E themeluar në vitin 1475 me dekretin e Papa Sikstit IV të atëhershëm, kjo bibliotekë, e njohur sot si Biblioteka Apostolike e Vatikanit, përmban vepra të rëndësishme në shumë fusha dhe gjuhë të ndryshme.

Biblioteka Apostolike e Vatikanit, një nga bibliotekat më të vjetra në botë me një histori mbi 500-vjeçare, është një burim i rëndësishëm nga i cili studiuesit mund të përfitojnë me mbi 80.000 dorëshkrime, mbi 300.000 monedha dhe medalje, afërsisht 150.000 vepra vizuale dhe 2 milionë libra të lashtë dhe modernë të shtypur.

E vendosur në Qytetin e Vatikanit, një nga shtetet më të vogla në botë, dhe që strehon mijëra vepra nga shumë kultura, Biblioteka Apostolike e Vatikanit hapi dyert e saj për anëtarët e Shoqatës së Shtypit të Huaj në Romë, e cila përbëhet nga gazetarë që mbulojnë Italinë dhe Vatikanin, përfshirë një korrespondent të Agjencisë Anadolu.

Kur hedhim një vështrim në historinë e Kishës Katolike, shohim se papët bënë përpjekje për të krijuar biblioteka dhe arkiva që nga shekulli i 4-të pas erës sonë e tutje, por deri në shekullin e 13-të, këto arkiva dhe biblioteka ishin shpërndarë . Thuhet se shumë vepra u humbën për shkak të proceseve të tilla si zhvendosja e papatit në qendra të tjera përveç Romës për një kohë të caktuar.

E themeluar në vitin 1475 me dekretin e Papa Sikstit IV të atëhershëm, kjo bibliotekë, e njohur sot si Biblioteka Apostolike e Vatikanit, përmban vepra të rëndësishme në shumë fusha dhe gjuhë të ndryshme, jo vetëm në fe, por edhe në histori, drejtësi, filozofi, shkencë, teologji dhe letërsi.

Biblioteka, me një gjatësi totale raftesh prej 50 kilometrash, përmban një trashëgimi të rëndësishme kulturore që përbëhet nga 80 mijë dorëshkrime, mijëra libra të vjetër, 150 mijë pulla dhe vepra grafike, 150 mijë fotografi, 2 milionë libra të lashtë dhe modernë të shtypur, si dhe më shumë se 300 mijë monedha dhe medaljone./AA/

Din Mehmeti

Kënga e thjeshtë

Ditën e tregut e ndesha shokun tim në tregtizë,
Kur më pa syve të mallur i shpërtheu një dritzë
e fytyra e mrrollur iu mbush me gaz, iu zgra,
si dikur kur shkonim së bashku maleve me gja…

Na harrove – tha – s’të merr malli për ne në breg,
burri s’vdes për së gjalli, pa i gjetur vetes shteg…
E more rrugën e shkollës. Ani, të gjithë jemi krenuar, beso,
që edhe ne kemi shkollar, që fëmijët tanë i mëso’…

Por ti na ktheve shpinën, u ndave prej votrës sonë
e ne një vend në sofër për ty e kemi ruajtur gjithmonë.
Sa herë dasma kemi ba ke qënë i thirrur me na pri’
e sa herë ka vdekë kush vajtorët kanë derdhur lot edhe për ty…

E di: rëndë po të flas. Por, për besë, s’e kam me sherr,
s’e kam me gverr – dashuria e madhe shpirtin ta shtjerr…
A e di kur ti këndoje e unë të përcillja me fyell –
katundin e rritnim në melodi, i jepnim gaz, i jepnim diell?…

Mos e lë pa u ngjitur, dimrit na gjen në shtëpi,
bukë kallamoqe kemi, untë s’të lëmë – këngën me përtëri…

ulur çdo ngarkesë e mbingarkesë në raportet e: miqësisë, shoqërisë, klasave a shtresave, pronave, jetës e vdekjes, kohëve;

fjalë që lodhin akademikët: mrollur, zgra, gverr;

rima të brendshme:
Kur më pa syve të mallur i shpërtheu një dritzë
e fytyra e mrrollur
Na harrove – tha – s’të merr malli për ne në breg,
burri s’vdes për së gjalli,

lojë e këndshme:
unë të përcillja me fyell – (fiell)
katundin e rritnim në melodi, i jepnim gaz, i jepnim diell?…
ke qënë i thirrur me na pri’
e sa herë ka vdekë kush vajtorët kanë derdhur lot edhe për ty… (ti)

Kënga e thjeshtë është aq e thjeshtë sa thuhet por jo aq e thjeshtë sa duket.

Në zemër të Tetovës, nën ngjyrat kuqezi, u zhvillua një mbrëmje e veçantë kushtuar trashëgimisë kulturore shqiptare.

Ansamblet kombëtare sollën në skenë disa nga perlat e folklorit, përballë një publiku entuziast që duartrokiti me emocion çdo këngë e valle.

Programi i kuruar me kujdes përçoi frymën e unitetit dhe krenarisë kombëtare, duke bashkuar shqiptarët përtej kufijve në një festë të gjallë me ritme, ngjyra dhe traditë./liberale/

Masat e nxehta dhe të fuqishme ajrore me origjinë nga Afrika Veriore janë fuqizuar sot më tej, duke ngritur vlerat maksimale deri në 39°C.

Këto masa pritet të intensifikohen edhe më shumë gjatë ditës së premte dhe sidomos të shtunën, kur temperaturat maksimale mund të arrijnë deri në 43 apo 44°C – duke thyer rekordin absolut të temperaturës më të lartë të regjistruar ndonjëherë në Kosovë. Deri më tani, ky rekord mbahet nga vlera prej 42.0°C, e regjistruar më 24 korrik 2007 në Prizren, ndërsa më herët, po ashtu në Prizren, ishte regjistruar 40.8°C më 25 korrik 1987.

Bashkë me fuqizimin e këtyre masave ajrore, pritet të depërtojnë edhe koncentrime të larta të pluhurit saharian në atmosferë, të cilat mund të zbehin dukshmërinë, turbullojnë pamjen e qiellit dhe të ndikojnë negativisht në cilësinë e ajrit.

Gjatë pasdites së së shtunës, si pasojë e paqëndrueshmërisë së lartë në atmosferë, do të ketë zhvillime konvektive të vranësirave, të cilat në zona të caktuara pritet të sjellin rrebeshe të izoluara shiu, shkarkesa rrufesh dhe erëra mjaft të forta, lokalisht me shpejtësi deri në 80 km/h. Në kushte të pranisë së pluhurit saharian, këto reshje mund të marrin formën e reshjeve të baltës (“shi me baltë”), një fenomen i zakonshëm kur uji bie përmes shtresave të ngarkuara me pluhur.

Nga dita e diel, pritet depërtimi gradual i masave më të freskëta nga perëndimi i kontinentit. Si pasojë, temperaturat do të pësojnë ulje prej të paktën 6 deri në 10°C në nivel vendi. Moti do të karakterizohet nga intervale me diell dhe vranësira, ndërsa në disa zona të caktuara priten rrebeshe lokale shiu dhe disa shkarkesa rrufesh.

Në fillim të javës së ardhshme pritet ulje më e theksuar e temperaturave dhe shpeshtim i reshjeve, duke sjellë mot më të freskët dhe më të paqëndrueshëm në gjithë territorin. /MeteoKosova/

Kalaja e Bashtovës është gati të mirëpresë vizitorët, pas përfundimit të punimeve për konservimin dhe restaurimin e saj.

Ky monument i rëndësishëm i trashëgimisë sonë kulturore, i ndërtuar në shekullin XV nga venedikasit për të kontrolluar bregdetin dhe tregtinë e drithit, është restauruar përmes një sërë ndërhyrjesh të kujdesshme që synojnë ruajtjen e strukturës, zbulimin e historive të saj të fshehura dhe përshtatjen për një përdorim të qëndrueshëm në të ardhmen.

Mes shumë ndërhyrjeve të realizuara aty, ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, renditi restaurimin e mureve dhe kullave, përmirësimin e aksesit dhe kushteve të sigurisë, kërkimet arkeologjike të detajuara, zhvillimin e një sistemi interpretues me multimedia interactive si dhe ngritjen e një qendre moderne për vizitorët.

Kjo ndërhyrje u realizua në kuadër të programit EU4Culture, i financuar nga Bashkimi Evropian dhe i zbatuar nga UNOPS, në bashkëpunim të ngushtë me Ministrinë e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit./atsh/KultPlus.com

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka shpërndarë një mesazh falënderimi për bashkatdhetarët gjatë pritjes së përvitshme në Ballkonin e Hapur të Qeverisë. Në postimin e tij, ai theksoi se ky është një moment i veçantë për të shprehur mirënjohjen ndaj atyre që kanë kontribuar për zhvillimin dhe afirmimin e Kosovës.

Kurti nënvizoi se bashkatdhetarët janë mbështetje e vazhdueshme për projektet e ndryshme, duke i cilësuar ata si heronj që kanë ngritur zërin në mbrojtje të Kosovës, duke kontribuar në çdo hap të saj. Ai falënderoi ata për përkrahjen dhe kontributin e vazhdueshëm, duke theksuar se ky angazhim është i pazëvendësueshëm për përparimin e vendit, transmeton KultPlus

Pritja vjetore është një mundësi për të forcuar lidhjet dhe për të shprehur mirënjohjen për diasporën kosovare, e cila është një ndër faktorët kryesorë në zhvillimin e Kosovës, përmes mbështetjes dhe ndikimit të saj në nivel ndërkombëtar./KultPlus.com

Qyteti antik i Butrintit vijon të tërheqë një numër të lartë turistësh vendas e të huaj edhe gjatë sezonit veror.

Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga turistët e shumtë që edhe në këto ditë të nxehta korriku zgjedhin të vizitojnë qytetin antik, që ndodhet 20 km larg Sarandës.

“Parku Kombëtar i Butrintit që zgjohet çdo ditë me zërat e vizitorëve që vijnë nga e gjithë bota për të prekur historinë dhe bukurinë”, shkruan Rama krahas pamjeve.

Ky park vijon të jetë një nga atraksionet më të vizituara turistike edhe gjatë këtij viti në Shqipëri. Kombinimi i natyrës dhe historisë mijëra vjeçare ngjall kuriozitetin e turisëve nga vende të ndryshme të botës.

Parku Kombëtar Arkeologjik i Butrintit ka një sipërfaqe prej 15 hektarësh dhe ndodhet në lartësitë 30-50 metra mbi nivelin e detit.

Ai është ngritur në këndin jug-lindor të gadishullit të Ksamilit. Ka një pozitë mjaft të mbrojtur natyrore, duke u lagur nga të dyja anët nga liqeni i Butrintit, gjysmë të kripur dhe gjysmë të ëmbël dhe në njërën anë nga kanali i Vivarit./atsh/

Më 25 korrik 1997 u nda nga jeta Fahrie Hoti, një prej figurave më të shquara të volejbollit shqiptar. Mjeshtre e Merituar e Sportit, ajo la një gjurmë të thellë dhe të pashlyeshme në historinë e këtij sporti.

Fahrie Hoti u aktivizua që në moshë fare të re dhe për plot 18 vite luajti me skuadrën e volejbollit të “17 Nëntorit” të Tiranës, duke u bërë një nga ikonat e këtij ekipi dhe e volejbollit kombëtar në përgjithësi. Ajo ishte jo vetëm një lojtare e jashtëzakonshme, por edhe truri i skuadrës, duke i dhënë asaj një profil modern dhe dinamik.

U radhit krah volejbollisteve të mëdha si Ela Tase dhe Mimoza Ibrahimi, duke përfaqësuar denjësisht edhe Kombëtaren shqiptare në arenën ndërkombëtare. Sukseset e shumta të ekipit të “17 Nëntorit” janë të pandara nga emri i saj.

Në nder të kontributit dhe figurës së saj, salla sportive e Klubit Sportiv “Tirana” mban sot me krenari emrin Fahrie Hoti. /KultPlus.com

Rita Ora ka tërhequr vëmendjen gjatë pjesëmarrjes së saj në Gala-n e Verës nga Gala One në Saint-Tropez të enjten. Këngëtarja 34-vjeçare shkëlqeu në tapetin e kuq, duke pozuar me shumë elegancë dhe duke u bashkuar me emra të njohur si Jamie Foxx, Frida Aasen, dhe Kelly Rutherford në këtë ngjarje të shkëlqyer.

Rita ishte veshur me një fustan të zi midi, që theksonte trupin e saj të mrekullueshëm, dhe e kombinonte me taka të zeza. Ajo e kompletoi pamjen me taka të zeza dhe një çantë kadifeje, të qëndisur me lule vintage blu, shkruan daily mail

Kjo ngjarje erdhi disa ditë pasi Rita tregoi se si ndihej “e shëmtuar” në vitet e fundit të 20-ve për shkak të faktit se “nuk ishte aq e hollë si njerëzit e tjerë”. Këngëtarja foli për këtë temë në podcast-in “Happy Place” të Fearne Cotton, në bashkëpunim me Dove’s Self Esteem Project, duke ndarë mendimet e saj rreth besimit në trup.

Rita foli hapur për mënyrën se si është ndryshuar marrëdhënia e saj me trupin vitet e fundit dhe shpeshherë ndjente se trupi i saj nuk ishte “atraktiv”. Ajo tha:

“Unë mendoj se për mua, për të dukur në një mënyrë të caktuar filloi të më rëndonte kur isha në fund të 20-ve, ka filluar të më godasë atëherë, sepse qëndroja pa energji, nuk po kujdesesha për trupin tim, po sëmuresha shpesh dhe nuk ndihesha si trupi im të ishte i nxehtë,” shpjegoi Rita.

Ky rrëfim i saj ndihmoi shumë individë të reflektojnë mbi marrëdhënien e tyre me trupin dhe të kuptojnë se besimi në trup është një proces i vazhdueshëm dhe personal./KultPlus.com

Drejtoresha e Burimeve Njerëzore të “Astronomer”, Kristin Cabot, ka dhënë dorëheqjen nga pozita e saj pas një incidenti të papritur që ndodhi në një koncert të Coldplay, ku ajo u filmua duke përqafuar ish-CEO-n e kompanisë, Andy Byron. Pamjet u kapën nga kamera e famshme “kiss cam”, e cila transmetoi momentin në ekranin e koncertit, duke shkaktuar një situatë të sikletshme për të dy personat, pasi ata përpiqeshin të fshiheshin pas incidentit.

Dorëheqja e Kristin Cabot vjen menjëherë pas largimit të Andy Byron, i cili dha dorëheqjen javën e kaluar pasi kompania njoftoi se ai do të pezullohej dhe hetohej për shkak të disa çështjeve të brendshme, transmeton Daily Mail.

Në video, shfaqet Cabot dhe Byron duke përqafuar njëri-tjetrin, përpara se të kuptonin se po transmetoheshin përpara një audience të madhe, duke nxitur një reagim të menjëhershëm nga Chris Martin, vokalisti i Coldplay, i cili komentoi me humor: “Oh, shikoni këta të dy.” Publikumet shpërthyen në të qeshura, ndërsa Martin vazhdoi: “Ose janë në lidhje, ose janë shumë të turpshëm.”

Incidenti shpejt u përhap në rrjetet sociale, duke u bërë objekt i meme-ve dhe ironiave online, duke shkaktuar shumë diskutime dhe komente lidhur me sjelljen e dy figurave të larta të kompanisë. Pas largimit të Byron dhe dorëheqjes së Cabot, ngjarja ka ngritur pyetje për kulturën dhe etikën brenda kompanisë “Astronomer”, ndërkohë që shumë po shikojnë me interes se si do të zhvillohen hetimet dhe çfarë do të ndodhë me të ardhmen e kompanisë./KultPlus.com

Një nga zbulimet më të jashtëzakonshme arkeologjike ka ndodhur në brigjet e liqenit të Ohrit, në fshatin piktoresk të Linit në Pogradec.

Kryeministri Edi Rama ndau sot një pjesë nga reportazhi i BBC-së, ku Lini konsiderohet vendbanimi palafit më i hershëm i zbuluar ndonjëherë në Europë.

“Arkeologët kanë zbuluar atë që besohet të jetë vendbanimi më i vjetër liqenor në Europë, në brigjet e Liqenit të Ohrit në Shqipëri. Dëshmitë tregojnë se një komunitet i organizuar gjuetarësh dhe bujqish ka jetuar aty deri në 8 000 vjet më parë”, thuhet në një reportazh të fundit të rrjetit mediatik të BBC.

Kryeministri theksoi se grupi i arkeologëve shqiptarë dhe zviceranë të intervistuar thonë se po vijojnë të punojnë çdo ditë mbi këtë zbulim, duke u zhytur në 3 metra thellësi.

“Deri më tani nuk është zbuluar as 1% e asaj që mendohet të ketë qenë pjesë e këtij vendbanimi të hershëm, ku janë gjetur mostra druri, kockash, qeramike dhe materialesh të tjera”, shtoi Rama.

Sipas arkeologëve nga Universiteti i Bernës dhe Instituti Shqiptar i Arkeologjisë, jeta në këtë vend daton nga 8000 deri në 4000 vjet p.e.s., duke e bërë Linin vendbanimin palafit më të hershëm të zbuluar ndonjëherë në Europë./KultPlus.com

Më 25 korrik 1920, lindi Rosalind Franklin, një shkencëtare britanike e cila bëri një kontribut të jashtëzakonshëm në zbulimin e strukturës së ADN-së, por që, për një kohë të gjatë, nuk mori meritat e plota për rolin e saj.

Franklin, e cila ishte një eksperte në përdorimin e difraksionit të rrezeve X, realizoi një fotografi të famshme, e njohur si “Photo 51”, e cila tregon strukturën e dyfishtë të heliksit të ADN-së. Ky imazh ishte thelbësor për James Watson dhe Francis Crick, të cilët përdorën atë për të ndërtuar modelin e tyre të famshëm të ADN-së – një model që ishte çelësi për kuptimin e pasur të gjenetikës dhe biokimisë, shkruan KultPlus

Edhe pse Watson dhe Crick fituan Çmimin Nobel për këtë zbulim në vitin 1962, Rosalind Franklin nuk u përfshi në këtë vlerësim, pavarësisht se kontribuoi në mënyrë thelbësore për të arritur në atë përfundim. Franklin nuk pati mundësinë të shihte rezultatin e punës së saj, pasi ajo vdiq tragjikisht në vitin 1958, në moshën 37 vjeçare, nga një sëmundje e kancerit të vezoreve.

Kontributi i Franklin në shkencë
Rosalind Franklin ishte një nga pionierët në fushën e biokimisë dhe biologjisë molekulare, dhe zbulimi i strukturës së ADN-së është një nga arritjet më të mëdha shkencore të shekullit të 20-të. Përveç punës së saj në ADN, Franklin gjithashtu ka kontribuar në studimin e virusëve dhe strukturave të tjera biologjike, duke përdorur teknika të sofistikuara të difraksionit të rrezeve X.
Përveç punës shkencore, ajo ishte gjithashtu një grua e fuqishme në një fushë të dominuar nga meshkujt, duke e bërë të vështirë për të të merret seriozisht në atë kohë. Rosalind Franklin ishte një nga gratë e para që krijoi një ndikim të madh në një fushë shkencore që shpesh ishte e mbyllur për to, dhe kjo ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm për gratë që do të pasonin.

Njohja e vonuar
Për shumë vite pas vdekjes së saj, Franklin u harua nga shoqëria dhe komuniteti shkencor për kontributin e saj. Pas kritikave dhe kërkesave për njohjen e merituar, më vonë janë bërë përpjekje për të nderuar emrin dhe trashëgiminë e saj. Franklin është përkujtuar si një nga emrat më të rëndësishëm në shkencën e ADN-së dhe është nderuar pas vdekjes me një numër çmimesh dhe memorialesh, si dhe është përmendur në shumë libra dhe filma.

Simbol i grave në shkencë
Sot, Rosalind Franklin njihet si një simbol i grave në shkencë, duke treguar se çdo shkencëtare, pavarësisht pengesave që mund të hasë në karrierën e saj, mund të kontribuoni në mënyrë të jashtëzakonshme në përparimin e njohurive shkencore. Ajo është një nga figura që vazhdon të inspirojë breza të tërë shkencëtarësh dhe shkencëtareve për të sfiduar normat dhe për të kërkuar njohjen e merituar.

Kjo histori tregon se rezultatet e mundshme të shkencës dhe rëndësia e punës kërkimore shpesh mund të jenë shumë më të mëdha se sa të paraqitura dhe se individët që kontribuojnë mund të mbeten të pa njohur për një periudhë të gjatë. Për Franklinin, vonesa e njohjes për rolin e saj është një kujtesë e fuqishme se gratë e shkencës shpesh duhet të luftojnë për të marrë njohjen e merituar.

Duke festuar ditëlindjen e Rosalind Franklin, ne kujtojmë trashëgiminë e saj të jashtëzakonshme dhe e nderojmë atë si një figurë kryesore të shkencës moderne./KultPlus.com

Në vitin 1984, një ngjarje historike ndodhi në historinë e hapësirës. Svetlana Yevgenyevna Savitskaya (rusisht: Светла́на Евге́ньевна Сави́цкая; lindur më 8 gusht 1948) është një ish-aviatore ruse dhe kozmonaute sovjetike që fluturoi në bordin e Soyuz T-7 në 1982, duke u bërë gruaja e dytë në hapësirë. Në misionin e saj Soyuz T-12 të vitit 1984, ajo u bë gruaja e parë që fluturoi dy herë në hapësirë dhe gruaja e parë që kreu një shëtitje në hapësirë.

Me këtë lëvizje, Svetlana Savitskaya, bëri një hap të madh për të gjitha gratë në botë. Sot, 40 vjet më pas, ne po nderojmë këtë moment të veçantë, që simbolizon përpjekjen dhe arritjen e grave në shkencë dhe eksplorim hapësinor.

Më 25 korrik 1984, Savitskaya nisej drejt Stacionit Hapësinor Salyut 7, një moment që e bëri atë pjesë të historisë. Si një nga kosmonautet e kualifikuara të agjencisë së hapësirës sovjetike, ajo kishte një aftësi të rrallë të qëndronte e qetë dhe e përqendruar nën kushtet ekstreme të hapësirës.

Në këtë mision të veçantë, Svetlana Savitskaya ndërtoi një kujtim të papërsëritshëm për të gjitha gratë që kishin ëndrrën për të shkuar përtej horizontit tokësor. Një ikonë e fuqisë dhe guximit, ajo sfidoi paragjykimet dhe provoi se gratë mund të jenë pjesë e shkencës dhe eksplorimit hapësinor në mënyrë të barabartë me burrat.

Ky mision nuk ishte vetëm një hap përpara për gratë në hapësirë, por edhe një hap për njerëzimin në përgjithësi.

Ajo vendosi disa rekorde botërore të FAI-t si pilot.

Jeta e hershme dhe karriera e hershme

Svetlana Savitskaya lindi në një familje të privilegjuar. Babai i saj, Yevgeny Savitsky, ishte një pilot luftarak shumë i dekoruar gjatë Luftës së Dytë Botërore, gjë që më vonë e solli atë në pozicionin e Zëvendës Komandantit të Përgjithshëm të Mbrojtjes Ajrore Sovjetike. Nëna e saj ishte një udhëheqëse e partisë komuniste të Moskës.

Pa dijeninë e prindërve të saj, Savitskaya filloi të hidhej me parashutë në moshën 16-vjeçare. Babai i saj e kuptoi aktivitetin e saj të panjohur jashtëshkollor pas zbulimit të një thike parashute në çantën e shkollës së vajzës së tij.[1] Pas zbulimit të tij, ai e promovoi më tej këtë prirje. Në ditëlindjen e saj të shtatëmbëdhjetë, ajo kishte tashmë 450 kërcime me parashutë. Gjatë vitit të ardhshëm, ajo drejtoi kërcimet rekord të stratosferës nga 13,800 m dhe 14,250 m.[1] Gjatë përvojës së saj të fluturimit, Savitskaya arriti tre kërcime rekord botëror nga stratosfera dhe 15 kërcime rekord botëror nga avionët reaktiv.

Pas diplomimit në vitin 1966, ajo u regjistrua në Institutin e Aviacionit të Moskës (MAI), ku mori edhe mësime fluturimi. Në vitin 1971 ajo u licencua si instruktore fluturimi. Pas diplomimit nga MAI në 1972, ajo u trajnua si pilot test në Shkollën e Pilotëve Test Fedotov, duke u diplomuar në 1976.[1][2] Në maj 1978 ajo shkoi për të punuar për prodhuesin e avionëve Yakovlev, si pilot testues. Në përvojën e saj të fluturimit, ajo u bë gruaja e parë që arriti 2683 km/h në një avion MiG-25. Një grua me përvojë dhe me arsim të lartë në Programin Hapësinor Sovjetik, Savitskaya raportohet se ishte një grua jashtëzakonisht serioze, e papërkulur dhe e çeliktë.[1] Ndërsa ajo dhe Valentina Tereshkova u zgjodhën të dyja për misione në hapësirë për shkak të qëllimeve të propagandës sovjetike, Savitskaya ishte shumë më e trajnuar dhe me përvojë në aeronautikë, ndërsa Tereshkova u zgjodh si një marifet politik.

Ndërmjet viteve 1969 dhe 1977 ajo ishte anëtare e ekipit kombëtar sovjetik për aerobatikë. Në Kampionatin Botëror të Aerobatikës FAI në korrik 1970 në Hullavington, ajo fluturoi me një Yak-18 dhe fitoi kampionatin botëror së bashku me një ekip vetëm gra. Në këtë kampionat të veçantë në Mbretërinë e Bashkuar, një gazetare e shtypit britanik e quajti Savitskaya “Miss Sensation”. Në Kampionatin Botëror të 1972 në Salon-de-Provence ajo u rendit e treta; në vitin 1976 në Kiev me një Yak-50, i pesti.

Në 1979, Savitskaya mori pjesë në procesin e përzgjedhjes për grupin e dytë të kozmonautëve gra. Më 30 qershor 1980, ajo u pranua zyrtarisht në grupin e kozmonautëve. Nga nëntë gratë e përzgjedhura, Savitskaya ishte piloti i vetëm testues. Trajnimi i grupeve u njoftua gjatë misionit hapësinor të oficerit dhe astronautit francez Jean-Loup Chretien. Ajo i dha provimet më 24 shkurt 1982.

Në dhjetor 1981, Savitskaya u përgatit për fluturimin e saj të parë në hapësirë, një fluturim afatshkurtër në stacionin hapësinor Salyut 7. Ajo mbajti pozicionin e kozmonautës kërkimore në këtë mision. Misioni i kësaj ekspedite të dytë vizitore të Salyut 7 ishte të provonte epërsinë sovjetike në Amerikë duke fluturuar një grua tjetër në hapësirë dhe të zëvendësonte anijen kozmike Soyuz T-5 që ekuipazhi do të përdorte për kthimin e tyre me një automjet të ri.

Komandant i këtij misioni ishte Leonid Popov, me fluturimin e tretë; ishte fluturimi i parë i inxhinierit të fluturimit Alexander Serebrov.

Nisja e Soyuz T-7 u bë më 19 gusht 1982. Kjo e bëri Savitskaya gruan e dytë në hapësirë, 19 vjet pas Valentina Tereshkova. Gjatë udhëtimit, Savitskaya pohoi se e kishte lidhur veten për të parandaluar që të transportohej në një ndarje tjetër të anijes për shkak të humbjes së gravitetit. Të tre kozmonautët u ankoruan në stacionin hapësinor të nesërmen, ku u mirëpritën nga Anatoly Berezovoy dhe Valentin Lebedev. Kjo ishte hera e parë që një stacion hapësinor kishte një ekuipazh gjinor të përzier. Savitskaya iu caktua moduli orbital i Soyuz T-7 si një zonë private, por flinte po aq mirë sa njerëzit në stacionin hapësinor. Më 27 gusht 1982, Popov, Savitskaya dhe Serebrov u kthyen në Tokë në Soyuz T-5. Kohëzgjatja totale e misionit ishte 7 ditë, 21 orë dhe 52 minuta.

Në 1995, Savitskaya i dha një intervistë gazetares së Baltimore Sun, Clara Germani. Ajo kujtoi se kishte hasur në seksizëm nga shokët e saj meshkuj të ekuipazhit dhe se me hyrjen në Salyut 7 për herë të parë, Valentin Lebedev i dhuroi asaj një përparëse dhe i tha asaj “të shkojë në punë”. Ajo deklaroi se “kam arritur të krijoj shpejt një marrëdhënie pune, profesionale me ta”. / KultPlus.com

Më 25 korrik 1984, humbëm një nga zërat më të fuqishëm dhe ndikues të muzikës blues dhe rock ‘n’ roll, Big Mama Thornton. Ajo ka lënë një trashëgimi të paharrueshme, duke bërë histori me këngën e saj “Hound Dog” në vitin 1952, shumë përpara se kjo këngë të bëhej e njohur nga Elvis Presley

Thornton nuk ishte thjesht këngëtare, por gjithashtu një kompozitore dhe një figurë kryesore në skenën muzikore afro-amerikane. Zëri i saj i fuqishëm dhe interpretimet e papërmbajtshme e bënë atë një inspirim për breza të tërë artistësh. Ajo ishte një nga pararendëset e fuqizimit të grave në muzikën moderne dhe ndikimi i saj vazhdon të ndihet edhe sot,shkruan KultPlus.

Big Mama Thornton, me stilin e saj të pazëvendësueshëm dhe theksin e saj të veçantë, ka ndikuar jo vetëm në muzikën blues, por edhe në evoluimin e rock ‘n’ roll-it, duke hapur rrugën për shumë artistë të tjerë që pasuan. Pavarësisht se ngjalli një ndikim të jashtëzakonshëm në muzikë, shpeshherë ajo mbeti jashtë dritës së plotë të famës, por sot njihet si një nga pionierët më të mëdhenj të muzikës amerikane/KultPlus.com

BBC i ka kushtuar vëmëndje një zbulimi të rëndësishëm arkeologjik në Shqipëri, që besohet të jetë vendbanimi liqenor më i vjetër në Evropë.

Zbulimi është bërë në brigjet e Liqenit të Ohrit, ku të dhënat sugjerojnë se një komunitet i organizuar gjuetarësh dhe bujqish ka jetuar aty rreth 8,000 vite më parë.

Ekipet e kërkimit nga Zvicra dhe Shqipëria po zbulojnë çdo ditë dëshmi që i përkasin epokës së gurit, ku ky komunitet i lashtë kombinonte aktivitetet e gjuetisë me ato të bujqësisë.

“Është rreth 6 hektarë, dhe deri tani s’kemi bërë as edhe 600 metra katrorë. Pra, kjo është vetëm një vrimë e vogël për të parë brenda të gjithë zonës. Do të thosha që kemi bërë më pak se 1% të gërmimeve”, tha një nga arkeologet në videon e publikuar nga BBC.

Arkeologët po punojnë rreth tre metra nën sipërfaqen e ujit për të rikuperuar me kujdes shtyllat prej druri që dikur mbështesnin shtëpitë mbi liqen.

Krahas tyre, po mblidhen edhe objekte qeramike të gdhendura, eshtra kafshësh dhe vegla prej bakri – dëshmi të një jete të zhvilluar dhe të organizuar në lashtësi, transmeton euronews.

Nëse dëshironi të udhëtoni dhe zbuloni vende që ende nuk janë prekur nga turizmi masiv, ju rekomandojme destinacionin evropian, Shqipërinë, shkruan Alba Solé Ingla në një artikull të botuar në revistën katalanase “El Nacional.cat”.

Shqipëria është e rrethuar nga Mali i Zi, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Greqia. Vendi jetoi i izoluar nga bota nën regjimin diktatorial deri në vitet 1990.

Plazhe parajsore

Ky vend ballkanik po fiton titullin si parajsa e panjohur e Mesdheut.

Riviera Shqiptare shtrihet nga veriu në jug të vendit. Parku Kombëtar Arkeologjik i Butrintit ka një sipërfaqe prej 15 hektarësh dhe ndodhet në lartësitë 30-50 metra mbi nivelin e detit.

Një nga zonat më të famshme të plazhit në jug të vendit është Ksamili – me rërën e tij të bardhë dhe ujërat e kristalta që magjepsin çdo vizitor.

Shumica e plazheve në Shqipëri janë private, dhe për t’i shijuar ato, duhet të merrni me qira një shezlong dhe një ombrellë dielli. Çmimi zakonisht është midis 5 dhe 8 euro gjatë gjithë ditës; komoditeti ia vlen!

Ksamili ndodhet pranë ishullit grek, Korfuzit dhe është i njohur si për turistët vendas ashtu edhe për ata ndërkombëtarë, veçanërisht nga Italia.

Ksamili është vendi ideal për të eksploruar atraksione të tjera shqiptare, siç është Syri i Kaltër – një atraksion turistik popullor, me ujëra bruz që mund të shihet nga një thellësi mbi 50 metra.

Gjithashtu, ju mund të vizitoni Parkun Natyror të Butrintit, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Ecje malore dhe fshatra magjepsës

Nëse jeni adhurues të maleve, janë me fat, sepse Shqipëria veriore është gjithashtu një parajsë për alpinistët.

Shqipëria është një nga vendet më malore në botë, me dy të tretat e territorit të saj të mbuluara nga male. Prandaj, mos e humbisni Thethin.

Ky fshat, i vendosur në zemër të Alpeve Shqiptare, ju lejon të zbuloni thelbin e vërtetë të banorëve të tij.

Thethi është një fshat i vogël që për vite me radhë mbeti i izoluar – falë vendndodhjes së tij të largët dhe një rruge – praktikisht e pa-aksesueshme për shumicën e turistëve.

Në ditët e sotme, është më e lehtë të shkosh atje, dhe shumë turistë udhëtojnë atje për të bërë ecje malore – nga Valbona në Theth.

Nëse nuk keni dëshirë të bëni shëtitje të gjata, ju rekomandojmë gjithashtu të vizitoni dy qytete mahnitëse, Gjirokastrën dhe Beratin.

Gjirokastra, është një qytet i bukur me një qendër historike – që është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, një kështjellë spektakolare dhe një pazar ku do të humbisni mes dyqaneve të vogla.

Berati, më pak se dy orë larg nga kryeqyteti, Tirana, njihet si “qyteti i një mbi një dritareve”.

I vendosur pranë lumit Osum, Berati është qyteti më i vjetër në Shqipëri dhe shquhet për qendrën e tij historike – të përbërë nga tre lagje të vjetra që ruajnë arkitekturën osmane dhe bizantine në ndërtesa, xhami dhe kisha të shumta.

Gjithashtu, Berati është shpallur pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Gastronomia shqiptare

Kuzhina shqiptare është një ndërthurje unike e ndikimeve turke, ballkanike dhe mesdhetare.

Nga mishi dhe peshku i pjekur në skarë me çmime jashtëzakonisht të përballueshme deri te gjirotë greke, kuzhina shqiptare magjeps çdo vizitor.

Pjata më tipike shqiptare, byreku, mund të jetë një nga më të njohurat midis vizitorëve të huaj dhe vendasve./atsh/KultPlus.com

 “Tesla” deklaroi se ka ndërtuar versionet fillestare të një makine elektrike të përballueshme, një lëvizje që duket se synon të ndalë rënien e ndjeshme të shitjeve që kompania ka përjetuar në tregjet globale, sipas Reuters.

Kompania e Elon Musk raportoi rënien më të madhe tremujore të shitjeve në më shumë se një dekadë dhe një fitim që nuk përmbushi pritshmëritë e “Wall Street”-it. Megjithatë, përqindja e fitimit nga prodhimi i makinave ishte më e mirë se sa pritej.

Tesla tha se pret të nisë prodhimin në volum të modelit të lirë gjatë gjysmës së dytë të këtij viti, duke ngjallur shpresa se kjo do të ringjallë kërkesën në një kohë kur kompania po përballet me konkurrencë në rritje nga makinat elektrike më të lira, sidomos në Kinë, si dhe me një reagim të vazhdueshëm ndaj pikëpamjeve të djathta ekstreme të Musk.

Shefi  i Financave i “Tesla”-s, Vaibhav Taneja, deklaroi gjatë një telefonate me investitorët se prodhimi i modelit më të lirë do të përshpejtohet tremujorin e ardhshëm, por me një ritëm më të ngadaltë se sa ishte parashikuar fillimisht. Kompania nuk dha asnjë përditësim për parashikimin e saj vjetor për dorëzimet.

“Rezultatet zhgënjyese të Tesla-s nuk janë befasuese duke pasur parasysh vështirësitë që ka kaluar së fundmi”, tha analisti i Emarketer, Jacob Bourne. “Një model vërtet i përballueshëm mund të jetë çelësi për të rritur shitjet nëse Tesla arrin ta pozicionojë atë në mënyrë të suksesshme, pa dëmtuar imazhin e modeleve të saj më të shtrenjta.”

Kjo është rënia e dytë radhazi e të ardhurave tremujore, me një rënie prej 12%, pavarësisht se kompania prezantoi një version të përmirësuar të Model Y, SUV-i më i shitur i saj, që pritej të ndihmonte në rritjen e kërkesës.

Një rënie prej 51% në shitjet e kredive rregullatore të makinave,  të cilat blihen nga prodhues të tjerë që nuk i përmbushin rregulloret e ndotjes , ndikoi gjithashtu negativisht në të ardhurat dhe fitimin.

Të ardhurat ranë në 22,5 miliardë dollarë për tremujorin prill-qershor, nga 25,5 miliardë dollarë një vit më parë. Analistët kishin parashikuar mesatarisht 22,74 miliardë dollarë. Fitimi i rregulluar për aksion ishte 40 cent, më pak se parashikimi prej 43 cent.

Marzhi bruto nga automjetet, duke përjashtuar kreditë rregullatore, ishte 14.96%, më i lartë se pritshmëritë, falë uljes së kostos për njësi.

Në prill, “Tesla” kishte deklaruar se do të fillonte prodhimin e modelit më të përballueshëm deri në fund të gjysmës së parë të vitit, por burime për Reuters kishin thënë se ai do të vonohej disa muaj. Tesla nuk dha detaje për modelin, numrin e njësive të prodhuara apo çmimin që do të nxjerrin në treg./atsh/ KultPlus.com

Poezi nga Dritëro Agolli

Dashuria fillimisht është e turbullt,

Dashuron,

po cilin aspak s’është e qartë,

Dhe agimi kur vjen,

është i mugët,

Sendet s’kanë as formë e as trajtë.

Dita zbret dhe gjerat dalin të plota:

Forma, trajta, konture e vija,

 Dalëngdalë e tillë vjen bota,

 Ja,

 fytyrën kështu e zbulon dashuria./KultPlus.com

Në ambientet e Galerisë së Arteve në Lezhë, pranë Pallatit të Kulturës “Ded Ndue Lazri”, është hapur një ekspozitë që sjell në vëmendje dymbëdhjetë skulptura nga autorë të ndryshëm shqiptarë.

Punimet janë përzgjedhur nga fondi i galerisë, duke u ofruar vizitorëve një pasqyrë të gjerë dhe përfaqësuese të artit tridimensional vendas.

Veprat e ekspozuara përfaqësojnë stile dhe teknika të ndryshme, që nga realizmi klasik e deri te tendencat më moderne të shprehjes artistike. Përgjegjësi i Galerisë së Arteve, Ymer Metaliaj, e konsideron këtë ekspozitë pjesë të një kalendari promovues të krijuar enkas për sezonin turistik. Ai thekson rëndësinë e veprave të ekspozuara dhe emrat e mëdhenj që qëndrojnë pas tyre, transmeton KultPlus.

“Vlerat e skulpturave janë shumë të mëdha dhe kemi emra të njohur të historisë së skulpturës. Ka interes të veçantë për pjesën më antike,” – u shpreh Metaliaj.

Ekspozita do të jetë e hapur deri në fund të muajit korrik, ndërsa hyrja është e lirë për të gjithë vizitorët. Ajo paraqet një mundësi të mirë për të eksploruar nga afër zhvillimin e skulpturës shqiptare dhe për të reflektuar mbi trashëgiminë artistike që kjo fushë përfaqëson./KultPlus.com

Orkestra Simfonike e Radio Televizionit Shqiptar zhvilloi mbrëmjen e sotme një koncert, në parkun “Rinia” në Tiranë, me muzikë nga kolonat zanore të filmave më të njohur shqiptarë.

Nën drejtimin e maestros Gridi Kraja, Orkestra e Radio Televizionit Shqiptar përcolli për publikun artdashës nostalgjinë e filmave shqiptarë.

Në repertorin e koncertit ishin kolonat zanore të filmave të kompozitorëve shqiptarë si Kujtim Laro, Limos Dizdari, Çesk Zadeja, Aleksandër Peçi, Aleksandër Lalo.

Emocionet e kinemasë u përcollën përmes Orkestrës së Radiotelevizionit Shqiptar me fuqinë e muzikës simfonike, që u prit me emocion nga publiku artdashës.

Orkestra Simfonike e RTSH-së u themelua më 16 maj të vitit 1962. Ajo mban titullin e lartë “Nderi i Kombit”, akorduar nga Presidenti i Republikës. Në radhët e saj marrin pjesë instrumentistë virtuozë.

Këtë sezon veror, një tjetër angazhim i rëndësishëm për këtë orkestër do të jetë koncerti i datës 2 gusht, në sheshin “Skënderbej”, në kuadër të edicionit të pestë të “Ramë Lahaj & Friends Concert”, ku do të jenë të ftuar interpretues të mirënjohur të muzikës klasike nga vendi dhe bota./atsh/ KultPlus.com