❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

SHBA i kthen shpinën botës? Mbyllja e USAID rrezikon miliona jetë deri në vitin 2030

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Mbyllja e Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) po shkakton tronditje serioze në sistemet shëndetësore të vendeve në zhvillim, teksa ekspertët paralajmërojnë se ndikimet e kësaj lëvizjeje mund të jenë fatale për miliona njerëz deri në fund të kësaj dekade.

Sipas njĂ« raporti tĂ« publikuar nga revista mjekĂ«sore The Lancet, ndihma ndĂ«rkombĂ«tare e USAID ka kontribuar nĂ« shpĂ«timin e mbi 92 milionĂ« jetĂ«ve gjatĂ« 20 viteve tĂ« fundit, pĂ«rmes programeve qĂ« luftojnĂ« HIV/AIDS-in, malarien dhe sĂ«mundjet infektive tek fĂ«mijĂ«t. Por, ky progres Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« rrezik serioz pas vendimit tĂ« administratĂ«s sĂ« ish-presidentit Donald Trump pĂ«r tĂ« ndĂ«rprerĂ« deri nĂ« 80% tĂ« ndihmĂ«s humanitare ndĂ«rkombĂ«tare, pĂ«rmes njĂ« strukture tĂ« re tĂ« quajtur “Department of Government Efficiency” (DOGE).

Pasojat e kĂ«tij vendimi tashmĂ« janĂ« tĂ« dukshme nĂ« terren. NĂ« Eswatini, njĂ« prej vendeve mĂ« tĂ« goditura, spitalet po mbyllen, furnizimet mjekĂ«sore janĂ« drejt shterimit, dhe programet e parandalimit tĂ« HIV-it janĂ« reduktuar nĂ« mĂ«nyrĂ« drastike. Spitali “Miracle Campus”, dikur qendĂ«r shĂ«ndetĂ«sore model qĂ« trajtonte mbi 300 mijĂ« pacientĂ« nĂ« vit, sot ndodhet pranĂ« mbylljes pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« fondeve.

Zyrtarë të USAID dhe ekspertë të shëndetit publik në nivel ndërkombëtar shprehen se mungesa e financimit mund të rikthejë sëmundje të rrezikshme në forma më agresive dhe të pamenaxhueshme. Ata paralajmërojnë se vendet me burime të kufizuara nuk kanë kapacitetet e nevojshme për të përballuar një krizë të tillë shëndetësore.

“NdĂ«rprerja e ndihmĂ«s nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« akt politik Ă«shtĂ« njĂ« çështje qĂ« ndan jetĂ«n nga vdekja pĂ«r miliona njerĂ«z,” thuhet nĂ« raportin e The Lancet.

Aktualisht, Kongresi amerikan po shqyrton mundësinë e rivendosjes së një pjese të financimeve për programin PEPFAR një nga iniciativat më të suksesshme të USAID në luftën kundër HIV/AIDS, por mbështetja për programet e tjera shëndetësore mbetet e paqartë.

Ndërkohë, mijëra punonjës humanitarë janë detyruar të braktisin terrenin, dhe tonelata me pajisje e medikamente qëndrojnë të bllokuara në magazina, pa mundësi shpërndarjeje tek ata që kanë më shumë nevojë./e.t

↗

Irani krijon një organ mbrojtës pas sulmeve të Izraelit dhe SHBA-së

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Irani ka themeluar një këshill të ri mbrojtës pas sulmeve në qershor nga Izraeli dhe SHBA-të, raportojnë mediat shtetërore iraniane.

Këshilli do të merret me planet mbrojtëse dhe do të përmirësojë aftësitë e forcave të armatosura të Iranit dhe do të kryesohet nga Presidenti Masoud Pezeshkian.

Vendimi i Iranit vjen pas një lufte ajrore 12-ditore nga Izraeli dhe SHBA-të në qershor.

Në orët e para të 13 qershorit, shpërthime goditën Teheranin ndërsa Izraeli kreu një sulm të madh ndaj kapaciteteve të tij bërthamore.

Irani kërcënoi se do të hakmerrej dhe u kundërpërgjigj shpejt me një sulm raketash.

Dhe mĂ« pas, mĂ« 22 qershor, Amerika hyri nĂ« konflikt dhe Donald Trump njoftoi se forcat amerikane kishin goditur tre lokacione bĂ«rthamore iraniane nĂ« njĂ« “sulm shumĂ« tĂ« suksesshĂ«m”.

MegjithatëQ lufta nuk zgjati shumë, pasi më 24 qershor u shpall armëpushimi. Që prej atëherë nuk ka pasur sulme nga asnjë palë./e.t

↗

Aksident në Devoll/ Zetori përmbyset dhe zë poshtë drejtuesin 75-vjeçar

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Një ngjarje e rëndë është regjistruar ditën e sotme në fshatin Menkulas të Devollit, ku një mjet bujqësor tip zetor ka dalë nga rruga dhe është përmbysur, duke zënë poshtë drejtuesin e tij.

Sipas informacioneve paraprake, viktima e mundshme është një 75-vjeçar, i cili ndodhej vetëm në momentin e aksidentit. Dyshohet se plagosjet janë fatale, ndërsa autoritetet nuk kanë konfirmuar ende zyrtarisht nëse ai ka ndërruar jetë.

Policia ndodhet në vendngjarje dhe ka nisur hetimet për të zbardhur shkaqet dhe rrethanat e aksidentit. Paraprakisht mendohet se zetori ka humbur kontrollin në një terren të vështirë dhe është përmbysur në një kthesë.

Pritet që grupi hetimor të kryejë veprimet e mëtejshme dhe të konfirmojë identitetin dhe gjendjen e saktë të të moshuarit./e.t

↗

Poshtnimi i shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, me bekimin e Albin Kurtit!

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Nga Halil Matoshi

1.

Thirrjet fashiste të maqedonëve sllavë kundër shqiptarëve në nji lojë sportive në Kumanovë, janë vula e fshehun e klerofashizmit të VMRO-së dhe Mickovskit, i pranishëm personalisht në këtë shfaqje fashiste!

Janë nënvetëdija e zùshme e tyne!

Frika që ata kanë mbjellun për tjetrin/tjetren (shqiptarët) ùsht e përmasave fashiste.

2.

Shqiptarët, shtetas të Maqedonisë së Veriut, e kanë mbrojtë shtetin e ri nga shpërbamja, tue mbështetë Marrëveshjen historike të Ohrit e tue e bù shtetin e përbashkët pjesë të NATOs, megjithithë idetë shtetomdhaja bullgare, greke e serbe për coptimin e FYROM.

3.

Porse, faktori politik shqiptar i detronizuem nga Albin Kurti (qĂ« vet, Ăąsht nĂ« thelb kundĂ«r shteteve tĂ« reja shumĂ«etnike e shumĂ«kulturore nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor!?) Ăąsht tue u pĂ«rplitin si pula pa kry, derisa “Lideri Suprem” Kurti nuk po bĂąhet i gjallĂ«, ngase fuqia e tij politike Ăąsht nĂ« ramje tĂ« lirĂ« edhe nĂ« KosovĂ«!

ShqiptarĂ«t albinista fodull, nĂ« MaqedoninĂ« e Veriut qĂ« shajnĂ« e pĂ«shtyjnĂ« shqiptarĂ«t e KosovĂ«s qĂ« kundĂ«rshtojnĂ« autoritarizmin dhe paligjĂ«sinĂ« e Kurtit, nuk po guxojnĂ« as me u reagu maqedonĂ«ve sllavĂ«, sepse druejn se u kthen shpinĂ«n “Baba Albin”, i katandusun nĂ« projektet avetine nacionaliste tĂ« shekullit 19 dhe i arratisun nĂ« izolim ndĂ«rkombĂ«tar!

4.

Çfar trishtimi kur sheh gojĂ«kyçunin Kurti se si nuk guxon me i bĂą ciu Muckovskit!?

Athue pĂ«r arsy tĂ« pazareve me “strujĂ«â€ apo instruksioneve dhe agjendave konspirative!?

ÇfarĂ« mjerimi kur sheh shqiptarĂ« tĂ« poshtnuem qĂ« i udhĂ«heq Dejona Mihali, tĂ« ciles i interesojnĂ« aleancat antiamerikane dhe ato energjetike parasecilit interes tĂ« shqiptarĂ«ve!?

Sa për Albin Kurtin ai ùsht i humbun në konspiracion antikapitalist dhe abtiamerikan, ai nuk ka mù asnji qëllim final, ai nuk di ku po e çon anijen që e drejton e cila, ia ka lshu ujin!

Ai po lufton për mbijetesën e vet politike jo për ide të mëdha shqiptare!/e.t

↗

Avokati i Ilir Metës, përshëndetje naziste para ambienteve të SPAK

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Avokati i Ilir Metës, Kujtim Cakrani, është paraqitur këtë të hënë në SPAK, për të qenë prezent gjatë komunikimit të akuzës ndaj Ilir Metës.

Por, në një moment, ndërsa hyntë në SPAK, ai ka përshëndetur si nazist.

“Fyhreri pĂ«rshĂ«ndeste kĂ«shtu”, tha ai, pa shpjeguar pse e bĂ«ri njĂ« pĂ«rshĂ«ndetje tĂ« tillĂ«./e.t

↗

Historia e ish-punonjësit shqiptar të trenit, që sot punon në Parlamentin Europian

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Në vitin 1992, babai i tij hipi në një gomone nga Shqipëria në kërkim të një të ardhmeje për familjen e tij. Fillimisht zbarkuan në Pulia, pastaj u nisën drejt Savignos. Aty i çoi puna, e gjetur falë fjalës së gojës.

“NĂ« vitin ’95 mbĂ«rritĂ«m edhe unĂ« dhe nĂ«na ime, unĂ« nuk kisha mbushur ende tre vjeç. Italia dhe Bolonja janĂ« shtĂ«pia ime, por pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar tĂ« ardhmen time, mĂ« Ă«shtĂ« dashur tĂ« largohem jashtĂ« vendit. ShumĂ« paragjykime dhe shumĂ« pak mundĂ«si pĂ«r ne tĂ« rinjtĂ«. NĂ«se e quajnĂ« ‘ikje tĂ« trurit’, ka njĂ« arsye”.

Dy herë i detyruar të emigrojë

Historia e Eriseld Zenelit, 33 vjeç, është historia e një emigrimi të dyfishtë. Nga Shqipëria në Bolonjë dhe nga Bolonja në Luksemburg, ku sot punon për Parlamentin Evropian.

“Do tĂ« doja t’i ktheja ItalisĂ« atĂ« qĂ« mĂ« ka dhĂ«nĂ« nĂ« arsim duke qĂ«ndruar nĂ« BolonjĂ«, por nuk ishte e mundur. Tani e bĂ«j nga Luksemburgu, ku jam punĂ«suar nĂ« pĂ«rfaqĂ«sim tĂ« ItalisĂ«â€.

PĂ«r Zenelin, Italia Ă«shtĂ« vendi i tij; ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« thjesht rrĂ«nja e familjes dhe gjuha amtare. MbĂ«rriti nĂ« Savigno kur ishte ende fĂ«mijĂ«, aty bĂ«ri shkollĂ«n fillore dhe tĂ« mesme, u diplomua nĂ« “Rosa Luxemburg”, ndĂ«rsa prindĂ«rit e tij, me sakrifica tĂ« mĂ«dha, blenĂ« njĂ« apartament tĂ« vogĂ«l nĂ« Monteveglio.

Nga punëtor i thjeshtë në master me notën maksimale

“Nuk kam ndjekur rrugĂ«n klasike – tregon Zeneli –: pas diplomĂ«s shkollore fillova punĂ« si nĂ«punĂ«s, sepse familja ime ishte e varfĂ«r dhe nuk mund ta pĂ«rballonte universitetin”.
Pas disa vitesh kursen para dhe, duke punuar, regjistrohet në Shkencat e Edukimit. Më pas kryen një master në Psikologjinë e organizatave, të cilin e përfundon me rezultate të shkëlqyera.

“Pastaj kĂ«rkova njĂ« punĂ« tjetĂ«r dhe u punĂ«sova si kapotren pĂ«r Trenitalia. Punoja nĂ« trenat Frecciarossa pĂ«r tre vite dhe arrita tĂ« blej njĂ« shtĂ«pi nĂ« BolonjĂ« nĂ« vitin 2021, por kuptova se nuk do tĂ« kisha mĂ« shumĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« ecur pĂ«rpara”.
Ai e përmbledh situatën në dy fjali:

“Italia nuk i vlerĂ«son dhe nuk i mban talentet e reja. Dhe unĂ«, me atĂ« emĂ«r, mbiemĂ«r dhe vendlindje nĂ« dokumente, hasa shumĂ« dyer tĂ« mbyllura”.

Paragjykimet dhe “ndryshimi i emrit” pĂ«r vĂ«llain

Edhe në Bolonjë paragjykimet ishin të forta.

“GjithmonĂ« mĂ« kanĂ« parĂ« si tĂ« huajin, sidomos nĂ« vitet e para nĂ« Savigno. U bĂ« mĂ« mirĂ« nĂ« gjimnaz, por kur kĂ«rkoja punĂ«, mjaftonte tĂ« shihnin emrin tim dhe mĂ« stigmatizonin”.
Për këtë arsye, kur lindi vëllai i tij gjashtë vite më vonë në Bolonjë, Zeneli këmbënguli që prindërit ta quanin Giulio.

“Do tĂ« kishte nĂ« dokumente qytetin e BolonjĂ«s, njĂ« emĂ«r italian dhe njĂ« mbiemĂ«r qĂ« mund tĂ« maskohej. Nuk doja tĂ« kalonte atĂ« qĂ« kalova unĂ«â€.

Nga treni në Parlamentin Evropian

Pas disa vitesh punë të lodhshme, Zeneli vendosi të lërë vendin e sigurt të punës dhe në vitin 2022 aplikoi për një praktikë në Parlamentin Evropian, që ofrohej për të diplomuarit me rezultate të shkëlqyera.

“BĂ«ra 7 muaj praktikĂ« dhe pastaj mĂ« ofruan njĂ« vend pune tĂ« pĂ«rhershĂ«m. Sot punoj nĂ« departamentin e personelit tĂ« Parlamentit Evropian nĂ« Luksemburg. Në Itali do tĂ« pĂ«rballesha gjatĂ« me njĂ« punĂ« tĂ« pasigurt dhe tĂ« paguar pak; kĂ«tu paguajnĂ« mirĂ« dhe tĂ« lejojnĂ« tĂ« ecĂ«sh pĂ«rpara, edhe pa njĂ« sfond tĂ« pasur familjar.

UnĂ«, djali i njĂ« shoferi kamioni qĂ« erdhi me gomone dhe i njĂ« amvise, sot punoj kĂ«tu dhe nuk pĂ«rjetoj paragjykime. NĂ« Luksemburg nuk e kam ndier kurrĂ« peshĂ«n e origjinĂ«s sime, nuk ndihem mĂ« i huaj. Gjykohesh vetĂ«m nga puna qĂ« bĂ«n: nĂ«se e bĂ«n mirĂ«, pĂ«rparon; nĂ«se jo, bie poshtĂ«â€.

Një histori që frymëzon

Një postim i tij në rrjetet sociale, ku tregon historinë e jetës së tij me një foto si fëmijë në Shqipëri dhe një tjetër në moshën 33-vjeçare ulur në Parlamentin Evropian, po bëhet viral në Itali dhe Evropë. Në të, Zeneli rrëfen rrugën e tij të vështirë dhe u bën thirrje të rinjve të mos dorëzohen.

Por shpreh edhe një reflektim të hidhur për Italinë:

“Kjo pĂ«rvojĂ« pĂ«rfaqĂ«son realitetin e njĂ« brezi tĂ« tĂ«rĂ« qĂ« e do ItalinĂ«, por shpesh Ă«shtĂ« i detyruar tĂ« largohet pĂ«r t’u realizuar. NjĂ« fenomen qĂ«, edhe pse i heshtur, ka njĂ« kosto shumĂ« tĂ« madhe pĂ«r vendin tonĂ«â€.

Ai e thotë hapur:

“Italia tĂ« pĂ«rgatit shumĂ« mirĂ«, jashtĂ« vendit tĂ« hapin dyert, por pastaj nuk tĂ« mban pranĂ«, edhe kur ti do t’i ktheje diçka nga ajo qĂ« tĂ« ka dhĂ«nĂ«â€.

Dhe për Bolonjën?

“E dua shumĂ«, por Ă«shtĂ« njĂ«soj si vendi. Do tĂ« doja tĂ« takoja kryetarin e bashkisĂ« Lepore dhe t’i tregoja historinĂ« time pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« njĂ« kontribut, nĂ«se ai do ta dĂ«shirojĂ«â€.

Corriere della Sera

↗

Plagosen 11 futbollistë në Serbi, u goditën nga rrufeja

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Një ngjarje e rëndë ndodhi gjatë një ndeshjeje futbolli në qytetin Klupci, pranë Loznicës në perëndim të Beogradit, ku rrufeja goditi fushën në mes të stuhisë.

Ndeshja po zhvillohej midis ekipit vendas Radnicki nga Klupci dhe Cerit nga Petkovica. Si pasojë e goditjes së rrufesë, 11 lojtarë u plagosën.

Ngjarje tĂ« ngjashme janĂ« raportuar edhe nĂ« vende tĂ« tjera. TĂ« shtunĂ«n nĂ« RepublikĂ«n Çeke, nĂ« qytetin Opava, rrufeja goditi gjatĂ« njĂ« stĂ«rvitjeje futbolli pĂ«r fĂ«mijĂ«. NjĂ« fĂ«mijĂ« u shtrua nĂ« spital nĂ« gjendje tĂ« rĂ«ndĂ«, ndĂ«rsa shtatĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« tjerĂ« dhe njĂ« i rritur pĂ«suan lĂ«ndime tĂ« lehta.

Autoritetet lokale u bëjnë thirrje ekipeve sportive që të jenë jashtëzakonisht të kujdesshme gjatë motit të keq dhe të ndalojnë çdo aktivitet në fushë sapo të shfaqen shenja të stuhisë./E.T

↗

Afera ‘Partizani’/ Sali Berisha paraqitet sot nĂ« SPAK

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryetari i PartisĂ« Demokratike, Sali Berisha do tĂ« paraqitet sot nĂ« ProkurorinĂ« e Posaçme nĂ« zbatim tĂ« masĂ«s sĂ« sigurisĂ« “detyrim paraqitje”, si i pandehur i aferĂ«s ‘Partizani’.

Dosja për këtë hetim kaloi për gjykim më 19 maj, në të cilën Berisha gjykohet për akuzën e korrupsionit pasiv të zyrtarëve të lartë.

Kryedemokrati akuzohet se në cilësinë e kryeministrit të kohës, ka ndërmarrë veprime konkrete në miratim ligjesh dhe aktesh nënligjore, ku përfitues ishte edhe dhëndri i tij, Jamarbër Malltezi për ndërtimin e 19 kullave në truallin e ish-kompleksit sportive Partizani. Edhe Malltezi është nën akuzë për korrupsion por edhe për pastrim parash.

Sipas SPAK, ai ka përfituar të ardhura në vlerën e 5.4 milionë eurove nga një biznes ndërtimi në mënyrë të parregullt falë vendimeve të qeverisë të marra nga vjehrri i tij.

Që prej kalimit të dosjes për gjykim, deri tani janë zhvilluar 2 seanca gjyqësore, të cilat janë shtyrë. Seanca e radhës është caktuar për në datë 15 shtator./E.T

↗

Plastika kërcënim serioz, ja sëmundjet që shkakton nga fëmijët deri tek të moshuarit

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

NjĂ« raport i ri ekspertĂ«sh, i publikuar nĂ« revistĂ«n mjekĂ«sore prestigjioze The Lancet, paralajmĂ«ron se plastika pĂ«rbĂ«n njĂ« “kĂ«rcĂ«nim serioz, nĂ« rritje dhe tĂ« nĂ«nvlerĂ«suar” pĂ«r shĂ«ndetin e njeriut dhe tĂ« planetit.

Sipas analizĂ«s, bota ndodhet nĂ« njĂ« “krizĂ« tĂ« plastikĂ«s”, e cila po shkakton sĂ«mundje dhe vdekje nga fĂ«mijĂ«ria deri nĂ« pleqĂ«ri, dhe i kushton shoqĂ«risĂ« tĂ« paktĂ«n 1.5 trilionĂ« dollarĂ« nĂ« vit nga pĂ«rkeqĂ«simet nĂ« shĂ«ndetin e njeriut.

Që nga viti 1950, prodhimi global i plastikës është rritur mbi 200 herë dhe pritet të trefishohet deri në vitin 2060, duke kapur shifrën e mbi një miliard tonësh në vit.

NjĂ« raport i ri ekspertĂ«sh, i publikuar nĂ« revistĂ«n mjekĂ«sore prestigjioze The Lancet, paralajmĂ«ron se plastika pĂ«rbĂ«n njĂ« “kĂ«rcĂ«nim serioz, nĂ« rritje dhe tĂ« nĂ«nvlerĂ«suar” pĂ«r shĂ«ndetin e njeriut dhe tĂ« planetit.

Sipas analizĂ«s, bota ndodhet nĂ« njĂ« “krizĂ« tĂ« plastikĂ«s”, e cila po shkakton sĂ«mundje dhe vdekje nga fĂ«mijĂ«ria deri nĂ« pleqĂ«ri, dhe i kushton shoqĂ«risĂ« tĂ« paktĂ«n 1.5 trilionĂ« dollarĂ« nĂ« vit nga pĂ«rkeqĂ«simet nĂ« shĂ«ndetin e njeriut.

Që nga viti 1950, prodhimi global i plastikës është rritur mbi 200 herë dhe pritet të trefishohet deri në vitin 2060, duke kapur shifrën e mbi një miliard tonësh në vit.

Ndërsa plastika ka përdorime të rëndësishme, rritja më e shpejtë ka ndodhur te plastikat njëpërdorimëshe si shishet dhe ambalazhet e ushqimit të shpejtë.

Për pasojë, ndotja plastike është përhapur në gjithë globin. Aktualisht, mbi 8 miliardë tonë plastikë ndotin mjedisin, ndërsa më pak se 10% e saj riciklohet.

Raporti thekson se plastika paraqet rrezik për njerëzit dhe natyrën në çdo faze, që nga nxjerrja e lëndëve djegëse fosile prej nga ajo prodhohet, tek procesi i prodhimit, përdorimi dhe deri te asgjësimi. Këto procese çojnë në ndotje të ajrit, ekspozim ndaj kimikateve toksike dhe përthithje të mikroplastikave në trupin e njeriut. Ndotja plastike mund të krijojë edhe kushte të favorshme për përhapjen e mushkonjave bartëse të sëmundjeve, duke u bërë strehë për shumim në mbeturinat plastike me ujë të ndenjur.

Profesor Philip Landrigan, epidemiolog dhe autor kryesor i raportit, u shpreh: “Ndikimet janĂ« mĂ« tĂ« theksuara tek grupet vulnerabĂ«l, veçanĂ«risht foshnjat dhe fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l. Ekspozimi ndaj plastikĂ«s shoqĂ«rohet me rrezik tĂ« shtuar pĂ«r abort, lindje tĂ« parakohshme ose tĂ« vdekura, defekte tĂ« lindjes, probleme me zhvillimin e mushkĂ«rive, kancer tĂ« fĂ«mijĂ«risĂ« dhe vĂ«shtirĂ«si me fertilitetin nĂ« moshĂ« madhore.”

Plastika përmban mbi 16,000 kimikate, shumë prej të cilave janë të lidhura me efekte negative në çdo fazë të jetës së njeriut. Megjithatë, mungon transparenca mbi përbërjen kimike të produkteve plastike, çka e vështirëson mbrojtjen e konsumatorëve.

Industria e plastikĂ«s dhe vendet prodhuese tĂ« karburanteve fosile argumentojnĂ« se zgjidhja qĂ«ndron nĂ« riciklim. Por ndryshe nga materialet si letra apo qelqi, plastika Ă«shtĂ« kimikisht komplekse dhe shumĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u ricikluar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme.

Raporti ka dalĂ« nĂ« pĂ«rfundimin se “bota nuk mund tĂ« riciklojĂ« dot krizĂ«n e ndotjes nga plastika.”

Mbi 98% e plastikës prodhohet nga nafta, gazi dhe qymyri. Procesi energjetik i prodhimit lëshon rreth 2 miliardë tonë CO2 në vit, më shumë se sa emetimet totale të Rusisë. Më shumë se gjysma e mbetjeve plastike të pamenaxhuara digjen në natyrë, duke rënduar ndotjen e ajrit.

Ky raport u publikua përpara raundit të gjashtë të bisedimeve ndërkombëtare për të arritur një traktat global dhe të detyrueshëm për ndalimin e ndotjes plastike. Më shumë se 100 vende mbështesin kufizimin e prodhimit të plastikës, ndërsa shtetet prodhuese të naftës, si Arabia Saudite, kundërshtojnë fuqishëm.

Raporti është pjesa e parë e një serie analizash që do të ndihmojnë qeveritë të hartojnë politika efektive kundër ndotjes plastike.

Ndërsa plastika ka përdorime të rëndësishme, rritja më e shpejtë ka ndodhur te plastikat njëpërdorimëshe si shishet dhe ambalazhet e ushqimit të shpejtë.

Për pasojë, ndotja plastike është përhapur në gjithë globin. Aktualisht, mbi 8 miliardë tonë plastikë ndotin mjedisin, ndërsa më pak se 10% e saj riciklohet.

Raporti thekson se plastika paraqet rrezik për njerëzit dhe natyrën në çdo faze, që nga nxjerrja e lëndëve djegëse fosile prej nga ajo prodhohet, tek procesi i prodhimit, përdorimi dhe deri te asgjësimi. Këto procese çojnë në ndotje të ajrit, ekspozim ndaj kimikateve toksike dhe përthithje të mikroplastikave në trupin e njeriut. Ndotja plastike mund të krijojë edhe kushte të favorshme për përhapjen e mushkonjave bartëse të sëmundjeve, duke u bërë strehë për shumim në mbeturinat plastike me ujë të ndenjur.

Profesor Philip Landrigan, epidemiolog dhe autor kryesor i raportit, u shpreh: “Ndikimet janĂ« mĂ« tĂ« theksuara tek grupet vulnerabĂ«l, veçanĂ«risht foshnjat dhe fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l. Ekspozimi ndaj plastikĂ«s shoqĂ«rohet me rrezik tĂ« shtuar pĂ«r abort, lindje tĂ« parakohshme ose tĂ« vdekura, defekte tĂ« lindjes, probleme me zhvillimin e mushkĂ«rive, kancer tĂ« fĂ«mijĂ«risĂ« dhe vĂ«shtirĂ«si me fertilitetin nĂ« moshĂ« madhore.”

Plastika përmban mbi 16,000 kimikate, shumë prej të cilave janë të lidhura me efekte negative në çdo fazë të jetës së njeriut. Megjithatë, mungon transparenca mbi përbërjen kimike të produkteve plastike, çka e vështirëson mbrojtjen e konsumatorëve.

Industria e plastikĂ«s dhe vendet prodhuese tĂ« karburanteve fosile argumentojnĂ« se zgjidhja qĂ«ndron nĂ« riciklim. Por ndryshe nga materialet si letra apo qelqi, plastika Ă«shtĂ« kimikisht komplekse dhe shumĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u ricikluar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme.

Raporti ka dalĂ« nĂ« pĂ«rfundimin se “bota nuk mund tĂ« riciklojĂ« dot krizĂ«n e ndotjes nga plastika.”

Mbi 98% e plastikës prodhohet nga nafta, gazi dhe qymyri. Procesi energjetik i prodhimit lëshon rreth 2 miliardë tonë CO2 në vit, më shumë se sa emetimet totale të Rusisë. Më shumë se gjysma e mbetjeve plastike të pamenaxhuara digjen në natyrë, duke rënduar ndotjen e ajrit.

Ky raport u publikua përpara raundit të gjashtë të bisedimeve ndërkombëtare për të arritur një traktat global dhe të detyrueshëm për ndalimin e ndotjes plastike. Më shumë se 100 vende mbështesin kufizimin e prodhimit të plastikës, ndërsa shtetet prodhuese të naftës, si Arabia Saudite, kundërshtojnë fuqishëm.

Raporti është pjesa e parë e një serie analizash që do të ndihmojnë qeveritë të hartojnë politika efektive kundër ndotjes plastike./e.t

↗

KĂ«mbimi valutor 4 gusht/ Me sa blihen e shite monedhat e huaja sot

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Në tregun e këmbimit valutor shqiptar, një dollar amerikan do të blihet sot me 83 lekë dhe do shitet me 84.5 lekë.

Ndërkohë monedha evropiane euro do blihet me 96.3 lekë dhe do shitet me 97.5 lekë.

Franga zvicerane sot në tregun shqiptar do blihet me 102.8 lekë dhe do shitet me 104 lekë.

Ndërsa paundi britanik do blihet me 110 lekë dhe do shitet me 111.7 lekë./E.T

↗

Thirrje raciste antishqiptare/ Reagon ambasadori i Shqipërisë në RMV: Alarm për të gjithë

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Ambasadori i Shqipërisë në RMV, Denion Meidani ka reaguar pas incidentit të rëndë të ndodhur në Kumanovë, Maqedonia e Veriut, ku gjatë një ndeshjeje basketbolli mes Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë u dëgjuan thirrje raciste dhe fyese ndaj shqiptarëve.

Thirrjet fyese në Kumanovë janë alarm për të gjithë ne, thuhet në një reagim publik të ambasadorit shqiptar.

“Gjuha e urrejtjes nuk ka vend nĂ« sport — as nĂ« shoqĂ«ri. Thirrjet fyese nĂ« KumanovĂ« janĂ« alarm pĂ«r tĂ« gjithĂ« ne. BashkĂ«jetesa kĂ«rkon angazhim tĂ« pĂ«rditshĂ«m, respekt pĂ«r rregullat e lojĂ«s dhe pĂ«r njĂ«ri-tjetrin — jo vetĂ«m nĂ« tribuna, por kudo. Po ndjek me vĂ«mendje reagimet institucionale dhe pres qĂ« autoritetet mĂ« tĂ« larta tĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut tĂ« flasin qartĂ«, fort dhe me pĂ«rgjegjĂ«si”, thuhet nĂ« reagimin e ambasadorit shqiptar nĂ« RMV./E.T

↗

Zhduket pasagjeri i tragetit!/ Shqipëria operacion kërkimi nga Kepi i Stillos në Seman

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Qendra KombĂ«tare e KĂ«rkim-ShpĂ«timit nĂ« bashkĂ«punim tĂ« ngushtĂ« me Forcat e Armatosura, PolicinĂ« Kufitare dhe autoritetet italiane po zhvillon njĂ« operacion tĂ« gjerĂ« kĂ«rkimi pĂ«r personin e raportuar tĂ« zhdukur nga trageti ndĂ«rkombĂ«tar “AKKA”.

Mësohet se gjatë gjithë së dielës është kërkuar me intensitet nga Kepi i Stillos në jug, deri në grykëderdhjen e Semanit në veri.

Në operacionin e kërkim shpëtimit janë përdorur 1 Dron TB2 i Forcave Ajrore, 1 Helikopter UH-60 i FA (me 3 efektivë), 1 anije patrulluese P05 e Forcës Detare (me 4 efektivë) dhe 1 motor uji (me 2 efektivë). Po ashtu për kërkimin e shtetasit ende të paidentifikuar kanë dalë në det të hapur 4 mjete patrullimi të Policisë Kufitare me gjithsej 13 efektivë.

Operacioni është zhvilluar në koordinim të vazhdueshëm ndërinstitucional dhe ndërkombëtar, duke ndjekur çdo protokoll të kërkim-shpëtimit në det, por pa rezultat. Mësohet gjithashtu se operacioni do të vijohet edhe në ditët në vijim, në varësi të zhvillimeve dhe kushteve detare./e.t

↗

Raporti përfundimtar i SHBA-së zbulon dështime serioze në misionin në Afganistan

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

NjĂ« agjenci qeveritare e Shteteve tĂ« Bashkuara, e themeluar mĂ« 2008, pĂ«r t’i vlerĂ«suar pĂ«rpjekjet amerikane pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur Afganistanin, e ka dorĂ«zuar raportin e 68-tĂ«, njĂ«herĂ«sh i fundit, nĂ« Kongres – nĂ« tĂ« cilin pĂ«rmenden shpĂ«rdorime dhe “korrupsion i pĂ«rhapur” gjatĂ« ndĂ«rhyrjes 20-vjeçare tĂ« PerĂ«ndimit, si dhe shqetĂ«sime rreth shkurtimeve tĂ« ndihmĂ«s nga administrata Trump.

Raporti është përpiluar nga Inspektori i Përgjithshëm Special për rindërtim të Afganistanit, agjenci qeveritare, dhe është publikuar më 30 korrik, dy javë para përvjetorit të katërt të ngjitjes së talibanëve në pushtet në Afganistan.

NĂ« kapitullin e titulluar “Gjetjet kryesore nĂ« fund tĂ« misionit” theksohet se Qeveria afgane e pĂ«rkrahur nga PerĂ«ndimi, me raste nuk i ka pĂ«lqyer projektet qĂ« i kanĂ« propozuar Shtetet e Bashkuara.

“PĂ«r shembull, agjencia ka gjetur se shumica e ndĂ«rtesave nĂ« pesĂ« objekte tĂ« policisĂ« kufitare afgane nĂ« vlerĂ« prej 26 milionĂ« dollarĂ«ve, ose kanĂ« qenĂ« tĂ« thata, ose janĂ« pĂ«rdorur pĂ«r qĂ«llime tjera, nĂ« njĂ«rin rast si kafaz i pulave”.

Në raportin prej 99 faqeve theksohet se ky vlerësim është i bazuar në hollësi që tregojnë se nëpër çfarë ka kaluar misioni i udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara në Afganistan.

“DhĂ«nia fund e raportimeve tĂ« agjencisĂ« do tĂ« jetĂ« humbje e madhe”, ka thĂ«nĂ« Orzala Nemat, hulumtuese e lartĂ« nĂ« Institutin Royal United Services me bazĂ« nĂ« LondĂ«r, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.

“FatkeqĂ«sisht, keqpĂ«rdorimi i resurseve Ă«shtĂ« fakt qĂ« nuk mund tĂ« injorohet. ËshtĂ« mirĂ« qĂ« tĂ« paktĂ«n e kemi pasur njĂ« burim tĂ« besueshĂ«m, dhe qĂ« mund ta citonim pĂ«r kĂ«to pretendime teksa e vazhdonim punĂ«n”.

Analisti veteran për Afganistanin, Thomas Ruttig, ka thënë se ata që i kanë përcjellë raportet, e kanë pasur idenë e qartë se çfarë është duke ndodhur dhe se si do të përfundonte e gjitha.

“PolitikanĂ«t i kanĂ« injoruar tĂ« gjitha informacionet dhe kanĂ« vazhduar me mesazhet e mira prej Afganistanit derisa trupat janĂ« detyruar tĂ« largohen nĂ« gusht tĂ« vitit 2021. ËshtĂ« njĂ« arkivĂ« shumĂ« e vlefshme e asaj se çfarĂ« ka shkuar keq nĂ« Afganistan. Do tĂ« kishte qenĂ« shumĂ« mirĂ« nĂ«se donatorĂ«t apo Qeveria amerikane do ta ndihmonin”, ka shtuar ai.

NĂ« raport pĂ«rmendet se shtetet evropiane dhe institucionet e ndryshme nĂ« botĂ« kanĂ« dĂ«rguar sasi tĂ« mĂ«dha fondesh nĂ« Afganistan, çka e ka rritur ndjeshĂ«m korrupsionin, tĂ« cilit zyrtarĂ«t amerikanĂ« nuk i kanĂ« kushtuar shumĂ« vĂ«mendje sepse “prioritet e kanĂ« pasur sigurinĂ«â€.

Ruttig, i cili ka punuar në Afganistan për Kombet e Bashkuara, Bashkimin Evropian dhe Gjermaninë në periudhën 2000-2006, është pajtuar me vlerësimin sa i përket angazhimit të Perëndimit.

“TĂ« gjithĂ« kanĂ« qenĂ« tĂ« vetĂ«dijshĂ«m qĂ« korrupsioni Ă«shtĂ« problem i madh, mirĂ«po ka rĂ«nĂ« ndesh me strategjinĂ« politike dhe gjithmonĂ« ka qenĂ« prioritet i dytĂ«. Siguria gjithmonĂ« ka qenĂ« e para”, ka thĂ«nĂ« ai.

Mirëpo, raporti përfundimtar nuk shërben vetëm si reflektim për misionin në tërësi.

Aty pĂ«rmendet edhe ndikimi humanitar nga vendimet e administratĂ«s sĂ« presidentit amerikan, Doanld Trump, pĂ«r t’i ndalur ndihmat pĂ«r Afganistanin. Sipas raportit, Departamenti amerikan i Shtetit nuk e ka sqaruar pse programe specifike janĂ« pezulluar.

“Byroja pĂ«r Popullsi, RefugjatĂ« dhe Migrim e Departamentit tĂ« Shtetit i ka thĂ«nĂ« agjencisĂ« se ata nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« informuar pse disa programe janĂ« anuluar dhe qĂ« as nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« vendimmarrje”, Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« nĂ« raport.

Radio Evropa e Lirë e ka pyetur Departamentin e Shtetit që të ofrojë më shumë hollësi për këtë dhe detaje tjera që janë parë në raport.

Raporti i Inspektorit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m Special ka thĂ«nĂ« se Uashingtoni “e ka ndalur gjithĂ« ndihmĂ«n e huaj qĂ« ka pasur tĂ« bĂ«jĂ« me Afganistanin” prej muajit prill.

Ky vendim Ă«shtĂ« marrĂ« nĂ« pĂ«rputhje me urdhrin ekzekutiv tĂ« janarit qĂ« pĂ«rcaktonte se “ndihma e huaj amerikane dhe burokracia nuk janĂ« nĂ« linjĂ« me interesat amerikane, dhe nĂ« disa raste janĂ« kundĂ«r etikĂ«s dhe vlerave amerikane”.

Brenda ditësh, administrata Trump ka marrë hapa të shpejtë për të shkatërruar Agjencinë amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), e cila ka qenë agjencia kryesore e Qeverisë amerikane për të shpërndarë ndihmë nëpër botë.

“NjerĂ«zit janĂ« nĂ« situata dĂ«shpĂ«ruese pas ndaljes sĂ« ndihmave amerikane nĂ« Afganistan”, ka thĂ«nĂ« Nemat, e cila ka punuar nĂ« projekte tĂ« USAID-it pĂ«r tĂ« ofruar strehim pĂ«r viktimat e trafikimit me njerĂ«z.

“Nuk e di se çfarĂ« ka ndodhur me grupet e cenueshme qĂ« kanĂ« qenĂ« duke u strehuar nĂ«pĂ«r ato qendra falĂ« atij programi, dhe as nuk e di se çfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« nĂ« tĂ« ardhmen”, ka shtuar ajo.

NĂ« raport pĂ«rmenden edhe “deklarata kundĂ«rthĂ«nĂ«se” rreth pĂ«rpjekjeve tĂ« talibanĂ«ve pĂ«r tĂ« konfiskuar asete, pĂ«rfshirĂ« makinat ushtarake nga operacionet e USAID-it qĂ« janĂ« pezulluar kĂ«tĂ« vit nĂ« Afganistan.

“USAID vuri nĂ« dukje se njĂ«si tĂ« blinduara rĂ«ndĂ« nga drejtoria e pĂ«rgjithshme e inteligjencĂ«s sĂ« talibanĂ«ve kanĂ« hyrĂ« me forcĂ« nĂ« kompleksin e partnerĂ«ve pĂ«r zbatim projektesh, duke sekuestruar pajisje, para dhe dokumentacion tĂ« projektit”.

Mirëpo, ky vlerësim është në kundërshtim me informacionin e lëshuar nga Uashingtoni, sipas raportit.

“As Byroja pĂ«r Popullsi, RefugjatĂ« dhe Migrim, dhe as Zyra pĂ«r largim dhe zvogĂ«lim tĂ« sasisĂ« sĂ« armĂ«ve nuk kanĂ« thĂ«nĂ« se partnerĂ«t janĂ« pĂ«rballur me ndonjĂ« kĂ«rkesĂ« tĂ« talibanĂ«ve pĂ«r asete, tĂ« dhĂ«na apo tĂ« dhĂ«na persona tĂ« stafit”, sipas raportit.

Kjo çështje Ă«shtĂ« tejet e ndjeshme, pasi vetĂ« presidenti amerikan, Donald Trump, ka kĂ«rkuar nga talibanĂ«t qĂ« t’i dorĂ«zojnĂ« pajisjet ushtarake qĂ« i kanĂ« lĂ«nĂ« mbrapa forcat amerikane mĂ« 2021.

“Afganistani Ă«shtĂ« njĂ«ri prej shitĂ«sve mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« pajisjeve ushtarake nĂ« botĂ«, dhe a e dini pse? JanĂ« duke i shitur pajisjet qĂ« ne i kemi lĂ«nĂ« mbrapa”, ka thĂ«nĂ« Trump nĂ« janar.

“Ne i duam mbrapsht pajisjet tona ushtarake”, ka thĂ«nĂ« presidenti amerikan.

Agjencia që bënte vlerësime për këtë mision do të pushojë së ekzistuari në shtator.

Deri atëherë, ajo do të publikojë edhe një raport të fundit për mësimet që duhet nxjerrë nga Afganistani, Gaza, Siria dhe vende tjera, që mund të aplikohen për situatat e së ardhmes, më saktësisht për të kuptuar më shumë për misionet e ndihmës në shtetet jodemokratike. REL

↗

Trump dhe nĂ«ndetĂ«set bĂ«rthamore: “Mesazhi pĂ«r Putinin”?

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kur SHBA-tĂ« lĂ«vizin nĂ«ndetĂ«se bĂ«rthamore, zakonisht Ă«shtĂ« sekret. Pas kĂ«rcĂ«nimeve nga Rusia, Donald Trump tani po e bĂ«n kĂ«tĂ« publikisht. ÇfarĂ« fshihet pas kĂ«saj? A Ă«shtĂ« kjo pĂ«rgjigja e duhur ndaj politikave tĂ« Putinit?

ËshtĂ« shumĂ« e pazakontĂ« qĂ« presidentĂ«t amerikanë tĂ« urdhĂ«rojnĂ« publikisht zhvendosjen e nĂ«ndetĂ«seve bĂ«rthamore amerikane, sepse veprimet e tilla janĂ« “sekrete tĂ« larta”.

Donald Trump e theu qĂ«llimisht kĂ«tĂ« traditĂ« dhe njoftoi nĂ« mediat sociale se do tĂ« dĂ«rgonte dy nĂ«ndetĂ«se bĂ«rthamore nĂ« “rajone tĂ« pĂ«rshtatshme”. Kjo, siç shpjegoi ai, i referohet deklaratave tĂ« ish-presidentit rus Dmitry Medvedev – tĂ« cilat ai i quajti “budallallĂ«qe dhe nxitĂ«se”.

MĂ« vonĂ«, para se tĂ« largohej nga Uashingtoni me helikopter pĂ«r fundjavĂ«, Trump shpjegoi vendimin e tij: “NjĂ« ish-president rus na kĂ«rcĂ«noi. Ne do t’i mbrojmĂ« qytetarĂ«t tanĂ«â€. NĂ«se Medvedev po flet pĂ«r armĂ« bĂ«rthamore, Amerika duhet tĂ« jetĂ« gati, tha Trump. “Dhe ne jemi plotĂ«sisht tĂ« pĂ«rgatitur”, theksoi ai.

Por Trump nuk zbuloi se për cilat nëndetëse bërthamore bëhej fjalë dhe ku janë dërguar, as nuk tha nëse ato ishin vetëm nëndetëse me energji bërthamore apo nëse ato në të vërtetë mbanin armë bërthamore.

MĂ« pas Medvedev provokoi Trumpin prapĂ«, me pyetjen: “Ku ie keni dĂ«rguar kĂ«to nĂ«ntetĂ«se, nĂ« ishullin Epstein?” Reagimi i Trumpit ndaj kĂ«tij provokimi pritet.

PĂ«rplasje verbale midis Trumpit dhe Medvedevit

Më parë Medvedev dhe Trump kanë pasur një përplasje tjetër verbale. Zhurma për armët bërthamore ishte kulmi i konfliktit verbal midis Trump dhe Medvedev në mediat sociale.

Medvedev dikur konsiderohej si njĂ« politikan i moderuar nĂ« Shtetet e Bashkuara, por qĂ« nga fillimi i luftĂ«s nĂ« UkrainĂ« ai Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« “kryeradikali” i Presidentit rus Vladimir Putin.

Pasi Trump e shkurtoi ultimatumin e tij ndaj Putinit në dhjetë ditë para se të hynin në fuqi sanksionet e ashpra kundër Rusisë, Medvedev kërcënoi me një konflikt të drejtpërdrejtë ushtarak midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara në platformën X.

Ai ofendoi Trumpin duke e quajtur madje edhe “gjysh”. Trump reagoi:  “NjĂ« ish-president i dĂ«shtuar i RusisĂ«â€, tha ai pĂ«r Medvedevin, shte shtoi se “ishte shumĂ« i zhgĂ«njyer nga Putini”.

Pas kësaj Trump tha publikisht se do të zhvendoste dy nëndetëse bërthamore në afërsi të Rusisë, që nuk është e zakonshme, sepse hapat e tillë mbahen sekret.

Ish-kĂ«shilltari i Trumpit: “Ato janĂ« tashmĂ« atje”

Kritika të ashpra për reagimin e Trumpit erdhën edhe nga John Bolton, ish-këshilltari i tij i sigurisë kombëtare, që tani është një nga kritikët e tij më të ashpër.

Duke folur pĂ«r CNN, Bolton theksoi se nuk kishte nevojĂ« tĂ« zhvendoseshin nĂ«ndetĂ«set bĂ«rthamore amerikane: “NjĂ« numĂ«r i mjaftueshĂ«m i tyre janĂ« tashmĂ« tĂ« afta pĂ«r kundĂ«rsulm nĂ« rast tĂ« njĂ« sulmi bĂ«rthamor rus.”

Ato nuk duhet tĂ« dĂ«rgohen atje, sepse atje janĂ« – dhe shpresojmĂ« se do tĂ« mbeten tĂ« pazbuluara”, tha Bolton.

“Ky Ă«shtĂ« mesazhi i duhur pĂ«r Putinin”

Nga ana tjetĂ«r, ish-Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-sĂ« dhe Drejtori i AgjencisĂ« Qendrore tĂ« InteligjencĂ«s (CIA) nĂ« administratĂ«n Obama, Leon Panetta, mbĂ«shteti deklaratĂ«n e Trump: “ËshtĂ« mesazhi i duhur pĂ«r Putinin. Ai shpesh sillet nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« papĂ«rgjegjshme dhe kĂ«rcĂ«non aftĂ«sitĂ« e tij bĂ«rthamore. Kjo nuk Ă«shtĂ« e pranueshme.”

Putin rrallë reagon ndaj fjalëve, por trgon ndaj veprimeve, thotë ai.

Nga ana tjetĂ«r, ish-komandanti i NATO-s nĂ« EvropĂ«, Wesley Clark, e kundĂ«rshton kĂ«tĂ« veprim tĂ« Trumpit. NĂ«se Trump tani kĂ«rcĂ«non edhe me armĂ« bĂ«rthamore si Putini, kjo vetĂ«m sa do tĂ« rrisĂ« frikĂ«n e njerĂ«zve nga lufta – gjĂ« qĂ« Ă«shtĂ« pikĂ«risht ajo qĂ« dĂ«shiron Putini.

“ËshtĂ« thjesht retorikĂ«. Ai (Trump) mendon se do tĂ« duket e fortĂ«. Por na dĂ«mton dhe kĂ«shtu ndihmon RusinĂ«â€, thotĂ« Clark.

Clark pohon se Trump nĂ« vend tĂ« kĂ«saj duhet qĂ« mĂ« nĂ« fund t’i dĂ«rgojĂ« mĂ« shumĂ« armĂ« UkrainĂ«s. VetĂ«m atĂ«herĂ«, Putini do ta kuptojĂ« se nuk mund ta fitojĂ« luftĂ«n kundĂ«r UkrainĂ«s.

Putini refuzon ultimatumin e Trumpit

Putini – megjithĂ«se para se tĂ« mbĂ«rrinin kĂ«rcĂ«nimet me nĂ«ndetĂ«se bĂ«rthamore – reagoi me qetĂ«si: nĂ« reagimin e tij tĂ« parĂ« publik ndaj presidentit amerikan, i cili shprehu zhgĂ«njim, ai tha: “TĂ« gjitha zhgĂ«njimet vijnĂ« nga pritjet e ekzagjeruara”.

NjĂ« zgjidhje paqĂ«sore, shtoi Putini, kĂ«rkon bisedime tĂ« hollĂ«sishme – por jo nĂ« publik. “Ne ramĂ« dakord qĂ« do tĂ« zhvillojmĂ« negociata pa kamera dhe pa zhurmĂ« politike, dhe se do tĂ« kĂ«rkojmĂ« kompromise”. Por ky proces nuk ka filluar ende, thotĂ« Putini.

Trump e ka intensifikuar ndjeshĂ«m retorikĂ«n e tij ndaj MoskĂ«s nĂ« javĂ«t e fundit. Pas njĂ« serie sulmesh tĂ« rĂ«nda ajrore ruse nĂ« UkrainĂ«, ai e quajti udhĂ«heqĂ«sin e Kremlinit Vladimir Putin “tĂ« çmendur” dhe e akuzoi atĂ« se po “pĂ«rhapte shumĂ« budallallĂ«qe” rreth UkrainĂ«s.

MĂ« vonĂ« Trump i quajti veprimet e RusisĂ« nĂ« UkrainĂ« “tĂ« neveritshme”. DW

↗

Gazetarët kundër Kodit të ri Penal/Rama: Rrini të qetë, pa vulën e BE-së drafti nuk kalon

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kritikave tĂ« gazetarĂ«ve dhe mediave pĂ«r Kodin e ri Penal, por edhe thirrjes sĂ« shoqatave tĂ« gazetarĂ«ve nĂ« mbrojtje tĂ« fjalĂ«s sĂ« lirĂ« pas publikimit tĂ« draftit, kryeministri Edi Rama u Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur me njĂ« postim shterues nĂ« platformĂ«n ‘X’.

Rama shprehet se qeveria nuk ka qenë pjesëmarrëse në hartimin e draftit, por është një nga palët e interesuara dhe është duke e shqyrtuar draftin e ndërtuar sipas kryeministrit nga ekspertë të fushës.

NdĂ«r tĂ« tjera, shefi i qeverisĂ« nĂ«nvizon se do tĂ« konsultohen edhe me Komisionin Europian para se drafti i Kodit Penal tĂ« marrĂ« ‘vulĂ«n’ e Bashkimit Europian.

Reagimi i Ramës:

Shoh që disa shoqata gazetarësh na kanë bërë një thirrje urdhëruese për të ndërhyrë urgjentisht në draftin e Kodit të Ri Penal, çka tregon se ata që duhet të informojnë publikun për procesin e saponisur të diskutimit të këtij drafti nuk e kanë kuptuar akoma (edhe pse u tha shumë qartë nga ministri i drejtësisë) se Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Ministrave, nuk kanë marrë pjesë në hartimin e draftit po ia kanë besuar një grupi ekspertësh të nderuar, nën udhëhehjen e Drejtorit të Shkollës së Magjistraturës, Profesor Arben Rakipit.

KĂ«shtu, hĂ«pĂ«rhĂ« qeveria Ă«shtĂ« thjeshtĂ« njĂ«ra nga shumĂ« palĂ«t nĂ« kĂ«tĂ« proces dhe e kemi marrĂ« e po e studiojmĂ« draftin, pĂ«r tĂ« ballafaquar mĂ« pas qĂ«ndrimet tona me ato tĂ« grupit tĂ« ekspertĂ«ve, gjĂ« qĂ« ua sugjerojmĂ« edhe shoqatave tĂ« alarmuara pĂ«r lirinĂ« e shtypit, tĂ« cilat nĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«, nĂ« vend se tĂ« alarmohen duhet tĂ« ndjehen shumĂ« tĂ« lehtĂ«suara e tĂ« respektuara, sepse kanĂ« tĂ« gjithĂ« kohĂ«n e nevojshme pĂ«r ta studiuar e pastaj ballafaquar draftin e Kodit tĂ« Ri Penal me grupin e punĂ«s, njĂ«soj siç do tĂ« bĂ«jĂ« qeveria e siç duhet tĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« tĂ«ra palĂ«t e interesuara – sidomos ato brenda sistemit, tĂ« cilat nĂ« vend se tĂ« japin deklarata sa tĂ« nxituara aq edhe qesharake pĂ«r shtyp, bĂ«jnĂ« mirĂ« tĂ« ulen me grupin e ekspertĂ«ve dhe tĂ« ballafaqojnĂ« opinionet e tyre.

Ky Ă«shtĂ« njĂ« proces demokratik dhe transparent, ku kush do tĂ« kontribuojĂ« pĂ«r njĂ« Kod tĂ« Ri Penal pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« 2030 nĂ« BE i ka rrugĂ«t e hapura e tĂ« gjithĂ« kohĂ«n e nevojshme, ndĂ«rsa kush do tĂ« bĂ«jĂ« zhurmĂ«n e vet mund ta bĂ«jĂ«, se demokracia i ka edhe zhurmuesit e vet, po s’mund tĂ« thotĂ« dot qĂ« s’na pyeti kush. Pasi tĂ« bĂ«hen tĂ« gjitha ballafaqimet e grupit tĂ« punĂ«s me tĂ« gjitha palĂ«t e interesuara dhe nĂ« pavarĂ«si tĂ« plotĂ« nga qeveria, Ministria e DrejtĂ«sisĂ« do ta marrĂ« draftin e rishikuar e do ta konsultojĂ« natyrisht edhe me Komisionin Europian, sepse pa vulĂ«n e Brukselit drafti nuk shkon dot nĂ« parlament! KĂ«shtu qĂ« miq tĂ« shoqatave tĂ« shtypit rrini tĂ« qetĂ« se nuk ju vjen dot asnjĂ« e keqe nga Kodi i Ri Penal, nĂ« ShqipĂ«rinĂ« qĂ« po shkon nĂ« BE dhe jo nĂ« BRSS./E.T

↗

Larg teknologjisë, Izraeli kthehet tek spiunët klasikë për të luftuar Hamasin

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

E poshtëruar nga sulmi i Hamasit që shkatërroi Izraelin 22 muaj më parë, agjencia e inteligjencës ushtarake të Mosad po i nënshtrohet një rivlerësimi të përgjithshëm. Shërbimi po bën ndryshime të thella, duke përfshirë ringjalljen e një programi rekrutimi në gjuhën arabe për nxënësit e shkollave të mesme dhe trajnimin e të gjithë trupave në arabisht dhe Islam.

Plani Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« mbĂ«shtetemi mĂ« pak te teknologjia dhe nĂ« vend tĂ« kĂ«saj tĂ« ndĂ«rtojmĂ« njĂ« kuadĂ«r spiunĂ«sh dhe analistĂ«sh me njohuri tĂ« gjera tĂ« dialekteve – jemenase, irakiane, gazeze – si dhe me njĂ« kuptim tĂ« fortĂ« tĂ« doktrinave dhe diskursit radikal islamik, citojnĂ« burime pĂ«r prestigjiozen Bloomberg.

Çdo pjesĂ« e establishmentit tĂ« sigurisĂ« sĂ« Izraelit Ă«shtĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« njĂ« proces tĂ« dhimbshĂ«m vetĂ«-ekzaminimi qĂ« nga 7 tetori 2023, kur mijĂ«ra operativĂ« tĂ« Hamasit hynĂ« nĂ« Izrael nga Gaza, duke vrarĂ« 1,200 persona dhe duke rrĂ«mbyer 250 tĂ« tjerĂ« – dhe duke nisur njĂ« luftĂ« brutale nĂ« tĂ« cilĂ«n rreth 60,000 njerĂ«z janĂ« vrarĂ«, shkruan A2.

MegjithatĂ«, edhe pse debati vazhdon rreth asaj se kush ishte fajtor dhe sa dinte kryeministri Benjamin Netanyahu pĂ«rpara sulmeve, dega e inteligjencĂ«s ka pranuar barrĂ«n kryesore tĂ« fajit. Agjencia kishte njĂ« “keqkuptim themelor” tĂ« ideologjisĂ« sĂ« Hamasit dhe planeve tĂ« saj konkrete, tha njĂ« oficer i inteligjencĂ«s ushtarake, pĂ«r Bloomberg.

DĂ«shtimi pĂ«r t’u pĂ«rballur me armikun sipas kushteve tĂ« veta Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shtim qĂ« aparati i sigurisĂ« sĂ« Izraelit Ă«shtĂ« i vendosur tĂ« mos e pĂ«rsĂ«risĂ« kurrĂ«.

Fokusi i ripĂ«rtĂ«rirĂ« nĂ« trajnimin gjuhĂ«sor dhe fetar pĂ«rfaqĂ«son atĂ« qĂ« oficeri i inteligjencĂ«s e quan “njĂ« ndryshim i thellĂ« kulturor” nĂ« njĂ« organizatĂ« ku edhe oficerĂ«t e lartĂ« mbĂ«shteten te pĂ«rkthimet. QĂ«llimi, thanĂ« burime pĂ«r Bloomberg, Ă«shtĂ« tĂ« krijohet njĂ« kulturĂ« e brendshme “qĂ« jeton dhe merr frymĂ« ashtu siç mendon armiku ynĂ«â€.

MegjithatĂ«, tĂ« tjerĂ« thonĂ« se qĂ« kjo tĂ« ketĂ« sukses, do tĂ« duhen ndryshime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« tĂ« gjithĂ« shoqĂ«rinĂ«. Edhe pse arabishtja ofrohet nĂ« shkollat publike, shumica e izraelitĂ«ve studiojnĂ« anglisht nĂ« vend tĂ« saj. Silicon Valley Ă«shtĂ« njĂ« vend i madh pĂ«r tĂ« rinjtĂ« ambiciozĂ«, tĂ« cilĂ«t mĂ«sojnĂ« pak pĂ«r vendet vetĂ«m pak orĂ« larg. Sfida qĂ«ndron nĂ« bindjen e izraelitĂ«ve qĂ« tĂ« pĂ«rqendrohen mĂ« shumĂ« nĂ« rajon – kulturat, gjuhĂ«t dhe kĂ«rcĂ«nimet e tij – dhe mĂ« pak nĂ« mundĂ«sitĂ« globale. Izraeli u bĂ« i rehatshĂ«m dhe i pasur duke e parĂ« veten si pjesĂ« tĂ« PerĂ«ndimit, sipas mendimit tĂ« tyre, kur i duhet tĂ« mbijetojĂ« nĂ« Lindjen e Mesme.

Kjo nuk ka qenë gjithmonë kështu. Në dekadat e para të ekzistencës së tij, Izraeli kishte një popullsi të madhe hebrenjsh që kishin emigruar nga vendet arabishtfolëse. Kombi ishte i varfër dhe i rrethuar nga fqinjë armiqësorë me ushtri të konsiderueshme, kështu që mbijetesa ishte në mendjen e të gjithëve. Shumë prej këtyre emigrantëve i përdorën aftësitë e tyre në shërbimin e inteligjencës, përfshirë Eli Cohen, i cili arriti në nivelet më të larta të qeverisë siriane përpara se të kapej dhe të ekzekutohej në vitet 1960.

Si pjesë e ndryshimeve në inteligjencë, shërbimi po ringjall një program që e mbylli gjashtë vjet më parë, i cili i inkurajon nxënësit e shkollave të mesme të studiojnë arabisht, dhe planifikon të zgjerojë trajnimin e tij në dialekte. Oficeri përmendi se përgjuesit kishin vështirësi të dallonin se çfarë thoshin Huthitë jemenas, sepse shumë prej tyre po përtypnin khat, një kaçubë narkotike që konsumohej pasdite. Kështu që izraelitët e moshuar jemenas po rekrutohen për të ndihmuar. /E.T

↗

Përmbytjet godasin SHBA/ Nju Jorku dhe Nju Xhersi shpallin gjendjen e jashtëzakonshme

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Stuhi të fuqishme goditën Bregun Lindor të Shteteve të Bashkuara të enjten, duke shkaktuar kaos në të gjithë rajonin.

Në Nju Jork dhe Nju Xhersi, autoritetet shpallën gjendje të jashtëzakonshme për shkak të reshjeve të rrezikshme të shiut, përmbytjeve dhe ndërprerjeve të transportit dhe fluturimeve.

Në të njëjtën kohë, shoferët u shpëtuan nga ujërat në autostradat kryesore nga Filadelfia në Nju Jork. Shinat hekurudhore u përmbytën në ujë, duke bllokuar trenat dhe pasagjerët.

Ekipet e shpëtimit arritën të largonin në mënyrë të sigurt ata që ishin bllokuar. Në Nju Xhersi, më shumë se 14,000 qytetarë mbetën pa energji elektrike për më shumë se 24 orë.

Për shkak të motit të keq, qyteti i Nju Jorkut paralajmëroi banorët se shirat e rrëmbyeshëm mund të shkaktojnë përmbytje në rrugë, bodrume dhe sistemin e metrosë dhe u bëri thirrje atyre që jetojnë në apartamente në bodrum të zhvendosen në katet më të larta.

Ata gjithashtu lëshuan një urdhër për të qëndruar në shtëpi nga e enjtja pasdite deri të premten pasdite.

Autostrada Clearview në Queens u mbyll në të dy drejtimet, pasi të paktën dy makina u rrëmbyen nga uji, tha policia. Videoja nga Aplikacioni Citizen tregoi një burrë të ulur në çatinë e makinës së tij, të rrethuar nga uji, ndërsa automjete të tjera u panë të bllokuara në rrugën e përmbytur.

Sistemi hekurudhor i udhëtarëve në Long Island mbylli një nga linjat e tij më të ngarkuara. Pati përmbytje në Reading, me ujin që arriti deri te mbrojtëset e automjeteve të parkuara. Në Maryland, u raportuan operacione të shumta shpëtimi në veri të Baltimores.

Vonesa të mëdha dhe anulime fluturimesh u raportuan në aeroportet në Nju Jork, Nju Xhersi, Uashington dhe Filadelfia.

Stuhia vjen vetëm dy javë pasi shirat e rrëmbyeshëm shkaktuan përmbytje në sistemin e metrosë së Nju Jork City dhe vranë dy persona në Nju Xhersi./E.T

↗

Kodi i ri Penal/ Reagon Rama: Qeveria nuk kanë marrë pjesë në hartimin e draftit

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryeministri Edi Rama sqaron se drafti aktual i Kodit te ri Penal nuk është hartuar nga Ministria e Drejtësisë apo nga Këshilli i Ministrave, por nga një grup i pavarur ekspertësh të udhëhequr nga Drejtori i Shkollës së Magjistraturës, prof. Arben Rakipi.

Postimi i kryeministrit Rama: 

Shoh që disa shoqata gazetarësh na kanë bërë një thirrje urdhëruese për të ndërhyrë urgjentisht në draftin e Kodit të Ri Penal, çka tregon se ata që duhet të informojnë publikun për procesin e saponisur të diskutimit të këtij drafti nuk e kanë kuptuar akoma (edhe pse u tha shumë qartë nga ministri i drejtësisë) se Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Ministrave, nuk kanë marrë pjesë në hartimin e draftit po ia kanë besuar një grupi ekspertësh të nderuar, nën udhëhehjen e Drejtorit të Shkollës së Magjistraturës, Profesor Arben Rakipit.

KĂ«shtu, hĂ«pĂ«rhĂ« qeveria Ă«shtĂ« thjeshtĂ« njĂ«ra nga shumĂ« palĂ«t nĂ« kĂ«tĂ« proces dhe e kemi marrĂ« e po e studiojmĂ« draftin, pĂ«r tĂ« ballafaquar mĂ« pas qĂ«ndrimet tona me ato tĂ« grupit tĂ« ekspertĂ«ve, gjĂ« qĂ« ua sugjerojmĂ« edhe shoqatave tĂ« alarmuara pĂ«r lirinĂ« e shtypit, tĂ« cilat nĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«, nĂ« vend se tĂ« alarmohen duhet tĂ« ndjehen shumĂ« tĂ« lehtĂ«suara e tĂ« respektuara, sepse kanĂ« tĂ« gjithĂ« kohĂ«n e nevojshme pĂ«r ta studiuar e pastaj ballafaquar draftin e Kodit tĂ« Ri Penal me grupin e punĂ«s, njĂ«soj siç do tĂ« bĂ«jĂ« qeveria e siç duhet tĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« tĂ«ra palĂ«t e interesuara – sidomos ato brenda sistemit, tĂ« cilat nĂ« vend se tĂ« japin deklarata sa tĂ« nxituara aq edhe qesharake pĂ«r shtyp, bĂ«jnĂ« mirĂ« tĂ« ulen me grupin e ekspertĂ«ve dhe tĂ« ballafaqojnĂ« opinionet e tyre.

Ky Ă«shtĂ« njĂ« proces demokratik dhe transparent, ku kush do tĂ« kontribuojĂ« pĂ«r njĂ« Kod tĂ« Ri Penal pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« 2030 nĂ« BE i ka rrugĂ«t e hapura e tĂ« gjithĂ« kohĂ«n e nevojshme, ndĂ«rsa kush do tĂ« bĂ«jĂ« zhurmĂ«n e vet mund ta bĂ«jĂ«, se demokracia i ka edhe zhurmuesit e vet, po s’mund tĂ« thotĂ« dot qĂ« s’na pyeti kush.

Pasi të bëhen të gjitha ballafaqimet e grupit të punës me të gjitha palët e interesuara dhe në pavarësi të plotë nga qeveria, Ministria e Drejtësisë do ta marrë draftin e rishikuar e do ta konsultojë natyrisht edhe me Komisionin Europian, sepse pa vulën e Brukselit drafti nuk shkon dot në parlament!

Kështu që miq të shoqatave të shtypit rrini të qetë se nuk ju vjen dot asnjë e keqe nga Kodi i Ri Penal, në Shqipërinë që po shkon në BE dhe jo në BRSS./E.T

↗

Radhë kilometrike/Trafik i rënduar drejt veriut, nga Miloti deri në Lezhë, shkak bllokimi

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Një nga shkaqet kryesore të mbingarkesës është bllokimi i urës së vjetër pranë Milotit, e cila është jashtë funksionit prej disa ditësh, duke devijuar lëvizjen në rrugë alternative.

Dita e parë e muajit gusht ka nisur me trafik të rënduar në aksin rrugor që të çon drejt qytetit të Lezhës. Vargjet e automjeteve nisin që nga mbikalimi i Patokut dhe shtrihen deri në hyrje të qytetit, duke krijuar radhë të gjata dhe lëvizje të ngadaltë për drejtuesit e mjeteve.

Autoritetet paralajmërojnë se në orët në vijim pritet që trafiku të rëndohet edhe më tej, për shkak të fluksit të lartë të qytetarëve që zgjedhin bregdetin e Adriatikut për pushimet e tyre./E.T

↗

“Po punoj si deputet i TiranĂ«s”/ Rama paralajmĂ«ron rregullore tĂ« re pĂ«r ndĂ«rtuesit

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryeministri Edi Rama, në një komunikim në Facebook, foli sërish për hapësirat publike.

Në një deklaratë të bërë në vijim të komunikimeve publike për rregullsinë në hapësirën e përbashkët, Rama theksoi se ndërtuesit nuk mund të kthehen në problem për banorët e zonës, por duhet të marrin të gjitha masat që aktiviteti i tyre të jetë sa më pak i ndjeshëm për komunitetin.

“Rregullorja e re pĂ«r kantieret e ndĂ«rtimit, kush ndĂ«rton pallat nuk mund tĂ« behet problemi i zonĂ«s por duhet tĂ« marri masat qĂ« zona tĂ« mos e ndjejĂ« fare. Do merren masat pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« rrethimet e duhura, pĂ«r mos nxjerrĂ« nĂ« rrugĂ« asgjĂ«, jo duke marrĂ« dhe trotuarin se po ndĂ«rton nĂ« pallat. Masat do jenĂ« drastike. Do ketĂ« dhe kontroll tĂ« kantierĂ«ve.

Na del dhe njĂ« gjykatĂ«s i pacipĂ« pĂ«r njĂ« pallat pa leje. E fundit, nĂ« fushatĂ«n e fundit isha pjesĂ« e TiranĂ«s, jam dhe deputet i TiranĂ«s, kush thotĂ« si e qysh, dua ti them qĂ« po bĂ«j siç kam bĂ«rĂ« dhe siç do bĂ«j pĂ«r VlorĂ«n dhe DurrĂ«sin”-u shpreh Rama./E.T

❌