Nga Gazeta Si- Pas ultimatumit të kryeministrit Edi Rama për largimin e drejtorëve të Bashkive në disa qarqe dhe kryetarëve të Njësive Administrative në vend, kanë filluar sot edhe lëvizjet e para.

Në qarkun e Elbasanit, drejtuesit e Njësive Administrative si dhe përgjegjësit e disa funksioneve firmosën dorëheqjet pas një mbledhjeje të mbajtur në bashkinë e Elbasanit.

Janë 18 administratorë, 12 fshat dhe 6 në qytet. Gjithashtu në Bashkinë e Elbasanit janë dorëhequr dy drejtorë te shërbimeve publike dhe përgjegjësit në varësi te tyre.

Në Kukës, 14 drejtuesit e Njësive Administrative të këtij qarku, u shkarkuan bashkë me dy nënkryetarët e bashkisë Agron Nuredinaj dhe Vladimir Spahiu.

Ndërsa në Korçë, 6 kryetarët e Njësive Administrative në varësi të kësaj bashkie, kanë dorëzuar dorëheqjet pranë kryebashkiakut Sotiraq Filo.

Zëvendëskryeministrja Belinda Balluku, zhvilloi një takim me drejtorët e Bashkisë Lushnjë, në ambjentet e këtij institucioni.

Si drejtuese politike e qarkut Fier, duke marrë për bazë ultimatumin e kreut të qeverisë, Edi Rama, për reformimin dhe rritjen e performancës së pushteti vendor në vend, Balluku u ka kërkuar dorëheqjen 13 drejtorëve të kësaj bashkie

Pasditen e kësaj të hëne, të gjithë administratorët e njësive administrative në Bashkinë Shkodër kanë paraqitur dorëheqjen nga pozicionet e tyre pranë institucionit të Bashkisë.

Kreu i qeverisë ka urdhëruar “pastrim” të stafit të administratës dhe ristrukturim duke u hapur rrugë emërimeve të reja.

The post Pas urdhrit të Ramës, nisin dorëheqjet dhe shkarkimet e drejtorëve të Bashkive dhe krerëve të Njësive Administrative appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në qytetin e Vlorës, ku një e re, 17 vjeç është dërguar në spital nga familjarët, në gjendje të rëndë, pasi ka pësuar plagë të shkaktuara nga armë zjarri.

Sipas informacioneve paraprake të policisë, e reja dyshohet se është vetëplagosur me pistoletë në shtëpinë e saj.

The post Vlorë/ 17-vjeçarja vetëplagoset me pistoletë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Një pallat pa leje është sekuestruar ditën e sotme në Vlorë dhe sipas Kryeinspektores së IKMT-së Dallëndyshe Bici, ndërtesa do t’i kalojë shtetit.

Kreu i qeverisë Edi Rama në një postim në Facebook shprehet se këtë fat do të kenë të gjitha objektet me shkelje të lejes së ndërtimit, të cilat sipas rastit e nevojës do të shemben apo konfiskohen nga shteti për funksione publike.

“Së shpejti do të miratohet reforma e re e kontrollit mbi territorin, me masa të reja shtrënguese dhe përgjegjësi administrative e penale edhe për “symbyllurit” që paguhen me taksat e shqiptarëve, si inspektorë e shefa bashkie, punonjës e shefa policie dhe me radhë, – tha Rama. – Shqipëria 2030 në BE kërkon fundin e këtyre fenomeneve, ndërsa 99% e qytetarëve që respektojnë ligjin, meritojnë hapësira publike të pacënueshme më nga askush”, – shkruan Rama.

Paralajmërimin e Ramës e konfirmon Bici, e cila tha se pallati në fjalë do t’i kalojë shtetit për t’u përdorur në funksion të interesit publik. Drejtoresha e IKMT gjithashtu nënvizoi se fatin e ngjashëm do ta kenë edhe objekte të tjera, të ndërtuara në shkelje të ligjit në mbarë territorin e vendit.

“Në vazhdën e kontrolleve, ashtu siç ka ndodhur edhe me objekte të tjera më parë, ky objekt do të konfiskohet dhe do t’i kalojë shtetit për interes publik. Jam këtu për t’ju bërë me dije se të njëjtin fat do të kenë të gjitha ato objekte që rezultojnë me leje ndërtimi, por që kanë ndërtuar në shkelje brutale të lejes së ndërtimit duke cenuar interesin publik dhe pronën e përbashkët. IKMT do të vijojë punën në të gjithë territorin e Shqipërisë për të inspektuar objektet me apo pa leje ndërtimi, me qëllimin që të garantojmë respektimin e ligjit, sigurinë e komunitetit dhe interesin publik”, shprehet Bici.

The post Sekuestrohet pallati pa leje në Vlorë, Rama: I kalon shtetit! Këtë fat do kenë të gjitha objektet në shkelje appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Për sa kohë EUR/USD do të tregtohet mbi vlerën 1.168 trenda e fillim javës do të jetë rritëse me target 1.175. Tregtimi nën vlerën 1.168 do të ndiqej nga rënie e mëtejshme drejt suportit 1.16.

Për sa kohë GBP/USD do të tregtohet nën vlerën 1.352 trenda do të vazhdojë të jetë negative me target 1.337. Tregtimi mbi vlerën 1.352 hap rrugën për avanvim të mëtejshëm me objektiv 1.356.

Për sa kohë DOW JONES do të tregtohet mbi vlerën 44160 trenda do të jetë pozitive me target 45900. Tregtmi nën vlerën 44160 hap rrugën për testimin e suportit 43900.

Për sa kohë CRUDE OIL do të tregtohet mbi vlerën 68.3 trenda do të jetë pozitive me objektiv 71. Tregtimi nën vlerën 68.3 do të shoqërohet me rënje të mëtejshme drejt suportit 67.65.

Për sa kohë BTC/USD do të tregtohet mbi vlerën 118600 trenda do të mbetet pozitive me target 120250. Tregtimi nën vlerën 118600 do të ndiqej nga tentativa e testimit të suportit 116900.

The post Parashikimi i ‘SI’ për bursat gjatë javës: Rriten Euro dhe nafta appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Mbyllja e përkohshme e TikTok nuk solli efekt në uljen e dhunës apo përmirësimin e shëndetit mendor të të rinjve. Në këtë përfundim del Qëndresa Qytetare në raportin e fundit.

Sipas autores Ritvana Hajdari, të dhënat tregojnë se përdorimi i TikTok vazhdoi edhe gjatë periudhës së mbylljes.

Nga 304 pjesmarrës në pyetësorin e Organizatës, 56.6% e të anketuarve thanë se e kanë përdorur platformën njësoj si më parë, duke përdorur VPN. Të anketuarit, të cilit ishin të moshave nga 14 deri në 30 vjec, gjithashtu e cilësuan mbylljen e TikTok si një hap jo efektiv.

“Të dhënat tregojnë se për më shumë se gjysmën e të anketuarve (52.6%), mbyllja e TikTok nuk solli asnjë ndryshim në përditshmërinë apo gjendjen e tyre. Nga ana tjetër, një përqindje jo e vogël ka raportuar ndikime emocionale ose sociale, 24% thonë se kanë kaluar më shumë kohë në platforma të tjera, gjë që tregon zhvendosje të aktivitetit online, jo reduktim”, thuhet në raport.

Gjithashtu, shumica e të rinjve nuk e perceptojnë mbylljen e TikTok si një masë efektive për reduktimin e dhunës.

59.2% e të anketuarve mendojnë se mbyllja nuk ka pasur ndikim, ndërsa vetëm 10.9% besojnë se ka ndikuar pozitivisht në uljen e dhunës. Ndërkohë, një pjesë më e vogël (6.3%) shprehen se mbyllja e ka përkeqësuar situatën.

Një ndër treguesit më alarmantë është rritja e dhunës me dashje. Nga 940 raste në 2023, kjo shifër u rrit në 1,023 në 2024 dhe në vetëm katër muaj të vitit 2025 janë regjistruar 445 raste, me një projeksion vjetor rreth 1,335 raste, një rritje drastike me mbi 41% krahasuar me vitin 2023.

Në pyetësor, 78.9% e të rinjve raportojnë se kanë qenë të ekspozuar ndaj përmbajtjes së dhunshme në TikTok, ndërsa 68.8% identifikojnë bullizmin dhe fyerjet si përmbajtjen më të zakonshme.

“Megjithatë, mbyllja e platformës nuk e ka ndalur këtë ekspozim kur 56% e të rinjve deklarojnë se e përdorin ende TikTok-un, përmes VPN apo mënyrave të tjera, duke treguar se ndërhyrja institucionale nuk ka qenë as funksionale, as e qëndrueshme”, thuhet në raport.

The post Raporti: Mbyllja e TikTok nuk e uli dhunën tek të rinjtë appeared first on Gazeta Si.

“Putin thotë fjalë të mira, e më pas bombardon gjithçka në mbrëmje. Por kjo është problem dhe mua nuk më pëlqen”. Presidenti amerikan Donald Trump e ka kuptuar se të negociosh me Putinin për fundin e luftës, është mision i pamundur.

Teksa bën një konstatim të tillë, ai njofton se do t’i dërgojë Ukrainës armatime shumë të sofistikuara, përfshirë sistemet e mbrojtjes raketore Patriot, të cilat siç thotë janë të nevojshme për të mbrojtur vendin në vazhdën e bombardimeve ruse.

Trump nuk e përcaktoi numrin e sistemeve Patriot që planifikon të dërgojë në Ukrainë, por tha se Shtetet e Bashkuara do të rimbursoheshin 100% për koston e tyre nga BE.

“Do të takohem me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO, por ne në thelb do t’u dërgojmë atyre pajisje të ndryshme ushtarake shumë të sofistikuara. Ata do të na paguajnë 100% për to”, tha Trump.

Plani përfshin blerje të armëve amerikane nga vendet europiane, të cilat do të shpërndahen më pas përmes NATO-s.

Për këtë çështje ndodhet sot në Uashington sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, që do të takohet me Trump dhe zyrtarë të tjerë të lartë për të përcaktuar detajet. Gjithashtu, në kryeqytetin amerikan ndodhet edhe ministri i Jashtëm italian, Antonio Tajani, për takime institucionale.

Këto zhvillime vijnë ndërsa Trump pritet të shpallë masa të reja ndaj Rusisë, që mund të përfshijnë sanksione të zgjeruara dhe ndihma shtesë për Ukrainën. Sipas tij, presidenti rus Putin nuk ka interes për negociata armëpushimi dhe synon fitoren ushtarake, duke injoruar edhe propozimet e mëparshme të Uashingtonit.

Përballë kësaj situate, Europa pritet të luajë rol kyç jo vetëm në mbështetjen ushtarake të Kievit, por edhe në ndarjen e kostove që SHBA-të refuzojnë të mbulojnë.

The post ‘Putin flet mirë, por pastaj bombardon’! Trump: Raketa ‘Patriot’ në Ukrainë, faturat i paguan BE appeared first on Gazeta Si.

Bashkimi Europian ka përgatitur tashmë një listë tarifash me vlerë 21 miliardë euro për produktet amerikane nëse të dyja palët nuk arrijnë një marrëveshje tregtare, tha Ministri i Jashtëm italian, Antonio Tajani.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka kërcënuar të vendosë tarifa prej 30% për importet nga Meksika dhe BE-ja nga 1 gushti, pasi javë të tëra negociatash me partnerët kryesorë tregtarë të SHBA-së nuk arritën të arrinin një marrëveshje gjithëpërfshirëse.

Tajani i tha gjithashtu gazetës Il Messaggero se, për të ndihmuar ekonominë e eurozonës, Banka Qendrore Europiane duhet të marrë në konsideratë një program të ri “lehtësimi sasior” me blerje obligacionesh dhe më shumë ulje të normave të interesit.

The post Trump kërcënoi BE-në me tarifë 30%, Italia: Taksa 21 mld euro për produktet amerikane appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Në mbledhjen me deputetët dhe drejtuesit e bashkisë së Tiranës, kryeministri Edi Rama ka komentuar aksionin për prishjen e ndërtimeve pa leje në Theth, duke u shprehur se në këtë zonë turistike situata është më serioze sesa shihet në pamje të parë.

Rama tha se ndërhyrja nuk është drejtuar ndaj “të shkretëve”, por ndaj personave që, sipas tij, kanë pushtuar në mënyrë të paligjshme një zonë të mbrojtur për përfitime ekonomike.

“Dua të ndalem një moment te çështja e Thethit për të adresuar disa këndvështrime që, sipas meje, meritojnë të sqarohen. Këtu nuk bëhet fjalë për disa njerëz të shkretë, që kanë hequr bukën e gojës për të ndërtuar. Në shumë prej rasteve, nuk kemi të bëjmë as me banorë të zonës”, tha Rama.

Rama tha se Policia po merret me hetimin e asaj që “është një pushtim kriminal i qendrës së Thethit, që është zemra dhe kartolina e njohur e këtij fshati turistik. Janë ndërtuar objekte që nuk janë për të futur kokën, por për qëllime fitimi”.

Kryeministri foli edhe për të ardhmen e Thethit, duke mohuar se aty do të ndërtohen resorte.

Kryeministri e ka hedhur poshtë kategorikisht këtë teori, duke theksuar se nuk do të lejohen ndërtime apo resorte turistike.

“Aty nuk bëhet fjalë për të lejuar ndërtime dhe për të bërë resorte turistike. Është jashtë çdo lloj opsioni”, tha Rama.

The post Aksioni i IKMT, Rama: Do hetojmë pushtimin kriminal të Thethit appeared first on Gazeta Si.

Kjo javë do të ketë mot të paqëndrueshëm, ku nuk do të mungojnë as temperaturat 40 gradë e as reshjet e shiut.

Duke filluar nga mesdita e sotme deri të shtunën temperaturat do të arrijnë nga 39-40 gradë celsius por mëngjeset dhe mbrëmjet do të jenë të freskëta.

Temperaturat më të larta do jenë të mërkurën në qytete si Berat, Elbasan dhe Shkodër ndërsa nesër priten reshje të pakta në lindje dhe të premten do kemi reshje në veri.

The post Java shoqërohet me reshje dhe temperatura 40 gradë appeared first on Gazeta Si.

Një studim i ri ka zbuluar se nxehtësia ekstreme ul rendimentet e qumështit, dhe madje edhe ftohja me teknologji të lartë nuk mund ta zgjidhë plotësisht problemin.

Një ditë e vetme me nxehtësi ekstreme mund të ulë prodhimin e qumështit me 10 për qind. Dhe nuk ndalet këtu, pasi efektet e stresit të nxehtësisë te lopët e qumështit mund të zgjasin për më shumë se një javë.

Ky është zbulimi nga një vlerësim gjithëpërfshirës se si rritja e temperaturave globale ndikon në bagëti, botuar këtë javë në Science Advances.

Hulumtuesit u përqendruan në Izrael, i konsideruar si një nga vendet më inovative në botë për prodhimin e qumështit për shkak të prodhimit të lartë të qumështit për lopë dhe përdorimit të teknologjive të përparuara. Edhe atje, përdorimi i përhapur i ventilatorëve dhe sistemeve të spërkatjes me ujë zbuti vetëm gjysmën e humbjeve, dhe më pak në ditët më të nxehta.

“Edhe fermat më të teknologjisë së lartë dhe me burime të mira po zbatojnë strategji adaptimi që mund të jenë të pamjaftueshme për t’u përputhur me ndryshimet klimatike”, tha bashkautori Eyal Frank në një deklaratë

Çfarë u ndodh lopëve gjatë nxehtësisë së lartë?

Ekipi i kërkimit gjurmoi më shumë se 130,000 lopë gjatë 12 viteve, duke përdorur të dhëna të hollësishme të motit dhe studime të fermave. Pragu për stresin e nxehtësisë u bë shpejt i qartë. Kur temperaturat tejkalojnë 26°C, rendimentet e qumështit fillojnë të bien ndjeshëm.

Ndërsa pothuajse të gjitha fermat në studim kishin investuar në një formë ftohjeje, sistemet rezultuan vetëm pjesërisht efektive. Në një temperaturë të lagësht prej 20°C, ftohja i uli humbjet në gjysmë. Në 24°C, kjo shifër ra në 40 për qind.

Humbjet globale dhe ndikimet e pabarabarta

Duke përdorur të dhënat izraelite si pikë referimi, studiuesit modeluan humbjet e ardhshme në 10 vendet kryesore prodhuese të qumështit në botë.

Pa ftohje, rendimentet mesatare ditore të qumështit mund të bien me 4 për qind deri në mesin e shekullit të 21-të. Por India, Pakistani dhe Brazili pritet të shohin rënie më të mëdha.

Për fermerët dhe prodhuesit me të ardhura të ulëta në klimat e nxehta, kostot e përshtatjes mund të jenë të papërballueshme.

“Përshtatja është e kushtueshme dhe fermerët duhet të balancojnë me kujdes përfitimet që marrin kundrejt kostove. Kjo është arsyeja pse shohim disa investime në masat e ftohjes, por jo një izolim të plotë të lopëve nga mjedisi i tyre, gjë që do të ishte shumë e kushtueshme për t’u zbatuar”, thotë Ayal Kimhi, profesor i asociuar në Universitetin e Jerusalemit.

Dhe vetë qumështi nuk është shqetësimi i vetëm. Stresi nga nxehtësia ndikon në mirëqenien dhe sjelljen e kafshëve në disa mënyra, nga modelet e pjellorisë deri te aftësia e tyre për të mbijetuar.

Fermerët janë tashmë në vijën e parë.

Moti ekstrem nuk është më një kërcënim i largët për fermerët. Në të gjithë botën, prodhuesit tashmë po luftojnë përmbytje më të shpeshta, valë të nxehta dhe reshje të paparashikueshme.

Në Europë, fermerët ruralë kanë shprehur mbështetje për politikat e gjelbra, duke përmendur ndikimin që kanë parë në rendimentet e të korrave dhe jetën e tyre të përditshme. Disa e kanë përshkruar veten si “të parët e prekur” nga ndryshimet klimatike.

Çrregullimet e lidhura me klimën kanë vënë gjithashtu në rrezik disa nga kulturat e preferuara të Europës, duke përfshirë kakaon, kafenë dhe grurin. Edhe bananet, një element kryesor i kuzhinës globale, janë nën presion, pasi përmbytjet, nxehtësia dhe tokat e degraduara tkurrin rajonet e përshtatshme për kultivim.

Qumështi mund të jetë i radhës.

Edhe pse lopët janë veçanërisht të ndjeshme ndaj nxehtësisë, shumica e vendeve nuk po përgatiten në mënyrë të mjaftueshme për humbjet e bagëtive ose nuk po mbështesin fermerët më në rrezik, sipas autorëve të studimit.

Ata paralajmërojnë se prodhimi i qumështit për të ardhmen do të varet jo vetëm nga sisteme më të mira ftohjeje, por edhe nga reforma më të gjera, nga mirëqenia e përmirësuar e kafshëve deri te mbështetja e politikave që i ndihmon fermerët në rajonet e nxehta dhe me të ardhura të ulëta të përshtaten.

“Politikëbërësit duhet të shqyrtojnë më shumë strategji jo vetëm për të ftohur lopët, por edhe për të zvogëluar faktorët stresues, si mbyllja dhe ndarja e viçave”, thotë autorja kryesore Claire Palandri.

“Ndryshimi klimatik do të ketë ndikime të gjera në atë që hamë dhe pimë”, tha Frank. “Përfshirë atë gotë të ftohtë qumështi.”

The post Studimi: Ndryshimet klimatike po stresojnë lopët, nuk bëjnë më qumësht appeared first on Gazeta Si.

Ish-ambasadori gjerman në Shqipëri, Werner Daum, ka ndërruar jetë në Shqipëri, vendin që e kishte në zemër dhe që e deshi thellësisht. Diplomati gjerman u nda nga jeta në moshën 82-vjeçare, ndërsa ndodhej në vendin tonë prej disa ditësh.

Sipas burimeve, ai u gjet i pajetë në dhomën e tij të hotelit, ndërsa kishte marrë pjesë pak ditë më parë në ceremoninë e inaugurimit të shtatores së dëshmorit të demokracisë, Josif Budo, në Kavajë.

Werner Daum shërbeu si ambasador i Gjermanisë në Tiranë nga viti 1987 deri në 1990, në një periudhë vendimtare për të ardhmen e vendit. Gjatë kësaj kohe, ai tregoi një guxim të jashtëzakonshëm, duke hapur dyert e ambasadës gjermane për shqiptarët që kërkonin arratisjen nga regjimi komunist, një veprim që e bëri në kundërshtim të plotë me udhëzimet zyrtare të qeverisë së tij.

Në një intervistë të mëvonshme, Daum rrëfeu se e kishte marrë këtë vendim me vetëdije të plotë, pasi e kuptonte që një eksod masiv i shqiptarëve do të përshpejtonte rënien e diktaturës.

The post Hapi dyert e Ambasadës gjatë komunizmit, ndahet nga jeta ish-ambasadori gjerman Werner Daum appeared first on Gazeta Si.

Gjykata e Posaçme la në fuqi masat e arrestit në burg për 7 personat e arrestuar në kuadër një operacioni për goditjen e një grupi të strukturuar kriminal të trafikimit të tonaletave me kokainë, nga vendet e Amerikës Latine drejt vendeve të Bashkimit Europian.

Mes të dyshuarve është edhe ish-drejtuesi i policisë Erjon Dani, që akuzohet se ka nxjerrë të dhëna nga sistemi TIMS duke ua vënë në dispozicion anëtarëve të grupit kriminal.

Sipas SPAK, këta persona janë përgjegjës për trafikimin e rreth 3.8 ton kokainë, ndërsa janë të dyshuar edhe për disa raste të korrupsionit të zyrtarëve të drejtësisë.

Gjatë operacionit SPAK ushtroi 12 kontrolle banesash, automjetesh, dhe personash, ku sekuestroi 5 makina, 39 mijë Euro, 8 telefona celularë, kokainë, armë, dokumente etj.

The post Operacioni i SPAK, lihen në burg 7 të arrestuarit për trafik ndërkombëtar droge appeared first on Gazeta Si.

Hunda luan një rol të fuqishëm në mbrojtjen tonë nga sëmundjet dhe vetëm ngjyra e saj mund të ofrojë njohuri për atë që po ndodh në trupin tonë.

Në Greqinë e Lashtë, hunda mendohej të ishte një nga katër lëngjet trupore përgjegjëse për balancimin e shëndetit dhe personalitetit të njeriut.

Megjithëse askush nuk e pëlqen një hundë që rrjedh ose stërkalat gjatë një teshtitjeje, mukusi në kanalet tona të hundës është padyshim një nga mrekullitë e trupit të njeriut. Na mbron nga faktorë të jashtëm dhe ka një përbërje unike që mund të zbulojë njohuri të thella mbi atë që po ndodh brenda nesh. Tani shkencëtarët shpresojnë të përmirësojnë fuqitë e hundës për të diagnostikuar dhe trajtuar më mirë gjithçka, nga Covid-19 deri te sëmundjet kronike të mushkërive.

Substanca ngjitëse mbron pjesën e brendshme të hundës sonë, duke hidratuar kanalet nazale dhe duke bllokuar çdo bakter, virus, polen, papastërti, pluhur dhe ndotje që përpiqet të hyjë në trupin tonë përmes rrugëve të frymëmarrjes. I ndihmuar nga qindra qime të vogla, hundët janë një barrierë midis botës së jashtme dhe asaj të brendshme.

Trupi i të rriturve prodhon mbi 100 milimetra mukus hunde gjatë një dite, por fëmijët kanë tendencë të jenë shumë më të ngarkuar se të rriturit sepse trupat e tyre po mësojnë të përballen me ekspozimin ndaj të gjitha molekulave të botës për herë të parë, thotë Daniela Ferreira, profesoreshë e infeksioneve të frymëmarrjes.

Me një shikim të thjeshtë, ngjyra dhe konsistenca e hundës sonë mund të na ndihmojë të kuptojmë pak për atë që po ndodh: hunda mund të jetë si një termometër vizual. Një hundë e lëngshme me mukus të qartë sugjeron se trupi ka të ngjarë të nxjerrë diçka që i irriton sinuset e tij, si poleni ose pluhuri. Mukusi i bardhë do të thotë se një virus mund të ketë hyrë në ambientet e tij, pasi e bardha shkaktohet nga qelizat e bardha të gjakut të thirrura për të luftuar ndërhyrësit. Kur mukusi bëhet më i dendur dhe i verdhë-jeshil, është thjesht shumë qeliza të bardha të vdekura të gjakut që grumbullohen pasi janë mbledhur në numër të madh dhe janë nxjerrë jashtë. Nëse hunda juaj është e kuqërremtë ose rozë, mund të jetë pak e përgjakur: ndoshta e keni fryrë hundën shumë dhe e keni irrituar pjesën e brendshme të saj.

Por shikimi i hundës është vetëm hapi i parë.

Mikrobioma e hundës

Ndërsa mikrobioma e zorrëve, ekosistemi i baktereve, viruseve, kërpudhave dhe mikroorganizmave të tjerë që banojnë në trupin tonë është shumë në ndërgjegjen publike, shkencëtarët mendojnë se mikrobioma në hundën tonë është po aq e rëndësishme. Në fakt, shkencëtarët tani besojnë se është e lidhur ngushtë me shëndetin e njeriut dhe funksionimin e duhur të sistemit imunitar.

Secili ka një mikrobiomë unike të hundës. Ajo ndikohet nga seksi, mosha, vendndodhja, dieta dhe madje edhe nëse përdorni cigare elektronike. Përbërja e mikrobiomës është ajo që e ndihmon atë të mbrohet nga ndërhyrësit, dhe disa nga këto ndërveprime janë delikate. Hulumtimet e vitit 2024, për shembull, zbuluan se nëse bakteret Staphylococcus potencialisht të dëmshme mbijetojnë në hundë dhe infektojnë një person, duke shkaktuar ethe, varet nga mënyra se si bakteret e hundës mbajnë hekurin.

Ferreira po punon për të kuptuar saktësisht se si duket një mikrobiomë e shëndetshme e hundës, në mënyrë që të mund të futet në një sprej nazal të përditshëm për të përmirësuar shëndetin e hundës, si marrja e probiotikëve për shëndetin e zorrëve.

Meqenëse mikrobioma e hundës është e lidhur kaq ngushtë me sistemin imunitar, thotë Ferreira, ekspertët po e studiojnë atë edhe për të përmirësuar mënyrën e forcimit të sistemit imunitar dhe madje për ta bërë atë më të ndjeshëm ndaj vaksinave.

Hulumtimet sugjerojnë se mënyra se si një trup reagon ndaj një vaksine ndryshohet nga lloji i mikrobiomës që ka një person. Studimet mbi vaksinën Covid-19, për shembull, sugjerojnë se ajo ndikoi në mikrobiomën e hundës dhe, nga ana tjetër, mikrobioma ndikoi në efikasitetin e vaksinës.

Ndërsa puna e Ferreirës për të përcaktuar formulën e saktë për mikrobiomën perfekte të hundëve mund të zgjasë disa vjet, në Suedi, shkencëtarët kanë pasur një avantazh duke transplantuar sekrecionet e hundëve e njerëzve të shëndetshëm tek ata që janë të sëmurë me hundë të bllokuar kronikisht dhe ethe, simptoma të përditshme të rinosinuzitit.

Studiuesit u kërkuan 22 të rriturve që të fusin një shiringë të mbushur me sekrecione nga miqtë dhe partnerët e shëndetshëm çdo ditë për pesë ditë. Ata zbuluan se simptomat si kolla dhe dhimbja, për shembull, ranë me pothuajse 40% për deri në tre muaj tek të paktën 16 prej pacientëve.

“Ky ishte një lajm i shkëlqyer për ne dhe askush nuk raportoi ndonjë efekt anësor negativ”, thotë Anders Martensson, konsulent në otorinolaringologji.

Jennifer Mulligan, otorinolaringologe në Universitetin e Floridës, përdor sekrecionet e hundëve për të studiuar njerëzit me rinosinusit kronik dhe polipe nazale, një gjendje që prek rreth 5 deri në 12% të popullsisë globale.

Në vitet e para të karrierës së saj, ajo duhej të nxirrte kirurgjikalisht indet e hundës nga pacientët me rinosinusit, por kjo ishte invazive dhe kufizuese. Tani, hulumtimi i saj ka treguar se hundët mund të jenë një tregues i saktë për të shqyrtuar më nga afër se çfarë po ndodh brenda trupit kur dikush zhvillon rinosinusit.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta Si.

The post Hunda është një termometër vizual që na tregon për shëndetin tonë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Për herë të parë, një skuadër tërësisht shqiptare realizoi zhytjen në liqenin e brendshëm të shpellës “Kusia e Nue Gjonit”, në fshatin Kurbnesh, duke zbuluar lidhjen midis dy liqeneve dhe duke arritur një thellësi deri në 11 metra.

“Moment historik për speleologjinë shqiptare! Për herë të parë, një skuadër tërësisht shqiptare realizoi një zhytje dhe eksplorim nënujor brenda një shpelle në Shqipëri”, thuhet në njoftimin e Shoqatës Speleologjike Shqiptare.

Ekspedita në shpellën ‘Kusia e Nue Gjonit’, shënoi një arritje të veçantë: për herë të parë, u krye një zhytje profesionale në liqenin e brendshëm të shpellës, duke zbuluar lidhjen midis dy liqeneve dhe një thellësi deri në 11 metra, një fillim për eksplorime edhe më të thella në të ardhmen.

Ekspedita, e udhëhequr nga Roland Doja dhe Alket Camaj, përbëhej nga një ekip speleologësh, zhytësish dhe personash të apasionuar për kërkimin dhe eksplorimin e mjediseve natyrore.

Ata realizuan një studim që nxjerr në pah potencialin e kësaj shpelle, jo vetëm si një vend për speleologji, por edhe si një hapësirë me vlera shkencore për studimin e mjedisit nënujor dhe strukturave gjeologjike.

“Kjo ekspeditë nuk është thjesht një arritje për shoqatën tone, është një hap gjigant për eksplorimin shkencor në Shqipëri, një shembull frymëzues për brezat e rinj dhe një dëshmi e përkushtimit ndaj natyrës dhe shkencës”, thuhet në njoftim.

The post Moment historik për speleologjinë shqiptare: Zbulohet për herë të parë lidhja mes dy liqeneve me thellësi 11 metra appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Emigrimi drejt Bashkimit Europian e çoi popullsinë e bllokut në një rekord prej 450.4 milionë njerëzish vitin e kaluar, treguan të dhënat e Eurostat.

BE-ja ka regjistruar më shumë vdekje sesa lindje çdo vit që nga viti 2012, që do të thotë se emigrimi është i vetmi nxitës i rritjes së popullsisë.

“Rritja e popullsisë së vëzhguar mund t’i atribuohet kryesisht rritjes së lëvizjeve emigratore pas COVID-19,” thuhet në raportin e Eurostat.

Në vitin 2024, BE-ja shtoi 1.07 milionë banorë të rinj. Vdekjet vitin e kaluar, të regjistruara në 4.82 milionë, vazhduan të tejkalonin shkallën e lindjeve prej 3.56 milionë.

Ky trend i vë në qendër të vëmendjes sfidat demografike të Europës, ndërsa popullsia në plakje e kontinentit dhe normat e ulëta të lindjeve i tendosin sistemet e mirëqenies dhe krijojnë mungesë të fuqisë punëtore.

Franca, Gjermania dhe Italia ruajnë pozicionet e tyre si vendet e BE-së me popullsinë më të madhe, duke përbërë pothuajse gjysmën e të gjithë njerëzve që jetojnë në bllok me 47%.

Ndërsa 19 vende regjistruan një rritje të shifrave të popullsisë vitin e kaluar, tetë panë rënie.

Malta regjistroi shkallën më të lartë të rritjes me 19.0 për 1,000 banorë, e ndjekur nga Irlanda me 16.3 dhe Luksemburgu me 14.7.

Midis vendeve që raportuan një rënie të popullsisë, Letonia regjistroi rënien më të madhe me -9.9, e ndjekur nga Hungaria (-4.7) dhe Polonia dhe Estonia u renditën në vendin e tretë me -3.4.

Popullsia e BE-së ishte 354.5 milionë në vitin 1960.

The post Shkak emigrimi / Popullsia e BE-së arrin rekordin prej 450 milion njerëz appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Deputetja demokratike Jorida Tabaku ka kritikuar aksionin e ndërmarrë prej disa ditësh të prishjes së objekteve pa leje në Theth. Në një reagim në rrjete sociale, deputetja thekson se ndërtimet e konsideruara pa leje janë ngritur në sytë e pushtetit vendor e qendror, por tani banorët përballen me goditje selektive e të njëanshme.

Sipas saj, situata e krijuar është pasojë direkte e “Paketës së Maleve”, që ajo e cilëson si Kali i Trojës i qeverisë për veriun e Shqipërisë.

“Pas kriminalizimit të ndërtimit tashmë e ka radhën kriminalizimi i turizmit. Ajo që po ndodh në Theth me bizneset e turizmit nuk ka as emër dhe as arsye e justifikim tjetër përveçse se Paketa e Maleve”, thotë Tabaku e cila shton se Paketa e Maleve erdhi me një propagandë dhe bujë të jashtëzakonshme. “Në mes të sezonit turistik, pa qenë nevoja t’i shkatërronte sezonin atyre banorëve por edhe veriut të vendit, qeveria është duke ndërmarrë aksion për të prishur ndërtime që janë kohë që janë atje, që janë ndërtuar nën hundën e pushtetit, lokal, të mazhorancës socialiste, të IKMT dhe u kujtuan tashmë në mes të sezonit që duhen prishur”.

The post Aksioni për ndërtimet pa leje në Theth, Tabaku: Po kriminalizohet turizmi appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Menjëherë pas ngritjes nga aeroporti i Ahmedabad, motorët e Boeing 787 të Air India, i rrëzuar më 12 qershor, janë fikur, nuk janë ndalur për shkak të ndonjë defekti. Dhe kur kjo ndodhi, njëri nga pilotët i tha tjetrit: “Pse i ndale?”. Duke marrë përgjigjen: “Nuk e bëra unë”. Detaji gjendet në faqen 14 të raportit paraprak të hetimit që autoritetet indiane e publikuan në mbrëmjen e vonë të 11 korrikut. Një dokument që ngre shumë pikëpyetje, por që për herë të parë përqendron shkakun kryesor në atë që ka ndodhur në kabinën e pilotëve.

Paralajmërimet

Siç raporton Corriere, dy burime perëndimore që kanë dijeni për hetimet shpjegojnë se fikja është kryer nga “dikush brenda kabinës”. Sipas hetuesve vendas, sapo avioni u shkëput nga pista, regjistruesi i të dhënave të fluturimit, një nga dy kutitë e zeza, regjistroi se dy ndërprerësit që kontrollojnë rrjedhën e karburantit drejt motorëve u zhvendosën nga “Run” në “Cutoff” “me një interval prej një sekonde”, duke ndalur kështu rrjedhën e  vajgurit dhe duke fikur motorët.

Alarmi

Në atë moment një nga dy pilotët bëri atë pyetje, edhe pse raporti nuk specifikon se cila nga frazat u tha nga komandanti dhe cila nga zëvendëskomandanti, as se cili prej tyre dha sinjalin e emergjencës «Mayday, Mayday, Mayday».

Fluturimi AI171 i Air India u rrëzua në periferi të Ahmedabad rreth tridhjetë sekonda pas ngritjes. Avioni, i destinuar për Londër Gatwick, kishte në bord 242 persona dhe pati menjëherë probleme me fuqinë e motorëve. Nga përplasja humbën jetën 270 veta: 241 nga pasagjerët (vetëm një mbijetoi) dhe anëtarët e ekuipazhit, si dhe 29 të tjerë që ndodheshin në mensën universitare ku avioni u përplas.

The post Publikohet raporti paraprak i rrëzimit të avionit në Indi, një pilot pyet tjetrin: Pse i fikët motorët? appeared first on Gazeta Si.

6 milionë infeksione të reja HIV dhe 4 milionë vdekje të lidhura me SIDA-n mund të ndodhin midis viteve 2025 dhe 2029 nëse shërbimet e trajtimit dhe parandalimit të HIV të mbështetura nga SHBA-të bien, sipas UNAIDS.

“Ky nuk është vetëm një boshllëk financimi. Është një bombë me sahat”, tha Drejtoresha Ekzekutive e UNAIDS, Winnie Byanyima, në përditësimin global të AIDS-it për vitin 2025.

“Kemi parë shërbime të zhduken brenda natës. Punonjësit e shëndetësisë janë dërguar në shtëpi. Dhe njerëzit, veçanërisht fëmijët dhe popullatat kryesore, po lihen mënjanë.”

“Popullatat kryesore” i referohen njerëzve më të prekshëm ndaj infeksionit HIV, duke përfshirë punonjësit e seksit, burrat që kryejnë marrëdhënie seksuale me burra, njerëzit që injektojnë drogë dhe gratë e reja.

Disa nga efektet e menjëhershme të tërheqjes së fondeve nga SHBA-të që kur Donald Trump mori presidencën në janar përfshijnë mbylljen e institucioneve shëndetësore, humbjet e vendeve të punës të punonjësve të shëndetësisë dhe ndërprerjen e shërbimeve të trajtimit, testimit dhe parandalimit.

Pavarësisht rënies në nivel global të infeksioneve dhe vdekjeve nga AIDS në vitin 2024, në nivelet më të ulëta në mbi 30 vjet, progresi ka qenë i pabarabartë: një rënie me 56% e rasteve në Afrikën Sub-Sahariane, por një rritje me 94% në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut.

Megjithatë, shpresat për një fitore të afërt kanë rënë. Në janar 2025, Donald Trump pezulloi thuajse menjëherë fondet e programit Pepfar, plani emergjent i SHBA për ndihmën kundër AIDS, duke lënë bosh një nga burimet kryesore të financimit për parandalimin e HIV në vendet e varfra.

Vetëm në Nigeri, numri i personave që marrin ilaçe parandaluese kundër HIV ra nga 43 mijë në nëntor 2024 në më pak se 6 mijë në prill 2025.

Vetë UNAIDS parashikon se, nëse fondet e Pepfar nuk zëvendësohen, deri në vitin 2029 mund të ketë 4 milionë vdekje dhe 6 milionë infeksione të reja nga HIV në shkallë globale.

The post UNAIDS paralajmëron rritje të vdekjeve nga HIV appeared first on Gazeta Si.

Fermerët në Italinë verilindore po përballen me një problem të pazakontë: flamingot. Këta zogj të mëdhenj me ngjyrë rozë, të cilët janë vendosur kohët e fundit në fushat e përmbytura të orizit në provincën Ferrara, zonë e njohur për prodhimin e orizit për rizoto, po dëmtojnë ndjeshëm të mbjellat.

Ndryshe nga shpendët e tjerë që kërkojnë farat e orizit, flamingot nuk ushqehen me bimën, por trazojnë baltën me këmbët e tyre për të kapur molusqe, insekte dhe alga. Si pasojë, farat e orizit shkatërrohen dhe kulturat pësojnë dëme të mëdha.

Fermerët vendas kanë nisur të patrullojnë ditën dhe natën për të trembur zogjtë, duke përdorur boritë e kamionëve, kazanë metalikë dhe madje edhe topa gazi që shpërthejnë me zhurmë. Megjithatë, përpjekjet kanë rezultuar të pafrytshme, pasi flamingot thjesht fluturojnë në një arë tjetër aty pranë.

“Kam humbur deri në 90% të prodhimit në disa zona. Është si të të marrin një fëmijë të sapolindur. Ke investuar aq shumë punë dhe kujdes, dhe në fund mbetesh pa gjë” u shpreh Enrico Fabbri, një fermer 63-vjeçar në Jolanda di Savoia.

Sipas ekspertëve, flamingot kanë migruar drejt këtyre zonave pas thatësirave në Spanjën jugore dhe janë vendosur në lagunat e Comacchio-s që nga viti 2000. Deri më tani, nuk dihet pse ata po kërkojnë ushqim më në brendësi të tokës, por përmbytja e fushave për mbjelljen e orizit duket se i tërheq.

Massimo Piva, zëvendëspresident i konfederatës lokale të fermerëve, thekson se situata është e bukur për natyralistët, por dramatike për fermerët.

“Ata janë zogj të bukur, por dëmi që shkaktojnë është shumë i madh. Duhet të kufizohet prania e tyre”, tha ai.

Ornitologu Roberto Tinarelli ka sugjeruar disa masa parandaluese, si rrethimi i fushave me pemë apo shkurre dhe, sidomos, ulja e nivelit të ujit në arat e sapombjella në 5-10 centimetra. Sipas tij, kjo do të ishte e mjaftueshme për rritjen e orizit, por jo tërheqëse për flamingot që kërkojnë ujë të thellë për të ushqyer.

Për momentin, fermerët janë të shqetësuar për sezonin e këtij viti, me dëme që po rriten dita-ditës. Ndërkohë, autoritetet dhe ekspertët kërkojnë zgjidhje që të ruajnë edhe biodiversitetin, por edhe prodhimin bujqësor të një prej kulturave më të rëndësishme të Italisë.

The post Flamingot ‘kërcënojnë’ italianët, u dëmtojnë rizoton appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Edhe pse kryeministri Edi Rama kërkoi shkrirjen e AKU-së, duke thënë se ende nuk e kupton pse vazhdon të egzistojë, kur më shumë bën dëm sesa mirë, Ministrja e Bujqësisë Anila Denaj, e ka kursyer, duke vendosur vetëm forcimin e kontrollit dhe transparencës në aktivitetin e tij.

Ministrja ka urdhëruar pezullimin e të gjitha inspektimeve pa planifikim paraprak dhe të pa miratuara, si dhe ngritjen e një komisioni të posaçëm vlerësimi me 5 anëtarë, 3 prej të cilëve nga Universiteti Bujqësor i Tiranës.

Komisioni do të rivlerësojë trupën aktuale të inspektorëve të AKU-së, si dhe do të merret me përzgjedhjen e aplikantëve të rinj.

Prej kohësh, AKU është përfshirë në skandale të njëpasnjëshme me produktet që janë futur në Shqipëri dhe kanë dalë nga vendi.

The post Rama kërkoi pezullimin e AKU-së, Denaj e ‘kursen’: Ngrihet një Komision vlerësimi appeared first on Gazeta Si.