĂ« armĂ«pushim nĂ« Gaza dhe njĂ« kuadĂ«r pĂ«r lirimin e pengjeve.â
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, e ka dĂ«nuar ashpĂ«r FrancĂ«n, duke thĂ«nĂ« se njohja e njĂ« shteti palestinez tani do tĂ« ishte njĂ« âpikĂ« nisjeje pĂ«r tĂ« shkatĂ«rruar Izraelin â jo pĂ«r tĂ« jetuar nĂ« paqe pranĂ« tijâ.
NdĂ«rkohĂ«, presidenti palestinez Mahmoud Abbas nĂ« Jerusalem shprehu âfalĂ«nderime dhe vlerĂ«simâ pĂ«r udhĂ«heqĂ«sin francez.
Po vendet e tjera?
Në përgjigje të vendimit të Francës, qeveria gjermane tha se Berlini ende mbështet një zgjidhje me dy shtete, por nuk do të njohë një shtet palestinez për momentin, duke theksuar në vend të kësaj nevojën për një armëpushim në Gaza, lirimin e pengjeve dhe ndihmë urgjente humanitare.
Kanadaja gjithashtu i bëri presion Izraelit që të kërkojë paqe, me kryeministrin Mark Carney që përsëriti mbështetjen për një zgjidhje me dy shtete, por deri më tani nuk e ka njohur Palestinën si shtet.
Kryeministri i AustralisĂ«, Anthony Albanese, e pĂ«rshkroi situatĂ«n nĂ« Gaza si njĂ« âkatastrofĂ« humanitareâ dhe tha se vendi i tij Ă«shtĂ« âi pĂ«rkushtuar pĂ«r njĂ« tĂ« ardhme ku si populli izraelit ashtu edhe ai palestinez mund tĂ« jetojnĂ« nĂ« paqe dhe siguri brenda kufijve tĂ« sigurt dhe tĂ« njohur ndĂ«rkombĂ«tarishtâ.
Ministri i Jashtëm i Italisë tha se njohja e një shteti palestinez duhet të njohë edhe Izraelin si shtet.
âNjĂ« shtet palestinez qĂ« nuk e njeh Izraelin do tĂ« thotĂ« se problemi nuk do tĂ« zgjidhetâ, tha Antonio Tajani nĂ« njĂ« takim tĂ« partisĂ« sĂ« tij konservatore Forza Italia nĂ« RomĂ«.
Spanja , e cila tashmĂ« njeh shtetĂ«sinĂ« palestineze, e mirĂ«priti njoftimin e zotit Macron. Kryeministri Pedro Sanchez shkroi nĂ« njĂ« deklaratĂ« nĂ« X: âSĂ« bashku, duhet tĂ« mbrojmĂ« atĂ« qĂ« Netanyahu po pĂ«rpiqet tĂ« shkatĂ«rrojĂ«. Zgjidhja me dy shtete Ă«shtĂ« e vetmja zgjidhje.â
Ministria e Jashtme e ArabisĂ« Saudite tha gjithashtu se âe pĂ«rgĂ«zon kĂ«tĂ« vendim historikâ dhe u bĂ«ri thirrje vendeve tĂ« tjera tĂ« ndĂ«rmarrin âhapa tĂ« ngjashĂ«m pozitivĂ«â./abcnews.al
Login
