Nobelistët letër Izraelit: Ndaloni urinë, trajtimi i qytetarëve si barrë është i papranueshëm!
Torino. ĂshtĂ« thuajse njĂ« ulĂ«rimĂ« qĂ« vjen nga akademikĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« botĂ«s, raporton La Stampa. âShkruajmĂ« me shqetĂ«sim tĂ« madh pĂ«r urinĂ« nĂ« rritje nĂ« Gaza dhe planin e qeverisĂ« izraelite pĂ«r tĂ« vendosur qytetarĂ«t nĂ« njĂ« tĂ« ashtuquajtur âqytet humanitarâ. Si qenie njerĂ«zore, ekonomistĂ« dhe shkencĂ«tarĂ«, kĂ«rkojmĂ« njĂ« fund tĂ« menjĂ«herashĂ«m pĂ«r çdo politikĂ« qĂ« pĂ«rforcon pĂ«rhapjen e urisĂ«. ĂshtĂ« e qartĂ« se Hamasi duhet tĂ« mbajĂ« pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r mizoritĂ« e tetorit dhe dĂ«nimin e pengjeve. MegjithatĂ«, kjo nuk shfajĂ«son nga pĂ«rgjegjĂ«sia ushtrinĂ« izraelite qĂ« kontrollon hyrjen dhe shpĂ«rndarjen e ndihmave.â
FirmĂ«tarĂ«t e letrĂ«s sĂ« hapur janĂ« fituesi i çmimit Nobel Daron Acemoglu bashkĂ« me 22 kolegĂ« tĂ« tjerĂ«, nga Philippe Aghion te Joseph E. Stiglitz dhe Guido Tabellini. Elita e ekonomistĂ«ve. âNĂ« javĂ«t e funditâ, shkruajnĂ« ata, âProgrami Ushqimor i BotĂ«s i Kombeve tĂ« Bashkuara ka paralajmĂ«ruar se thuajse njĂ« e treta e mĂ« shumĂ« se 2,1 milionĂ« banorĂ«ve tĂ« enklavĂ«s kanĂ« ditĂ« tĂ« tĂ«ra pa ushqim. Uria e pĂ«rhapur Ă«shtĂ« e dokumentuar dĂ«rgesat e pamjaftueshme tĂ« ndihmĂ«s, dĂ«shmitĂ« nĂ« vetĂ« tĂ« parĂ« tĂ« banorĂ«ve tĂ« GazĂ«s dhe çmimet stratosferike tĂ« ushqimeve. Jo vetĂ«m Kombet e Bashkuara,, por edhe  tregu po sinjalizon uri: çmimet e tregut pĂ«r ushqimet bazĂ« nĂ« Gaza janĂ« dhjetĂ« herĂ« mĂ« tĂ« larta se sa ishin tre muaj mĂ« parĂ«.â
Dokumenti i pĂ«rgatitur nga nobelistĂ«t shpjegon se âdĂ«shtimi i shpĂ«rndarjes sĂ« ndihmave tĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara dhe zĂ«vendĂ«simi i tyre me njĂ« grusht qendrash Fondacioni Humanitar tĂ« GazĂ«s, tĂ« koordinuara nga Izraeli, kanĂ« krijuar kaos vdekjeprurĂ«s: turma tĂ« panikosura nga racionet e pakta, me mbi njĂ« mijĂ« tĂ« vdekur ose tĂ« lĂ«nduar nĂ« garĂ«n pĂ«r mbijetesĂ«.â NĂ« pĂ«rgjigje tĂ« protestave ndĂ«rkombĂ«tare, qeveria izraelite ka lejuar hyrjen e mĂ« shumĂ« ndihmave pas 26 korrikut, por sasitĂ« janĂ« ende tĂ« pamjaftueshme dhe situata shĂ«ndetĂ«sore mbetet kritike.
Sipas Acemoglu, ânĂ«n velin e ndĂ«rhyrjes humanitare, âqyteti humanitarâ i propozuar do tĂ« vijojĂ« zhvendosjen e qindra mijĂ«ra banorĂ«ve tĂ« GazĂ«s nĂ« njĂ« zonĂ« tĂ« kufizuar duke i privuar nga liria e lĂ«vizjes dhe dinjitetit. ĂshtĂ« e papranueshme qĂ« Izraeli i trajton qytetarĂ«t si njĂ« barrĂ« pĂ«r tâu mbajtur sesa si qenie njerĂ«zore qĂ« kanĂ« tĂ« drejtĂ«n e kushteve dinjitoze jetĂ«sore. NdĂ«rsa banorĂ«t e GazĂ«s do tĂ« ishin tĂ« prekurit e parĂ« nga kĂ«to politika, edhe izraelitet do tĂ« paguanin njĂ« çmim tĂ« lartĂ« dhe pasojat ekonomike do tĂ« ishin katastrofike. NĂ« vijim tĂ« provave tĂ« shtuara tĂ« urisĂ« masive dhe shkeljes sĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut, qeveritĂ« europiane mund tĂ« vendosin sanksione duke shkaktuar dĂ«me tĂ« mĂ«dha nĂ« shkencĂ«, tregti dhe punĂ«sim.â
Shenjat, thonĂ« ata, âjanĂ« tashmĂ« tĂ« dukshmeâ. AgjencitĂ« e vlersimit kanĂ« gjasa tĂ« vazhdojnĂ« ta ulin borxhin e sovranitetit tĂ« Izraelit duke rriur koston e huamarrjes pasi shteti pĂ«rballet me shpenzime tĂ« mĂ«dha pĂ«r rindĂ«rtimin dhe mbrojtjen. ProfesionistĂ«t do tĂ« emigronin nĂ« numra rritĂ«s dhe sektori i teknologjisĂ« sĂ« lartĂ« qĂ« pĂ«rbĂ«n rreth 20% tĂ« PBB dhe njĂ« tĂ« tretĂ«n e tĂ« ardhurave nga taksat, do tĂ« pĂ«rshpejtonte rĂ«nien duke i privuar Izraelit motorin kryesor tĂ« rritjes.
NĂ« apelin e tyre, nobelistĂ«t i bĂ«jnĂ« thirrje Netanyahu dhe Knesset qĂ« âtĂ« vendosin njĂ« furni;im tĂ« mjaftueshĂ«m ushqimi dhe ndihme mjekĂ«sore; tĂ« tĂ«rhiqen njĂ«zĂ«ri nga planet pĂ«r tĂ« vendosur kampe pĂ«r qytetarĂ«t e GazĂ«s; tĂ« nxjerrin njĂ« deklaratĂ« zyrtare ku hedhin poshtĂ« propozimet pĂ«r tĂ« kufozuar dhe kontrolluar popullsinĂ« dhe tĂ« riafirmojnĂ« pĂ«rkushtimin e Izraelit ndaj tĂ« drejtave tĂ« njeriut dhe ligjit ndĂ«rkombĂ«tar dhe me dĂ«shirĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« vendosin njĂ« marrĂ«veshje armĂ«pushimi qĂ« pĂ«rmirĂ«son situatĂ«n humanitare, kthen pengjet nĂ« shtĂ«pi dhe i jep fund luftĂ«s.â
VetĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, shkruajnĂ« ata, âmundet Izraeli tĂ« shmangĂ« urinĂ« masive, tĂ« ruajĂ« karakterin demokratik dhe tĂ« mbrojĂ« perspektivat afatgjata ekonomike.â
/ abcnews.al /