Gazeta Si â âQĂ« nga viti 1991, Rusia ka qenĂ« duke i shkĂ«putur pjesĂ« toke fqinjĂ«ve tĂ« saj si njĂ« kasap: Transnistria nga Moldavia nĂ« vitin 1992, Abkhazia dhe Osetia e Jugut nga Gjeorgjia nĂ« vitin 2008, Donbasi dhe Krimea nga Ukraina nĂ« vitin 2014 dhe pastaj pĂ«rsĂ«ri nĂ« vitin 2022. Por kĂ«tĂ« herĂ« do tĂ« jetĂ« ndrysheâ.
KĂ«to janĂ« fjalĂ«t e njĂ« ish-oficeri ukrainas, tani analist ushtarak dhe krijuesi i njĂ« llogarie nĂ« platformĂ«n âXâ nĂ«n emrin Tatarigami UA, njĂ« nga mĂ« tĂ« ndjekurat nga ata qĂ« janĂ« tĂ« interesuar nĂ« konfliktin ruso-ukrainas.
Pak ekspertë ushtarakë besojnë se një marrëveshje që do të çonte në transferimin e Donjeckut në Moskë dhe në ngrirjen e vijës së frontit pa një kundërargument të fortë për Kievin, është e besueshme.
Sa i përket Donbasit, arsyet, nga pikëpamja e Kievit, janë me radhë, politike, ushtarake dhe ekonomike.
Moska dhe Kievi kanë luftuar për këtë territor për 11 vjet. Mijëra të rinj ukrainas kanë vdekur duke mbrojtur Lindjen dhe pjesa më e madhe e komandës aktuale ushtarake është stërvitur në llogore përgjatë brezit nga Slovyansk, në Kostyantynivka, duke kaluar nëpër Kramatorsk dhe Druzhkivka.
âEdhe nĂ«se Zelenski jep urdhrin pĂ«r tĂ«rheqje, mbetet pĂ«r tâu parĂ« nĂ«se ushtria do tâi bindetâ, komenton Tatarigami.
Rusisht-folĂ«s, djepi i OrtodoksisĂ« besnike ndaj MoskĂ«s, pĂ«r nacionalistĂ«t e Kievit, Donjecku pĂ«rfaqĂ«son bastionin e revolucionit nĂ« sheshin âMaidanâ, porta pĂ«r nĂ« EvropĂ« dhe krahu i vĂ«rtetĂ« lindor i NATO-s, atĂ« qĂ« tĂ«rhoqi vĂ«mendjen e Uashingtonit nĂ« vitin 2014, kur vendosi tĂ« investonte nĂ« trajnimin e shĂ«rbimeve ushtarake dhe tĂ« inteligjencĂ«s ukrainase.
Humbja e tij do të thoshte gjithashtu dorëzimi i qindra kilometrave llogore dhe vija të fortifikuara, gjë që do ta bënte shumë të lehtë për Putinin të zbatonte premtimin e tij të kahershëm: të përfundonte punën dhe të hynte edhe në rajonin e Dnipropetrovskit.
Linja hekurudhore qĂ« lidh Pokrovskun, Kramatorskun dhe KostyantynivkĂ«n, do tĂ« bĂ«hej trampolina e pĂ«rsosur pĂ«r lĂ«vizjen e njerĂ«zve dhe pajisjeve dhe nisjen e njĂ« sulmi ndaj Dnipros, selisĂ« sĂ« fuqisĂ« financiare tĂ« UkrainĂ«s â njĂ« objektiv qĂ« ushtria deri mĂ« tani nuk ka arritur ta marrĂ«.
Donbasi, me pellgun e tij mineral, është rezerva më e madhe në Evropë e manganit dhe titanit, uraniumit, grafitit dhe kaolinës.
Të njëjtat metale të rralla që mbështesin industrinë e së ardhmes, teknologjinë e lartë dhe ekonominë e gjelbër.
Dhe të njëjtat leva që Kievi përdori për të mbajtur Uashingtonin në anën e tij, edhe kur Shtëpia e Bardhë u lëkund.
Humbja e rajonit të Khersonit, edhe pse vetëm pjesa e pushtuar tashmë nga rusët, do të thoshte mbyllja përfundimtare e derës për Krimenë dhe heqja dorë nga një pjesë e konsiderueshme e bukës që ka qenë gjithmonë forca ekonomike e Ukrainës jugore. Me një faktor rëndues: humbja e luftës së ujit.
NĂ«se Donbasi Ă«shtĂ« pellgu i minierave âpar excellenceâ, Kherson, me grykĂ«derdhjen e tij nĂ« lumin Dnipro, Ă«shtĂ« pellgu mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m hidroelektrik i vendit.
Mjafton të thuhet se shembja e hidrocentralit Kakhovka në vitin 2024 la në mënyrë efektive 94% të sistemeve të ujitjes në Kherson, 74% në Zaporizhzhia dhe 30% në rajonin e Dnipropetrovsk pa ujë.
Dhe sĂ« fundmi, siç vĂ«ren Henry Sokolski, drejtor ekzekutiv i QendrĂ«s sĂ« Edukimit pĂ«r Politikat e MospĂ«rhapjes nĂ« Arlington, nĂ« tĂ« gjitha propozimet e paqes tĂ« bĂ«ra publike nga Shtetet e Bashkuara, Rusia, Evropa dhe Ukraina, njĂ« element gjithmonĂ« bie nĂ« sy: rihapja e termocentralit bĂ«rthamor tĂ« dĂ«mtuar Zaporizhzhia â mĂ« i madhi nĂ« EvropĂ« â me gjashtĂ« reaktorĂ«t e tij, tani nĂ«n kontrollin rus.
Në pamje të parë, dikush mund të mendojë se lënia e menaxhimit të tij në dorë të Moskës mund ta dëmtojë seriozisht Kievin.
Por çështja është më e ndërlikuar. Para luftës, termocentrali ndihmonte në furnizimin me energji të rrjetit elektrik ukrainas dhe eksportonte energji të tepërt në Evropë. Tani linjat e transmetimit duhet të rindërtohen dhe termocentrali të pastrohet nga minat.
Pyetja është: kush do të paguajë për të gjithë këtë punë? Asetet ruse të sekuestruara apo fondet nga Banka Evropiane për Rindërtim?
Sidoqoftë, thekson Sokolski, nëse Ukraina, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Rusia e kanë bërë rinovimin dhe menaxhimin e termocentralit një kusht, pa përgjigje të qarta, rilindja e Zaporizhias mund të bëhet më shumë një pengesë, sesa një katalizator për paqen.
PĂ«rshtati: Gazeta âSiâ
The post Tokat e rralla, uji dhe infrastruktura, âthesaretâ qĂ« Ukraina rrezikon tâia lĂ«shojĂ« RusisĂ« appeared first on Gazeta Si.