Gazeta Si â Ishte ora 8:15 e mĂ«ngjesit mĂ« 6 gusht 1945, kur njĂ« Boeing B29 i UshtrisĂ« Amerikane hodhi bombĂ«n atomike tĂ« njohur si âLittle Boyâ mbi qytetin e HiroshimĂ«s, njĂ« port i madh japonez.
Tre ditë më vonë, i njëjti fat i ndodhi edhe Nagasakit aty pranë: mbi 210,000 viktima, kryesisht civilë, përfshirë ata që humbën jetën menjëherë dhe ata që vdiqën në muajt që pasuan për shkak të materialit radioaktiv të mbetur në ajër; më shumë se 150,000 u plagosën.
Të paktën 70% e ndërtesave u shkatërruan. Tetëdhjetë vjet më vonë, Japonia dhe e gjithë bota i kujtojnë dy shpërthimet që ndryshuan historinë përgjithmonë, duke sjellë epokën bërthamore dhe duke demonstruar potencialin e një teknologjie të aftë për të shkatërruar të gjithë njerëzimin.
Vendimi u mor nga presidenti i SHBA-ve, Harry Truman për ta përfunduar më shpejt Luftën e Dytë Botërore. Deri më sot, Japonia mbetet i vetmi komb që ka pësuar një sulm bërthamor gjatë kohës së luftës.
Lajmi!
Ushtria mori një lajm të ngjashëm nga telegrafi hekurudhor: një shpërthim i raportuar. Por radari nuk kishte zbuluar një sulm ajror. Me sa duket, kishte pasur një gabim.
Tokio u përpoq të kontaktonte Hiroshimën. Heshtje. Një oficer i ri mori urdhër të fluturonte atje dhe të hetonte. Njëqind milje larg destinacionit të tij, ai pa një re tymi.
Kur ai dhe piloti i tij arritën në Hiroshima, ata panë shkatërrime të papara më parë: ndërtesa të rrafshuara, një qytet në flakë, tym dhe re të çuditshme në qiell.
Do të duheshin disa orë para se Tokio të zbulonte se çfarë e kishte shkaktuar këtë, por ky ishte kulmi i një historie që kishte filluar katër vjet më parë.
Lufta në Lindjen e Largët
Data 7 dhjetor 1941, shënoi fillimin e një prej kapitujve më tragjikë të Luftës së Dytë Botërore në Lindjen e Largët.
Japonia, me një seri sulmesh rrufe, sulmoi kolonitë britanike në Malajzi, Hong Kong, Singapor, Borneo dhe Burma, si dhe shtete të tjera si Inditë Lindore Hollandeze, Tajlanda dhe Kina. Pushtimet shoqëroheshin me brutalitet ndaj civilëve dhe robërve të luftës.
Objektivi i JaponisĂ« ishte tĂ« siguronte territore dhe burime natyrore, veçanĂ«risht naftĂ«, por kjo e vuri pĂ«rballĂ« pranisĂ« amerikane nĂ« rajon â sidomos nĂ« Filipine.
PĂ«r tĂ« neutralizuar MarinĂ«n Amerikane, Japonia ndĂ«rmori sulmin surprizĂ« mbi bazĂ«n detare nĂ« Pearl Harbor, nĂ« Hawaii. Edhe pse goditja nxori jashtĂ« funksionit disa anije amerikane, aeroplanmbajtĂ«set â asetet mĂ« jetike â mbetĂ«n tĂ« paprekura. Por pasoja mĂ« e madhe ishte se Shtetet e Bashkuara hynĂ« zyrtarisht nĂ« luftĂ«.
NĂ« vend qĂ« tĂ« forconin kontrollin rajonal, Japonia zgjoi gjigantin nĂ« gjumĂ« â industria amerikane filloi me ritme tĂ« jashtĂ«zakonshme ndĂ«rtimin e njĂ« flote tĂ« re.
Në qershor 1942, Japonia pësoi një humbje vendimtare në Atollin Midway, territor strategjik amerikan, ku humbi katër aeroplanmbajtëse, mjete të pazëvendësueshme. Nga ai moment, Japonia nisi rrugën e pashmangshme të rënies.
GjatĂ« viteve qĂ« pasuan, forcat britanike, tĂ« Commonwealth-it, kineze dhe veçanĂ«risht amerikane, filluan tĂ« pĂ«rparojnĂ« nĂ« PaqĂ«sor, nĂ« njĂ« fushatĂ« tĂ« quajtur âisland hoppingâ. Betejat ishin tĂ« pĂ«rgjakshme: Guadalcanal, Saipan, Iwo Jima dhe Okinawa, sollĂ«n forcat aleate pranĂ« brigjeve tĂ« JaponisĂ«.
Në korrik 1945, Japonia ishte e shteruar nga burimet, ndërsa Aleatët kishin triumfuar në Europë dhe po dërgonin forca drejt Lindjes. Megjithatë, Japonia refuzonte dorëzimin.
AleatĂ«t planifikuan njĂ« pushtim amfib nĂ« Kyushu, mĂ« 1 nĂ«ntor 1945 â njĂ« betejĂ« qĂ« pritej tĂ« sillte miliona viktima.
Plani sekret
Shkenca bĂ«rthamore kishte dĂ«shmuar se energjia e madhe mund tĂ« lirohej pĂ«rmes ndarjes sĂ« atomit. MegjithatĂ«, vetĂ«m projekti amerikan Manhattan, nĂ«n drejtimin e J. Robert Oppenheimer, arriti ta konkretizonte kĂ«tĂ« nĂ« armĂ«. MĂ« 16 korrik 1945, nĂ« shkretĂ«tirĂ«n e New Mexico-s, u testua me sukses arma e parĂ« bĂ«rthamore â Testi Trinity.
MĂ« 26 korrik, presidenti Truman dhe aleatĂ«t lĂ«shuan DeklaratĂ«n e Potsdamit, duke kĂ«rkuar dorĂ«zim tĂ« pakushtĂ«zuar nga Japonia dhe duke paralajmĂ«ruar pĂ«r âshkatĂ«rrim tĂ« menjĂ«hershĂ«m dhe tĂ« plotĂ«â. Japonia e injoroi paralajmĂ«rimin.
6 gusht 1945, mëngjesi i qetë që u shndërrua në ferr!
Qytetarët e Hiroshimës u zgjuan në një mëngjes të ngrohtë e të qetë. Alarmet e natës për sulm ajror ishin rremë. Askush nuk e priste atë që do të ndodhte.
Ora 08:15 â njĂ« top zjarri me temperaturĂ« ylli shpĂ«rtheu nĂ« qiell. Brenda njĂ« sekonde, diametri i shpĂ«rthimit arriti 270 metra. NjerĂ«zit brenda njĂ« gjysmĂ« milje nga epiqendra u avulluan, duke lĂ«nĂ« vetĂ«m hije tĂ« djegura nĂ« tokĂ« e mure. Temperatura nĂ« tokĂ« arriti afro 4,000°C. Rreth 80,000 persona humbĂ«n jetĂ«n menjĂ«herĂ«.
TĂ« tjerĂ«t pĂ«suan djegie tĂ« tmerrshme nga rrezatimi. Kiyoshi Tanimoto, njĂ« pastor metodist, e pĂ«rshkroi: âNjĂ« blic drite preu qiellin⊠dukej si njĂ« fletĂ« dielliâ.
Valët goditëse udhëtuan me shpejtësi 1,580 km/h. Dritaret u thyen, pluhuri dhe tymi u përhapën. Një foto nga konvoji amerikan tregon renë e kërpudhës, e cila arriti deri në 15 km lartësi.
Koloneli Paul Tibbets, piloti i avionit Enola Gay, tha: âQyteti qĂ« e pamĂ« qartĂ« nĂ« diell, tani ishte njĂ« njollĂ« e shĂ«mtuar. Zjarre po shpĂ«rthenin kudoâ.
NĂ« Tokio, lajmet vinin njĂ«ri pas tjetrit. NjĂ« raport tregonte: âE gjithĂ« Hiroshima u shkatĂ«rrua menjĂ«herĂ« nga njĂ« bombĂ« e vetme.â Po atĂ« mbrĂ«mje, Shtetet e Bashkuara konfirmuan: âBombĂ« e madhe u hodh mbi Hiroshima mĂ« 5 gusht nĂ« orĂ«n 19:15 sipas kohĂ«s sĂ« Uashingtonitâ.
Truman, që kishte marrë vendimin pas shumë diskutimesh, e dinte se kjo fuqi duhej demonstruar edhe një herë për të çuar luftën drejt fundit.
PĂ«rshtati: Gazeta âSiâ
The post Hiroshima, bota përkujton 80-vjetorin e bombardimit atomik amerikan appeared first on Gazeta Si.