Kreu i një organizate kriminale të trafikut të armëve mes Shqipërisë dhe Italisë është arrestuar nga Policia në Lezhë ditën e sotme, në bashkëpunim edhe me Guardia di Financën dhe zyrën e ekspertit në Ambasadën Italiane në Tiranë.
30-vjeçari Françesk Mecaj, nga Malësia e Madhe, me precedentë penalë të theksuar në Milano të Italisë është i dënuar dy herë si kreu i grupit në Lecco për armë dhe trafik droge.
Në pranga ranë edhe dy persona të tjerë, drejtues të mikrobusit për transport udhëtarësh Shqipëri-Itali, në bagazhet e të cilit u gjet armatimi. Ai akuzohet se kishte dërguar 5 armë zjarri dhe municion drejt vendit fqinj.
Sekuestrohen 5 armë zjarri automatike të tipit kallashnikov; qindra fishekë luftarakë dhe 4 krehra fishekësh.
Italianët duket se po i injorojnë plazhet këtë verë, mes pretendimeve se po rebelohen kundër çmimeve të larta të vendosura nga pronarët e koncesioneve private të plazhit.
Shkuarja në plazh dhe marrja me qira e kabinave, shezlongjeve dhe çadrave, zakonisht në të njëjtin vend, ka qenë prej kohësh një zakon i rrënjosur i kulturës italiane të pushimeve verore.
Por sezoni i këtij viti filloi me një rënie të ndjeshme të numrit të vizitorëve në plazh, pasi resortet private përgjatë dy pjesëve të gjata të bregdetit të Italisë regjistruan një rënie prej 15% dhe 25% në qershor dhe korrik krahasuar me të njëjtën periudhë në vitin 2024.
Problemi nuk është aq shumë fundjava, kur resortet në plazh shpesh janë të mbipopulluara, veçanërisht ato afër qyteteve si Roma, por gjatë javës. Ata që shkojnë po shpenzojnë gjithashtu më pak për ushqim dhe pije.
Fabrizio Licordari, presidenti i Assobalneari Italia, një shoqatë që përfaqëson klubet e plazhit, fajësoi rënien për koston e lartë të jetesës dhe pasojat e saj në fuqinë blerëse.
“Edhe me dy paga, shumë familje kanë vështirësi të arrijnë fundin e muajit”, tha ai për agjencinë e lajmeve Ansa. “Në rrethana të tilla, është e natyrshme që shpenzimet e para që do të shkurtohen janë ato për kohën e lirë, argëtimin dhe pushimet.”
Megjithatë, rënia e pushimeve përkon edhe me rritjen e kostos së resorteve private në plazh dhe rebelimin në rritje kundër dominimit të tyre në bregdetin italian, i cili ka lënë shumë pak hapësirë për plazhe falas.
Kostoja e marrjes me qira të një shezlongu është një temë diskutimi e përsëritur, dhe me të drejtë pasi mesatarisht, kushton 17% më shumë sesa katër vjet më parë, sipas shifrave të kësaj jave nga grupi i konsumatorëve Altroconsumo. Në plazhet në rajonin e Lacios, për shembull, është e vështirë të marrësh me qira dy shezlongje dhe një çadër për më pak se 30 euro në ditë. Kjo rritet në rreth 90 euro në resortin popullor të Galipolit në Puglia.
Aktori Alessandro Gassmann e nxiti debatin pasi ndau një foto të një plazhi me shezlongje të braktisura në faqen e tij të Instagram-it dhe shkroi përkrah saj: “Lexova se sezoni nuk po shkon mirë. Ndoshta sepse çmimet janë të ekzagjeruara dhe situata ekonomike e vendit po i detyron italianët të zgjedhin plazhe falas? Ulni çmimet dhe ndoshta gjërat do të përmirësohen.”
Maurizio Rustignoli, presidenti i FIBA-s, federatës italiane të resorteve bregdetare, argumentoi se raportet për rritje të larta të çmimeve ishin “mashtruese” dhe se, aty ku ato ndodhën, ishin vetëm me një përqindje të vogël. Ai shtoi se njerëzit në këmbim përfitonin nga shërbimet duke përfshirë sigurinë dhe mbikëqyrjen e rojeve bregdetare.
Por shoqata e konsumatorëve Codacons tha se shkuarja në resortet bregdetare ishte bërë “një shterim” për financat e njerëzve dhe akuzoi pronarët e koncesioneve se “derdhin lot krokodili”.
Plazhet mund të jenë duke humbur klientë, por zonat në male, veçanërisht Dolomitet, kanë pasur një rritje të ndjeshme të numrit të vizitorëve, me disa zona që kanë frikë nga mbiturizmi. Sipas një raporti këtë javë në gazetën Il Messaggero, më shumë italianë po shkojnë në male për pushimet e tyre, pjesërisht si një mënyrë për t’i shpëtuar verave gjithnjë e më të nxehta të shkaktuara pjesërisht nga kriza klimatike.
Nga Gazeta Si- Ne lajmë duart, dezinfektojmë karrocat e pazarit dhe pastrojmë tavolinat e kafeneve. Po telefonat tanë? I prekim këto pajisje dhjetëra herë në ditë dhe i marrim kudo, nga kuzhina në tryezën e ngrënies dhe madje edhe në banjo.
Telefonat mund të kontaminohen me shumë lloje mikrobesh të mundshme. Kur ishte hera e fundit që i fshitë dhe me çfarë?
Nëse përdorni solucione ose mjete pastrimi të gabuara, mund të hiqni veshjet mbrojtëse të telefonit tuaj, të degradoni pjesët e papërshkueshme nga uji ose madje të ndikoni në ndjeshmërinë e tij ndaj prekjes.
A kanë nevojë vërtet telefonat për pastrim?
Ekranet me prekje mbulohen me gjurmë gishtash dhe njolla, kështu që ka arsye estetike dhe funksionale për të fshirë ekranin tuaj.
Një arsye tjetër ka të bëjë me shqetësimet e mundshme shëndetësore. Sa herë që telefonat celularë testohen për mikroorganizma, shkencëtarët në mënyrë të pashmangshme gjejnë qindra lloje bakteresh dhe virusesh.
Ndërsa jo të gjitha këto shkaktojnë sëmundje, potenciali për transmetim është aty. Ne përdorim telefona ndërsa jemi në banjo dhe pastaj i vendosim pranë gojës, i prekim ndërsa hamë dhe i kalojmë midis njerëzve në takime, kafene dhe festa.
Ndryshe nga duart, të cilat mund të lahen shumë herë në ditë, telefonat rrallë pastrohen siç duhet, nëse pastrohen.
Nëse doni ta dezinfektoni telefonin tuaj, është gjithashtu e rëndësishme të mos e dëmtoni atë gjatë këtij procesi.
Disa produkte pastrimi e dëmtojnë telefonin tuaj.
Mund të mendoni se një fshirje e shpejtë me një pastrues shtëpiak ose dezinfektues duarsh është një rrugë e shkurtër e zgjuar për ta mbajtur telefonin tuaj të pastër. Megjithatë, shumë nga këto produkte mund të degradojnë sipërfaqen dhe përbërësit e brendshëm të pajisjes suaj me kalimin e kohës.
Për shembull, si Apple ashtu edhe Samsung këshillojnë kundër përdorimit të zbardhuesit, peroksidit të hidrogjenit, uthullës, sprejve me aerosol, pastruesve të dritareve ose pecetave me alkool me përqendrim të lartë (mbi 70%) në pajisjet e tyre.
Shumica e telefonave inteligjentë janë të veshur me një shtresë oleofobike, një film i hollë që ndihmon në rezistencën ndaj gjurmëve të gishtërinjve dhe njollave. Kimikatet e ashpra si alkoolet, pastruesit me bazë acetoni ose amoniaku mund ta heqin këtë shtresë, duke e bërë ekranin tuaj më të ndjeshëm ndaj njollave dhe duke zvogëluar reagimin ndaj prekjes.
Uthulla, një dezinfektues i zakonshëm, mund të gërryejë skajet e aluminit ose plastikës për shkak të aciditetit të saj të lartë. Zbardhuesi dhe peroksidi i hidrogjenit, megjithëse shumë efektivë si dezinfektantë, janë gjithashtu shumë agresivë për materialet delikate të përdorura në elektronikën e konsumit.
Pecetat me përmbajtje të lartë alkooli mund të thajnë plastikën dhe t’i bëjnë ato të brishta me përdorim të përsëritur.
Shkurt: nëse pastruesi është mjaft i fortë për të dezinfektuar tavolinën e kuzhinës, ndoshta është shumë i ashpër për telefonin tuaj.
Si duhet ta pastroni telefonin?
Lajmi i mirë është se pastrimi i duhur i telefonit tuaj është i thjeshtë dhe i lirë. Thjesht duhet të ndiqni udhëzimet e mbështetura nga prodhuesit kryesorë. Gjithashtu duhet të shkëputni dhe të hiqni çdo mbulesë ose aksesor mbrojtës kur pastroni telefonin tuaj.
Shumica e kompanive të teknologjisë rekomandojnë përdorimin e pecetave me alkool izopropilik 70% (jo më të lartë), leckave të buta mikrofibre dhe furçave antistatike me fije të buta të bëra prej najloni, qimesh kali ose qimesh dhie për të pastruar zona delikate si altoparlantët dhe vendet e karikimit.
Gjatë pandemisë, Apple rishikoi udhëzimet e saj të pastrimit për të lejuar përdorimin e pecetave dezinfektuese dhe alkoolit izopropilik 70% në iPhone, me kusht që ato të përdoren butësisht për të shmangur dëmtimin e veshjeve të ekranit ose lejimin e depërtimit të lagështirës në pajisje.
Samsung ofron këshilla të ngjashme, duke rekomanduar përdoruesit të fshijnë telefonat e tyre me një leckë mikrofibre të lagur lehtë me një tretësirë alkooli 70%, duke shmangur aplikimin direkt.
Parandaloni dëmtimet aksidentale kur përdorni këto këshilla
Mos spërkatni kurrë lëng direkt mbi telefon, pasi lagështia mund të depërtojë, duke çuar në qarqe të shkurtra ose probleme të tjera.
Shmangni përdorimin e peshqirëve, shamive ose leckave të ashpra të cilat mund të lënë gërvishtje në ekran ose të lëshojnë fije që bllokojnë vendin e karikimit apo altoparlantit.
Së fundmi, kini kujdes me pastrimin e tepërt. Fshirja ose fërkimi i tepërt mund të konsumojë veshjet mbrojtëse, duke e bërë telefonin tuaj më të ndjeshëm ndaj gjurmëve të gishtërinjve, njollave dhe dëmtimeve të sipërfaqes afatgjatë.
Sa shpesh duhet ta pastroni telefonin?
Ndërsa nuk ka një rregull të rreptë se sa shpesh duhet ta pastroni telefonin tuaj, fshirja e duhur të paktën një herë në javë nën përdorim normal do të kishte kuptim.
Nëse e merrni rregullisht telefonin tuaj në mjedise me rrezik të lartë, siç janë transporti publik, spitalet, palestrat ose banjot, është e mira ta pastroni më shpesh.
Nëse e merrni seriozisht higjienën, pastrimi jo vetëm i duarve, por edhe i një prej gjërave që prekni më shumë çdo ditë, ka kuptim.
Ta pastrosh gabim mund ta dëmtojë ngadalë pajisjen tuaj. Por ta bësh siç duhet është e thjeshtë, e përballueshme dhe nuk kërkon shumë kohë.
Gazeta Si – Ushqimet ultra të përpunuara mund të shkaktojnë sjellje varësie që plotësojnë të njëjtat kritere klinike të përdorura për të diagnostikuar çrregullimet e përdorimit të substancave.
Konfirmim i mëtejshëm vjen nga një studim i kohëve të fundit i botuar në revistën mjekësore “Nature Medicine” nga shkencëtarët në Universitetin e Miçiganit, të cilët përmblodhën prova nga gati 300 studime të kryera në 36 vende në mbarë botën: ushqimet ultra të përpunuara mund të ndryshojnë sistemin e shpërblimit të trurit (duke shkaktuar çlirimin e dopaminës), duke shkaktuar dëshira, humbje të kontrollit dhe konsum të vazhdueshëm – karakteristika kryesore të varësive.
Analiza
Ushqimet ultra të përpunuara përfshijnë produkte industriale të paketuara si ëmbëlsirat, patatet e skuqura, drithërat e mëngjesit dhe ushqimet e gatshme.
Studimet neuroimazherike (të cilat tregojnë zonat e trurit që janë aktive), kanë zbuluar se individët me konsum kompulsiv të këtyre ushqimeve, shfaqin ndryshime në qarkun e trurit çuditërisht të ngjashme me ato të vërejtura në varësinë nga alkooli dhe kokaina, shkruajnë shkencëtarët.
“Njerëzit nuk po bëhen të varur nga mollët ose orizi kaf”, tha autorja kryesore e studimit, Ashley Gearhardt, një profesoreshë e Psikologjisë në Universitetin e Miçiganit.
“Ata po luftojnë me produktet industriale të dizajnuara posaçërisht për të goditur trurin si një drogë: shpejt, intensivisht dhe në mënyrë të përsëritur:.
Autorët u bëjnë thirrje zyrtarëve të shëndetit publik, mjekëve dhe politikëbërësve që të ndërmarrin veprime të menjëhershme, pasi varësia nga ushqimet ultra të përpunuara ende nuk është njohur paraprakisht, madje as si një gjendje që meriton studime të mëtejshme.
“Në raste të tjera, standardi për njohjen e varësisë ka qenë shumë më i ulët”, tha bashëkautorja, Erica LaFata, Profesoreshë e Asociuar e Kërkimeve në Qendrën për Peshën, të Ushqyerit dhe Shkencën e Stilit të Jetës në Universitetin Drexel.
Varësia nga ushqimi dhe kujt i përket?
Një studim i mëparshëm i kryer nga Universiteti i Miçiganit mbi plakjen e shëndetshme, tregoi se 13% e të rriturve amerikanë (të moshës 50 deri në 80 vjeç) nuk ishin në gjendje të hiqnin dorë nga ushqimet e përpunuara.
Simptomat e “varësisë” të përshkruara përfshinin dëshira të forta, së bashku me përpjekje të pasuksesshme për të zvogëluar konsumin dhe simptoma të tërheqjes si nervozizëm, vështirësi në përqendrim dhe dhimbje koke.
“Përafërsisht 16% e popullsisë, jeton në një gjendje varësie nga ushqimet ultra të përpunuara, të cilat mund të përkufizohen si varësi nga ushqimi”, konfirmon Stefano Erzegovesi, Psikiatër dhe Nutricionist italian.
“Nga pikëpamja ushqyese, një ushqim ‘që nxit drogën’ karakterizohet nga prania, në përmasa të bollshme dhe shpesh të kombinuara, e kripës, sheqerit dhe yndyrës”, shpjegon specialisti, “dhe kjo vlen si për ushqimet e ëmbla ashtu edhe për ato të kripura”.
Si t’i menaxhoni këto ushqime: jo ndalimeve
Ndërsa presim kufizime nga organet rregullatore, veçanërisht duke pasur parasysh se “objektivat” kryesorë për konsumin e këtyre ushqimeve janë fëmijët (të cilët në vendet e zhvilluara preken nga obeziteti dhe mbipesha), cilat sjellje mund të miratohen për të kufizuar ndikimin e tyre?
“Në përgjithësi, për të menaxhuar dëshirat për ushqime që krijojnë varësi, nuk është e nevojshme t’i shmangim plotësisht, por t’i hamë shumë rrallë dhe ngadalë, në mënyrë që të pranojmë me vetëdije se mund t’i shmangim, sepse janë ‘të bezdisshme’: bindja rigoroze ndaj një ndalimi, shpesh çon në problemin e kundërt, domethënë në të ngrënit me tepri”, thekson Erzegovesi.
Rregulli i artë, përtej konsumit shumë të rastësishëm (siç tregohet nga piramida e dietës mesdhetare), është ta bësh vetë.
Ëmbëlsirat dhe patatet e skuqura të përgatitura në shtëpi me përbërës të zgjedhur me kujdes, të matur dhe të kontrolluar, janë më të mira se opsionet e përpunuara. Dhe fitohet edhe shija gjithashtu.
“Lidhur me segmentin e popullsisë që lufton me të ngrënit emocional dhe varësinë nga ushqimi, është e rëndësishme të mos e gjykoni veten dhe të mos e ngatërroni varësinë nga ushqimi me një ves, sepse mund të jetë një patologji. Në disa raste, është e nevojshme të kërkoni kujdesin e të njëjtëve profesionistë që trajtojnë çrregullimet e të ngrënit, pra një ekip multidisiplinar (mjek, nutricionist, psikolog)”, përfundon eksperti.
Nga Katarina Zimmer- Trokitje, trokitje, trokitje. Trokitje, trokitje, trokitje. Ja ku ishte përsëri: zhurma e pandërprerë nga fqinjët e mi të rinj në katin e sipërm, me sa duket ende duke varur fotografi ose duke montuar mobilje të reja. Në ndërtesën time të izoluar mirë në Berlinin qendror, zhurma ishte shumë më poshtë decibelëve që do të irritonin këdo tjetër. Por më çoi në tërbim.
Një ndjesi e fortë stresi më përshkoi trupin. Edhe më keq ishte ankthi: “Kur do të mbarojnë?”
Kjo nuk është e vetmja zhurmë që më shqetëson. Vërej zhurmën në tavanet e mi ndërsa njerëzit përgatiten për të fjetur. Diku në ndërtesë, dëgjoj gumëzhimën e lartë të një fshese me korrent dhe zhurmën e mbytur të një lavatriçeje. Qenin e fqinjit duke lehuar për një ëmbëlsirë. Zhurma – sado e lehtë – më prish përqendrimin dhe qetësinë mendore.
Mund të thuhet me të drejtë se unë, së bashku me 10% deri në 40% të popullsisë së përgjithshme, jam e ndjeshme ndaj zhurmës, që do të thotë se ndihem më e mërzitur dhe e shqetësuar nga zhurma sesa një person mesatar.
Do të ishte e lehtë ta shpërfillnim ndjeshmërinë ndaj zhurmës si një të metë personaliteti, një simptomë e të qenit në përgjithësi agresiv, ankues dhe nervoz. Por, vitet e fundit, shkencëtarët kanë mësuar se ajo ka rrënjë të vërteta biologjike. Truri i njerëzve të ndjeshëm ndaj zhurmës reagon ndryshe ndaj tingujve dhe disa mund të lindin në të vërtetë të tillë. Për më tepër, kjo ndikon jo vetëm në humorin e menjëhershëm të njerëzve, por edhe në shëndetin e tyre mendor dhe fizik afatgjatë. Ndërsa ka pak zgjidhje të lehta, të qenit i vetëdijshëm për këto efekte mund t’i ndihmojë njerëzit e ndjeshëm ndaj zhurmës të ndërmarrin veprime për ta bërë jetën e tyre më të tolerueshme.
“Ka qenë një nga ato çështje që mund ta quajmë një lloj shporte… që thjesht shtyhet tej nga profesionistët e shëndetit”, thotë neuroshkencëtari Daniel Shepherd i Universitetit të Teknologjisë në Auckland në Zelandën e Re. Vetëm vitet e fundit “njerëzit kanë filluar të thonë, në rregull, kjo është në një nivel përjetimi që ndikon vërtet te pacientët”, shton ai. “Ne duhet të fillojmë ta trajtojmë këtë.”
Ndjeshmëria ndaj zhurmës nuk është një diagnozë formale mjekësore. Njerëzit mund të zbulojnë nëse janë të ndjeshëm ndaj zhurmës duke plotësuar pyetësorë si shkalla e ndjeshmërisë ndaj zhurmës me 21 pyetje (për shembull, nëse ju shqetësojnë njerëzit që pëshpërisin ose rrudhosin mbështjellësit e ëmbëlsirave në një kinema, nëse zemëroheni nga njerëzit që bëjnë zhurmë kur përpiqeni të flini ose të punoni, edhe nëse tingulli i muzikës ju shqetëson nëse përpiqeni të përqendroheni.)
Ndjeshmëria ndaj zhurmës është e ndryshme nga gjendjet e tjera që lidhen me tingujt, si mizofonia. Kjo është një tolerancë specifike e zvogëluar ndaj tingujve të caktuar, si përtypja, trokitja ose tik-tak-u, të cilat shkaktojnë ndjenja intensive neverie ose zemërimi, shpjegon Jennifer Brout, kliniciste. Ndjeshmëria ndaj zhurmës është gjithashtu e ndryshme nga hiperakuzia, ku njerëzit ndiejnë dhimbje ose shqetësim ekstrem sepse i perceptojnë tingujt më me zë të lartë sesa janë në të vërtetë.
Ndjeshmëria ndaj zhurmës, në të kundërt, është një reaktivitet i përgjithshëm ndaj të gjithë tingujve, pavarësisht se sa të lartë perceptohen ose sa të lartë janë në të vërtetë. Të paktën, njerëzit e ndjeshëm ndaj zhurmës e gjejnë tingullin shqetësues dhe bëhen të bezdisshëm, të zemëruar, ose edhe të frikësuar ose në ankth.
“Mbaj mend një person që e përshkroi atë si të kesh një mushkonjë që fluturon rreth teje”, thotë Shepherd. “Thjesht nuk mund të mos i kushtosh vëmendje.”
Për ata që kanë frikë nga zhurma, kjo gjendje mund t’i stresojë aq shumë sa trupat e tyre të kalojnë në një reagim “lufto ose ik”. “Rrahjet e zemrës rriten, tensioni i gjakut rritet”, thotë Stephen Stansfeld, psikiatër dhe profesor emeritus në Universitetin Queen Mary të Londrës.
Ekspozimi ndaj zhurmës është lidhur gjithashtu me një sërë efektesh afatgjata shëndetësore, duke përfshirë sëmundjet e zemrës dhe diabetin dhe njerëzit e ndjeshëm ndaj zhurmës mund të vuajnë më shumë nga ndikimet në shëndetin mendor, thotë Stansfeld. Në një studim të vitit 2021, Stansfeld dhe kolegët anketuan 2,398 burra në qytetin uellsian të Caerphilly, të cilët ishin të ekspozuar ndaj niveleve të ndryshme të zhurmës së trafikut rrugor. Ata që ishin të ndjeshëm ndaj zhurmës kishin më shumë gjasa të kishin ankth dhe depresion afatgjatë.
Ndërsa kjo mund të jetë pjesërisht për shkak se njerëzit e shqetësuar janë më vigjilentë në lidhje me mjedisin e tyre dhe për këtë arsye më shumë gjasa të vënë re zhurmën, është gjithashtu e mundur që të qenit i ndjeshëm ndaj zhurmës mund ta përkeqësojë ankthin. Dhe, një anketë e vitit 2023 me 1,244 të rritur që jetojnë pranë aeroporteve në Francë zbuloi se njerëzit e bezdisur rëndë nga nivelet e zhurmës së avionëve, veçanërisht disa individë të ndjeshëm ndaj zhurmës, kishin më shumë gjasa ta vlerësonin shëndetin e tyre të përgjithshëm si të dobët.
Por pse disa njerëz reagojnë më negativisht ndaj zhurmës sesa të tjerët? Studimet mbi trurin e njerëzve të ndjeshëm ndaj zhurmës zbulojnë disa të dhëna. Kur Shepherd dhe kolegët i lidhën njerëzit me pajisje që matnin aktivitetin elektrik në trurin e tyre, ata pa ndjeshmëri ndaj zhurmës treguan aktivitet të shtuar vetëm kur studiuesit u luanin tinguj kërcënues. Por te njerëzit e ndjeshëm ndaj zhurmës, “truri i tyre tenton të rrisë shpejtësinë pavarësisht nga tingulli, qoftë një tingull kërcënues apo një tingull jo kërcënues”, kujton Shepherd.
Si Shepherd ashtu edhe neuroshkencëtarja Elvira Brattico e Universitetit Aarhus të Danimarkës kanë gjetur në mënyrë të pavarur prova se kjo ka të bëjë me mënyrën se si truri filtron informacionin rreth tingujve të parëndësishëm. Ekipi i Shepherd gjeti prova se tek njerëzit e ndjeshëm ndaj zhurmës, një grumbull specifik qelizash brenda bërthamës mediale genikulare, një stacion transmetimi për informacionin e zërit që hyn në tru, janë më pak efikase në këtë detyrë filtrimi krahasuar me trurin e atyre pa këtë gjendje.
Ndërsa shumica e njerëzve mund ta “filtrojnë këtë informacion dhe të vazhdojnë me jetën, ata që kanë ndjeshmëri ndaj zhurmës nuk e bëjnë aq lehtë”, thotë ai.
Njerëzit me ankth, skizofreni dhe autizëm kanë veçanërisht gjasa të zhvillojnë ndjeshmëri ndaj zhurmës. Ndërsa disa njerëz mund ta zhvillojnë atë pas pësimit të lëndimeve traumatike të trurit, për shumicën zakonisht është diçka që vazhdon gjatë gjithë jetës, thotë Stansfeld.
Zgjidhja ideale, sigurisht, do të ishte të trajtoheshin vetë burimet e zhurmës. Planifikuesit urbanë mund të ndërtonin oborre të qeta të brendshme për ndërtesat e banimit, të përdornin përbërës të gomuar të asfaltit që zvogëlojnë zhurmën e trafikut ose të ngrinin mure që shpërqendrojnë zhurmën rreth autostradave dhe zonave të zhurmshme si autostradat. Disa qytete në Belgjikë dhe Francë kanë filluar tashmë zbatimin e masave të tilla, si dhe uljen e kufijve të shpejtësisë së automjeteve, inkurajimin e infrastrukturës së biçikletave dhe krijimin e zonave të qeta në parqe dhe përgjatë lumenjve. Ndërsa zhurma është një shkak i vërtetë i problemeve shëndetësore, “është gjithashtu një shkak që është potencialisht i shmangshëm”, thotë Stansfeld.
Por progresi është i ngadaltë, duke i lënë shumë njerëz të ndjeshëm ndaj zhurmës të kujdesen vetë për veten e tyre, për shembull duke shmangur zonat e zhurmshme, duke i izoluar hapësirat e tyre të jetesës nga zhurma ose duke përdorur tapa veshësh, mbrojtëse veshësh ose kufje që anulojnë zhurmën. Por këto metoda shpesh thjesht i zbutin zhurmat në vend që t’i heqin ato krejtësisht.
“Edhe zhurmat e qeta mund të jenë bezdisëse për një person të ndjeshëm ndaj zhurmës”, thotë Brattico.
Ndonjëherë, trajtimi i sëmundjeve themelore si ankthi me ilaçe mund të ndihmojë, thotë Stansfeld. Terapia njohëse e sjelljes, një lloj terapie me të folur që përqendrohet në menaxhimin e reagimeve dhe sjelljeve psikologjike të dikujt, mund të ketë kuptim në mjediset ku njerëzit kanë frikë nga zhurma.
“Unë vetë trajtova dikë me terapi njohëse të sjelljes dhe mendoj se mund të jetë mjaft e dobishme”, thotë Stansfeld.
Gazeta Si – Pemët e dendura të lisave që i dhanë emrin ende qëndrojnë, duke shpërndarë kodrat e Medio Crati, në fushën veriore të Kalabrisë të kufizuar nga lumi Crati.
Ato rrethojnë San Giacomo di Cerzeto, një fshat me shtëpi dhe pallate guri me porta të ashpra që hapen nga Serra dei Muli (Sera e Mushkave).
Por ajo që e karakterizon më shumë këtë fshat, me pamjen e tij të ashpër dhe atmosferën e vetmuar, janë rrënjët e tij kulturore shqiptare.
Ish-mësuesi Carmine Stamile, kujdestari i kujtesës arbëreshe
Në shekullin e 15-të, qyteti kishte hyrë në një periudhë rënieje në dukje të pakthyeshme, të shkaktuar nga një sërë zish të pamëshirshme buke, epidemish dhe madje edhe tërmetesh.
Popullsia e kishte braktisur atë kur mbërritën këtu emigrantët e parë shqiptarë, duke ikur nga pushtimi turk që pasoi vdekjen e heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti, i njohur nga të gjithë si, Skënderbeu.
Aventura e gjatë kulturore dhe gjuhësore që pasoi, tani dëshmohet edhe fizikisht në Muzeun Etnografik Arbëresh, ku mësuesi në pension i shkollës fillore, Carmine Stamile, është personalisht i përkushtuar për ta bërë atë një thesar të trashëgimisë kulturore arbëreshe.
Disa veshje tradicionale
Carmine, i lumtur që ka kaluar të nëntëdhjetat, mirëpret me kënaqësi vizitorët në shtëpinë e tij që ndodhet pak poshtë muzeut, hap një shishe verë për ta dhe më pas udhëzon këdo që është i interesuar të mësojë rreth zakoneve të përditshme, aftësive tekstile – tezgjahët janë ende në gjendje pune – veglave bujqësore dhe bankave shkollore të njerëzve.
Telajo të hershme arbëreshe
Muzika etnografike e Shpirtit Arbëresh
Ai mbështetet gjithashtu në këtë operacion të jashtëzakonshëm shpëtimi dhe ndarjeje njohurish nga grupi etnomuzikor Shpirti Arbëresh.
Përmes muzikës, veçanërisht zbulimit dhe ruajtjes së këngëve të lashta të transmetuara gojarisht, ata e mbajnë gjallë dhe mirë shpirtin e njerëzve që mbërritën nga Ballkani përtej Detit Adriatik, si dhe rikuperojnë dhe restaurojnë veshjet tradicionale.
Perëndimi në qytezën San Giacomo di Cerzeto
Për këto kostume, Carmine po rinovon një ndërtesë tjetër ku ka mbledhur disa ekzemplarë të dekoruar me forcë, dhe tani ai do të donte që kjo hapësirë të sigurohej në mënyrë që të zgjeronte këtë muze unik.
Cerzeto me ndërtesat e tij prej guri dhe ullishtat përreth
Ndërsa pret që dëshira e tij të përmbushet plotësisht, vetë Stamile ngjitet lart e poshtë nëpër rrugët me kalldrëm, duke admiruar portat prej guri të ndërtesave që nuk janë më të banuara, por që e ruajnë autoritetin dhe ashpërsinë e tyre të paprekur.
Rruga e hyrjes për në San Giacomo di Cerzeto
Ato duket se rrethojnë kishën kushtuar Zonjës së Këshillit të Mirë, shenjtores mbrojtëse të popullit shqiptar.
Struktura drejtkëndëshe përmban një portë prej druri me panele më të reja që përshkruajnë skena të Krishtit, të vendosura brenda një harku të rrumbullakët të gdhendur në gur. I njëjti motiv përsëritet në murin e djathtë të nefit qendror në anën perëndimore.
Shkolla e vjetër tani është një muze
Cerzeto është gjithashtu interesant nga një pikëpamje arkitekturore, duke filluar me Palazzo Andreotti, ashtu siç mund të futesh në hapësira të hapura dhe rrugica të ngushta vetëm për t’u humbur në kërkim të portave, stemave, detajeve elegante të rrugëve dhe ndërtesave me pamje nga ullishtat, ku prodhohet vaji i ullirit ekstra i virgjër, i cili ka një shije të këndshme frutash.
Shtëpitë e qytezës arbëreshe në Kalabri
Poezitë dhe muralet e Francesco Antonio Santorit
Kohët e fundit janë shtuar murale shumëngjyrëshe për t’i sjellë këtyre vendeve një prekje të jetës bashkëkohore, si në kujtim të poetit At Francesco Antonio Santori, i cili i kaloi vitet e fundit të jetës së tij në San Giacomo, ashtu edhe për të shfaqur bukurinë shumëngjyrëshe të jetës rurale.
Një shfaqje muzikore etnografike e Shpirti Arbëresh
Një mural veçanërisht i rëndësishëm, i titulluar “Tradita Arbëreshë”, nga artisti Edoardo Ettorre, përshkruan një grua që mban frutat e kuqe të tokës në prehër, të buta dhe sensuale.
Shënim:Është pjesë e komunës së Cerzeto, në provincën e Kozencës, rreth 50 minuta larg me makinë. Ndodhet në një lartësi prej 485 metrash mbi nivelin e detit. Vitet e fundit, shumë banorë e kanë lënë këtë vend për të jetuar në Cerzeto, popullsia e të cilit është afërsisht 1,200, kështu që shumë shtëpi janë bosh.
Susanna Tammaro- Në vitin 1958, Hannah Arendt, në prologun e Vita activa, dëshmon me njëfarë habie reagimet që shkaktoi lansimi i Sputnikut, sateliti i parë artificial që u dërgua me sukses në orbitë një vit më parë dhe që u përshëndet nga bota si “hapi i parë i çlirimit të njerëzve nga burgu tokësor”.
Arendt vë në dukje se, megjithëse të krishterët e kishin përshkruar tokën si një luginë lotësh, dhe disa filozofë kishin arritur ta konsideronin trupin si një burg për shpirtin, deri atëherë askush nuk e kishte konceptuar tokën si një burg. “Ne kemi hequr dorë nga Zoti, që ishte një At qiellor dhe, si baba, dialogonte me nënën Tokë”, shkruan Arendt me një vizion profetik, duke shtuar se “vetë dëshira për t’u arratisur nga burgu tokësor shfaqet në përpjekjen për të krijuar jetë në një provë për të prodhuar qenie njerëzore më të përparuara”.
Në këto shtatëdhjetë vjet, qielli është bërë tashmë një autostradë satelitësh ku mbi kokat tona rrotullohen më shumë se 7 mijë satelitë, përfshirë edhe ato që janë shndërruar në mbeturina hapësinore, aq shumë sa që, në netët e Shën Lorencit, bëhet e vështirë të dallosh yjet që bien nga rrëmujat e shenjave artificiale.
Hannah Arendt
Çfarë do të thotë, për natyrën tonë njerëzore, një qiell plot me artefakte? Manjetika e lashtë e qiellit ka qenë gjithmonë të shkaktojë frikë, habi dhe pyetje që lindin nga këto ndjenja. Dhe pyetjet e njerëzve, që nga kohët e lashta, janë gjithmonë të njëjta: “Çfarë kuptimi ka e gjithë kjo pafundësi misterioze?”, “Dhe ditët e mia, çfarë kuptimi kanë?”. Kujtojmë vargjet e mrekullueshme të Leopardi-t në Këndimin natën e një bariut endacak në Azi:
“Çfarë bën ti, hënë, në qiell? Më thuaj, çfarë bën,
Hënë e heshtur?
Ngrihesh në mbrëmje, dhe shkon,
Duke vëzhguar shkretëtirat; pastaj pushon.
Ende nuk je ngopur
Me përsëritjen e shtegut të përjetshëm?”
Kafshët, edhe pse kanë një inteligjencë që po zbulojmë çdo ditë e më komplekse, nuk do të ishin kurrë në gjendje të bënin pyetje sepse jetojnë në vetëdijen e çastit dhe të gjitha pyetjet e tyre lidhen vetëm me mbijetesën dhe me atë që do të ndodhë së shpejti.
Fjala është ajo që na bën njerëz, dhe fjala ekziston pikërisht për t’u pyetur. Tani që fjala është zëvendësuar nga imazhet dhe kur ekziston, përmban vetëm përgjigje për pyetje të parëndësishme, ndoshta është koha të reflektojmë se sa kjo ka ndikuar në krizën shumë të thellë, kryesisht arsimore, të shoqërisë sonë perëndimore të bollshme.
Civilizimet mund të mbarojnë për shkak të luftërave, pushtimeve, krizave ekonomike dhe degradimit të zakoneve, por mund të mbarojnë edhe në mënyrë banale, siç po ndodh sot, nga një tepricë komoditeti.
Në vitet ’90 nuk ishte e nevojshme të ishe profet për të parashikuar katastrofën që po afrohej; mjaftonte të ishe një person me sy kritik që dinte të vëzhgonte realitetin. Që në 1995, në librin tim “Unë rrethi magjik”, kam parashikuar ardhjen e një “ujku” që, përmes dominimit të ekranëve televizivë, i trulloste fëmijët, duke i bërë të nënshtruar ndaj motit të tij: Një botë e pastër dhe e bindur, bark i plotë dhe mendje bosh.
Interneti ende nuk ishte i përhapur dhe shfaqeshin telefonat e mëdhenj fillestarë. Përshpejtimi i çmendur i tridhjetë viteve të fundit arriti të përmbushë planin e këtij ujku: varësi, shpërqendrim, manipulim, pasivitet, shoqëruar me mungesën totale të mendimit kritik. Numri shqetësues i Neet-ve , të rinjve që nuk studiojnë dhe nuk punojnë në vendin tonë, pasohet nga Rumania, që flet për përhapjen e apatisë depresive dhe shkatërruese që ka përthithur gjeneratat më të reja. Burgu i botës është shndërruar në burgun e dhomës, ku përmes hiper-lidhjes, të rinjtë krijojnë realitetin e tyre të një lirie artificiale.
E di mirë që nuk mund të përgjithësojmë. Ka shumë të rinj të shkëlqyer, plot energji dhe kurajo, por kur ndalon të bisedosh me ta, kupton shpejt se ata kanë pasur fatin të takojnë një të rritur, prind, mësues, profesor, mik, që i ka parë dhe i ka udhëhequr, duke u kujdesur me autoritet dhe vëmendje. Në këta të rinj, frustrimi kryesor është pikërisht të mos merren seriozisht, të ndjekin shkolla dhe fakultete që u lejojnë të ecin me motorët në ngadalësim dhe të përballen me një treg pune që nga fillimi është i poshtër, i shënuar nga punësimi i përkohshëm dhe stazhet falas, që i detyron të qëndrojnë në familje deri pas të tridhjetave apo të emigrojnë.
Në librin tim të vitit 2019, flisja për fëmijët-barishte. Ata janë ata që lehtësohen të rriten “si t’u vijë”, duke u besuar mençurisë së tyre të lindur. Fati i tyre, rritur me të prindër që i adhurojnë, pa rregulla, pa sfida, pa disfata dhe pa asnjë rezistencë ndaj stresit, edhe me tabletën në dorë që në lindje , është të përthithen nga virtualiteti.
Toka është vërtetë burgu për të cilin fliste Hannah Arendt, por ky është projekti i burgut tonë të brendshëm që na shikon të shtypur midis një qielli të zymtë dhe të heshtur dhe një toke armike që po rebelon ndaj arrogancës sonë. Të gjitha kulturat njerëzore, që nga lashtësia, kanë njohur Qiellin si At, Tokën si Nënë, dhe plotësinë e jetës si një dialog të vazhdueshëm mes nesh dhe këtyre dy realiteteve.
Ndjenjat e pafuqisë që dominojnë kohën tonë, përhapja e vizioneve katastrofike, nga të cilat ndihemi përgjegjës vetëm ne, na ndan nga kuptimi i jetës. Nihilizmi i errët dhe kokëfortë që mbizotëron sot na paraqet vetëm frustrimin e dështimit. Bota është asgjë, dhe ne jemi asgjë që endemi në një botë pa kuptim. Jemi bërë të verbër dhe të shurdhër ndaj këngës së madhe të jetës. Por kuptimi i jetës është gjithmonë aty, përpara syve tanë. Çdo mëngjes lind dielli dhe ajo forcë drite jep tonin për simfoninë e madhe të gjallesave. Ne jemi zhytur në këtë rrjedhë, të pezulluar përgjithmonë midis dritës dhe hijeve, midis lindjes dhe vdekjes, midis qiellit dhe tokës, midis zgjedhjes së errësirës ose përfshirjes në vitalitetin e ndritshëm që krijon gjithçka rreth nesh.
Ky kuptim nuk është tjetër veçse ajo dritë mistike që shfaqet në shikimin e fëmijëve kur lindin. Drita e habisë, drita e pafajësisë. Jo vetëm tek fëmijët, por edhe tek të vegjlit e çdo specieje dhe zogjtë që sapo dalin nga folja, duke parë rreth me çudinë e tyre.
Na duhet të kthehemi të flasim për të mirën, pra të mirën e etikës dhe jo për mirën e ngatërruar të moralistëve. Thelbi i etikës njerëzore ka qenë gjithmonë ai i Dekalogut: “Të kam vendosur para jetës dhe vdekjes. Zgjidh jetën”. Nëse ndihemi të burgosur, kjo ndjenjë shtypjeje lind nga zgjedhja e bërë prej shumë kohësh të vdekjes, nga etiketimi për një kohë shumë të gjatë si të mira, atyre gjërave që në fakt janë të këqija. Planeti ynë po kalon një krizë shumë të rëndë. Luftërat shpërthejnë si zjarre të nxitura nga era, çdo ditë dhjetëra mijëra të pafajshëm sakrifikohen në altarin e delirëve demonikë të pushtetit dhe parasë, tashmë të pakontrollueshëm.
Megjithatë, është vetë historia e tragjedive të kaluara që na tregon mundësitë e jashtëzakonshme të njeriut. Mendoj për Takashi Paolo Nagai, mjekun që mbijetoi nga bomba atomike në Nagasaki dhe humbjen e gruas së tij , e djegur e gjallë në atë flakë të tmerrshme, që jetoi për vite me sëmundjet si pasojë e bombës atomikës në një kasolle prej druri prej katër metra katrorësh, duke dëshmuar vazhdimisht zgjedhjen e dashurisë si rruga e vetme e shpëtimit.
Mendoj për Viktor Frankl, psikiatrin që mbijetoi Auschwitz-in dhe që në librin e tij të domosdoshëm “Në kërkim të kuptimit ” i ndan njerëzit në dy kategori të vetme: të mirët dhe të tjerët. Njerëzit e mirë, thotë ai, dallohen sepse kanë mbetur anständig, domethënë të drejtë dhe të besueshëm në dinjitetin e tyre njerëzor.
Viktor Frankl
Në librin e tij, ai tregon për takimin me një grua të re në prag të vdekjes. “Jam mirënjohëse ndaj fatit që më goditi kaq rëndë”, i kishte pëshpëritur gjatë një vizite, “sepse në jetën time të mëparshme isha shumë e shfrenuar dhe nuk kisha asnjë ambicie shpirtërore” .
Në ditët e fundit, tregonte mjeku, ajo dukej si e transformuar. “Kjo pemë” i kishte thënë duke treguar një kalldrëm të lulezuar përtej dritares së infermierisë, “është shoqja ime e vetme në momentet e vetmisë, me të flas shpesh”.
I tronditur nga këto fjalë dhe i bindur se po fliste në delirim, Frankl e pyeti nëse pema i ishte përgjigjur. “Po”, ishte përgjigjur , ajo thotë : “Unë jam këtu. Unë jam jeta. Jeta e përtejme” .
Zbardhet plagosja e ndodhur mbrëmjen e së premtes në Fier, ku dy personat A. M. dhe L. S. përfunduan në spital pasi u plagosën me thikë. Në pranga ka rënë 40-vjeçari E. H., i akuzuar për veprën penale “Vrasja me dashje” e mbetur në tentativë.
Sipas policisë së Fierit, 28-vjeçari A. M. është konfliktuar me E. H., dhe vëllain e tij L. S., 38-vjeç.
Gjatë konfliktit, 40-vjeçari E. H., ka goditur me mjet prerës A. M., ndërsa në konflikt e sipër, ka mbetur i dëmtuar nw dorw edhe vëllai i tij.
Gazeta “SI”- Në Japoni, çadrat nuk shërbejnë vetëm për t’u mbrojtur nga shiu apo dielli por ato janë mjete shpirtërore të afta të thërrasin shpirtra.
Në shumicën e vendeve të botës, çadrat përdoren thjesht për të mbrojtur njerëzit nga shiu ose për t’u siguruar hije nga dielli. Edhe pse vizitorët në Japoni mund t’i shohin vendasit duke i përdorur për këto arsye, çadrat (sidomos ato tradicionale) kanë një rol shumë më të fuqishëm në kulturën japoneze: ato shihen si enë shpirtërore.
Sipas Tatsuo Danjyo, Profesor Emeritus i shkencave humane në Universitetin Beppu në prefekturën Ōita të Japonisë, tradita japoneze beson se disa objekte përfshirë çadrat mund të shërbejnë si yorishiro (objekt që tërheq hyjni ose shpirtra).
Ky besim është thellësisht i rrënjosur në histori. Çadrat u shfaqën për herë të parë në Japoni mes shekujve IX dhe XI, por në fillim nuk përdoreshin për t’u mbrojtur nga moti; ato ishin simbole të fuqisë shpirtërore ose politike. Çadrat e hershme, si sashikake-gasa me dorezë të gjatë, ishin të rezervuara për figurat fetare dhe politike dhe mbaheshin nga shërbëtorë mbi personat e rëndësishëm.
Në festivalin Yasurai Matsuri në Kyoto, çadrat e zbukuruara me lule besohet se largojnë sëmundjet dhe të këqijat nga njerëzit.
“Japonezët priren të kenë një mënyrë animiste të të menduarit,” i tha Danjyo BBC-së. “Forma rrethore e çadrës, që ngjan me formën e shpirtit, dhe doreza, që ngjan me një shtyllë… konsideroheshin si një vend ku shpirti mund të zbriste lehtësisht.”
Çadrat Kanazawa bëhen me dorë për dy muaj duke përdorur letër të trashë washi, bambu të fortë dhe teknika të veçanta forcimi.
Që në shekullin XII, sipas Danjyo, çadrat nisën të përdoren nga populli i thjeshtë, dhe ndër shekuj kanë ruajtur rëndësinë e tyre shpirtërore.
E njëjta rëndësi shpirtërore shfaqet ende në festivale të ndryshme në Japoni sot. Në Yasurai Matsuri në Kyoto, çadrat e stolisura me lule besohet se largojnë sëmundjet. Në Hakata Dontaku në qytetin verior Fukuoka (3-4 maj), parakalojnë platforma gjigante kasaboko; kalimi poshtë tyre thuhet se sjell shëndet dhe fat të mirë.
Në ishullin Okinoshima të prefekturës Kōchi, më 13-16 gusht, banorët krijojnë struktura çadrash të zbukuruara për të strehuar shpirtrat e të vdekurve gjatë festivalit Obon. Çdo dy vjet, natën e 16 gushtit, këto çadra mbahen në një valle rituale rreth një platforme qendrore, duke udhëhequr simbolikisht shpirtrat përsëri në botën shpirtërore.
Çadrat kanë frymëzuar edhe një nga figurat mbinatyrore më të njohura të Japonisë: Kasa yokai (shpirti i çadrës). Këta shpirtra shfaqen në artin historik, si në veprën Parada e Natës së Mijëra Goblinëve, ku paraqiten sende shtëpiake të braktisura që marrin jetë.
Zakonisht të paraqitur me një sy të vetëm dhe tipare të çuditshme, kasa yokai pasqyrojnë besimin animist japonez se edhe objektet mund të kenë shpirt, veçanërisht ato që janë përdorur, dashur dhe në fund janë hedhur poshtë.
Udhëtarët që duan të eksplorojnë historinë dhe mjeshtërinë e çadrave tradicionale japoneze mund ta bëjnë këtë përmes punëtorive dhe muzeve në mbarë vendin.
Prandaj, herën tjetër që do të hapësh një çadër në Japoni, sidomos një wagasa tradicionale, kujto se mund të bëjë më shumë se thjesht të të mbrojë nga shiu.
Nga Gazeta Si- Organizata për mbrojtjen e fëmijëve, CRCA ka reaguar për Kodin e ri Penal, duke shprehur shqetësimin për draftin.
Nga analiza e plotë që ekspertët e CRCA Shqipëri i kanë bërë Kodit Penal, organizata shkruar se “rezulton se dispozitat aktuale nuk përputhen në mënyrë të mjaftueshme me standardet e Bashkimit Europian për mbrojtjen e fëmijëve nga krimi, sidomos të krimeve për qëllime seksuale. CRCA Shqipëri ka identifikuar disa mangësi kritike”, thuhet në deklaratën për median.
Një nga mangësitë është mungesa e kriminalizimit të joshjes seksuale dhe mesazheve me natyrë apo për qëllime seksuale online.
Sipas CRCA, drafti i paraqitur i Kodit nuk adreson disa nga kërcënimet kryesore në hapësirën dixhitale ndaj fëmijëve siç janë joshja ose kërkesat për angazhim në marrëdhënie seksuale nëpërmjet internetit apo chat/mesazhet me natyrë seksuale, veprime që kriminalizohen sipas Direktivës së BE-së.
Gjithashtu, organizata vëren se ka mangësi në rregullimin dhe kriminalizimin e të gjitha llojeve të materialeve me përmbajtje të dhunës dhe abuzimit seksual me/të fëmijës (CSAM): Drafti nuk përfshin kriminalizimin e CSAM-it virtual, të krijuar nga inteligjenca artificiale, ose të vetë-prodhuar nga vetë fëmija, “duke krijuar boshllëqe të rrezikshme ligjore”.
“Kodi i ri Penal nuk përmban masa të mjaftueshme kundër Trafikimit të Brendshëm dhe atij Dixhital të Fëmijëve”, thuhet në deklaratë, ku shtohet se Kodi Penal vazhdon të ketë probleme me terminologjinë në lidhje me fëmijët.
“Ndonëse Kushtetuta, Konventa për të Drejtat e Fëmijës e OKB-së dhe Ligji për të Drejtat e Fëmijës përcaktojnë se person kosniderohet çdo person nën moshën 18 vjeç, Kodi vijon të përdor termin “i mitur”, i cili nuk ka një përkufizim të qartë ligjor në korpusin e ligjeve në Shqipëri”.
Nisur nga këto mangësi të evidentuara në Kodin e ri Penal, CRCA bën thirrje për veprime të menjëhershme nga ana e Qeverisë dhe Kuvendit të ri, për një dialog të hapur dhe efektiv me organizatat e shoqërisë civile, ekspertët e të drejtave të fëmijës, si dhe punonjësve të drejtësisë (avokatë, prokurorë dhe gjykatës).
Presidenti Volodymyr Zelensky deklaroi se Ukraina nuk mund të shkelë Kushtetutën e saj për çështjet territoriale, duke theksuar se “ukrainasit nuk do t’ua dorëzojnë tokën pushtuesve”.
Duke komentuar vendimin e presidentit amerikan, Donald Trump, për t’u takuar me presidentin rus, Vladimir Putin, në Alaskë më 15 gusht, Zelensky tha se Ukraina është e gatshme për zgjidhje konkrete që mund të sjellin paqe.
Megjithatë, ai paralajmëroi se çdo zgjidhje që nuk përfshin Kievin “do të ishte një zgjidhje kundër paqes”.
Një 32-vjeçar është arrestuar pasi u kap në flagrancë duke kultivuar bimë narkotike në Krujë.
Policia thotë se F. K. nga Thumana po kujdesej për 110 bimë kanabisi të mbjella në fshatin “Miliskaj”. Arrestimi i tij u krye në kuadër të operacionit “Koordinata”.
Nga Gazeta Si – Në një kthesë të papritur, Presidenti i Lille OSC, Olivier Létang deklaroi se Edon Zhegrova (26 vjec) mund të qëndrojë në klub për vitin e fundit të kontratës.
Futbollisti dardan pritet të bashkohet të hënën në stërvitje me skuadrën pasi kushtet aktuale janë në favor të qëndrimit të tij.
Më herët Lille kishte vendosur një cmim mes 15-20 milionë eurove për kartonin e tij.
Létang shpjegoi se klubi kishte arritur në përfundimin se e kishte në gjirin e tij, lojtarin që do të kërkonte në merkato.
Dicka që i befasoi të gjithë, pasi i njëjti drejtues në Korrik kishte deklaruar se Zhegrova donte të largohej dhe klubi nuk mund të rrezikonte humbjen në parametra zero.
Gjatë javës që po lëmë pas, ishin “Foot Mercato” dhe “L’Équipe” që botuan lajmin për interesimin e Olympique de Marseille që sezonin e ri do të luajë në Champions League.
Nga Gazeta Si – Më në fund pushimet mbaruan dhe në ishull është koha për trofeun e parë të sezonit 2025-26. Crystal Palace dhe Liverpool do të luajnë në Finalen e “FA Community Shield” të dielën në orën 16:00.
Diskutimi nëse kjo është një ndeshje e vërtetë zyrtare apo një miqësore e glorifikuar nuk do të mbarojë. Por të shohim se si vijnë dy finalistet e këtij sezoni.
Liverpool e bën diçka të tillë pas barazimit të 20 titujve kampionë në Premier League (aq sa Manchester United).
Ndërsa Crystal Palace fitoi në mënyrë sensacionale, trofeun e parë madhor ndaj Manchester City-t (1-0 në Finalen e FA Cup në Maj).
“The Reds” do të luajnë të katërtën “Community Shield” në 7 vitet e fundit. Po aq sa ata zhvilluan në 28 vitet paraardhëse.
Ata u mundën me 11 metërsha në 2019 (vs Man City-t) dhe 2020 (vs Arsenal) por e fituan trofeun në 2022 kur mundën City-n, 3-1 në “King Power Stadium”.
Crystal Palace do të debutojë në “Community Shield” dhe statistikat i ka kundër. Të paktën 4 skuadrat e fundit debutuese, nuk e kanë fituar kompeticionin në paraqitjen e parë.
Dy prej tyre u mundën pikërisht nga Liverpool (Southampton në 1976 dhe Wimbledon në 1988). Liverpool është favorite për triumfin në kohën e rregullt (54.9% sipas simulimeve të Opta).
Por fituesit në fuqi të “FA Cup” triumfuan në 7 nga 9 edicionet e fundit. Kjo është hera e parë që këto dy skuadra ndeshen në “Wembley Stadium”.
Palace ka fituar vetëm 1 nga 16 ndeshjet e fundit ndaj Liverpool në të gjitha kompeticionet (3B – 12H), 1-0 në “Anfield” në Prill të 2024 në Premier League.
Sezonin e kaluar Liverpool fitoi 1-0 në “Selhurst Park”, përpara barazimit 1-1 në javën e fundit në “Anfield” ku “Reds” morën trofeun e Premier League.
Formacionet e mundshme –Crystal Palace: Dean Henderson, Chris Richards, Maxence Lacroix, Marc Guéhi, Daniel Muñoz, Tyrick Mitchell, Adam Wharton, Daichi Kamada, Ismaïla Sarr, Eberechi Eze, Jean-Philippe Mateta. Trainer: Oliver Glasner
– Liverpool: Alisson, Jeremie Frimpong, Ibrahima Konaté, Virgil van Dijk, Milos Kerkez, Ryan Gravenberch, Dominik Szoboszlai, Florian Wirtz, Mohamed Salah, Cody Gakpo, Hugo Ekitiké. Trainer: Arne Slot
Nga Gazeta Si – E pamundur. E papritur. E paparashikuar. Këto 3 fjalë përshkruajnë më së miri befasinë që shkaktori 18 vjeçarja Victoria Mboko kur mundi 4 herë fituesen e turneve “Grand Slam”, Naomi Osaka në “Canadian Open” për femra.
Edhe pse e humbi setin e parë, ajo ja doli të përmbyste ndeshjen në shifrat 2-6 6-4 6-1. Mboko që e filloi vitin kalendarik si numri 333 në Botë, u ngjit në vendin e 24 pas suksesit në shtëpi.
Ajo triumfoi ndaj 4 fitueseve në turnetë “Grand Slam” përfshi edhe Finalen përpara 11.000 spektatorëve. Më herët diçka të tillë e kishte bërë Serena Williams në vitin 1999.
Ben Shelton u ngjit në vendin e 6 në Botë dhe u bë amerikani më i ri që fiton një turne “ATP Masters 1000” në dy dekada, pas triumfit ndaj Karen Khachanov në “National Bank Open” në Toronto.
22 vjeçari amerikan e fitoi të parën Finale në “Masters 1000” në shifrat 6-7(5), 6-4, 7-6(3) duke ecur në gjurmët e 21 vjeçarit Andy Roddick që fitoi turneun e Miami-t në vitin 2004.
Ky ishte titulli i 3 në karrierë për të pas sukseseve në Tokyo, Japoni (2023) dhe Houston, SHBA (2024).
Nga Gazeta Si- Gjatë 24 orëve të fundit janë evidentuar 18 vatra zjarri, nga të cilat janë shuar 11 vatra zjarri, ndërsa 7 janë aktive.
Aktualisht, janë aktive vatrat në fshatin Navaricë, bashkia Finiq. Vatra e zjarrit u mbajt nën monitorim gjatë natës së kaluar. Ditën e sotme raportohet se situata për shkak të erës është problematike.
Në Fshatin Lofkënd, bashkia Mallakastër po vijon puna për izolimin e vatrës së zjarrit.
Ndërsa në fshatin Malaj, bashkia Mirditë zjarri vijon të jetë aktiv në një sipërfaqe pyjore me pishë, lis, shkurre dhe bimësi të dendur, në një terren të vështirë dhe që nuk mundëson operimin me mjete ujë hedhëse.
Në vendin e quajtur ”Mali i Allushit”, fshati Plani Bardhë, bashkia Klos, është riaktivizuar vatra e zjarrit të shuar ditë më parë.
Kryeministri Edi Rama ka publikuar këtë të shtunë platformën ku qytetarët mund të denoncojnë shkeljet e hapësirës publike.
Përmes këtij portali, qytetarët do të kenë mundësi që të denoncojnë rastet e zënies së trotuareve, ndërtimet pa leje apo shkelje të lejes, zaptime dhe ndotjes anës rrugëve kombëtare, parkingje private të paligjshme apo shkelje të tjera në dëm të pronës publike.
Në rast mosreagimi brenda 24 orëve nga institucionet përkatëse, mund të plotësohet edhe një formular për ankesën.
Rama thekson se kjo është një dritare e re komunikimi për të bashkuar forcat.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, mbajti një takim në Shtëpinë e Bardhë ku kryeministri i Armenisë, Nikol Pashinyan dhe presidenti i Azerbajxhanit, Ilham Aliyev, nënshkruan një marrëveshje paqeje për t’i dhënë fund konfliktit prej gati katër dekadash dhe të rihapë rrugët kryesore të transportit, duke i lejuar SHBA-së të shfrytëzojë ndikimin në rënie të Rusisë në rajon.
Dy vendet në rajonin e Kaukazit Jugor nënshkruan marrëveshjen që do të krijojë një korridor të madh tranziti që do të quhet “Rruga Trump për Paqe dhe Prosperitet Ndërkombëtar”.
Kjo rrugë do të lidhë Azerbajxhanin dhe enklavën e tij autonome Nakhçivan, të cilat ndahen nga një copë territori armen me gjerësi 32 kilometra. Kjo kërkesë nga Azerbajxhani kishte penguar bisedimet e paqes në të kaluarën.
Marrëveshja midis dy ish-republikave sovjetike gjithashtu i jep goditje gjeopolitike ish-sundimtarit të tyre perandorak, Rusisë. Gjatë konfliktit prej gati katër dekadash, Moska luajti rolin e ndërmjetësit për të zgjeruar ndikimin në rajonin strategjik të Kaukazit Jugor, por ndikimi i saj u zbeh shpejt pasi nisi pushtimin në shkallë të plotë i Ukrainës në shkurt të vitit 2022.
Nga Gazeta Si- “E pakrahasueshme! Shqipëria, një nga sekretet më të ruajtura të Evropës, është shndërruar në një nga destinacionet më të nxehta të pushimeve verore”, shkruan Rosa Campos në të përditshmen spanjolle “Super Deporte”., duke shtuar se vera është simbol i pushimeve, diellit, plazheve dhe aventurave të paharrueshme.
“Çdo vit, turistët kërkojnë destinacione të reja dhe emocionuese për të eksploruar, dhe Shqipëria kohët e fundit është pozicionuar si një nga vendet kryesore turistike dhe të përballueshme për t’u vizituar”.
SD shkruan se Shqipëria ofron një ndërthurje të historisë, kulturës dhe peizazheve mahnitëse, ku bregdeti, i përshkuar nga detet Adriatik dhe Jon, krenohet me plazhe që rivalizojnë ato të Greqisë dhe Italisë, por pa turma vizitorësh dhe çmime të larta.
Historia dhe kultura
Në Artikull shkruhet se Shqipëria ka një histori të pasur që daton mijëra vjet më parë, me ndikime nga qytetërimet ilire, greke, romake dhe osmane, me qytete si Butrinti, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, që u ofrojnë vizitorëve mundësinë të zbulojnë të kaluarën e lashtë të vendit.
Natyra dhe aventurat
“Për adhuruesit e natyrës, Shqipëria është një parajsë e vërtetë. Nga malet e Alpeve Shqiptare deri te Liqeni piktoresk i Ohrit, vendi ofron një shumëllojshmëri peizazhesh mahnitëse dhe mundësi për aventura në natyrë”, shkruhet në artikull, ku përmenden ecja në natyrë, çiklizmi, rafting dhe kajaku si disa nga aktivitetet që mund të shijojnë turistët.
Ndërkohë, në artikull përmendet edhe ushqimi, me “pjatat tradicionale si byreku (një lloj brumi i mbushur me djathë, spinaq ose mish) dhe tavë kosi (qengj me kos dhe oriz) janë një domosdoshmëri”.
Ndër destinacionet kryesore turistike në Shqipëri përmenden Tirana, Berati, Saranda, Gjirokastra, Elbasani.
Mikpritja shqiptare
Një nga aspektet më të paharrueshme të vizitës në Shqipëri është mikpritja e popullit të saj, sipas medias spanjolle që shkruan se shqiptarët janë të njohur për mirësjelljen dhe gatishmërinë e tyre për të ndihmuar vizitorët.
“Është e zakonshme që turistët të ftohen në shtëpitë lokale për të ndarë një vakt ose kafe, duke ofruar një mundësi unike për të përjetuar kulturën shqiptare nga afër”.
Ajo që Vladimir Putin kishte thënë të mërkurën në Kremlin ndaj të dërguarit amerikan Steve Ëitkoff, deri mbrëmë, për ta thënë me fjalët e Moskovskij Komsomolets, “ishte e mbuluar me mister.
Tani zbulohet se Putin i ka paraqitur Donald Trump-it “një propozim radikal për armëpushim në Ukrainë” që do të parashikonte “lëshime të rëndësishme territoriale nga Kievi dhe një angazhim për njohje globale të pretendimeve të tij në këmbim të ndërprerjes së luftimeve”. Një propozim mjaft joshës sa për ta bindur Trump-in të takohej me Putinin që javën e ardhshme, por për të cilin zyrtarët europianë dhe ukrainas të informuar me telefon kanë “dyshime serioze”.
Sipas një rindërtimi të Wall Street Journal, Putini do të pranonte armëpushimin total nëse do t’i njihej sovraniteti mbi gadishullin e Krimesë të aneksuar që në mars 2014 dhe mbi Donbasin, domethënë rajonet lindore të Donetskut dhe Luhanskut që i pretendon që nga shtatori 2022.
Ushtria ukrainase do të duhej pra të tërhiqej nga fortesat që ende kontrollon në rajonin e Donetskut dhe, në këmbim, Putini do të ishte i gatshëm të ngrinte “në ngrirje” vijën e frontit në rajonet jugore të Zaporizhias dhe Khersonit, të cilat gjithashtu u aneksuan zyrtarisht në 2022. Do të përfundonte kështu ajo që Ëitkoff u ka përshkruar bashkëbiseduesve europianë dhe ukrainas si “faza e parë” e parashikuar nga propozimi i Putinit. “
Pas kësaj — shkruan Wall Street Journal — do të ndiqej një fazë e dytë në të cilën Putini dhe Trump do të binin dakord për një plan paqeje përfundimtar që do të negociohej më pas me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky’. Putini do të vendoste në tryezë angazhimin, të sanksionuar me ligj, për të mos sulmuar Ukrainën apo Europën.
Europa, megjithatë, dyshon për mirëbesimin e Putinit. Me gjasë me të drejtë. Sipas një burimi të Kremlinit të cituar nga media e pavarur ruse Viorstka, përveç gadishullit të Krimesë, Rusia nuk mund të heqë dorë nga asnjë prej katër rajoneve të Luhanskut, Donetskut, Khersonit dhe Zaporizhias që prej vitit 2022 i konsideron “territoret e saj të reja”.
Aneksimi i tyre është sanksionuar nga Kushtetuta dhe heqja dorë nga pretendimi për të gjithë territorin e tyre apo edhe vetëm për një pjesë, sipas burimit, do të ishte e barabartë me të thënë se “Federata Ruse vetë po ia kthen” atë që e quan “regjimi nazist i Banderës”. Një kompromis i zbatueshëm, siç kishin paralajmëruar që muaj më parë burime ruse për Repubblica, do të ishte një shkëmbim territoresh.
Megjithatë, Kushtetuta ukrainase ia ndalon Zelenskyt të autorizojë ndryshime territoriale. Rreziku, pra, është që propozimi i Putinit të ketë të njëjtin fat si plani amerikan i paqes që Ëitkoff diskutoi në Moskë më 11 prill dhe më pas e paraqiti në Paris më 17 prill, por që më pas u hodh poshtë nga Kievi dhe aleatët e tij. Refuzimi i planit, siç ka deklaruar një burim ukrainas për Ëall Street Journal, megjithatë “mund t’i shërbejë Putinit, sepse Trump mund ta fajësojë Kievin për vazhdimin e luftimeve. Për më tepër, në atë rast, Shtetet e Bashkuara mund të ndalonin mbështetjen ushtarake për Ukrainën dhe të tërhiqeshin nga procesi diplomatik./La Repubblica/
Login
