Universiteti i Edinburgut, njĂ« nga institucionet mĂ« tĂ« vjetra dhe mĂ« prestigjioze tĂ« arsimit nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, ka pasur njĂ« rol âjoproporcionalâ nĂ« krijimin e teorive shkencore raciste dhe ka pĂ«rfituar ndjeshĂ«m nga skllavĂ«ria transatlantike, sipas njĂ« hetimi tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m mbi historinĂ« e tij.
Sipas gjetjeve të hetimit zyrtar të siguruara nga The Guardian, universiteti ka përfituar ekuivalentin e të paktën 30 milionë paundësh nga ish-studentë dhe donatorë me lidhje me skllavërinë e afrikanëve, ekonominë e plantacioneve dhe mbledhjen shfrytëzuese të pasurive në të gjithë perandorinë britanike.
Hetimi zbulon se Edinburgu u bĂ« njĂ« âstrehĂ«â pĂ«r profesorĂ« qĂ« zhvilluan teori supremaciste tĂ« bardha nĂ« shekujt XVIII dhe XIX, dhe qĂ« kishin njĂ« rol kyç nĂ« krijimin e âpseudo-shkencave racoreâ tĂ« diskredituara, tĂ« cilat vendosnin afrikanĂ«t nĂ« fund tĂ« njĂ« hierarkie racore.
Raporti tregon se ky universitet i lashtĂ« â i themeluar nĂ« shekullin XVI â vazhdon tĂ« ketĂ« ende donacione tĂ« trashĂ«guara me vlerĂ« 9.4 milionĂ« paund qĂ« vijnĂ« drejtpĂ«rdrejt nga donatorĂ« tĂ« lidhur me skllavĂ«rinĂ«, pushtimet koloniale dhe ato pseudo-shkenca, dhe qĂ« kanĂ« financuar ligjĂ«rata, medalje dhe bursa qĂ« ekzistojnĂ« edhe sot.
Sir Peter Mathieson, rektori i universitetit, i cili ka porositur kĂ«tĂ« hetim, tha se gjetjet ishin âtĂ« vĂ«shtira pĂ«r tâu lexuarâ, por Edinburgu nuk mund tĂ« ketĂ« njĂ« âkujtesĂ« tĂ« pĂ«rzgjedhurâ pĂ«r historinĂ« dhe arritjet e veta.
NĂ« njĂ« deklaratĂ« zyrtare, Mathieson i kĂ«rkoi ndjesĂ« publike mĂ« tĂ« thellĂ« pĂ«r ârolin e universitetit jo vetĂ«m nĂ« pĂ«rfitimet materiale nga praktikat dhe sistemet qĂ« shkaktuan aq shumĂ« vuajtje, por edhe nĂ« kontributin pĂ«r prodhimin dhe pĂ«rjetĂ«simin e mendĂ«sive tĂ« racizmit qĂ« ndikuan ndjeshĂ«m komunitetet me prejardhje etnike dhe racore tĂ« margjinalizuaraâ.
Të tjera gjetje të hetimit përfshijnë:
Universiteti kishte kërkuar në mënyrë të qartë donacione nga ish-studentë të lidhur me skllavërinë transatlantike për të ndihmuar në ndërtimin e dy prej ndërtesave më të famshme të tij: Old College në South Bridge në vitet 1790 dhe shkollën e vjetër mjekësore pranë Bristo Square në vitet 1870.
Vlera e këtyre donacioneve është ekuivalente me rreth 30 milionë paund sot, ose deri në 202 milionë paund nëse përllogariten sipas rritjes së pagave që atëherë, apo deri në 845 milionë paund bazuar në rritjen ekonomike që prej asaj kohe.
Universiteti kishte të paktën 15 fonde të trashëgimisë të lidhura me skllavërinë afrikane dhe 12 me kolonializmin britanik në Indi, Singapor dhe Afrikën e Jugut; 10 prej tyre janë ende aktive sot dhe kanë një vlerë minimale prej 9.4 milionë paund.
Universiteti zotëron afro 300 kafka të mbledhura në vitet 1800 nga njerëz të skllavëruar dhe të përzënë, të mbledhura nga frenologë në Edinburg që gabimisht besonin se forma e kafkës përcaktonte karakterin dhe moralin e një personi.
Më pak se 1% e stafit dhe vetëm pak mbi 2% e studentëve janë me prejardhje afrikane, shumë më poshtë se 4% që përfaqëson popullata me ngjyrë në MB, pavarësisht se Edinburgu ka statusin e një institucioni global.
Autorët e raportit thanë se gjetjet e tyre vënë në pikëpyetje serioze rolin e universitetit si qendër e Iluminizmit Skocez në shekujt XVIII dhe XIX, kur u bë i famshëm për punën e figurave si ekonomisti Adam Smith dhe filozofi David Hume.
Raporti thotĂ« se fakti qĂ« historia e universitetit ishte pjesĂ«risht âe lidhur me skllavĂ«rinĂ« dhe kolonializmin, marrjen e dhunshme tĂ« trupave, punĂ«s, tĂ« drejtave, burimeve, tokĂ«s dhe dijes, Ă«shtĂ« thellĂ«sisht tronditĂ«se â sidomos pĂ«r njĂ« institucion tĂ« lidhur ngushtĂ« me vlerat humaniste dhe liberale tĂ« Iluminizmit Skocezâ.
Autorët e raportit i kërkojnë universitetit të ridrejtojë fondet e trashëguara drejt punësimit të akademikëve me prejardhje afrikane dhe të minoriteteve të tjera, si dhe në kërkime dhe mësimdhënie mbi racizmin dhe kolonializmin, si një mënyrë për të luftuar racizmin institucional që ata pretendojnë se përshkon institucionin.
NdĂ«r 47 rekomandimet e pĂ«rfshira nĂ« raport, autorĂ«t gjithashtu i kĂ«rkojnĂ« Universitetit tĂ« Edinburgut tĂ« mbĂ«shtesĂ« mospranimin e pĂ«rkufizimit tĂ« antisemitizmit nga Aleanca NdĂ«rkombĂ«tare pĂ«r Kujtimin e Holokaustit (IHRA), duke argumentuar se ai pengon âdialogun e lirĂ«â mbi politikat dhe veprimet e Izraelit nĂ« Gaza dhe Bregun PerĂ«ndimor. Shumica e universiteteve britanike njohin pĂ«rkufizimin e IHRA-s.
Raporti gjithashtu i bën thirrje Edinburgut që urgjentisht të shesë investimet në kompani që kanë kontrata të rëndësishme me qeverinë izraelite.
Mathieson tha se universiteti po shqyrtonte ânĂ« mĂ«nyrĂ« aktiveâ mbĂ«shtetjen pĂ«r deklaratĂ«n e IHRA-s dhe investimet nĂ« kompani tĂ« lidhura me Izraelin pas njĂ« sĂ«rĂ« protestash nga stafi dhe studentĂ«t qĂ« kanĂ« akuzuar universitetin pĂ«r bashkĂ«punim nĂ« veprimet e Izraelit nĂ« Gaza.
Ai shtoi se e kupton forcĂ«n e ndjenjave, por nuk mund tĂ« angazhohet pĂ«r tĂ«rheqjen e mbĂ«shtetjes pĂ«r pĂ«rkufizimin e IHRA-s apo pĂ«r tĂ«rheqjen nga investimet nĂ« kompani tĂ« bojkotuara, pa pĂ«rfunduar kĂ«to shqyrtime. âĂshtĂ« padyshim njĂ« çështje shumĂ« e nxehtĂ« dhe aktualeâ, tha ai nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r The Guardian.
Mathieson tha se raporti pĂ«r dekolonizimin kishte arritur nĂ« pĂ«rfundime âthellĂ«sisht tronditĂ«seâ dhe ârealisht shqetĂ«sueseâ, pĂ«rfshirĂ« zbulimin nĂ« fletore studentore nga vitet 1790 se njĂ« nga filozofĂ«t mĂ« tĂ« njohur moralĂ« tĂ« universitetit, Dugald SteĂ«art, u mĂ«sonte mijĂ«ra studentĂ«ve se evropianĂ«t e bardhĂ« ishin racialisht superiorĂ«.
Ironikisht, SteĂ«art dhe mentori i tij Adam Ferguson ishin âkundĂ«rshtarĂ« tĂ« pĂ«rjetshĂ«m tĂ« skllavĂ«risĂ«â, megjithatĂ« teoritĂ« e tyre racore u pĂ«rdorĂ«n pĂ«r tĂ« justifikuar skllavĂ«rinĂ« nĂ« jugun amerikan.
Universiteti duhet të pranojë të vërtetat e ashpra për të kaluarën e tij, njësoj siç krenohet me sukseset, tha Mathieson. Ai shtoi se kjo ishte hetimi më gjithëpërfshirës i këtij lloji i kryer ndonjëherë nga një universitet në Mbretërinë e Bashkuar.
Edinburgu u bë një nga qendrat e protestave Black Lives Matter në vitin 2020, kur disa anëtarë të stafit dhe studentë kërkuan që një kullë banimi e emëruar pas Hume-it, filozofit të Ndriçimit që kishte botuar një shënim këmbëngulës racor që mbështeste idenë se njerëzit me ngjyrë janë inferiorë, të ndryshohej emri.
PĂ«r habinĂ« dhe zemĂ«rimin e disa historianĂ«ve, universiteti pranoi tĂ« ribĂ«jĂ« emrin e ndĂ«rtesĂ«s nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rkohshme â40 George Squareâ. NjĂ« shqyrtim i mĂ«tejshĂ«m nga universiteti rekomandoi qĂ« ndryshimi i emrit tĂ« bĂ«het i pĂ«rhershĂ«m dhe qĂ« njĂ« komitet i ri pĂ«r emĂ«rtimet tĂ« hetojĂ« mundĂ«sinĂ« e ndryshimit tĂ« emrit tĂ« njĂ« ndĂ«rtese moderne tĂ« emĂ«ruar pas Dugald SteĂ«art-it, pĂ«r shkak tĂ« teorive tĂ« tij mbi racĂ«n.
Mathieson tregoi se universiteti do të pranojë shumë nga rekomandimet e shqyrtimit për dekolonizimin, të dorëzuara nga një ekip prej 24 akademikësh, studiuesish dhe konsulentësh, por disa të tjera do të kërkonin vëmendje më të madhe dhe financim të jashtëm.
âNĂ«se nĂ« fund humbasim guximin sepse nuk na pĂ«lqejnĂ« pĂ«rfundimet, kjo do tĂ« anulojĂ« vetĂ« vendimin fillestar pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« punĂ«,â tha ai. âE dinim qĂ« kjo nuk do tĂ« ishte e thjeshtĂ«.â
Universiteti do të krijojë një grup të ri për zbatimin e shqyrtimit të çështjeve racore, i cili do të mbështesë në mënyrë aktive thirrjen për themelimin në Edinburg të një qendre për studimin e racizmit, kolonializmit dhe dhunës kundër njerëzve me ngjyrë, duke ndihmuar në gjetjen e donatorëve filantropikë dhe financimit të jashtëm, si dhe në sigurimin e ambienteve për një hapësirë komunitare.
Mathieson tha gjithashtu se universiteti ka shumë punë për të bërë për të kuptuar pse ka kaq pak anëtarë të stafit dhe studentë me ngjyrë. Në kontrast, një e treta e studentëve janë aziatikë, përfshirë afërsisht 9,300 studentë nga Kina.
Edinburghu do tĂ« financojĂ« âpa dyshimâ bursa tĂ« reja pĂ«r studentĂ« nga grupet e minoritetit, tha ai. âDisa nga burimet e universitetit mund tĂ« ridrejtohen dhe do tĂ« ridrejtohen pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim.â MegjithatĂ«, tha ai, universiteti mund tĂ« mos jetĂ« nĂ« gjendje tĂ« pĂ«rdorĂ« disa nga trashĂ«gimitĂ« financiare tĂ« lidhura me skllavĂ«rinĂ« ose kolonializmin nĂ«se kushtet e tyre kufizojnĂ« pĂ«rdorimin e parave vetĂ«m pĂ«r qĂ«llime specifike. m.p.
Login
