NĂ« njĂ« ShqipĂ«ri ku çdo cep i Instagram-it ndriçon me dritat LED tĂ« âhaulitâ tĂ« fundit apo me filtrin e njĂ« dite âperfekteâ, influencuesit kanĂ« marrĂ« njĂ« status qĂ« dikur u rezervohej vetĂ«m VIP-ave klasikĂ«.
Me njĂ« telefon nĂ« dorĂ« dhe njĂ« audiencĂ« tĂ« ndĂ«rtuar mbi njĂ« algoritĂ«m, ata janĂ« kthyer nĂ« motorĂ« ekonomikĂ« qĂ« prodhojnĂ« tĂ« ardhura tĂ« konsiderueshme, tashmĂ« edhe nĂ« objekt vĂ«zhgimi tĂ« AdministratĂ«s TatimoreâŠ
NĂ« rrjetet sociale shqiptare, çdo mĂ«ngjes fillon me njĂ« âstoryâ. NjĂ« kafe nĂ« dritĂ« tĂ« mĂ«ngjesit, njĂ« âunboxingâ, njĂ« urim me zĂ« tĂ« Ă«mbĂ«l pĂ«r ndjekĂ«sit, njĂ« bashkĂ«punim i koduar si dashuri e sinqertĂ« pĂ«r njĂ« produkt tĂ« ri.
Në sipërfaqe, ky është një ritual modern, një formë komunikimi e përditshme, intime dhe e padëmshme. Por pas këtij rrëfimi minimalist fshihet një realitet financiar shumë më i madh sesa duket: një ekonomi në hije, që funksionon nëpërmjet shikimeve, pëlqimeve dhe një audience që konvertohet në të ardhura të ndjeshme.
Në Shqipëri, ku shumica e të rinjve janë përdorues aktivë të rrjeteve sociale dhe ku tregu reklamues dixhital është rritur me mbi 25% çdo vit pas pandemisë, fenomeni i influencuesve nuk është më një trend i pakicës, por një pjesë qendrore e mënyrës sesi konsumohet, reklamohet dhe shitet gjithçka, nga kremi për fytyrën te mendimi për veten.
Dhe po, shitet edhe âmendjaâ! Dhe megjithatĂ«, pĂ«r vite me radhĂ«, kĂ«to tĂ« ardhura nuk janĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« logjikĂ«n fiskale tĂ« shtetit, duke krijuar njĂ« vakum tĂ« rrezikshĂ«m: nga njĂ«ra anĂ« kemi qytetarĂ« qĂ« fitojnĂ« dhjetĂ«ra mijĂ« euro nĂ« vit; nga ana tjetĂ«r, njĂ« shtet qĂ« deri dje nuk dinte as ku tâi kĂ«rkonte.
Në njoftimin e disa muajve më parë nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, i bazuar në verifikime me bankat, thuhej se mbi 33 milionë euro janë gjeneruar nga individët nëpërmjet platformave dixhitale si Meta, Facebook, YouTube, Google, etj.
Shifra është zyrtare, por në të vërtetë nuk përfaqëson të gjithë tregun, ajo është vetëm maja e një ajsbergu të të ardhurave të pamatshme, të cilat, për shkak të natyrës së decentralizuar dhe të paformalizuar të sektorit, nuk janë as të dokumentuara, as të kontrolluara.
Ky realitet po ndryshon. Për herë të parë, individët që gjenerojnë të ardhura nga platformat sociale janë ftuar të deklarojnë fitimet e tyre në formularin vjetor DIVA 2024.
E nëse për shumicën e profesionistëve të lirë, kjo datë ishte e pritur dhe e pranuar, për shumë influencues ajo përfaqësonte një dilemë ekzistenciale: të pranojnë se janë biznese dhe të hyjnë në sistem, apo të vijojnë të qëndrojnë në hijen e famës, pa llogari e pa përgjegjësi.
Aneid Kaloti, themelues i platformĂ«s âSHET Industryâ, qĂ« ndjek nga afĂ«r zhvillimet e tregjeve kreative, shprehet se aktualisht, menaxhimi bĂ«het nga agjenci tĂ« mirĂ«fillta, por edhe formalizimi total i tregut Ă«shtĂ« çështje kohe. âNe jemi dĂ«shmitarĂ« tĂ« njĂ« realiteti tĂ« ri ekonomik qĂ« po e sfidon modelin tradicional tĂ« sipĂ«rmarrjes.
Kur tĂ« ardhurat e njĂ« vajze qĂ« publikon njĂ« video âmorning routineâ kalojnĂ« tĂ« ardhurat e njĂ« biznesi tĂ« vogĂ«l qĂ« paguan qiranĂ«, sigurimet dhe taksat, shteti nuk mund tĂ« mbyllĂ« mĂ« sytĂ«. E njĂ«jta logjikĂ« duhet tĂ« vlejĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ«: nĂ«se fiton, kontribuoâ, thotĂ« ai.
Influencuesit janë bërë motorët më të fuqishëm të komunikimit tregtar dhe shpesh edhe kulturor. Ata ndikojnë në vendimet për blerje, në vlerat që promovohen, në mënyrën si të rinjtë e shohin veten, suksesin, trupin, modën dhe identitetin.
Dhe këtë ndikim e ushtrojnë pa ndonjë mbikëqyrje institucionale, pa trajnime për përgjegjësi sociale, pa etikë të detyrueshme. Ata janë një media alternative me ndikim masiv, por pa strukturë llogaridhënieje.
Tomi Kallanxhi, themelues i âBig Media Expertâ, e artikulon mĂ« drejtpĂ«rdrejt kĂ«tĂ« boshllĂ«k: âNĂ« çdo treg serioz, influencuesit nuk janĂ« thjesht persona me shumĂ« ndjekĂ«s, ata janĂ« subjekte tregtare.
Ata kanĂ« marrĂ«veshje, kontrata, detyrime ligjore. NĂ« ShqipĂ«ri, ndodh e kundĂ«rta. Fama perceptohet si e mjaftueshme pĂ«r tĂ« justifikuar tĂ« ardhura tĂ« pamatshme. Kjo ka deformuar mĂ«nyrĂ«n sesi shihet puna, suksesi dhe pĂ«rgjegjĂ«sia. Ka deformuar edhe tregun e agjencive tĂ« marketingut dixhital, jo tĂ« gjitha janĂ« tĂ« formalizuaraâ, pohon ai.
Problemi Ă«shtĂ« se shumĂ« influencues nuk janĂ« thjesht tĂ« pandĂ«rgjegjshĂ«m; ata funksionojnĂ« nĂ« njĂ« ekosistem ku informaliteti Ă«shtĂ« normĂ«. Pagesat pĂ«r bashkĂ«punime shpesh bĂ«hen âcashâ ose pĂ«rmes platformave tĂ« pallogaritura nĂ« sistemin tatimor shqiptar.
Një pjesë e tyre edhe me shkëmbime klering. Asnjë kontratë, asnjë faturë, asnjë deklarim. Po a është influenceri shqiptar shpesh viktimë e një sistemi të ndërtuar për të nxitur fshehjen dhe jo transparencën?
Në vendet perëndimore, ky është një debat i kaluar. Franca, Italia, Gjermania e kanë përfshirë prej kohësh industrinë dixhitale në sistemin e vet të tatimeve dhe së drejtës së punës.
Sipas ligjit të ri të 2024 të Bashkimit Europian, influencuesit janë të detyruar të etiketojnë qartë përmbajtjen e sponsorizuar, të deklarojnë partneritetet tregtare dhe të paguajnë kontribute sociale si çdo profesionist tjetër i pavarur. Në Shqipëri, kjo etikë është ende larg, duke qenë një sektor shumë i ri dhe i pastrukturuar.
Formalizimi i kĂ«saj industrie nuk duhet tĂ« fillojĂ« me frikĂ«, por me edukim, thotĂ« pĂ«r âMonitorâ, Selami Xhepa, ekspert i ekonomisĂ«. Sipas tij, shteti nuk mund tĂ« vijĂ« me gjoba pa ofruar mĂ« parĂ« mjete pĂ«r orientim dhe strukturim.
âKĂ«ta individĂ« duhet tĂ« kuptojnĂ« si tĂ« hapin njĂ« NIPT, si tĂ« lĂ«shojnĂ« njĂ« faturĂ«, si tĂ« bĂ«jnĂ« vetĂ«deklarim online, si tĂ« pĂ«rfshihen nĂ« skemat e sigurimeve shoqĂ«rore dhe shĂ«ndetĂ«sore.
NĂ« tĂ« kundĂ«rt, çdo pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« pĂ«rfshirĂ« kĂ«tĂ« sektor nĂ« sistemin tatimor do tĂ« dĂ«shtojĂ« dhe do tĂ« kthehet nĂ« njĂ« betejĂ« kulturore, ku fama pĂ«rplaset me burokracinĂ«, dhe ku viktimizimi mediatik mbizotĂ«ron mbi logjikĂ«n fiskaleâ, thotĂ« z. Xhepa.
Fitime të majme?
Aneid Kaloti thekson se pagesa që merr një influencues nuk përcaktohet vetëm nga numri i ndjekësve, por nga një kombinim faktorësh që lidhen me korrektësinë ndaj publikut dhe mënyrën e komunikimit me të.
Ai nënvizon se ka rëndësi nëse një person është thjesht figurë publike apo ndërvepron realisht me audiencën, duke ndarë momente nga jeta e përditshme, si veshje, gatime, pushime apo evente të ndryshme.
Këto elemente e bëjnë marrëdhënien me ndjekësit më të afërt dhe më autentike, duke rritur vlerën e influencuesit në sytë e bizneseve.
Sipas tij, një tjetër tregues i rëndësishëm është analiza e numrave, që përfshin jo vetëm ndjekësit, por edhe nivelin e angazhimit, shikueshmërinë dhe ndikimin real që ka influencuesi në audiencë. Këto matje ndihmojnë markat të kuptojnë nëse investimi në një bashkëpunim është i justifikuar dhe cilat janë përfitimet që mund të marrin në këmbim.
Z. Kaloti shton se figurat publike, veçanërisht ata që janë të mirënjohur në ekranet mediatike, zakonisht paguhen më shumë.
Arsyeja, sipas tij, lidhet me imazhin që kanë ndërtuar dhe reputacionin e tyre të konsoliduar, i cili e bën më të lehtë për markat të lidhin produktin ose shërbimin e tyre me një figurë të besueshme dhe të njohur nga një audiencë e gjerë.
Sipas Tomi Kallanxhit, drejtues i âBig Media Expertâ, tregu i influencuesve nĂ« ShqipĂ«ri ka evoluar dukshĂ«m me kalimin e kohĂ«s. AgjencitĂ« aktualisht luajnĂ« rol kyç si urĂ« ndĂ«rmjet influencuesve dhe kompanive, duke strukturuar bashkĂ«punimet dhe duke ndihmuar nĂ« profesionalizimin e lidhjeve mes palĂ«ve.
Ai thekson se marketingu dixhital tashmĂ« ka marrĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« âtortĂ«sâ nga ai tradicional, kompanitĂ« janĂ« gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« tĂ« orientuara drejt kĂ«tij modeli. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, format e bashkĂ«punimit janĂ« zhvilluar nĂ« paketa qĂ« pĂ«rfshijnĂ« story, postime dhe reels nĂ« Instagram, dhe pagesat variojnĂ« nga 50 euro pĂ«r njĂ« foto deri nĂ« mbi 5 mijĂ« euro pĂ«r paketĂ«.
Sipas z. Kallanxhi, pagesat nuk varen nga numri i ndjekësve, por nga reagimet që influencuesi gjeneron, specifikisht nga sa herë postimet u shfaqen ndjekësve në ekran gjatë një muaji.
Gjithashtu, është thelbësore që produkti të pasqyrojë audiencën e influencuesit; p.sh., një modele nuk është e përshtatshme për reklamimin e produktit për bebe, pasi audiencat duhet të përputhen për të maksimizuar efektivitetin, përfundon ai.
Pagesat për influencerët në Shqipëri
Foto e vetme në Instagram
Shpesh pĂ«rdoret pĂ«r promovime tĂ« shpejta dhe tĂ« drejtpĂ«rdrejta tĂ« produkteve ose shĂ«rbimeve. Ămimi fillon nga 50 euro dhe rritet nĂ« varĂ«si tĂ« audiencĂ«s dhe nivelit tĂ« angazhimit.
Story të sponsorizuar
Një nga format më popullore, pasi lejon komunikim të shpejtë dhe interaktiv me ndjekësit. Pagesat variojnë zakonisht nga 50 deri në 150 euro për një story, me mundësi shtesë nëse përfshihet edhe link drejt produktit ose një seri storiesh.
Reels / Video të shkurtra
ShĂ«rbejnĂ« pĂ«r tĂ« treguar produktin nĂ« veprim, duke gjeneruar mĂ« shumĂ« shikueshmĂ«ri organike. Ămimi zakonisht Ă«shtĂ« 100 deri nĂ« 500 euro, nĂ« varĂ«si tĂ« idesĂ« kreative, kohĂ«zgjatjes sĂ« videos dhe cilĂ«sisĂ« sĂ« prodhimit.
Paketa të plota (postime + reels + story)
Për fushata të strukturuara marketingu, kompanitë zgjedhin paketa të kombinuara që ofrojnë ekspozim të vazhdueshëm. Këto paketa mund të arrijnë mbi 5 000 euro, sidomos kur përfshihet një figurë publike e njohur ose kur bashkëpunimi zgjat për disa javë.
Faktorët që ndikojnë në pagesë
Ămimet nuk varen vetĂ«m nga numri i ndjekĂ«sve, por mĂ« shumĂ« nga angazhimi real qĂ« gjeneron influencuesi (pĂ«lqime, komente, shpĂ«rndarje) dhe pĂ«rputhja e produktit me audiencĂ«n e tij. NjĂ« audiencĂ« e pĂ«rfshirĂ« dhe e besueshme Ă«shtĂ« çelĂ«si pĂ«r njĂ« bashkĂ«punim tĂ« suksesshĂ«m./MarrĂ« nga Monitor
The post Nga âlikeâ te ligji, audienca 33 milionĂ« euro e VIP-ave tĂ« rrjeteve sociale first appeared on JavaNews.al.
Login
