Situata nĂ« Serbi Ă«shtĂ« e tensionuar: Ădo ditĂ« ka raportime tĂ« reja pĂ«r dhunĂ« policore kundĂ«r demonstruesve, arrestime dhe akuza se qeveria e vendit tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor po punĂ«son banda kriminale kundĂ«r popullsisĂ« sĂ« vet civile.
QĂ« kur njĂ« tendĂ« stacioni treni u shemb nĂ« qytetin verior serb tĂ« Novi Sadit nĂ« nĂ«ntor 2024, duke vrarĂ« 16 persona, protestat kundĂ«r qeverisĂ« serbe kanĂ« vazhduar tĂ« pandĂ«rprera. Demonstratat ishin paqĂ«sore pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« â por ditĂ«t e fundit, dhuna Ă«shtĂ« pĂ«rshkallĂ«zuar nĂ« rrugĂ«t e kryeqytetit, Beograd, dhe qyteteve tĂ« tjera. Presidenti populist i krahut tĂ« djathtĂ« i vendit, Aleksandar Vuçiç tani dĂ«shiron tĂ« veprojĂ« edhe mĂ« ashpĂ«r ndaj protestuesve.
Si po reagon Brukseli ndaj përshkallëzimeve të fundit në vendin kandidat për në BE?
Ambasadori i Bashkimit Evropian nĂ« Serbi, Andreas von Beckerath, bĂ«ri thirrje nĂ« njĂ« deklaratĂ« âtĂ« gjitha palĂ«ve pĂ«r tĂ« ulur tensionetâ. Ădo dyshim pĂ«r pĂ«rdorim tĂ« ekzagjeruar tĂ« forcĂ«s nga policia duhet tĂ« hetohet siç duhet.
I pyetur nga DW, Komisioni Evropian tha se po e monitoron nga afĂ«r situatĂ«n nĂ« Serbi. QĂ«ndrimi i KE Ă«shtĂ« i qartĂ«: âE drejta pĂ«r demonstrata paqĂ«sore dhe liria e tubimit duhet tĂ« respektohen dhe autoritetet duhet tâi mbrojnĂ« pjesĂ«marrĂ«sit nĂ« tubime nga dĂ«mtimet ose dhunaâ, tha Guillaume Mercier, njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Komisionit. MegjithatĂ«, kĂ«to deklarata nuk mjaftojnĂ« pĂ«r shumĂ« politikanĂ« dhe vĂ«zhgues. PĂ«r muaj tĂ« tĂ«rĂ«, ata kanĂ« bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r njĂ« qĂ«ndrim mĂ« tĂ« ashpĂ«r kundĂ«r qeverisĂ« serbe dhe Presidentit Vuçiç.
Kritika nga Parlamenti Europian
NjĂ« nga kritikĂ«t Ă«shtĂ« eurodeputeti Tonino Picula. Si raportues pĂ«r SerbinĂ« nĂ« Parlamentin Evropian, ai i kushton shumĂ« kohĂ« vendit. Socialdemokrati kroat e kritikoi Brukselin tĂ« mĂ«rkurĂ«n, duke folur pĂ«r stacionin televiziv N1 qĂ« mbulon tĂ« gjithĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor, pĂ«r mosmiratimin e njĂ« qĂ«ndrimi mĂ« tĂ« unifikuar dhe kritik ndaj SerbisĂ«. âBE-ja aktualisht nuk ka as motivimin dhe as kapacitetet pĂ«r tĂ« vepruar ndryshe ndaj regjimit tĂ« AleksandĂ«r Vuçiç. Ndryshe nga Ukraina, uniteti i nevojshĂ«m pĂ«r tĂ« ushtruar presion mungon kĂ«tuâ, tha Picula.
KĂ«tu mund tĂ« luajnĂ« rol gjithashtu interesat strategjike si tĂ« Brukselit ashtu edhe tĂ« Beogradit: NĂ« vitin 2024, BE nĂ«nshkroi njĂ« marrĂ«veshje me SerbinĂ«, duke siguruar akses nĂ« litiumin serb. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, Serbia ka shfrytĂ«zuar me mjeshtĂ«ri marrĂ«dhĂ«niet e saj miqĂ«sore me RusinĂ«, thotĂ« Antigona Imeri e QendrĂ«s pĂ«r Studime tĂ« Politikave Evropiane, njĂ« grup ekspertĂ«sh me seli nĂ« Bruksel. Duke pasur frikĂ« nga njĂ« afrim me regjimin e presidentit tĂ« hershĂ«m rus Vladimir Putin, Evropa ka qenĂ« shumĂ« e butĂ«: âKjo strategji zbutjeje e BE ka dĂ«shtuar, ajo tani duhet tĂ« pĂ«rdorĂ« urgjentisht njĂ« ton ndryshe.â
Vetëm 40% për BE
Por edhe pas pĂ«rshkallĂ«zimit tĂ« fundit tĂ« dhunĂ«s, BE-ja vazhdon tĂ« veprojĂ« me metodĂ«n âpunohet si zakonishtâ me SerbinĂ« dhe dĂ«shtoi ta bĂ«nte nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qartĂ« qeverinĂ« pĂ«rgjegjĂ«se. âKjo Ă«shtĂ« e kuptueshme nga njĂ« perspektivĂ« gjeopolitike, por bĂ«het problematike nĂ«se krijon pĂ«rshtypjen se shkon nĂ« kurriz tĂ« vlerave themelore tĂ« Unionitâ, tha Imeri.
PĂ«rshtypja qĂ« krijohet minon besimin e shumĂ« njerĂ«zve nĂ« BE â dhe besimi nĂ« Serbi Ă«shtĂ« tashmĂ« relativisht i dobĂ«t: NĂ« njĂ« sondazh tĂ« pranverĂ«s 2025 tĂ« kryer nga Instituti NdĂ«rkombĂ«tar Republikan, vetĂ«m 40 pĂ«rqind e tĂ« anketuarve thanĂ« se do tĂ« votonin pĂ«r pranimin e vendit tĂ« tyre nĂ« BE. NdĂ«rkohĂ«, mĂ« shumĂ« se gjysma thonĂ« se nuk besojnĂ« mĂ« se BE Ă«shtĂ« seriozisht e interesuar qĂ« shtetet e Ballkanit PerĂ«ndimor tĂ« bashkohen.
BE partnerja më e rëndësishme ekonomike e Serbisë
Jo tĂ« gjithĂ« ekspertĂ«t e konsiderojnĂ« problematike strategjinĂ« e Brukselit ndaj Beogradit: âMendoj se Ă«shtĂ« shumĂ« herĂ«t pĂ«r tĂ« vlerĂ«suar qĂ«ndrimin e BE-sĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« çështjeâ, thotĂ« Nina Vujanoviç nga organizata kĂ«rkimore Bruegel me seli nĂ« Bruksel. BE-ja ka sinjalizuar se po e monitoron situatĂ«n dhe duhet tĂ« vazhdojĂ« ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«.
NĂ« vend qĂ« tĂ« ushtrojĂ« presion, Brukseli duhet tĂ« pĂ«rqendrohet nĂ« stimujt ekonomikĂ« â atĂ«herĂ« rreziku i largimit tĂ« SerbisĂ« tek Rusia do tĂ« ishte i ulĂ«t: âSerbia ka njĂ« interes shumĂ« mĂ« tĂ« madh ekonomik nĂ« zbatimin e reformave tĂ« BE-sĂ« sesa nĂ« afrimin me RusinĂ«â, sipas Vujanoviç. Vendi ka qenĂ« prej kohĂ«sh i lidhur ngushtĂ« ekonomikisht me BE-nĂ«: Mbi 60 pĂ«rqind e eksporteve serbe shkojnĂ« nĂ« BE dhe mbi 60 pĂ«rqind e investimeve tĂ« huaja direkte nĂ« Serbi vijnĂ« prej andej.
Me mjete ekonomike sigurisht qĂ« mund tĂ« ushtrohet presion ndaj Vuçiçit dhe regjimit tĂ« tij: BE-ja i ka premtuar SerbisĂ« njĂ« shumĂ« marramendĂ«se prej 1.6 miliardĂ« eurosh deri nĂ« vitin 2027 â por kĂ«to fonde janĂ« tĂ« lidhura me zbatimin e reformave. âBE-ja mund tâi shkurtojĂ« kĂ«to fonde ose tĂ« vonojĂ« ndarjen e tyre nĂ«se pĂ«rcakton se njĂ« vend nuk po i pĂ«rmbush detyrimet e tijâ, shpjegon Vujanoviç.
Deri më tani, Serbia, e cila ka qenë kandidate për anëtarësim në BE që nga viti 2012, duket se është larg zbatimit të reformave të nevojshme për anëtarësimin në BE. Një raport i BE-së mbi sundimin e ligjit në Serbi, i botuar në korrik, zbuloi, ndër të tjera, se vazhdon të ushtrohet presion i fortë politik mbi gjyqësorin dhe shoqatat e shoqërisë civile. Ka shqetësime në rritje për sigurinë e gazetarëve në Serbi.
PikĂ«risht kundĂ«r kĂ«saj gjendjeje, kanĂ« dalĂ« nĂ« rrugĂ« pĂ«r muaj tĂ« tĂ«rĂ« studentĂ«t dhe shumĂ« qytetarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« vendit â pavarĂ«sisht rrezikut tĂ« arrestimit ose lĂ«ndimit nga policia. NĂ«se dhuna gjatĂ« protestave vazhdon, BE-ja mund tĂ« vihet nĂ«n presion nĂ« rritje pĂ«r tĂ« marrĂ« njĂ« qĂ«ndrim mĂ« tĂ« qartĂ« ndaj Beogradit./DW/
The post Dhunë gjatë protestave në Serbi, si po reagon BE-ja? appeared first on Albeu.com.