Një nga zbulimet më të jashtëzakonshme arkeologjike ka ndodhur në brigjet e liqenit të Ohrit, në fshatin piktoresk të Linit në Pogradec.
Kryeministri Edi Rama ndau sot një pjesë nga reportazhi i BBC-së, ku Lini konsiderohet vendbanimi palafit më i hershëm i zbuluar ndonjëherë në Europë.
“Arkeologët kanë zbuluar atë që besohet të jetë vendbanimi më i vjetër liqenor në Europë, në brigjet e Liqenit të Ohrit në Shqipëri. Dëshmitë tregojnë se një komunitet i organizuar gjuetarësh dhe bujqish ka jetuar aty deri në 8 000 vjet më parë”, thuhet në një reportazh të fundit të rrjetit mediatik të BBC.
Kryeministri theksoi se grupi i arkeologëve shqiptarë dhe zviceranë të intervistuar thonë se po vijojnë të punojnë çdo ditë mbi këtë zbulim, duke u zhytur në 3 metra thellësi.
“Deri më tani nuk është zbuluar as 1% e asaj që mendohet të ketë qenë pjesë e këtij vendbanimi të hershëm, ku janë gjetur mostra druri, kockash, qeramike dhe materialesh të tjera”, shtoi Rama.
Sipas arkeologëve nga Universiteti i Bernës dhe Instituti Shqiptar i Arkeologjisë, jeta në këtë vend daton nga 8000 deri në 4000 vjet p.e.s., duke e bërë Linin vendbanimin palafit më të hershëm të zbuluar ndonjëherë në Europë./KultPlus.com
Më 25 korrik 1920, lindi Rosalind Franklin, një shkencëtare britanike e cila bëri një kontribut të jashtëzakonshëm në zbulimin e strukturës së ADN-së, por që, për një kohë të gjatë, nuk mori meritat e plota për rolin e saj.
Franklin, e cila ishte një eksperte në përdorimin e difraksionit të rrezeve X, realizoi një fotografi të famshme, e njohur si “Photo 51”, e cila tregon strukturën e dyfishtë të heliksit të ADN-së. Ky imazh ishte thelbësor për James Watson dhe Francis Crick, të cilët përdorën atë për të ndërtuar modelin e tyre të famshëm të ADN-së – një model që ishte çelësi për kuptimin e pasur të gjenetikës dhe biokimisë, shkruan KultPlus
Edhe pse Watson dhe Crick fituan Çmimin Nobel për këtë zbulim në vitin 1962, Rosalind Franklin nuk u përfshi në këtë vlerësim, pavarësisht se kontribuoi në mënyrë thelbësore për të arritur në atë përfundim. Franklin nuk pati mundësinë të shihte rezultatin e punës së saj, pasi ajo vdiq tragjikisht në vitin 1958, në moshën 37 vjeçare, nga një sëmundje e kancerit të vezoreve.
Kontributi i Franklin në shkencë Rosalind Franklin ishte një nga pionierët në fushën e biokimisë dhe biologjisë molekulare, dhe zbulimi i strukturës së ADN-së është një nga arritjet më të mëdha shkencore të shekullit të 20-të. Përveç punës së saj në ADN, Franklin gjithashtu ka kontribuar në studimin e virusëve dhe strukturave të tjera biologjike, duke përdorur teknika të sofistikuara të difraksionit të rrezeve X. Përveç punës shkencore, ajo ishte gjithashtu një grua e fuqishme në një fushë të dominuar nga meshkujt, duke e bërë të vështirë për të të merret seriozisht në atë kohë. Rosalind Franklin ishte një nga gratë e para që krijoi një ndikim të madh në një fushë shkencore që shpesh ishte e mbyllur për to, dhe kjo ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm për gratë që do të pasonin.
Njohja e vonuar Për shumë vite pas vdekjes së saj, Franklin u harua nga shoqëria dhe komuniteti shkencor për kontributin e saj. Pas kritikave dhe kërkesave për njohjen e merituar, më vonë janë bërë përpjekje për të nderuar emrin dhe trashëgiminë e saj. Franklin është përkujtuar si një nga emrat më të rëndësishëm në shkencën e ADN-së dhe është nderuar pas vdekjes me një numër çmimesh dhe memorialesh, si dhe është përmendur në shumë libra dhe filma.
Simbol i grave në shkencë Sot, Rosalind Franklin njihet si një simbol i grave në shkencë, duke treguar se çdo shkencëtare, pavarësisht pengesave që mund të hasë në karrierën e saj, mund të kontribuoni në mënyrë të jashtëzakonshme në përparimin e njohurive shkencore. Ajo është një nga figura që vazhdon të inspirojë breza të tërë shkencëtarësh dhe shkencëtareve për të sfiduar normat dhe për të kërkuar njohjen e merituar.
Kjo histori tregon se rezultatet e mundshme të shkencës dhe rëndësia e punës kërkimore shpesh mund të jenë shumë më të mëdha se sa të paraqitura dhe se individët që kontribuojnë mund të mbeten të pa njohur për një periudhë të gjatë. Për Franklinin, vonesa e njohjes për rolin e saj është një kujtesë e fuqishme se gratë e shkencës shpesh duhet të luftojnë për të marrë njohjen e merituar.
Duke festuar ditëlindjen e Rosalind Franklin, ne kujtojmë trashëgiminë e saj të jashtëzakonshme dhe e nderojmë atë si një figurë kryesore të shkencës moderne./KultPlus.com
Në vitin 1984, një ngjarje historike ndodhi në historinë e hapësirës. Svetlana Yevgenyevna Savitskaya (rusisht: Светла́на Евге́ньевна Сави́цкая; lindur më 8 gusht 1948) është një ish-aviatore ruse dhe kozmonaute sovjetike që fluturoi në bordin e Soyuz T-7 në 1982, duke u bërë gruaja e dytë në hapësirë. Në misionin e saj Soyuz T-12 të vitit 1984, ajo u bë gruaja e parë që fluturoi dy herë në hapësirë dhe gruaja e parë që kreu një shëtitje në hapësirë.
Me këtë lëvizje, Svetlana Savitskaya, bëri një hap të madh për të gjitha gratë në botë. Sot, 40 vjet më pas, ne po nderojmë këtë moment të veçantë, që simbolizon përpjekjen dhe arritjen e grave në shkencë dhe eksplorim hapësinor.
Më 25 korrik 1984, Savitskaya nisej drejt Stacionit Hapësinor Salyut 7, një moment që e bëri atë pjesë të historisë. Si një nga kosmonautet e kualifikuara të agjencisë së hapësirës sovjetike, ajo kishte një aftësi të rrallë të qëndronte e qetë dhe e përqendruar nën kushtet ekstreme të hapësirës.
Në këtë mision të veçantë, Svetlana Savitskaya ndërtoi një kujtim të papërsëritshëm për të gjitha gratë që kishin ëndrrën për të shkuar përtej horizontit tokësor. Një ikonë e fuqisë dhe guximit, ajo sfidoi paragjykimet dhe provoi se gratë mund të jenë pjesë e shkencës dhe eksplorimit hapësinor në mënyrë të barabartë me burrat.
Ky mision nuk ishte vetëm një hap përpara për gratë në hapësirë, por edhe një hap për njerëzimin në përgjithësi.
Ajo vendosi disa rekorde botërore të FAI-t si pilot.
Jeta e hershme dhe karriera e hershme
Svetlana Savitskaya lindi në një familje të privilegjuar. Babai i saj, Yevgeny Savitsky, ishte një pilot luftarak shumë i dekoruar gjatë Luftës së Dytë Botërore, gjë që më vonë e solli atë në pozicionin e Zëvendës Komandantit të Përgjithshëm të Mbrojtjes Ajrore Sovjetike. Nëna e saj ishte një udhëheqëse e partisë komuniste të Moskës.
Pa dijeninë e prindërve të saj, Savitskaya filloi të hidhej me parashutë në moshën 16-vjeçare. Babai i saj e kuptoi aktivitetin e saj të panjohur jashtëshkollor pas zbulimit të një thike parashute në çantën e shkollës së vajzës së tij.[1] Pas zbulimit të tij, ai e promovoi më tej këtë prirje. Në ditëlindjen e saj të shtatëmbëdhjetë, ajo kishte tashmë 450 kërcime me parashutë. Gjatë vitit të ardhshëm, ajo drejtoi kërcimet rekord të stratosferës nga 13,800 m dhe 14,250 m.[1] Gjatë përvojës së saj të fluturimit, Savitskaya arriti tre kërcime rekord botëror nga stratosfera dhe 15 kërcime rekord botëror nga avionët reaktiv.
Pas diplomimit në vitin 1966, ajo u regjistrua në Institutin e Aviacionit të Moskës (MAI), ku mori edhe mësime fluturimi. Në vitin 1971 ajo u licencua si instruktore fluturimi. Pas diplomimit nga MAI në 1972, ajo u trajnua si pilot test në Shkollën e Pilotëve Test Fedotov, duke u diplomuar në 1976.[1][2] Në maj 1978 ajo shkoi për të punuar për prodhuesin e avionëve Yakovlev, si pilot testues. Në përvojën e saj të fluturimit, ajo u bë gruaja e parë që arriti 2683 km/h në një avion MiG-25. Një grua me përvojë dhe me arsim të lartë në Programin Hapësinor Sovjetik, Savitskaya raportohet se ishte një grua jashtëzakonisht serioze, e papërkulur dhe e çeliktë.[1] Ndërsa ajo dhe Valentina Tereshkova u zgjodhën të dyja për misione në hapësirë për shkak të qëllimeve të propagandës sovjetike, Savitskaya ishte shumë më e trajnuar dhe me përvojë në aeronautikë, ndërsa Tereshkova u zgjodh si një marifet politik.
Ndërmjet viteve 1969 dhe 1977 ajo ishte anëtare e ekipit kombëtar sovjetik për aerobatikë. Në Kampionatin Botëror të Aerobatikës FAI në korrik 1970 në Hullavington, ajo fluturoi me një Yak-18 dhe fitoi kampionatin botëror së bashku me një ekip vetëm gra. Në këtë kampionat të veçantë në Mbretërinë e Bashkuar, një gazetare e shtypit britanik e quajti Savitskaya “Miss Sensation”. Në Kampionatin Botëror të 1972 në Salon-de-Provence ajo u rendit e treta; në vitin 1976 në Kiev me një Yak-50, i pesti.
Në 1979, Savitskaya mori pjesë në procesin e përzgjedhjes për grupin e dytë të kozmonautëve gra. Më 30 qershor 1980, ajo u pranua zyrtarisht në grupin e kozmonautëve. Nga nëntë gratë e përzgjedhura, Savitskaya ishte piloti i vetëm testues. Trajnimi i grupeve u njoftua gjatë misionit hapësinor të oficerit dhe astronautit francez Jean-Loup Chretien. Ajo i dha provimet më 24 shkurt 1982.
Në dhjetor 1981, Savitskaya u përgatit për fluturimin e saj të parë në hapësirë, një fluturim afatshkurtër në stacionin hapësinor Salyut 7. Ajo mbajti pozicionin e kozmonautës kërkimore në këtë mision. Misioni i kësaj ekspedite të dytë vizitore të Salyut 7 ishte të provonte epërsinë sovjetike në Amerikë duke fluturuar një grua tjetër në hapësirë dhe të zëvendësonte anijen kozmike Soyuz T-5 që ekuipazhi do të përdorte për kthimin e tyre me një automjet të ri.
Komandant i këtij misioni ishte Leonid Popov, me fluturimin e tretë; ishte fluturimi i parë i inxhinierit të fluturimit Alexander Serebrov.
Nisja e Soyuz T-7 u bë më 19 gusht 1982. Kjo e bëri Savitskaya gruan e dytë në hapësirë, 19 vjet pas Valentina Tereshkova. Gjatë udhëtimit, Savitskaya pohoi se e kishte lidhur veten për të parandaluar që të transportohej në një ndarje tjetër të anijes për shkak të humbjes së gravitetit. Të tre kozmonautët u ankoruan në stacionin hapësinor të nesërmen, ku u mirëpritën nga Anatoly Berezovoy dhe Valentin Lebedev. Kjo ishte hera e parë që një stacion hapësinor kishte një ekuipazh gjinor të përzier. Savitskaya iu caktua moduli orbital i Soyuz T-7 si një zonë private, por flinte po aq mirë sa njerëzit në stacionin hapësinor. Më 27 gusht 1982, Popov, Savitskaya dhe Serebrov u kthyen në Tokë në Soyuz T-5. Kohëzgjatja totale e misionit ishte 7 ditë, 21 orë dhe 52 minuta.
Në 1995, Savitskaya i dha një intervistë gazetares së Baltimore Sun, Clara Germani. Ajo kujtoi se kishte hasur në seksizëm nga shokët e saj meshkuj të ekuipazhit dhe se me hyrjen në Salyut 7 për herë të parë, Valentin Lebedev i dhuroi asaj një përparëse dhe i tha asaj “të shkojë në punë”. Ajo deklaroi se “kam arritur të krijoj shpejt një marrëdhënie pune, profesionale me ta”. / KultPlus.com
Më 25 korrik 1984, humbëm një nga zërat më të fuqishëm dhe ndikues të muzikës blues dhe rock ‘n’ roll, Big Mama Thornton. Ajo ka lënë një trashëgimi të paharrueshme, duke bërë histori me këngën e saj “Hound Dog” në vitin 1952, shumë përpara se kjo këngë të bëhej e njohur nga Elvis Presley
Thornton nuk ishte thjesht këngëtare, por gjithashtu një kompozitore dhe një figurë kryesore në skenën muzikore afro-amerikane. Zëri i saj i fuqishëm dhe interpretimet e papërmbajtshme e bënë atë një inspirim për breza të tërë artistësh. Ajo ishte një nga pararendëset e fuqizimit të grave në muzikën moderne dhe ndikimi i saj vazhdon të ndihet edhe sot,shkruan KultPlus.
Big Mama Thornton, me stilin e saj të pazëvendësueshëm dhe theksin e saj të veçantë, ka ndikuar jo vetëm në muzikën blues, por edhe në evoluimin e rock ‘n’ roll-it, duke hapur rrugën për shumë artistë të tjerë që pasuan. Pavarësisht se ngjalli një ndikim të jashtëzakonshëm në muzikë, shpeshherë ajo mbeti jashtë dritës së plotë të famës, por sot njihet si një nga pionierët më të mëdhenj të muzikës amerikane/KultPlus.com
BBC i ka kushtuar vëmëndje një zbulimi të rëndësishëm arkeologjik në Shqipëri, që besohet të jetë vendbanimi liqenor më i vjetër në Evropë.
Zbulimi është bërë në brigjet e Liqenit të Ohrit, ku të dhënat sugjerojnë se një komunitet i organizuar gjuetarësh dhe bujqish ka jetuar aty rreth 8,000 vite më parë.
Ekipet e kërkimit nga Zvicra dhe Shqipëria po zbulojnë çdo ditë dëshmi që i përkasin epokës së gurit, ku ky komunitet i lashtë kombinonte aktivitetet e gjuetisë me ato të bujqësisë.
“Është rreth 6 hektarë, dhe deri tani s’kemi bërë as edhe 600 metra katrorë. Pra, kjo është vetëm një vrimë e vogël për të parë brenda të gjithë zonës. Do të thosha që kemi bërë më pak se 1% të gërmimeve”, tha një nga arkeologet në videon e publikuar nga BBC.
Arkeologët po punojnë rreth tre metra nën sipërfaqen e ujit për të rikuperuar me kujdes shtyllat prej druri që dikur mbështesnin shtëpitë mbi liqen.
Krahas tyre, po mblidhen edhe objekte qeramike të gdhendura, eshtra kafshësh dhe vegla prej bakri – dëshmi të një jete të zhvilluar dhe të organizuar në lashtësi, transmeton euronews.
Nëse dëshironi të udhëtoni dhe zbuloni vende që ende nuk janë prekur nga turizmi masiv, ju rekomandojme destinacionin evropian, Shqipërinë, shkruan Alba Solé Ingla në një artikull të botuar në revistën katalanase “El Nacional.cat”.
Shqipëria është e rrethuar nga Mali i Zi, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Greqia. Vendi jetoi i izoluar nga bota nën regjimin diktatorial deri në vitet 1990.
Plazhe parajsore
Ky vend ballkanik po fiton titullin si parajsa e panjohur e Mesdheut.
Riviera Shqiptare shtrihet nga veriu në jug të vendit. Parku Kombëtar Arkeologjik i Butrintit ka një sipërfaqe prej 15 hektarësh dhe ndodhet në lartësitë 30-50 metra mbi nivelin e detit.
Një nga zonat më të famshme të plazhit në jug të vendit është Ksamili – me rërën e tij të bardhë dhe ujërat e kristalta që magjepsin çdo vizitor.
Shumica e plazheve në Shqipëri janë private, dhe për t’i shijuar ato, duhet të merrni me qira një shezlong dhe një ombrellë dielli. Çmimi zakonisht është midis 5 dhe 8 euro gjatë gjithë ditës; komoditeti ia vlen!
Ksamili ndodhet pranë ishullit grek, Korfuzit dhe është i njohur si për turistët vendas ashtu edhe për ata ndërkombëtarë, veçanërisht nga Italia.
Ksamili është vendi ideal për të eksploruar atraksione të tjera shqiptare, siç është Syri i Kaltër – një atraksion turistik popullor, me ujëra bruz që mund të shihet nga një thellësi mbi 50 metra.
Gjithashtu, ju mund të vizitoni Parkun Natyror të Butrintit, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Ecje malore dhe fshatra magjepsës
Nëse jeni adhurues të maleve, janë me fat, sepse Shqipëria veriore është gjithashtu një parajsë për alpinistët.
Shqipëria është një nga vendet më malore në botë, me dy të tretat e territorit të saj të mbuluara nga male. Prandaj, mos e humbisni Thethin.
Ky fshat, i vendosur në zemër të Alpeve Shqiptare, ju lejon të zbuloni thelbin e vërtetë të banorëve të tij.
Thethi është një fshat i vogël që për vite me radhë mbeti i izoluar – falë vendndodhjes së tij të largët dhe një rruge – praktikisht e pa-aksesueshme për shumicën e turistëve.
Në ditët e sotme, është më e lehtë të shkosh atje, dhe shumë turistë udhëtojnë atje për të bërë ecje malore – nga Valbona në Theth.
Nëse nuk keni dëshirë të bëni shëtitje të gjata, ju rekomandojmë gjithashtu të vizitoni dy qytete mahnitëse, Gjirokastrën dhe Beratin.
Gjirokastra, është një qytet i bukur me një qendër historike – që është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, një kështjellë spektakolare dhe një pazar ku do të humbisni mes dyqaneve të vogla.
Berati, më pak se dy orë larg nga kryeqyteti, Tirana, njihet si “qyteti i një mbi një dritareve”.
I vendosur pranë lumit Osum, Berati është qyteti më i vjetër në Shqipëri dhe shquhet për qendrën e tij historike – të përbërë nga tre lagje të vjetra që ruajnë arkitekturën osmane dhe bizantine në ndërtesa, xhami dhe kisha të shumta.
Gjithashtu, Berati është shpallur pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Gastronomia shqiptare
Kuzhina shqiptare është një ndërthurje unike e ndikimeve turke, ballkanike dhe mesdhetare.
Nga mishi dhe peshku i pjekur në skarë me çmime jashtëzakonisht të përballueshme deri te gjirotë greke, kuzhina shqiptare magjeps çdo vizitor.
Pjata më tipike shqiptare, byreku, mund të jetë një nga më të njohurat midis vizitorëve të huaj dhe vendasve./atsh/KultPlus.com
“Tesla” deklaroi se ka ndërtuar versionet fillestare të një makine elektrike të përballueshme, një lëvizje që duket se synon të ndalë rënien e ndjeshme të shitjeve që kompania ka përjetuar në tregjet globale, sipas Reuters.
Kompania e Elon Musk raportoi rënien më të madhe tremujore të shitjeve në më shumë se një dekadë dhe një fitim që nuk përmbushi pritshmëritë e “Wall Street”-it. Megjithatë, përqindja e fitimit nga prodhimi i makinave ishte më e mirë se sa pritej.
Tesla tha se pret të nisë prodhimin në volum të modelit të lirë gjatë gjysmës së dytë të këtij viti, duke ngjallur shpresa se kjo do të ringjallë kërkesën në një kohë kur kompania po përballet me konkurrencë në rritje nga makinat elektrike më të lira, sidomos në Kinë, si dhe me një reagim të vazhdueshëm ndaj pikëpamjeve të djathta ekstreme të Musk.
Shefi i Financave i “Tesla”-s, Vaibhav Taneja, deklaroi gjatë një telefonate me investitorët se prodhimi i modelit më të lirë do të përshpejtohet tremujorin e ardhshëm, por me një ritëm më të ngadaltë se sa ishte parashikuar fillimisht. Kompania nuk dha asnjë përditësim për parashikimin e saj vjetor për dorëzimet.
“Rezultatet zhgënjyese të Tesla-s nuk janë befasuese duke pasur parasysh vështirësitë që ka kaluar së fundmi”, tha analisti i Emarketer, Jacob Bourne. “Një model vërtet i përballueshëm mund të jetë çelësi për të rritur shitjet nëse Tesla arrin ta pozicionojë atë në mënyrë të suksesshme, pa dëmtuar imazhin e modeleve të saj më të shtrenjta.”
Kjo është rënia e dytë radhazi e të ardhurave tremujore, me një rënie prej 12%, pavarësisht se kompania prezantoi një version të përmirësuar të Model Y, SUV-i më i shitur i saj, që pritej të ndihmonte në rritjen e kërkesës.
Një rënie prej 51% në shitjet e kredive rregullatore të makinave, të cilat blihen nga prodhues të tjerë që nuk i përmbushin rregulloret e ndotjes , ndikoi gjithashtu negativisht në të ardhurat dhe fitimin.
Të ardhurat ranë në 22,5 miliardë dollarë për tremujorin prill-qershor, nga 25,5 miliardë dollarë një vit më parë. Analistët kishin parashikuar mesatarisht 22,74 miliardë dollarë. Fitimi i rregulluar për aksion ishte 40 cent, më pak se parashikimi prej 43 cent.
Marzhi bruto nga automjetet, duke përjashtuar kreditë rregullatore, ishte 14.96%, më i lartë se pritshmëritë, falë uljes së kostos për njësi.
Në prill, “Tesla” kishte deklaruar se do të fillonte prodhimin e modelit më të përballueshëm deri në fund të gjysmës së parë të vitit, por burime për Reuters kishin thënë se ai do të vonohej disa muaj. Tesla nuk dha detaje për modelin, numrin e njësive të prodhuara apo çmimin që do të nxjerrin në treg./atsh/ KultPlus.com
Në ambientet e Galerisë së Arteve në Lezhë, pranë Pallatit të Kulturës “Ded Ndue Lazri”, është hapur një ekspozitë që sjell në vëmendje dymbëdhjetë skulptura nga autorë të ndryshëm shqiptarë.
Punimet janë përzgjedhur nga fondi i galerisë, duke u ofruar vizitorëve një pasqyrë të gjerë dhe përfaqësuese të artit tridimensional vendas.
Veprat e ekspozuara përfaqësojnë stile dhe teknika të ndryshme, që nga realizmi klasik e deri te tendencat më moderne të shprehjes artistike. Përgjegjësi i Galerisë së Arteve, Ymer Metaliaj, e konsideron këtë ekspozitë pjesë të një kalendari promovues të krijuar enkas për sezonin turistik. Ai thekson rëndësinë e veprave të ekspozuara dhe emrat e mëdhenj që qëndrojnë pas tyre, transmeton KultPlus.
“Vlerat e skulpturave janë shumë të mëdha dhe kemi emra të njohur të historisë së skulpturës. Ka interes të veçantë për pjesën më antike,” – u shpreh Metaliaj.
Ekspozita do të jetë e hapur deri në fund të muajit korrik, ndërsa hyrja është e lirë për të gjithë vizitorët. Ajo paraqet një mundësi të mirë për të eksploruar nga afër zhvillimin e skulpturës shqiptare dhe për të reflektuar mbi trashëgiminë artistike që kjo fushë përfaqëson./KultPlus.com
Orkestra Simfonike e Radio Televizionit Shqiptar zhvilloi mbrëmjen e sotme një koncert, në parkun “Rinia” në Tiranë, me muzikë nga kolonat zanore të filmave më të njohur shqiptarë.
Nën drejtimin e maestros Gridi Kraja, Orkestra e Radio Televizionit Shqiptar përcolli për publikun artdashës nostalgjinë e filmave shqiptarë.
Në repertorin e koncertit ishin kolonat zanore të filmave të kompozitorëve shqiptarë si Kujtim Laro, Limos Dizdari, Çesk Zadeja, Aleksandër Peçi, Aleksandër Lalo.
Emocionet e kinemasë u përcollën përmes Orkestrës së Radiotelevizionit Shqiptar me fuqinë e muzikës simfonike, që u prit me emocion nga publiku artdashës.
Orkestra Simfonike e RTSH-së u themelua më 16 maj të vitit 1962. Ajo mban titullin e lartë “Nderi i Kombit”, akorduar nga Presidenti i Republikës. Në radhët e saj marrin pjesë instrumentistë virtuozë.
Këtë sezon veror, një tjetër angazhim i rëndësishëm për këtë orkestër do të jetë koncerti i datës 2 gusht, në sheshin “Skënderbej”, në kuadër të edicionit të pestë të “Ramë Lahaj & Friends Concert”, ku do të jenë të ftuar interpretues të mirënjohur të muzikës klasike nga vendi dhe bota./atsh/ KultPlus.com
Muzeu i Mitrovicës do të bëjë hapjen e ekspozitës së re arkeologjike të titulluar “Mitrovica Neolitike”.
Kjo ekspozitë është një rikonceptim i koleksionit arkeologjik dhe sjell në vëmendje fillesat e jetës së qëndrueshme në territorin e Mitrovicës, mbi 8 mijë vjet më parë. Objektet e ekspozuara flasin për zhvillimet e hershme të bujqësisë, jetesës, besimeve dhe artit të komuniteteve neolitike që u vendosën përgjatë lumenjve Ibër dhe Sitnicë.
Ekspozita është realizuar nga Muzeu i Mitrovicës në bashkëpunim me arkeologët Kaltrina Igrishta dhe Lekë Shala, me përkrahje nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe Drejtoria për Kulturë, Rini dhe Sport – Mitrovicë.
Ekspozita do të hapet më 31 korrik 2025,në ora 19:00, në ambientet e Muzeut të Mitrovicës./ KultPlus.com
Mbrëmja e kaluar në Prishtinë shënoi hapjen e edicionit të pestë të Rame Lahaj International Opera Festival, me një koncert të jashtëzakonshëm nën qiellin e hapur, përballë Bibliotekës Kombëtare të Kosovës. Në një atmosferë të ndriçuar hijshëm dhe me një publik që kishte zënë vend në çdo cep të kësaj hapësire, festivali filloi rrugëtimin e tij artistik në mbrëmjen dedikuar tërësisht krijimtarisë së ikonës së muzikës shqipe, Nexhmije Pagarusha, shkruan KultPlus.
E pozicionuar në hapësirën përballë bibliotekës, mbrëmja ofroi një skenografi ku stolat dhe dritat krijuan një ambient që në shikim të parë e paralajmëronin një natë të mbushur me emocion, nostalgji dhe melankoli. Nën moton “Ëndrra pa kufi, opera pa mure”, RLIOF solli para publikut një koncert që u bë urë-lidhësemes operës dhe trashëgimisë muzikore shqiptare.
Mbrëmja u hap me interpretimin e ndjeshëm të këngës “Unë ty të kam dashtë” nën zërin e Edona Reshitaj në përcjellje nga orkestra e Genti Rrushit. Pas saj, Adhurim Grezda solli një version të fuqishëm të “Perëndeshë e bukurisë”, ndërsa artistja Arbëreshë interpretoi me delikatesë këngën “Ti mor djalë”.
Pas këtyre performancave, në skenë u ngjit mezopranoja egjiptiane, Gala El Hadidi, e cila me këngën “E dehur jam” përçoi emocione të thella dhe një përjetim të veçantë të muzikës së Pagarushës. Reshitaj u rikthye me “Kur më del në derë”, ndërsa El Hadidi interpretoi ndjeshëm “Vetë ke mbet”. E më pas Grezda solli “Kur më shkon si zog n’hava”.
Vazhdimi i koncertit solli këngë të tjera të paharrueshme si “Dashuro” nga Arbëreshë, “Zani i tij më thërret” nga Reshitaj, “O moj bukuroshe” nga Grezda, si dhe “O në atë fushë t’mejdanit” nga Arbëreshë, për të vijuar me “Sytë për ty i kam të njomë”, “O dritë, sa të dua”, dhe për t’u përmbyllur me “E kujtoj atë takim”, në interpretimin plot emocion të Gala El Hadidi.
Pwrfundimi i koncertit erdhi me një kolazh të përbashkët të këngëve më të dashura të Nexhmije Pagarushës, ku të gjithë artistët u ngjitën sërish në skenë për të interpretuar së bashku “Baresha”, “Mora testin”, “E kujtoj atë takim” dhe shumë këngë të tjera që përbëjnë thesarin e muzikës shqiptare.
Pas një paraqitje ku u pasua me një grumbull ovacionesh, këngëtari Adhurim Grezda u shpreh shumë i lumtur që ishte pjesë e kësaj mbrëmje hapëse, e aq më tepër në një koncert që i dedikohet ikonës, Nexhmije Pagarusha.
“Padyshim që ndjehem shumë i lumtur dhe shumë krenar që po ripërtrihen këngët divës së madhe të muzikës shqipe, Nexhmije Pagarusha. Po vazhdojmë me këtë edicion të pestë, vit jubilar i Rame Lahaj International Opera Festival dhe besoj se si kjo mbrëmje e suksesshme, të tilla do të jenë edhe mbrëmjet e tjera të këtij edicioni. Kryesisht jemi bazuar tek krijimtaria e Nexhmije Pagarushës, unë kisha edhe një këngë që e kam marrë nga repertori i Shkodrës, kisha dëshirë ta prezantoja si risi në këtë edicion”, theksoi Grezda për KultPlus.
Ndonëse është paraqitja e saj e parë në Kosovë, mezosopranoja nga Egjipti, Gala El Hadidi ndan me KultPlus përshtypjet e saj për Kosovën. Ajo e përshkruan këtë paraqitje të saj si një përvojë të mrekullueshme dhe që mezi pret të rikthehet sërish në Kosovë.
“Kam krijuar përshtypje të mrekullueshme për Kosovën, dua të rikthehem sërish, më ka pëlqyer shumë dhe nuk mund ta besoj që do të largohem pas dy ditësh. Është gjë e mrekullueshme të performoj këtu para publikut të Kosovës, publik që e shijon muzikën dhe kam mundur të vërej se këtu ka një trashëgimi kulturore muzikore dhe vërtet një publik i hapur dhe që i pranon të gjithë, pavarësisht pse sot unë këndova këngë në gjuhën shqipe, është vërtet një nder për mua të jem këtu. E kam njohur Rame Lahajn në Gjermani dhe të dy, ku kisha kënaqësinë të performoj me të para disa viteve, dhe pasi ai krijoi këtë festival më ftoi disa herë po nuk pata mundësi të vija deri më tani dhe sigurisht duke e njohur atë se sa i suksesshëm është, gjithmonë kisha dëshirë të vija”, u shpreh El Hadidi duke shtuar më tutje se Lahaj është një ambasador shumë i mirë i Kosovës dhe është një prej arsyeve pse Hadidi dhe shumë artistë të muzikës operistike kanë vendosur që të vijnë të performormojnë në Kosovë.
Pasi koncertit, për KultPlus foli edhe artistja Edona Reshitaj, e cila u dha sërish jetë disa prej këngëve ikonike të Nexhmije Pagarushës. Reshtaj e përshkruan si ndjenjë të jashtëzakonshme paraqitjen në këtë koncert dhe vlerëson lart kontributin e festivalit Rame Lahaj International Opera Festival.
“Është ndjenjë e jashtëzakonshme, kam një nder të madh dhe një kënaqësi të madhe që marr pjesë në këtë festival fantastik dhe tjetra është se ky festival ka bërë kthesën e muzikës sepse gjithmonë është paragjykuar që Kosova nuk ka publik për muzikën e mirëfilltë dhe muzikën klasike, me këtë festival ne e kemi kuptuar që ka hala shpresë për vendin tonë”, tha Reshitaj teksa shtoi se me festivale të tilla po shënohet edhe një rikthim masiv i publikut edhe në koncertet artistike dhe klasike.
Pas përfundimit të mbrëmjes së parë, për KultPlus foli edhe koordinatori artistik i festivalit, Besmik Vokopola, i cili përveçse foli për natën hapëse, shpalosi edhe qëllimin e këtij edicioni të Rame Lahaj International Opera Festival.
“Ne sapo përfunduam mbrëmjen e parë të dedikuar të madhes Nexhmije Pagarusha dhe këtë vit festojmë pesë – vjetorin e Festivalit Ndërkombëtar të Operës Rame Lahaj nën moton ‘Ëndërra pa kufi, opera pa mure’ sepse gjithçka nisi si një ëndërr dhe ja ku jemi sot, që sjellim në Prishtinë dhe në disa prej qyteteve të Kosovës art të mirëfilltë, jo vetëm muzikë klasike por edhe gërshetimin me ato që janë tingujt e kulturës sonë”, tha Vokopola, teksa më tutje shpalosi edhe mbrëmjet që do të pasojnë festivalin deri në natën përmbyllëse.
Ndërkaq, përgjatë këtyre mbrëmjeve të festivalit RLIOF, publiku do të ketë mundësinë të shijojë performanca të artistëve të mirënjohur vendorë e të huaj deri më datë 2 gusht, ku edhe do të kurorëzohet me mbrëmjen ‘Rame Lahaj & Friends’./KultPlus.com
Historia, nëpër shekuj e periudha të ndryshme, na përballë, ndër të tjera, me rrënime të dashurive të mëdha. Këto dashuri, që pësojnë funde të padëshirueshme tragjike, vijnë shpesh si shkak i ndasive të mëdha shoqërore: kufijve etnikë, përkatësive fetare, ose normave kulturore.
Të dashurosh ‘tjetrin’, atë që vjen nga një ‘botë tjetër’, është perceptuar si tradhti, si kërcënim ndaj ekzistenës e identitetit. E pikërisht për këtë arsye, shumë dashuri janë detyruar të heshtin, të fshihen, ose të marrin fund përpara se të jetohen plotësisht.
Por historia nuk është vetëm kujtesë e dhimbjes, ajo është edhe dëshmi e rebelimit. Në rrjedhën e saj hasim edhe dashuritë që nuk u dorëzuan, ato që guxuan të përballen me rregullat dhe t’i sfidojnë kufijtë. Dashuritë rebele, të sinqerta, të papërkulura, ndonjëherë edhe të egra. Dashuri të tilla, që nuk kërkojnë vetësakrificën, por rrënojnë idenë e pamundësisë.
Pikërisht një rrënim të tillë e dëshmoi edhe njëherë kalimi modern i flamujve e kufijve i Kleofina Pnishit e Benjamin Pavardit.
Aktorja dhe modelja nga Gjakova, Kleofina Pnishi, dhe futbollisti francez Benjamin Pavard u martuan në një ceremoni intime, buzë brigjeve të bukura të Amalfit në Itali, e që më shumë se një dasmë, është një triumf i dashurisë mbi dallimet.
Një lidhje që filloi si një miqësi e qetë, tetë vite më parë, u kurorëzua në një prej dasmave më të veçanta të këtij viti, transmeton KultPlus.
Në një intervistë ekskluzive për Vogue, Kleofina ndau emocionet dhe rrëfime të pathëna më parë rreth historisë së tyre. “Gjithçka nisi si një lidhje e heshtur, një miqësi që u shndërrua shpejt në diçka të thellë,” tha ajo me sinqeritet, duke zbuluar rrënjët e lidhjes që sfidoi kohën dhe distancën.
Çifti kishte një dëshirë të qartë për këtë ditë të veçantë, ta pasqyronte sa më shumë shpirtin e tyre dhe të ishte e ngarkuar emocionalisht. Ceremonia, e kuruar me detaje nga organizatorja italiane Silvia Bettini, ishte një përzierje e thjeshtësisë me elegancën. “Më shumë se gjithçka tjetër, dëshironim që të ftuarit tanë të ndienin dashurinë kudo,” tregoi Kleofina për momentin magjik që kishin krijuar.
Në thelb të gjithë dasmës veçantia binte mbi moton: “Dashuria triumfon mbi gjithçka”, një fjali që Kleofina zgjodhi ta qëndiste në latinisht në brendësi të fustanit të bardhë, duke e shndërruar atë në një simbol të përjetshëm të premtimit të tyre.
Kjo nuk është vetëm një histori dashurie, por një shembull që përmbys paragjykimet dhe ndarjet etnike e kulturore. “Dashuria e vërtetë nuk ka nevojë për zhurmë, vetëm për zemër,” u shpreh Kleofina në përmbyllje, një fjali që qëndron si thelb i gjithë rrëfimit të tyre.
Në rrënimin e ideve të pamundësisë, kjo martesë ndërtoi një hapësirë të re, ku dashuria nuk pyet për etni, për komb, për prejardhje, por vetëm për njeriun përballë./KultPlus.com
Legjenda e mundjes, Hulk Hogan, është ndarë nga jeta në moshën 71-vjeçare.
Hogan, i lindur Terry Gene Bollea, u gjet i vdekur në shtëpinë e tij në Clearwater, Florida, të enjten në mëngjes, transmeton klankosova.tv.
Sipas TMZ, reagimi i shërbimeve të urgjencës erdhi pas një thirrjeje për “ndalim të zemrës”.
Njësitë e ambulancës dhe patrullat e policisë ishin parkur para shtëpisë së Hogan në mëngjesin e së enjtes.
TMZ raporton se Hogan u nxor nga shtëpia në një mbajtëse stretchere dhe u dërgua me ambulancë.
Policia e Clearwater nuk u përgjigj menjëherë kërkesës për një koment nga The U.S. Sun.
Shkaku i vdekjes së ikonës së mundjes nuk është zbuluar ende.
Shëndeti i përkeqësuar i Hogan ishte raportuar gjerësisht në javët para vdekjes së tij, duke përfshirë thashethemet se ai ishte në “shtratin e vdekjes”.
Në vitin 1305, Giotto di Bondone realizoi një afresk që përshkruan puthjen e parë në historinë e artit, një skenë intime dhe plot ndjenjë midis Joakimit dhe Anës, prindërve të Virgjëreshës Mari, që përqafohen te Porta e Artë në Jerusalem.
Kjo vepër është pjesë e ciklit monumental të afreskëve që zbukurojnë muret e Kishës “Skrovenji” në Padovë (Cappella degli Scrovegni), dhe që konsiderohet si kryevepra më e madhe e Giottos.
Afreskët e Giottos në këtë kishë, të cilët paraqesin skena nga jeta e Virgjëreshës Mari dhe e Krishtit, janë ndër më të ruajturit dhe më të admiruarit në historinë e artit.
“Takimi te Porta e Artë” paraqet momentin e bekuar kur Joakimi dhe Ana marrin lajmin nga engjëlli se, pas shumë vitesh të shterpësisë, do të kenë një fëmijë. Skena është ndërtuar me një harmoni të brendshme emocionale dhe formale. Personazhet janë të mëdha, të thjeshta, të përqendruara në plan të parë, ndërsa porta madhështore krijon një kornizë arkitekturore për këtë moment të ngrohtë, transmeton KultPlus.
Figura të tjera femërore vështrojnë çiftin me përzemërsi, duke orientuar shikimin e vëzhguesit. Në kontrast me ta, një grua me veshje të errëta shikon në një drejtim tjetër, ndoshta duke parashikuar sfidat dhe dhimbjet që do të vijnë më vonë.
Giotto, i lindur rreth vitit 1267 në Toskanë, konsiderohet “babai” i artit të Rilindjes, pasi u largua nga stili i ftohtë bizantin dhe solli natyralizëm, ndjeshmëri dhe thellësi hapësinore në pikturë. Ai pikturoi njerëz të vërtetë me emocione dhe individualitet. Në vitin 1334, u emërua drejtues i punimeve në katedralen e Firences, një post që më parë u rezervohej vetëm skulptorëve dhe arkitektëve. Vdiq më 1337, si një nga artistët më të njohur dhe më të pasur të kohës.
Në vitin 1880, qyteti i Padovës e mori Kishën “Skrovenji” në pronësi dhe afreskët janë restauruar disa herë gjatë shekujve XIX e XX. Që nga vitet 1970, është ndërmarrë një proces i kujdesshëm monitorimi për të ruajtur cilësinë e ajrit dhe gjendjen e afreskëve. Sot, vizitorët kalojnë fillimisht në një dhomë pritjeje me ajër të kondicionuar për t’u dekontaminuar përpara hyrjes në kishë, ku mund të qëndrojnë për vetëm 15 minuta për të admiruar afreskët.
Në vitin 2021, Kisha “Skrovenji” u përfshi në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, duke vulosur vlerën e jashtëzakonshme artistike dhe historike të kësaj kryevepre. Arti i Giottos, që për kohën e tij ishte revolucionar, edhe sot vazhdon të mahnitë me gjallërinë, ndjeshmërinë dhe përshkrimin njerëzor që u dha figurave të shenjta./KultPlus.com
Filmi horror i Alfred Hitchcock-ut, ndoshta nuk do të ishte bërë një klasik i përjetshëm pa shtesën thelbësore të muzikës shqetësuese të Bernard Herrmann.
Violat që bërtasin si të dilnin nga një thertore. Nota të thella basësh që ngadalësohen gradualisht dhe duken sikur imitojnë rrahjet e dobëta të zemrës së një viktime. Nëse heqim muzikën e kompozitorit Bernard Herrmann nga filmi “Psycho” i regjisorit Alfred Hitchcock, i cili po mbush 65 vjet, mund të thuhet me siguri se ky horror i vitit 1960 nuk do të kishte të njëjtin efekt tronditës që shqetëson nervat.
“Kjo muzikë është gjithçka,” thotë Rachel Zeffira, kompozitore filmi. “Janë zogjtë, janë bletët, dhe janë zërat në fund të mendjes tënde.”
Projekti dukej i pafat që nga fillimi, pasi drejtuesit e Paramount-it (që kishin prodhuar pesë filmat e mëparshëm të Hitchcockut) treguan pak interes, nuk i lejuan të xhironte në ambientet e tyre dhe vetëm e shpërndanë filmin, pa e prodhuar vetë. Por, pavarësisht një buxheti të varfër, Hitchcock i provoi të gjithë të gabuar, dhe për këtë ai mund të falënderojë pjesërisht Herrmannin dhe aftësinë e tij për të krijuar kompozime që ngritën skenat në një nivel krejt të ri.
“Psycho” sigurisht që nuk ishte një film i keq para se t’i kompozohej muzika, por i mungonte tensioni,” shpjegon Steve C Smith, autori i librit të ri “Hitchcock and Herrmann: The Friendship and Film Scores that Changed Cinema”. Herrmann i dha filmit një impuls shumë të nevojshëm duke shkruar muzikë për një orkestër me 50 instrumente të gjitha tela, që ai e përshkroi si një „kthim tek uji i pastër dhe i ftohtë”.
Në rastin e skenës më të famshme, kjo rezultoi në një kor të britmave të larta, psikologjikisht shqetësuese, që bënë që audiencat e frikësuara të mos e shihnin më dushin si një vend të sigurt. „Para skenës së dushit, shumë prej motiveve muzikore kanë një cilësi depresive dhe nuk janë shumë të forta,” thotë Smith. „Por papritmas me skenën e dushit, mute-t në tela hiqen dhe tingëllojnë në mënyrë kafshërore. Kjo krijon një lidhje të zgjuar me Norman Bates, taksidermistin e zogjve.”
Herrmann detyroi Hitchcockun, që në fillim e kishte injoruar idenë, të shikonte skenën e dushit me dhe pa muzikën e tij që krijonte frikë të menjëhershme. „Oh po, duhet ta përdorim!” pranoi Hitchcock. „Por mendova se ti nuk doje muzikën time këtu?” iu përgjigj me sarkazëm Herrmann, para se regjisori të qeshte dhe të thoshte: „Djali im, sugjerim i papërshtatshëm.”
Kjo anekdotë reflekton partneritetin e zjarrtë mes tyre. Bashkëpunimi i tyre krijues vazhdimisht rezultonte në muzikë filmash që i bëjnë shikuesit të ndihen sikur janë pjesë e dialogut të brendshëm të turbullt të një personazhi, duke qenë dëshmitarë të ëndrrave më romantike dhe makthit më të dëshpëruar të tyre. Zeffira përshkruan muzikën që luhet sa herë Norman Bates është në ekran si „i dëshpëruar dhe i shqetësuar”, gjë që, sipas saj, „bën që të ndihesh keq për një vrasës. E di që përpara se të shkruante muzikë filmi, Hermann gjithmonë lexonte romanin mbi të cilin bazohej një film dhe studionte literaturën, kështu që muzika e tij ishte më empatike. Çdo notë që luante Herrmann kishte kuptim”./BBC/KultPlus.com
Prej më shumë se 40 vitesh, artisti Jani Barxo realizon punime në qëndisjen e aplikuar duke sjellë copëza të natyrës dhe peizazheve të qytetit të Gjirokastrës.
Tashmë në moshën 73-vjeçare, ndërsa kujton fillesat artistike shprehet se me këtë lloj arti ka lidhur jetën e tij.
“Një portret i Princ Vidit që e kishim në muzeun e Kulturës Popullore, e cila qe qëndisur në mënyrë të përkryer dhe ajo më bëri që ti hyj këtij zanati por si qëndisje ka humbur pothuajse”, tha Jani Barxo, artist.
Punimet artistike të Janit i gjen ngado në muzeumet e qytetit, galerinë e arteve ndërsa në vite ka çelur disa ekspozita.
“Ka të veçantë sepse ështe pak e vështirë sepse tonet nuk i gjen dot, e punoj një herë në tempera pastaj aplikacioni e bëj në qëndisje në beze, dhe tonet janë pak të vështira për tu gjetur, atë ton që do ti, një gri vetëm kur ta vendosësh në beze atëherë e shikon se çfarë toni është, e thjeshtë është, metodën e kemi nga e kaluara, nga gratë sesi qëndisej quhet qëndisje me mbushje jo me gjilpërë”, shtoi artisti.
Teksa është rikthyer në Gjirokastër, në këto ditë vere, punimet i prezanton për turistët duke marrë vlerësimet e tyre
“Tani unë dal vetëm pak ditë këtu që vij të pushoj në Gjirokastër, dhe marr mundimin të nxjerr dhe këto, fjalën “beatiful” e dëgjoj pothuajse shpesh nga të gjithë edhe shqiptarë që thonë: të lumshin duart, shumë të bukura por edhe nga të huajt, këtë “beatiful” e kam dëgjuar shumë herë”, thekson Jani Barxo.
Gjirokastra në vite ka krijuar një traditë të veçantë përsa i përket arteve të amplikuar me emra artistësh që spikasin brenda dhe jashtë vendit./euronews/ KultPlus.com
Dolce & Gabbana Alta Sartoria 2025 i jep pasarelës shpirt të shenjtë në zemër të Romës.
Në një nga shfaqjet më të guximshme dhe të diskutueshme të modës së viteve të fundit, Dolce & Gabbana prezantuan koleksionin e tyre të ri Alta Sartoria 2025 mbi urën historike Sant’Angelo në Romë.
Ura Sant’Angelo u shndërrua në skenë teatrale, në një zgjedhje të guximshme, marka e famshme transformoi këtë urë historike romake, pranë Castel Sant’Angelo, në një pasarelë. Dyzet ipeshkvë të vërtetë nga Vatikani ecën krah modelëve, duke krijuar një bashkim të jashtëzakonshëm mes ceremonisë fetare dhe modës së lartë, transmeton KultPlus.
Duke u frymëzuar rrënjësisht nga veshjet liturgjike katolike, koleksioni ndërthurte ritualin fetar me estetikën barok të markës, duke e kthyer sfilatën në një spektakël mes devotshmërisë dhe dekadencës. Prania e klerikëve në skenë nuk ishte provokim, por një nderim i përshpirtshëm për trashëgiminë katolike që e ka ushqyer gjithmonë imagjinatën e stilistëve Domenico Dolce dhe Stefano Gabbana.
Koleksioni mori elemente nga veshjet kishtare, modelët mbanin rroba që përngjanin me rason e kuqe të kardinalëve, tunika të frymëzuara nga veshtjet liturgjike, mantela me gurë të çmuar dhe qëndisje të pasura, të gjitha të punuara me mjeshtëri të jashtëzakonshme dhe simbolikë fetare.
Prania e klerikëve të vërtetë i dha shfaqjes peshë dhe seriozitet, bashkëpunim shpirtëror, jo satirë. Don Alberto Rocca, një prift i afërt me themeluesit e markës, theksoi se dizajnet ishin një shprehje respekti për shpirtin fetar, një temë thelbësore në gjuhën vizuale të Dolce & Gabbana-s, të ngulitur thellë në trashëgiminë e tyre katolike.
Dolce & Gabbana përdorën traditën vizuale të katolicizmit romak jo si provokim, por si festim. Nga kryqet e qëndisura me fije ari, deri te gjestet e devotshmërisë të rikrijuara në detaje luksoze, e deri te vetë ipeshkvët që ecën në pasarelë, shfaqja ishte një homazh dramatik për ritin kishtar, i rikontekstualizuar përmes artizanatit të modës së lartë./KultPlus.com
Lea Ypi sjell për lexuesit librin e saj më të ri, “Indignity”, një rrëfim i fuqishëm mbi kujtesën dhe historinë personale.
Lea, e lindur në Durrës, është pedagoge e Teorisë Politike në Shkollën e Shkencave Politike dhe Ekonomike në Londër dhe Profesore e Filozofisë në Universitetin Kombëtar Australian. Ajo është diplomuar për Filozofi dhe Letërsi nga Universitetin La Sapienza dhe ka përfunduar doktoraturën në Institutin Universitar Europian.
Ypi ka bashkëpunuar me Universitetin e Stanfordit (2017), Institutin për Studime të Avancuara në Berlin, Universitetin e Frankfurtit (2010, 2016), Universitetin e Tokios dhe Universitetin Federal të Santa Caterina në Brazil.
Ndër botimet e saj të shumta janë “Global Justice and Avant-Garde Political Agency”, “The Meaning of Partisanship” (me Jonathan White), etj.. Vepra e saj është përkthyer në frëngjisht, gjermanisht, spanjisht, italisht, holandisht dhe kinezisht (mandarinisht). Me studimet e saj ka marrë disa çmime ndërkombëtare.
Libri i saj me i ri është “Indignity”, që sipas saj është përmbajtja e mendimeve të saj si objekt në botë, transmeton KultPlus.
Vepra ndjek rrjedhën e ngjarjeve të vetë autores kur zbulon një fotografi të gjyshes së saj, Lemanit, gjatë muajit të mjaltit në Alpe në vitin 1941, e postuar nga një i huaj në rrjetet sociale, dhe përballet me pyetje shqetësuese. Gjatë fëmijërisë, asaj i ishte thënë se të gjitha dëshmitë për rininë e gjyshes ishin shkatërruar në ditët e para të komunizmit në Shqipëri. Por ja ku ishte Leman me bashkëshortin e saj, Asllan Ypin: një çift i ri plot shkëlqim ndërsa Lufta e Dytë Botërore zhvillohej përreth tyre.
Çfarë pason është një rrëfim emocionues dhe i rimenduar i së kaluarës, ku transportohemi në botën e zhdukur të aristokracisë osmane, në formësimin e Greqisë dhe Shqipërisë moderne, një krizë globale financiare, tmerret e luftës dhe agimin e komunizmit në Ballkan. Ndërsa heton të vërtetën për familjen e saj, Ypi përballet me pasiguri. Kush ishte në të vërtetë Leman Ypi? Çfarë e bëri atë të shpërngulej në Tiranë si e re dhe të martohej me një socialist që simpatizonte me Frontin Popullor, ndërsa babai i tij drejtonte një qeveri kolaboracioniste? Dhe pse ajo po buzëqeshte në dimrin e vitit 1941?
Herë epik e herë intim, thellë i ndjerë dhe i rrëmbyeshëm, “Indignity” eksploron çfarë do të thotë të mbijetosh në një epokë ekstreme. Ai zbulon brishtësinë e së vërtetës, qoftë personale apo politike, dhe koston e vendimeve të marra kundër rrymës së historisë.
Autorja në rrjetet e saj sociale shpreh falënderimet e saj të përzemërta për ata që e përkrahën duke bërë të ditur edhe datën e publikimit të librit:
“Përmbajtja e mendimeve të mia tani është një objekt në botë!! Faleminderit, faleminderit të gjithëve që mbështetën kërkimin, që mbështetën shkrimin, apo që mbështetën mua dhe kërkimin dhe shkrimin, jam jashtëzakonisht mirënjohëse dhe e lumtur dhe mezi pres ta festojmë së bashku publikimin më 4 Shtator!” – u shprej Ypi./KultPlus.com
Login
