Në kundërshtim të besimit popullor se dëmtojnë mendjet e të rinjve, kalimi i më shumë kohë duke luajtur videolojëra mund të jetë i lidhur me rritjen e inteligjencës tek fëmijët, ka zbuluar një studim i ri.

Ndërsa ndryshimi i vëzhguar në aftësitë njohëse është i vogël dhe nuk vërteton një marrëdhënie të drejtpërdrejtë shkak-pasojë, shkencëtarët e konsiderojnë atë të rëndësishëm.

Studimi i vitit 2022 kontrolloi me kujdes variabla të tilla si ndryshimet gjenetike dhe statusi socioekonomik i fëmijëve.

Është interesante se shikimi i televizionit dhe përdorimi i rrjeteve sociale, ndryshe nga loja e lojërave, nuk treguan as një efekt pozitiv dhe as negativ në inteligjencë.

Këto rezultate mund të kontribuojnë ndjeshëm në debatin rreth sasisë së përshtatshme të kohës së kaluar para ekranit për fëmijët, raporton ScienceAlert.

“Media digjitale përcakton fëmijërinë moderne, por efektet e tyre njohëse janë të paqarta dhe objekt i një debati të nxehtë”, shkroi ekipi kërkimor nga Holanda, Gjermania dhe Suedia në punimin e tyre.

“Ne besojmë se studimet me të dhëna gjenetike mund të sqarojnë pretendimet shkakësore dhe të korrigjojnë rolin zakonisht të anashkaluar të predispozitave gjenetike.”

Shkencëtarët analizuan të dhënat mbi kohën e kaluar para ekranit nga 9,855 fëmijë amerikanë të moshës nëntë dhe dhjetë vjeç.

Mesatarisht, fëmijët kalonin 2.5 orë në ditë duke parë televizor ose video në internet, një orë duke luajtur videolojëra dhe gjysmë ore në rrjete sociale.

Dy vjet më vonë, u mblodhën të dhëna për më shumë se 5,000 të të njëjtëve fëmijë.

Doli që fëmijët që kalonin më shumë kohë duke luajtur videolojëra kishin një rritje të IQ prej 2.5 pikësh mbi mesataren.

Rritja e IQ u përcaktua bazuar në rezultatet në detyrat që matën të kuptuarit e leximit, përpunimin vizual-hapësinor, kujtesën, të menduarit fleksibël dhe vetëkontrollin.

Edhe pse studimi u krye vetëm tek fëmijët në SHBA dhe nuk bëri dallim midis llojeve të videolojërave, të tilla si ato të luajtura në telefona celularë ose konsola, ai ofron një pasqyrë të vlefshme mbi lidhjen midis lojërave dhe IQ.

Ai gjithashtu mbështet idenë se inteligjenca nuk është një tipar i fiksuar me të cilin lindim.

“Rezultatet tona mbështesin pohimin se koha para ekranit në përgjithësi nuk dëmton aftësitë njohëse të fëmijëve dhe se të luash videolojëra në fakt mund të ndihmojë në rritjen e inteligjencës”, tha neuroshkencëtari Torkel Klingberg i Institutit Karolinska në Suedi. /Telegrafi/

The post Studimi zbulon se videolojërat kanë një efekt të papritur në inteligjencën e fëmijëve appeared first on Telegrafi.

Gjashtë persona të tjerë në Rripin e Gazës kanë vdekur nga uria dhe kequshqyerja në 24 orët e fundit, njoftoi ministria e shëndetësisë e enklavës palestineze.

Vdekjet e reja e çojnë numrin e të vdekurve në 175, përfshirë 93 fëmijë.

Ministria e Shëndetësisë e Gazës paralajmëron se mungesa e karburantit ka kompromentuar ndjeshëm funksionimin e spitaleve, që do të thotë se mjekët mund të trajtojnë vetëm të sëmurët kritikë dhe të plagosurit.

Furnizimet me karburant në enklavë kanë qenë të rralla që nga marsi, kur Izraeli kufizoi aksesin në mallra dhe ndihmë humanitare, duke pretenduar se po ushtronte presion mbi militantët e Hamasit për të liruar pengjet e mbetura izraelite që ata i rrëmbyen më 7 tetor 2023.

Burime të Hamasit pretendojnë se janë vjedhur kamionë të shumtë me ndihma.

Izraeli fajëson Hamasin për vuajtjet në Gaza, por pas presionit në rritje nga bashkësia ndërkombëtare, njoftoi hapa javën e kaluar për të dërguar ndihmë për popullsinë e enklavës, duke përfshirë ndërprerjen e luftimeve në pjesë të Rripit të Gazës, autorizimin e dërgimit të ndihmës nga ajri dhe mbrojtjen e rrugëve të caktuara për konvojet humanitare.

Kombet e Bashkuara paralajmërojnë se dërgimi i ndihmës nga ajri nuk është i mjaftueshëm dhe se Izraeli duhet të lejojë akses shumë më të madh nga toka.

Zyra e medias e qeverisë në Gaza njoftoi sot se që nga lehtësimi i kufizimeve në korrik, pothuajse 1,600 kamionë me ndihma kanë hyrë në enklavë. /Telegrafi/

The post Gjashtë persona të tjerë vdesin nga uria në Gaza, totali shkon në 175 appeared first on Telegrafi.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, ka zhvilluar bisedë telefonike me homologun serb Aleksandar Vuçiq, gjatë së cilës ka theksuar rëndësinë e dialogut midis Kosovës dhe Serbisë.

Në një njoftim në X, Macron tha se gjatë bisedës dënoi çdo veprim të njëanshëm që mund ta rrezikojë dialogun Prishtinë-Beograd.

“Me vendet e Ballkanit Perëndimor, Evropa do të realizohet dhe do të pranojë fatin e saj – në unitet, solidaritet dhe përgjegjësi”, ka thënë Macron.

Ai ka përsëritur bindjen e tij se e ardhmja evropiane është rruga e duhur për Serbinë.

Ai ka shprehur shpresën që Beogradi të avancojë në këtë rrugë përmes reformave dhe procesit të anëtarësimit, “në frymën e dialogut”.

Macron bëri të ditur se kanë shqyrtuar të gjitha aspektet e marrëdhënieve mes Serbisë dhe Francës dhe kanë vendosur të forcojnë më tej bashkëpunimin.

Ai shtoi se biseda ka përfshirë një diskutim të detajuar për situatën në rajon, duke nënvizuar rëndësinë që Franca i kushton stabilitetit, unitetit dhe sovranitetit të Bosnjë e Hercegovinë.

Управо сам разговарао са председником @avucic.

Поново сам му изразио своје уверење да је европска будућност Србије њен прави пут, као и своју наду да ће напредовати на том путу реформи и приступања, у духу дијалога.

Размотрили смо све аспекте…

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) August 3, 2025

Ndërkaq, në njoftimin e presidentit serb pas telefonatës, biseda është cilësuar si “miqësore dhe e hapur”, në të cilën fokusi ka qenë në marrëdhëniet dypalëshe dhe çështjet rajonale, “veçanërisht në dritën e zhvillimeve të fundit në Bosnjë e Hercegovinë dhe në Kosovë”.

Kreu i shtetit serb e ka falënderuar homologun francez për angazhimin personal në “çështjet që lidhen me Ballkanin Perëndimor dhe për mbështetjen e vazhdueshme që Franca i jep Serbisë në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian”. /AA/

The post Macron në një telefonatë me Vuçiçin, thekson rëndësinë e dialogut Kosovë-Serbi appeared first on Telegrafi.

Zyra antikorrupsion e Ukrainës thotë se ka zbuluar një skemë të madhe ryshfeti që përfshin kontrata prokurimi ushtarak.

Në një deklaratë të përbashkët në rrjete sociale, zyra, së bashku me Zyrën e Prokurorit të Specializuar Antikorrupsion, tha se të dyshuarit kishin marrë ryshfet në një skemë që përdorte fonde shtetërore për të blerë dronë dhe pajisje të tjera ushtarake me çmime të fryra.

Shkelësit morën ryshfete deri në 30% të vlerës së kontratës, shtuan ata.

Të ndaluarit nuk janë emëruar, por thuhet se janë përfshirë një politikan ukrainas, zyrtarë lokalë të rrethit dhe qytetit, si dhe ushtarë të Gardës Kombëtare, shkruan skynews.

Katër persona janë arrestuar deri më tani, njoftuan agjencitë.

Personeli i Gardës Kombëtare i përfshirë në këtë rast është larguar nga pozicionet e tyre, njoftoi ministria e brendshme.

Në fjalimin e tij të mbrëmjes, presidenti Volodymyr Zelensky falënderoi agjencitë dhe e përshkroi skemën si “absolutisht imorale”. /Telegrafi/

The post Zbulohet një skemë e madhe ryshfeti në Ukrainë appeared first on Telegrafi.

Disa qytete në Australinë lindore janë mbuluar nga bora më e dendur në dekada, ndërsa një stuhi e fortë goditi rajonin këtë fundjavë, duke shkaktuar përmbytje, trafik të ngadaltë dhe ndërprerje të energjisë elektrike për mijëra shtëpi.

Dje në disa zona u parashikua rreth 50 cm borë, ndërsa në të tjera u parashikuan më shumë se 10 cm shi, njoftoi Shërbimi Shtetëror i Emergjencave të Uellsit të Ri Jugor.

Kushtet u përmirësuan sot.

A rare winter storm is currently bringing heavy snow to northern New South Wales, Australia.

Up to 50 cm of snow fell around Armidale and Guyra — the biggest snowfall in years. pic.twitter.com/6sYfmAaqIX

— Weather Monitor (@WeatherMonitors) August 2, 2025

Disa pjesë të rajonit veriperëndimor të Anglisë së Re përjetuan nivelet më të larta të borës në 20 vjet, raportoi transmetuesi shtetëror Australian Broadcasting Corp, ndërsa Sydney Morning Herald raportoi se një zonë e shtetit fqinj të Queensland pati borën e parë në 10 vjet.

Shërbimet e emergjencës thanë se iu përgjigjën më shumë se 1,455 incidenteve dhe më shumë se 100 automjete mbetën të bllokuara nga bora, duke shtuar se stuhitë dëmtuan ndërtesa dhe lëshuan disa paralajmërime të mëdha për përmbytje.

Dhjetëra mijëra shtëpi e kaluan natën pa energji elektrike. /Telegrafi/

The post Bora më e dendur në dekada mbulon Australinë appeared first on Telegrafi.

Mijëra njerëz marshuan sot përgjatë Urës ikonike të Portit të Sidneit, pavarësisht shiut, duke bërë thirrje për paqe dhe ndihmë për Rripin e Gazës të shkatërruar nga lufta, ku një krizë e tmerrshme humanitare po përkeqësohet çdo ditë.

Pothuajse dy vjet pas fillimit të luftës në të cilën, sipas Autoritetit Palestinez, më shumë se 60,000 njerëz janë vrarë në Gaza, qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare humanitare paralajmërojnë se popullsia po vuan nga uria për shkak të mungesës së ushqimit.

Disa nga ata që morën pjesë në marsh, të cilin organizatorët e quajtën “Marshimi për Njerëzimin”, mbanin tenxhere dhe tiganë si simbole të urisë.

“Mjaft më”, tha Doug, një burrë në të 60-at.

“Kur njerëz nga e gjithë bota bashkohen dhe flasin hapur, atëherë e keqja mund të mposhtet”, shtoi ai.

Marshuesit varionin nga të moshuarit deri te familjet me fëmijë të vegjël.

Midis tyre ishte edhe themeluesi i WikiLeaks, Julian Assange.

A major pro-Palestine march (between 50,000-100,000 marchers reported marchers) is underway in Sydney, Australia, with crowds now crossing the famous Harbour Bridge.

At the front: Wikileaks founder Julian Assange and five Labor MPs, who joined the demonstration in open defiance… https://t.co/CMy0CidkIq pic.twitter.com/q3xWMGkRSs

— Drop Site (@DropSiteNews) August 3, 2025

Disa pjesëmarrës valëvitnin flamuj palestinezë dhe brohorisnin “Ne jemi të gjithë palestinezë”.

Policia e Uellsit të Ri Jugor dhe kryeministri u përpoqën javën e kaluar të ndalonin protestën që të zhvillohej në urë, një pikë referimi e qytetit dhe një rrugë kryesore rrugore, duke thënë se rruga mund të shkaktonte rreziqe sigurie dhe ndërprerje të trafikut.

Por, Gjykata Supreme e shtetit vendosi dje se mund të mbahej.

Andaj, policia tha se po vendoste qindra oficerë dhe bëri thirrje për protesta paqësore.

Policia ishte gjithashtu e pranishme në Melbourne, ku po zhvillohej një marshim i ngjashëm. /Telegrafi/

The post “Ne jemi të gjithë palestinezë” – mbi 100 mijë njerëz marshojnë në Sidnei, mblidhen në urë appeared first on Telegrafi.

Dy video të një pengu izraelit të dobësuar, Evyatar David, janë publikuar nga Hamasi, pasi i dërguari special i SHBA-së Steve Witkoff u takua këtë javë me familjet e pengjeve.

Tani 24-vjeçari duket shum i dobët dhe thotë se nuk ka ngrënë për tre ditë.

Ai punonte në një restorant përpara se të rrëmbehej nga festivali i muzikës Nova më 7 tetor 2023.

Që atëherë, ai është mbajtur rob në Gaza, dhe videot sugjerojnë se ai po mbahet në tunele të errëta dhe po mbijeton me porcione të pakta thjerrëzash dhe fasulesh, shkruan skynews.

Vetë Gaza po vuan nga “uria masive e shkaktuar nga njeriu” për shkak të bllokadës së Izraelit ndaj ndihmës për enklavën, deklaroi më parë kreu i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Në videon e dytë, David – sipas titrave në anglisht – thotë: “Nuk kam ngrënë për tre ditë.”

Titrat vazhdojnë ndërsa ai flet nga një tunel nëntokësor: “Nuk ka ushqim të mjaftueshëm. Mezi marr ujë të pijshëm.”

Videoja e tregon atë duke folur për atë që hëngri në korrik, e cila është regjistruar në një kalendar të punuar me dorë të varur në anën e tunelit.

Në fund të videos, ai hap një gropë: “Ky është varri ku mendoj se do të varrosem. Koha po mbaron.”

How psychopathic is Hamas?

It forced starving hostage Evyatar David to DIG HIS OWN GRAVE for the cameras. pic.twitter.com/iMa404St4s

— Eylon Levy (@EylonALevy) August 2, 2025

Në një deklaratë, familja e tij tha: “Jemi të detyruar të shohim djalin dhe vëllain tonë të dashur, Evyatar David, të lënë qëllimisht dhe në mënyrë cinike urie në tunelet e Hamasit në Gaza – një skelet i gjallë, i varrosur i gjallë.”

“Djali ynë ka vetëm pak ditë që të jetojë në gjendjen e tij aktuale.”

Ata shtuan: “Izraeli dhe bashkësia ndërkombëtare duhet të kundërshtojnë mizorinë e Hamasit dhe të sigurojnë që Evyatari ynë të marrë menjëherë ushqimin e duhur.”

“Uria e qëllimshme, tortura dhe abuzimi i Evyatarit për qëllime propagande shkelin edhe standardet më të ulëta të ligjit humanitar dhe të mirësjelljes themelore njerëzore.” /Telegrafi/

The post “Koha po mbaron” – pengu i mbajtur nga Hamasi hap varrin e vet me duart e tij – pamje tronditëse appeared first on Telegrafi.

Lart në qiell, linjat e njohura të udhëtimeve botërore ajrore po zhduken.

Aty, ku dikur pilotët fluturonin në rrugë të drejtpërdrejta transkontinentale, tani ata po navigojnë në një qiell që duket si xham i thyer – miliona fluturime që po realizohen përmes korridoreve të mbipopulluara.

Në të njëjtën kohë, hapësira të mëdha ajrore, çuditërisht, mbeten bosh ose gumëzhijnë nga raketat dhe dronët.

Ky ndryshim nuk është i rastësishëm.

Përhapja e luftërave, armiqësive rajonale dhe përshkallëzimeve ushtarake vitet e fundit i ka bërë qiejt e botës më të rrezikshëm dhe më të paparashikueshëm se në çdo kohë që nga Lufta e Ftohtë.

Nga Rusia te Lindja e Mesme e deri në Afrikë, “zonat e ndalim-fluturimit” janë rritur, duke e futur aviacionin ndërkombëtar në krizë dhe duke e riformësuar ekonominë, sigurinë dhe fluturimet.

Kaosi ajror i Rusisë: Normalja e re

Në fillim të korrikut të vitit 2025, kaosi përfshiu aeroportet në mbarë Rusinë, shkruan Radio Evropa e Lirë.

Vetëm gjatë fundjavës së 5 dhe 6 korrikut, mbi 2.000 fluturime u anuluan ose u shtyn pas një sërë sulmesh me dronë të kryer nga Ukraina, që shkaktuan mbylljen e një pjese të madhe të hapësirës ajrore ruse.

Në aeroportin Sheremtjevo të Moskës, pasagjerja Tatyana e përshkroi situatën si “një katastrofë”.

Vendet e pritjes ishin të mbingarkuara, me njerëz të shtrirë në dysheme dhe shërbimet bazë, sikurse uji i pijes ishin të harxhuara.

“Nuk kishte ku të uleshe dhe njerëzit po flinin nëpër pllaka”, tha ajo.

Në Shën Petersburg, taksistët kërkonin deri në 80.000 rubla (1.025 dollarë) për udhëtimet drejt Moskës, pasi biletat e trenit u shitën të gjitha pas mbylljeve në Aeroportin Pulkovo.

Vetëm më 6 korrik, më shumë se 15.000 pasagjerë mbetën të bllokuar në Sheremetjevo, ndërsa aeroportet më të vogla në Kaluga, Tambov dhe Pskov pezulluan të gjitha operacionet.

Zyrtarët rusë të mbrojtjes pretenduan se kishin rrëzuar deri në 120 dronë atë natë, disa prej të cilëve u rrëzuan vetëm disa kilometra larg Moskës.

Autoritetet përmendën “ndërhyrje të jashtme” si arsye për mbylljet e përsëritura të hapësirës ajrore, që tani janë bërë gjë e zakonshme.

Në Rusi aeroportet janë mbyllur mbi 600 herë që nga nisja e agresionit në Ukrainë më 2022.

Të bllokuar në qiell

Por, nëse bllokimi në një aeroport është i tmerrshëm, imagjinoni nëse mbesni të bllokuar në qiell.

Në qershor të këtij viti, pasi Irani lëshoi raketa drejt bazës amerikane Al Udeida në Katar, shtetet përreth menjëherë mbyllën hapësirat e tyre ajrore.

Një aeroplan i kompanisë Qantas, nga Perthi në Paris qëndroi 15 orë në ajër përpara se të kthehej në Australi.

Një tjetër u detyrua që të devijonte fluturimin për në Singapor.

Tensionet Indi-Pakistan në maj të vitit 2025 çuan në mbylljen e korridoreve kyç ajrore, duke detyruar që fluturimet mes Evropës dhe Azisë Juglindore të përshkonin rrugë më të gjata dhe më të shtrenjta.

Kohëzgjatja e fluturimeve u shtua deri në dhjetë orë, ndërsa ndalesat e paparashikuara për furnizim me karburant në aeroporte të panjohura u bënë rutinë.

Të dhënat nga Flightradar24 tregojnë se pilotët tani përballen me “korridore super të ngarkuara” – rrugë të ngushta të mbushura me aeroplanë.

Fluturimet në një trafik të tillë të rënduar rrisin ndjeshëm rrezikun e aksidenteve, ndërkohë që kontrollorët e trafikut ajror bëjnë përpjekje të jashtëzakonshme për ta menaxhuar situatën.

Mbi Detin e Kuq, Libinë, Sudanin, Sirinë dhe në disa pjesë të Afrikës Sub-Sahariane, fluturimet po devijohen gjithnjë e më shumë për shkak të shqetësimeve për sigurinë.

Kontrolli ajror në zonat e konfliktit shpesh është i çrregullt ose nuk ekziston fare, dhe pilotët detyrohen të koordinojnë devijimet në ajër duke përdorur kanale të vjetruara ose rrugë alternative komunikimi.

Pasojat mjedisore dhe ekonomike

Të gjitha këto devijime të fluturimeve kanë një kosto të madhe për mjedisin.

Sipas një studimi të fundit të kryer nga Universiteti Reading në Mbretërinë e Bashkuar dhe Instituti Pierre-Simon Laplace në Francë, shmangia e hapësirës ajrore ruse ka shkaktuar një rritje prej 8.2 milionë tonësh në emetimet e dioksidit të karbonit brenda një viti.

Fluturimet që janë prekur nga ky devijim kanë djegur mesatarisht 13% më shumë karburant, dhe rritja më e madhe është regjistruar në rrugët ajrore ndërmjet Evropës dhe Azisë si dhe Amerikës së Veriut dhe Azisë.

Një hulumtim tjetër, i kryer më 2024 nga Viktoriia Ivannikova, studiuese e njohur në fushën e aviacionit në Universitetin City të Dublinit, gjeti se fluturimet e devijuara nga Evropa drejt Azisë tani i kushtojnë linjave ajrore deri në 39% më shumë për karburant dhe lëshojnë deri në 40% më shumë dioksid karboni – shifra të mëdha për një industri që tashmë po përballet me presion të madh për dekarbonizim.

Fituesit dhe humbësit në luftërat e qiellit

Transportuesit ajrorë kinezë kanë përfituar nga mundësia për të përdorur hapësirën ajrore ruse.

Rrugët e tyre nga Evropa drejt Azisë janë më të shpejta dhe më të lira, duke rritur konkurrencën për kompanitë perëndimore që nuk kanë qasje në të njëjtat korridore.

British Airways, për shembull, u detyrua të anulonte linjën Londër-Pekin dhe njërën nga fluturimet ditore Londër-Hong Kong gjatë verës së vitit 2024 për shkak të humbjeve të mëdha financiare.

Finnair, kompania kryesore e Helsinkit, e ka humbur avantazhin e saj në lidhjen midis Evropës dhe Azisë.

Një fluturim për në Shangai, që dikur zgjaste 9 orë me kompaninë ajrore kineze Juneyao, tani zgjat 12 orë ose më shumë me Finnair.

Edhe në SHBA, kompanitë ajrore po ndiejnë presionin.

Kompania United Airlines, për shembull, e ka zhvendosur itinerarin Delhi–Njuark nga një fluturim i drejtpërdrejtë 13-orësh në një udhëtim 15-orësh përmes Evropës dhe Lindjes së Mesme, për shkak të mbylljes së hapësirës ajrore ruse.

Kjo përshtatshmëri, megjithëse është përgjigje ndaj vështirësive, është një dëshmi e qëndrueshmërisë së industrisë së aviacionit.

Kompania Air India fillimisht e kapitalizoi këtë situatë, por më pas e humbi avantazhin pas kufizimeve në hapësirën ajrore nga Pakistani, pas sulmit në prill të këtij viti në Kashmirin e kontestuar.

Raketat në qiell

Në rajonet pranë zonave të luftës, qiejt më nuk janë vetëm domenë për aeroplanët komercialë.

Aktiviteti ushtarak tani është edhe në rrugët civile.

Në shkurt, Kina zhvilloi stërvitje detare ushtarake pa paralajmërim në Detin Tasman.

Aeroplanët komercialë u detyruan të ndryshonin rrugën gjatë fluturimit pasi një pilot i Virgin Australia mori gabimisht një paralajmërim në një frekuencë radioje të papërdorur.

Në dhjetor të vitit 2024, një sistem rus i mbrojtjes ajrore aksidentalisht rrëzoi një fluturim të AZAL nga Azerbajxhani pranë Aktaut në Kazakistan.

Tridhjetë e tetë nga 67 personat në bord humbën jetën.

Në një rast tjetër, një aeroplan mallrash nga Kirgizia u rrëzua në Sudan nga luftëtarë rebelë që e ngatërruan me një aeroplan ushtarak.

Këto nuk janë incidente të izoluara.

Fluturimi PS752 i Ukraine International Airlines u rrëzua nga Irani në vitin 2020, ndërsa Fluturimi MH17 i Malaysia Airlines u shkatërrua nga një raketë, e furnizuar nga Rusia, mbi Ukrainë në vitin 2014.

Të dyja tragjeditë shërbyen si paralajmërime të ashpra: aeroplanët komercialë janë gjithnjë e më shumë në rrezik të bëhen dëme kolaterale.

Sistemi botëror i udhëtimit ajror, që dikur ishte një mrekulli e shpejtësisë, sigurisë dhe lidhshmërisë, tani ngjan me një rrjet të ndërlikuar interesash gjeopolitike.

Çdo konflikt i ri riformëson hartën.

Çdo mbyllje, çdo ndryshim rruge dhe çdo ndalim i hapësirës ajrore shton vonesa, emetime dhe kosto.

The post Qiej të trazuar: Konfliktet ushtarake që po ndryshojnë aviacionin botëror appeared first on Telegrafi.

Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) tha se ekipi i saj i ekspertëve në Centralin Bërthamor të Zaporizhias (ZNPP) të Ukrainës dëgjoi shpërthime dhe pa tym mbi vendin aty pranë.

Centrali bërthamor njoftoi se një nga objektet e tij ndihmëse u sulmua të shtunën, tha agjencia në një deklaratë.

“Objekti ndihmës ndodhet 1,200 metra larg kufijve të ZNPP, dhe ekipi i IAEA-s mund të shihte ende tym nga ai drejtim këtë pasdite.”

#BREAKING #UKRAINE #UCRANIA

UKRAINE : AN AUXILIARY FACILITY OF UKRAINE’S ZAPORIZHZHIA NUCLEAR POWER PLANT (ZNPP) WAS HIT

ZNPP is Europe’s largest nuclear plant, under Russian control since 2022

The IAEA reported its team at Zaporizhzhia Nuclear Power Plant heard… pic.twitter.com/MSeeXGYnlh

— LW World News (@LW_WorldNews) August 2, 2025

IAEA ka luajtur një rol kyç në mbrojtjen dhe monitorimin e kushteve dhe sigurisë së centraleve bërthamore të Ukrainës kundër një pushtimi rus në vitin 2022.

Agjencia dërgon rregullisht ekipe ekspertësh në vende me reaktorë aktivë në rajonet Rivne dhe Khmelnytskyi në perëndim të vendit, dhe ata kanë qenë të pranishëm përgjithmonë në termocentralin Zaporizhia që nga shtatori 2022.

Centrali elektrik ka qenë nën kontrollin rus që nga marsi 2022. /Telegrafi/

The post Shpërthim në centralin bërthamor në Zaporizhia, tymi mbulon vendin appeared first on Telegrafi.

Kohët e fundit ka pasur një ndryshim të rëndësishëm midis vendeve të G7.

Së pari, Franca, pastaj Mbretëria e Bashkuar dhe tani Kanadaja kanë thënë të gjitha se planifikojnë të njohin një shtet palestinez.

Por çfarë do të thotë njohja e një shteti palestinez?

Sipas Konventës së Montevideos të vitit 1933, ekzistojnë disa kritere përpara se Palestina të njihet si shtet sovran sipas ligjit ndërkombëtar.

Procesi kërkon që shteti të ketë:

Një popullsi të përhershm;

Një territor të përcaktuar;

Një qeveri efektive dhe marrëdhënie ndërkombëtare;

Procese diplomatike formale duke përfshirë ambasadat, ambasadorët dhe traktatet.

Nga 193 shtetet anëtare të Kombeve të Bashkuara, pothuajse 150 tashmë e njohin Palestinën si shtet që nga marsi 2025.

Si i pranon OKB-ja shtetet e reja anëtare?   

Vendet zakonisht i drejtohen Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, i cili e dërgon atë në Këshillin e Sigurimit për vlerësim fillestar dhe një votim të mundshëm.

Miratimi kërkon të paktën nëntë vota pro dhe asnjë veto nga Mbretëria e Bashkuar, SHBA-ja, Franca, Rusia ose Kina.

Nëse Këshilli e miraton kërkesën, ajo i shkon Asamblesë së Përgjithshme për miratim, ku nevojitet një shumicë prej dy të tretash.

Një shtet nuk mund të anëtarësohet në OKB pa mbështetjen e Këshillit të Sigurimit dhe Asamblesë së Përgjithshme.

Çfarë ndodhi me aplikimin palestinez në vitin 2011?

Këshilli i Sigurimit e shqyrtoi aplikimin për disa javë për të parë nëse ai i plotësonte kushtet për anëtarësim.

Megjithatë, nuk arriti në një qëndrim unanim, kështu që një votim formal nuk u zhvillua kurrë, shkruan skynews.

Edhe nëse e kishin miratuar këtë hap, SHBA-ja tha se po planifikonte të vinte veton ndaj aplikimit.

Pse kanë vepruar tani Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja dhe Franca?

Keir Starmer thotë se koha për të njohur Palestinën është tani, pasi do të ketë ndikimin më të lartë, pasi shpresa e një zgjidhjeje me dy shtete – një Izrael “i sigurt” së bashku me një shtet palestinez “të qëndrueshëm” – është në rrezik.

Ai thotë se kjo është pjesë e një “plani me tetë pjesë”, i diskutuar tashmë me Francën dhe Gjermaninë, por mohon se përfaqëson një kthesë pas presionit nga deputetët laburistë, duke thënë se në vend të kësaj ka qenë gjithmonë pjesë e planit për të njohur Palestinën.

Emmanuel Macron ka qenë i prirur drejt njohjes së një shteti palestinez për muaj të tërë si pjesë e një përpjekjeje për të mbajtur gjallë idenë e një zgjidhjeje me dy shtete, pavarësisht presionit nga vendet e tjera për të mos e bërë këtë.

Mark Carney ka thënë prej kohësh se do ta njihte një shtet palestinez vetëm në përfundim të bisedimeve të paqes.

Megjithatë, ai paralajmëroi se realiteti në terren në Gaza dhe kriza e urisë do të thotë se “perspektiva e një shteti palestinez po zhduket fjalë për fjalë para syve tanë”.

Çfarë është një zgjidhje me dy shtete?

Njohja e Palestinës presupozon mbështetjen për një zgjidhje me dy shtete.

Një zgjidhje me dy shtete do të shihte një shtet të pavarur palestinez të themeluar përkrah shtetit ekzistues të Izraelit.

Palestinezët kërkojnë një shtet të pavarur në Bregun Perëndimor të pushtuar, Jerusalemin Lindor të aneksuar dhe Gazën, territore që janë pushtuar nga Izraeli që nga Lufta Gjashtëditore e vitit 1967.

Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dhe shumica e klasës politike të Izraelit kanë qenë prej kohësh kundër shtetësisë palestineze dhe argumentojnë se kjo do të shpërblente militantët pas sulmeve të 7 tetorit të nisura nga Hamasi në vitin 2023.

Një nga pengesat më të mëdha për një zgjidhje me dy shtete do të ishte vendosja se cilat do të ishin kufijtë e një shteti të mundshëm palestinez.

Shumë besojnë se ato duhet të jenë të njëjtat që ekzistonin para vitit 1967, por që atëherë, një numër gjithnjë e në rritje i vendbanimeve izraelite janë krijuar brenda Bregut Perëndimor, me rreth 600,000 izraelitë që tani jetojnë atje dhe në Jerusalemin Lindor të pushtuar.

Si kanë reaguar Izraeli dhe Palestina?

Ministria e jashtme e Izraelit tha në një postim në X: “Ndryshimi në qëndrimin e qeverisë britanike në këtë kohë, pas veprimit francez dhe presioneve të brendshme politike, përbën një shpërblim për Hamasin dhe dëmton përpjekjet për të arritur një armëpushim në Gaza dhe një kornizë për lirimin e pengjeve.”

Netanyahu, e ka dënuar ashpër Francën, duke thënë se njohja e një shteti palestinez tani do të ishte një “pikë nisjeje për të shkatërruar Izraelin – jo për të jetuar në paqe pranë tij”.

Ministria e jashtme e vendit tha gjithashtu se vendimi i Kanadasë ishte “një shpërblim për Hamasin”.

Ndërkohë, presidenti Palestinez Mahmoud Abbas në Jerusalem shprehu “falënderime dhe vlerësim” për udhëheqësin francez.

Autoriteti Palestinez, i cili ka pushtet të kufizuar në Bregun Perëndimor të pushtuar, e quajti vendimin e Kanadasë “të guximshëm dhe parimor”, por nuk përmendi kushtet që përfshiu Mark Carney.

Po vendet e tjera?

Në përgjigje të vendimit të Francës, qeveria gjermane tha se Berlini ende mbështet një zgjidhje me dy shtete, por nuk do të njohë një shtet palestinez për momentin.

Kryeministri i Australisë, Anthony Albanese, e përshkroi situatën në Gaza si një “katastrofë humanitare” dhe tha se vendi i tij është “i përkushtuar për një të ardhme ku si populli izraelit ashtu edhe ai palestinez mund të jetojnë në paqe dhe siguri brenda kufijve të sigurt dhe të njohur ndërkombëtarisht”.

Ministri i jashtëm i Italisë tha se njohja e një shteti palestinez duhet ta njohë edhe Izraelin si shtet.

Spanja, e cila tashmë njeh shtetësinë palestineze, e mirëpriti njoftimin e Macron.

Kryeministri Pedro Sanchez shkroi në një deklaratë në X: “Së bashku, ne duhet të mbrojmë atë që Netanyahu po përpiqet të shkatërrojë. Zgjidhja me dy shtete është e vetmja zgjidhje.”

Ministria e jashtme e Arabisë Saudite tha gjithashtu se “e përgëzon këtë vendim historik” dhe u bëri thirrje vendeve të tjera të ndërmarrin “hapa të ngjashëm pozitivë”. /Telegrafi/

The post Çfarë do të thotë të njohësh një shtet palestinez? appeared first on Telegrafi.

Numri i të vdekurve nga virusi i Nilit Perëndimor në Itali që nga fillimi i vitit u rrit në dhjetë pasi një grua 93-vjeçare vdiq në Institutin Spallanzani në Romë.

Ky ishte rasti i katërt i verifikuar në rajonin e Lazios.

Pacienti, me origjinë nga Cisterna di Latina, ishte shtruar në San Paulo në Velletri përpara se të transferohej në Romë.

Tre vdekje të tjera nga virusi u raportuan të mërkurën e kaluar.

Këtu përfshihet një burrë 76-vjeçar nga Salerona, një burrë 73-vjeçar nga Maddaloni dhe një 86-vjeçar që u shtrua në spitalin Santa Maria Goretti në Latina.

Ai ishte ndër të parët e infektuar në zonë dhe thuhet se vuante nga disa sëmundje të mëparshme.

Në raportin e tij të fundit të enjten, Instituti Kombëtar Italian i Shëndetit raportoi të dhënat e mëposhtme, shkruan euronews.

Thuhet se 57 raste të reja njerëzore të virusit të Nilit Perëndimor u raportuan midis 24 dhe 30 korrikut. Ndër rastet e konfirmuara, u raportuan tetë vdekje. Shkalla e vdekshmërisë së formës neuro-invazive të virusit është 20% në vitin 2025 krahasuar me 14% në vitin 2024 dhe 20% në vitin 2018.

Të dhëna mbi ethet e Nilit Perëndimor në Evropë

Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve publikoi të dhënat më të fundit mbi infeksionet në Evropë të enjten.

Rastet u regjistruan në Itali, Greqi, Rumani, Bullgari dhe Francë.

Bëhet e ditur se 25 raste të infeksionit të virusit të Nilit Perëndimor të fituar në vend u raportuan për herë të parë në sezonin e transmetimit 2025 në nga një rajon në Bullgari dhe Francë.

Krahasuar me javën e kaluar, Greqia raportoi raste të infeksionit të virusit të Nilit Perëndimor në tre rajone të reja, Italia në shtatë rajone të reja dhe Rumania në një rajon të ri.

Numri më i lartë i rasteve (43) u raportua në provincën Latina, Itali.

Çfarë janë ethet e Nilit Perëndimor dhe si t’i parandaloni?

Ethet e Nilit Perëndimor shkaktojnë temperaturë të lartë dhe skuqje. Është një sëmundje virale e përhapur globalisht e shkaktuar nga virusi i Nilit Perëndimor.

Mbrojtësit kryesorë të virusit janë zakonisht zogjtë e egër.

Transmetimi te njerëzit ndodh kryesisht përmes pickimeve të mushkonjave.

Në raste të rralla, mund të ndodhë përmes transplanteve, transfuzionit ose nga nëna te fetusi.

Nuk transmetohet nga personi në person përmes kontaktit fizik.

Gjitarë të tjerë si kuajt dhe, në një masë më të vogël, qentë dhe macet, gjithashtu mund të infektohen.

Periudha e inkubacionit zgjat nga dy deri në 14 ditë.

Shumica e njerëzve të infektuar nuk shfaqin simptoma.

Rreth 20% zhvillojnë simptoma të lehta si ethe, dhimbje koke, të përziera dhe skuqje të lëkurës, të cilat zakonisht zhduken vetë brenda pak ditësh.

Në më pak se 1% të rasteve, simptomat mund të jenë të rënda. Kjo përfshin temperaturë të lartë, dridhje dhe, në rastet më serioze, paralizë dhe komë.

Diagnoza bëhet me anë të testeve laboratorike që kërkojnë antitrupa në serum ose lëng cerebrospinal.

Nuk ka vaksinë ose trajtim specifik për ethet e Nilit Perëndimor.

Trajtimi synon menaxhimin e simptomave dhe, në raste të rënda, shtrimi në spital mund të jetë i nevojshëm.

Parandalimi është e vetmja strategji efektive dhe bazohet në zvogëlimin e ekspozimit ndaj pickimeve të mushkonjave. /Telegrafi/

The post Dhjetë të vdekur nga virusi i Nilit Perëndimor në Itali appeared first on Telegrafi.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, vazhdon të lërë gjurmë në Shtëpinë e Bardhë me një sallë të re prej 200 milionë dollarësh.

Puna do të fillojë në shtator dhe do të financohet nga Trump dhe donatorë të paidentifikuar, sipas zëdhënëses së Shtëpisë së Bardhë, Karolina Leavitt.

Leavitt e njoftoi projektin në një konferencë për shtyp, duke treguar vizatime se si do të duket produkti përfundimtar.

Ajo tha se do të përfundojë “shumë kohë para” përfundimit të mandatit të Trumpit.

“Jemi krenarë të njoftojmë se do të fillojë ndërtimi i sallës së re në Shtëpinë e Bardhë. Për 150 vjet, presidentët, administratat dhe stafi i Shtëpisë së Bardhë kanë dëshiruar një hapësirë të madhe për evente në kompleksin e Shtëpisë së Bardhë që mund të akomodojë dukshëm më shumë mysafirë sesa lejohet aktualisht. Shtëpia e Bardhë është një nga ndërtesat më të bukura dhe historike në botë, por Shtëpia e Bardhë aktualisht nuk është në gjendje të presë evente të mëdha në nder të udhëheqësve botërorë në vende të tjera pa pasur nevojë të ngrejë një tendë të madhe dhe të shëmtuar afërsisht 100 metra nga hyrja e ndërtesës kryesore”, tha ajo.

BREAKING: We’re getting an expansion!

Beginning in September, construction will begin on a brand-new 90,000 square ft ballroom that will be enjoyed for generations to come.

Visit https://t.co/fYztfJspLP for more information pic.twitter.com/SVvlaDpRmA

— The White House (@WhiteHouse) July 31, 2025

Ky është ndryshimi i fundit që Trump po bën në Shtëpinë e Bardhë.

Kopshti i famshëm i Trëndafilave është aktualisht në ndërtim e sipër, me barin që zëvendëson trotuarin.

Ai gjithashtu ka paguar për instalimin e dy shtizave të flamujve 24 metra të larta në lëndinat veriore dhe jugore të Shtëpisë së Bardhë.

Trump gjithashtu e ridekoroi Zyrën Ovale me një sasi të madhe detajesh ari, duke përfshirë korniza fotografish dhe mobilje rreth oxhakut.

Ilustrimet artistike të asaj se si do të duket salla e re tregojnë se edhe ajo do të jetë e mbushur me dekorime ari, të ngjashme me dekorimet në sallën në klubin Mar-a-Lago të Trump në Florida.

Trump ka thënë prej kohësh se dëshiron të ndërtojë një sallë në Shtëpinë e Bardhë të ngjashme me atë në Mar-a-Lago — të cilën Trump ndonjëherë e quante “Shtëpia e Bardhë e Dimrit” gjatë mandatit të tij të parë. /Telegrafi/

The post Trump po ndërton një sallë pritjeje prej 200 milionë dollarësh në Shtëpinë e Bardhë appeared first on Telegrafi.

Një ngjarje e pazakontë ka ndodhur në Adana të Turqisë, ku një aeroplan i vogël i tipit “Ultra Light” u rrëzua në një plantacion agrumesh gjatë një propozimi për martesë, duke lënë të lënduar dy persona.

Ngjarja ndodhi në rrethin Yüreğir, pranë pistës “Kelaynak”.

Siç njoftohet, në bord ndodheshin piloti 39-vjeçar Burak Yürekli dhe Şeyda Doğan, e cila ishte ftuar në fluturim nga i dashuri i saj për t’i bërë një propozim romantik martese nga toka, përmes radiolidhjes.

Pamjet e regjistruara me telefon tregojnë momentin kur Şeyda thotë “Po”, pak çaste para se aeroplani të humbiste kontrollin dhe të rrëzohej.

Të lënduarit u dërguan me urgjencë në Spitalin Universitar të Adanasë dhe raportohet se gjendja e tyre është e rëndë. /AA/

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Full Thrust News (@fullthrustnews)

The post Turqi, aeroplani rrëzohet në momentin që ajo thotë “Po”- propozimi për martesë përfundon në katastrofë appeared first on Telegrafi.

Hamasi ka thënë se nuk do të çarmatoset nëse nuk krijohet një shtet i pavarur palestinez me kryeqytet Jerusalemin.

Grupi militant tha se po lëshonte një deklaratë “në përgjigje të raporteve të medias që citonin të dërguarin amerikan Steve Witkoff, i cili pretendonte se Hamasi ka treguar gatishmëri për t’u çarmatosur”.

Ai vazhdoi: “Ne riafirmojmë se rezistenca dhe krahët e saj janë një e drejtë legjitime kombëtare dhe ligjore për sa kohë që pushtimi vazhdon.”

“Kjo e drejtë njihet nga ligjet dhe normat ndërkombëtare dhe nuk mund të hiqet dorë prej saj përveçse nëpërmjet rivendosjes së plotë të të drejtave tona kombëtare – para së gjithash, krijimit të një shteti palestinez të pavarur, plotësisht sovran me Jerusalemin si kryeqytet.”

Hamasi gjithashtu dënoi vizitën e Witkoff në një qendër shpërndarjeje ndihmash në Gaza si “asgjë më shumë se një shfaqje e paramenduar”, shkruan skynews.

Bëhet e ditur se i dërguari i Donald Trumpit për Lindjen e Mesme, Witkoff, dhe Mike Huckabee, ambasadori i SHBA-së në Izrael, vizituan një qendër të drejtuar nga Fondacioni Humanitar i Gazës (GHF) i diskutueshëm.

Hamasi tha se udhëtimi ishte “i projektuar për të mashtruar opinionin publik, për të përmirësuar imazhin e pushtimit dhe për t’i siguruar atij mbulim politik për fushatën e urisë dhe vrasjen e vazhdueshme sistematike të fëmijëve dhe civilëve të pambrojtur në Rripin e Gazës”.

Witkoff tha se kaloi “mbi pesë orë në Gaza”.

Në një postim në X, ai tha: “Qëllimi i vizitës ishte t’i jepte presidentit Trump një kuptim të qartë të situatës humanitare dhe të ndihmonte në hartimin e një plani për të ofruar ndihmë ushqimore dhe mjekësore për popullin e Gazës”. /Telegrafi/

The post Hamasi refuzon të dorëzojë armët: Vetëm nëse formohet një shtet i pavarur palestinez appeared first on Telegrafi.

Tre palestinezë të tjerë kanë vdekur nga uria në Rripin e Gazës në 24 orët e fundit, mes një bllokade izraelite.

“Spitalet regjistruan tre viktima në Gaza në 24 orët e fundit si pasojë e urisë dhe kequshqyerjes”, tha Ministria e Shëndetësisë e Gazës.

Vdekjet e reja e çuan në 162 numrin e përgjithshëm të viktimave nga uria që nga tetori i vitit 2023, përfshirë 92 fëmijë.

Javën e kaluar, Programi Botëror i Ushqimit i OKB-së (WFP) paralajmëroi se një e treta e popullsisë së Gazës kishte mbetur pa ushqim për disa ditë me radhë për shkak të rrethimit izraelit.

Sipas vlerësimeve të WFP-së, një në katër palestinezë në Gaza përballet me kushte të ngjashme me urinë, ndërsa 100 mijë gra dhe fëmijë vuajnë nga kequshqyerje e rëndë.

Izraeli që nga 2 marsi ka mbyllur të gjitha pikat kufitare, duke bllokuar hyrjen e ndihmave humanitare dhe duke përkeqësuar gjendjen e mjerueshme në enklavë.

Zyrtarët palestinezë thonë se duhen të paktën 600 kamionë ndihme në ditë për të përmbushur nevojat e 2.4 milionë banorëve të territorit. /AA/

The post Uria vret edhe 3 palestinezë të tjerë në Gaza mes bllokadës izraelite appeared first on Telegrafi.

Iluzionet optike nuk janë vetëm argëtuese për t’u parë, por ato gjithashtu mund të japin një pasqyrë se si funksionon truri ynë.

Shkencëtarët besojnë se iluzionet optike mund t’i ndihmojnë ata të mësojnë më shumë rreth mënyrës se si funksionojnë së bashku shikimi dhe truri.

Disa njerëz besojnë se iluzionet optike mund të përdoren edhe si teste personaliteti, të cilat përfshijnë shikimin e një imazhi që mund të shihet si disa gjëra të ndryshme.

Dhe ajo që shihni e para supozohet të jetë në gjendje të zbulojë detaje të caktuara rreth personalitetit tuaj.

Kohët e fundit, një iluzion optik u nda nga psikologia Marina Neuralean në TikTok.

@marina.neuralean What did you see first? This visual test reveals how easily you open up to others — was it the waterfall or the panda ? Comment below what you noticed first and find out what it says about your personality! Check out my page for more fun and insightful tests! #psychotest #opticalillusion #personalitytest #visualtest #knowyourself #psychology ♬ оригинальный звук – Marina Winberg | Antistress

Sipas krijueses së përmbajtjes, ajo që shihni së pari kur e shikoni mund të ndihmojë në zbulimin se sa lehtë hapeni ndaj të tjerëve.

Duke ndarë një fotografi të asaj që duket si një skenë nga natyra, Marina pyeti: “Çfarë patë së pari në këtë imazh? Çfarë ju tërhoqi vëmendjen menjëherë? Ky është një test psikologjik. Një iluzion optik që zbulon se sa lehtë hapeni ndaj të tjerëve.”

Me sa duket, shumica e njerëzve shohin ose një ujëvarë ose një panda, dhe ajo që patë për herë të parë mund të zbulojë disa gjëra rreth personalitetit tuaj.

“Nëse ujëvara ishte gjëja e parë që vutë re, kjo do të thotë që hapeni lehtë dhe krijoni lidhje të reja shpejt”, shpjegoi Marina.

“E shihni veten si një person të hapur. Dhe lehtësia dhe thjeshtësia juaj tërheqin të tjerët. Jeni gjithashtu një dëgjues i shkëlqyer dhe jepni këshilla vërtet të dobishme.”

Megjithatë, sipas Marinës, ka një anë negative të këtij lloji personaliteti.

Ajo shpjegoi se ekziston rreziku që njerëzit mund t’ju shohin si “shumë pozitiv deri në atë pikë sa të mendojnë se nuk keni probleme”.

Kjo sepse mund të jeni të lumtur t’i ndihmoni njerëzit me problemet e tyre, por preferoni t’i trajtoni vetë tuajat.

Njerëzit që i përkasin këtij lloji personaliteti, mund ta vlerësojnë pavarësinë e tyre, por thellë-thellë dëshirojnë të kenë dikë ku të mbështeten.

Megjithatë, nëse keni parë një ari ose panda më parë, jeni e kundërta e kësaj, sipas Marinës.

Ajo shpjegoi: “Mund të dukeni të ëmbël dhe miqësorë nga jashtë, por nuk i lini njerëzit të hyjnë lehtësisht në zemrën tuaj. Zakonisht ju duhet shumë kohë për t’i besuar dikujt. Dhe e keni të vështirë të lini pas dore të kaluarën.” /Telegrafi/

The post Ajo që shihni së pari në imazh zbulon se sa lehtë “ju besoni” të tjerëve appeared first on Telegrafi.

Ka kaluar më shumë se një vit që kur Porsche prezantoi variantet e para të 911 të gjeneratës 992.2, por linja e modeleve është ende larg të qenit e plotë.

Pas lansimit të modeleve të rifreskuara GTS, Carrera, Targa dhe GT3, modeli i ardhshëm pritet të dalë në muajt në vijim.

Drejtori ekzekutiv Oliver Blume njoftoi gjatë takimit për të ardhurat e gjysmës së parë të vitit se Turbo S do të dalë në treg më vonë këtë vit.

Ka të ngjarë të vijë edhe një model jo-S.

Shefi i Porsche përsëriti gjithashtu se Turbo S do të ketë një konfigurim hibrid.

Kalimi në model hibrid ka të ngjarë të thotë se Turbo S i ri do të ofrojë më shumë fuqi. /Telegrafi/

The post Porsche 911 Turbo S e re debuton këtë vit, do të jetë hibride appeared first on Telegrafi.

Thuhet se OpenAI po përgatitet të lansojë ChatGPT-5 në fillim ose në mes të gushtit, dhe nëse thashethemet janë të vërteta, ky model i gjeneratës së ardhshme mund të jetë përditësimi i tij më i fuqishëm deri më tani.

Sipas raportimeve nga mediat e huaja, lansimi është vetëm disa javë larg (nëse jo ditë), dhe pritet të sjellë përmirësime të mëdha në arsyetim, kujtesë dhe aftësi multimodale.

Koha përputhet me komentet e CEO-s së OpenAI, Sam Altman, i cili kohët e fundit la të kuptohej se “GPT-5 do të vijë së shpejti” dhe la të kuptohej se chatboti i dha një përgjigje aq të mirë saqë ai u ndie “i padobishëm”.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Artificial Intelligence (AI) • ChatGPT (@chatgptricks)

Çfarë është ChatGPT-5?

ChatGPT-5 është modeli i ardhshëm i gjuhës së OpenAI, i projektuar për të unifikuar disa aftësi nën një sistem.

Ndryshe nga GPT-4o, i cili kombinoi zërin, vizionin dhe arsyetimin në një mënyrë më modulare, GPT-5 thuhet se integron modelet më të përparuara të tekstit dhe arsyetimit të OpenAI, duke përfshirë serinë o3, në një asistent të vetëm dhe më të zgjuar.

Kjo do të thotë që përdoruesit mund të presin përgjigje më të shpejta dhe më të sakta gjatë bisedave më të gjata, me planifikim më të mirë.

Ja çfarë pritet nga ChatGPT-5:

Arsyetim i përmirësuar: I ndërtuar mbi arkitekturën o3, GPT-5 duhet të shkëlqejë në detyra me shumë hapa, si zgjidhja e enigmave logjike, planifikimi i projekteve ose shkrimi i përmbajtjes së gjatë.

Dritare më e gjatë memorieje: OpenAI ka zgjeruar aftësitë e memories në përditësimet e fundit, dhe GPT-5 ka të ngjarë ta shtyjë këtë edhe më tej.

Hyrje multimodale: Ashtu si GPT-4o, GPT-5 pritet të mbështesë zërin, imazhet dhe skedarët së bashku me tekstin – por me integrim më të mirë në të gjitha mënyrat.

Versione të shumëfishta: GPT-5 mund të lansohet në tre nivele: një version i plotë, një model “mini” i lehtë për detyra të shpejta dhe një model kompakt “nano”.

Publikim i mundshëm me burim të hapur: Disa raporte sugjerojnë që OpenAI mund të publikojë gjithashtu një model me burim të hapur në të njëjtën kohë, duke e bërë atë LLM-në e parë të hapur të kompanisë që nga GPT-2. /Telegrafi/

The post ChatGPT-5 po vjen, Altman i mahnitur nga aftësitë e tij: Më bën të ndihem i padobishëm appeared first on Telegrafi.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka urdhëruar dy nëndetëse bërthamore të zhvendosen në rajone afër Rusisë, në përgjigje të kërcënimeve nga ish-presidenti i vendit, Dmitry Medvedev.

“Kam urdhëruar që dy nëndetëse bërthamore të pozicionohen në rajonet e duhura, në rast se këto deklarata budallaqe dhe nxitëse janë më shumë se kaq”, shkroi Trump në një postim në Truth Social.

Bëhet e ditur se vendosja e armëve vjen pasi Medvedev, i cili aktualisht shërben si zëvendëskryetar i Këshillit të Sigurisë së Rusisë, e paralajmëroi Trumpin të kujtonte se Moska kishte kapacitete për sulme bërthamore të epokës sovjetike, shkruan euronews.

“Bazuar në deklaratat tejet provokuese të ish-presidentit të Rusisë, Dmitry Medvedev, i cili tani është zëvendëskryetar i Këshillit të Sigurisë së Federatës Ruse, kam urdhëruar që dy nëndetëse bërthamore të pozicionohen në rajonet e duhura, në rast se këto deklarata budallaqe dhe nxitëse janë më shumë se kaq”, tha Trump.

“Fjalët janë shumë të rëndësishme dhe shpesh mund të çojnë në pasoja të padëshiruara, shpresoj se ky nuk do të jetë një nga këto raste”, shtoi ai.

“Faleminderit për vëmendjen tuaj ndaj kësaj çështjeje!” /Telegrafi/

The post Trump urdhëron dy nëndetëse bërthamore të zhvendosen afër Rusisë appeared first on Telegrafi.

Sllovenia do të jetë “vendi i parë evropian” që do të ndalojë tregtinë e armëve me Izraelin në përgjigje të veprimeve të Tel Avivit në Gaza, njoftoi kryeministri Robert Golob për Agjencinë e Shtypit të vendit (STA).

“Me iniciativën e kryeministrit Dr. Robert Golob, qeveria sot miratoi një vendim që ndalon eksportin dhe tranzitin e armëve dhe pajisjeve ushtarake nga ose përmes Republikës së Sllovenisë në Izrael, si dhe importin e mallrave të tilla nga Izraeli në Republikën e Sllovenisë”, sipas një deklarate të cituar nga STA dhe të publikuar në faqen e internetit të qeverisë sllovene.

Deklarata shtoi se vendimi i Golob rrjedh nga premtimi i tij për të “vepruar në mënyrë të pavarur” kundër Izraelit nëse BE “nuk arrin të miratojë masa konkrete deri në mesin e korrikut”.

“Për shkak të mosmarrëveshjeve të brendshme dhe mungesës së unitetit, Bashkimi Evropian aktualisht nuk është në gjendje ta përmbushë këtë detyrë”, tha deklarata.

Shtetet anëtare të BE-së kanë dështuar vazhdimisht të mbledhin mbështetje të mjaftueshme për t’iu përgjigjur veprimeve të vazhdueshme të Izraelit në Gaza, shkruan euronews.

Pavarësisht një shqyrtimi të marrëveshjes së asociimit BE-Izrael, i cili zbuloi se veprimet e vendit në Gaza shkelnin të drejtat e njeriut, 27 vendet e BE-së nuk mundën të binin dakord për asnjë nga 10 sanksionet e propozuara, duke përfshirë një pezullim të pjesshëm të aksesit të Izraelit në programin e kërkimit dhe inovacionit Horizon Europe të BE-së.

Një embargo për armët ndaj Izraelit nuk u paraqit kurrë midis opsioneve për veprim në nivel BE-je.

Rregullat e Kombeve të Bashkuara dhe të BE-së përcaktojnë se shkeljet e të drejtave të njeriut dhe krimet e luftës duhet të çojnë në embargo të shitjes së armëve.

Përveç kësaj, pas luftës Izrael-Hamas në Gaza, Italia, Spanja, Belgjika dhe Holanda tashmë kanë ndaluar ose kufizuar eksportet.

Bëhet e ditur se Izraeli importon pothuajse 70% të arsenalit të tij nga SHBA-ja, eksportuesi më i madh i armëve në botë, por Gjermania është furnizuesi i dytë i Izraelit.

Që nga 7 tetori 2023, ai ka eksportuar armë me vlerë 485 milionë euro. Italia renditet e treta, duke furnizuar më pak se 1%.

Sllovenia ka qenë një nga vendet më të zëshme të BE-së që ka bërë thirrje për veprime të BE-së kundër Izraelit.

Vendi njohu shtetin palestinez në qershor të vitit të kaluar dhe që atëherë ka bërë thirrje të përsëritura për një armëpushim në Gaza dhe rritje të shpërndarjes së ndihmave në enklavë.

Gjithashtu, ajo ka shpallur dy ministra izraelitë të ekstremit të djathtë, Ministrin e Sigurisë Kombëtare Itamar Ben Gvir dhe Ministrin e Financave Bezalel Smotrich si persona non grata. /Telegrafi/

The post Sllovenia vendi i parë i BE-së që ndalon tregtinë e armëve me Izraelin appeared first on Telegrafi.