Nga Gazeta Si- Autori i vrasjes së 52-vjeçares Kozeta Teço në Pogradec, është lënë në burg nga Gjykata e Korçës.

31-vjeçari, Ilirjan Selmani dyshohet se i mori jetën 52-vjeçares dhe më pas i dogji banesën në mënyrë që të fshinte provat.

Gjatë marrjes në pyetje në polici, Ilirjan Selmani pranoi disa episode, por jo që ta ketë kryer ai krimin.

Ai tha se 52-vjecarja e dhunonte kur pinte dhe deri më tani e kishte duruar sepse e donte.

Por, policia dhe prokuroria e Korçës ka grumbulluar prova të mjaftueshme, të cilat dokumentojnë të gjithë dinamikën nga momenti i kryerjes së krimit, deri në largimin e autorit nga banesa e 52 vjeçares.

Nga hetimet rezulton që autori i krimit, mbrëmjen e së dielës e kishte kaluar në shtëpinë e Teços, me të cilën kishte një lidhje prej 3 vitesh. Dyshohet se mes çiftit të ketë pasur një grindje të çastit, e cila ka degraduar në dhunë fizike të Selmanit ndaj 52-vjeçares dhe në fund përfundoi me vrasjen e partneres dhe djegien e banesës.

Pasi Gjykata e Korçës vendosi masën arrest me burg për autorin, avokati i tij, Denis Mekolli në një prononcim për mediat tha se Ilirjan Selmani asnjëherë nuk e ka pranuar se e ka kryer krimin.

“I mbrojturi nga unë në asnjë moment nuk e ka pranuar autorësinë e kryerjes së veprës penale, as në polici, as para gjykatës dhe as gjatë gjithë procedurës të pyetjeve të bërë ndaj tij”, tha avokati, duke shtuar se autori ka mbajtur një qëndrim, duke thënë se është një djalë shumë i mirë dhe kurrsesi nuk mund të kryej një krim kaq të rëndë.

Avokati thotë se autori nuk ka pranuar as se bashkëjetonte me viktimën.

Ai ka pranuar që ka pasur një njohje, por jo bashkëjetesë.

The post Vrau partneren dhe i dogji shtëpinë, lihet në burg Ilirjan Selmani, avokati: Nuk e pranon krimin! appeared first on Gazeta Si.

Sot, Këshilli i Ministrave miratoi shpalljen e qytetit të Konispolit si Ansambël Arkitektonik Urban me vlera të veçanta historike dhe kulturore, një vendim që i hap rrugën mbrojtjes, restaurimit dhe promovimit të kësaj qendre me trashëgimi të rrallë.

Me banesa tradicionale që datojnë në shek. XIX-XX, gjurmë të pazarit të vjetër, arkitekturë karakteristike me gurë të punuar, rrugica me kalldrëm, e deri te lagjet me emra fisesh dhe vendbanimet antike në Qafën e Ktismave, Konispoli përfaqëson një identitet të rrallë urban dhe kulturor në jug të Shqipërisë.

Gjatë historisë, Konispoli ka qenë vatër rezistence dhe kulture kombëtare, ndërsa sot ky status i ri përbën një hap drejt zhvillimit të qëndrueshëm përmes turizmit kulturor dhe mbrojtjes së trashëgimisë sonë.

The post Konispoli shpallet Ansambël Historik appeared first on Gazeta Si.

Një ngjarje e rëndë është shënuar në fshatin Sopës, Divjakë, ku një 68-vjeçar gjatë punës për saldimin e portës në pronësi të një personi tjetër, ka rënë nga lartësia e portës.

68-vjeçari T.K., nuk ka mundur t’i mbijetojë plagëve të marra dhe për pasojë ka ndërruar jetë në spital.

The post Divjakë/ Ishte duke salduar portën, 68-vjeçari bie nga lartësia! Ndërron jetë në spital appeared first on Gazeta Si.

Shkenca sugjeron se jemi të programuar për altruizëm, por a duhet vërtet të mendojmë për të tjerët gjatë gjithë kohës?

Sa herë që bëjmë një fluturim, një rresht del nga udhëzimet e sigurisë para fluturimit. Diku midis “mirë se vini në bord” dhe “përdoreni këtë bilbil për të tërhequr vëmendjen”, na kujtohet të “vendosni maskën tuaj të oksigjenit përpara se të ndihmoni të tjerët”.

Ky është, në thelb, një udhëzim zyrtar për të qenë “egoistë”. Dhe është një këshillë e mençur nëse ka një emergjencë. Nëse ka një problem, nuk do të jeni në gjendje të ndihmoni të tjerët nëse humbni energjinë nga mungesa e oksigjenit.

Por nga ana tjetër, në një botë që shpesh duket se shpërblen narcizmin, mund të ketë rrezik që e njëjta frazë të flasë për një filozofi disi shqetësuese të jetës. Ideja se gjithmonë duhet ta vendosni veten në vend të parë, dhe se egoizmi mbizotëron altruizmin.

Individualizmi u përcaktua nga psikologu social Geert Hofstede si “shkalla në të cilën njerëzit ndihen të pavarur, në krahasim me të qenit të ndërvarur si anëtarë të tërësive më të mëdha”. Dhe në shumë pjesë të botës, veçanërisht në Perëndim, individualizmi nuk është vetëm endemik, por gjithnjë e më shumë në trend. Pyetja është nëse kjo është një gjë e mirë apo jo.

“Elemente të psikologjisë, ekonomisë dhe biologjisë, jo më pak idetë e gjeneve egoiste dhe neo-Darvinizmit, e kanë normalizuar supozimin se konkurrenca do të thotë që njerëzit janë në thelb mizorë, të pamëshirshëm ose egoistë”, thotë Steve Taylor, lektor i psikologjisë në Universitetin Leeds Beckett. Por, ndërsa ne të gjithë mund të jemi egoistë, puna e parë e trurit tonë, në fund të fundit, është ndoshta të na mbajë gjallë.

Beckett shton se hulumtimet e reja pikturojnë një pamje më optimiste, duke sfiduar idenë disi të zymtë se ne i japim përparësi vetëm vetes.

Merrni “efektin e spektatorit”, i cili u shfaq për herë të parë në vitet 1960. Kjo është ideja e cituar gjerësisht se njerëzit zakonisht shmangin ndërhyrjen në një krizë kur të tjerët janë afër. Teoria pasoi zemërimin për vrasjen në Nju Jork në vitin 1964 të Kitty Genovese, një bariste 28-vjeçare e cila thuhet se u përdhunua dhe u vra para gati 40 dëshmitarëve, asnjëri prej të cilëve nuk ndihmoi.

Por detaji i fundit i historisë pas “efektit të spektatorit” duket të jetë një apokrif. Ndërsa, tragjikisht, Genovese u sulmua seksualisht dhe u vra, hetimet sugjerojnë se raportet për 38 kalimtarë pasivë ishin të pasakta. Një punim i vitit 2007, për shembull, deklaroi se nuk kishte prova që ndonjë person dëshmoi vrasjen e Genovese dhe thjesht nuk bëri asgjë. Historia, supozuan studiuesit, ishte një “shëmbëlltyrë moderne, tregimi i së cilës ka shërbyer për të kufizuar fushëveprimin e hetimit për ndihmën emergjente”.

Hulumtimet sugjerojnë se njerëzit në të vërtetë janë më shumë se të gatshëm të japin përparësi sigurisë së të tjerëve mbi të tyren në shumë situata. Një punim i botuar në vitin 2020, për shembull, hetoi regjistrimet e kamerave të sigurisë të sulmeve të dhunshme në Mbretërinë e Bashkuar, Holandë dhe Afrikën e Jugut. Ai zbuloi se një ose më shumë njerëz ishin përpjekur të ndihmonin në nëntë nga 10 sulme, me grupe më të mëdha që e bënin një ndërhyrje.

Mund të argumentohet se edhe të ashtuquajturit “heronj që ecin përpara” janë në një farë niveli të motivuar nga vetëkënaqësia, ndoshta për të fituar miratimin e grupit. Por një studim i vitit 2014 rreth marrësve të Medaljes së Heroit Carnegie, e dhënë njerëzve që kanë rrezikuar jetën e tyre për të tjerët, zbuloi se altruistë të tillë ekstremë, kryesisht i përshkruanin veprimet e tyre si intuitive dhe jo të menduara, duke sugjeruar se altruizmi i tyre ishte një përgjigje refleksive ose “automatike”. Është diçka që jemi kur nuk kemi kohë për të menduar.

“Ekziston një nivel sipërfaqësor në të cilin mund të veprojmë në mënyrë egoiste, dhe shpesh e bëjmë”, thotë Taylor, libri i të cilit, DisConnected, eksploron se si sjellje të caktuara njerëzore mund të shkaktojnë probleme sociale.

“Por kjo është në nivelin e egos sonë, ose identitetit të ndërtuar shoqërisht.” Njerëzit gjithashtu kanë aftësinë të jenë altruistë impulsivisht, shton ai.

Në maj 2017, për shembull, një bombardues vetëvrasës sulmoi një koncert të Ariana Grande në Mançester. Gjithsej 22 persona u vranë dhe më shumë se një mijë u plagosën. Pavarësisht rrezikut të vazhdueshëm për të mbijetuarit, megjithatë, Raporti Kerslake, një shqyrtim i pavarur, nxori në pah “qindra, nëse jo mijëra, akte trimërie dhe vetëmohimi individual”. Raste të ngjashme të altruizmit heroik janë dokumentuar gjatë sulmeve të 11 shtatorit dhe sulmeve terroriste në Paris në vitin 2015.

Ekzistojnë arsye evolucionare për altruizmin njerëzor, thotë Taylor. Për pjesën më të madhe të historisë sonë, ne kemi jetuar në fise si gjuetarë-mbledhës – grupe shumë bashkëpunuese.

“Nuk ka asnjë arsye pse qeniet e hershme njerëzore duhet të jenë konkurruese ose individualiste”, thotë Taylor. “Kjo nuk do të kishte ndihmuar fare mbijetesën tonë. Në fakt, do të kishte rrezikuar mbijetesën tonë.”

Disa studime antropologjike sugjerojnë se grupet që ende jetojnë në një mënyrë të ngjashme me paraardhësit tanë të hershëm mbeten altruist në mënyrën se si ndajnë burimet.

“Hulumtimet tek fëmijët sugjerojnë gjithashtu se ne “lindim altruistë”, thotë Ching-Yu Huang, drejtor i Aleancës së Psikologjisë Ligjore të Kembrixhit.

Disa studime kanë zbuluar se edhe foshnjat 14 deri në 18 muajshe do të bëjnë çmos për të ndihmuar të tjerët dhe për të bashkëpunuar në mënyrë që të arrijnë një qëllim të përbashkët – konkretisht duke u dorëzuar objekte që të tjerët nuk mund t’i arrinin. Dhe fëmijët e vegjël do ta bëjnë këtë edhe nëse nuk ka shpërblim në ofertë. Një rishikim i vitit 2013 i studimeve të ngjashme, për shembull, sugjeroi që sjellja prosociale e fëmijëve të vegjël është “e motivuar në mënyrë të brendshme nga shqetësimi për mirëqenien e të tjerëve”.

Të qenit i sjellshëm na bën gjithashtu të ndihemi mirë. Vullnetarizmi, për shembull, është lidhur me përmirësimin e shëndetit mendor, vetëvlerësimit dhe vetëefikasitetit, dhe uljen e ndjenjave të vetmisë. Dhe ka edhe përfitime fizike. Vullnetarët e rregullt që u vlerësuan si pjesë e një studimi të botuar në vitin 2013 kishin 40% më pak gjasa të zhvillonin presion të lartë të gjakut sesa ata që nuk vullnetarizonin shpesh. Altruizmi i këtij lloji është shoqëruar madje me një rrezik të reduktuar të vdekshmërisë, megjithëse ende nuk është e qartë pse.

“Ekziston një lidhje kaq e fortë midis mirëqenies dhe altruizmit sa do të ishte budallallëk të mos jetonim në mënyrë altruiste”, argumenton Taylor.

Vetë struktura e trurit tonë mund të ndihmojë në përcaktimin e predispozicionit tonë ndaj altruizmit. Abigail Marsh, neuroshkencëtare, dhe ekipi i saj kanë përdorur skanime të trurit për të kërkuar ndryshime midis njerëzve që kishin dhuruar një veshkë një të huaji dhe atyre që nuk e kishin bërë.

Altruistët që dhuronin organe kishin amigdalë të djathtë (rajone të trurit të lidhura me emocionet) më të mëdha sesa grupi i kontrollit jo-dhurues. Donatorët gjithashtu treguan aktivitet të shtuar në këtë rajon kur shikonin fotografi me shprehje të frikshme të fytyrës, ndoshta duke i bërë ata më të perceptueshëm dhe më të përgjegjshëm ndaj ndjenjave të të tjerëve.

Shumica prej nesh janë të aftë për vetëmohim të jashtëzakonshëm dhe altruizmi duket të jetë diçka që na bën mirë. Madje ka ndihmuar speciet tona të bëhen unike të suksesshme. Por vendimet dhe sjelljet tona ndikohen gjithashtu nga një gamë e gjerë faktorësh, nga kultura te “mediokriteti ynë moral”. Me fjalë të tjera, të ndihmosh të tjerët është shumë mirë – por pranoni se është në rregull të kujdeseni edhe për veten tuaj.

The post Pse nuk jemi aq egoistë sa mendojmë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- “Modeli shqiptar është një sistem qeverisjeje i bazuar në mungesë transparence dhe zbrazje të hapësirave demokratike. Parlamenti është margjinalizuar, roli i shoqërisë civile është zvogëluar dhe informacioni është bërë i paarritshëm edhe për institucionet e autorizuara për të ushtruar kontroll.” Ky është thelbi i raportit prej 52 faqesh të paraqitur dje në Dhomën e Deputetëve nga Komiteti i Azilit dhe Emigracionit (TAI) nën titullin “Plagët Kufitare”, në Itali.

Ai përmban numrin total të personave të transferuar në Qendrën e Pritjes në Gjadër në fazën e dytë të projektit: 132.

Këta janë emigrantë “të parregullt” të deportuar nga Italia pasi qeveria ndryshoi përdorimin e synuar të ambienteve fillimisht të destinuara për azilkërkuesit që nuk kishin hyrë kurrë në Itali.

“Kjo është një zgjedhje “jologjike”, argumenton nënkryetari i Arci-t, Filippo Miraglia, “duke pasur parasysh se këta janë individë tashmë të ndaluar dhe duke pasur parasysh se riatdhesimet kanë tendencë të ndodhin brenda njëzet ditëve të para të ndalimit”.

Numri u nxor nga vizita të ndryshme monitorimi të kryera nga Ministria Italiane e Punëve të Jashtme (TAI) dhe grupi i deputetëve dhe eurodeputetëve të opozitës pas çështjes.

“Ministria e Brendshme nuk ofron të dhëna të plota, edhe kur kërkohen nga përfaqësuesit institucionalë. Gjatë inspektimit të fundit, deputetja e Partisë Demokratike Rachele Scarpa zbuloi madje se më 16 korrik, kishte pasur një transferim të 13 emigrantëve, për të cilët nuk ishte zbuluar asnjë informacion”, shkruan media italiane, Il Manifesto.

“Kjo është një çështje serioze që konfirmon se si mungesa e transparencës ndaj qytetarëve italianë shkon krah për krah me shkeljet e të drejtave themelore dhe uljen e garancive për qytetarët e huaj”, deklaroi Scarpa.

Lajmërimi i lëshuar në prill nga Ministria e Brendshme për të parandaluar hyrjen e bashkëpunëtorëve rastësorë të deputetëve ndjek gjithashtu këtë qasje.

“Është një njoftim anti-TAI; ata e lëshuan atë për të na penguar të hynim në Gjadër”, thanë ata gjatë konferencës për shtyp.

Raporti nga rrjeti kryesor i organizatave të imigracionit rendit të gjitha abuzimet e kryera në të gjithë Adriatikun nën juridiksionin italian: transferimet kryhen pa asnjë urdhër gjyqësor, pa justifikim dhe me përdorimin e mjeteve shtrënguese; qasja në kujdes është e kufizuar dhe diskriminuese; nuk ka shqyrtim të përshtatshmërisë për ndalim pas hyrjes në Gjadër, i cili, për shkak të vendndodhjes së tij, paraqet sfida të ndryshme nga CPR-të e tjera; E drejta për mbrojtje është shumë e kufizuar, nëse jo e kompromentuar.

Duke cituar vendimet e fundit të Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës Supreme të Kasacionit, TAI thekson sfidat e shumta ligjore me të cilat përballen parimet kushtetuese, ndërkombëtare dhe europiane të qendrave të krijuara nga qeveria Meloni dhe bën thirrje për “pezullimin e transferimeve dhe anulimin e marrëveshjes”.

“Pse qeveria është kaq këmbëngulëse pavarësisht numrave kaq të vegjël?” pyet Riccardo Magi. Përgjigja e sekretarit dhe deputetit të +Europa është se “objektivi i protokollit me Tiranën është të pohojë se këta njerëz mund të trajtohen siç dëshirojnë. Pika më e rëndësishme është kërcënimi për demokracinë, sundimin e ligjit dhe ligjshmërinë. Le të jemi të kujdesshëm: ato qendra u ndërtuan për të zgjatur”.

Ndërkohë, dje Organizata Ndërkombëtare për Migracionin përditësoi numrin e vdekjeve dhe të zhdukurve përgjatë rrugës emigratore të Mesdheut qendror: totali i këtij viti është 659. Ndërkohë, e ashtuquajtura “Roja Bregdetare Libiane” ka kapur 13,243 persona në det dhe i ka kthyer ata në qendrat e paraburgimit. Nga këta, 11,508 janë burra, 1,180 gra dhe 410 të mitur (gjinia e 145 emigrantëve është e panjohur). Deri dje, në Itali kishte 36,545 zbarkime, krahasuar me 32,723 në të njëjtën periudhë në vitin 2024.

The post Emigrantët në Gjadër/ ‘Modeli shqiptar është një sulm ndaj demokracisë italiane dhe sundimit të ligjit’ appeared first on Gazeta Si.

Policia e Lezhës ka shpallur në kërkim një 37-vjeçar nga Rrësheni, i cili akuzohet se në profilin që administron në rrjetin social Facebook, publikonte statuse denigruese ndaj ish-bashkëshortes.

Ka qenë vetë ish gruaja e cila ka denoncuar ngjarjen.

“F. B., 37 vjeç, banues në Rrëshen, u shpall në kërkim pasi ka kallëzuar ish-bashkëshortja e tij, se në një llogari në Facebook, ka publikuar statuse me tekste fyese ndaj saj”, njoftoi policia vendore.

The post Rrëshen/ Denigronte me statuse dhe fjalë fyese ish-gruan në Facebook, shpallet në kërkim 37-vjeçari appeared first on Gazeta Si.

Ka rënë në pranga drejtuesi i Benz-it që u përplas me furgonin dje në Borsh, ku humbën jetën çifti i bashkëshortëve, Kastriot dhe Donika Mehmeti.

Policia thotë se nga veprimet hetimore ka rezultuar se 29-vjeçari Myfit Qejvanaj, duke drejtuar automjetin tip “Benz”, ka humbur kontrollin mbi drejtimin e mjetit dhe është përplasur me një mjet të llojit furgon, që drejtohej nga Kastriot Mehmeti 66 vjeç, i cili së bashku me Donika Mehmeti, ka humbur jetën në vendngjarje.

Përplasja ka qenë e fortë, ndërsa pas aksidentit, automjeti është spostuar në drejtim të trotuarit. Bashkëshortët, edhe pse kanë qenë me rrip sigurimi, nuk kanë mundur të jetojnë për shkak të goditjes së fortë.

Sipas dëshmitarëve në vendngjarje, Benzi ka qenë me shpejtësi tepër të madhe dhe e ka goditur furgonin drejt për drejt.

Të plagosurit janë transportuar me urgjencë drejt spitalit të Sarandës, ndërkohë që drejtuesi Qejvanaj, është në gjendje të rëndë me frakturë në kokë dhe është transportuar me helikopter drejt Traumës në Tiranë.

The post Aksidenti i rëndë me dy viktima në Borsh, arrestohet drejtuesi i Benz-it appeared first on Gazeta Si.

Italia po përballet me një përhapje në rritje të virusit të Nilit Perëndimor, me nëntë viktima të konfirmuara deri më tani, pesë prej të cilave vetëm në rajonin e Kampanias. Viktima e fundit është një 76-vjeçar nga Salerno, banor i një azili pleqsh në Grazzanise. Një tjetër viktimë, një 73-vjeçar nga Maddaloni, ndërroi jetë mëngjesin e sotëm në spitalin e Casertës.

Dy raste të reja infeksioni janë regjistruar edhe në Lombardi, përkatësisht një grua 38-vjeçare në Milano dhe një 66-vjeçare në Pavia, kjo e fundit e shtruar në spital. Rajoni ka aktivizuar një sistem të integruar mbikëqyrjeje me autoritetet lokale dhe institucionet shëndetësore.

Përballë situatës, presidenti i Rajonit të Lazios, Francesco Rocca, ka nënshkruar një urdhëresë urgjente për dezinfektimin sistematik dhe kontrollin e vektorëve (mushkonjave), duke vendosur në dispozicion një milion euro për komunat.

Ekspertët theksojnë se mushkonjat janë vektorët kryesorë të virusit dhe rreziku është më i madh për të moshuarit dhe personat me probleme shëndetësore. Veterinerët paralajmërojnë gjithashtu për transmetimin e mundshëm të virusit nga mushkonjat femra te vezët dhe larvat e tyre, duke shtuar nevojën për rehabilitimin e tokës dhe kontrollin e zogjve të egër, si rezervuarë natyralë të virusit.

Ndërkohë, Fiaso (Federata Italiane e Autoriteteve të Kujdesit Shëndetësor dhe Spitalore) ka aktivizuar rrjetin e spitaleve roje për monitorimin e hershëm dhe të koordinuar të rasteve. Presidenti i saj, Giovanni Migliore, thekson rëndësinë e përgjigjes së shpejtë dhe përdorimit të infrastrukturës ekzistuese, si gjatë pandemisë COVID-19.

The post Rritet numri i viktimave nga virusi i Nilit Perëndimor në Itali, masa emergjente për të parandaluar përhapjen appeared first on Gazeta Si.

Ditën e enjte vendi ynë do të jetë në ndikimin e kushteve atmosferike të paqëndrueshme.

Moti parashikohet me kthjellime kryesisht në veriperëndim e jugperëndim, ndërsa gradualisht shtim vranësirash mesatare deri të dendura, më të theksuara në relievet e larta kodrinore-malore të vendit.

Reshjet e shiut parashikohen me intensitet të ulët në pjesën më të madhe të territorit, ndërsa hera-herës nuk do të mungojnë shtrëngata afatshkurtra.

The post Reshje shiu në pjesën më të madhe të vendit appeared first on Gazeta Si.

Në një intervistë për ZEITmagazin, kryeministri Edi Rama ka rrëfyer karrierën politike, marrëdhënien me bashkëshorten e tij, të cilën e quan “opozita më e ashpër” që ka përjetuar ndonjëherë. Ai flet për artin, sfidat si kryeministër, projektin e Jared Kushner në Sazan, jep mendimin e tij për rolin e Trump në Europë, flet për mbylljen e TikTok dhe për sulmin që i’u bë në vitin 1997. 

Intervista e plotë: 

-Z. Kryeministër, le të fillojmë me gjatësinë tuaj. Ju jeni një nga krerët më të gjatë të qeverisë në Evropë, apo jo?

Po, mendoj se po.

-Apo në të gjithë botën?

Nuk e di, por sigurisht në Evropë. Milo Gjukanoviq, ish-presidenti i Malit të Zi, ishte gjithashtu “shumë i gjatë”, por nuk është më në detyrë.

-Ju ishit një lojtar profesionist basketbolli. Jeni 2.02 metra i gjatë?

Jo, 1.98 metra. Si Friedrich Merz. Tetë centimetra më i gjatë se Donald Trump.

A është një avantazh të jesh i gjatë në politikë?

Është e mundur. Unë di një statistikë që thotë se kandidatët fizikisht më të gjatë fitojnë fushatat zgjedhore rreth 80 për qind të kohës.

Edi Rama, 61 vjeç, kryetar i Partisë Socialiste të Shqipërisë. Kur ishte kryetar bashkie i kryeqytetit, Tiranës, nga viti 2000 e tutje, ai i leu fasadat e shumë ndërtesave në qytetin dikur gri me ngjyra të ndezura. Ai donte që Shqipëria të dukej e gjallë dhe tërheqëse. Ai gjithmonë e shihte veten si një artist që kishte arritur pushtet politik.

A rritet autoriteti politik me gjatësinë?

Jo domosdoshmërisht. Shikoni Georgia Melonin, kryetaren e Qeverisë italiane. Ajo është e shkurtër, por karizma e saj e bën të duket e gjatë. Mendoj se karizma është më e rëndësishme se gjatësia. Një nga ish-shokët e mi të basketbollit është më i gjatë se unë.

Edi Rama, i lindur në vitin 1964, është Kryeministër i Shqipërisë dhe artist. Arti i tij është ekspozuar në Haus der Kunst në Mynih dhe dy herë në Bienalen e Venedikut. Ai jetoi në Paris për disa vite.

Në vitin 2000, ai u bë kryetar i bashkisë së Tiranës dhe qëndroi në atë pozicion për njëmbëdhjetë vjet. Që nga viti 2005, Rama ka qenë kryetar i Partisë Socialiste të Shqipërisë dhe ka qeverisur vendin që nga viti 2013. 

A të ndihmoi forca jote fizike kur dikush u përpoq të të vriste në vitin 1997?

Ky ishte mendimi i mjekëve që më trajtuan. Sulmi ndaj meje ishte shumë brutal. Ndodhi më 22 janar 1997. Po kthehesha në shtëpi me të dashurën time dhe një nga miqtë e mi. Në atë kohë, jetonim në një apartament të vogël në një periferi. Ishte një natë e ftohtë pas një stuhie shiu, dhe Tirana ishte një qytet krejtësisht tjetër atëherë. Energjia elektrike ndërpritej rregullisht dhe natën rrugët ngjanin me vrima të zeza. Pak para se të arrija në shtëpinë ku jetoja, u shfaqën dy silueta të errëta. Në fillim, mendova se njoha një nga burrat që mbante një rrotull letre: një nga studentët e mi, një lloj bodybuilder-i. Por jo, ai po mbante një shufër hekuri brenda rrotullës së letrës. Rashë përtokë nën goditjet dhe u përpoqa ta mbroja të dashurën time duke e mbajtur pas shpine me të dyja duart. Pashë dritat e llambave me vaj që ndizeshin në dritaret e shtëpisë dhe mendova: “Kaq ishte, jeta ime mbaroi”. Burrat më lanë të shtrirë në baltë, me sa dukej i vdekur. Gjaku më rridhte nga fytyra dhe goja ime ishte gjithashtu plot me gjak. Kisha disa çarje në kokë dhe hundë.

Kush ishin këta burra?

Ende nuk e di saktësisht. Por e di që ishte një tentativë vrasjeje nga shërbimi sekret i presidentit të atëhershëm. Isha përpjekur të organizoja një peticion duke i bërë thirrje qeverisë të jepte dorëheqjen. Në spital, mjeku që më trajtonte më tha: “Pa fizikun tënd të mirë si atlet, gjërat do të kishin shkuar keq. Edhe gjatësia jote të ndihmoi; nuk more një goditje të mirë”.

Si ishte fëmijëria dhe rinia juaj në Shqipëri, në këtë vend të varfër, rreptësishtë të izoluar, popullsia e të cilit ishte e shtypur nga diktatori Enver Hoxha dhe që quhej Koreja e Veriut e Evropës?

Ne fëmijët nuk kishim shumë, por jashtë ishim të lirë dhe mjaft të lumtur. Bëmë topa futbolli nga copa gome. Luanim me gurë të vjetër dhe copa druri. Ose uleshim në anë të rrugës dhe mendonim lojëra me hamendje: Cili numër do të ishte në targën e autobusit ose kamionit të radhës që do të kalonte? Duhej të ishe i duruar; rrugët ishin bosh. Vështirë se kishte makina; automjetet private ishin të ndaluara.

A kishe shpesh frikë atëherë?

Frika është fjala e gabuar. Frika është një reagim ndaj një ngjarjeje. Dhe ngjarjet ishin shumë të rralla atëherë. Ishte një shoqëri me përgjigje të gatshme. Ne ishim të dominuar nga vetëdija e të jetuarit brenda kufijve të ngushtë që nuk lejoheshim t’i kalonim, sepse atëherë do të ndodhte diçka e keqe. Nuk duhet ta bësh këtë, nuk duhet ta thuash atë në asnjë rrethanë. Shmangni ata njerëz. Ne jetonim në dy botë paralele njëherësh: Kishte gjëra që lejoheshe të thoshe vetëm në shtëpi sepse ishin të rrezikshme. Gjëra të tjera mund të shpreheshin vetëm në publik sepse ishin qesharake – propagandë.

Dikur e quaje veten “problematik”. Çfarë do të thuash saktësisht me këtë?

Që në fëmijëri, nuk isha i lehtë. Gjithmonë kisha një mendim të fortë që doja ta shprehja. Gjithashtu gjithmonë më pëlqente t’i bëja të tjerët të qeshnin, madje edhe në shkollë. Dhe për këtë, ke nevojë për viktima të mira që mund t’i rrisësh, idealisht një mësues ose një tiran. Figurat e autoritetit bëjnë viktima të mira. Pastaj, sigurisht, kishte probleme.

Zyra juaj është e mbushur me vizatime, piktura dhe skulptura. A keni vizatuar si fëmijë?

Po, që kur isha tre vjeç, dhe nuk kam ndaluar kurrë. Vizatimi dhe piktura kanë qenë pjesë e jetës sime për aq kohë sa mbaj mend.

Një artist në krye të një qeverie: Dikur e quajtët “humori i universit” që ju, nga të gjithë njerëzit, u bëtë kryeministër.

Humor absolut i universit. Më parë, nuk mund ta kisha imagjinuar kurrë të hyja në një zyrë, e lëre më të punoja atje. Zyra e parë qeveritare që hyra ndonjëherë ishte zyra e Ministrit të Kulturës të Shqipërisë. Unë isha Ministër i Kulturës.

Pse kjo neveri ndaj zyrave?

Në sytë e mi, zyrat në atë kohë përfaqësonin shtetin, i cili shtypte popullin e tij. Unë kurrë nuk do të kisha vënë këmbë në një administratë shtetërore, kurrë.

A ka mbetur diçka nga ajo urrejtje sot?

Sigurisht që jo. Unë u rrita nën një regjim që i mbante peng njerëzit e tij. Shërbëtorët e këtij regjimi punonin në zyra.

Nuk kishit kurrë ndërmend të hynit në politikë?

Unë luftova kundër kufijve të ngushtë të imponuar në jetën time artistike, dhe kështu Akademia e Arteve në Tiranë u bë bastioni im i parë kundër regjimit. Por gjithmonë mendoja dhe thashë se politika nuk ishte puna ime. Kurrë nuk mendova se politika një ditë do të më merrte rob. Doja të jetoja një jetë të pavarur dhe të lirë.

Si artist nën komunizëm, përjetova të kundërtën e lirisë që gjithmonë kisha dëshiruar. Qielli në një pikturë duhej të ishte blu, jo i kuq ose i verdhë. Lëkura e një personi duhej të ishte me ngjyrën e lëkurës. Një karrige nuk mund të dukej si elefant. Kjo mendjengushtësi formësoi imazhin tim shumë negativ për politikanët në atë kohë dhe nxiti luftëtarin antikomunist tek unë.

A do të shkonte mirë Edi Rama i ri me Edi Ramën e sotëm?

Do ta kuptoja, por ai nuk do të më kuptonte mua. Edi Rama i ri ishte shumë i bindur në mendimet e tij dhe i pakompromis. Ai ishte i ri dhe jo i informuar mirë. Ai ende nuk e kishte kuptuar se politika është një art që lëviz gjërat me talent dhe durim – ndërsa shteti është një makinë që na mban të bashkuar duke i rezistuar ndryshimit.

Edi Rama i ri besonte se shteti duhej të shfuqizohej: anarki. Ju dëshironit kaos?

Jo kaos. Doja që zyrat plot me burokratë të zhdukeshin, por sigurisht, nuk kisha alternativë në mendje. Vetëm liri dhe vetërregullim – utopi. Atëherë ironia e universit shpërtheu. Kur qeveria shqiptare në atë kohë u shemb, unë ende jetoja si artist në Paris. Kryeministri i ri më vizitoi atje dhe më sugjeroi të kthehesha në Shqipëri dhe të merrja drejtimin e radios. Jo, i thashë, dua të qëndroj në studion time në Francë si artist i pavarur dhe të punoj vetëm si intelektual i përkushtuar në Shqipëri, jo të vuaj si nëpunës civil në ndonjë detyrë të lartë.

Si ndodhi ndryshimi i mendjes suaj?

Që nga atentati ndaj meje, ndihesha si një copë dheu. Dhe kisha vendosur të mos kthehesha në Shqipëri. Një vit më vonë, në Paris, pashë një ëndërr që më përndjek ende sot.

Një ëndërr politike?

Në ëndrrën time, isha në studion e babait tim, i cili punonte si skulptor. Babai im nuk ishte aty; e kërkova më kot. Një erë e papritur përplasi derën e studios dhe unë mbeta i bllokuar. Vetëm. Ku ishte babai im? Kur u zgjova, doja t’i telefonoja prindërit e mi, por nuk e bëra.

Në vend të kësaj, një nga miqtë e mi më telefonoi. Ai më tha: “Edi, më vjen keq, babai yt ka vdekur. Ai vdiq këtë mëngjes në studion e tij”. Pastaj shkuan në funeral. Isha shumë i trishtuar për vdekjen e babait tim, por më duhej të prisja një ditë dhe një natë të tërë derisa të mund të hipja në një aeroplan për në Tiranë. Dhe u rrova pa krem rroje.

Ngadalë dhe me dhimbje, e hoqa mjekrën me brisk. Prita që nata të kalonte; doja ta ndjeja dhimbjen. Hoqa vathin, mora hua një kravatë nga ambasadori ynë në Paris dhe vesha një kostum për të shkuar direkt në funeral. Dukesha disi si ministër.

Pas funeralit, Kryeministri shqiptar ju pyeti nëse donit të bashkoheshit me qeverinë e tij. Dhe ju pranuat.

Po, dita e funeralit ishte dita e fundit e riorganizimit të qeverisë së tij. Kur u ktheva nga funerali, shkova në shtëpinë e prindërve të mi për të bërë kafe. Telefoni ra dhe u dëgjua zëri i Kryeministrit: “Z. Ministër i Kulturës, doni të qëndroni apo të largoheni përsëri?” – “Po qëndroj,” u përgjigja. “A keni nevojë për pak kohë për të menduar?” pyeti ai. “Jo,” u përgjigja, “sepse nëse dua, do të largohem përsëri!”.

Ishte kaq e thjeshtë. Kur të gjithë ikën, e pyeta nënën time: “Kush mendon se do të jetë Ministër i Kulturës nesër”. Ajo u përgjigj: “Nuk më intereson fare”. Kur e pyeta: “Po sikur të jem unë, mami?” ajo u përgjigj: “Ka qenë një ditë e gjatë, je i lodhur, sensi yt i humorit është i prishur – shko në shtrat”.

Por kur e kuptoi se po flisja seriozisht, filloi të qante. Prindërit e mi gjithmonë donin që unë të qëndroja larg politikës. “Çfarë është më keq,” tha ajo mes lotësh, “që babai yt të vdesë, apo që ti të bëhesh ministër?”.

Unë thashë: “Çfarë duhet të bëj tani, mami”? Dhe ajo u përgjigj: “Shko menjëherë në shtëpinë e Kryeministrit dhe i thuaj se je ngatërruar për vdekjen e babait tënd – merre fjalën mbrapsht”. Thashë se ishte turp, nuk mund ta bëja. “Nëse nuk guxon të japësh dorëheqjen tani”, shtoi ajo, “do të mbetesh i bllokuar në këtë rrëmujë politike për gjithë jetën tënde”.

Por ju nuk dhatë dorëheqjen; ju u bëtë ministër. Cilat janë çastet më të këqija në politikë për ju?

Gjëja më e keqe është humbja. E përjetova këtë, për shembull, në vitin 2009 kur kandidova për herë të parë për kryeministër dhe humba me një diferencë shumë të ngushtë. Kjo ishte vërtet e dhimbshme.

A keni modele në politikë? Shpesh keni folur me admirim për Angela Merkel.

Kancelarja Angela Merkel ishte një politikane thjesht racionale. Nga të gjitha figurat politike që kam takuar, ajo ishte e vetmja që nuk u impresionua nga sharmi. Angela udhëhoqi nga prapaskena dhe drejtoi politikën prapa skenave. Jam i sigurt se ajo mund të ishte e pamëshirshme kur donte të eliminonte kundërshtarët politikë për të siguruar pushtetin e saj dhe për të mbajtur partinë e saj nën kontroll. Por në skenë, ajo ishte një forcë shumë e sigurt dhe qetësuese që arriti të krijonte harmoni dhe të bëhej fytyra më e admiruar e Gjermanisë në mbarë botën.

Angela do të kishte gjetur një mënyrë për të parandaluar këtë konflikt të përshkallëzohej në një luftë agresioni. Ajo kishte gjithçka që i nevojitej për të gjetur një zgjidhje me Putinin – një kompromis. Nuk mund ta vërtetoj këtë, por jam i bindur për këtë. Fatkeqësisht, askush nuk e parashikoi dramën dhe pasojat tragjike që solli sulmi ndaj Ukrainës. Angela ishte ndryshe. Ajo ishte shumë punëtore dhe nuk do t’i kishte nënvlerësuar kurrë pasojat e një konflikti kaq shkatërrues.

Përvojat e saj me diktaturën në RDGJ dhe aftësia e saj për të empatizuar me ish-agjentin e KGB-së në Kremlin do ta kishin ndihmuar të shihte diçka që të tjerët në Perëndim për fat të keq nuk e panë.

Si do të përfundojë lufta në Ukrainë?

Për momentin, vetëm universi e di përgjigjen.

Donald Trump do të luajë një rol kyç?

Trump tashmë ka luajtur një rol të rëndësishëm duke vënë në tryezë idenë e një armëpushimi dhe paqeje. Por pse na duhej që Trump të rizbulonte fjalën armëpushim pas tre vitesh? Kur Viktor Orbán e përmendi atë fjalë, ai u trajtua si lebroz. Askush nuk donte të dëgjonte për një armëpushim, e lëre më për paqe. Askush nuk donte të dinte për bisedime – e lëre më për negociata – me Rusinë, përveç Erdoganit. Ai u përpoq disa herë, por pa sukses, sepse askush nuk i mbështeti përpjekjet e tij. Gjithmonë bëhej fjalë për fitoren absolute, ose më saktë, për humbjen strategjike të Rusisë nën autopilotin e Shteteve të Bashkuara. Çfarë keqardhjeje.

Gjatë mandatit të tij të parë, ju e kritikuat Donald Trumpin.

E bëra këtë edhe më parë, kur Trump ishte ende kandidat presidencial. Mandati i tij i parë nuk ishte aq i keq për botën. Sot, ai përfaqëson një mundësi të madhe për Evropën. Kur Trump pretendoi pas atentatit se Zoti e kishte shpëtuar për të mirën e Amerikës, kjo ishte vetëm gjysma e së vërtetës. Zoti i shpëtoi edhe jetën në mënyrë që Evropa të zgjohej. Evropa duhet të zgjohet, shpresojmë në anën e duhur.

Ju e njihni mirë dhëndrin e Trump, Jared Kushner, i cili synon të bëhet një investitor i madh në Shqipëri: kompania e Kushner dëshiron të ndërtojë akomodime luksoze për turistë të pasur në një pjesë bregdetare të paprekur më parë dhe në një ishull të pabanuar. Kjo po kundërshtohet nga ambientalistët. Si po ecën ky projekt?

Po ecën. Projekti përbëhet nga dy pjesë: nga njëra anë, brezi bregdetar – ose gadishulli, siç e quajmë ne. Është në pronësi private. Nga ana tjetër, ishulli i Sazanit, i cili i përket shtetit. Gadishulli ka përfunduar fazën e planifikimit. Ne ende po negociojmë kushtet e partneritetit për ishullin e Sazanit. Konceptet paraprake duken shumë premtuese. Lista e kompanive që duan të bëhen pjesë e këtyre kufijve të rinj të turizmit mesdhetar është mbresëlënëse, veçanërisht Hotelet Aman.

Disa ekspertë që studiojnë strukturat e bandave kriminale ndërkombëtare besojnë se çdo qeveri evropiane sot duhet të adresojë krimin e organizuar. A e shihni edhe ju kështu?

Ne po luftojmë krimin e organizuar si kurrë më parë, dhe kjo njihet nga të gjitha autoritetet përkatëse, por akuzat vazhdojnë të vijnë, dhe janë të ndryshme. Opozita në Parlament më ka akuzuar tashmë për të gjitha llojet e gjërave, siç është të qenit homoseksual dhe biseksual – gjë që nuk jam. Me sa duket, ata janë gjithashtu të bindur se unë jam përdhunues dhe trafikant droge…

A ju pëlqejnë gazetarët?

A më pëlqejnë mua gazetarët? Një pyetje shumë e përgjithshme. Unë admiroj gazetarinë e pavarur. Por a më pëlqejnë të gjithë gazetarët? Jo. Megjithatë, unë e di sa e tmerrshme është bota pa gazetarë. Prandaj, unë nuk jam aspak problemi i tyre. Problemi im qëndron diku tjetër: Shumë vite më parë, unë publikova pikëpamjet e mia në gazetën e vetme të pavarur të Shqipërisë, duke rrezikuar jetën time për ta bërë këtë. Ajo gazetë u dogj. Pra, unë i përkisja kampit të gazetarisë dhe e di sa e rëndësishme është kjo.

Ju keni përjashtuar gazetarë individualë nga konferencat tuaja për shtyp.

Ne vetëm dy herë kemi penguar dikë që të marrë peng të gjithë konferencën për shtyp, kur flitet pafundësisht në mikrofon.

Një politikan nga rrethi juaj, ish-kryetari i bashkisë së Tiranës, u arrestua në zyrën e tij disa muaj më parë – ndër të tjera, për ryshfet dhe pastrim parash. A ka arritur korrupsioni në qeverinë tuaj?

Është e qartë se njerëzit në nivele të ndryshme të qeverisjes preken gjithashtu sapo përfshihet korrupsioni. Pra, pyetja nuk është nëse korrupsioni ekziston, por çfarë po bëjmë për ta luftuar atë dhe për të zvogëluar ndikimin e tij në qeveri. Dhe jam krenar që kemi bërë diçka të madhe – radikale: një reformë gjyqësore që, për herë të parë në historinë tonë që nga pavarësia e Shqipërisë në vitin 1912, i solli zyrtarët e lartë para një gjyqësori të pavarur dhe çoi nëakuza ose dënime.

Nga ana tjetër, unë besoj se një organizatë, një kompani ose një shumicë qeverisëse nuk gjykohet nga fakti nëse një ose disa nga anëtarët e saj dyshohen për korrupsion ose janë nën hetim për korrupsion, por nga mënyra se si reagojnë në raste të tilla. Për dekada, përgjigjja ishte të formohej një mburojë mbrojtëse dhe të ofrohej mbështetje politike në përputhje me rrethanat. Ne i kemi dhënë fund kësaj. Partia jonë nuk është një mburojë mbrojtëse për askënd; Shumica jonë në Parlament është vetëm mburoja mbrojtëse e gjyqësorit të pavarur.

Ju kurrë nuk e keni mohuar se korrupsioni në Shqipëri mbetet një problem i madh. A do të bëhet një pengesë vendimtare në përpjekjet për t’u bashkuar me BE-në?

Lufta jonë kundër tij është një garanci e rëndësishme e dëshirës sonë të vërtetë për t’u bërë anëtar i BE-së. Sukseset tona në këtë luftë janë vlerësuar shumë nga BE-ja.

Si e shpjegoni që shkrimtari Fatos Lubonja, i cili dikur ishte miku juaj, tani është një nga kritikët tuaj më të ashpër?

Ne ishim miq shumë të ngushtë kur luftonim së bashku në shoqërinë civile. Por që kur kalova në kampin kundërshtar të politikës së përditshme, Fatosi më ka shpallur tradhtar të kauzës. Që atëherë, ai është shqetësuar kryesisht për të vërtetuar se çfarë tradhtari revoltues jam. E respektoj dhe më vjen keq për të.

Cili ishte gabimi juaj më i madh si kreu i qeverisë?

Oh, do të komentoj për këtë vetëm pasi të largohem nga detyra.

Ju e ndaluat përkohësisht TikTok në Shqipëri pasi vdekja me thikë e një djali 14-vjeçar u lidh me përdorimin e platformës së mediave sociale.

Unë nuk e ndalova TikTok përgjithmonë, por prindërit duhet të jenë në gjendje ta kontrollojnë më mirë platformën. Qasja në video me përmbajtje të dhunshme ose të neveritshme duhet të parandalohet. Prindërit duhet të dinë se çfarë po bëjnë fëmijët e tyre në një platformë të tillë. Dhe duhet të them: Për habinë time, njerëzit në TikTok ishin shumë të gatshëm të kuptonin dhe të adresonin shqetësimet tona.

Si reaguan prindërit ndaj ndalimit?

Mbështetja për ndalimin e TikTok ishte dërrmuese. 95 për qind e prindërve ishin pro. Shumica e tyre madje mbështetën ndalimin e të gjitha mediave sociale.

Cilat janë përfundimet tuaja?

Gjithmonë duhet të mbash mend nga vjen. Nuk i lejoj kurrë njerëzit e mi të mbajnë bagazhet e mia. Kur udhëtoj privatisht, nuk fluturoj me klas biznesi. Gruaja ime nget makinën e saj. Në shtëpi, nuk kemi asnjë punonjës të paguar nga qeveria. Kam ngritur muzeun e parë për dhuratat që marr, që i përkasin shtetit dhe jo personit në zyrën e Kryeministrit. Gjëra të vogla të mëdha të qëndrosh sa më normal të jetë e mundur nën lëkurë.

A ka ndonjë që dëgjon për çështje të tilla?

Disa njerëz mendojnë se kam fituar shumë zgjedhje sepse opozita ime është shumë e dobët. Ata njerëz nuk kanë ide. Sepse në shtëpi, kam opozitën më të ashpër që kam përjetuar ndonjëherë.

Ajo më pret kur kthehem nga puna në mbrëmje – gruaja ime. Ha diçka, shtrihem në divan, zgjedh një film për t’u çlodhur. Dhe pas dhjetë minutave të para të filmit, fillon koha e pyetjeve nga divani në divan.

Gruaja ime është ekonomiste, punon për organizata ndërkombëtare, ajo i di punët e saj. Ajo di numra, të dhëna, fakte. Pyetjet vazhdojnë, kështu që më duhet të shtyp butonin e ndalimit të filmit disa herë.

Është vërtet intensive. Nëse gruaja ime vazhdon deri në nokaut, do të jetë shumë më vonë se mesnata dhe do të duhet t’i lutem të tregojë mëshirë. Mund t’ju siguroj: Nëse keni një kundërshtim të tillë në shtëpi dhe i dëgjoni ata, do të bëheni të pamposhtur jashtë katër mureve tuaja. Atëherë mund të bëheni edhe Mbret i Shqipërisë!/ZEIT Magazine/

The post Rama për revistën gjermane ZEITmagazin: Projekti i Kushner po ecën, për Sazanin në negociata! appeared first on Gazeta Si.

Bashkimi Europian do të nisë zbatimin e një sistemi të ri të hyrjes dhe daljes për qytetarët që nuk janë nga vendet e Unionit duke filluar nga data 12 tetor.

Ky sistem i avancuar, i njohur si “EES – Entry/Exit System” do të regjistrojë të dhënat biometrike të udhëtarëve, përfshirë gjurmët e gishtërinjve dhe imazhin e fytyrës. 

Sipas asaj që raporton “The Guardian”, sistemi do të:

-Zëvendësojë vulosjen manuale të pasaportave

-Regjistrojë datën dhe kohën e hyrjes dhe daljes

-Kapë të dhëna biometrike si gjurmët e gishtërinjve dhe imazhin e fytyrës (vetëm njëra nga këto)

-Llogarisë automatikisht kohëzgjatjen e qëndrimit të lejuar

-Sinjalizojë shtetet anëtare në rastet e qëndrimeve të tejzgjatura.

Sistemi i ri, do të zëvendësojë vulosjen manuale të pasaportave dhe do të lejojë autoritetet kufitare të kontrollojnë automatikisht kohëzgjatjen e qëndrimit të lejuar për turistët dhe udhëtarët e biznesit.

Sistemi do të nisë së zbatuari gradualisht për gjashtë muaj dhe pritet të hyjë në funksionim të plotë në janar të vitit 2026.

Makineritë për marrjen e gjurmëve të gishtërinjve tashmë janë vendosur në disa pika kalimi, përfshirë terminalin Eurostar në Londër dhe Portin e Doverit.

Komisioni Evropian thotë se ky sistem do të rrisë sigurinë kufitare dhe do të përshpejtojë procesin për udhëtarët e rregullt.

The post BE, gjurmë gishtash në kufi/ Fund i vulave në pasaporta, nga tetori nis sistemi biometrik appeared first on Gazeta Si.

Gjykata e Fierit ka dënuar me burgim të përjetshëm Azgan Mërnicën për vrasjen e efektivit, pjesëtar i forcave speciale “Shqiponja”, Nevruz Cenalia.

Prokuroria kërkoi dënimin maksimal për Mërnicën, i cili akuzohej për tre vepra penale: Vrasje me armë zjarri të punonjësit të policisë, armëmbajtje pa leje dhe drejtim të parregullt të mjetit.

Ngjarja e rëndë ndodhi më 13 maj 2024, rreth orës 13:30, në fshatin Baltëz të Bashkisë Fier. Sipas dosjes hetimore, gjithçka nisi si një konflikt banal. Azgan Mërnica po drejtonte automjetin e tij me shpejtësi të lartë në një kthesë të rrezikshme, kur u ndalua nga efektivi, i cili i tërhoqi vëmendjen për mënyrën e rrezikshme të ngjarjes.

Sipas Prokurorisë, pas një debati të ashpër verbal, Mërnica ka nxjerrë armën e zjarrit dhe ka qëlluar për vdekje efektivin, i cili ndodhej në detyrë. Pas ngjarjes, i akuzuari u kap nga forcat e rendit pas një operacioni 48 orësh dhe negociatash me familjaret e tij.

The post Vrau efektivin e Shqiponjave, Azgan Mërnica dënohet me burg përjetë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Në skenën e Panairit të Librit në Ulqin u zhvillua mbrëmjen e 29 korrikut ceremonia e ndarjes së çmimeve të Panairit të 24-t të Librit “Ulqini 2025”.

Çmimi “Dega e Ullirit”, i dedikuar letërsisë për fëmijë, iu dha shkrimtareve Meliza Krasniqi për librin “Nexhmije Pagarusha – unë jam bilbili i Kosovës” dhe Elia Zaharia për librin “Perla dhe dreri i artë”.

Çmimi “Servantes” për përkthim iu nda përkthyesit Durim Taçi për romanin “Portokall me kurdisje” nga Anthony Burgess.

Studiuesi Behar Gjoka u vlerësua me çmimin “Olcinium” për veprën studimore më të mirë “Petro Marko, shkrimtari i lirisë”, ndërsa çmimi “Liburnia” për veprën më të mirë në prozë iu dha akademikut dhe shkrimtarit Mehmet Kraja për vëllimin me tregime “Histori të ëndrrave të hershme”.

Ky ishte edicioni i 24-t i një prej panaireve më jetëgjata në të gjitha trevat shqiptare, që organizohet nga Instituti i librit dhe promocionit dhe bashkia Ulqin.

The post Ndahen çmimet e Panairit të Librit ‘Ulqini 2025’ appeared first on Gazeta Si.

Një aksident me pasojë dy të vdekur ka ndodhur pasditen e sotme në Himarë, pranë Borshit, ndërsa kanë mbetur të plagosur edhe dy persona.

Paraprakisht mësohet se shkak është përplasja e një furgoni me një automjet.

Si pasojë e përplasjes, kanë humbur jetën në vendngjarje drejtuesi i furgonit K. M., rreth 60 vjeç, dhe bashkëshortja e tij, rreth 55 vjeç.

Ndërkohë, në automjetin tjetër ndodheshin dy të rinj, përkatësisht 30 dhe 28 vjeç. I riu 30-vjeçar ka marrë dëmtime të rënda dhe është transportuar me urgjencë në Spitalin e Sarandës, ku ndodhet në gjendje kritike për jetën. Ndërsa 28-vjeçari është jashtë rrezikut, në gjendje të stabilizuar.

The post Aksident i rëndë në Himarë-Borsh, dy të vdekur dhe dy të plagosur appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Është miratuar receta e re mjekësore në formatin e ri unik.

Ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale Albana Koçiu deklaroi se nga data 1 gusht, receta mjekësore në formatin e ri unik, hyn në fuqi në të gjithë sistemin shëndetësor, publik dhe privat.

Receta e re mjekësore krahas atyre standardeve me informacionet bazë do ketë dhe vendosjen e diagnozës.

Gjithashtu, me formatin e ri, mjekët do të kenë mundësinë të lëshojnë recetë mjekësore deri në 6 muaj, në rastet kur pacientët do të kenë nevojë për trajtim afatgjatë si dhe do ketë elementë teknikë si vendosja e emrit gjenerik të ilaçit, tipi i recetës për pacientët me sëmundje akute apo kronike, si dhe vendosja e emrit dhe vulës së farmacistit.

Në dokument paralajmërohen masa dhe penalizime ndaj mjekë dhe farmacistëve që nuk respektojnë formatin i ri të recetës, e cila do të jetë edhe në format elektronik për të gjithë profesionistët.

The post Nga 1 gushti, recetë e re mjekësore e unifikuar në gjithë sistemin shëndetësor appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Pranvera, vera, vjeshta dhe dimri – këto janë stinët që i njohim dhe na janë mësuar që në moshë të vogël. Megjithatë, hulumtimet e reja kanë sugjeruar se ka edhe dy stinë të tjera që duhet t’i shtojmë kësaj përzierjeje, dhe këto janë “sezoni i mjegullës” dhe “sezoni i mbeturinave”. Këto dy stinë të reja tani janë pjesë e ritmit vjetor të klimës së Tokës. Por çfarë janë saktësisht ato?

Sezonet e reja tani po përsëriten çdo vit, të nxitura tërësisht nga aktiviteti njerëzor dhe që paraqesin kërcënime serioze për shëndetin publik, jetën detare dhe ekosistemet globale.

Sezoni i mjegullës ndodh çdo vit në pjesë të Azisë Juglindore, kur tymi mbulon rajonin, duke shkaktuar cilësi të rrezikshme të ajrit dhe shqetësime të përhapura shëndetësore.

Pjesa më e madhe e mjegullës vjen nga zjarret e ndezura qëllimisht, djegie masive për të pastruar tokën për bujqësi në vende si Indonezia dhe Malajzia.

Një model i ngjashëm është gjetur në SHBA, pasi sezoni i zjarreve në Kaliforni, dikur i kufizuar në muajt më të nxehtë, tani fillon në pranverë dhe zgjatet deri në dhjetor.

Ndërkohë, në Bali, një lloj tjetër sezoni zhvillohet çdo vit nga dhjetori në mars. Ndërsa erërat ndryshojnë, rrymat e oqeanit mbajnë vëllime marramendëse të mbeturinave plastike në breg, duke ‘varrosur’ plazhet nën grumbuj mbeturinash.

Ky ‘sezon i mbeturinave’ është bërë aq i qëndrueshëm sa vendasit tani mund ta parashikojnë atë deri në muaj.

Ngjarje të ngjashme janë parë në Filipine, Tajlandë dhe madje përgjatë Bregut Lindor të SHBA-së, ku Rryma e Gjirit dhe rryma të tjera shtyjnë mbeturinat lundruese drejt Floridës, veçanërisht gjatë verës.

Për të kuptuar dhe përshkruar më mirë ritmet klimatike në ndryshim, ekipi i kërkimit analizoi dekada të tëra imazhesh satelitore, të dhëna moti dhe raporte lokale.

Ata madje kanë futur një fjalor të ri për të përcaktuar modelet sezonale në zhvillim: stinët e zhdukura, stinët aritmike dhe stinët e ndërprera.

Sezoni i mjegullës në Azinë Juglindore zakonisht fillon në qershor dhe zgjat deri në shtator.

Tymi shpesh përhapet përtej kufijve, duke mbështjellë qytete në Singapor, Tajlandë dhe më gjerë në një re toksike që mund të zgjasë me javë.

Hulumtuesit thanë se kjo ‘shkaktohet nga djegia e përhapur e tokave tropikale me torfe në rajonet e Malajzisë dhe Indonezisë dhe tani konsiderohet një ngjarje vjetore në Azinë Juglindore ekuatoriale, duke ndikuar në shëndetin dhe jetesën e miliona njerëzve’.

Ky sezon është shfaqur gjithashtu në Indinë veriore çdo dimër, ndërsa mbaron sezoni i musoneve dhe fillon djegia e të korrave, shpesh e intensifikuar në nivel lokal nga djegia festive e Diwali.

SHBA-të janë mësuar gjithashtu me qiellin e mjegullt çdo verë, pasi pjesë të verilindjes mbulohet me tym, duke shkaktuar alarme për cilësinë e ajrit në Nju Jork dhe Nju Xhersi.

Në vitin 2023, tymi nga zjarret rekord të Kanadasë përfshiu Midwest dhe Bregun Lindor, duke e kthyer qiellin në portokalli mbi qytetin e Nju Jorkut.

Ngjarje të tilla po bëhen më të shpeshta, ndërsa stinët e zjarreve në të gjithë Amerikën e Veriut bëhen më të gjata, më të nxehta dhe më intensive, paralajmëruan studiuesit.

Sipas studimit, disa stinë tradicionale janë zhdukur gjithashtu. Në rajonet alpine si Andet dhe Malet Shkëmbore, sezoni dikur i parashikueshëm i sporteve dimërore po shkatërrohet për shkak të mungesës së madhe të borës.

Stinë të tjera si pranvera dhe vera kanë ndryshuar nga sinkronizimi. Këto janë ndryshime ‘aritmike’, kur pranvera vjen shumë herët, ose vera zgjatet shumë, duke përshkruar se cikli natyror po bie nga sinkronizimi.

Për shembull, ciklet e çiftëzimit dhe të letargjisë në të gjithë Europën tani po fillojnë javë më herët se më parë.

Në mënyrë të ngjashme, stinët e zjarreve dhe uraganeve po zgjaten në Amerikën e Veriut dhe Paqësor, duke prishur planifikimin dhe përgatitjen.

Pastaj ka stinët ‘e ndërprera’, të cilat nuk janë zhdukur ose kanë lëvizur, por janë intensifikuar. Një rast i qartë është vera e Europës.

Që kur vala e nxehtësisë franceze e vitit 2003 vrau mijëra njerëz, shkencëtarët kanë vënë re se verat në të gjithë kontinentin nuk janë vetëm më të nxehta, por edhe më të rrezikshme. Këto stinë ndjekin një ritëm më të fortë dhe më të paparashikueshëm.

Në këtë rast, stina nuk u zhduk, por u amplifikua në mënyrë të rrezikshme.

The post Shkencëtarët zbulojnë se Toka ka dy stinë të reja appeared first on Gazeta Si.

Ambasada e Shqipërisë në Tokio, përmes një postimi në rrjetin zyrtar në Facebook, ka përcjell një mesazh për të gjithë shqiptarët që ndodhen në Japoni, lidhur me alarmin për cunam që është lëshuar në vend pas tërmetit.

Amabasada shqiptare u bën thirrje shqiptarëve të ndjekin me vëmendje informacionet e publikuara dhe të respektojnë me përpikmëri udhëzimet e autoriteteve lokale.

“Në vijim të paralajmërimeve të autoriteteve japoneze për tsunami në disa rajone të vendit, iu bëjmë thirrje shtetasve shqiptarë që ndodhen në Japoni të ndjekin me vëmendje informacionet e publikuara dhe të respektojnë me përpikmëri udhëzimet e autoriteteve lokale”, thuhet në njoftim.

“Në rast nevoje, kontaktoni:
embassy.tokyo@mfa.gov.al
WhatsApp: +81-70-9023-3905
+81 80 4357 2971″, shkruhet në njoftim.

Në orët e para të mëngjesit të sotëm, një tërmet me magnitudë 8.8 u regjistrua pranë bregdetit të gadishullit Kamçatka, duke shkaktuar paralajmërime për cunami në shumë vende përgjatë bregut të Oqeanit Paqësor.

Në Kamçatka, disa persona janë lënduar, ndërsa në një pjesë të madhe të bregdetit lindor të Japonisë, i cili ishte goditur rëndë në tërmetin dhe cunamin katastrofik të vitit 2011, është urdhëruar evakuimi i popullatës.

The post Alarmi për cunam në Japoni/ Ambasada e Shqipërisë në Tokio mesazh: Respektoni udhëzimet e autoriteteve lokale appeared first on Gazeta Si.

Shkrimtarja shqiptare Ledia Xhoga është bërë pjesë e listës së gjatë të pretendentëve për Çmimin e madh të letërsisë, Booker Prize 2025 me romanin e saj “Misinterpretation”.

Romani i Xhogës është vendosur në Nju Jorkun e sotëm dhe ndjek historinë e një përkthyeseje shqiptare, e cila pranon me ngurrim të përkthejë gjatë seancave terapeutike të Alfredit, një të mbijetuar torture nga Kosova. Pavarësisht paralajmërimeve të burrit të saj, ajo përfshihet emocionalisht në botën e ndërlikuar të klientit të saj. Ankthi i Alfredit ngjall tek ajo kujtime të thella dhe të shtypura, ndërsa një përpjekje impulsive për të ndihmuar një poet kurd e çon në një situatë të rrezikshme dhe në një plan të pamatur.

Ndërsa vendime të pafat fillojnë të grumbullohen, martesa dhe shëndeti i saj mendor lëkunden. Në përpjekje për t’u shkëputur nga gjithçka, ajo udhëton spontanisht në Shqipëri për t’u ribashkuar me nënën e saj, një përballje që e bën të rikthejë në vëmendje jetën që ka ndërtuar në Shtetet e Bashkuara. Kur kthehet në Nju Jork, ajo përballet me pasojat e veprimeve të saj dhe detyrohet të vërë në pikëpyetje kufirin midis realitetit dhe imagjinatës, si dhe të vërtetës dhe keqinterpretimit.

Ledia Xhoga është shkrimtarja shqiptare e dytë që nominohet për Booker Prize pas Ismail Kadaresë që e ka fituar çmimin, në 2005, dhe është nominuar po ashtu edhe dy herë të tjera në 2017-n dhe në 2024-n.

Fituesi i këtij viti për Booker Prize do të prezantohet më datë 10 nëntor 2025.

The post Ledia Xhoga pretendente për çmimin ‘Booker Prize 2025’ appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- “Është një ide e mirë të ndërroni vendet e njohura dhe me kërkesë të lartë për pushime me rajone në zhvillim e sipër, ose të përfitoni nga vendet ku shpenzimet janë të ulëta. Për fat të mirë, ka mjaft mundësi për të zgjedhur nëse doni të kurseni para pa bërë kompromis me diellin ose cilësinë e përvojave”, shkruan Sarah Marshall në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Independent”.

Nga Spanja në Shqipëri, Independent ka renditur vendet më të mira për plazhe, për familjet, për aventura, për të bërë ski dhe për natyrën.

Kështu, Shqipërinë e ka renditur si vendin më të mirë për aventura.

“Qoftë duke shëtitur nëpër rrugët me kalldrëm, duke zbuluar majat e maleve apo duke notuar në ujërat e kaltra të shndritshme, Shqipëria ka një ngjashmëri të madhe me fqinjën e saj elegante përtej detit Adriatik”, thuhet në artikull, ku ndër të tjera shtohet se krahasuar me Italinë, plazhet janë më të qeta, vendet e fshehura janë më të shumta dhe çmimet janë dukshëm më të lira.

“Mësoni rreth të kaluarës përmes arkitekturës osmane, fashiste dhe sovjetike të kryeqytetit, Tiranës, ecni në shtigjet që të çojnë në Parkun Kombëtar të Valbonës dhe relaksohuni në plazhet e arta të Rivierës Shqiptare”, thuhet në artikull.

 “Independent” rendit vendet më të mira për t’u vizituar në vitin 2025 – për pushime të përballueshme:

1. Vendi më i mirë për aventura: Shqipëria

2. Vendi më i mirë për plazhet: El Gouna, Egjipt

3. Vendi më i mirë për familjet: Galicia, Spanjë

4. Vendi më i mirë për ski: Voss, Norvegji

5. Vendi më i mirë për natyrën: Bosnjë-Hercegovina

The post Independent: Shqipëria, vendi më i mirë për aventura appeared first on Gazeta Si.

Në Mal të Zi u mbajt konferenca e përbashkët përfundimtare për përgatitjen e dosjes drejtuar UNESCO-s për shpalljen e Liqenit të Shkodrës si Rezervë Biosfere Ndërkufitare.

Konferenca e përbashkët mblodhi mbi 70 pjesëmarrës nga palët dhe grupet e interesit, aktorët lokalë, donatorët, ekspertët, ministritë përkatëse dhe sekretariati i UNESCO-s.

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Shkodër bëri të ditur se, dosjet përkatëse të nominimit janë gati për t’u dorëzuar në ministritë përkatëse dhe do të shërbejnë për dy komponentë të rëndësishëm: prezantimin e rezultateve e arritjeve të projektit, si dhe dakordësimin mbi hapat e mëtejshëm të nevojshëm për të krijuar SLW – TBR (Shkodra Lake Watershed-Transboundary Biosphere Reserve/ Pellgu ujëmbledhës i Liqenit të Shkodrës-Rezervë Biosferë Ndërkufitare).

Konferenca përfundimtare shërbeu për të prezantuar arritjet dhe për të përcjellë një mesazh angazhimi dhe bashkëpunimi rajonal për publikun e gjerë. Përmes programit të rezervave të biosferës, një zhvillim i qëndrueshëm i gjelbër është i mundur për rajonin dhe për ta arritur këtë, ndryshimi i mentalitetit dhe i qëndrimit është i domosdoshëm.

Në fund të konferencës panairi i kulturave dhe natyrës shfaqi mundësitë dhe potencialet e rajonit të ardhshëm të Biosferës./ATSH/

The post Liqeni i Shkodrës në UNESCO, mbahet konferenca përfundimtare Shqipëri-Mali i Zi appeared first on Gazeta Si.