Këngëtarja me famë botërore, Dua Lipa, ka marrë zyrtarisht shtetësinë e Kosovës në një ceremoni të veçantë të mbajtur në Prishtinë, ku u prit nga Presidentja Vjosa Osmani, shkruan BBC.

E lindur në Londër nga prindër kosovarë-shqiptarë, Lipa e ka jetuar një pjesë të fëmijërisë së saj në Prishtinë, pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Marrja e shtetësisë kosovare për të përfaqëson një përmbushje të identitetit të saj të dyfishtë, transmeton KultPlus.

“Kjo më bën të ndjehem e plotë – si dy anët e mia që më në fund janë bërë një. E dua këtë vend dhe kjo ka një domethënie të madhe për mua dhe për familjen time,” – deklaroi Lipa.

Presidentja Osmani e quajti Duan “një nga figurat më ikonike kulturore në historinë e Kosovës”, ndërsa shtoi:

“Nga skenat më të mëdha të botës te zemrat e miliona njerëzve, ajo e ka bartur historinë tonë me forcë, krenari dhe hir.”

Në ceremoni, një kor fëmijësh interpretoi këngën “Levitating”, ndërsa i pranishëm ishte edhe ambasadori britanik në Kosovë, Jonathan Hargreaves, i cili tha se “si Britania, ashtu edhe Kosova e quajnë Duan një nga të tyret.”

Dua Lipa, që tashmë zotëron shtetësitë e Britanisë, Shqipërisë dhe Kosovës, është në Prishtinë për të performuar në festivalin Sunny Hill, të cilin e ka themeluar bashkë me babain e saj që nga viti 2018.

Përmes këtij festivali dhe punës së saj humanitare, Lipa ka ndihmuar në ndryshimin e perceptimit për Kosovën dhe në promovimin e saj ndërkombëtar si një vend i gjallë, kulturor dhe me potencial./BBC/KultPlus.com

Nga Naim Frashëri e deri te Mitrush Kuteli e Ismail Kadare, letërsia shqipe ka qenë për një kohë të gjatë një fushë ku dominonin burrat në tekst, në histori dhe në kanon. Megjithatë, zërat e grave nuk munguan. Ato e shkrinë heshtjen përmes poezisë, prozës e dramës, duke krijuar një identitet të veçantë letrar që shpesh u la në hije.

Gratë shqiptare në letërsi kanë shkruar mes dy botësh: një realiteti të fortë patriarkal dhe një bote artistike që kërkon shprehje të lirë. Që nga fillimi i shekullit XX e deri më sot, shumë prej tyre kanë sfiduar jo vetëm normat shoqërore, por edhe modelet e krijimit, duke sjellë rrëfime të reja për dashurinë, jetën, luftën, dhe qenien grua në një shoqëri në ndryshim.

Nga Musine Kokalari te Mimoza Ahmeti: një rrugëtim i gjatë
Musine Kokalari, e para shkrimtare shqiptare që botoi një libër në gjuhën shqipe, është një figurë themelore për historinë letrare dhe politike. E përndjekur për bindjet e saj politike, ajo mbeti e izoluar për vite me radhë, por zëri i saj vazhdoi të jetojë përmes teksteve që sot lexohen me respekt dhe admiracion.

Ndërsa dekadat kalonin, emra si Flutura Açka, Helena Kadare, Elvira Dones, Mimoza Ahmeti dhe Lindita Arapi e shtuan gamën e temave dhe stileve. Ato sollën një ndjeshmëri të re ndaj trupit, identitetit, përkatësisë dhe të huajës duke krijuar letërsi që fliste si për brendësinë e shpirtit, ashtu edhe për dhimbjet kolektive të migrimit, represionit, dashurisë dhe humbjes.

Një përpjekje për të rishkruar historinë
Historianët e letërsisë shqiptare për vite me radhë kanë pasur tendencën të nënvlerësojnë ose injorojnë zërin femëror. Sot, një brez i ri kritikësh, studiuesish dhe lexuesish po i kthehet kësaj trashëgimie me vëmendje dhe ndjeshmëri më të thellë.

Në tekstet e grave shqiptare gjejmë një gjuhë ndryshe, jo vetëm në përmbajtje, por edhe në formë: më shpesh poetike, intime, shpërthyese, një jehonë e përvojave që nuk janë rrëfyer në mënyrë tradicionale.

Gratë sot: më shumë zëra, më shumë guxim
Sot, letërsia shqipe po përjeton një ringjallje të autorëve gra, të cilat po botojnë jo vetëm në Shqipëri e Kosovë, por edhe në përkthime të shumta jashtë vendit. Romane që trajtojnë migrimin, identitetin gjinor, luftën, jetën urbane dhe përvojën e diasporës shqiptare – po hapin rrugë të reja për lexuesit dhe krijuesit e rinj.
Kjo është një kohë kur fjala e gruas shqiptare në letërsi është më e pranishme dhe më e fuqishme se kurrë. Një letërsi që nuk kërkon vetëm barazi në numra, por barazi në ndikim, në kujtesë dhe në kanon./KultPlus.com

Rregulla të reja transparence për modelet e inteligjencës artificiale si ChatGPT, Gemini dhe të ngjashme, hynë në fuqi sot në Bashkimin Evropian, si pjesë e një akti të rëndësishëm të inteligjencës artificiale të miratuar në vitin 2024.

Sipas rregullave të reja, zhvilluesit duhet të zbulojnë se si funksionojnë modelet e tyre dhe cilat të dhëna janë përdorur për t’i trajnuar ato.

Për modelet veçanërisht të përparuara, të cilat konsiderohen rreziqe të mundshme për publikun, masat e sigurisë duhet të dokumentohen gjithashtu.

Ligji synon pjesërisht të mbrojë më mirë të drejtat e autorit. Zhvilluesit tani duhet të raportojnë burimet e të dhënave të tyre të trajnimit dhe nëse kanë përdorur mbledhjen e automatizuar të të dhënave nga faqet e internetit.

Ata gjithashtu duhet të rendisin hapat e ndërmarrë për të mbrojtur pronën intelektuale dhe të krijojnë pika kontakti për mbajtësit e të drejtave.

Ndërsa individët mund të padisin ofruesit e shërbimeve të inteligjencës artificiale sipas ligjit të ri, Zyra Evropiane për Inteligjencën Artificiale do të fillojë zbatimin vetëm më vonë.

Zyra do të monitorojë modelet e reja nga gushti 2026 dhe modelet e publikuara para 2 gushtit 2025, duke filluar nga gushti 2027.

Shkeljet mund të rezultojnë në gjoba deri në 15 milionë euro ose 3 për qind të shitjeve vjetore globale.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka mirëpritur në Prishtinë Zëvendësndihmës Sekretarin amerikan të Mbrojtjes, David Baker, së bashku me ekipin e tij, në një takim që vjen pas një jave të mbushur me thellim të marrëdhënieve dypalëshe ndërmjet Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Në një postim në rrjetet sociale, Kurti ka theksuar rëndësinë e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes dhe mirënjohjen për përkrahjen e vazhdueshme që SHBA-të i japin Kosovës.


“Angazhohemi çdo ditë për miqësi edhe më të thellë, partneritet edhe më të gjerë dhe aleancën edhe më të fortë,” u shpreh kryeministri.

Në takim morën pjesë edhe ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci, si dhe drejtori i Agjencisë së Kosovës për Inteligjencë, Petrit Ajeti.

Ky takim nënvizon rëndësinë që Kosova i kushton sigurisë dhe aleancave strategjike, veçanërisht me SHBA-në, në rrugën e saj drejt forcimit të shtetësisë dhe synimit për anëtarësim në NATO./KultPlus.com

Babai i yllit me famë botërore, Dua Lipës, Dukagjini, ka folur për shtetësinë kosovare që vajza e tij e mori me dekret presidencial.

Dukagjin Lipa ekskluzivisht në “Prive” në Klan Kosova tha se është kënaqësi ta pranosh një dhuratë të tillë, teksa e cilësoi ka qenë e rrugës që Dua ta ketë edhe shtetësinë e Kosovës.

“Shumë mirë, është një kënaqësi të pranosh një dhuratë të tillë. Dua e ka shtetësinë edhe të Shqipërisë edhe ka qenë e rrugës ta ketë edhe shtetësinë e Kosovës. Është kënaqësi dhe privilegj ta ketë shtetësinë e Kosovës”, tha Lipa, njofton Klankosova.tv.

Tutje, ai foli edhe për atmosferën e jashtëzakonshme që tash e disa vite po mbretëron në “Sunny Hill”, duke thënë se është një nga festivalet e vetme në botë që për disa edicione me radhë s’e ka asnjë incident.

“Ne kemi punë me 40 mijë njerëz, normal që do të ketë në një moment apo tjetrin diçka që nuk shkon mirë, por deri tani nuk kemi asnjë problem. Jemi një prej festivale shumë të rralla në botë që në 7 edicione kemi zero incidente”, tha ai.

Apolonia është ndër parqet arkeologjike më të mëdha në vend dhe pret një numër relativisht të lartë vizitorësh të kombësive të ndryshme.

Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale foto të turistëve të shumtë të cilët kanë zgjedhur që të vizitojnë qytetin antik të Apolonisë për trashëgiminë e tij të pasur historike dhe kulturore.

Parku Arkeologjik i Apolonisë ndodhet në jugperëndim të Fierit. Vizitorët e këtij parku, përveç qytetit antik të Apolonisë dhe monumenteve të tij, mund të shohin edhe objekte të tjera të vendosura në muzeun brenda parkut. Ky muze Arkeologjik është ndër më të pasurit e vendit, me objekte unike jo vetëm për Shqipërinë, por edhe përtej saj.

Apolonia e Fierit është një nga sitet më të mëdhenj në vend, por edhe një nga qytetet më të mëdhenj në botën antike. Si një nga 27 Apolonitë e pellgut të Mesdheut, ajo është një nga vlerat e perlat e trashëgimisë sonë arkeologjike.

Arkeologët e quajnë Apoloninë “Pompei i Shqipërisë”, pasi vetëm 10% e territorit të qytetit të dikurshëm është zbuluar deri më sot.

Duhej një ironi fati që të kishte një Alexander Graham Bell. Që ai të kishte nënën dhe gruan të shurdhra, që ai ta kthente në një sfidë personale, krijimin e objekteve të dëgjimit, mes të cilave, ai që fitoi famë botërore do të ishte telefoni.

Nëse nuk e dinit, ja ku e mësuat, se gjithçka e atij telefoni që keni në dorë, ati mjeti komunikimi që ju bashkon me njerëzit dhe po e bën botën gjithnjë e më të vogël, është në sajë të këtij burri, të kësaj mendjeje, të këtij shpirti trazimtar, që i ndëshkuar nga fati të kishte dy njerëz të shtrenjtë me probleme serioze dëgjimi, të sillte në jetë magjistarin e komunikimit në distancë, telefonin.

Alexander Graham Bell (3 mars 1847 – 2 gusht 1922) ishte një shkencëtar, shpikës, inxhinier dhe inovator skocez, që është vlerësuar për shpikjen e telefonit të parë praktikë dhe për bashkëthemelimin e Kompanisë Amerikane të Telefonisë dhe Telegrafisë (AT&T) në 1885.
Babai, gjyshi dhe vëllai i Bellit, kishin qenë të gjithë të lidhur me punën e oratorisë dhe fjalimeve, dhe si mamaja ashtu dhe gruaja e tij ishin shurdhe, duke e ndikuar thellësisht punën e jetës së tij. Kërkimet e tij mbi dëgjimin dhe fjalimet e çuan atë më tej në eksperimentimin me mjete dëgjimi që kulminikuan në shpërblimin e Bellit me patentën e parë amerikane për telefonin në vitin 1876.

Bell e konsideronte shpikjen e tij më të famshme një hyrje në punën e tij të vërtetë si shkencëtar dhe refuzoi të kishte një telefon në studion e tij. Jetën e tij të mëvonshme e shënuan shumë shpikje të tjera, duke përfshirë punën e tij inovatore mbi telekomunikimet optike, hidroplanet dhe aeronautikën. Megjithëse ai nuk ishte një nga 33 themeluesit i National Geographic Society, ai gjithashtu kishte një ndikim të fortë në revistë ndërsa shërbente si presidenti i dytë nga 7 janari i vitit 1898 deri në vitin 1903.

Puna e tij u ndërtua mbi punën e Hermann von Helmholtz, i cili kishte arritur të përçonte tingujt zanore duke përdorur një akordim kontrapion pirun. Bell kuptoi se kjo nënkuptonte mundësinë e komunikimit të të folurit të artikuluar. Pushimi i madh i Bell erdhi pas përdorimit të një fonautografi, i cili vizatonte formën e valëve të zërit në xhamin e tymosur duke gjurmuar dridhjet e tyre. Më pas ai shpiku një mënyrë për ta shndërruar këtë lëvizje në ndryshime të rrymës elektrike, e cila më pas, në fundin marrës, mund të shndërrohej përsëri në zë./AlbertVataj/

Në pjesët veriore të Evropës, ku zakonisht mbizotërojnë temperaturat e ulëta, temperaturat këtë verë kanë kapërcyer 30°C për periudha të zgjatura. Në Arktikun norvegjez, për shembull, një stacion moti ka shënuar temperatura mbi 30°C për 13 ditë rresht në korrik. Ndërkohë, në Finlandë, vala e të nxehtit ka zgjatur tri javë me temperatura të larta – më e gjata që nga viti 1961, dhe 50% më e gjatë se rekordi i mëparshëm.

Sipas Mika Rantanen nga Instituti Meteorologjik Finlandez, kjo valë është tepër e pazakontë, me temperatura që shkojnë deri në 33°C. Edhe në zonat arktike janë regjistruar temperatura mbi 25°C për tri javë, çka mund të thyejë rekorde edhe në muajin gusht. Edhe Instituti Meteorologjik i Norvegjisë ka raportuar temperatura mbi 30°C për 12 ditë të ndryshme në pjesët më të largëta të veriut të vendit.

Suedia gjithashtu po përjeton të nxehtë të madh. Në qytetet Haparanda dhe Jokkmokk temperaturat kanë qëndruar mbi 25°C për dy javë rresht, nivele që nuk janë parë për më shumë se një shekull.

Ndërkohë që këto vende janë të pajisura mirë për të përballuar dimra të ashpër, infrastruktura e tyre nuk është ndërtuar për temperaturat e larta. Sipas studiuesve, numri i ditëve të nxehta në këto rajone pritet të rritet gjithnjë e më shumë në të ardhmen.

Këngëtarja me famë botërore, Dua Lipa, ka ndarë me ndjekësit një moment historik në jetën e saj, marrjen e shtetësisë së Kosovës, vetëm një natë përpara se të performonte në Sunny Hill Festival në Prishtinë.

Në një postim plot energji në Instagram, ajo shkroi:
“E mora shtetësinë një natë më parë dhe pastaj festova fort në @sunnyhillfestival natën pas saj!!!!! E dua jetënnn ”

E shoqëruar me një fotografi nga skena, ku Dua shfaqet me duart lart dhe një buzëqeshje të madhe, mesazhi i saj përçoi gëzim, krenari dhe një lidhje të thellë me vendlindjen.

Ky zhvillim shënon një tjetër kapitull të rëndësishëm në raportin e artistes me Kosovën. Përmes festivalit Sunny Hill, të themeluar bashkë me të atin, Dukagjin Lipa, Dua ka ndihmuar në vendosjen e Prishtinës në hartën ndërkombëtare të muzikës dhe kulturës bashkëkohore.

Marrja e shtetësisë nga ana e saj është më shumë se një formalite, është një deklarim i fortë dashurie dhe përkatësie.
Dua Lipa nuk është vetëm një ambasadore e muzikës,ajo është tashmë edhe zyrtarisht një ambasadore e kulturës dhe shpirtit të Kosovës./KultPlus.com

View this post on Instagram

A post shared by DUA LIPA (@dualipa)

Katër astronautë kanë mbërritur në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor (ISS) pas një udhëtimi 15-orësh në një kapsulë SpaceX, njoftoi sot NASA.

Misioni komandohet nga astronautja amerikane Zena Cardman. Anëtarët e tjerë të ekuipazhit janë Michael Fincke i SHBA-së, astronautja japoneze Kimiya Yui dhe kozmonauti rus Oleg Platonov.

Ata u nisën një ditë më parë në bordin e një rakete Falcon 9 të operuar nga kompania hapësinore SpaceX e miliarderit të teknologjisë Elon Musk, nga porti hapësinor Cape Canaveral në Florida.

Ky është misioni i 11-të i rregullt me ekuipazh i SpaceX në ISS.

Ekuipazhi do të qëndrojë në bordin e postit orbital, të vendosur afërsisht 400 kilometra mbi Tokë, për disa muaj, duke kryer një sërë eksperimentesh shkencore.

Aktualisht në stacion ndodhen 11 astronautë.

Por të sapoardhurit ndërrohen me katër astronautë të tjerë që kanë qenë atje që nga marsi.

Ata janë planifikuar të kthehen në Tokë në ditët e ardhshme. /atsh/ KultPlus.com

Festivali i 64-t i Këngës në RTSH është hapur zyrtarisht.

Spoti i shumëpritur i Fest64 sapo është publikuar, duke dhënë startin e thirrjes për këngëtarët shqiptarë kudo që ndodhen – nga Tirana në Prishtinë, nga Shkupi në diasporë! Të gjithë janë të ftuar të bëhen pjesë e Festivalit që çon Shqipërinë në Eurovizion.

Përmes një videoje të xhiruar në një skenografi magjike, Drejtoresha Artistike e Festivalit të Këngës në RTSH, Elhaida Dani, tha se asnjë artist shqiptar nuk duhet ta humbasë mundësinë për t’u bërë pjesë e historisë së muzikës shqiptare.

“Prej më shumë se gjysmëshekulli, këtu lindin këngët të cilat kthehen në kujtime. Nëse ke një këngë me shpirt, që flet me zemër dhe e cila tingëllon shqip, tani është momenti ta ndash me ne. Eja të shkruajmë së bashku kapitullin e radhës të muzikës shqiptare,” tha Dani, e cila prej një viti ka kthyer klasin dhe emocionin në skenën shqiptare në rolin e Drejtoreshës Artistike të Festivalit.

Regjia e spotit të Fest64 sivjet u realizua nga Redi Treni, sikurse në edicionin e kaluar. Videoja e shfaq Elhaidën në mes të detit, elegante dhe pranë një pianoje të bardhë – një metaforë për thirrjen artistike që prek çdo shqiptar me këngë në shpirt.

Artistët që dëshirojnë të jenë pjesëmarrës në edicionin e 64-t të Festivalit kanë një muaj kohë, duke filluar nga data 1 shtator deri në 30 shtator, për dorëzimin e materialeve të tyre muzikore vetëm përmes email-it zyrtar festivali64@rtsh.al.

Në email çdo pjesëmarrës duhet të dërgojë:

• Këngën e plotë në formatin MP3;
• Orkestralen bashkë me zërat shoqërues në formatin MP3;
• Tekstin (poezinë) e këngës në formatin Word;
• Minutazhi i këngës nuk duhet të kalojë 4 minuta;
• Emrat e autorëve të këngës (kompozitor, poet, orkestrues, producent, studio realizuese);
• Ditën e lindjes, vendlindjen dhe vendbanimin aktual të këngëtarit;
• Një përshkrim të shkurtër të aktivitetit të këngëtarit, përfshirë pjesëmarrjet e tij në festivale, si Festivali i Këngës në RTSH, Kënga Magjike apo evente të tjera muzikore të rëndësishme (nëse ka);
• Fotografi të artistit ose grupit performues, nëse është hera e parë që merr pjesë në festivalin e RTSH;
• Artisti performues (këngëtari) duhet të ketë mbushur 16 vjeç;
• Numër kontakti dhe email për komunikim direkt me Stafin e Festivalit;
• Këngët e krijuara me ndihmën e inteligjencës artificiale (AI) do të skualifikohen menjëherë. /rtsh.al/ KultPlus.com

Përkujtohet në ditën e lindjes babai i koreografisë shqiptare, të madhin, Panajot Kanaçi.

Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit dhe Ansamblit Popullor soli në këtë ditë disa nga momentet kyçe të jetës dhe karrierës së tij duke vënë në dukje se Panajot Kanaçi është emri që i ka dhënë vlera të mëdha baletit dhe valles shqiptare.

Ende sot, pas kaq dekadash, në Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit dhe Ansamblit Popullor mbeten të gjalla krijimet e tij koreografike, baletet dhe vallet, me të cilat Shqipëria është prezantuar denjësisht para publikut shqiptar e të huaj dhe ka fituar çmime e vlerësime.

Panajot Kanaçi u lind në Delvinë më 2 gusht 1923. Kreu Liceun Artistik në vitin 1943 dhe iu përkushtua me pasion artit të kërcimit.

Ishte viti 1946 kur Kanaçi nisi pranë Shkollës Pedagogjike punën koreografike me një grup vajzash; më pas mblodhi rreth vetes djem e vajza që kishin dëshirë të kërcenin dhe me to krijoi bërthamën e parë të trupës artistike të baletit.

Me krijimin e Filarmonisë në vitin 1950 nisi një periudhë e rëndësishme e krijimtarisë së Kanaçit. Ai jo vetëm që ndihmoi në vënien e disa veprave të rëndësishme nga regjisori rus Perkun, por ishte edhe interpretues i shkëlqyer i roleve kryesore në dy baletet e asaj kohe: “Shatrivani i Bahçisarait” dhe “Esmeralda”.

Kreu studimet e larta për regjisor-baletmaestër në Institutin Shtetëror të Artit Teatror në Moskë, ku krahas studimeve zhvilloi edhe një veprimtari të dendur krijuese me valle shqiptare dhe balete klasike.
Në vitin 1961 u kthye nga studimet në Moskë dhe nisi punën e tij krijuese.

Si udhëheqës artistik dhe baletmaestër i trupës së baletit të TOB-it, Kanaçi vuri në skenë baletin e parë kombëtar shqiptar “Halili dhe Hajrija” në vitin 1963, që u pasua nga baletet “Delina”, “Joniada”, “Shota dhe Azem Galica”, “Bijtë e peshkatarit” etj. Në karrierën e tij nuk mungojnë edhe baletet e huaja si “Franceska da Rimini”, “Paganini” apo miniatura baletesh.

Panajot Kanaçi ishte mjeshtër i madh i artit koreografik shqiptar dhe krijues i valleve popullore të të gjitha trevave të vendit. Mjeshtri Kanaçi realizoi një fond të pasur vallesh, të cilat kanë vlera të veçanta.
Sukseset e Ansamblit Kombëtar të Këngëve dhe Valleve Popullore, me të cilin ai ishte ngushtësisht i lidhur, janë kryesisht sukseset e tij.

Vallet e profesorit kanë korrur sukses në Evropë, Azi, Afrikë, SHBA, Kinë, Kanada, duke filluar me “Vallëzimin e shqipeve”, ku çdo valltar ishte një shqipe e gjallë në skenë. Më pas vijoi me krijime të tjera të çdo krahine si:
“Mal e ngritëm lumturinë”, “Valle e liqenit”, “Vallja e Osman Takës”, “Festë në Dropull”, “Sup më sup të lidhur jemi”, “Motive çame”, “Valle me motive kosovare”, “Oshtima e maleve”, “Luftëtarët e lirisë”, duke arritur majat artistike me vallen madhështore “Festë të madhe ka sot Shqipëria”.

Ai është nderuar me tituj të shumtë, ndër të cilët “Artist i Popullit” dhe “Mjeshtër i Madh”./atsh/

“Unë gjithmonë ndihem i lumtur. A e dini pse? Për arsyen se unë asnjëherë nuk shpresoj asgjë prej askujt! Shpresimet gjithmonë sjellin dhembje.

Jeta është e shkurtër, prandaj duajeni! Jini të lumtur dhe vazhdoni të buzëqeshni”.

Nëse shkoni në ndonjë librari të mirë sot në kërkim të dramave të Shekspirit, me siguri do ta gjeni të paktën një prej tyre.

Edhe nëse nuk mund ta gjeni atë që kërkoni në raftet e librave, ekziston gjithmonë interneti, ku ofrohet gjithashtu një larmi e madhe veprash dhe botimesh të ndryshme të plota – pothuajse të gjitha pa pagesë.

Megjithatë, nuk ka qenë gjithmonë kështu. Në fakt, në kohën e Shekspirit, tekstet ishin mjaft të vështira për t’u gjetur. Qasja e pabesueshme që kemi tani në veprën e Shekspirit është falë një grushti botuesish. Kjo ishte një iniciativë në të cilën e panë potencialin fitues për t’i bërë tekstet e shkrimtarit lehtësisht të disponueshme për t’u lexuar./KultPlus.com

Në ambientet e ish-burgut famëkeq të Prishtinës, tashmë i shndërruar në muzeun “Burgu i Idealit”, u rikthyen zërat e kujtesës dhe të rezistencës. Në këtë hapësirë simbolike, ku dikur mbaheshin të izoluar për idealet e tyre, u promovua libri “Përpjekja” i Ramiz Arifit, një rrëfim i jetës, burgut dhe përkushtimit për liri.

Në këtë ngjarje mori pjesë edhe kryeministri në detyrë, Albin Kurti, i cili në praninë e ish-të burgosurve politikë dhe veprimtarëve të çështjes kombëtare, u ndal te pesha historike e vendit ku po mbahej promovimi.

Në krye të fjalës Kurti theksoi se 666 shekuj burg së paku janë mbajtur nga shqiptarët nëpër burgjet e ish Jugosllavisë e njëri prej të cilëve ka qenë edhe ky burgu famëkeq i Prishtinës, njofton Kryeministria.

“Sa herë që rikthehem në këtë ndërtesë, si i vetmi burg ku njerëzit mund të hyjnë e ta vizitojnë lirshëm, më përforcohet përshtypja që nuk ka një vend të dytë në tërë Kosovën që mund të sjellë kaq shumë ndjenja kundërthënëse sa ky burg. Këtu ku dikur njerëzit burgoseshin dhe vuanin për bindjet dhe qëndrimet dhe veprimtarinë e tyre politike, sot ne mblidhemi në kushte lirie për të folur mes kujtimesh pikërisht për ato kohëra. Dikur i njohur si Qendra e Paraburgimit apo edhe si Burgu i Qarkut të Prishtinës, kurse tashmë i emëruar me emrin e tij prej muzeu, si “Burgu i Idealit”, kjo ndërtesë i ka ngujuar dhe i ka fshehur, e paradoksalisht edhe i ka ruajtur, mijëra histori dhe fate njerëzish”, tha ai.

Duke folur për librin që u promovua, kryeministri tha se në 260 faqet e këtij libri, autori, Ramiz Arifi e ka rrëfyer pothuajse gjithë jetën e tij nga fëmijëria deri në ditët e para të çlirimit të Kosovës.

“Por megjithëse ky libër është një rrëfim në veten e parë, ai nuk është thjesht vetëm jeta e një personi apo e një autori, sepse në të, mund të lexohen edhe shumë ngjarje për figura të rëndësishme të historisë politike të Kosovës, ndodhi të autorit bashkë me Metush Krasniqin, me Besnik Krasniqin, Hydajet Hysenin, Hyrije Hanën, Rexhep Malajn, Bajrush Xhemajlin e shumë të tjerë nga organizatat e fshehta politike dhe deri te Ushtria Çlirimtare e Kosovës. Madje, në këtë libër, Ramizi tregon se si duke qenë pjesë e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut, në shkurt të vitit 1998, i rastisi t’i takonte edhe Hamëz e Adem Jasharin në odën e tyre në Prekaz”, u shpreh me tej.

Ai shtoi se ish të burgosurit politikë kanë botuar me qindra libra me poezi, letra, kujtime, dëshmi dhe rrëfime nga kohët e kaluara në burg dhe nga aktiviteti nëpër organizata të ndryshme politike, që në thelb kishin për synim çlirimin e Kosovës nga Jugosllavia e dominuar nga Serbia dhe bashkimin e trevave të populluara e të banuara me shqiptarë me Shqipërinë, dhe se këta libra kanë krijuar një kapitull të veçantë në historinë e letërsisë dhe të memoareve shqipe, të njohur tashmë si letërsia e burgut, e që në këtë kapitull do të hyjë edhe libri i Ramiz Arifit “Përpjekja”.

“Mes nderimesh dhe mirënjohjesh për kontributin e të burgosurve politikë dhe të veprimtarëve të të gjitha periudhave të historisë së Kosovës dhe të kombit shqiptar, e duke ju uruar më të mirat mes nesh, secilës e secilit prej juve, ju faleminderit shumë e urime autorit”, u shpreh në fund kryeministri në detyrë.

Rihanna është gati për një rikthim në muzikë dhe planifikon të nisë një turne të ri në vitin 2026, pas anulimit të disa datave të mundshme këtë verë në Londër.

Këngëtarja 37-vjeçare, e cila është në pritje të fëmijës së saj të tretë me ASAP Rocky, kishte planifikuar një seri koncertesh në stadiumin e West Ham në korrik, por planet u pezulluan në moment të fundit.

Sipas burimeve për The Sun, turneu i ri do të përkojë me 10-vjetorin e albumit të saj të fundit, Anti, dhe pritet të shoqërohet me muzikë të re, shkruan DailyMail.

“Rihanna dhe ekipi i saj janë të bindur se mund ta realizojnë vitin e ardhshëm”, tha një burim për median britanike.

Ylli i hitit “Umbrella” ka konfirmuar se albumi i saj i nëntë është në përgatitje dhe se do të sjellë diçka që “do ta justifikojë pritjen”.

Ajo foli së fundmi për mëmësinë dhe rolin e saj në filmin e ri të animuar Smurfs, ku i bashkohen dy djemtë e saj, RZA dhe Riot, në tapetin e kuq.

Rihanna përjetoi edhe një moment të vështirë kohët e fundit, pas ndarjes nga jeta të babait të saj në Barbados, në moshën 70-vjeçare.

Pavarësisht dhimbjes, këngëtarja vazhdon të jetë aktive dhe e përkushtuar ndaj projekteve të reja muzikore dhe jetës familjare. /KultPlus.com

Një nga momentet më të ndjera të jetës artistike të Leonard Cohen mbetet letra që ai i shkroi muzës së tij të përjetshme, Marianne Ihlen, në çastet e fundit të jetës së saj.

“Epo, Marianne, ka ardhur një kohë kur ne jemi vërtetë shumë të plakur, trupat po na shpërbëhen, dhe unë mendoj se do të ndjek pas shumë shpejt,” – shkruante Cohen, në një rrëfim intim e të thjeshtë, plot dashuri, mall e qetësi shpirtërore.

“Të kam dashur gjithmonë për bukurinë dhe diturinë tënde… dua vetëm të të uroj një udhëtim shumë të mirë. Dashuri pa fund, shihemi rrugës.”

Letra, e shkruar pak ditë para se Marianne të ndërronte jetë, është një dëshmi e rrallë e një lidhjeje të thellë shpirtërore, që i mbijetoi kohës, largësisë dhe rrjedhës së jetës. Vetëm dy ditë pas marrjes së saj, Marianne humbi vetëdijen dhe ndërroi jetë.

Historia e dashurisë mes Cohen dhe Ihlen është frymëzuese për breza të tërë. Një letër e fundit, e thjeshtë në formë, por me një thellësi që rrallëherë mund të shprehet me fjalë, një testament poetik i një dashurie të sinqertë dhe të pastër./KultPlus.com

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku ka njoftuar se ekipi i arkeologëve ka identifikuar një mbishkrim të dytë kushtuar Perandorit Justinian dhe bashkëshortes së tij, Teodora.

Teksa mbishkrimi i parë përmendte themelimin e qytetit Iustiniana Secunda si qytet Dardan, ky i dyti tregon ndërtimin e bazilikës episkopale.

Ministri Çeku ka thënë se këto janë të vetmet dedikime të njohura të Justinianit, perandorit me prejardhje nga ky rajon.

“Ruajtja dhe mbrojtja e trashëgimisë arkeologjike nuk është trajtuar asnjëherë më këtë seriozitet. Hulumtimet arkeologjike në Ulpianë e Dresnik, tanimë po vazhdojnë në prona publike, të cilat u shpronësuan gjatë vitit të kaluar. Po punohet me intensitet në lokalitete arkeologjike, plane të konservimit e menaxhimit, ngritje të kapaciteteve profesionale përmes partneriteve ndërkombëtare, studime e publikime.

Arkeologjia vazhdon të na zbulojë historinë tonë. Ne vazhdojmë me përkushtim hulumtimin dhe mbrojtjen e saj”, thuhet në shkrimin e Ministrit Çeku./ KultPlus.com

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 2 Gusht 2025

“American Junior Red Cross News” ka botuar, në tetor të 1927, në faqet n°22 – 25, tregimin asokohe të Elizabeth Cleveland Miller (punonjëse e mirëqenies së fëmijëve dhe autore librash për fëmijë në Shtetet e Bashkuara) për Borën, një bareshë shqiptare, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Bora, vajza bareshë

Nga Elizabeth Cleveland Miller

Vizatimet nga Ilse Martha Bischoff

Në një luginë të lartë të maleve shqiptare jetonte një vajzë e vogël me emrin Bora. Një mbrëmje në fillim të verës, babai i saj ishte ulur këmbëkryq pranë zjarrit me Borën pranë tij, ndërsa nëna e saj hidhte hi mbi tavën e bukës për të pjekur bukën e mbrëmjes.

“Borë”, tha i ati, “nesër mund ta çosh kopenë tonë në fusha. Shko me Gjeloshin, djalin e fqinjit tonë. Ai i nxjerr delet dhe dhitë çdo ditë dhe do të të tregojë se ku janë tokat më të mira”.

Sytë e Borës shkëlqenin. Ajo i donte shumë kafshët. Ato jetonin në të njëjtën pjesë me familjen, të rrethuara pas një vathe prej xunkthi. Ajo gjithmonë kishte dashur të ishte mjaftueshëm e madhe për të qenë bareshë (çobane).

“Jam e lumtur, baba”, tha ajo. “Do të jem shumë e kujdesshme.”

“Silli të gjithë në shtëpi”, paralajmëroi nëna e saj, “dhe kujdesu për të vegjlit që të mos humbasin ose të lodhen.”

Atë natë Bora u zvarrit nën batanijen e saj në dyshemenë e fortë me kokën plot ëndrra për të nesërmen.

Më në fund erdhi mëngjesi. Bora u zgjua shumë herët dhe shumë shpejt hëngri mëngjes.

Pastaj porta e vathes u hap dhe dhitë dolën, Bora pas tyre. Delet e ndoqën.

Ajo dhe Gjeloshi u takuan në kodrën poshtë shtëpisë së saj. Kopeja e tij ishte më e madhe se e saj dhe shpina e deleve të tij ishte e ngjyrosur me bojë blu. Delet e Borës ishin ngjyrosur me të kuqe.

Kafshët lëviznin së bashku.

“Brrr, brrr,” tha Gjeloshi, me buzët e fryra për të bërë tingullin e çuditshëm. Dhitë dëgjuan dhe nxituan në shteg.

Këmbëve të zbathura të Borës u pëlqente ndjesia e shtegut të dheut dhe ajo kërceu përpara, duke e shtyrë delen e majme në njërën anë, dhe vrapoi.

Pas pak, ajo pa përpara tyre një shpat të bukur me bar, me shkëmbinj këtu e atje dhe shkurre të ulëta ku dhive u pëlqente të kullosnin.

“Këtu është një vend i mirë për ne,” tha Gjeloshi.

Të dy u ulën së bashku në fushë. Delet dhe dhitë filluan ta kafshonin barin me padurim.

“Thjesht mbaji sytë mbi to”, tha Gjeloshi. “Dhitë ndonjëherë shkojnë shumë larg.” Ai mori një gur dhe e hodhi përpara një dhie që po largohej nga pjesa tjetër. Kafsha uli kokën dhe u kthye nga tufa.

“Shiko”, tha Gjeloshi, “mund t’i kthesh kështu me guralecë deri në skajin e jashtëm të kopesë.”

Herë pas here ajo numëronte delet e shënuara me të kuqe dhe dhitë e saj. Kishte katër qengja të vegjël që qëndronin pranë nënave të tyre dhe tre keca lozonjarë që luanin së bashku, duke përplasur kokat sikur të kishin brirë të vërteta, dhe jo vetëm kocka të vogla në ballë.

Bora nuk e la Gjeloshin ta vështronte duke numëruar ; ajo e bënte këtë me butësi. Nëse do të kishte qenë bareshë për një kohë të gjatë, nuk do të shqetësohej aq shumë. Ajo do të shtrihej në bar si Gjeloshi dhe do të shikonte skifterët që fluturonin në qiellin e kaltër të pastër. Por sot ishte dita e saj e parë si bareshë dhe babai i saj kishte besim në të.

Sa i nxehtë ishte dielli! Një këngë lind vetë.

“Unë di një këngë”, tha Gjeloshi dhe e këndoi. Ishte e re për Borën dhe e gjatë. Një histori betejash dhe burrash të guximshëm.

Kur mbaroi ajo tha : “Lavdi gojës tënde !” sepse kjo ishte një mënyrë lavdërimi në gjuhën e saj.

“Babai im e këndon”, tha Gjeloshi. “Ia mësoi i ati”. Pastaj Gjeloshi u ngrit në këmbë.

“Duhet t’i çojmë pak më larg,”

“Ata kanë ngrënë gjithçka që gjendet këtu.”

Në kullotën tjetër ata u ulën mbi një shkëmb të lartë dhe kopetë kullosnin poshtë tyre. Dielli ishte lart. Delet dukeshin sikur ecnin mbi hijet e tyre. Nga bluza e saj, Bora nxori djathë dhie dhe bukë misri. Edhe Gjeloshi hëngri pak. Ata hëngrën së bashku.

Borës iu kujtua trikoja e saj (puna e dorës) dhe e nxori nga bluza. Ajo po qëndiste një palë pantofla vjollcë për Pashkë. Klik-klik u bënin gjilpërat plot shkëlqim.

Pas pak minutash ajo ndaloi së qëndisuri dhe numëroi përsëri kafshët e saj. “Të gjitha këtu.” Ajo psherëtiu me kënaqësi dhe iu përvesh punës me zell.

Gjeloshi nxori nga brezi një kallam (fyell) të zgavruar. “E bëra javën e kaluar”, tha ai. “Shiko, ka pesë vrima”. Ai ia tregoi asaj.

“Muzika e Bariut”, mendoi Bora.

Gjeloshi e vuri kallamin (fyellin) në buzë.

Një melodi e këndshme dhe tingëlluese doli ndërsa ai frynte dhe lëvizte gishtat, herë duke zbuluar një vrimë, herë një tjetër. Delet ngritën kokat sikur të donin të dëgjonin.

“Qengjat po kërcejnë!” thirri Bora. Sepse qengjat ishin dridhur nga tingulli i muzikës dhe kishin filluar të hidheshin mbi bar nga entuziazmi.

“Ja, provoje,” tha Gjeloshi dhe ia ofroi fyellin Borës.

Bora e vuri fyellin në gojë dhe fryu. Çfarë cicërime doli ! “Oh,” qeshi ajo, “kjo është vetëm dita ime e parë. Unë nuk mund të luaj muzikën tënde.”

Dielli po perëndonte. Gjeloshi e futi fyellin në brez. “Tani në shtëpi,” tha ai. “Brrr, brrr,” thirri ai dhe hodhi guralecë në skajin më të largët të kopesë.

Kafshët ngritën kokat me kuriozitet. Prijësi i deleve u nis pas Gjeloshit dhe pjesa tjetër e pasoi. Dhitë ecën përpara, duke kafshuar çdo shkurre që kalonin.

“Brrr, brrr,” imitoi Bora duke fryrë buzët si Gjeloshi.

Ata morën shtigjet më pak të dukshme, delet dhe qengjat pasuan të fundit. Kecat dukeshin më të fortë. Ata ndoqën dhitë nëna në ballë të kopesë, së bashku me Gjeloshin.

Një nga delet me shpinë të kuqe qëndronte prapa të gjithave. Qengji i saj po mbetej më prapa.

“Ndoshta është i lodhur”, tha Bora me vete, u kthye dhe e mori në krahë qingjin e vogël. Pastaj iu desh të vraponte për të arritur Gjeloshin dhe tufën. Qingji ishte aq i butë saqë në fillim nuk e vuri re sa i rëndë ishte. Delja e vjetër, nëna e saj, vraponte pranë saj.

Bora u ngjit në një vend shkëmbor pas kopesë së fundit, duke bërtitur ndërsa ecte. Tani ishte pak pa frymë, duke mbajtur kafshën e vogël të shëndoshë. Ajo u gëzua që shtegu zbriste, e la të pushonte pak.

Dielli u ul më poshtë. Borës i dhimbnin krahët. Ajo e uli qingjin për të parë nëse do ta ndiqte tani. Ai nuk lëvizi. Ai vetëm qëndroi dhe blegëroj dhe nëna e tij u kthye dhe qëndroi pranë tij duke e përkëdhelur. Bora shikonte Gjeloshin dhe tufën duke u larguar gjithnjë e më shumë. Ajo e dinte se nuk duhej t’i humbiste nga sytë. Kishte vetëm një gjë për të bërë. Ajo u përkul dhe e ngriti përsëri qingjin në krahët e saj. Një copë e vogël e rëndë ! Ajo e shtrëngoi fort dhe vrapoi pas kafshëve të tjera.

Ata ishin shumë përpara. Bora gulçoi. Krahët i dhembnin më shumë se kurrë. Sa e vështirë ishte – të ishe bari ! Qingji po bëhej gjithnjë e më i rëndë. Bora u pengua në një gur të mprehtë. Ajo kafshoi buzën që të mos qante. Ajo i mbylli sytë fort. Duhet të vazhdonte. Ajo ishte bareshë dhe nuk do të qante.

Sikur të mund ta linte qengjin përtokë ! Por atëherë do ta humbiste atë dhe nënën e tij gjithashtu. Si një bareshë, nuk mund ta bëje këtë. Oh sa i dhimbnin krahët ! Një lot i rrjedhi, pavarësisht dëshirës së saj.

Ajo shikoi përpara drejt kopesë. Gjeloshi po kthehej për në shtëpinë e tij dhe po i kthente kafshët e saj me shkopin dhe guralecët e tij. Tani, ajo i kishte të gjitha për t’u kujdesur dhe së shpejti do të kthehej në shtëpi, të gjitha shëndoshë e mirë.

Ajo e mbajti fort qingjin. Ajo nuk e dinte se po qante. Ajo po drejtonte tufën tani, por këmbët e saj nuk do të shkonin aq shpejt sa donte ajo. Por ajo ishte një bari dhe po sillte kopenë e saj, secilin prej tyre.

Errësira po binte kur ajo u ngjit në shpatin drejt shtëpisë së saj.

“Oh, ja ku je, Borë”, thirri nëna e saj nga dera.

Të gjitha kafshët ndaluan për të pirë ujë te përroi në buzë të oborrit. Bora e uli qengjin dhe ia fshiu fytyrën me mëngë. Ajo u habit kur e pa të lagur nga të qarat dhe e fshiu më fort duke i kthyer shpinën nënës së saj.

Nëna e Borës ishte e zënë duke numëruar tufën.

“Prengë”, i thirri ajo burrit të saj, “fëmija është kthyer pa humbur asnjë kafshë.”

Bora e dëgjoi të atin nga vendi ku ishte ulur pranë zjarrit duke qeshur shkurt. “Sigurisht që po”, ia ktheu ai, “të thashë që do të ishte një bareshë e mire”.

Bora e dëgjoi dhe zemra i rrahu fort nga gëzimi. Ndihej krenare. Krahët i dhembnin, por tani nuk e vriste mendjen. Gishti i saj i këmbës i kishte rrjedhur pak gjak, por as kjo nuk kishte rëndësi.

Ajo u ngjit në shtëpi dhe hyri brenda, me kopenë që e ndiqte dhe nëna e saj pas tyre.

Babai i saj shikoi mbi supe dhe i pa delet e dhitë që po hynin një nga një pas vathës prej xunkthi.

“Ja dhe e fundit, baresha ime e vogël”, tha ai.

“I thashë nënës tënde se mund të të besojmë.”

Bora shkoi tek ai dhe u ul pranë zjarrit.

“Më duhej të mbaja një nga qengjat,” tha ajo, “kjo është arsyeja pse erdha me vonesë.”

“Nuk je shumë vonë”, tha babai i saj.

Bora u mbështoll pranë tij. Ajo ishte e lumtur që ai nuk po shqetësohej për të, e lumtur që nuk i vuri re shenjat e lotëve, as dhimbjen në krahët e saj dhe as gishtin e këmbës me shenja.

Ai e dinte që ajo ishte mjaftueshëm e rritur.

Ai e dinte që ajo mund të kulloste (ruante) delet.

Ai zgjati dorën dhe përkëdheli kokën e saj të mbuluar me shami.

“Bora, vajza bareshë”, tha ai butësisht.

Dhe ndërsa Bora kafshoi bukën e trashë të misrit që ia dha nëna e saj, lotët i rrodhën nga sytë, por ajo ndihej krenare dhe e lumtur. “Unë jam një vajzë bareshë,” mendoi ajo dhe harroi të gjitha problemet e saj, ndërsa përmes saj kaloi një lloj i ri lumturie./ KultPlus.com

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka vlerësuar lart Sunny Hill Festival, duke e cilësuar si një rrëfim suksesi që e ka kthyer një ëndërr në realitet.

“Një ëndërr që nisi me dashurinë për vendin dhe u kthye në një nga ngjarjet më frymëzuese që e vendos Kosovën në qendër të hartës kulturore globale”, shkruan Osmani në një postim në rrjetet sociale, transmeton KultPlus.

Ajo falënderoi Dua Lipën për vizionin dhe guximin që e bëri këtë ngjarje realitet, si dhe ekipin e festivalit për punën e palodhshme çdo vit.

“Përmes muzikës, pasionit dhe energjisë së rinisë – Kosova po shkëlqen. Po tregon se edhe nga një vend i vogël, mund të lindin gjëra të mëdha”, u shpreh Presidentja, duke theksuar rolin e festivalit në promovimin e imazhit të Kosovës në botë.

Sunny Hill Festival ka kthyer Prishtinën në një epiqendër të muzikës moderne, duke sjellë artistë të njohur ndërkombëtarë dhe mijëra vizitorë nga brenda dhe jashtë vendit./KultPlus.com

Organizatorët e festivalit të muzikës heavy metal ”Wacken Open Air”, në Gjermaninë veriore nderuan legjendën e ndjerë të rokut Ozzy Osbourne me një shfaqje me dron mbi skenën kryesore.

Në orët e para të mëngjesit të sotëm, fjalia “Ozzy, ne të duam” ndriçoi qiellin e natës pas performancës së fundit të ditës.

Homazhi u shoqërua nga kënga e Osbourne “Mama, I’m Coming Home”, e ndjekur nga himni i Black Sabbath “Paranoid”.

Në të njëjtën kohë, imazhet e Osbourne u shfaqën në ekranet gjigante të festivalit.

Këngëtari ikonik britanik dhe ylli i reality show-t vdiq më 22 korrik në moshën 76 vjeç.

Si bashkëthemelues dhe vokalist i ”Black Sabbath”, Osbourne u vlerësua gjerësisht për ndihmën në përcaktimin e zhanrit heavy metal.

”Black Sabbath” u formua në Birmingham në fund të viteve 1960.

Vetëm disa javë para vdekjes së tij, Osbourne, i cili kishte luftuar me sëmundjen e Parkinsonit vitet e fundit, dha një koncert lamtumire në qytetin e tij të lindjes.

”Wacken Open Air”, i cili zhvillohet në një fshat me vetëm 2 000 banorë, konsiderohet si një nga festivalet më të mëdha të heavy metal në botë./ atsh/ KultPlus.com