ALBAN DACI – Nëse doni të ndërtoni Shtetin e së Drejtës dhe demokracinë luftoni e mundni bajraktarizmin në çdo formë të shoqërisë duke përfshirë edhe Politikën! Shqipëria ka nevojë për një reformë të thellë e të ngjashme me atë që Ataturku bëri në Turqi! Pa modernizuar konceptet bazë të shoqërisë dhe politikës nuk mund të bëjmë asgjë të gjashme!

Komunizmi e pengojë deformimin e shoqërisë dhe po ashtu me Luftën e Klasave e forcojë edhe më shumë bajraktarizmin duke e shëndruar nga ajo që lidhej me pronën dhe prestigjin e burrnisë e krijojë bajraktarizmin komunist!

Pra, e bëri bajraktarizmin nga shoqëror në politikë! Këtë e mbajtën të pandryshuar edhe pas viteve ’90! Liderët politik e pas viteve ’90 e forcuan edhe më shumë bajraktarizmin politik duke e indetifikuar me kultin e individit!

Bajraktarizmi politik e ka zhveshur qytetarin nga çdo të drejtë pa folur për privilegje! Ligjet bëhet nga politika! Shumica politike shpesh nuk përfaqëson e mbron interesat e shumicës të qytetarëve! Kuvendi është kthyer një sallë e mbushur me kartona që ligjet diktohen e bëhet nga interesa të mirëfillta politikën qytetari shqiptar është ndër të vetmët që guxon as të drejtën e Referendumit!

Çështja e pronës mbetet plaga më rëndë e vendi! Puna mbetet një privilegj i lidhur ngushtë me bajraktarizmin politik! Nuk ka mbetur gjë tjetër që edhe drejta e jetës të konsiderohet privilegj politik!

Në fakt nëse qytetarit i heq të drejtën e shenjtë të pronës e të punës, në fakt i ke hequr edhe të drejtën për jetën! Sepse, një jetë pa provë e punë, nuk është gjë tjetër veçse një version i skllavërisë moderne!

Qytetarët kanë kushte të ngjashme me skllavërinë e dikurshme e skllavopronarët janë politikanët që gëzojnë të drejta e privilegje në emër të tyre nën imunitetin e pushtetit politik. m.p.

Nga Jonathan Freedland

Në ekonominë globale të vëmendjes, një titan qëndron mbi të gjithë të tjerët. Donald Trump mund ta përqendrojë vështrimin e botës me një klikim të atyre gishtave të tij famëkeqësisht të shkurtër. Kur ai krijon një spektakël të tipit “bëje për televizion” – le të themi, një përballje dramatike në Zyrën Ovale me Volodymyr Zelenskyy – e gjithë bota ndalet dhe vështron.

Por kjo dominancë ka një pasojë të çuditshme: kur Trump bën diçka të tmerrshme dhe të dukshme, kombet dridhen dhe tregjet lëkunden. Por kur ai bën diçka të tmerrshme pa zhurmë, ajo mezi regjistrohet. Për aq kohë sa nuk ka një video tronditëse, asnjë batutë të fëlliqur, asnjë marifet apo skenë të stisur, gjithçka mund të kalojë si të mos kishte ndodhur fare. Sidomos tani që ndjesitë tona janë mpirë nga mbistimulimi. Sot kërkohet sjellje gjithnjë e më tronditëse nga presidenti amerikan për të provokuar reagim; ne po mësohemi me të. Dhe megjithatë, rreziku që ai paraqet mbetet po aq i mprehtë sa gjithmonë.

Shihni vetëm ngjarjet e ditëve të fundit – asnjëra prej tyre mjaftueshëm e bujshme për të hyrë në edicionet e lajmeve globale, por secila një hap më shumë drejt errozionit të demokracisë, në dhe nga vendi më i fuqishëm i botës.

Të mërkurën, Trump kërcënoi të vendosë tarifa doganore prej 50% ndaj Brazilit – po, është rikthyer tek ajo kaua e vdekur – nëse autoritetet gjyqësore atje nuk e ndërpresin ndjekjen penale ndaj ish-presidentit Jair Bolsonaro, i akuzuar për përpjekjen për të përmbysur zgjedhjet e vitit 2022 dhe për grusht shtet ndaj fituesit, Luiz Inácio Lula da Silva. Lula reagoi shkurt, përmes rrjeteve sociale: “Brazili është vend sovran dhe drejtësia e tij e pavarur nuk pranon ndërhyrje nga askush… Askush nuk është mbi ligjin.”

Ky po bëhet zakon për Trumpin. Muajin e kaluar bëri të njëjtin lëvizje për Benjamin Netanyahun, duke lënë të kuptohet se Izraeli mund të humbasë miliarda ndihma ushtarake nëse kryeministri vijon të përballet me drejtësinë për akuza korrupsioni. Në të dy rastet, Trump e bëri lidhjen të qartë mes të akuzuarve dhe vetes, duke denoncuar si “gjueti shtrigash” çdo përpjekje për t’i vënë ata përpara ligjit. “Kjo është asgjë më shumë, as më pak, veçse një sulm ndaj një kundërshtari politik,” shkroi për çështjen e Bolsonaro-s. “Diçka që e njoh mirë!”

Është e lehtë të tallesh me përpjekjen transparente të Trump për të krijuar një union ndërkombëtar të populistëve autokratikë, por nuk është vetëm solidaritet vëllazëror ajo që e shtyn përpara. Ai po përpiqet gjithashtu të çmontojë një normë të rëndësishme të botës demokratike: që edhe më të pushtetshmit duhet t’i nënshtrohen ligjit. Për Trumpin, kjo normë është pengesë – një kufi për pushtetin e tij. Nëse ai arrin ta diskreditojë këtë parim, të krijojë një konvencion të ri që lejon udhëheqësit të veprojnë me imunitet, atëherë ka përparuar edhe projekti i tij amerikan: të grumbullojë gjithnjë e më shumë pushtet për vete dhe të dobësojë çdo burim tjetër autoriteti që mund ta ndalojë.

Dhe po ndihmohet në heshtje nga institucionet që, sipas Kushtetutës, duhet t’i kundërvihen një ekzekutivi të gjithfuqishëm – Kongresi dhe Gjykata e Lartë. Republikanët në Kongres kanë miratuar një projektligj gjigand, të cilin e dinë se do t’i zhysë brezat e ardhshëm në borxhe dhe do t’ua heqë miliona qytetarëve sigurimet shëndetësore bazë. Megjithatë, ata lanë mënjanë gjykimin e tyre dhe u përulën para njeriut që kërkon të bëhet mbret.

Më pak i diskutuar ishte zgjerimi drastik i Shërbimit të Emigracionit dhe Doganave (Ice). Buxheti i tij është rritur me 308%, me 45 miliardë dollarë për ndalime dhe 29.9 miliardë për “zbatim dhe dëbime”. Shumë shpejt, Ice do të ketë kapacitet për të mbajtur në burg gati 120,000 persona njëkohësisht. Dhe kujtojmë: sipas statistikave të fundit, rreth gjysma e të ndaluarve nga Ice nuk kanë asnjë rekord kriminal.

Nuk është çudi që edhe kritikët konservatorë kanë ngritur alarmin. Republikanët anti-Trump të “The Bulwark” paralajmërojnë se brenda pak muajsh, kjo “skuadër brutale kombëtare” do të ketë dyfishin e agjentëve të FBI-së dhe një sistem të vetin burgjesh, duke u shndërruar në “instrumentin kryesor të pushtetit shtetëror të brendshëm”. Në këtë vizion, Trump e ka kuptuar se korruptimi i FBI-së është sfidues – megjithatë ia vlen ta provojë – por po krijon një forcë hijeje në imazhin e vet. Siç shprehen ata: “Policia amerikane e shtetit është këtu.”

Ata që ndihen më drejtpërdrejt të kërcënuar ndajnë video ku agjentë të maskuar të Ice marrin me forcë të dyshuar nga rrugët dhe i trajtojnë brutalisht, ndërkohë që raportet flasin për kushte çnjerëzore në ambientet e ndalimit – “si biruca mesjetare”, me më shumë se 100 persona në një dhomë të vogël, pa mundësi për të bërë dush apo për të ndërruar rrobat, me vetëm një vakt në ditë dhe gjumë në beton. Por nuk është në qendër të vëmendjes kombëtare. Sepse nuk shoqërohet me një performancë tipike të Trumpit – ajo po ndodh jashtë dritës së reflektorëve.

E njëjta gjë mund të thuhet për një sërë vendimesh të fundit të Gjykatës së Lartë. Ato mund të mos kenë impaktin e menjëhershëm të ndonjë vendimi historik, por përshpejtojnë të njëjtin drejtim: nga demokracia drejt autokracisë.

Të martën, gjyqtarët i dhanë dritën jeshile Trumpit për të pushuar masivisht nëpunës federalë dhe për të shpërbërë agjenci të tëra qeveritare pa miratimin e Kongresit. Më herët, gjykata kishte vendosur që Trump mund të shkarkojë demokratë nga pozitat drejtuese në trupat që duhej të ishin të balancuara politikisht.

Edhe më i dobishëm për Trumpin ishte vendimi i muajit të kaluar, i cili kufizon fuqinë e gjykatave të ulëta për të penguar degën ekzekutive, duke ndihmuar një nga urdhrat më ekstremë të presidentit: heqjen e parimit që çdo person i lindur në SHBA është automatikisht qytetar amerikan – një e drejtë e shenjtëzuar në Kushtetutë. Vendim pas vendimi, Gjykata e Lartë po i heq frenat Trumpit dhe po i jep gjithnjë e më shumë pushtet.

Nuk është çudi që kur një nga anëtaret e pakicës së kundërshtuese në gjykatë, Ketanji Brown Jackson, u pyet se çfarë nuk e linte të flinte natën, ajo u përgjigj: “Gjendja e demokracisë sonë.”

Ndërkohë, Trump po e përmbush qëllimin e tij për të nënshtruar median, duke marrë shuma të mëdha nga organizatat kryesore të lajmeve në këmbim të tërheqjes së padive (zakonisht të pabaza), një lëvizje që ka sjellë efektin paralizues të dëshiruar.

E gjitha kjo tregon për një errozion të qëndrueshëm të demokracisë amerikane dhe të normave demokratike që dikur frymëzonin edhe përtej kufijve të saj. Edhe nëse ndodh në heshtje, pa bujën e zakonshme, po ndodh.

Dhe puna për ta ndalur fillon me njohjen e kësaj që po ndodh.

Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi

Raja Shehadeh*

Palestinezët vijojnë të mbahen pas asaj që ne e quajmë sumoud – vendosmëria për të mos u dorëzuar dhe për të mos ikur – edhe pse bota na ka kthyer shpinën.

Në 21 muajt e fundit të gjatë të luftës gjenocidale të Izraelit në Gaza, zëra nga mbarë bota kanë denoncuar rënien e së drejtës ndërkombëtare dhe të rendit të bazuar në rregulla. Dhe në të vërtetë, fasada e përkushtimit të Izraelit ndaj ligjit ndërkombëtar është shembur, ndërsa politika që përbëjnë krime lufte tashmë shpallen haptazi.

Këtë javë, ministri izraelit i mbrojtjes, Israel Katz, ndau planet për të zhvendosur me forcë palestinezët në një kamp në rrënojat e Rafahut. Pasi të hyjnë aty, nuk mund të largohen. Me fjalë të tjera, një kamp përqendrimi – që përkufizohet si një qendër internimi për pjesëtarë të një grupi kombëtar (por edhe për të burgosur politikë apo pakica), për arsye sigurie apo ndëshkimi, zakonisht me urdhër ushtarak. Juristi izraelit për të drejtat e njeriut, Michael Sfard, citohej nga “The Guardian” duke thënë se Katz “paraqiti një plan operacional për një krim kundër njerëzimit”. Qindra janë vrarë dhe mijëra janë plagosur duke u përpjekur të sigurojnë ushqim.

Jam përpjekur me vështirësi të kuptoj këtë vuajtje të pakapshme që përjetojnë palestinezët në Gaza – dhe si ka mundësi që shumica e izraelitëve nuk pranojnë njerëzinë tonë. Si arrijnë të mos ndiejnë aspak keqardhje për ato që ushtria e tyre po kryen në emër të tyre? Besoj se fara e çnjerëzimit tonë u mboll që në Luftën Arabo-Izraelite të vitit 1948. Palestinezët u dëbuan dhunshëm nga toka, shtëpitë dhe pronat e tyre në atë që më vonë e quajtëm Nakba (katastrofa, në arabisht), me arsyetimin se toka ishte dhuratë e Zotit për popullin hebre. Që atëherë, izraelitët kanë përdorur shtëpitë, tokat dhe pemishtet arabe pa ndier asnjë faj. Sulmet e 7 tetorit ishin pika e nisjes për këtë luftë, por Izraeli ka vite të tëra që degradon sistematikisht dhe ua mohon të drejtat palestinezëve.

Këto shkelje të së drejtës ndërkombëtare çojnë në një ndjenjë dëshpërimi për paaftësinë e institucioneve ndërkombëtare për të parandaluar krimet në Gaza dhe Bregun Perëndimor dhe për të ndëshkuar fajtorët. Gjykata Penale Ndërkombëtare (GJPN), me mbështetjen e OKB-së, ka nxjerrë urdhër-arreste për Netanyahu-n dhe ish-ministrin e mbrojtjes Gallant për akuza si: “krimi i urisë si mjet lufte” dhe “krime kundër njerëzimit: vrasje, persekutim dhe akte çnjerëzore”. Por asnjë arrest nuk është bërë. Perëndimi vazhdon të mbështesë ushtarakisht dhe politikisht Izraelin. Pyes veten: a duhet ne palestinezët të ndjehemi të pafuqishëm përballë këtij dështimi?

E vërteta është se, ndonëse e drejta ndërkombëtare përdoret si një pikë reference nga organizatat për të drejtat e njeriut, ajo kurrë nuk ka qenë shpëtimi i Palestinës. Që nga dështimi për të zbatuar Rezolutën 194 të OKB-së në vitin 1948, e cila u jepte të drejtën refugjatëve palestinezë të kthehen në shtëpitë e tyre në atë që tashmë ishte bërë Izrael, kemi përjetuar vetëm zhgënjim pas zhgënjimi.

Kjo nuk ka ndodhur për mungesë përpjekjesh nga palestinezët për ta përdorur ligjin – qofshin në gjykatat izraelite, në tribunale ndërkombëtare apo nëpërmjet ndërmjetësve të tretë. Një arsye e thjeshtë për këtë dështim është se e drejta ndërkombëtare nuk ka mjete efektive zbatimi. Arsyet më të ndërlikuara lidhen me interesat e të fuqishmëve. Por shpresa ime qëndron te qëndresa palestineze.

Priste që palestinezët do ta harronin tokën e tyre pas një ose dy brezash. Kjo pritshmëri rezultoi e gabuar. Shtatëdhjetë e shtatë vjet më vonë, palestinezët janë po aq të lidhur me tokën e tyre sa në ditët e para të gjakderdhjes.

Edhe pas ndryshimeve të paligjshme dhe vendosjes së vendbanimeve hebraike në mënyrë masive në Bregun Perëndimor – vendlindja ime – ne palestinezët vijojmë të mbajmë gjallë parimin e sumoud: të mos dorëzohemi dhe të mos largohemi. Nuk mund të flas në emër të Gazës, por shoh qartë se ndajmë të njëjtin shpirt, pavarësisht vuajtjeve të pamasa.

Kur të përfundojë lufta dhe të lejohen gazetarë dhe organizata të huaja të hyjnë në Gaza, e vërteta do të dalë në pah. Rrëfimet tronditëse nga ata që jetuan atje – gratë, burrat, fëmijët, artistët, shkrimtarët e poetët – jetë të shkurtra ose të ndryshuara përgjithmonë, do të përndjekin Izraelin.

Do të jetë njerëzimi ynë – jo e drejta ndërkombëtare – që do ta gjykojë Izraelin dhe aleatët e tij. Edhe në një shkallë tjetër, por jo më pak flagrante, ndryshimet e njëanshme dhe të paligjshme që Izraeli po bën në Bregun Perëndimor, shpesh me ndihmën e milicive të kolonëve, ofrojnë një pamje të etjes së pashuar për tokë dhe politikave të tij ideologjike.

Ndoshta shembulli më absurd i kësaj është qyteti i vjetër i Hebronit. Ai mbahet peng nga një grup i vogël ekstremistësh hebrenj – vetëm 900 vetë – të cilët jetojnë në zemër të qytetit të dytë më të madh palestinez në Bregun Perëndimor, me mbi 232 mijë banorë. Këta 900 kolonë mbrohen ditë e natë nga mbi 1,000 ushtarë izraelitë. Për të garantuar lëvizjen e tyre, për palestinezët vendosen postblloqe të përforcuara, bllokime rruge dhe pika ushtarake të përhershme e të përkohshme. Qyteti i vjetër është zbrazur praktikisht nga popullsia palestineze. A është kjo e qëndrueshme?

Për sa i përket së ardhmes së Gazës, pyetja thelbësore është: A mund të vijojë jeta aty, kur mjetet për mbijetesë – toka bujqësore, uji, spitalet dhe shkollat – janë shkatërruar?

Komuniteti ndërkombëtar, që ka dështuar me turp të zbatojë të drejtën ndërkombëtare, mund të bëjë ende një ndryshim – nëse këmbëngul që pas përfundimit të luftimeve, Izraeli të lejojë hapjen e Gazës dhe sjelljen e ndihmës humanitare, në mënyrë që palestinezët të mund të jetojnë dhe të rindërtojnë atë që u shkatërrua.

Gaza ka një histori 4 mijë vjeçare të banimit të pandërprerë njerëzor. Përpjekja e Izraelit për ta bërë të pamundur jetën atje është e dënuar të dështojë. Palestinezët do të gjejnë një mënyrë për të mbijetuar – me ndihmën e të tjerëve apo edhe pa të.

*Raja Shehadeh është avokat dhe shkrimtar palestinez, si dhe themelues i organizatës për të drejtat e njeriut Al-Haq.

Burimi: theguardian.com/ Përgatiti për botim: L.Veizi

Nga Ambasador Zef Mazi

*Ish-Asistent Special për Strategjinë i Drejtorit të Përgjithshëm të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Bërthamore

Ka disa kohë që po përmendet, si pa të keq, mundësia e përdorimit të armëve bërthamore “taktike” (me rreze të vogël përhapje), sikur kjo të ishte një shkrepje pistolete. Në një shkrim të mëparshëm kam shënuar se shteti/et që posedojnë armë bërthamore nuk mund të munden strategjikisht. Cilido që mendon ndryshe sheh ëndrra, është i verbuar nga urrejtja, ose lëngon të mos e lëshojë hegjemoninë, aq sa ka mbetur prej saj.

Për shtetet me armë bërthamore ka dy opsione:
1) shteti të pranojë dështimin, humbjen, që nuk do të ndodhë, ose
2) shteti të kërcënojë me përdorimin e armës bërthamore nëse preket aty ku doktrina ushtarake bërthamore e tij e përcakton qartë se çfarë do të ndodhte.

Pas Luftës së Dytë Botërore në 1945 dhe krijimit të NATO-s në 1949, filloi Lufta e Ftohtë ndërmjet ish-aleatëve në Luftën e Dytë Botërore.
Me një analizë të kujdesshme, nga afër dhe profesionale, hapja e Arkivave Kombëtare të Sigurisë dhe deklasifikimi i dokumenteve, të ndihmon të shohësh dhe të mësosh shumë të panjohura.

Nga vitet 1950 e këtej, SHBA dhe Bashkimi Sovjetik kanë shpenzuar triliona dollarë dhe rubla për t’u përgatitur për luftë bërthamore, përfshirë duke i rifreskuar protokollet përkatëse bërthamore ndër vite.

Ka disa dekada që planifikuesit kanë përgatitur të tillë skenarë makabër. Komanda dhe Kontrolli Bërthamor i SHBA-së i referohet një “sulmi të madh (bërthamor) të befasishëm” si “nje kërpudhë në qiellin blu”. “Nuk ekziston diçka e tillë si luftë e vogël bërthamore”, është fraza që përdoret më shpesh.

Shpërthimi i një arme termobërthamore me fuqi 1-megaton fillon me një shpërthim tepër të shndritshëm drite dhe nxehtësie sa është e pamundur ta rrokë mendja njerëzore: njëqind e tetëdhjetë milionë gradë Fahrenheit (afërsisht 150 milionë gradë Celsius), domethënë bëhet fjalë për një temperaturë 4-5 herë më të lartë se ajo në qendrën e diellit.

Në një fraksion sekonde të një milisekonde pas goditjes me bombë termobërthamore, ka ndriçim dhe dritë me rreze të buta X me gjatësi vale shumë të shkurtër. Ndriçimi i menjëhershëm e nxeh jashtëzakonisht shumë ajrin, deri në disa miliona gradë, duke krijuar një kërpudhë të madhe që përhapet me shpejtësi miliona kilometra në orë. Brenda pak sekondash, kërpudha e zjarrit përhapet në një diametër rreth 2 mijë metra përreth, me ndriçim dhe nxehtësi aq të lartë dhe intensive sa shpërthejnë sipërfaqet e asfaltuara, objektet metalike shkrihen ose avullojnë, gurët grimcohen, njerëzit menjëherë karbonizohen.

Një godinë pesëkatëshe, edhe nëse është super e madhe, për shembull 2 milionë metra katrorë, shpërthen, bëhet një pluhur shumë i nxehtë vetëm nga shpërthimi i ndriçimit dhe i valës së parë të nxehtësisë; të gjithë njerëzit që mund të jenë në atë çast brenda godinës vdesin në vend. Nuk mbetet asgjë në kërpudhën e madhe të flakës, gjithçka absolutisht rrafshohet.

Nxehtësia radioaktive që përhapet me shpejtësinë e dritës ndez çdo gjë në sa të kap syri, me dhjetëra kilometra përreth. Çdo gjë merr flakë, bëhet një flakadan gjigant në një hapësirë të madhe prej qindra kilometrash. Ata që shkrumohen në sekondat e para pasohen nga 1 deri 2 milionë të tjerë që pësojnë një tmerr të paparë, dëmtohen shumë rëndë, por që nuk kanë vdekur ende nga “Kërpudha e parë në Qiellin Blu” të sulmit bërthamor. Kjo ndodh në tre sekondat e para të shpërthimit fillestar.

Brenda pak sekondash të tjerë nga shpërthimi i një bombe termobërthamore 1-megaton, mbi një milion njerëz pësojnë djegie të thella, 90 % e të cilëve do të vdesin. Shumica nuk do të mundet të hedhin më shumë se tre-katër hapa nga vendi ku ndodhen pas shpërthimit të parë të bombës. Të gjithë vdesin. Këto janë shifra me të cilët shkencëtarët e mbrojtjes dhe akademikët janë marrë dhe dalë nga kalkulimet e bëra përgjatë dekadash.

Në bombën termobërthamore ndodhin dy detonime të rrezatimit termik. Faza e parë zgjat një fraksion sekonde, pas saj vjen faza e dytë, që zgjat disa sekonda, që ndez dhe djeg lëkurën e njeriut. Shpërthimet e ndriçimit verbues janë të heshtura, pa zhurmë. Drita nuk ka zhurmë. Pas saj vjen një shpërthim si një ulërimë. Nxehtësia që krijohet nga ky shpërthim krijon një valë me presion shumë të lartë që përhapet nga qendra përreth si cunami, si një mur gjigant ajri tepër i komprimuar që përhapet me shpejtësi më të madhe se shpejtësia e zërit. Njerëzit i përplas përtokë, të tjerët i ngrenë përpjetë në ajër, njerëzve u shpërthejnë mushkëritë dhe daullet e veshit, disa njerëz i thith lart dhe i përplas përdhe si gjethe peme. Sipas një arkivisti që mblidhte këto statistika të tmerrshme për Arkivën Bërthamore, godinat shkatërrohen nga ndryshimi i presionit të ajrit, ndërsa të tjerat nga vala e erës.

Me zmadhimin dhe përhapjen e kërpudhës së zjarrtë, gjithçka fluturon në ajër, shkatërrohet dhe flaket përtej në distancë 4-5 kilometra përreth. Lëvizja e ajrit pas shpërthimit e shton shpejtësinë duke krijuar një erë me shpejtësi të jashtëzakonshme disa qindra kilometra në orë. Të gjitha strukturat metalike, godinat, përmendoret, shtyllat e tensionit, etj., ndryshojnë formë, përdridhen, shkatërrohen, dizintegrohen dhe bëhen pluhur. Kamionët e mëdhenj fluturojnë në ajër si të ishin topa tenisi.

Pas 35 sekondash, fillon të formëzohet reja kërpudhë, pjesa më e lartë dhe më e poshtme e të cilës ka në përbërje njerëz të djegur dhe mbeturinat e qytetërimit. Ndryshon ngjyra e kërpudhës – nga e kuqe, në ngjyrë kafe të errët, në ngjyrë portokalli. Pas kësaj vjen efekti i kundërt, ai i thithjes vdekjeprurëse, gjithçka është përreth thithet në qendër të ferrit përvëlues dhe flakës.

Pas 60 sekondash e gjithë kërpudha, nga toka në majë të saj, bëhet ngjyrë gri në të bardhë dhe ngrihet lart, fillimisht 7, dhe deri 15 kilometra nga toka. Kërpudha, pjesa e sipërme e saj, përhapet nga 10 deri në 50 kilometra përreth. Vazhdon ngjitja lart duke shkuar deri përtej troposferës, më lart se lartësia e fluturimeve ajrore, atje ku ndodhin shumica e fenomeneve të motit në tokë. Grimcat radioaktive bien si shi duke ndotur me radioaktivitet krejt territorin ku bien si dhe njerëzit. Mbi një milion njerëz vdesin në vend, ose janë duke vdekur, në më pak se dy minuta nga shpërthimi i parë.

Pas këtij fillon një ferr tjetër, një zjarr super gjigant, ndryshe nga shtëllunga e parë menjëherë pas plasjes dhe përtej presionit. Shpërthejnë tubacionet e naftës dhe të gazit, tubacionet e ujit, cisternat, fabrikat kimike, furrat kthehen në fanarë flake duke rrokur në flakë çdo gjë përreth që nuk ka marrë flakë ende. Cilido që ka parë me sy shpërthimin e parë të ndriçimit qorrohet edhe pse ndoshta ndodhet 25 kilometra larg.

Pas 8 minutash, gjithçka rrafshohet, nuk ka korrent, shërbim telefonik, nuk ka urgjencë, radio, internet, banka, sepse impulsi elektromagnetik i lokalizuar i bombës i bën pluhur e hi tërë radiot, televizorët, internetin, ndalin stacionet e pompave të ujit, nuk ka ujë…, nuk ka dhe nuk ka… E gjithë zona është e mbytur në radioaktivitet. Ata që duhet të përgjigjen në situata të tilla nuk mund të operojnë, sepse krejt territori kthehet në zonë të ndaluar!

Ata që munden t’i shpëtojnë vdekjes me shpërthimin e parë, me valën goditëse dhe balonën e flakës, vetëm ata mund ta kuptojnë të vërtetën e tmerrshme të luftës bërthamore. Ata shohin se kanë mbetur fillikat, të vetmuar. Gjithçka kishin dhe ishte përreth nuk është më!
Si mund të ndodhë, si është e mundur, që këto gjëra dihen nga qeveritë e vendeve që i kanë prodhuar ato armë, ndërsa popujt mbahen në errësirë?! Dhe ka mbi 60 vjet që qeveritë përgatiten për një luftë të tillë. Nëse do të ketë një luftë të tretë botërore dhe do të përdoreshin armët bërthamore, me siguri numri i viktimave do të jetë mbi dy miliardë!

Mendjet e njerëzve, duke bërë shkencë të madhe, e krijuan bombën bërthamore në shekullin e 20-të për të shpëtuar botën nga e keqja! Në shekullin 21 bomba bërthamore është gati të djegë dhe të shkatërrojë botën.

A janë në mend, a e dinë, cilidoqoftë ai ose ajo, “deep state” (burokracia e kalcifikuar shtetërore), neokonservatorët globalistë në drejtim në Amerikë dhe në Evropën Perëndimore, kryesisht në Bruksel, se për çka bëhet fjalë?! Kjo marrëzi duhet ndalur medoemos sot, dhe të hiqet nga mendja përdorimi i kësaj arme të tmerrshme çnjerëzore kundër njerëzimit, kundër jetës në planetin Tokë!/kb

13 korrik 1878 – Kongresi i Berlinit

Nga Leonard Veizi

Në sallonin e ftohtë të diplomacisë europiane, ku globi rrotullohej mbi tavolina bisedimesh të nxehta dhe kufijtë vizatoheshin me lapsin e interesave, fati i kombeve u vulos pa praninë e tyre…

…Në korrikun e një viti të nxehtë diplomacie, teksa shtrëngata e luftës ruso-turke ende nuk ishte fashitur mirë, dritaret e sallës perandorake të Reishtag-ut hapeshin e mbylleshin mbi një hartë të dridhshme: Ballkanin. Të mbledhur në Berlinin e kancelarit Bismark, burrështetasit e Europës nuk u ulën për të dëgjuar zërat e popujve, por për të matur me pëllëmbë dhe për të ndarë me harqe kufijsh një gadishull që nuk e njihnin, por donin ta kontrollonin. Ballkani, si gjithnjë, një mozaik ndjenjash dhe etnish, u shndërrua në një tryezë pazari, ku idealizmi nuk kishte vend. Për çdo lëvizje lapsi mbi hartë, një popull fshihte plagët, një tjetër ngrinte kokën në kotësi. Në këtë teatër të realpolitikës, shqiptarët nuk kishin as vend dhe as zë – përmendeshin vetëm si territore të pazgjidhura, ndërkohë që identiteti i tyre futej në dosjen e “shprehjeve gjeografike”.

Një traktat për të shtypur frikën, jo për të ndërtuar paqen

Më 13 korrik 1878, pas një muaji diskutimesh intensive në Kongresin e Berlinit, u firmos Traktati i Berlinit – një dokument që përmbysi vendimet e Traktatit të Shën Stefanit të marsit po atë vit, i cili kishte mbyllur luftën ruso-turke (1877–1878) në favor të Perandorisë Ruse.

Traktati i Shën Stefanit kishte parashikuar krijimin e një “Bullgarie të Madhe” që do të shtrihej nga Danubi në veri deri në Egje në jug, dhe nga Deti i Zi në lindje deri në brigjet e Maqedonisë në perëndim – një konstrukt politik që praktikisht do të bënte Rusinë zot të Ballkanit. Kjo alarmeu Britaninë e Madhe dhe Austro-Hungarinë, të cilat, duke përdorur peshën e tyre në arenën ndërkombëtare, kërkuan dhe imponuan rishikimin e traktatit në Berlin.

Çfarë solli Traktati i Berlinit?

Kongresi i Berlinit ndryshoi rrënjësisht përfitimet ruse dhe dizenjoj një hartë të re gjeopolitike për Ballkanin, ku llogaritjet strategjike peshonin më shumë se çdo parim vetëvendosjeje:

Serbia, Mali i Zi dhe Rumania u njohën si shtete të pavarura nga Perandoria Osmane.

Bullgaria u nda në tri pjesë:

-Principata e Bullgarisë: shtet me vetëqeverisje, nën sovranitet formal osman.

-Rumelia Lindore: krahinë autonome, brenda administrimit osman.

-Maqedonia dhe viset jugore: rikthyer nën kontrollin e plotë të Perandorisë Osmane.

Perandoria Austro-Hungareze fitoi të drejtën të pushtojë dhe administrojë Bosnje-Hercegovinën, zyrtarisht ende nën sovranitet osman, por de facto e aneksuar.

Britania e Madhe fitoi Qipron, si garanci për interesat e saj në Mesdheun Lindor.

Rusia, ndonëse fituese në fushëbetejë, humbi pjesën më të madhe të përfitimeve ballkanike, duke ruajtur vetëm disa territore në Kaukaz.

Ku ishin shqiptarët në këtë pazar?

Për shqiptarët, Traktati i Berlinit ishte një grusht në heshtje: një shuplakë diplomatike ndaj një kombi që ende nuk ishte pranuar si i tillë. Çështja shqiptare nuk përmendet në asnjë nen të traktatit. Tokat me shumicë shqiptare iu caktuan si shpërblim fqinjëve më të organizuar, ndërsa vetë shqiptarët u konsideruan të përkohshëm, pa zë, pa përfaqësim.

Pikërisht këtë përjashtim e denoncoi më pas vetë historia me një thënie të atribuar Oto von Bismark, që sipas burimeve të kohës ka deklaruar:

“Shqipëria nuk është komb, por një shprehje gjeografike.”

(Albanien ist kein Staat, sondern ein geographischer Begriff.)

Kjo frazë, e ngjashme me deklaratën e Meternik për Italinë (“Italia është një shprehje gjeografike”), nuk gjendet në protokollet zyrtare, por është cituar në kujtime, ditarë e memoare si përfaqësuese e qëndrimit përçmues të kancelarive europiane ndaj identitetit shqiptar.

Zgjimi shqiptar: Lidhja e Prizrenit

Në një akt të rrallë vizionar, Lidhja Shqiptare e Prizrenit, e krijuar më 10 qershor 1878, pra një muaj para nënshkrimit të traktatit, ishte përgjigjja e parë e organizuar kombëtare ndaj mohimit ndërkombëtar. Qëllimi i saj ishte mbrojtja e tokave shqiptare nga copëtimi dhe kërkesa për autonomi brenda Perandorisë Osmane, në një fazë ku pavarësia nuk perceptohej ende si realiste.

Një traktat me pasojë afatgjatë

Traktati i Berlinit nuk ishte thjesht një akt juridik ndërkombëtar – ishte modeli i një bote që vendoste për të tjerët, pa ta. Për shqiptarët, ai u bë fillimi i një vetëdijeje kombëtare, ndoshta më shumë se çdo frymëzim romantik: një zgjim i detyruar nga padrejtësia.

Historiani britanik A.J.P. Taylor shkroi më vonë: “Nëse Traktati i Shën Stefanit nuk do të ishte ndryshuar, Perandoria Osmane dhe Austro-Hungaria mund të kishin mbijetuar në ditët e sotme.”

Por traktati u ndryshua. Dhe Traktati i Berlinit, ndonëse stabilizoi përkohësisht gadishullin, mbolli farat e krizave të shekullit XX, nga luftërat ballkanike, tek shpërbërja osmane, e deri tek konflikti kronik që Europa do ta quante për dekada: “Çështja e Ballkanit”.

Nga Klodian Tomorri Në vitin 2021, qeveria shqiptare nisi të ashtuquajturën reforma e ujësjellësave. Ministrja e Infrastrukturës, Belinda Balluku, shpalli se nga 58 ndërmarrje ujësjellësash që kishte në të gjithë vendin, do të kalohej në vetëm 15 ndërmarrje. Përveç agregimit në rang qarku, qeveria futi dhe një tjetër ndryshim të rëndësishëm. Ajo mori paketën maxhoritare […]

The post Dështimi i kushtueshëm i Balluk-reformës së ujit appeared first on BoldNews.al.

Edvin Kulluri

Në dhjetor të 1990, një grup studentësh që mendonin se kishte ardhur koha që edhe Shqipëria të hidhte tej me përbuzje diktaturën komuniste, morën guximin të nisnin një protestë që do përfundonte në përballjen e drejtëpërdrejtë më kupolën e rregjimit. Disa prej tyre kishin origjinë të deklasuar, por shumica vinin nga familje burokratësh të qeverisjes së asaj kohe. Biles mund të kishte edhe ndonjë student që  kish prindërit anëtar partie. Por megjithë diferencat familjare, i bashkonte një gjë: nevoja urgjente për liri! Liri individuale në kuptimin politik dhe ekonomik të fjalës. Lirinë për të zgjedhur. Mes tyre “bubrronin” edhe disa disidentë artistikë në miniaturë që pjesërisht iu bashkuan grevës së Qytetit Studenti. Ndonjë tjetër si Rama, jo. Por kjo është një cështje tjetër.

Kjo lëvizje e vonuar në raport me pjesën tjetër të ish bllokut komunist, gjithësesi arriti të kthehej në një lëvizje që coi në përmbysjen e diktaturës dhe monopolit totalitarist të Partisë së Punës. Mbi 70% e shqiptarëve votuan Partinë Demokratike në zgjedhjet e 22 marsit 1992, si përfaqësuesja kryesore e revolucionit demokratik.

Por për ironi tradicionalisht shqiptare të fatit, 5 vite më pas, 70% e shqiptarëve votuan kundër “partisë udheheqëse të revolucionit demokratik” në Shqipërinë gjysëm të djegur, pikërisht për të rikthyer lirinë poilitike dhe ekonomike që u shpërdorua kryesisht në 26 dhe 28 maj të 1996 dhe rënies së piramidave që kanë lidhje me iniciativën e lirë, aq sa ka lidhje një falsifikator pasaportash me një konsullatë ambasade!

Dhe në gjithë këtë zallamahi 5 vjecare spikati kryesisht një personazh politik që ishte i rreshtuar në dy “revolucionet demokratike” kundër qeverisë, Azem Hajdari. Sa i përket rolit të tij në vitet 1990-1992 nuk ka nevojë për ritregim. Por për fatin e keq të tijin dhe Shqipwrisë, Azem Hajdari ishte kundërshtari më I fortë I qeverisë brenda mazhorancës edhe gjatë viteve 1992-1997. Dhe këtë trajektore të detyruar nga rrethanat, Azemi e përcaktoi prej rebelizmit dhe vokacionit tëë tij për liri. Asnjë personazh nuk është I rastwsishwm, aq më pak Azem Hajdari. Por nuk ishte e rastwsishme as balta që është hedhur mbi të duke gjetur lloj-lloj arsyesh nga më banalet deri tek ato politike. Te dy partitw e mëdha e sulmuan sa ishte gjallë, ndërsa pjesa me radikale ish komuniste e PS vazhdon ta sulmojw edhe pas vdekjes në komentet e portaleve apo rrjete sociale, sa herë u vjen rasti. Si cdo njeri edhe ai kishte dobesitë e veta, por një gje mbetet: mbetet njeriu që u përplas me këdo për liri!

Sot nuk është as përvjetori I tij ilindjes por as i vdekjes fatkeqe. Por sot më shumë se kurrë përpjekja e tij për liri është përdhosur më shumë se kurdoherë! Si nga PD që është shndërruar në një bunker personal të kryetarit që nga viti 2017, ashtu dhe PS e Ramws që i ka dedikuar vërtetë buste post-moderne, por që po sillet si një qeveri e një despoti butaforik.

Të dyja partitë e mëdha që zotërojnë 90% të elektoratit, që prej vitit 2008 kanë nisur një vrull centralizues anti-liri të pashembullt në Evropë. Pasi e kthyen Kryeministrin të parrëzueshwm në parlament me ndryshimet kushtetuese, mbyllën dhe listat e kandidatëve për deputetë duke e kthyer parlamentin në zgjatim të kryetarëve. E më pas, në 2014 i hoqën themelet vetë-qeverisjes lokale, e tashmë po sulmojnë cdo prokuror a gjyqtar që u cënon pushtetin politik e ekonomik abuziv. Prokurorja Gjeli është e fundit, por Duman ziu-t nuk i kanë lënë epitet e mbiemër denigrues pa i vënë. Por kulmi ishte sulmi thuaj fizik ndaj gjyqtarëve të GJKKO ditën që u caktua masa e arrestit për Veliajn. Për pak na nxorrën mallin e ca komsomolasve me uniformë ushtrie në oborrin e Shkollës së Bashkuar në shkurtin e largët të vitit 1990.

Me pak fjalë sot shoqëria drejtohet paradoksalisht nga dy njerëz që urrejnë lirinë në mënyrë të pakthyeshme. Sepse urrejnë pronën private të trashwguar apo të fituar, urrejnë iniciativën e lirë, urrejnë ndarjen e pushteteve dhe urrejnë qeverisjen lokale si niveli I parë demokratik i përfaqwsimit politik. Shkurt urrejnë lirine individuale, të grupeve të interesit dhe komuniteteve. Parlamentin po e po.

E në këtë kontekst Azem Hajdari si symbol I antikonformizmit politik është shndërruar në një kujtim të keqkuptuar dhe të nëpërkëmbur. Ajo që ai ka simbolizuar është transformuar në një gënjeshtër të madhe nga Rama dhe Berisha, por më keq akoma e atyre që thërrasin “Azem ti je gjallë” por që e rivrasin politikisht sa herë që adhurojnë kryetarin por jo lirinë për të cilën u krijua ajo parti nga Azem Hajdari dhe miqtë e tij studentë e pedagogë. E po kaq hipokritë janë  dhe ata qindra e mijëra socialistë që mburren se rrëzuan “rregjimin e Berishës” në 1997, e tani votojnë pa pikë ndërgjegjeje politike sozinë e Berishës 28 vite më vonë. I vetmi ndryshim është se në atë kohë mund të rriheshe në qendrën e votimit, ndërsa sot “këshillohesh” si të votosh nga drejtori apo ndonjë gangster i qytetit.

Autokratët, despotët dhe demagogët përvec lirisë urrejnë edhe të vërtetën. Por këtë 11 shtator kanë një mundësi: mos të kujtojnë Azem Hajdarin si symbol I kërkesws për liri, por ta lënë rehat në kujtimet e keqkuptuara të atyre që sic përshkruante pak a shumë Prec Zogaj para disa vitesh, “mesa duket shumica e atyre që u derdhën shesheve për liri në 1990, donin batanije të reja”.

Dhe në fakt, Preci ka thënë një të vërtetë të madhe që Azem Hajdari nuk e pranoi kurrë, por me shumë mundësi e kuptoi herët. Në 1992, në konferencën e jashtëzakonshme të PD ku e përjashtuan vec 5 minuta, por e sulmuan edhe 5 vite të tjera vetëm për një arsye: për liri! Liri që sot e kemi nëpërkëmbur si shoqeri dhe si elita. Kemi dështuar demokratikisht në mënyrë spektakolare duke riprodhuar cikle autokratizmi në 34 vite. Por ketë herë ndyshe nga më parë PS dhe PD janë bashkuar qartazi në këtë kundër-revolucion. Ndaj “Azem, ti nuk je gjallë as për së vdekuri”!

Nga Rajmonda Basha

E premtja për kryeministrin Edi Rama nuk ishte thjesht një ditë pune: ishte një sinjal alarmi për çdo hallkë të pushtetit vendor.

Takimi ishte i gjatë shumë, por mesazhi ishte i qartë: koha e justifikimeve ka marrë fund.

Për kryebashkiakët, dita nisi me paralajmërime dhe përfundoi me përgjegjësi të rënda mbi supe.

Për vartësit e tyre, situata u kthye në një “tërmet” administrativ.

Sepse për shumë prej tyre, puna që nuk u bë, tashmë do të paguhet me largim nga detyra.

Me një urdhër të prerë, kryeministri kërkoi shkarkimin e të gjithë nënkryetarëve të bashkive në vend.

Por nuk ndalet aty. Deri të hënën, të gjithë kryetarët e njësive administrative duhet të jenë jashtë zyrës.

Nga Durrësi, në një takim me kryetarët e bashkive për performancën e pushtetit vendor, Rama nuk u kursye të nxirrte në pah dobësitë e deritanishme të strukturave lokale – dhe jo vetëm.

Prej mësimeve nga “gabimet” – për të cilat paralajmëroi se nuk duhet të jenë më të njëjtat – kryeministri kërkoi reformimin rrënjësor të territorit.

“Do të duhet të bëjmë një reformë që do duhet të përfshijë inspektoratin e territorit, IKMT, zyrat e Urbanistikës”, tha ai.

“Është e qartë që në territore të caktuara deri në një bashki strategjike, si në Himarë, nevoja për burime njerëzore të kualifikuara është me rëndësi”.

Sipas Ramës, duhet një reformë për të shërbyer në të gjitha këto territore me cilësinë më të mirë të mundshme të mendimit urbanistik dhe shërbimit ligjor për bashkitë, kompanitë, pronarët që me të drejtë duan të ndërtojnë në pronat e tyre.

“Është koha për të bërë sinteza të këtyre strukturave dhe për të krijuar më shumë shërbim për bashkitë duke mos e lidhur me çfarë burimesh njerëzore ka”.

Ai ka vijuar duke thënë se “duhet një punë e posaçme e përbashkët edhe për këto edhe për rregullat e reja që duhet të kenë kantierët që janë bërë një problem më vete, sa i përket mbrojtjes së mjedisit, shqetësimeve që krijojnë jashtë veprimtarisë së tyre”.

“Kantiere që vendosen në kufi arbitrarë, që zënë trotuarë siç ndodhte në Lungomaren e Vlorës, ashtu edhe duhet një qasje në këtë reformë me legalizimet, me masat shtesë që duhen marrë për të dekurajuar dhe për t’i dhënë goditje përfundimtare ndërtimeve pa leje, që ka rënë shumë po është prezente gjithsesi”.

Zgjimi i strukturave

Strukturat i kanë mbajtur sytë gjysmë hapur e gjysmë mbyllur, tha ai që në nisje të fjalës, teka theksoi se Policitë Bashkiake janë struktura veçanërisht problematike.

Sipas tij, dobësitë institucionale të pushtetit vendor që kanë dalë në dritë vijnë si pasojë e një ndryshimi shumë të madh të mënyrës së funksionimit të vendit.

Kjo, referuar Ramës, “për shkak se vendi tanimë nuk mban vetëm banorët e ve, por mban edhe një ngarkesë ekstra turistësh dhe vizitorësh në rritje që sjell me vete sfida të reja të komplikuara dhe ngarkesa të reja për pushtetin vendor sidomos në territoret ku përqendrimet e turistëve janë të mëdha”.

Ai është ndalur te rasti i Thethit, ku i ka cilësuar ndërtimet në leje një vepër edhe më të rëndë penale.

“Kjo është një betejë. Nëse nuk fillojnë të gjitha hallkat dhe nëse strukturat e pavarura të drejtësisë nuk është në dispozicion të kësaj përpjekjeje dhe nuk është e gatshme zbatimin e ligjit, por përkundrazi është si një kullesë makaronash, që gjërat rrjedhin dhe faktet e kryera mbeten në territor”.

Kjo – vijoi ai – është një përpjekje që duhet të shfaqet hera herës deri sa të gjithë ta ndajnë mendjen se nuk ka asnjë llogari që të nxjerrë fitues duke bërë ndërtime pa leje.

Rama paralajmëroi se arkitektët që shkelin lejet e ndërtimit në bashkëpunim me ndërtuesit do te konsiderohet vepër penale dhe automatiksiht do humbasin të drejtën e licencës.

Sipas tij, ndërtimet pa leje nuk do të marrin shërbimin për të lidhur ujë dhe drita.

“Në legjislacion do të forcohet roli i arkitektit dhe përgjegjësia e arkitektit, siç e ka gjithë bota”.

“Arkitekt që bashkëpunojnë me ndërtuesit për të shkelur lejet e nderimit nuk mund ta gëzojnë më licencën e arkitektit dhe duhet të përballen me pasoja të natyrës penale, siç e ka bota, ndërkohë që leje përdorimi dhe shfrytëzimi të godinave pa firmën përfundimtare të arkitektit nuk mund më të jepen, ashtu sikur do shikojmë që të marrin masa që mos të këtë lidhje të ujit dhe dritave për asnjë ndërtim që nuk disponon lejen e ndërtimit zyrtarisht dhe nuk merr miratimin e strukturave përkatëse për t’u lidhur me ujë dhe dritat”.

Projekt i ri

Rama ka njoftuar, mes të tjerash, se Qeveria po ndërmerr një transformim teknologjik të inspektimeve territoriale, përmes një projekti të ri në bashkëpunim me Emiratet e Bashkuara, që do të përfshijë monitorim me kamera 24 orë dhe pajisje me GPS të të gjitha kantiereve ndërtimore.

Ai ravijëzoi nevojën për ngritjen e një qendre kombëtare të monitorimit dhe ka theksuar se rregullorja e re do të detyrojë kompanitë e ndërtimit të respektojnë transparencën, sigurinë dhe shmangien e evazionit fiskal.

“Kontrolle territori që kanë filluar punën që te monitorimi i trafikut dhe do të bëhet tërësisht teknologjike me projektin e ri që kemi nisur me Emiratet e Bashkuara, e njëjta gjë do të ndodhë edhe me territorin”.

Inspektimi i territorit do të mbështet nga një zhvillim i madh teknologjik, sipas tij.

“Duhet të ndërtojmë qendrën e monitorimit të ndërtimeve. Agjencia e monitorimeve ka përgatitur një rregullore të re dhe të gjitha kompanitë e ndërtimit, flasim për pallate, që kanë impakt të caktuar për jetën e qytetarëve dhe të banorëve, që kantieret të pajisen të gjitha me kamera online 24 orë dhe të ndiqen online nga forcat e inspektimit”.

“Të gjitha llojet e kantiereve të pajisen me GPS në mënyrë që të monitorohen, për hedhjen e mbetjeve apo edhe të futjes së materialeve, atje futjes së materialeve, për të shmangur evazionet fiskale”, shtoi Rama.

Kohë ndryshimesh

Është koha për një operator kombëtar të shpërndarjes së ujit, tha po ashtu ai.

Sipas Ramës, të gjitha llojet e eksperiencave, kalkulimeve “na nxjerrin në konkluzionin që është koha për një operator kombëtar të shpërndarjes së ujit, njëjte siç kemi për energjinë”.

“Mund të përfytyroni një zyrë drejtori të një ujësjellësi me 30 këshilltarë staf, këshilltarë sekretarë? Nuk ka zyra ime as çerekun, as zyrat tuaja. Ndodhte në UKT Tiranë”.

Ai tha se çudira ka pasur shumë, ka më pak në tërësi, por ka tepër për një vend si Shqipëria që nuk ka luksin të presë.

“Duhet të konsolidojmë këtë strukturë, duhet të ndërtojmë një tjetër ndërmarrje si ajo që kemi në fushën e energjisë, që nga gropat më të mëdha thithëse të buxhetit janë kthyer në ndërmarrje që janë në gjendje të hyjnë në marrëdhënie me bankat”.

Jo më pasivitet 

Rama ka ngritur shqetësimin edhe për pasivitetin e mungesën e vizionit ekonomik në pushtetin vendor.

Ndonëse bashkitë marrin fonde nga buxheti i shtetit dhe paguajnë paga e investime, sipas tij, nuk po krijojnë ndërmarrje fitimprurëse dhe nuk po luajnë rolin që u takon në zhvillimin rural.

Rama theksoi se ende mbizotëron një qasje e vjetruar që e ndan qytetin nga fshati, ndërkohë që bashkitë duhet të jenë aktore aktive në jetën ekonomike të zonave rurale, përfshirë organizimin e fermerëve dhe lehtësimin e aksesit në financime.

Ai sakaq shprehu kritika për departamentet e bujqësisë në bashki, duke i cilësuar “qesharake” dhe kërkoi një angazhim real për të kthyer bashkitë në nxitëse të zhvillimit bujqësor.

“Një problem tjetër është qasja filozofike, lekë nga buxheti, rroga dhe investime ndërkohë që ende nuk po ndërtohen ndërmarrje fitimprurëse në bashki. Ka disa tentativa minimale, por shumë të pamjaftueshme. Por, me reformat territoriale nuk kemi më bashki dhe komuna, por kemi bashki që merren me të dyja”.

“Akoma mentaliteti është që komuna merret me punët komunale, por me jetën e fshatit, toka fshati, përpunimi, eksporti, këto janë në dorë të atyre që punojnë tokën dhe Ministrisë së Bujqësisë, por ndërkohë nëse shkoni në vendet e tjera do të shikoni që bashkitë janë pjesë e jetës së fshatit”, shtoi ai.

Sipas tij, sot ka një instrument më domethënës se sa kemi pasur deri dje, kredia e bankës, ku bashkitë duhet të jenë forcë udhëheqëse, bashkitë duhet që të bëjnë bashkë fermerët.

“Sigurisht që duke qenë bashkitë pjesë, bëhet shumë më e thjeshtë për bankat që të mbësht4esion fermerët për këtë kredi të butë dhe për pjesën e financimit, pas kësaj edhe qeveria e ka më të lehtë. Kush do ia bëjë më të lehtë fermerëve në fshat, procesin për të marrë kredi, se tokën dinë ta punojnë vetë ata, por para ekstra që të fusin për të mos e lënë, thjesht e vetëm merr e shit, por më shumë se kaq”.

Shkarkime masive

Gabimin më të madh duket se e mbajnë kryetarët e njësive administrative të Shqipërisë, për të cilët Rama kërkoj shkarkime gjithandej.

“Të gjithë kryetarët e njësive duhet të shkarkohen, të gjithë. Kryetarët e njësive administrative të Republikës së Shqipërisë duhet të shkarkohen, për t’iu dhënë mundësia të tjerëve që të tregojnë se mund të jenë më mirë se ata”.

Rama vijoi duke thënë se “duhet që ta zgjerojmë hapësirën edhe për ata të tjerët të cilët nuk na njohin dhe nuk janë çdo ditë me ne, por na kanë dhënë votën”.

“Shqipërinë në vitin 2030 nuk e bëjmë dot duke përsëritur të njëjtat gabime”, ka shtuar ai.

E gjitha sepse mandatet e marra nuk pranojnë asnjë justifikim.

“Sepse edhe po të ishte për të justifikuar e kishin mundësinë më shumë njerëzit për t’u justifikuar. Kështu që për ne nuk ka asnjë justifikim, zero”.

Rama ka kërkuar gjithashtu publikisht që nënkryetarët e bashkive në të gjithë vendin të shkarkohen dhe të zëvendësohen, duke i konsideruar ata të lodhur dhe të paaftë për të vazhduar me ritmin e kërkuar në qeverisjen vendore.

Gjatë një takimi me kryetarët e bashkive, Rama u shpreh me tone të drejtpërdrejta se shumica e nënkryetarëve duken të rraskapitur dhe të pamotivuar për të përballuar sfidat e përditshme në administratë.

“Nënkryetarët është mirë të ndryshojnë sepse i shoh shumë të lodhur, shumë shumë të lodhur, i shoh të rraskapitur. Ju qeshni, se e kuptoni që nuk ndryshoni dot, por edhe dy vjet keni, si të doni. I shoh shumë të lodhur, Pjerin, nënkryetarët e tu. Në nderin tënd është t’i shkarkosh të gjithë”, tha Rama, duke iu drejtuar konkretisht kryebashkiakut të Lezhës, Pjerin Ndreu.

Integrimi si derë jo automatike

Kreu i qeverisë u ndal dhe te integrimi i Shqipërisë në BE dhe rolin e pushtetit vendor në këtë rrugëtim.

Ai tha se vendi tashmë e ka derën e BE-së të hapur, por hyrja përfundimtare kërkon përgatitje të plotë dhe përmbushje standardesh.

“Duhet të provojmë që jemi të veshur mirë, të stërvitur mirë, edukuar mirë për të hyrë në atë derë dhe për t’u ulur në atë tryezë”, u shpreh Rama, duke nënvizuar se anëtarësimi është më shumë sesa një formalitet politik.

“Është një sfidë praktike për të provuar që Shqipëria është e gatshme të jetë pjesë e asaj skuadre”.

Sipas kryeministrit, procesi i integrimit ka avancuar sipas planit dhe ritmet e bashkëpunimit me Komisionin Evropian janë në përputhje me marrëveshjen dypalëshe për të përmbyllur procesin deri në fund të vitit 2027.

Ai theksoi se shumë prej reformave që lidhen me integrimin kanë ndikim të drejtpërdrejtë në nivelin vendor dhe kërkoi angazhim maksimal nga qeverisja vendore për përmbushjen e kritereve të BE.

Rama deklaroi gjithashtu se çdo bashki ka nevojë të krijojë një bërthamë të vogël njerëzish të dedikuar ndaj këtij procesi, në mënyrë që të nisë përshtatja institucionale dhe të gjitha nivelet të përfshihen në mënyrë aktive.

Edhe këshillat bashkiakë, tha Rama, duhet të jenë pjesë e pandashme e kësaj përfshirjeje.

“Kemi kaluar nga faza kur thjesht dëshironim të afroheshim me BE-në, në fazën ku kemi derën e hapur dhe duhet të tregojmë se jemi gati, të stërvitur dhe të edukuar për të hyrë në atë derë dhe për t’u ulur në atë tryezë”, deklaroi kreu i qeverisë.

Ai vuri theksin te nevoja për kapacitete institucionale, kulturë bashkëjetese dhe ndërveprim të qëndrueshëm midis institucioneve shqiptare dhe atyre evropiane, si një kusht themelor për integrimin e plotë në Bashkimin Evropian.

Diaspora, si pjesë e kapaciteteve të bashkive 

Rama theksoi edhe rëndësinë e forcimit të kapaciteteve të pushtetit vendor për hartimin dhe zbatimin e projekteve zhvillimore, të cilat mundësojnë edhe fonde nga Bashkimi Evropian.

“Duhet të krijojmë një krah të jashtëm jashtë Shqipërisë, duke përfshirë shqiptarët e diasporës, të cilët janë të ditur dhe të gatshëm për të punuar me bashkitë si shkrues projektesh dhe si bashkëpunëtorë me bërthamën dhe kabinetin e bashkisë”, tha Rama.

Ai theksoi se, bazuar në aplikimet dhe përzgjedhjet, do të duhet të caktohet një fond për të paguar këta bashkëpunëtorë të jashtëm me një shumë të arsyeshme.

Sipas Ramës, kjo do të ndihmonte bashkitë që nuk kanë kapacitete të mjaftueshme brenda territorit të tyre për të hartuar projekte konkurruese.

“Bashkia e Fushë-Arrëzit, ndoshta, nuk e ka këtë kapacitet brenda territorit të saj, por e ka nëse shkon jashtë territorit dhe kërkon ndihmën e njerëzve të vet që janë në diasporë”, shtoi ai.

Kreu i qeverisë propozoi gjithashtu që të kërkohet bashkëpunim me vendet anëtare të BE-së për të atashuar ekspertë pranë bashkive, duke theksuar se mungesa e kapaciteteve për hartimin e projekteve është një boshllëk që pengon përfitimin e fondeve të BE-së./e.t

Fatos Tarifa

Tre individë kanë dominuar historinë politike të shqiptarëve qysh nga krijimi i shtetit tonë të pavarur – Ahmet Zogu (1924-1939), si kryeministër, si president dhe, më pas, si një mbret i vetëshpallur; Enver Hoxha (1944-1985), si kreu më i lartë i Partisë (komuniste) të Punës dhe de facto kreu i të gjithë pushteteve në sistemin e socializmit shtetëror, i ashtuquajtur “demokraci popullore”, ose “diktaturë e proletariatit”; dhe Sali Berisha (1991-2013), si president e më pas si kryeministër i vendit  dhe, për periudhën më të gjatë të kohës, si kreu i opozitës në Shqipërinë postsocialiste.

I pari, Zogu, ishte dhe mbetet një figurë shumë kundërthënëse. Ai e uzurpoi pushtetin me dhunë, i ndihmuar nga forcat jugosllave dhe rusët e bardhë, asgjësoi kundërshtarët politike kryesorë të tij, burgosi shumë të tjerë dhe, më në fund, si mbret, e braktisi vendin në prag të pushtimit fashist italian, në vend që të organizonte e të drejtonte rezistencën e armatosur të popullit të vet kundër atij pushtimi.

Hoxha sundoi me dorë të hekurt për dyzet vite me radhë, por, siç kam argumentuar në studimin tim Kërkimi i legjitimitetit dhe venitja e utopisë, ky njeri dhe sistemi politik që ai krijoi dhe drejtoi me metoda autoritariste kishin, për një farë kohe – pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore deri aty nga fillimi i viteve 1960 – një farë legjitimiteti që u venit dhe humbi krejtësisht më pas për arsye politike, ekonomike dhe ideologjike, të cilat i kam shpjeguar hollësisht në studimin e lartpërmendur. Sot, nga një distancë e mjaftueshme në kohë për të gjykuar e vlerësuar me ftohtësi, figura e Enver Hoxhës vazhdon të jetë e pranishme, provokuese, kundërthënëse dhe polarizuese në narrativën postsocialiste dhe në debatin publik e atë akademik që zhvillohet në vendin tonë.

Kur bëhet fjalë për Berishën, ky, në gjykimin tim, simbolizon tiparet më të këqija karakteriale të mbretit Zog dhe të diktatorit komunist Enver Hoxha. Këto tipare të tij i kam përmbledhur shkurtimisht në esenë “Prognozë retrospektive: Berisha në historinë e së shkuarës”, botuar disa vite më parë në gazetën DITA.

Është e çuditshme se si Berisha, nga një individ thuajse i panjohur për publikun deri në fundin e viteve 1980, përveçse si një mjek -dhe si sekretar i organizatës së partisë në spitalin ku ushtronte profesionin e tij- u shfaq në skenën e politikës shqiptare krejt papritur, me imazhin e një intelektuali disident antikomunist (pa qenë as edhe një ditë të vetme i tillë) dhe pretendoi se themeloi të parën parti opozitare në Shqipëri në dhjetor të vitit 1990.

Në fakt, ishin të tjerë individë ata që e organizuan dhe e drejtuan lëvizjen studentore të dhjetorit 1990, e cila çoi në galvanizimin e skenës politike shqiptare, në krijimin e Partisë Demokratike të Shqipërisë, në zgjedhjet e para demokratike dhe në rënien e sistemit socialist.

Berisha ishte një free rider. Ai diti të shfrytëzojë përpjekjet e të tjerëve pa rrezikuar vetë asgjë, për të fituar gjithçka për vete. Humbi në zgjedhjet parlamentare të vitit 1991, por fitoi në zgjedhjet e një viti më vonë dhe u bë presidenti i parë i Shqipërisë postsocialiste.

Në Poloni, e para qeveri postsocialiste, e krijuar në vitin 1989, zgjodhi në krye të saj një individ si Tadeusz Mazowiecki, një shkrimtar dhe një prej figurave qendrore të lëvizjes opozitare “Solidarnost”, i burgosur nga regjimi i Jaruzelskit në fillim të viteve 1980, ndërsa president i parë i atij vendi u bë udhëheqësi kryesor i “Solidarnostit”, Lech Walesa, edhe ky i burgosur në të njëjtën kohë dhe, në liri, shumë herë i papunë nën atë regjim.

Në Çekosllovaki, presidenti i parë pas rënies së socializmit shtetëror në atë vend u zgjodh Vaclav Havel, një dramaturg disident dhe një aktivist i njohur për të drejtat e njeriut, i burgosur edhe ky disa herë nën atë sistem. Më vonë, pas ndarjes së Çekosllovakisë në dy shtete më vete përmes një marrëveshjeje paqësore që u konsiderua si një velvet divorce, Havel u zgjodh presidenti i parë i Republikës Çeke.

Në Bullgari, gjithashtu, njeriu që u bë presidenti i parë postsocialist i atij vendi, Zhelyu Zhelev, kishte qenë më parë një disident.

Po Berisha? Nga mbiu ai?! Ai kurrë nuk kishte qenë një disident në periudhën e diktaturës së proletariatit. Përkundrazi, Berisha ishte dhe mbeti deri në përmbysjen e sistemit të vjetër një komunist parimor, sektar dhe militant. Ai nuk e pa kurrë portën e burgut të diktaturës, as edhe atë të rajonit të policisë, dhe nuk provoi asgjë nga vuajtjet që përjetuan në Gulagun shqiptar mijëra kundërshtarë të regjimit politik në Shqipëri. Përkundrazi, Berisha hyri në dyert e bllokut famëkeq të udhëheqësve komunistë kryesorë dhe u bë një “mik” servil i fëmijëve të tyre.

Nëse Berishës mund t’i njihet ndonjë meritë e veçantë në periudhën që i parapriu lëvizjes studentore të dhjetorit 1990 dhe fillimit të tranzicionit politik në Shqipëri, kjo meritë do të ishte nuhatja e tij prej peshkaqeni për të ndier së largu rrezikun që vjen, prénë që afrohet dhe-në rastin e tij-mundësinë që ofron një mjedis i ri politik për të realizuar synimet e veta.

Ishte fati ynë, apo zgjedhja jonë që e polli Sali Berishën dhe e ngriti atë në fronin më të lartë të shtetit më 1992?

Nëse ishte thjesht fati, ky paskësh qenë një fat shumë i keq, një fat i zi. Por, unë nuk besoj në fat; në rastësi, po. Sidoqoftë, rasti Berisha nuk mund të shpjegohet me parimin hegelian të filozofisë së historisë, se domosdoshmëria e çan rrugën e vet përmes rastësisë. Sepse hyrja e një njeriu si Berisha në politikën shqiptare dhe ardhja e tij në krye të shtetit mund të ishin çdo gjë, por jo një domosdoshmëri historike.

Nëse ishte zgjedhja jonë, kjo ka qenë zgjedhja më e keqe, më e gabuar, më joracionale që një popull mund të bëjë. Zgjedhjet që bëjmë, sidoqoftë, rrallë herë janë fatale. Të gabuara, po. Të dëmshme, gjithashtu. Tragjike, disa herë po. Por rrallë herë janë fatale. Sepse, pasi kemi nxjerrë mësime prej zgjedhjeve të gabuara të së shkuarës, mund të heqim dorë e të bëjmë zgjedhje të reja, më të informuara, më të arsyeshme, më të dobishme.

Këtë bëmë kur Berishën e rrëzuam dy herë nga pushteti-më 1997 dhe 2013. Në këta dymbëdhjetë vitet e fundit, Berisha është përpjekur të rikthehet në pushtet me çdo mënyrë e me çdo mjet, por ka dështuar ta arrijë këtë me të vetmen rrugë legjitime-zgjedhjet e lira demokratike. Berisha humbi në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2013; humbi përsëri në zgjedhjet e vitit 2017; humbi edhe në zgjedhjet e vitit 2021 dhe përsëri humbi në zgjedhjet e këtij viti. Ai meriton të quhet “humbësi i madh”.

Shumica e shqiptarëve duket se kanë nxjerrë mësime nga zgjedhjet e gabuara të së kaluarës dhe, më në fund, e kanë ndarë mendjen: Berisha është kohë e shkuar! Berisha është kthim pas! Berisha është pa të ardhme. Unë jam shprehur me kohë se Berisha, në fakt, është një fatkeqësi kombëtare.

May time prove me right!/

Nga Ben Blushi

Sikur të isha një guidë turistike do i tregoja turistëve një mur që ndan dy rrugë në mes të Tiranës, siç ndante dikur Muri i Berlinit kapitalizmin nga komunizmi.

Muri për të cilin po flas ndan dy nga rrugët kryesore të Tiranës, rrugën e Bogdanëve dhe rrugën e Ambasadave.
Dikur këto akse paralele ishin të bashkuara dhe njerëzit që jetonin në këtë zonë kalonin nga njëra te tjetra me lehtësinë që kalohet nga dhoma e bukës në dhomën e pritjes.

Kur ambasadat e huaja u vendosën në rrugën Skënderbeu, që u quajt rruga e Ambasadave, shteti komunist e rrethoi këtë hapësirë me mure të larta sepse natyrisht shqiptarët nuk mund të komunikionin me perëndimorët që ishin armiq të socializmit.

Kështu rruga e Bogdanëve u nda nga motra e vet binjake, me të cilën kishte jetuar gjithë jetën në të njëjtën lagje.
Por kur Muri origjinal i Berlinit ra, Shqipëria u hap dhe njerëzit humbën interesin për të hyrë në ambasada, muri sërish nuk lëvizi nga vendi.

I shtyrë nga kurioziteti për të kuptuar se pse Muri i Berlinit të Tiranës është ende në këmbë, pyeta dhe më në fund e kuptova arsyen.

Është komike.

Murin e Berlinit të Tiranës e mban në këmbë Ministria e Jashtme e Republikës së Shqipërisë.
Pas atij muri, një drejtori me një emër ingranazhesh duralumini, DSHTD, nëse nuk jam gabim, ka ndërtuar një magazinë.
Brenda kësaj magazine ka vërtet disa zyra me duralumin dhe shumë sende të ndryshkura që mund te jëtë stola, krevatë portativë, abazhurë apo pajisje të vjetra që dikur i shërbenin trupit të huaj diplomatik.

Disa muaj më parë, banorët e rrugës së Bogdanëve, bashkë me minibashkinë i kërkuan zyrtarisht Ministrisë së Jashtme, ta hiqte pjesërisht atë pengesë dhe të hapte një shteg këmbësorësh për fëmijët, turistët dhe diplomatët.
MInistria e Jashtme dha shpresë dhe të gjithë u gëzuan se dy rrugët që komunizmi i ndau për 50 vjet mund të bashkoheshin.
Bizneset fërkuan duart dhe diplomatët u kënaqën, se nga një rrugë, do bëheshin me dy.

Por ajo që ndodhi është e padëgjuar dhe meriton një çmim, nëse në botë jepen çmime për ata që sajojnë pengesa që nuk mund të imagjinohen.
Në vend që të hapte një shteg për të lejuar këmbësorët të kalonin nga ana tjertër, DSHTD, hapi një portë hekuri dhe i vuri një dryn.

Që nga dita që ajo portë është aty, nuk është hapur asnjëherë.
Asnjë nga banorët nuk e ka kaluar dot pragun e saj dhe diplomatët e tregojnë me gisht sa herë duan të tallen me Ministrinë tonë të Jashtme.
Njerëzit që zgjohen herët thonë se çdo mëngjes, punonjësit e DSHTD, e përdorin portën për nevojat e veta.
E hapin kur të duan, e mbyllin kur të duan.

Pra nëse më parë shkonin në punë vetëm nga njëra anë e murit, nga rruga e Ambasadave, tani mund të kalojnë edhe nga ana tjetër, nga rruga e Bogdanëve sepse ju bije më shkurt.

Pas këtij inovacioni të ingranazhit diplomatik,unë e humba shpresën se muri i Berlinit të Tiranës mund të prishej, por kur pashë se shteti po shemb me shumë të drejtë, gardhet e privatëve, mendova se ndoshta duhet t’i kujtoj se përveç gardheve të gipsit, të teneqeve dhe plastikave prej kaucuku ka edhe një gardh burokratik që duhet shembur.

Kështuqë nëse do isha një guidë turistike, pasi t’i lija turistët me gojë hapur me këtë histori të çuditshme që lidh komunizmin me kapitalizmin dhe urbanizimin me kaosin prej duralumini do t’i coja te oborri i MInistrisë së Jashtme si demonstrues paqësorë.

Ndoshta atëherë dikush do t’i dëgjonte dhe do tia jepte çelësin e Murit të Berlinit qytetarëve të Tiranës./e.t

Nga Agron Gjekmarkaj

Lëvizje të çuditshme u panë në kryesinë e Kuvendit!

Njerëzit nuk dalloheshin kush ishin, të veshur me rroba ushtarake nga ato të vjetrat, me gjethe e degë dushku, të maskuar, vraponin lart e poshtë!

Një i shkurtër, i tebdilosur si vietnamez, jepte urdhra tutje, tejhu:

“Minë, minë atje, kundërajror aty, transhe në të majtë, një pirg në të djathtë, radar mbi çati, mitraloz në shkallë!”

Një tjetër i gjatë si shul, tërhiqte një karro me një rrotullame teli me gjemba që donte ta shtrinte, i vërtitej murit të jashtëm po kaq me pushkë të gjatë me dylbi në krah!

Afrohem i pasigurt në isha në ëndërr apo në realitet! Thasët me rërë nëpër shkallë më pengonin ecjen e shikimin.

Njoha Kostaqin, që kishte marrë sembiancat e gjeneralit koreano-verior Xhiap dhe Gencin, që dukej si snajperisti Zajcev, ndonëse ishin zhigatur me baltë në fytyrë!

Sejmenët e tyre, kur më panë, më ndalën me rropamë! Po udhëheqësit, duket se më njohën! Një tra u ngrit përpjetë!

Pyeta: “Ç’po ndodh?”

Po një nervoz aty më tha: “Lëri dënglat se je mësuar ti, por jepu këmbëve, se këtu do bëhet gjëma!! Ata po të presin, kanë lënë frontin për ty”

Më zuri frika e po dridhesha! Bilbilenjtwt  ma lexuan kureshtjen e pakufi!

Nuk arrita të pyes ç’po ndodh, kur heronjtë ma afruan siç u ka hije luftëtarëve të sëres , të vendosur, ndonëse  me zë të ulët më thanë:

“Te ty kemi besim se ‘kronika’ i mban gjërat për vete, nuk bën tellall poshtë e përpjetë. Këtu do bëhet nami por ca amanete do të lihen. Po mbrojmë Mamicën nga mësymjet e gjithanshme për t’i marrë postin, gjasat qe të mbetemi mbi bedena janë të mëdha”

Po ja, Mamica ka thënë si në balada:

“Në mbetsha, syrin e djathtë ma lini jashtë të shoh Babon dhe Shqipërinë 2030,

Dorën e djathtë ma lini jashtë të përkëdhel Vin Hoxhën e Boren kur të mërziten se helbete!

Këmbën e djathtë ma lini jashtë të kolovis ëndrrat e rishtarëve në Akademi,

Dhe gjinë e djathtë ma lini jashtë të ushqej këta çamarrokët zevzeke e të, uritur pa pushtet të opozitës! Në vafsha zemër plasur shkoj se psalmet e Tonit më nuk do lexoj”!

U preka! Amanetin se tret dheu!

Po kush janë armiqtë? – pyes i llahtarisur!

Po ja, nga juglindja po sulmon Niko Nikoqire shtatë taborre! Tani është ndalur në Xhyrë dhe pret të marrë përforcime nga Tao dhe trimat e tij që të marrin gjak në vetull! Ne Elbasan i pret Sara me gjygym që të pinë ujë e drobitjen të ndalin!

Nga jugu, Tezja si Bubulina, bashkë me Termenë që ngjan me Kollokotronin, po mbledhin komitë dyfekë me gjalmë supeve e po kalërojnë – sapo kanë kaluar grykën e Mezhgoranit! Here pas here Tezja u kendon per ti motivuar!

Troku i kuajve të tyre djeg edhe barin rrugës! Në hanet e Dilo Nasufit thuhet se do gjejnë patkonj.

Ajo po i lutet Damos që ta marrë me vete si bard për t’u kënduar bëmave, por ai ka dyshime! Lira e tij është ndryshkur dhe zënë se ka të qëruar si më parë!

Nga zona e parë operative, Fatja po i bie borisë dhe kudo brigadat sulmuese po rreshtohen në Drashovicë, gati për yxhym! Vullneti mbi një mushk parakaloi para trupave te ndezura  zjarr !

Çuçin e ka caktuar si intendent, se ai  aromën e barutit e ka zët, por s’ia ka besën dhe druhet se nuk i furnizon rrugës! Ikën u punon qindin!

Nga Dibra, si në kohë të Elez Isufit  një ushtri e madhe me Belen e Ulsinë po i afrohen shkallës së Tujanit – batërdi e potere ka dhe andej! Qan fëmija ne bark të nënës! Ulsiu ngjan me Moisi Golemin! Blendi Klosi me  Braçen presin fundin e betejës e nga kodrat e Saukut shohin me dylbi.

Do bëhet Vaterlo , por ne kemi vendosur – thanë njëzëri – do biem shahit siç na ka hije, me jetën tonë do të mbrojmë qerpikët e gjatë të Mamicës, nën hijen e të cilëve fle si sheleg  një komb i tërë, që mos të përzhiten nga gjithë ajo furi!!!

Ndërkohë, tek një makinë e madhe me ushqime të thata futeshin brenda ata si Oso Kuka, mbylleshin dyert me kokërramë e po ndaheshin me të gjallët e kësaj bote me emër të përjetësisë!

Kostaqi, pasi bëri ca hapa, u kthye e më thirri:

“Dëgjo vëlla:

Në pyet Babua për mua, i thoni që u martua,

Në pyet ç’nuse mori – gjepura  kraharori,

Në pyet se ç’krushq i vanë – rilindësit anembanë.

Mbeçë, mor shok, mbëçe në pritë të Zeqinese, në qafte Jorushi per mua i thoni lot nuk dua, në pyete Mimia-i thoni po lefton vegjelia, në ardhtë Etilda te fari  i thoni le të rritet bari”!/e.t

Jakin Marena

Ish-deputeti i PD Ervin Salianji, e vuajti dënimin me një vit heqje lirie në qelitë burgut të Fierit, nën akuzën e mashtrimit me “Babalen”, teksa doli ende pa mbushur  8 muaj në qeli në gjendje të lirë. Liri me kusht, sipas vendimit të gjykatës.

Të gjitha palët që vendosën për lirimin e tij, ishin në një mendje, Salianji ishte sjellë mirë në burgun e Fierit, kishte pasur komunikimin e duhur me shokët e qelisë, gardianët, popullin rreth e rrotull burgut. Prandaj e meritonte lirinë, të cilën e mori në mënyrë unanime me dakordësinë e burgjeve, prokurorit dhe gjyqtarit! Si rrallëherë!

Të gjithë ndajmë të njejtin mendim se burgu i ka ‘prirë’ për mbarë Ervinit, pasi duket nga ekrani themi, se doli më i bukur, më i kuruar, madje dukej dhe më i ri. Tamam si një dhëndër i ri, të cilin mezi e pret nusja e re në shtëpi, për të ushtruar funksionet e kryefamiljarit në detyrë!

Salianji kishte mbjellë flokët, kishte drejtuar dhe zgjatur hundën, kishte bërë një balancim të fytyrës, nuk dihet se deri në cilën shkallë kishte arritur ‘remonti’ fizik i tij, por të gjitha këto janë bërë në 8 muajt e vuajtjes së dënimit me burg, dënim i vuajtur në qelitë e Fierit, nën akuzën për mashtrim përmes telenovelës’ Babale. I drejtë apo i gabuar vendimi, për këtë akuzë u dënua!

Dikush mund të pyesë se si e ka realizuar këtë proces Salianji, në kushtet e izolimit! Nuk mund të japim ne përgjigjie shterruese, ajo është eksluzivitet i organeve drejtuese të burgut, njerëzve të drejtësisë që mbikqyrin mbarëvajtjen e të dënuarit prej tyre me burg në qeli. Në bëmë një kërkim të thjeshtë, pamë projektin e ristrukturimit të burgut të Fierit, dhe nuk hasëm askund zërin si repart ‘kirurgji plastike’, as repart për mbjellje flokësh, çka na e bën të sigurtë faktin se në ambientet e burgut procesi i ‘zbukurimit’ të Salianjit nuk është bërë. Madje as në Fier nuk ka klinika të këtij lloji, që të marrin përsipër një ‘operacion’ të tillë të vështirë shndërrimi!

Investigimi i mëtejshëm i takon drejtësisë, për të parë hyrje daljet e ish deputetit të PD drejt Tiranës, kohës së qëndrimit në klinikë, por dhe në shtëpi, i takon dhe këtyre gazetarëve tanë të investigimit, nëse kanë marrë ndonjë info përmes shkresave të vizuara me ngjyrë të verdhë nga organet kompetente si ‘direktivë’ për ta botuar! Pasi është një proces i gjatë, dhe procese shumë të rëndësishme operacioni plastik për hundën, fytyrën si dhe mbjelljen e flokëve. Kërkojnë kohë, lëvizje të shpeshta në klinikë si dhe mbajtje nën kontroll mjekësor! Ndoshta dhe togë shoqërimi, pavarësisht se Salianji nuk përbën ndonjë rrezik. Fundja, zyrtarisht nën akuzën për mashtrim u dënua me burg një vit, jo ndonjë akuzë tjetër violente!

Jemi të detyruar të themi diçka dhe për të gjithë ata që për një arsye apo një tjetër, të fajshëm apo të pafajshëm, por që kanë kaluar derën e qelisë së burgut, të themi një urim të veçantë por të ndjerë për ta, ‘paçi fatin e Salianjit”. E themi këtë sepse ka dhe politikanë të tjerë, të rangut më të lartë se sa Ervini, madje dhe pa një akuzë konkrete por që mbahen në qelitë e paraburgimit, në përpjekje për të gjetur ndonjë provë e për ta përshtatur sa për të justifikuar kohën e paraburgimit me akuza, të cilët janë nën një mbikqyerje dragoniane.

Pa takime me avokatët e tyre, le më të dalin dhe të ‘ajrosen’ nëpër klinikat estetike të kryeqytetit! Ndërsa populli i thjeshtë që mund të jetë në qeli, afërmendsh nuk gëzon privilegje të tilla! Shqipëria funksion me dy standarde në këtë ‘sektor’ të rëndësishëm, ku ka fituar një vend dhe në raportimet e BE, është e renditur ‘në majë të listës’ së vendeve me më shumë të paraburgosur për frymë të popullsisë në Evropë! Rëndësi ka rekordi i fletëarresteve të realizuara, negativ apo pozitiv, pak problem përbën kjo për organet tona të zbatimit të ligjit në Shqipëri! Çështje statistike me një fjalë!

Por le të kthehemi tek Salianji politikan tashmë përtej operacioneve plastike apo mbjelljes së flokëve, një privilegj i arritur gjatë sezonit të ‘pushimit’ në burgun e Fierit! E themi këtë që në krye të herës sepse ai është i dënuar me kusht, dhe ka një klauzolë në dënimin e tij, që për pesë vite nuk ka të drejtë të ushtrojë asnjë funksion, as të zgjidhet deputet as të bëhet drejtor burgu madje, nëse PD vjen në pushtet ndonjëherë! I bie që deri në vitin 2030, një vit pas zgjedhjeve parlamentare të radhës së vitit 2029, Salianji të punojë ‘qesim’, pa asnjë mundësi zgjedhjeje dhe përfitimi në legjislativ apo në ekzekutiv!

Por Salianji hasi një problem madhor, pikërisht ditën që doli nga qelia! Kishte menduar se do ta prisnin si hero, me lule dhe fishekzjarre ashtu sikurse e përcollën për në qeli, pasi dhe në letrat që ‘shkruante’ nga burgu, drejtuar demokratëve, fliste për herozmin se si po i reziston regjimit të Edi Ramës dhe se si po përballon betejën me këtë regjim! Anipse shpesh e ngatërronte me vijën e re të flokëve që kërkonte nga ‘ustai’ në Tiranë, apo me centimetrat e zgjatjes së hundës, këndin e ristrukturimit të hundës dhe gjëra të tjera të këtij lloji!

Herë-herë përballja me regjimin, nëpër koridoret e PD thuhet nga ata që s’ia duan të mirën, e gjente dhe në shtëpi në Tiranë, kur vonohej nga klinika estetike! Nuk i besojmë këto zëra në fakt, por kundërshtarët e tij në PD po tentojnë ta bëjnë të besueshme! Duke tentuar ta ‘njollosin’, si për t’i treguar se koha e heroizmit mbaroi!

‘Heroizmin’ e Salianjit e kishte vënë në dukje dhe lidershipi i PD, madje dhe vetë Sali Berisha, i cili e vlerësonte përballjen e tij me ‘narkoregjimin e Edi Ramës”, duke krijuar përshtypjen se ai mezi priste që ta kishte në selinë e demokratëve buzë Lanës dhe në ballë të reagimit qytetar ndaj qeverisë së socialistëve. Nuk e dimë nëse në përfytyrimin e Berishës, Salianji ishte me shkop në dorë si më 8 janar brenda selisë së PD, por e rëndësishme është që në perceptimin e demokratëve, dukej sikur të gjithë mezi e prisnin daljen e Ervinit nga burgu!

Por Salianji u përball me një realitet krejt ndryshe nga ai që ishte përfytyruar, teksa  sapo doli nga burgu e mbajti ‘vrapin’ në selinë e PD. Pavarësisht se kryetari Berisha ishte në seli, nuk e priti fare. Nuk e priti as Noka, as Bardhi, as Gjekmarkaj dhe askush nga lidershipi i PD. Madje as të nesërmen, dhe vetëm një aktivitet në Kavajë në përvjetorin e një heroi të demokracisë i ‘puçi’ bashkë me Berishën, ku mbajtën secili nga një fjalim! Si për t’i kujtuar Salianjit, mesazh i qartë ky, se ‘heronjtë’ preferohen dhe shërbejnë ose të vdekur ose në burg!

Shpresojmë që Salianji ta ketë kuptuar se ishte ‘hero’ derisa po kryente dënimin me heqje lirie në qeli, për mashtrim të kuptohemi jo për ndonjë heroizëm të madh, sepse aty shërbente. Ndërkohë që pas daljes nga qelia nuk shërben më, është një ‘numëror topi’ njësoj si të tjerët në PD. Në rresht, pas Berishës, për hallin e tij personal dhe familjar, me drejtësinë dhe me ‘non gratën’ në SHBA e Britani!.

Kemi vënë re jo pa dhimbje, teksa dëgjojmë deklaratat e Salianjit, shohim ekranet që ka marrë me radhë që nga dalja nga burgu, nganjëherë edhe ‘live’ në tre emisione televizive njëherësh, hajde merre vesh cili ka qënë i regjistruar, se ka nisur të flasë për mbajtje përgjegjësie për humbjen e thellë në zgjedhjet e 11 majit, analizën e kësaj përgjegjësie me emra konkretë, ka kërkuar riorganizimin total të PD dhe përgatitjen për betejën e ardhshme parlamentare dhe gjëra të tjera të këtij lloji!

Për hir të së vërtetës jemi të shqetësuar për Salianjin! Sepse ndryshe nga Bardhi dhe Gjekmarkaj, që betohen në kokën e Berishës dhe sulmojnë këdo që përmend fjalën ‘largim’ nga drejtimi i PD të Berishës dhe hapjen rrugë për zgjedhjen e kryetarit të ri demokrat që do të udhëheqë betejën opozitare, Salianji po kërkon pikërisht pikjërisht largimin e Berishës, herë direkt e herë indirekt. Pra po shkel ‘kokën e gjarprit”, dihet çfarë ndodh në këto raste. Po prek Berishën aty ku s’mban fare, dorëzimin e drejtimit të pronës së tij PD, të hipotekuar me ligj e kanun si pronë të familjes!

Nuk dihet kush e nxit Salianjin apo i ‘fryn në vesh’ që të kërkojë ato që kurrë nuk përmenden në PD, shpresojmë të mos ia kërkojnë më këtë gjë, por e udhës do të ishte që ta heqë nga koka atë mendimin për të qënë i pari në PD, qoftë dhe ta ëndërrojë jo më ta shprehë me zë të lartë! Nuk lejohet as ta mendojë, dhe do të ishte më mirë të priste se çfarë hedh Berisha si ‘dhuratë’ për të. Sikurse kanë bërë të gjithë të tjerët, të cilët presin si të mendojë Berisha.

Berisha për Salianjin ishte shumë i qartë, konkret dhe konçiz. Ai në përgjigjie të interesimit të gazetarëve mbi fatin e ‘punësimit’ në politikë të Salianjit pas daljes nga burgu deklaroi se ‘ai është hero në luftën kundër narkoregjimit të Ramës. Do të jetë nënkryetar i Grupit parlamentar të PD”. Berisha i habiti të gjithë ata që e dëgjuan një deklaratë të tillë për pozicionin që do të marrë Salianji pas daljes nga burgu. U duk sikur Berisha e tha pa mendje apo po tallej hapur. E themi këtë sepse Salianji nuk është më deputet dhe s’mund të jetë nënkryetar i grupit të deputetëve pa qënë i zgjedhur. Madje nuk mund të zgjidhet as për pesë vitet e ardhshme. I bie të kandidojë në zgjedhjet e 2033, nëse është ‘gjallë’, politikisht themi. Ndaj shkaktoi habi qëndrimi i Berishës, si pa mandje. Por ama kur nuk i lëviz syri i majtë, i ngrin me një fjalë, tregon se Berisha është tmerrësisht i përqëndruar! Dhe mesazhi ishte i qartë: Salianji për momentin do të jetë, asgjë!

Berisha e ka treguar me kohë e vakt se si sillet ndaj të gjithë atyre që u mbushet mendja se mund të bëjnë kryetarin e PD sa kohë vetë ai është gjallë dhe në krye të PD. Iu mbush mendja Eduard Selamit se ishte kryetar i PD, e nxori zvarrë nga mbledhje e Këshillit Kombëtar në vitin 1995, e dhunoi dhe e dëboi për në SHBA. Iu mbush mendja dhe Lulzim Bashës se ishte kryetar, teksa e përjashtoi Berishën nga PD pas shpalljes ‘non grata’ nga SHBA, dhe e kanë të freskët të gjithë se si Berisha e dëboi nga PD, i mori partinë dhe e nxori nga politika.

Pa llogaritur fatin e atyre që ndër vite kanë dashur ta sfidojnë realisht për postin e kreut të PD. Aq më tepër tani, në moshën 81 vjeçare kur ka hequr picirin për të rimarrë vulën e logon e PD dhe ka hedhur gati 20 milionë dollarë lobime për të qënë kryetar i opozitës, si dhe për të pasur nën hyqëm PD dhe 50 deputetët e dalë nga zgjedhjet e 11 majit të këtij viti!

Besojmë se Salianji, duhet ta ketë kuptuar se duhet të luftojë për numrin dy të PD, me Bardhin me një fjalë, se Flamur Noka nuk lëvizet. Eshtë pjesë e standardit të Berishës për PD ai. Ndërsa ato fotot me të parin e primarëve të Tiranës për kandidat për deputet Hysen Kadiu, por që mbeti jashtë listave më 11 maj, apo mbështetja për deklaratat e Dashnor Sulës dhe të tjerëve që s’janë në linjën e Doktorit, shpresohet të mos kenë rënë në sy për keq te Berisha, por të merren si veprime nën euforinë e daljes në liri, ndryshimit drastik të pamjes dhe mungesës së informacionit se çfarë bëhet në PD realisht!

Përndryshe Salianjin do ta ‘shqyejnë’ në PD me kalimin e ditëve, për keqkutimin e madh të tij, prezantimit të vetes si hero dhe jashtë qelisë dhe si kandidat për postin e kryetarit të PD. Berishës i shërbente vetëm në burg! Tani gjithkush në PD po mendon kohën kur ai të japë urdhër ta ‘shqyejnë’. Politikisht themi. Ndaj, Salianji duhet ta marrë më lehtë këtë punë! T’i shijojë gjërat një nga një, dhe aty ku mundet, pa hyrë në ‘sinoret’ e Berishës. PD është pronë e familjes, e ‘hipotekuar’ madje! Nuk vihet në diskutim më!

Nga Vermoshi vijnë imazhe që për disa janë “tronditëse”: fadroma që shembin ndërtime, zëra që ankohen për “dhunën e shtetit” dhe një opozitë që i del në mbrojtje çdo shkelësi vetëm e vetëm që të godasë qeverinë. Por le të ndalemi një moment dhe të pyesim: Çfarë po ndodh realisht në Vermosh?

Janë shembur disa struktura, bujtina e objekte të tjera, të ndërtuara pa leje në një nga zonat më të bukura dhe të ndjeshme ekologjikisht të Shqipërisë. Sipas deklaratave zyrtare dhe raportimeve mediatike, pjesa më e madhe e këtyre ndërtimeve janë ngritur mbi tokë publike, pa dokumentacion, dhe pa respektuar asnjë procedurë ligjore.

Pra, nuk kemi të bëjmë me ndonjë “dhunë ndaj pronës private”, siç përpiqet ta paraqesë opozita dhe disa zëra në media, por me zbatimin e ligjit në një vend ku për dekada ka sunduar kultura e rrumpallës, e “ma bëj hallall” dhe e “për tanët lejohet gjithçka”.

A janë këta “pronarë” të tokës? Apo janë pushtues?

Një pjesë e këtyre bizneseve nuk kanë as titull pronësie, as leje ndërtimi, dhe shumë pak respekt për hapësirat publike. Kanë ngritur bujtina dhe struktura në natyrë, pranë lumenjve, në troje publike që i përkasin të gjithëve, por i trajtojnë sikur t’u jenë lënë trashëgimi.

Kjo është pikërisht ajo çka na ka sjellë këtu: një shoqëri që e sheh shtetin si armik kur ky i zbaton ligjin, por e do “shtetin mik” kur mbyll sytë dhe lë rrugë të lirë për shkelje. Pse opozita ka zgjedhur të mbrojë rrumpallën?

Në vend që të mbajë një qëndrim parimor dhe të kërkojë zbatim të barabartë të ligjit për të gjithë, opozita zgjedh të bëjë politikë me çdo rast ku shteti tenton të vendosë rregull. Edhe kur bëhet fjalë për hapësira të mbrojtura, për pronë publike dhe për ndërtim pa leje — që në çdo shtet normal do të konsideroheshin shkelje të rënda — ajo ngre zërin në emër të “të përndjekurve nga qeveria”.

Kjo nuk është mbrojtje e qytetarit. Është mbrojtje e rrëmujës. Sepse në rrëmujë ka pazar, ka hapësirë për abuzim, ka terren për klientelizëm. Dhe këtu qëndron ironia më e madhe: opozita që predikon “shtetin ligjor” sillet si aleate e çdo antishteti sa herë që ligji preket me dorë.

Nëse duam shtet, duhet ta duam edhe kur nuk na pëlqen

Askush nuk thotë që shteti është i përsosur. As që Edi Rama është i pagabueshëm. Por është e patolerueshme që zbatimi i ligjit të quhet “sulm” dhe të përdoret si armë politike.

Pastrimi i territorit publik nga ndërtime pa leje nuk është dhunë. Është domosdoshmëri. Është një hap drejt qytetërimit. Nuk mund të kërkosh turizëm elitar, natyrë të mbrojtur dhe zhvillim të qëndrueshëm, ndërkohë që toleron çdo shkelës të ligjit që ndërton ku t’i teket, pa asnjë kriter. Kjo nuk është luftë ndaj njerëzve, por luftë ndaj mentalitetit të uzurpatorit. Ndaj duhet mbështetur, jo sulmuar./e.t

Eduard Zaloshnja

Pasi fitoi mandatin e tij të parë kryeministror (më 2013), Rama shpalli programin e rilindjes urbane, që kishte dy komponentë: 1. Rregullimin dhe zbukurimin e qendrave të qyteteve; 2. Spastrimin e trotuareve nga tavolinat/tezgat/tendat/çadrat/strukturat/kioskat pa leje apo me leje abuzive. Dhe pasi trotuaret u spastruan dhe qendrat urbane u zbukuruan, u përcaktuan kritere strikte se ku dhe sa përqind të trotuareve mund të ziheshin nga bizneset në buzë të tyre.

Vijmë në vitin 2025. Pasi fitoi mandatin e tij të katërt kryeministror rradhazi, Rama konstatioi se trotuaret ishin zaptuar përsëri nga tavolinat/tezgat/tendat/çadrat/strukturat/kioskat pa leje apo me leje abuzive. Dhe duke filluar nga Lungomarja e tij e dashur e Vlorës, ai urdhëroi një aksion spastrimi të ngjashëm me atë të dikurshmin.

Duke e kuptuar që kriteret strikte se ku dhe sa përqind të trotuareve mund të ziheshin nga bizneset në buzë të tyre nuk ishin zbatuar nga zyrtarët lokalë të bashkive, Rama “kërkoi” dorheqjen masive të tyre, dhe ata iu bindën “kërkesës” së tij. Ndërkohë, ai ka deklaruar se në shtator do të miratohet një paketë e re ligjore territoriale në Kuvend, e cila do të përcaktojë në mënyrë edhe më strikte se deri më sot kriteret e administrimit të territorit.

Rama ka dhënë pak detaje rreth paketës së re ligjore territoriale që do të miratohet në shtator. Por pyetja që natyrshëm mund të shtrohet është: A nuk duhej pritur miratimi i paketës së re ligjore territoriale në shtator, që pastaj të fillonte spastrimi i trotuareve nga tavolinat/tezgat/tendat/çadrat/strukturat/kioskat pa leje apo me leje abusive?

Për më tepër, në shtator përfundon edhe sezoni veror, që përbën pikun e turizmit të huaj e të brendshëm në Shqipëri…

 

Nga Shpëtim Luku

Në historinë politike shqiptare ka disa veprime që për nga absurditeti dhe pasoja, do të mbeten gjatë në kujtesën kolektive. Një prej tyre është ai i opozitës së para dy legjislaturave, kur nën drejtimin e Lulzim Bashës, u ndërmor akti ekstrem i djegies së mandateve. Të gjithë e kujtojmë, një vendim i marrë nën flamurin e “radikalizimit të opozitës” që përfundoi si një akt vetëshkatërrues. Sepse, në demokraci, vendet bosh në parlament nuk qëndrojnë bosh. Ato plotësohen, dhe ashtu ndodhi: u mbushën nga një listë me emra që nuk i njihte askush, e që e rrënuan më tej imazhin e opozitës. E që, në fund të fundit, e zgjatën jetën parlamentare pa asnjë ndalim, madje me pak më shumë “show” sesa më parë.

Për këtë arsye, mendon kushdo, ky precedent do duhej të shërbente si mësim për çdokënd që aspiron të hyjë në politikë. Por ja që Adriatik Lapaj, që prej kohësh ka zgjedhur të fluturojë mbi re populizmi e euforie, vendosi të përsërisë të njëjtën gabim në formë tjetër: deklaroi se, nëse koalicioni i tij merr vetëm një mandat, ai nuk do ta marrë atë! Një gjest që i ngjan më shumë një “dileme etike imagjinare” sesa një strategjie politike të menduar mirë.

Deri këtu gjithçka mund të përtypej si një lapsus emocional, i justifikueshëm me pasionin e fushatës dhe me ndonjë falje të përtypur më pas. Por situata bëhet më interesante kur përballë këtij qëndrimi del një person nga fundi i listës, një punonjës ndërtimi, i cili nis të bëjë llogaritë: më mirë të më lodhet shpatulla në skelë apo të bëhem ligjvënës dhe të siguroj një të ardhme më të qetë, me status deputeti e pension të garantuar?
Kështu nis skenari që Lapaj nuk e kishte përllogaritur. Sepse, në Shqipëri, nuk është më koha e idealistëve që refuzojnë mandatet. Është koha e pragmatistëve që përfitojnë nga çdo hapësirë që hap sistemi, edhe kur ajo vjen si pasojë e një deklarate të pamatur. E në këtë rast, shanset që ndonjë emër i panjohur, por i etur për jetë më të mirë, të zërë vendin në Kuvend janë më reale sesa fjalët që thuhen për “moral politik”.

Prandaj, nëse dikush do ta pyesë Lapajn se çfarë mendon sot për deklaratën e tij, ndoshta përgjigjja më e sinqertë do ishte: “E thashë në një moment entuziazmi”. Por Shqipëria nuk është më në fazën e eksperimentimit me entuziazëm. Ajo ka paguar shumë për politikën e vendimeve të nxituara. Dhe me sa duket, do të vazhdojë të paguajë, sepse në vend që pësimi të bëhet mësim, historia politike shqiptare preferon ta kthejë gjithçka në rrethanë të përsëritur, ku emrat ndryshojnë, por gabimet mbeten po ato. Por nëse në rastin e parë bëhej fjalë për një lloj tragjedie për ato pasoja negative që i solli politikës dhe shoqërisë shqiptare, në rastin e dytë historia ka tërësisht trajtë komedie.

Nga Andi Bushati Edi Rama nuk po lë rast pa i zhgënjyer idiotët e dobishëm që duan ta mbështesin duke predikuar se Shqipëria jeton ende në një sistem demokratik. Që pas 11 majit, kur është siguruar për një mandat të katërt, ai po shpërfill edhe ruajtjen sipërfaqësore të fasadës së një vendi ku respektohet shteti […]

The post Rama si mallkim i shërbëtorëve të vet appeared first on BoldNews.al.

Nga Leonard Veizi

Duhet të jesh polic që të kuptosh çfarë do të thotë një polic. Dhe jo, kjo nuk është si ato barcaletat me policë që dikur na bënin të qeshnim. Kjo është më shumë si një shfaqje absurde teatri, ku polici flet seriozisht dhe publiku s’mundet më të qeshë nga frika se mos merret zvarrë për “shkelje të Kodit Penal”.

Pa të shohim si qëndron çështja?

Po e them troç që në filllim: përse duhet mbajtur në burg një person që ka bërë parkim të dyfishtë?

Që ta mbash në burg do të thotë t’i hapësh një proces gjyqësor, me prokuror, gjyqtar, sekretare gjyqësore, përkthyes (nëse drejtësia shqiptare është në modë ndërkombëtare), dhe në fund një urdhër ekzekutimi. Dhe gjithë kjo procedurë… për një makinë të parkuar dysh?

Para pa fund.

O Zot, na ruaj nga mendja!

Po pse gjithë kjo? Sepse dikush, ndoshta një baba që po nxirrte fëmijën me temperaturë nga makina, për ta çuar tek mjeku, “paska parkuar dysh”. Një tjetër, me një emergjencë të rastësishme, parkon për pak minuta jashtë rregullit, jo nga qejfi, por nga halli. Natyrisht, parkimi dysh nuk është qëllim në vetvete. Dhe në fund të fundit, në një qytet kaotik si Tirana, ku trotuari është i pushtuar nga tavolina kafenesh dhe tenda, kushdo mund të parkojë gabimisht dysh.

Por shteti shqiptar, në vend që të sillet si një administratë racionale – që vendos një gjobë të mirëfilltë (me gjasë më të lartë se rroga minimale) dhe ia kalon të ardhurat buxhetit – vendos të bëhet pronar burgu për çdo makinë që prek vijat e bardha me një rrotë.

Pra: në vend që të nxjerrë para, futet në borxh, sepse të mbash një njeri në burg nuk është më një koncept ndëshkimi, por një projekt shpenzimesh. Duhet bukë, roje, energji, ujë, sistem sigurie dhe një dyshek ortopedik që të ruash të burgosurin me shpinë drejt. Se ndryshe, ke shkelur të drejtat e njeriut dhe të bie mbi kokë Amnesty International.

Ndërkohë, ai person që mbahet me paratë e mia dhe të tuat, jashtë do ta nxirrte vetë bukën e gojës, do të paguante taksa dhe ndoshta do e kuptonte se parkimi dysh nuk është për t’u përsëritur. Por në burg, jo vetëm që nuk reflekton, por na kushton më shumë sesa na solli ndonjëherë.

Por jo. Drejtori i Policisë së Shtetit, z. Ilir Proda, ka vendosur që parkimi dysh është tashmë një kërcënim për rendin publik dhe lirinë qytetare. Në një deklaratë dramatike për mediat, ai na kujton: “Parkimi i dyfishtë në rrugë nuk do të konsiderohet më si një shkelje e lehtë, por si një bllokim i kalimit që cenon sigurinë dhe lirinë e qytetarëve…”

Njësoj si të thuash: “Parkimi i dyfishtë është arma e re e terrorit urban.”

S’kemi më frikë nga bombat, nga rrjetet e krimit, nga trafiku i drogës. Frikën na e sjell një Golf 4 i bardhë që ka zënë një gjysmë rruge në Kinostudio.

Pastaj futemi në Kodin Penal, neni 293, ku shkruhet: “Pengimi i qarkullimit të mjeteve… dënohet me gjobë ose me burgim deri në tre vjet.”

Tre vjet për një parkim të gabuar?

Në këtë pikë, Shqipëria nuk ka më nevojë për burgje. Mjafton të ngremë pallate me kangjella dhe t’i quajmë “rezidenca penale”. Në vend të administratorit, të ketë roje burgu. Në vend të ashensorit – polici me radio dore.

Në kohën e diktaturës, kishim nene për agjitacion e propagandë, për dëgjim të muzikës së huaj, për një fjalë të gabuar në kafene. Por, me gjithë çmendurinë e atyre kohëve, nuk kishte nen për parkimin dysh.

Nga Artan Shkreli
…
Spanja po ndërton një rrokaqiell (kullë) që kultivon ushqim, prodhon energji dhe pastron ajrin – të gjitha në të njëjtën kohë.

Koncesioni, për të bërë një kullë në Valencia, u dha nga Bashkis veç falë risisë absolute teknologjike që ajo sjell… Kulla nuk do të strehoje vetëm njerëz – por si një organizëm me jetë, merr frymë, rritet dhe pastron.

“Verdetorre” (Kulla e Gjelbër) është rrokaqielli i parë biotektural plotësisht i vetëqëndrueshëm në Evropë, i projektuar për të funksionuar si një organ i gjallë brenda qytetit.

Çdo kat i kullës përmban shtresa kopshtesh hidroponike që prodhojnë fruta, perime dhe bimë aromatike të freskëta – të mjaftueshme për të ushqyer deri në 500 banorë. Panelet diellore të integruara mbulojnë sipërfaqet e jashtme dhe kanalet e erës kanalizojnë rrjedhën e ajrit përmes mikro-turbinave të montuara nëpër mure, duke gjeneruar energji elektrike 24/7.

Por risia e vërtetë qëndron në “lëkurën” e kullë, e cila funksionon si një fasadë e gjallë e bërë nga gypa algash, myshqesh dhe membranash filtruese të ajrit. Kjo guaskë e jashtme poroze përthith në mënyrë aktive CO₂, filtron ndotësit dhe njom ajrin, duke krijuar një membranë atmosfere të pastër dhe të pasur me oksigjen rreth e rrotull kullës.

Kulla mbledh ujin e shiut përmes tendave të pjerrëta të dritareve, e kanalizon atë në rezervuarë nëntokësorë dhe e filtron për t’u pirë dhe natyrisht edhe për ujitje. Ujërat e zeza përpunohen aty, në vend, përmes një bioreaktori nëntokësor që përdor ngarkesa mikrobike për të pastruar dhe ricikluar çdo pikë të lëngëshme.

Brenda, rrjedha natyrale e ajrit, ndriçimi smart dhe kontrolli i klimës me inteligjencë artificiale u lejojnë banorëve të jetojnë në rehati të plotë pa u lidhur kurrë me një rrjet të jashtëm. Çdo apartament ka panelin e vet të energjisë dhe regjistrin e vjeljes së ushqimit.

Bën entuziast… se është më shumë se ndërtesë. Është një ekosistem i vendosur vertikalisht; pra ëndrra e utopistëve, arkitektura si një mjedis jetese./kb

YLLI PATA – Dy ditë pasi Ervin Saljanji dha atë deklaratën e “fortë” që duhet të kthejmë sytë nga vetja, një tjetër emër i opozitës, ka dalë t’i shkaktojë dhimbje koke Doktorit. Është Vangjel Dule, kryetari i PBDNJ-së, i cili tashmë pa elektorat të tijin, ka tre mandate që del deputet nga listat e Partisë Demkratike.

Asnjë prej kolegëve të Dules nga partitë aleatë, që tashmë janë larguar nga politika, nuk i ka shkuar mendja që të trazohet me problemet e PD-së. E quajnë një çështje të mbyllur, një problem që nuk është i tyri. Pasi në fund të fundit, është një “punë familjare” e Sali Berishës, partia, së bashku me të gjithë njerëzit që ai komandon.

Por Vangjel Dule, del në një ditë të keqe, një nga më të rëndat për aleatin e tij të madh dhe i vë gishtin në plagë. Duke mos bërë ndonjë deklaratë para militantëve të mërzitur të OMONIA-s apo PBDNJ-së, në ndonjë kënd “minoritar” të jugut, por në selinë qëndrore të partisë së tij. Për ta formalizuar edhe më shumë qëndrimin.

“Opozita në çdo rast duhet ta kthejmë gishtin nga vetja, edhe në rast fitoreje duhet ta drejtonte gishtin nga vetja. Çdo politikan duhet ta bëjë, çdo formacion politik dhe në mënyrë të përditshme”, tha Dule sot në një konferencë.

Kreu i PBDNJ-së, që pas përfundimit të zgjedhjeve nuk ka zhvilluar asnjë takim me Sali Berishën në publik, apo të ketë pasur ndonjë mbledhjen të koalicionit formal “Shqipëria Madhështore”. Dule, ka dalë deputet nga lista e mbyllur pasi ishte i dyti në listë, pas Bujar Leskajt që është dhe kreu i PD-së për qarkun.

Fjala e Dules sot, nuk se është një zë për ta mbështetur Berishën e tij në përpjekjen e tij për ta mbajtur legjitimitetin dhe t’i ikur “nenit Basha”.

Por për ta kuptuar këtë qëndrim, duhet të shkojmë pak ditë pas 11 majit, kur një koleg i Dules, Fredi Beleri, bëri pak a shumë të njëjtën deklaratë, madje duke përmendur edhe largimin e Berishës.

Ky guxim i tepruar i eksponentëve të PBDNJ-së, nuk ka shpjegim tjetër, veçse një sinjal politik i qartë, që duan t’i japin Sali Berishës, jo nga brenda opozitës. Por nga tjetër hemisferë, përkatësisht qarqet politike që e kanë mbështetur atë këto vite në mënyrë të fuqishme.

Bëhet fjalë për Athinën dhe qarqe të Nea Demokratia, të cilët kanë përdorur arsenalet e saj për të lobuar për kreun aktual të PD-së.

Qoftë në Europë, e posaçërisht në SHBA, ku qarqet greke kanë një lidhje të rëndësishme politike nëpërmjet lobit greko-amerikan, i cili është mjaft influent atje.

Në mitingun e fundit të PD-së para zgjedhjeve, Berishës ju dhurua një bluzë me numrin 1 dhe me një flamur të Greqisë sipër.

Një mesazh i pastër politik për subjektin ndërkombëtar që po e kujdestaronte në këtë kohë izolimi. Deklarata e Belerit dhe sot e Dules, nuk është gjë tjetër veçse një mesazh nga aleatët për të zbatuar një plan, që ka qarkulluar prej kohësh.

Që Berisha të emëronte kandidat për kryeministër një personazh të indikuar nga qarqet greke, Gjë që siç duket Berisha nuk e pranoi, ngaqë ka pasur droje se mos i marrin pjesë të partisë.

Tani, duket këto qarqe po i kërkojnë haraçin e mos zbatimit të një pakti. Situata është e vështirë për Berishën vetë, pasi nëse i mbyllet edhe dritarja greke, nuk ka ku të shohë oqeanin së paku nga penxherja e të bëjë plane për më pas.

Gjithsesi ajo që bënë Dule e Beleri, nuk është gjë tjetër veçse dialektikë politike. Edhe pse PD mund të ketë humbur elektorat nga aleanca me këtë çift politik, ka arritur një akses në sallone, i cili e nxori sadopak nga izolimi i rëndë që kishte para 2023-shit.

Është normale që të bëhet një politikë e tillë, ku palët ndërveprojnë, por problem mbetet fakti se i vetmi fraksion që është me peshë në opozitën e krahut të PD-së, duket se është fraksioni grek. i cili siç duket ka edhe plane për të gjetur hapësirën e tij në kozmosin opozitar kundër Edi Ramës. Të cilin vazhdojnë ta konsiderojnë armikun që duhet larguar. m.p.

Nga Alexander Hurst*

Gjelbërimi, hija dhe pishinat nuk do ta zgjidhin krizën klimatike – por po bëhen gjithnjë e më jetike.

Tre vite më parë, kur isha për herë të parë në Zyrih, kalova mbi një urë mbi lumin Limmat dhe pashë njerëz që lundronin me goma të fryra në rrjedhë të lumit, duke u kthyer në shtëpi nga puna – disa mbanin edhe birra në dorë. Limmati është aq i pastër, sa të josh jo vetëm të hidheshe në të, por edhe të pije prej tij.

Kanali Saint-Martin në Paris nuk më ka ngjallur kurrë ndjenja të tilla – por teksa javën e kaluar temperatura arriti 38°C, doja të mbyllja sytë, të imagjinoja se isha në Limmat… dhe të hidhesha. Të tjerët nuk ngurronin: ishte një radhë njerëzish që hipnin mbi një nga urat e këmbësorëve për të bërë kërcime, zhytje, apo për t’u hedhur me bark në ujë.

Teksa kriza klimatike po na shfaqet gjithnjë e më hapur me pasoja të drejtpërdrejta, qytetet gjatë valëve të të nxehtit po shndërrohen në një lloj “pike zero”. Nuk është sekret që Parisi ka pak hapësira të gjelbra dhe pemë – renditet i fundit në indeksin “Green View” të MIT. Javën e kaluar, në veçanti, ndjeva mall për gjelbërimin e Parc Montsouris, dhe për burimin e tij të ujit me gaz, publik e falas (një nga 17 të tillë në gjithë qytetin).

Kur trotuaret digjen dhe djersa rrjedh, si mund të krijojmë më shumë gjelbërim dhe rrugë të tolerueshme në një qytet të dendur e të nxehtë, ku shumë banesa nuk janë aspak të përshtatshme për verat gjithnjë e më përvëluese?

Një Paris që ngjyroset me të gjelbër

Përgjigjja duket të jetë: shfrytëzo çdo hapësirë, sado e vogël, për bimësi dhe qetësim trafiku. Një mur i gjelbër pranë metrosë Sentier; shkurre, lule dhe barishte në vend të parkimeve në Rue de Sully; rrugë të shndërruara në zona këmbësorësh si Rue Charles Moureu në rrethin e 13-të – dhe dhjetëra të tjera që do të vijnë.

Para bashkisë së Parisit po rritet një “pyll urban”, i treti i këtij lloji në kryeqytet, pas mbjelljes së 470 pemëve që zëvendësuan një shesh me beton të përvëluar në Place de Catalogne dhe transformimit të shinat e vjetra të trenit në lagjen e 20-të.

Të dielën, kryebashkiakja Anne Hidalgo inauguroi premtimin e saj të famshëm për ta bërë lumin Seine sërish të notueshëm, për herë të parë pas një shekulli. Mund të quhet një lojë politike, por shumë parizianë mezi po presin të hidhen në ujë.

Këto ndryshime të vogla urbane nuk zëvendësojnë veprimet e mëdha politike, por janë të domosdoshme për ta bërë jetën më të përballueshme në qytet, përballë një të ardhmeje gjithnjë e më të nxehtë.

Transformime lokale që bëjnë ndryshimin

Pranë banesës sime po rikonfigurohet një kryqëzim që përfshin edhe një shesh të vogël. Më parë i gjithë terreni ishte asfalt i zi që përthithte nxehtësinë. Tani, gjysma e sipërfaqes është e mbjellë me bimë, dhe asfalti është zëvendësuar me gurë që reflektojnë dritën. Pamja tashmë është më e bukur, dhe me kalimin e kohës, kur bimët të rriten, ky “ishull nxehtësie” do të kthehet në një vend më të freskët dhe të këndshëm.

Strategjia e Hidalgos nuk ka shpëtuar pa kritika, por nga shndërrimi i brigjeve të Senës në rrugë këmbësorësh, tek rritja e korsive të biçikletave, ndryshimi ka qenë i shpejtë dhe i ndjeshëm.

Sipas Luc Berman, nga rrjeti “Le réseau vélo et marche”, numri i udhëtimeve me biçikletë në Paris ka kaluar nga 2% në 12% në 10 vitet e fundit, ndërsa përdorimi i makinës ka rënë nga 12% në vetëm 4%. “Nuk ka qytet tjetër të këtij përmasi që të ketë ndryshuar kaq shpejt,” thotë ai. “Është një shembull i guximit politik në nivel lokal.”

Pas karantinës nga COVID-i, qyteti vendosi barriera konkrete për biçikletat dhe lejoi që restorantet të zgjateshin në rrugë. Masat e përkohshme janë kthyer në infrastrukturë të përhershme, me kërkesë të qëndrueshme nga publiku.

A mjafton?

Edhe me të gjitha këto përpjekje, nxehtësia është gjithnjë sfiduese. Dhoma ime e gjumit nuk merr diell direkt, por gjatë valës së fundit të të nxehtit, të flesh natën ishte sërish e vështirë. Marine Le Pen dhe e djathta ekstreme po përpiqen të kthejnë ajrin e kondicionuar në një flamur elektoral, duke e bërë atë “të detyrueshëm”, ndërkohë që kundërshtojnë zgjidhjet e vërteta për krizën në kuadër të Bashkimit Evropian.

Shtëpitë e kujdesit për të moshuarit, shkollat, metrotë dhe rrjeti energjetik – ndonëse i fuqizuar nga energjia bërthamore – kanë nevojë për ajër të kondicionuar, dhe partitë e tjera do të ishte e pamatur të linin këtë çështje në duart e ekstremit të djathtë. Por në pallatet e vjetra pariziane të shekullit XIX, është e qartë se kondicionerët nuk do të na shpëtojnë të gjithëve.

Kjo është e ardhmja jonë

Për momentin, nxehtësia ekstreme është ende e përkohshme – një javë këtu, një javë atje, me net pa gjumë dhe djersë – por do të përkeqësohet. David Suzuki, zoolog kanadez dhe aktivist për klimën, së fundmi deklaroi: “Është tepër vonë” për ta zgjidhur plotësisht krizën. Duhet të bëjmë gjithçka që mundemi, sa më shpejt që të jetë e mundur, për të ndalur çdo fraksion të ngrohjes së mëtejshme. Por dëmi është bërë, dhe ne po e ndjejmë tashmë.

Gjithçka që qytetet mund të bëjnë, është të përshtaten. Disa do ta bëjnë më mirë se të tjerët. Dhe nëse kjo ju bën të thoni “uf” – mos u shqetësoni, është nxehtësia që flet.

*Alexander Hurst është kolumnist i Guardian për Evropën/ Përgatiti: L.Veizi