Gazeta Si – “Që nga viti 1991, Rusia ka qenë duke i shkëputur pjesë toke fqinjëve të saj si një kasap: Transnistria nga Moldavia në vitin 1992, Abkhazia dhe Osetia e Jugut nga Gjeorgjia në vitin 2008, Donbasi dhe Krimea nga Ukraina në vitin 2014 dhe pastaj përsëri në vitin 2022. Por këtë herë do të jetë ndryshe”.
Këto janë fjalët e një ish-oficeri ukrainas, tani analist ushtarak dhe krijuesi i një llogarie në platformën “X” nën emrin Tatarigami UA, një nga më të ndjekurat nga ata që janë të interesuar në konfliktin ruso-ukrainas.
Pak ekspertë ushtarakë besojnë se një marrëveshje që do të çonte në transferimin e Donjeckut në Moskë dhe në ngrirjen e vijës së frontit pa një kundërargument të fortë për Kievin, është e besueshme.
Sa i përket Donbasit, arsyet, nga pikëpamja e Kievit, janë me radhë, politike, ushtarake dhe ekonomike.
Moska dhe Kievi kanë luftuar për këtë territor për 11 vjet. Mijëra të rinj ukrainas kanë vdekur duke mbrojtur Lindjen dhe pjesa më e madhe e komandës aktuale ushtarake është stërvitur në llogore përgjatë brezit nga Slovyansk, në Kostyantynivka, duke kaluar nëpër Kramatorsk dhe Druzhkivka.
“Edhe nëse Zelenski jep urdhrin për tërheqje, mbetet për t’u parë nëse ushtria do t’i bindet”, komenton Tatarigami.
Rusisht-folës, djepi i Ortodoksisë besnike ndaj Moskës, për nacionalistët e Kievit, Donjecku përfaqëson bastionin e revolucionit në sheshin “Maidan”, porta për në Evropë dhe krahu i vërtetë lindor i NATO-s, atë që tërhoqi vëmendjen e Uashingtonit në vitin 2014, kur vendosi të investonte në trajnimin e shërbimeve ushtarake dhe të inteligjencës ukrainase.
Humbja e tij do të thoshte gjithashtu dorëzimi i qindra kilometrave llogore dhe vija të fortifikuara, gjë që do ta bënte shumë të lehtë për Putinin të zbatonte premtimin e tij të kahershëm: të përfundonte punën dhe të hynte edhe në rajonin e Dnipropetrovskit.
Linja hekurudhore që lidh Pokrovskun, Kramatorskun dhe Kostyantynivkën, do të bëhej trampolina e përsosur për lëvizjen e njerëzve dhe pajisjeve dhe nisjen e një sulmi ndaj Dnipros, selisë së fuqisë financiare të Ukrainës – një objektiv që ushtria deri më tani nuk ka arritur ta marrë.
Donbasi, me pellgun e tij mineral, është rezerva më e madhe në Evropë e manganit dhe titanit, uraniumit, grafitit dhe kaolinës.
Të njëjtat metale të rralla që mbështesin industrinë e së ardhmes, teknologjinë e lartë dhe ekonominë e gjelbër.
Dhe të njëjtat leva që Kievi përdori për të mbajtur Uashingtonin në anën e tij, edhe kur Shtëpia e Bardhë u lëkund.
Humbja e rajonit të Khersonit, edhe pse vetëm pjesa e pushtuar tashmë nga rusët, do të thoshte mbyllja përfundimtare e derës për Krimenë dhe heqja dorë nga një pjesë e konsiderueshme e bukës që ka qenë gjithmonë forca ekonomike e Ukrainës jugore. Me një faktor rëndues: humbja e luftës së ujit.
Nëse Donbasi është pellgu i minierave “par excellence”, Kherson, me grykëderdhjen e tij në lumin Dnipro, është pellgu më i rëndësishëm hidroelektrik i vendit.
Mjafton të thuhet se shembja e hidrocentralit Kakhovka në vitin 2024 la në mënyrë efektive 94% të sistemeve të ujitjes në Kherson, 74% në Zaporizhzhia dhe 30% në rajonin e Dnipropetrovsk pa ujë.
Dhe së fundmi, siç vëren Henry Sokolski, drejtor ekzekutiv i Qendrës së Edukimit për Politikat e Mospërhapjes në Arlington, në të gjitha propozimet e paqes të bëra publike nga Shtetet e Bashkuara, Rusia, Evropa dhe Ukraina, një element gjithmonë bie në sy: rihapja e termocentralit bërthamor të dëmtuar Zaporizhzhia – më i madhi në Evropë – me gjashtë reaktorët e tij, tani nën kontrollin rus.
Në pamje të parë, dikush mund të mendojë se lënia e menaxhimit të tij në dorë të Moskës mund ta dëmtojë seriozisht Kievin.
Por çështja është më e ndërlikuar. Para luftës, termocentrali ndihmonte në furnizimin me energji të rrjetit elektrik ukrainas dhe eksportonte energji të tepërt në Evropë. Tani linjat e transmetimit duhet të rindërtohen dhe termocentrali të pastrohet nga minat.
Pyetja është: kush do të paguajë për të gjithë këtë punë? Asetet ruse të sekuestruara apo fondet nga Banka Evropiane për Rindërtim?
Sidoqoftë, thekson Sokolski, nëse Ukraina, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Rusia e kanë bërë rinovimin dhe menaxhimin e termocentralit një kusht, pa përgjigje të qarta, rilindja e Zaporizhias mund të bëhet më shumë një pengesë, sesa një katalizator për paqen.
Përshtati: Gazeta “Si”
The post Tokat e rralla, uji dhe infrastruktura, ‘thesaret’ që Ukraina rrezikon t’ia lëshojë Rusisë appeared first on Gazeta Si.