Nga Sebi Alla Në disa premtime rresht, kryesisht në kohë fushatash zgjedhore, 2017 dhe 2021, kryebashkiaku Erion Veliaj tha me bindje se Tirana do të furnizohej me ujë në 100 % të territorit të saj.
âLajmi i mirĂ« pĂ«r qytetarĂ«t Ă«shtĂ« se fillojmĂ« investimin e fundit tĂ« madh qĂ« jo vetĂ«m 70 % e TiranĂ«s tĂ« ketĂ« furnizim 24 orĂ«, por 100 % e TiranĂ«s tĂ« furnizohet me ujĂ«â deklaroi Veliaj nĂ« vitin 2021, teksa i shoqĂ«uar nga kryeministri Rama inspektonin punimet nĂ« impiantin e BovillĂ«s.
Pavarësisht premtimeve dhe rritjes të çmimit të ujit në Tiranë, që nga janari i vitit 2018, gjendja e tanishme tregon se zona të shumta në kryeqytet kanë probleme me furnizimin me ujë të pijshëm, sidomos në dy njësitë e saj 1 dhe 2, por edhe në fshatra.
Uji shkon me orar tĂ« kufizuar dhe nĂ« disa raste mungon plotĂ«sisht dhe si âzgjidhjeâ mbetet furnizimi me autobote tĂ« UjĂ«sjellĂ«s Kanalizimeve TiranĂ«.
âAktualisht zonat problematike nĂ« furnizimin me ujĂ« tĂ« pijshĂ«m janĂ«: Zona e Saukut tĂ« ri; Sauku i VjetĂ«r; Mjull Bathore; Zona e SelitĂ«sâ, thotĂ« pĂ«r Faktoje.al UKT.
UjĂ« me âpikatoreââŠ!
Në disa lagje të Tiranës furnizimi me ujë ka pasur probleme. Dy nga zonat me dendësi të madhe të popullsisë, Selita dhe Sauku janë në hartat e kuqe si thellësisht me probleme përsa i përket furnizimit normal me ujë të pijshëm.
Faktoje.al kontaktoi me qytetarĂ« edhe lagje tĂ« tjera tĂ« TiranĂ«s ku rezulton se nĂ« Lagjen 5 Maji, nĂ« rrugĂ«n âSiri Kodraâ, dhe nga zona e Ali-Demit deri pranĂ« Lagjes Ăollak, nĂ« juglindje tĂ« TiranĂ«s, qytetarĂ«t ankohen pĂ«r ndĂ«rprerje tĂ« furnizimit me ujĂ«.
Duke iu referuar zonave problematike, UKT thotĂ« pĂ«r Faktoje se arsyeja e mungesĂ«s lidhet me shpĂ«rdorimin e ujit. ââŠuji i pijshĂ«m shpĂ«rdorohet pĂ«r vaditje, larje automjetesh, mbushje e pishinave qĂ« rrjedhin ujĂ« dhe janĂ« tĂ« dĂ«mtuara etj. Sasia e ujit tĂ« pijshĂ«m llogaritet pĂ«r frymĂ« dhe jo pĂ«r shpĂ«rdorim tĂ« tijâ, thotĂ« UKT.
Sipas saj, shpërdorimi i ujit të pijshëm nga individët për arsye të ndryshme si dhe ndërhyrjet në rrjet janë shkaktarët kryesorë të disbalancës së shpërndarjes së ujit.
Depozitat si zgjidhje
NjĂ« tjetĂ«r premtim nga kryebashkiaku Veliaj pĂ«r TiranĂ«n ishte qĂ« me furnizimin e TiranĂ«s me ujĂ« pa ndĂ«rprerje duhet tĂ« largoheshin nga vetĂ« banorĂ«t depozitat qĂ« ndodheshin kryesisht nĂ« tarraca pallatesh. Kjo kĂ«rkesĂ«, u kthye nĂ« âurdhĂ«râ pĂ«r tâi hequr menjĂ«herĂ« pas tĂ«rmetit tragjik tĂ« 26 nĂ«ntorit 2019.
âKjo histori ka vazhduar pĂ«r shumĂ« gjatĂ« nĂ« qytetin tonĂ«. Marrim vendim pĂ«r tĂ« hequr tĂ« gjitha depozitat e ujit nga tarracat, jo pĂ«r tâi lĂ«nĂ« pa alternativĂ«, por qĂ« nĂ« bashkĂ«punim me administratorĂ«t e pallateve tĂ« kenĂ« mundĂ«si qĂ«, si pallatet e reja, nĂ« hapĂ«sirĂ«n e pĂ«rbashkĂ«t, nĂ« katin e parĂ« ose nĂ« njĂ« nga vendet e parkimit, tĂ« instalojnĂ« njĂ« depozitĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r tĂ« gjithĂ« banorĂ«t; pra, jo secili tĂ« vetĂ«nâ, tha kryebashkiaku Erjon Veliaj.
Aktualisht depozitat janĂ« shpĂ«tim pĂ«r banorĂ«t pasi uji qĂ« vjen me orar tĂ« kufizuar nĂ« disa zona edhe vetĂ«m 1 orĂ«, veçanĂ«risht nĂ« Sauk dhe nĂ«se nuk do ishin pajisur me depozita problemet do tĂ« ishin edhe mĂ« tĂ« mĂ«dha. Pyetjes sĂ« Faktoje.al se si veprohet kur nuk ka ujĂ« mĂ« tepĂ«r sĂ« 24 orĂ«, UKT iu pĂ«rgjigj se: âKur mungesa kalon mbi 24 orĂ«, asistojmĂ« nĂ« furnizimin me autobote pĂ«r tĂ« mbuluar zonat e banesave qĂ« kanĂ« mungesĂ« uji deri nĂ« zgjidhjen e problematikĂ«sâ.
Tirana larg premtimit
Raporti i ERRU (Enti Rregullator i Ujit) për vitin 2024 mori në shqyrtim furnizimin me ujë në 61 bashkitë e vendit ku vetëm Lezha bën përjashtim me furnizim pa ndërprerje ndërsa bashkitë e tjera kanë probleme.
Tirana gjithashtu futet ndër katër bashkitë e vendit që furnizojnë banorët 13-20 orë ujë në ditë. ERRU konstaton se një tjetër problem mbetet mbledhja e detyrimeve nga konsumimi i ujit.
âERRU i ka rekomanduar shoqĂ«rive UK se duhet tâi kushtojnĂ« vĂ«mendje tĂ« veçantĂ« pajisjes 100% tĂ« konsumatorĂ«ve me matĂ«s nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« konsumatorĂ«t tĂ« paguajnĂ« volumin real tĂ« ujit tĂ« konsumuar, por edhe pĂ«r faktin se faturimi aforfe lĂ« hapĂ«sirĂ« pĂ«r shpĂ«rdorimin e ujit nga konsumatorĂ«t pĂ«r ujitje, veçanĂ«risht ato tĂ« shtĂ«pive private dhe zonave ruraleâ, thuhet nĂ« raport.
NdĂ«rsa UKT nĂ« pĂ«rgjigjen pĂ«r Faktoje thotĂ« se, âpĂ«r vitin 2025, projekt kryesor Ă«shtĂ« vazhdimi i shtesĂ«s sĂ« impiantit tĂ« trajtimit tĂ« ujit tĂ« pijshĂ«m BovillĂ« me 1200 l/sek si dhe evidentimi apo eleminimi i rrjedhjeve dhe shpĂ«rdorimit tĂ« ujit tĂ« pijshĂ«m, duke bashkĂ«punuar dhe me institucione tĂ« tjera si dhe nĂ«pĂ«rmjet teknologjive tĂ« rejaâ.
PĂ«rfundimi
Tirana vijon të përballet me mungesën e ujit të pijshëm në disa zona të saj, veçanërisht në njësitë 1 dhe 2, kryesisht përgjatë muajve të verës. Pavarësisht investimeve të kryera në përmirësimin e rrjetit shpërndarës dhe në impiantin e Bovillës, kryeqyteti vijon të mos furnizohet rregullisht me ujë të pijshëm. Premtimin për furnizimin 24 orë me ujë të pijshëm të kryebashkiakut të Tiranës Erion Veliaj do e konsiderojmë premtim të pambajtur.
Pretendimi: Kjo video tregon një bombardues të vërtetë amerikan B-2 Spirit
Verdikti: E pavërtetë
NjĂ« video qĂ« po qarkullon nĂ« rrjete sociale, pĂ«rfshi ato shqipfolĂ«se, pretendohet se tregon njĂ« avion bombardues amerikan B-2 Spirit. TĂ« njĂ«jtĂ«t avionĂ« u pĂ«rdorĂ«n nga ushtria amerikane pĂ«r tĂ« bombarduar nĂ« fundin e qershorit bunkerĂ«t nĂ«ntokĂ«sorĂ« ku ruhej teknologjia e prodhimit nuklear nĂ« Iran.Â
MegjithatĂ«, shikuesi skeptik do tĂ« vĂ«rrejĂ« me sy tĂ« lirĂ« se kjo video nuk duket natyrale apo autentike.Â
Ndriçimi shumë perfekt, prania e pakuptimtë e makinave të policisë aty pranë, dhe pamja jo natyrale e godinave në sfond na bën të dyshojmë.
KĂ«shtu, me anĂ« tĂ« motorrit tĂ« kĂ«rkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti videon origjinale tĂ« postuar nĂ« Facebook nga faqja e dedikuar videolojĂ«rave IronGaming.Â
Postimi i IronGaming shoqĂ«rohet me pĂ«rshkrimin âduke luajtur Microsoft Flight Simulator 2024,â njĂ« videolojĂ« qĂ« simulon fluturimin.
Video e mësipërme nuk është e vërtetë, ajo është pjesë e një videoloje që simulon fluturimin e avionëve të modeleve të ndryshme.
Avioni B-2 Spirit në videolojën Microsoft Flight Simulator 2024
Në 2 vite e gjysmë 64 shtetase të huaja janë proceduar për shfrytëzim prostitucioni. Shqipëria është kthyer në një atraksion turistik duke shtuar edhe numrin e vajzave që shfrytëzohen për shërbime seksuale.Policia deklaron se ato vinë kryesisht nga Amerika Latine, Azia, Afrika dhe Europa Lindore. Vatrat kryesore të prostitucionit janë Tirana, Durrësi, Vlora, Saranda, Elbasani dhe Shkodra. Sipas Qendrës Vatra, një pjesë e vajzave vijnë nëpërmjet agjencive të punësimit, për të punuar si kameriere, balerina,apo bariste apo edhe me vizë turistikë dhe përfundojnë viktima të trafikimit.
Nga Sebi Alla
Dy muajt e Xh.Sh, mes SarandĂ«s dhe VlorĂ«s, nuk ishin aspak pĂ«r turizĂ«m, teksa bashkĂ« me shoqen e saj nga 16 maji i kĂ«tij viti dhe deri mĂ« 18 korrik, e gjetĂ«n veten nĂ« dy dhoma tĂ« njĂ« apartamenti, ku nĂ« kohĂ« tĂ« shpeshta âbujtninâ burra tĂ« ndryshĂ«m pĂ«r tĂ« marrĂ« shĂ«rbime seksuale. NjĂ« muaj pasi u ndalua nga strukturat policore, tek Xh.Sh. (shĂ«nim, pĂ«r arsye sigurie dhe etike, inicialet janĂ« tĂ« ndryshuara), duket trauma, frika, pĂ«runjĂ«sia pĂ«r strehĂ«n dhe ushqimin qĂ« merr falas por edhe drama qĂ« e mundon. NĂ« rrĂ«fimin pĂ«r Faktoje.al, mes pasigurisĂ« dhe frikĂ«s, mĂ« shumĂ« fajĂ«son veten sesa âtutorinâ e paidentifikuar ende. âPĂ«r shkak tĂ« njĂ« zgjedhjeje tĂ« gabuar dhe besimit tĂ« gabuar te njĂ« person kalova kĂ«tĂ« situatĂ«, kĂ«to janĂ« tĂ« gjitha vendimet e mia, kĂ«shtu qĂ« duhet tĂ« mbaj pasojatâ-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, 38-vjeçarja Xh.Sh, e cila tregon me shumĂ« vĂ«shtirĂ«si se ka ofruar shĂ«rbime seksuale pĂ«r deri nĂ« pesĂ« burra nĂ« ditĂ«. 38-vjeçarja ka njĂ« djalĂ« tĂ« mitur nĂ« KinĂ«. Kjo Ă«shtĂ« dhe brenga e saj mĂ« e madhe. Prej ditĂ«s qĂ« shkeli nĂ« Rinas iu morr pashaporta nga tutori i saj i cili ende Ă«shtĂ« i pa identifikuar.
 âNatĂ«n qaj mĂ« shumĂ«. MĂ« merr malli pĂ«r djalinâ-thotĂ« ajo ndĂ«rsa shtrĂ«ngon duart vazhdimisht dhe jep pĂ«rgjigje fare tĂ« shkurtra kur pyetet pĂ«r njerĂ«zit qĂ« e shfrytĂ«zuan. FrikĂ« dhe kujdes pasi ende nuk e di fatin e saj, ndonĂ«se nga policia rasti i Ă«shtĂ« referuar pĂ«r âushtrim prostitucioniâ dhe Ă«shtĂ« njohur si âviktimĂ« trafikuâ. Â
Kjo është një copëz jete e një gruaje kineze që u gjet në Shqipëri në oazin e prostitucionit, i cili në tre vitet e fundit ka ardhur në rritje po aq shumë sa edhe turizmi në vendin tonë.
Nga 4 kontinente
NĂ« vitet e fundit pĂ«r shkak edhe tĂ« rritjes sĂ« numrit tĂ« turistĂ«ve tĂ« huaj, grupe kriminale tĂ« mirĂ«organizuara e konsiderojnĂ« ShqipĂ«rinĂ« njĂ« oaz tĂ« mundshĂ«m pĂ«r tĂ« sjellĂ« nĂ« vendin tonĂ« gra me qĂ«llimin e shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit. Sipas burimeve zyrtare tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit, Azia, Amerika Latine, Afrika, por dhe Europa Lindore janĂ« katĂ«r kontinentet; tĂ« cilat thuajse gjatĂ« gjithĂ« vitit dhe veçanĂ«risht nĂ« sezonin veror vijnĂ« me viza turstike apo leje pune; vajza tĂ« cilat janĂ« nĂ« risk tĂ« lartĂ« tĂ« shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit. âAktualisht, po identifikojmĂ« viktima nga kontinente tĂ« ndryshme (Afrika, Azia dhe Amerika Latine), qĂ« sillen nĂ« ShqipĂ«ri ose tranzitojnĂ« pĂ«rmes territorit tonĂ«. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, kemi raste ku gra shqiptare dhe tĂ« huaja luajnĂ« role organizuese nĂ« kĂ«to rrjete, jo thjesht si viktimaâ- thotĂ« pĂ«r Faktoje.al Policia e Shtetit.Â
âPo identifikojmĂ« vajza qĂ« vijnĂ« nga vende si Gana, Filipine, Kina, Brazili, Vietnami, Kolumbia, Ukraina, Bjellorusia, Azerbajxhani, Peruja etjâ-theksojnĂ« strukturat e rendit. Gjithashtu edhe pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s âVatraâ nĂ« VlorĂ«, Entela Avduli, nĂ« njĂ« reagim pĂ«r Faktoje.al tregon se rastet e trafikut tĂ« shtetaseve tĂ« huaja qĂ« shfrytĂ«zohen pĂ«r tĂ« ofruar favore seksuale ka ardhur gjithnjĂ« e nĂ« rritje.Â
Entela Avduli, përfaqësuese e qendrës Vatra në Vlorë
âNĂ« 2024 nga tĂ« gjitha qendrat janĂ« 39 raste tĂ« trajtuara ku pjesa mĂ« e madhe janĂ« vajza tĂ« trafikuara pĂ«r qĂ«llime prostitucioni, kryesisht janĂ« nga Azia dhe Amerika Latine. NdĂ«rsa pĂ«rgjatĂ« kĂ«tij viti vetĂ«m nĂ« qendrĂ«n tonĂ« kemi 22 gra qĂ« po trajtohenâ-thotĂ« Avduli
Shifrat e policisĂ« âProstitucioni me tĂ« huaj nĂ« rritjeâ
âPĂ«r vitin 2023 â janĂ« 70 raste tĂ« evidentuara(operacione tĂ« policisĂ«), me 161 autorĂ«, (2 autorĂ«, shtetas tĂ« huaj). PĂ«r vitin 2024 janĂ« 76 raste tĂ« evidentuara, me 133 autorĂ« (27 autorĂ«, shtetas tĂ« huaj) dhe pĂ«r periudhĂ«n janar â qershor 2025, janĂ« 37 raste tĂ« evidentuara, me 81 autorĂ« (25, shtetas tĂ« huaj)â-thonĂ« pĂ«r Faktoje.al burimet zyrtare tĂ« PolicisĂ« sĂ« Shtetit tĂ« pyetur mbi numrin e shtetasve tĂ« huaj tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« trafikim dhe ushtrim prostitucioni. Shifrat janĂ« pĂ«r rastet e referuara pĂ«r âshfrytĂ«zim prostitucioniâ, pĂ«rkatĂ«sisht neni 114 i Kodit Penal, ndĂ«rsa numri i personave tĂ« proceduar nĂ« gjendje tĂ« lirĂ« pĂ«r ushtrim prostitucioni Ă«shtĂ« shumĂ« herĂ« mĂ« i lartĂ«
Prostitucioni: Me leje pune balerina dhe barisite.
Identifikimi qĂ« nĂ« nisje Ă«shtĂ« mjaft i vĂ«shtirĂ« pĂ«r strukturat e PolicisĂ« sĂ« Shtetit. Vajza qĂ« mbĂ«rrijnĂ« nga vendet aziatike, Amerika Latine, Afrika dhe Europa Lindore vijnĂ« nĂ« dy forma; me viza turistike ose me viza pune. âKanĂ« ardhur nĂ«pĂ«rmjet agjencive tĂ« punĂ«simit, pĂ«r tĂ« punuar si kameriere, balerina, bariste etj, por kanĂ« ardhur edhe me viza turistike. Rastet qĂ« kemi trajtuar kanĂ« qenĂ« rrjete tĂ« mirĂ«filllta, qĂ« i organizojnĂ« nĂ« trafikun e prostitucionit. Dikush u gjente punĂ«, pastaj rekretuesi, dikush qĂ« i gjente ambientet, apo edhe klientĂ«tâ-thotĂ« njĂ« nga drejtueset e qendrĂ«s Vatra, Entela Avduli. Kjo qendĂ«r trajton specifikisht rastet e trafikut dhe ofron shĂ«rbime pasiko-sociale, por edhe strehĂ« dhe siguri pĂ«r viktimat e trafiqeve. Rastet qĂ« zbulohen nga strukturat policore referohen nĂ« tri qendrat âVatraâ nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin, por edhe nga OJQ tĂ« tjera qĂ« merren enkas me strehimin dhe integrimin e viktimave tĂ« trafikut, vendase dhe tĂ« huaja.Â
âJanĂ« disa faqe online qĂ« nga verifikimet tona rezutojnĂ« tĂ« regjistruara nga IP nĂ« UkrainĂ« tĂ« cilat funksionojnĂ« me qĂ«llim prostitucioni. Vajzat bisedojnĂ« online me klientĂ«t, shqiptarĂ« ose tĂ« huaj, tregojnĂ« moshĂ«n, foto etj dhe pasi pĂ«rcaktojnĂ« çmimin dhe dakordĂ«sohen pĂ«r shĂ«rbimet seksuale qĂ« ofrojnĂ«, lenĂ« takim nĂ« njĂ« vend tĂ« caktuar, qĂ« mund tĂ« jetĂ« njĂ« apartament i marrĂ« pa kontratĂ« qiraje, ose motelâ- thotĂ« pĂ«r Faktoje.al nĂ« kushtet e anonimatit njĂ« oficer policie i sektorit tĂ« atitrafiqeve. Ky lloj prostitucioni cilĂ«sohet edhe si mĂ« âelitarâ, pasi janĂ« vetĂ« vajzat qĂ« zgjedhin kĂ«tĂ« formĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« disi tĂ« pavarur dhe tĂ« pĂ«rfshira janĂ« kryesisht shtetase nga Europa Lindore, dhe Amerika Latine. Pagesa pĂ«r shkon nga 100-300 euro.Â
NjĂ« tjetĂ«r formĂ« mbulimi e prostitucuionit mbesin qendrat e masazheve, por edhe ato estetike. âJanĂ« tĂ« shumta qendrat e masazheve, kryesisht ato qĂ« punĂ«sojnĂ« tĂ« huaja tĂ« cilat ofrojnĂ« edhe shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«sâ-thotĂ« efektivi, ndĂ«rsa shton se kanĂ« pasur sukses nĂ« goditjen e rrjeteve nĂ« disa raste kur vetĂ« agjentĂ«t kanĂ« shkuar nĂ« kĂ«to qendra si tĂ« infiltruar dhe mĂ« pas janĂ« zbuluar gra dhe vajza qĂ« ushtronin prostitucion kundrejt pagesĂ«s.
Qendrat e masazheveâ StrehĂ« prostitucioni â
âAjo qĂ« ndodh shpesh Ă«shtĂ« se njĂ« grua mĂ« nĂ« moshĂ« qĂ« ka ushtruar ose ka shfrytĂ«zuar gra pĂ«r shĂ«rbime seksuale, menaxhojnĂ« âde factoâ kĂ«to qendra dhe gratĂ« e punĂ«suara ku u pĂ«rcakton çmimet, u krijon njĂ« lloj sigurie, por nĂ« shumĂ« raste i mbajnĂ« tĂ« izoluara duke u marrĂ« pasaportat, apo edhe kĂ«rcĂ«nuar se nĂ«se largohen ose denocojnĂ« do kenĂ« pasojaâ-thotĂ« efektivi i Antitrafikut, ndĂ«rsa shton se janĂ« kryesisht shtetase aziatike, qĂ« shĂ«rbimet sesuale kundrejt pagesĂ«s i mbulojnĂ« nĂ«pĂ«rmjet qendrave tĂ« masazheve.Â
NjĂ« tjetĂ«r formĂ« Ă«shtĂ« edhe shfrytĂ«zimi i prostitucionit nga individĂ«, tĂ« cilĂ«t ose zotĂ«rojnĂ« ose janĂ« tĂ« lidhur me njĂ« pjesĂ« tĂ« pronarĂ«ve apo administratorĂ«ve tĂ« bareve, lokaleve tĂ« natĂ«s ose hoteleve tĂ« ndryshme. âNĂ« lokale nate apo hotele tĂ« vogla kemi zbuluar raste qĂ« shtetase tĂ« ndryshme tĂ« huaja, por edhe shqiptare nĂ« dukje punojnĂ« si ballerina apo edhe kameriare dhe bariste, por kur klientĂ« tĂ« ndryshĂ«m kĂ«rkojnĂ« shĂ«rbime sekasuale u ofrohet prej tyreâ-thotĂ« agjenti, ndĂ«rsa thekson se kjo Ă«shtĂ« njĂ« formĂ« shfrytĂ«zimi mĂ« e rĂ«ndĂ«, pasi shpesh kĂ«to gra keqtrajtohen dhe u mbajnĂ« shuma tĂ« konsideruara parash nga shfrytĂ«zimi seksual.  Â
âGratĂ«â qĂ« shfrytĂ«zojnĂ« gratĂ«
Skema e rekrutimit dhe rrjeti i shfrytëzimit..
Edhe pse rastet e shfrytĂ«zimit tĂ« prostitucionit janĂ« gjithnjĂ« e nĂ« rritje, ku tĂ« implikuara janĂ« gra, numri i tĂ« dĂ«nuarve apo tĂ« paraburgosurve pĂ«r kĂ«tĂ« vepĂ«r penale Ă«shtĂ« i ulĂ«t. TĂ« dhĂ«nat zyrtare tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« Burgjeve tregojnĂ« se pesĂ« gra, njĂ« me dĂ«nim tĂ« formĂ«s sĂ« prerĂ« dhe katĂ«r tĂ« tjera nĂ« paraburgim, janĂ« tĂ« proceduara pĂ«r shfrytĂ«zim prostitucioni. MegjithatĂ« numri i grave tĂ« proceduara me masa sigurie âarrest shtĂ«pieâ âdetyrim paraqitjeâ apo âhetim nĂ« gjendje tĂ« lirĂ«â njĂ« pjesĂ« e madhe tĂ« huaja janĂ« tĂ« shumta, kjo edhe pĂ«r vetĂ« faktin se gjykata merr nĂ« konsideratĂ« faktin qĂ« janĂ« gra, duke i lĂ«nĂ« nĂ« masa tĂ« buta sigurie.Â
âKemi parĂ« raste gjithnjĂ« e mĂ« tepĂ«r ku grupe tĂ« organizuara tĂ« huaja po implikohen nĂ« shfrytĂ«zim pĂ«r prostitucion ose vepra tĂ« tjera kriminaleâ-thotĂ« pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s Vatra, Entela Avduli. âRastet kanĂ« ardhur tĂ« rekrutuara. U Ă«shtĂ« gjetur âpunaâ, dikush i pret nĂ« Rinas, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« taksist i caktuar specifikisht vetĂ«m pĂ«r kĂ«to persona, i dĂ«rgon nĂ« njĂ« hotel, ose shtĂ«pi tĂ« marra me qira dhe mĂ« pas kĂ«to gra ofrojnĂ« shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«sâ-shton Avduli.Â
Një fakt që pohohet edhe nga strukturat policore të cilat theksojnë se nuk në shumicën e rasteve të zbuluara gratë e shfrytëzuara kanë ardhur më dëshirë dhe ishin në dijeni se do të shfrytëzoheshin për qëllime prostitucioni, por me kalimin e kohës ata vihen nën trysni nga këto rrjete kriminale që u mbajnë pasaportat, apo edhe i kërcënojnë me të afërm që kanë lënë në vendlindjen e tyre.
Një sy i mbyllur për turizmin?
Ndërsa rastet e grave të huaja që ofrojnë shërbime seksuale në Shqipëri është në rritje, strukturat e rendit janë disi të papërgatitura dhe kjo për faktin se ku lloj prostitucioni nuk ka elementët e dhunës klasike nga grupe që shfrytëzojnë kundër dëshirës së tyre gra. Mjaft prej tyre përzgjedhin Shqipërinë për ushtrim prostitucioni kundrejt pagesës nisur edhe nga numri i lartë i turistëve të huaj në vend.
 âĂshtĂ« gati si âkĂ«rkesĂ«-ofertĂ«â pĂ«r shĂ«rbimet seksuale kundrejt pagesĂ«s dhe jo rastĂ«sisht pĂ«rgjatĂ« sezonit turistik gratĂ« qĂ« ofrojnĂ« shĂ«rbime seksuale kundrejt pagesĂ«s zhvendosen nĂ« zonat bregdetareâ-pohon njĂ« burim policor pĂ«r Faktoje.al. TĂ« njĂ«jtĂ«n qĂ«ndrim mbajti edhe Avduli duke iu referuar rasteve tĂ« trajtuara nga qendra Vatra. Zonat mĂ« problematike janĂ« Tirana, DurrĂ«si, Vlora, Saranda, Elbasani dhe Shkodra. âPolicia e Shtetit ka hartuar dhe Ă«shtĂ« duke zbatuar njĂ« plan tĂ« detajuar masash pĂ«r sezonin turistik veror 2025, me fokus tĂ« veçantĂ« nĂ« zonat turistike, pĂ«r tĂ« garantuar rendin, sigurinĂ« publike dhe pĂ«r tĂ« parandaluar veprimtaritĂ« kriminale, pĂ«rfshirĂ« edhe trafikimin pĂ«r qĂ«llime prostitucioniâ-thotĂ« zyrtarisht policia.Â
Viktimat e trafikimit:Të ikim sa më parë!
Vajzat e trafikuara dhe tĂ« proceduara pĂ«r ushtrim prostitucioni dĂ«rgohen nĂ« qendrat e trajtimit dhe nĂ«n monitorimin e vazhdueshĂ«m tĂ« policisĂ« dhe ZyrĂ«s sĂ« Emigracionit dhe Azilit. âPjesa mĂ« e madhe riardhesohen me vulllnetin e tyre. NdĂ«rsa njĂ« pjesĂ« tjetĂ«r qĂ«ndrojnĂ« kĂ«tu dhe i kemi gjetur punĂ« tĂ« sigurt pasi marrin njĂ« leje tĂ« posaçme qĂ«ndrimi nga zyrat e Emigracionit dhe Azilitâ-thotĂ« pĂ«rfaqĂ«suesja e QendrĂ«s Vatra, Entela Avduli, ndĂ«rsa shton se zakonisht nĂ« qendra qĂ«ndrojnĂ« deri nĂ« tre muaj, por ka edhe njĂ« vĂ«shtirĂ«si tjetĂ«r tĂ« madhe nĂ« lidhje me pjesĂ«n e dokumenteve. Shuma nga gratĂ« e kapura dhe proceduara pĂ«r âushtrim prostitucioniâ nuk kanĂ« pasaportĂ« pasi tutorĂ«t e tyre ua kanĂ« marrĂ« qĂ« nĂ« momentin e parĂ« qĂ« kanĂ« shkelur nĂ« tokĂ«n shqiptare. âPĂ«r viktimat e trafikimit nĂ« pĂ«rgjigjĂ«si, si pĂ«r tĂ« huaja ashtu edhe shqiptare ajo qĂ« ne identifikojmĂ« Ă«shtĂ« maja e aizbergut, sepse trafikimi Ă«shtĂ« proces dhe fenomen me rrjete dhe mĂ«nyra tĂ« tilla qĂ« duan kohĂ« qĂ« tĂ« identifikohen dhe shkatĂ«rrohenâ-thekson Avduli. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« edhe Xh.Sh e cila nĂ« rrĂ«fimin e saj pohon se pasaportĂ«n ia mori âdikush qĂ« se njihjaâ, por qĂ« i kishte thĂ«nĂ« se e priste njĂ« jetĂ« mĂ« e mirĂ«, pak pasi tĂ« mbĂ«rrinte nĂ« ShqipĂ«ri. âErdha sepse dikush mĂ« tha se do tĂ« mĂ« ndihmonte tĂ« merrja njĂ« vizĂ« pĂ«r nĂ« Itali, ku Ă«shtĂ« e lehtĂ« tĂ« shkosh nga kĂ«tuâ-thotĂ« Xh.Sh, por ajo qĂ« gjeti ishte dy muaj skllavĂ«ri dhe njĂ« dramĂ« qĂ« vijon, pa identitet dhe me brengĂ«n pĂ«r djalin e lĂ«nĂ« nĂ« KinĂ« pĂ«r tĂ« cilĂ«n thotĂ« se kujdeset njĂ« i moshuar. âNdoshta nuk do tâi tregoj fĂ«mijĂ«s tim, sepse nuk dua qĂ« fĂ«mija im tĂ« turpĂ«rohet pĂ«r muaâŠâ-mbyll rrĂ«fimin Xh.Sh, njĂ« nga qindra gra tĂ« huaja qĂ« ShqipĂ«rinĂ« e shohin si oaz ku mund tĂ« fitohet nĂ«se ofron shĂ«rbime seksuale.
Publicisti Alfred Cako ka ndarĂ« nĂ« rrjetet e tij sociale pretendimin se âsâna tregojnĂ« qĂ« toka Ă«shtĂ« e sheshtĂ« [âŠ] sepse nuk duan qĂ« ne tĂ« shkojmĂ« nĂ« kontinentet e tjera pĂ«rtej AntarktidĂ«s.â Ky pretendim shoqĂ«rohet me njĂ« hartĂ« tĂ« TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« nĂ« fjalĂ«, ku duket njĂ« mur akulli i etiketuar âAntarktidaâ qĂ« ndan kontinentet e njohur nga njĂ« sĂ«rĂ« masash tokĂ«sore qĂ« mbajnĂ« emra kontinentesh legjendare, mitike dhe fantastike.
Pretendime të tilla të jashtëzakonshme duhet, detyrimisht, të shoqërohen me prova të jashtëzakonshme. Megjithatë, si zakonisht, konspiracionistët nuk ofrojnë asnjë provë, aq më pak të jashtëzakonshme.
Harta që shoqëron postimin është marrë nga një libër i autorit Claudio Nocelli.
âMuri i akullitâ, ose ideja se Antarktida nuk Ă«shtĂ« njĂ« kontinent nĂ« fund tĂ« globit, por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« mur qĂ« rrethon TokĂ«n, Ă«shtĂ« njĂ« koncept i konspiracionistĂ«ve tĂ« TokĂ«s sĂ« SheshtĂ«, qĂ« besojnĂ« se Toka nuk Ă«shtĂ« njĂ« planet i rrumbullakĂ«t, por njĂ« rrafsh i sheshtĂ«.
Pretendimet rreth çka shtrihet jashtë murit të akullit variojnë. Disa thonë se vazhdon pafundësisht, ndërsa një teori tjetër është se ka kontinente të fshehura përtej murit.
Në vitin 2019, Konferenca Ndërkombëtare e Tokës së Sheshtë thuhet se u përpoq të organizonte një lundrimnë Antarktidë për të provuar teorinë e tyre. Lundrimi, megjithatë, nuk ndodhi.
Antarktida ndodhet nĂ« jug tĂ« planetit tonĂ«, dhe rrethohet nga Oqeani Jugor.Â
Platformat e akullit ekzistojnë në Antarktidë, dhe kërkimet tregojnë se ato luajnë një rol kyç në ruajtjen e temperaturave të oqeanit, gjë që stabilizon klimën.
Megjithatë, këto nuk janë mure që rrethojnë skajin e një Toke të sheshtë.
Sipas QendrĂ«s KombĂ«tare tĂ« tĂ« DhĂ«nave tĂ« DĂ«borĂ«s dhe Akullit nĂ« SHBA, platformat e akullit janĂ« âpllaka tĂ« pĂ«rhershme lundruese akulli qĂ« lidhen me tokĂ«nâ me platformat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« akullit âtĂ« mĂ«dha sa Teksasi apo Francaâ tĂ« vendosura nĂ« AntarktidĂ«.
Gjeologia akullnajore Bethan Davies tha për USAToday se nuk do të ishte e mundur që muri i pretenduar i akullit të ekzistonte pa një masë tokësore të lidhur me të.
Antarktida âĂ«shtĂ« e rrethuar nga platformat lundruese tĂ« akullit, tĂ« cilat mĂ« parĂ« janĂ« ngatĂ«rruar nga teoricienĂ«t e TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« me mure akulliâ, tha ajo. âPlatformat e akullit duhet tĂ« ngjiten nĂ« kontinent⊠NjĂ« mur rrethor akulli do tĂ« ishte i paqĂ«ndrueshĂ«m dhe pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« rrjedhĂ«s sĂ« akullnajĂ«s, akulli i akullnajave do tĂ« hollohej me shpejtĂ«si dhe do tĂ« shpĂ«rbĂ«hej.â
Studiuesit vunë në dukje se, nëse Toka do të ishte e sheshtë, gjëra si graviteti, dielli dhe fushat magnetike nuk do të silleshin siç sillen aktualisht.
James Davis, një gjeofizikant në Columbia, thotë se shërbime të tilla si GPS nuk do të ishin të mundshme në një tokë të sheshtë, sepse satelitët nuk do të ishin në gjendje të rrotulloheshin rreth planetit.
NĂ« fakt, nĂ« vitin 2019, fizikantĂ«t u sfiduan nĂ« American Journal of Physics pĂ«r tĂ« zhvilluar njĂ« âpĂ«rgjigje tĂ« thjeshtĂ«, tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«â pĂ«r tĂ« hedhur poshtĂ« âprovatâ e njĂ« Toke tĂ« sheshtĂ«.
Fizikanti në pension Bruce Sherwood përdori një simulim 3D të një Toke të sheshtë për të treguar se si gjërat do të dukeshin me sy të lirë nëse do të jetonim atje në vend të një Toke sferike.
Ai zbuloi se njĂ« nga mospĂ«rputhjet kryesore midis njĂ« Toke tĂ« sheshtĂ« dhe njĂ« âTokĂ« tĂ« rrumbullakĂ«tâ do tĂ« ishte ndryshimi i madhĂ«sisĂ« sĂ« diellit dhe yjeve tĂ« tjerĂ«, si dhe rritja e dukshmĂ«risĂ« sĂ« yjĂ«sive qĂ« tani shfaqen vetĂ«m nĂ« hemisferat jugore ose veriore.
Këto efekte nuk vërrehen sepse Toka nuk është e sheshtë: ajo është një sferoid.
Pretendimi: Kjo foto tregon ushtarë amerikanë duke iu ulur në gjunjë presidentit rus Vladimir Putin gjatë pritjes së tij në Alaska
Verdikti: Mungon konteksti
ââââââââââââââ-
NjĂ« imazh nga samiti mes presidentit amerikan Donald Trump dhe homologut tĂ« tij rus Vladimir Putin po shpĂ«rndahet nga media me tituj qĂ« pretendojnĂ« se ai tregon âushtarĂ«t amerikanĂ« [qĂ«] iu ulĂ«n nĂ« gjunjĂ« Putin gjatĂ« pritjes.â
Megjithatë, siç vërrehet në foto, dhe siç shpjegohet edhe në brendinë e artikullit të mësipërm, ushtarët amerikanë janë ulur në gjunjë për të shtruar tapetin e kuq pranë shkallëve të avionit të Putin, dhe nuk po i gjunjëzohen presidentit rus, i cili nuk është i pranishëm në foto.
NjĂ« video e plotĂ« e ngjarjes i tregon ushtarĂ«t duke shtruar tapetin e kuq duke e rrotulluar, pĂ«rpara se tĂ« gjunjĂ«zohen pĂ«r ta fiksuar pĂ«rfundimisht. Presidenti Putin shfaqet disa minuta mĂ« pas dhe zbret shkallĂ«t e avionit pĂ«r tĂ« shtrĂ«nguar duart me presidentin Trump.Â
CeremonitĂ« e vijĂ«s sĂ« fluturimit janĂ« pjesĂ« e çdo vizite shtetĂ«rore nĂ« ShBA, pĂ«rveç nĂ«se Ă«shtĂ« njĂ« vizitĂ« private. NjĂ« kryetar shteti ose qeverie qĂ« viziton zakonisht do tĂ« mbĂ«rrijĂ« me anĂ« tĂ« njĂ« avioni. Kur avioni i vizitorit tĂ« ketĂ« pĂ«rfunduar lĂ«vizjen, njĂ« ekip tokĂ«sor zhvendos shkallĂ«t ajrore nĂ« pozicionin e tyre te dera e avionit dhe shtron njĂ« qilim tĂ« kuq. NĂ« takimin e fundit Trump-Putin, pĂ«rdorimi i ushtarĂ«ve pĂ«r shtrimin e qilimit tĂ« kuq ishte i justifikuar nga fakti qĂ« bisedimet u zhvilluan nĂ« brendĂ«si tĂ« BazĂ«s sĂ« PĂ«rbashkĂ«t tĂ« Forcave Ajrore dhe UshtrisĂ« sĂ« SHBA-sĂ« âElmendorf-Richardsonâ, e vendosur nĂ« juglindje tĂ« AlaskĂ«s, pak nĂ« veri tĂ« qytetit Anchorage.
Ekipi i Donald Trump është kritikuar për urdhërimin e ushtarëve amerikanë që të shtronin tapetin e kuq për presidentin rus Vladimir Putin.
NjĂ« video qĂ« po qarkullon nĂ« rrjetet sociale shqipfolĂ«se pretendohet se tregon vajzĂ«n e deputetit socialist shqiptar Niko Peleshi.Â
Video shoqërohet edhe me një intervistë të Peleshit ku ai flet për situatën e zjarreve dhe argumenton mungesën e avionëve apo helikopterëve zjarrfikës në dispozicion të vendit tonë, një debat i nxehtë i javëve të fundit.
Megjithatë, me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti videon origjinale, të botuar më 4 gusht 2025 në Instagram nga modelja e përmbatjeve për të rritur Skylar Mae.
Aleksia Peleshi, vajza e Niko Peleshit, gjithashtu, e ka mohuar se video tregon atĂ«.Â
Njënumërmediashshqipfolëseraportuan në gusht 2025 se në Japoni, një kompani trenash kishte kërkuar falje dhe kishte rimbursuar biletat e pasagjerëve pasi treni ishte vonuar 35 sekonda.
Sipas artikujve, ânjĂ« drejtues treni Shinkansen kĂ«rkoi falje publike nga pasagjerĂ«t pasi treni i tij mbĂ«rriti 35 sekonda me vonesĂ« nĂ« stacionin e destinacionit. Si pjesĂ« e kulturĂ«s japoneze tĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« dhe respektit ndaj udhĂ«tarĂ«ve, kompania vendosi tĂ« rimbursojĂ« plotĂ«sisht tĂ« gjithĂ« pasagjerĂ«t, pavarĂ«sisht se vonesa ishte mĂ« pak se njĂ« minutĂ«.â
Megjithatë, ato nuk citojnë ndonjë burim apo referencë për këtë lajm.
Në Japoni, ka raste të dokumentuara të kompanive të trenave që kërkojnë falje edhe për nisje të parakohshme 20-30 sekonda. Një shembull është Tsukuba Express, e cila në 2017 kërkoi falje zyrtare sepse një tren u nis 20 sekonda më herët.
Megjithatë, rimbursimet nuk përmenden kurrë. Për më tepër, sipas rregullave zyrtare të JR (Hekurudhat e Japonisë) në lidhje me Shinkansen, një rimbursim i plotë është i disponueshëm vetëm në rast të një vonese prej të paktën dy orësh. Ky rimbursim varet gjithashtu nga lloji i biletës. Vetëm biletat e blera me tarifën ekspres, jo me tarifën standarde, janë të rimbursueshme.
Shënim: Data 20 gusht 2025 GazetaSinjali e ka korrigjuar lajmin, pas verfikimit të të Faktoje. Lajmit të raportuar i është ndryshuar vlerësimi fillestar në Facebook.
NjĂ« imazh qĂ« po qarkullon nĂ« hapĂ«sirat konspiracioniste pretendon se pasqyrimi i diellit mbi sipĂ«rfaqen e detit provon se Toka Ă«shtĂ« e sheshtĂ«.Â
Shkëlqimi i diellitështë një dritë e ndritshme dhe vezulluese që formohet kur rrezet e diellit reflektohen nga valët e ujit. Një valëzim nga një sipërfaqe e lëmuar lokalisht, siç është uji me valë, do ta reflektojë diellin në kënde të ndryshme në çdo pikë të sipërfaqes së valëve. Si rezultat, një shikues në pozicionin e duhur do të shohë shumë imazhe të vogla të diellit, të formuara nga pjesë të valëve të orientuara saktë për të reflektuar dritën e diellit tek shikuesi.
Si formohet shkëlqimi i diellit
Imazhi pĂ«rdor formĂ«n e gjatĂ« tĂ« reflektimit tĂ« diellit nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe uji pĂ«r tĂ« âvĂ«rtetuarâ se Toka Ă«shtĂ« e sheshtĂ«. NĂ« realitet, forma e reflektimit Ă«shtĂ« rezultat i sipĂ«rfaqes sĂ« valĂ«zuar tĂ« ujit. Kjo mund tĂ« ndodhĂ« lehtĂ«sisht nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe tĂ« lakuar dhe nuk vĂ«rteton njĂ« formĂ« specifike tĂ« TokĂ«s.
KonspiracionistĂ«t e TokĂ«s sĂ« SheshtĂ« krijojnĂ« njĂ« âsimulimâ pĂ«r tĂ« treguar se njĂ« sipĂ«rfaqe e lakuar nuk formon formĂ«n e reflektimit tĂ« ngjashme me atĂ« qĂ« vĂ«zhgojmĂ« gjatĂ« perĂ«ndimit tĂ« diellit dhe dalin nĂ« pĂ«rfundimin e gabuar se Toka nuk Ă«shtĂ« njĂ« sferĂ«.
Gabimi i tyre është vendosja e vëzhguesit shumë larg sipërfaqes, duke e bërë lakimin shumë të madh për të përfaqësuar Tokën sferike dhe duke përdorur një sipërfaqe të niveluar dhe të lëmuar. Simulimi i tyre do të ishte më i përshtatshëm për të përshkruar se si drita e diellit, reflektimi i Diellit në sipërfaqen e lëmuar të oqeanit, duket nga hapësira. Për shembull, fotografitë e Tokës të marra nga sateliti Himawari-8 duken të ngjashme me karakteristikën e reflektimit në simulimin e tyre.
Reflektimi i ujit të valëzuar mund të simulohet lehtësisht duke përdorur një fletë alumini të rrudhosur. Duke e vendosur atë mbi një sipërfaqe të lakuar, mund ta shohim atë duke prodhuar të njëjtin rezultat.
Pretendimi: ShqipĂ«risĂ« pritet tâi ndodhĂ« njĂ« e keqe pĂ«r tĂ« cilĂ«n Serbia dhe presidenti i saj Vuçiç janĂ« shumĂ« tĂ« lumtur
Verdikti: Mungon konteksti
âââââââââââââââ-
NĂ« rrjetet shqipfolĂ«se po qarkullon njĂ« titull alarmues, por i paqartĂ« nĂ« detaje: âVuçiç fĂ«rkon duart! Ish Ministri jep lajmin e keq! Ja e keqja qĂ« pritet ti ndodhĂ« ShqipĂ«risĂ«! Pse Serbia Ă«shtĂ« kaq e lumturâ
Në brendinë e artikullit që mban këtë titull, megjithatë, nuk gjejmë ndonjë lajm që meriton këtë alarm.
Teksti i referohet një interviste të ish-ministrit të Jashtëm shqiptar, Edmond Panariti, të botuar që në qershor të këtij viti.
Panariti citohet tĂ« ketĂ« thĂ«nĂ« se shqiptarĂ«t duhet tĂ« bĂ«jĂ« shumĂ« kujdes teksa ndodhin konflikte madhore, pasi historitĂ« e sĂ« shkuarĂ«s rrezikojnĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«riten. âDuhet tĂ« bĂ«jmĂ« shumĂ« kujdes, sepse nĂ« rast se çështjet shqiptare kalojnĂ« nĂ« nivelet e mĂ«dha, nĂ« tavat e mĂ«dha tĂ« bisedimeve, nuk kemi dalĂ« ndonjĂ«herĂ« fitimtarĂ«â, tha Panariti.
Si rrjedhojë e këtij fenomeni, tha ai, Serbia dhe presidenti serb Vuçiç kanë refuzuar dialogun me Kosovën, me qëllim zgjidhjen në nivele më të larta, ku çështjet kombëtare shqiptare, sipas Panaritit, janë në disavantazh.
Askund nĂ« artikull nuk raportohet ndonjĂ« âe keqe e madheâ qĂ« pritet tâi ndodhĂ« ShqipĂ«risĂ«.
Trajtimi i temĂ«s sĂ« luftĂ«s nĂ« KosovĂ« preferohet nga mediat shqiptare pĂ«r shkak tĂ« interesit tĂ« gjerĂ« dhe patriotizmit qĂ« ngjall tek lexuesit. FatkeqĂ«sisht gjatĂ« viteve tĂ« fundit, kryesisht mediat online kanĂ« pĂ«rdorur kĂ«tĂ« interes pĂ«r âmbledhje klikimeshâ, duke u kthyer nĂ« burim keqinformimi dhe shqetĂ«simi emocional tek lexuesit.
Opinione të ndryshme mbi skenaret duhen pasqyruar si të tilla nga mediat dhe jo si fakte të kryera me tituj bombastik që në kërkim të klikimeve rrezikojnë përhapjen e informacioneve të pavërteta dhe krijimin e panikut.
NjĂ« artikull i portalit lajmetroc.al pretendon se kryeministri britanik Ă«shtĂ« nxjerrĂ« jashtĂ« nga pronari i njĂ« lokali, i cili âka deklaruar shkurt se veproi âpĂ«r arsye personaleââ. Artikulli i botuar nĂ« 13 gusht 2025 shoqĂ«rohet me njĂ« video tĂ« ngjarjes.
Me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se video e mësipërme nuk është regjistruar së fundmi, por është në rrjet nga prilli 2021, përpara se Starmer të zgjidhej kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar, pozicion që e ka mbajtur nga korriku i vitit 2024.
Sipas BBC, Starmer, nĂ« atĂ« kohĂ« udhĂ«heqĂ«si i opozitĂ«s, u dĂ«bua nga lokali The Raven nĂ« Bath nga bashkĂ«pronari i tij, i cili âishte i pakĂ«naqur me reagimin e laburistĂ«ve ndaj karantinĂ«s sĂ« vendosur nga qeveriaâ gjatĂ« pandemisĂ«. Ai tha se ekonomia ishte sakrifikuar âsepse tĂ« moshuarit po vdesin.â
Starmer po vizitonte qytetin e Bath si pjesĂ« e fushatĂ«s pĂ«r zgjedhjet e majit 2021. Vizita e tij nĂ« barin The Raven ishte planifikuar me njĂ« nga bashkĂ«pronarĂ«t, i cili i kĂ«rkoi falje laburistĂ«ve. Llogaria e lokalit nĂ« Twitter postoi se nuk kishte âqĂ«llim tĂ« devijonte vizitĂ«n e Keir Starmer nĂ« Bathâ dhe se pikĂ«pamjet e personit nĂ« video janĂ« âtĂ« tijat.â
Prandaj, pretendimi se kryeministri aktual britanik u nxor jashtë një pub është i pasaktë. Video është e vjetër dhe tregon një incident të vitit 2021 që përfshin Keir Starmer, i cili nuk ishte kryeministër në atë kohë.
NĂ« gusht tĂ« vitit 2019, njĂ« foto e shpĂ«rndarĂ« nga faqja satirike âBrryli Broadwayâ ndezi debat nĂ« rrjetet sociale. NĂ« tĂ« shfaqej kryeministri Edi Rama, i ulur nĂ« njĂ« restorant buzĂ« Lungomares sĂ« VlorĂ«s, me njĂ« cigare tĂ« ndezur nĂ« dorĂ«.
Kryeministri po shkelte ligjin antiduhan, që nisi të zbatohej me bujë verën e 2014-s dhe ish ashpërsuar sërish pesë vite më vonë.
Rama mohoi shkeljen duke argumentuar se ndodhej nĂ« ambientet e jashtme tĂ« lokalit. Por detajet nĂ« foto e âdogjĂ«nâ. Komentuesit vunĂ« re se shishet e verĂ«s, qĂ« shiheshin nĂ« sfond, mbaheshin nĂ« rafte, gjĂ« qĂ« ndodh vetĂ«m nĂ« ambiente tĂ« mbyllura, aq mĂ« tepĂ«r nĂ« kulmin e vapĂ«s pĂ«rvĂ«luese tĂ« gushtit.
âNĂ« sa restorante mbahet vera jashtĂ«, kur temperatura arrin 40 gradĂ«? NĂ« asnjĂ«,â shkruante njĂ« qytetar.
Ky nuk ishte një rast i izoluar. Në pesë vite jetë, ligji i ri antiduhan po jepte shenjat e para të dështimit. Një ndër ligjet më të rëndësishme për shëndetin publik, u kthye vit pas viti në një akt formal, i shpërfillur nga të gjithë.
Nga zbatimi i rreptë tek indiferenca shtetërore
Kur ligji i ri kundër duhanpirjes hyri në fuqi në gusht të vitit 2014, pati një efekt të menjëhershëm. Lokalet boshatisën tavolinat nga tavullat e duhanit, pronarët vendosën shenja ndaluese, ndërsa qytetarët u mësuan me idenë se ambientet e mbyllura duhej të ishin pa tym. Kontrolli ishte i forte asokohe. Inspektorati Shtetëror Shëndetësor (ISSH) gjobiste shkelësit.
Por shifrat zyrtare tregojnĂ« se ky zell nuk zgjati shumĂ«. Nga tĂ« dhĂ«nat e siguruara nga âFaktojeâ, ISSH ka kryer 94,355 inspektime kombĂ«tare nĂ« periudhĂ«n 2015-2025. NĂ« vitin 2015 u zhvilluan 22,125 inspektime, por nĂ« vitin 2025, deri nĂ« muajin maj, vetĂ«m 2,319. Pra, njĂ« rĂ«nie dramatike prej rreth 90% brenda njĂ« dekade. Edhe krahasuar me vitin 2024, rĂ«nia e inspektimeve Ă«shtĂ« e ndjeshme, duke shĂ«nuar 74% krahasuar me kulmin e vitit 2015.
Tirana, kryeqyteti me numrin më të madh të lokaleve, ndjek të njëjtën tendencë. Në vitin 2015 u kryen 4,985 inspektime, ndërsa në pesë muajt e parë të 2025 vetëm 693, reduktim prej 86%. Ligji që nisi të ushtrohej me rreptësi u braktis gradualisht, duke u bërë thuajse inekzistent veçanërisht gjatë pesë viteve të fundit.
Veç inspektimeve, edhe situata me gjobat është po aq shqetësuese pasi reflekton mungesën e ekzekutimit efektiv të ligjit. Në dhjetë vite janë vendosur gjithsej 2,073 gjoba. Kulmi i tyre ishte viti 2019, kur, pas zgjerimit të hapësirave të ndalimit, u dhanë 466 gjoba, më shumë se dyfishin e viteve para dhe pas tij. Por ky ishte një moment i shkurtër. Pas 2019-s, edhe numri i gjobave ka rënë ndjeshëm. Vetëm 12 gjoba në vitin 2021 dhe po aq në pesë muajt e parë të 2025.
Edhe më shqetësues është fakti se gjobat, edhe kur vendosen, nuk ekzekutohen. Nga mbi 2 mijë të tilla të vendosura dekadën e fundit, janë arkëtuar vetëm 262, pra 12.6%. Vlera e mbledhur është 786 milion lekë, ndërsa pjesa tjetër është peng i zvarritjeve përmbarimore.
Ekspertët: Shëndeti publik në rrezik
Eksperti Roland Shuperka, njĂ« nga hartuesit e ligjit antiduhan, e pĂ«rmbledh me pak fjalĂ« problemin: âNĂ« shumĂ« ambiente publike, sidomos nĂ« bare dhe kafene, ligji nuk zbatohet nĂ« praktikĂ«.â
Shuperka rendit disa arsye: mungesë vullneti politik, mungesë monitorimi real, trajtim të pabarabartë të subjekteve dhe, paradoksalisht, gjoba shumë të larta që kanë krijuar hapësirë për abuzim nga vetë inspektorët.
Por ndoshta më e rëndësishmja është mungesa e një fushate të qëndrueshme ndërgjegjësimi. Në fillim, mesazhet kundër duhanit u shfaqën në çdo lokal, shkollë apo media. Sot, këto mesazhe janë zhdukur, duke lënë terren të lirë për një normalizim të duhanpirjes në ambiente të mbyllura.
âLigji ka qenĂ« njĂ« gur themeli pĂ«r shĂ«ndetin publik nĂ« ShqipĂ«ri, por duhet njĂ« angazhim i fortĂ« pĂ«r zbatim dhe kontrollâ, pĂ«rfundon Roland Shuperka, ekspert pĂ«r kontrollin e duhanit nĂ« ShqipĂ«ri.
Pasojat janë të matshme. Shqipëria ka një nga nivelet më të larta të duhanpirjes në rajon: rreth 38% e popullsisë. Duhanpirja është shkaku kryesor i 7 tumoreve, mes tyre kanceri i mushkërive (90%), i laringut (90%), i faringut dhe ezofagut (80%), i zgavrës së gojës dhe buzës, si dhe i fshikëzës urinare (70%).
Mjekët paralajmërojnë se rritja e numrit të duhanpirësve të rinj do të sjellë pasoja katastrofike. Deri në vitin 2030 pritet që numri i tumoreve në vend të rritet me 60% krahasuar me vitin 2020, kryesisht për shkak të konsumit të duhanit. Në vend të ndërgjegjësimit dhe parandalimit, të rinjtë ekspozohen ndaj një kulture ku cigaret shihen si pjesë normale e jetës shoqërore.
Historia e ligjit antiduhan në Shqipëri është historia e një nisme që nisi me zell dhe përfundoi me dështim. Në vitin 2014, ishte një shembull se si shteti mund të vendoste rregulla të forta për mbrojtjen e shëndetit publik. Por dhjetë vite më pas, është shembull se si mungesa e vullnetit politik, korrupsioni i vogël i përditshëm dhe indiferenca shoqërore mund ta zhbëjnë çdo nismë.
Ky artikull u realizua me mbĂ«shtetjen e Fondacionit âFriedrich Ebertâ nĂ« TiranĂ«.
NjĂ« video qĂ« ka marrĂ« mbi 1700 pĂ«lqime nĂ« Instagram duket se tregon astronautin Neil Armstrong, njĂ« nga astronautĂ«t qĂ« zbarkoi pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« HĂ«nĂ« nĂ« vitin 1969, duke refuzuar tĂ« betohet mbi BibĂ«l se ka ecur nĂ« HĂ«nĂ«. âPĂ«rse Neil Armstrong e shmangu kĂ«tĂ« pyetje?â shkruhet nĂ« mbishkrimin e videos, duke pretenduar kĂ«shtu se ky refuzim provon se ulja e Armstrong nĂ« HĂ«nĂ« ishte e pavĂ«rtetĂ«.
Video, e xhiruar nĂ« 2010, tregon astronautin Neil Armstrong qĂ« pĂ«rballet me njĂ« burrĂ« tĂ« quajtur Bart Sibrel, i cili pretendon se Ă«shtĂ« nga âABC Digital.â Sibrel i afrohet Armstrong dhe i kĂ«rkon tĂ« vĂ«rĂ« dorĂ«n mbi BibĂ«l dhe tĂ« betohet se ka ecur nĂ« HĂ«nĂ«. Armstrong thotĂ« nĂ« video: âZoti Sibrel, duke ju njohur, kjo ndoshta Ă«shtĂ« njĂ« BibĂ«l e rreme.â NĂ« klip, Sibrel vazhdon tĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ« dhe madje i ofron 5 mijĂ« dollarĂ«. Armstrong mĂ« pas thotĂ«: âZoti Sibrel e ka bĂ«rĂ« veten budalla para botĂ«s⊠Z. Sibrel, ju nuk meritoni pĂ«rgjigje.â
Sibrel, njĂ« konspiracionist dhe producent filmash, Ă«shtĂ« i njohur pĂ«r pretendimin se ulja nĂ« HĂ«nĂ« ishte e rreme dhe pĂ«r ndjekjen e astronautĂ«ve tĂ« misioneve Apollo me njĂ« BibĂ«l pĂ«r tâu betuar se ata ecĂ«n nĂ« HĂ«nĂ«.
Sibrel u godit me grusht në fytyrë nga astronauti Buzz Aldrin, njeriu i dytë në Hënë, pasi u përball me astronautin në vitin 2002. Autoritetet nuk e akuzuan Aldrin, duke thënë se ai u provokua nga Sibrel, raportoi LA Times në atë kohë.
Nuk ka prova qĂ« ulja nĂ« HĂ«nĂ« ishte e falsifikuar ose qĂ« astronautĂ«t nuk ecĂ«n nĂ« HĂ«nĂ«.Â
Megjithatë, ekzistojnë prova të panumërta shkencore që tregojnë se uljet Apollo në Hënë nuk ishin të inskenuara, të ofruara nga NASA dhe palë të tjera. NASA ofron fotografi, orë të tëra pamjesh video, transkripte dhe regjistrime audio të misioneve të ndryshme Apollo, që përfshinin mijëra personel. Astronautët sollën mostra të shkëmbinjve dhe dheut hënor gjatë misioneve të tyre, të cilat janë ende duke u studiuar. Orbita e Zbulimit Hënor të NASA kapi vendet e uljes së Apollo 11 dhe misioneve të tjera në vitin 2009.
Bazalt (majtas) dhe breccia (djathtas) të marrë nga sipërfaqja e Hënës gjatë misionit Apollo 11
Anije kozmike hënore orbitale të vendeve të tjera kapën vendet e uljes, përfshirë Selene japoneze, e cila fotografoi një aureolë të lënë në sipërfaqen e hënës nga misioni Apollo 15 në vitin 1971. Përveç kësaj, astronautët Buzz Aldrin dhe Armstrong lanë një reflektor lazer hënor në sipërfaqe, për të ndihmuar në matjen e saktë të distancës hënore nga toka, e cila është ende në përdorim sot.
Një video që po qarkullon në rrjete sociale, përfshi ato shqipfolëse, pretendohet se tregon Gardën Kombëtare amerikane të mobilizuar në Washington DC në gusht 2025.
Trupat e Gardës Kombëtare të ShBA kanë nisur të shfaqen në rrugët e Washington DC së fundmi, një ditë pasi presidenti Donald Trump vendosi trupat në qytet dhe mori kontrollin e forcës policore, duke argumentuar se krimi i dhunshëm ishte jashtë kontrollit.
Megjithatë, të dhënat nga policia e Washington tregojnë rënie të ndjeshme të krimeve të dhunshme midis viteve 2023 dhe 2024, megjithëse kjo vinte pas një rritjeje pas pandemisë.
Zyrtarët thonë se pritet të vendosen 800 trupa të Gardës Kombëtare, si dhe 500 agjentë federalë të zbatimit të ligjit.
Megjithatë, video që po qarkullon në rrjete sociale nuk tregon këtë mobilizim.
Me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se video është postuar në TikTok që më 14 qershor 2025.
Sipas përshkrimit që shoqëron videon, ajo tregon pamje nga Washington DC gjatë provave të një parade ushtarake që u mbajt më 14 qershor 2025 me rastin e 250 vjetorit të pavarësisë së ShBA.
Pretendimi: Baba Vanga parashikoi se alienët do të vizitojnë Tokën në 2025
Verdikti: E paprovuar
ââââââââââââââââ-
Zbulimi i njĂ« komete ndĂ«ryjore nĂ« fund tĂ« korrikut 2025 ka ringjallur teori aliene dhe njĂ« artikull i portalit tĂ« quajtur, ironikisht, realiteti.net ka kombinuar kĂ«to teori me âparashikuesenâ bullgare Baba Vanga, e cila pretendohet se ka parashikuar vizitorĂ« alienĂ« nĂ« TokĂ« pĂ«r vitin 2025.
Baba Vanga, njĂ« grua e verbĂ«r dhe gjysĂ«m analfabete nga Bullgaria, vdiq nĂ« 1996 pa i shkruar parashikimet e saj. Kjo ia lehtĂ«son punĂ«n atyre qĂ« duan tâi atribuojnĂ« asaj lloj-lloj parashikimesh. Duke qenĂ« se nuk ka prova me shkrim pĂ«r parashikimet e saj, zonja Vanga mund tĂ« detyrohet tĂ« thotĂ« çfarĂ« tĂ« dojĂ« çdokush.
Gazeta bullgare 24 Chasa botoi nĂ« 2010 njĂ« artikull qĂ« pĂ«rgĂ«njeshtron njĂ« sĂ«rĂ« parashikimesh qĂ« i atribuohen gabimisht Baba VangĂ«s. TĂ« afĂ«rm dhe miq tĂ« saj thanĂ« pĂ«r gazetĂ«n se Vanga njihej si parashikuese nĂ« komunitetin e saj pĂ«r kĂ«shillat qĂ« ajo i jepte atyre qĂ« e vizitonin, por ajo nuk kishte parashikuar ndonjĂ«herĂ« katastrofa dhe luftra botĂ«rore.Â
Sipas miqve tĂ« saj, ajo fliste rrallĂ« pĂ«r politikĂ«n dhe nuk mendonte pĂ«r fundin e botĂ«s. âAjo ishte optimiste, i shihte gjĂ«rat e kĂ«qija, por gjithmonĂ« jepte kĂ«shilla se si tĂ« jetoje mĂ« mirĂ«.â
Sipas rrethit tĂ« afĂ«rt tĂ« Baba VangĂ«s, parashikimet e saj sensacionaliste si ato pĂ«r luftra apo fatkeqĂ«si natyrore janĂ« shpikur ose ekzagjeruar pas vdekjes sĂ« saj. âTani Ă«shtĂ« e lehtĂ«, Vanga nuk Ă«shtĂ« mĂ«, kĂ«shtuqĂ« nuk mbrohet dot. Ata i venĂ« lloj-lloj budallĂ«qesh nĂ« gojĂ«,â tha mikja e saj Boyka Kostadinova.
Sipas njĂ« raportimi nga Colitco, akademikja dhe ekspertja e Baba Vangas, Viktoria Vitanova-Kerber tha: âAjo nuk ishte dikush qĂ« mbante ditarĂ« ose regjistronte profecitĂ« e saj. ⊠Nuk ka pothuajse asnjĂ« tĂ« dhĂ«nĂ« tĂ« shkruar pĂ«r atĂ« qĂ« ajo tha nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, duke e bĂ«rĂ« tĂ« pamundur verifikimin e kĂ«tyre pretendimeve.â
NdĂ«rkaq, artikulli pretendon se âdisa shkencĂ«tarĂ«, pĂ«rfshirĂ« profesorin e Harvardit Avi Loeb, kanĂ« pohuar se 3I/ATLAS mund tĂ« jetĂ« njĂ« anije kozmike aliene pĂ«r shkak tĂ« karakteristikave tĂ« tij tĂ« pazakonta.â
Siç Faktoje ka shpjeguar më parë, komuniteti shkencor pajtohet që 3I/ATLAS është një kometë ndëryjore, i treti objekt ndëryjor që viziton sistemin tonë diellor. Avi Loeb ka shpjeguar se teoria aliene ishte një lloj eksperimenti mendor dhe jo një teori e mirëfilltë.
NĂ« njĂ« pĂ«rpjekje tĂ« re pĂ«r tĂ« pozicionuar veten si njĂ« aktor tĂ« vogĂ«l, por ambicioz nĂ« industrinĂ« globale tĂ« mbrojtjes, ShqipĂ«ria ka nisur njĂ« proces tĂ« ngadaltĂ«, por tĂ« vendosur pĂ«r tĂ« ringjallur industrinĂ« e saj ushtarake. Objektivi Ă«shtĂ« i qartĂ«: tĂ« prodhojĂ« armĂ« dhe pajisje me vulĂ«n âMade in Albaniaâ, tĂ« afta pĂ«r tâu pĂ«rdorur nga ushtria shqiptare dhe potencialisht pĂ«r tâu eksportuar nĂ« tregje ndĂ«rkombĂ«tare deri nĂ« vitin 2030.
Për vite me radhë, uzinat ushtarake të Mjekësit, Gramshit dhe Poliçanit, që dikur furnizonin me armatim regjimin komunist u lanë të kalben nën barin e egër dhe kujtimet e një ekonomie të mbyllur. Por në prill të vitit 2024, Kryeministri Edi Rama shpalli publikisht ambicien për të ringjallur prodhimin ushtarak në vend dhe për të kthyer Shqipërinë në një eksportues të mundshëm të armatimeve brenda dekadës.
âAmbicia jonĂ« Ă«shtĂ« qĂ« brenda vitit 2030 ne tĂ« kemi edhe eksporte ushtarake tĂ« markĂ«s âMade in Albaniaâ dhe nga ana tjetĂ«r sigurisht qĂ« ushtria jonĂ« tĂ« fillojĂ« tĂ« pajiset edhe me mjete ushtarake tĂ« markĂ«s âMade in Albaniaââ. â EDI RAMA KRYEMINISTĂR I SHQIPĂRISĂ, 03.04.2024
Ky premtim politik Ă«shtĂ« pasuar me disa hapa. Qeveria miratoi ligjin pĂ«r krijimin e njĂ« shoqĂ«rie shtetĂ«rore qĂ« do tĂ« merret ekskluzivisht me prodhimin dhe tregtimin e armĂ«ve, municioneve dhe pajisjeve ushtarake. ShoqĂ«ria âKAYOâ sh.a., e themeluar mĂ« vonĂ« atĂ« vit, u ngarkua me misionin pĂ«r tĂ« rilindur njĂ« industri tĂ« zhdukur.
Që në muajt e parë të ekzistencës së saj, KAYO mori nën administrim hapësirat fizike të tre uzinave historike të vendit si Uzina e Lëndëve Plasëse në Mjekës, Uzina Mekanike në Gramsh dhe tani është në proces të marrjes edhe të Kombinatit Mekanik në Poliçan. Njëkohësisht me Vendim të Këshillit të Ministrave, KAYO-s iu transferuan edhe ish-Uzina e pjesëve të ndërtimit të automjeteve në Tiranë si dhe ish-uzina e përpunimit të bakrit në Rubik.
GjatĂ« kĂ«saj kohe KAYO i tha Faktojes se ka firmosur pesĂ« memorandume mirĂ«kuptimi me kompani ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« mĂ«dha qĂ« janĂ« aktorĂ« nĂ« nivel global pĂ«r prodhimin e teknologjive dhe sistemeve ushtarake. Por pĂ«rmbajtja e kĂ«tyre memorandumeve mbetet konfidenciale pĂ«r shkak tĂ« marrĂ«veshjeve tĂ« konfidencialitetit dhe sekretit industrial dhe se ato do tĂ« bĂ«hen publike nĂ« momentin e krijimit tĂ« shoqĂ«rive tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta pĂ«r nisjen e aktivitetit prodhues â sqaron KAYO.
Ndërkohë, qeveria ka ndarë një sërë fondesh për të mbështetur këtë ringjallje industriale. Deri tani, janë alokuar 440 milionë lekë në dy drejtime: nga njëra anë, për të shlyer borxhet historike të uzinave ndaj punonjësve dhe bashkive, dhe nga ana tjetër, për të themeluar strukturën ligjore dhe organizative të KAYO-s. Në anën tjetër buxheti ka financuar edhe shpenzimet e vetë kompanisë. Për vitin 2024 janë disbursuar 150 milionë lekë nga buxheti i Ministrisë së Mbrojtjes për këtë ndërmarrje, ndërsa për vitin 2025 është parashikuar një shumë e njëjtë, e cila pritet të lëvrohet në muajt e ardhshëm sipas përgjigjes që Ministria e Financave dha për Faktojen.
Megjithatë, pyetjet e mëdha mbeten. A është e arritshme ambicia për të eksportuar armë shqiptare brenda pesë viteve të ardhshme?
PĂ«r kolonelin Dritan Demiraj, projekti ka rĂ«ndĂ«si kombĂ«tare dhe s ii tillĂ« Ă«shtĂ« i mirĂ«pritur, por propaganda nuk mjafton. âKĂ«rkohen investime serioze, profesionalizĂ«m dhe transparencĂ« qĂ« mungon, si dhe bashkĂ«punim me kompani tĂ« shquaraâ, thotĂ« ish-Ministri i BrendshĂ«m, Demiraj. Ai thekson se projekti duhet tĂ« nisĂ« me prodhimin e armatimit tĂ« kĂ«mbĂ«sorisĂ«, veshmbathjeve dhe logjistikĂ«s sĂ« Forcave tĂ« Armatosura. âBrenda 2-3 viteve, me investime serioze, kjo Ă«shtĂ« e realizueshmeâ, vlerĂ«son ai.
NĂ« fakt, pĂ«rpjekjet e deritanishme tĂ« KAYO-s pĂ«r tĂ« rilindur kĂ«tĂ« industri janĂ« kufizuar tek puna pĂ«r tĂ« themeluar njĂ« shkollĂ« fluturimi nĂ« VlorĂ« â e cila pritet tĂ« pĂ«rgatisĂ« pilotĂ«, instruktorĂ« dhe teknikĂ« â tek negociimi pĂ«r prodhimin apo pĂ«rshtatjen e mjeteve motorrike tĂ« posaçme apo tek prodhimi i veshjeve dhe aksesorĂ«ve ushtarakĂ«.
Nga ana e tij, ish-komandanti i Forcave Detare, kapiteni i rangut tĂ« parĂ« Artur Meçollari, e sheh industrinĂ« ushtarake jo vetĂ«m si element tĂ« sigurisĂ«, por edhe si mundĂ«si ekonomike. Ai ngre dyshime nĂ« lidhje me qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e politikave tĂ« mbrojtjes nĂ« ShqipĂ«ri. Si shembull sjell shkĂ«putjen e bashkĂ«punimit me kompani si âLockheed Martinâ â kompania qĂ« ndĂ«rtoi dhe mirĂ«mbajti sistemin e vĂ«zhgimit tĂ« hapĂ«sirĂ«s ajrore dhe detare â dhe âDamen Shipyardsâ â kompania holandeze e prodhimit tĂ« anijeve â duke vĂ«nĂ« kĂ«shtu nĂ« pikĂ«pyetje besueshmĂ«rinĂ« e vendit nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare.
âVetĂ«m njĂ« vit pas marrjes sĂ« detyrĂ«s, ministri VĂ«ngu ka riorientuar tĂ« gjitha partneritetet, duke ulur ndjeshĂ«m besueshmĂ«rinĂ« e ShqipĂ«risĂ« tek partnerĂ«t strategjikĂ« dhe duke cĂ«nuar gatishmĂ«rĂ«n operacionale.â, thotĂ« kapiten Meçollari, i cili paralajmĂ«ron se pa bashkĂ«punime tĂ« fuqishme dhe qĂ«ndrueshmĂ«ri politike, projekti nuk mund tĂ« ecĂ« pĂ«rpara.
Në aspektin buxhetor, Shqipëria ka përmbushur angazhimin e saj ndaj NATO-s për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen, një standard që u arrit të përmbushet për herë të parë në vitin 2024. Në projektbuxhetin e vitit 2025, Ministria e Mbrojtjes parashikohet të marrë 52.6 miliardë lekë, që përbëjnë pikërisht këtë 2%.
PavarĂ«sisht ksaj, kapĂ«rcimi drejt eksportit mbetet njĂ« sfidĂ« e madhe nĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin e Artur Meçollarit pasi tregu global i armatimeve Ă«shtĂ« i rregulluar rreptĂ«sisht dhe i ndikuar nga zhvillimet gjeopolitike. âShqipĂ«ria nuk mund ta ringjallĂ« industrinĂ« pa partnerĂ« tĂ« fuqishĂ«m, dhe mĂ« parĂ« duhet tĂ« rifitojĂ« besueshmĂ«rĂ«n si vend serioz dhe i sigurtĂ«â, pĂ«rfundon Meçollari.
Sipas Demirajt, ShqipĂ«ria duhet tâi kthejĂ« sytĂ« edhe nga vendet e rajonit pĂ«r bashkĂ«punime pasi sipas tij âpotenciali ekziston jo vetĂ«m pĂ«r tĂ« mbuluar nevojat e ShqipĂ«risĂ«, por edhe pĂ«r tĂ« eksportuar armĂ« tĂ« kĂ«mbĂ«sorisĂ«, dhe nĂ« tĂ« ardhmen edhe sisteme luftarake si dronĂ« apo artileri, duke bashkĂ«punuar me vende si Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Kroaciaâ. Edhe Meçollari thekson se âShqipĂ«ria dhe Kosova duhet tĂ« bashkĂ«punojnĂ« pĂ«r nevojat e pĂ«rbashkĂ«ta nĂ« modernizimin dhe pajisjen e strukturave respektive dhe shmangjen e konkurencĂ«s midis tyre.
Por qeveria dhe Ministria e Mbrojtjes duhet tĂ« jenĂ« seriozĂ«, vlerĂ«son Demiraj, pasi e vetmja mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« futesh nĂ« tregjet ndĂ«rkombĂ«tare Ă«shtĂ« nĂ«pĂ«rmjet prodhimit tĂ« materialeve dhe armatimeve cilĂ«sore, qĂ« nĂ« ditĂ«t e sotme janĂ« lehtĂ«sisht tĂ« testueshme. PĂ«r momentin, pĂ«rpjekja duket mĂ« shumĂ« si njĂ« projekt industrial me vlerĂ« strategjike dhe simbolike, sesa njĂ« burim i afĂ«rt tĂ« ardhurash. Por nĂ« njĂ« kohĂ« kur siguria nĂ« EvropĂ« Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« sĂ«rish nĂ« pikĂ«pyetje dhe vendet kĂ«rkojnĂ« mĂ« shumĂ« diversifikim tĂ« burimeve tĂ« furnizimit, ShqipĂ«ria mund tĂ« gjejĂ« njĂ« vend nĂ« kĂ«tĂ« panoramĂ« tĂ« re â nĂ«se i çon deri nĂ« fund projektet qĂ« ka nisur.
 Faktoje ka udhëtuar në Delvinë për të sjellë rrëfimet e banorëve që në pak orë humbën shtëpitë, vreshtat, mijra pemë ullinjsh dhe cdo investim e kursim të bërë gjatë jetës. Rrëfimet tronditëse të banorëve që duket sikur kanë marrë ngjyrën e hirtë të një qyteze të djegur dëshmojnë pafuqinë e strukturave shtetërore për të minimizuar dëmet katastrofike të zjarrit që përpiu cdo gjë në pak orë.
NĂ«n njĂ« oaz tĂ« vogĂ«l poshtĂ« pjergullave tĂ« zhuritura, bashkĂ«shortĂ«t, Luan dhe Monika Muho shfaqin emocione tĂ« pĂ«rziera; gĂ«zim qĂ« shpĂ«tuan jetĂ«t e tyre dhe frikĂ« e panik se ai zjarr katastrofik nuk do u shuhet nĂ« kujtesĂ«, kĂ«tu e mĂ« pas. âShpĂ«tuam, por kĂ«tĂ« tmerr qĂ« jetuam nuk do e kalojmĂ« lehtĂ«, as ne e as fqinjĂ«tâ-thotĂ« 73-vjeçari Luan Mara pĂ«r Faktoje. NĂ« DelvinĂ« asgjĂ« nuk Ă«shtĂ« si mĂ« parĂ«! Qindra banorĂ« tĂ« traumatizuar, fĂ«mijĂ« e gra tĂ« larguar nĂ« panik e sipĂ«r nga vatra e tmerrit, gjashtĂ« banesa tĂ« djegura, mijĂ«ra ullinj tĂ« shkrumbuar, vreshta tĂ« kthyera nĂ« thengjinj dhe bimĂ«si e zhdukur. Ajo qĂ« ka mbetur pas mes hirit tĂ« zi, Ă«shtĂ« dalja nĂ« âdritĂ«â e pafuqisĂ« sĂ« strukturave shtetĂ«rore, mungesĂ«s sĂ« mjeteve dhe sakrifica njerĂ«zore e efektivĂ«ve tĂ« ushtrisĂ«, zjarrfikĂ«sve dhe policisĂ«, tĂ« cilĂ«t punuan pa pushim, tĂ« paktĂ«n tĂ« shpĂ«tonin jetĂ«t e qytetarĂ«ve, dhe ia arritĂ«nâŠ
Tmerri në prag
âVatra mĂ« e madhe e zjarrit ndodhi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ« nĂ« darkĂ« (shĂ«nim e martĂ« 12 gusht). Kjo erdhi si pasojĂ« e zjarrvĂ«nies nĂ« Leshnik dhe nuk u parapri qĂ« tĂ« ndĂ«rhyhej dhe shpĂ«tonim edhe ne nga e keqja qĂ« na erdhi. Duhet tĂ« ishin marrĂ« masa mĂ« pĂ«rpara qĂ« ta pĂ«rballoninâ-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, 73-vjeçari Luan Mara, njĂ« nga ata banorĂ« tĂ« rrezikuar seriozisht, banesa e tĂ« cilit Ă«shtĂ« buzĂ« kodrinĂ«s e cila u shkrumbua plotĂ«sisht. âErdhĂ«n policia dhe na largoiâ-ndĂ«rhyn bashkĂ«shortja e tij, ndĂ«rsa herĂ« pas here kur kujton çdo moment tĂ« forcĂ«s sĂ« zjarrit para pafuqisĂ« sĂ« tyre qĂ« pĂ«r pak u mori jetĂ«n. PĂ«rlotetâŠâNuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«veâ-tregon 65-vjeçarja
âNuk merrnim dot frymĂ«, afshi i zjarrit, tymi, paniku na pĂ«rfshiu tĂ« gjithĂ«veâ-tregon 65-vjeçarja
ndĂ«rsa qan teksa kujton çastin ku dy vajza fqinje tĂ« saj bĂ«rtisnin e mundoheshin tĂ« shuanin zjarrin qĂ« i shkoi nĂ« pragun e shtĂ«pisĂ«. âSituata e rĂ«ndĂ« filloi nĂ« shtatĂ« e gjysmĂ«. Erdhi nga mali pĂ«rbri. UnĂ« isha nĂ« oborr kur shpĂ«rtheu flaka. Filluan tĂ« bĂ«rtisnin vajzat poshtĂ«, nuk dilnin nga shtĂ«pia. ZjarrfikĂ«sit kishin vajtur tek pusi i naftĂ«s. NjĂ« tmerr, luftĂ«. ErdhĂ«n zjarrfikĂ«set dhe policia, nuk ishin pak erdhĂ«n 50 policĂ«. Na tĂ«rhoqĂ«n edhe ne. DĂ«me kemi nĂ« ullinj, po shpĂ«tuam kokĂ«nâ-thotĂ« 65-vjeçarja Monika Moho pĂ«r Faktoje.al. Edhe fqinji i saj Liro, qĂ« sapo ka ardhur i drobitur nga qafa e malit pranĂ«, me njĂ« pompĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« krahĂ«, thotĂ« se tashmĂ« po ndihmon sa tĂ« mundet forcat zjarrfikĂ«se pĂ«r tĂ« shuar trungje pemĂ«sh tĂ« larta tĂ« cilat janĂ« ende aktive nga zjarri dhe mund tĂ« bĂ«jnĂ« dĂ«m sĂ«rish. Â
TĂ« gjithĂ« nĂ« âsheshin e panikutâ
âSheshi para BashkisĂ« u mbush me shumĂ« njerĂ«z, ishte i vetmi vend qĂ« nuk rrezikohej pĂ«rkohĂ«sisht nga zjarri. Kaos i madh e frikĂ«, njerĂ«zit pyesnin pĂ«r tĂ« afĂ«rmit nĂ«se i kishin parĂ« dikush.
Me keq nuk kish ku shkonteâ-thotĂ« GĂ«zim Lame, banor i DelvinĂ«s dhe pronar i njĂ« lokali aty pranĂ« BashkisĂ«. âMe thĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ«n angazhim pati pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar shtĂ«pi e njĂ«rĂ«z, por duhet tĂ« ishte ndĂ«rhyrĂ« mĂ« parĂ« nga ajriâ-kĂ«mbĂ«ngul njĂ« tjetĂ«r qytetar, i cili vetĂ« thekson se  nuk ka pĂ«suar dĂ«me, por shumĂ« familje tĂ« tjera kanĂ« lĂ«nĂ« katandi, kryesisht ullishte tĂ« dĂ«mtuara thujase plotĂ«sisht.
Duart në kokë
BimĂ«sia, ullishtet, vreshtat, pishat e buta, gĂ«shtenjat, pemĂ«t frutore dhe shkurret, janĂ« shkruambuar thuajse plotĂ«sisht, duke lĂ«nĂ« pas njĂ« pamje tĂ« trishtĂ«, pasojat e sĂ« cilĂ«s do jenĂ« aty, pĂ«r shumĂ« dekada. VetĂ«m 14 orĂ«âŠkaq mjaftuan qĂ« Delvina dhe rrethinat e saj sot tĂ« duket si pas apokalipsit. âBo bo ullinjtĂ« e mi. Bo bo câqenka bĂ«rĂ«âŠâ-qe reagimi i parĂ« i njĂ« banori tĂ« DelvinĂ«s sapo u ngjit nĂ« kodrĂ«n e qytetit, kah Mali i Sopotit. PoshtĂ« saj, nĂ« njĂ« pllajĂ« tĂ« madhe ndodheshin mijĂ«ra pemĂ« ullinjsh, disa shekullorĂ« dhe tjerĂ« mĂ« tĂ« rinj.
AsgjĂ« nuk ka mbetur, shkrumb e hi gjithçka, zi kudo, me pĂ«rjashtim tĂ« ndonjĂ« gropĂ«ze qĂ« zjarri nuk ka mundur tĂ« jetĂ« aq i fuqishĂ«m duket ndonjĂ« pemĂ« e pĂ«rcĂ«lluar, ende e pakallur. âKe dĂ«gjuar âvaj Delvineâ? Ja kĂ«tu bĂ«hej. A sheh mĂ« ullinj tâi, a sheh si janĂ« bĂ«rĂ«â-flet, pyet sikur gjithkush ka pĂ«rgjegjĂ«si (edhe ne), e mĂ« pas po vetĂ« jep pĂ«rgjigje. I kĂ«rkojmĂ« tĂ« flasĂ« me emĂ«r e para kameras, por mesoburri qĂ« nuk do dhe gjithkush do i jepte tĂ« drejtĂ« teksa gjithĂ« kohĂ«s shfaq njĂ« lloj traumatizimi. âĂfarĂ« tĂ« flas unĂ«? Shihni çfarĂ« bĂ«het. Kujt tâja vĂ« fajin pĂ«r kĂ«tĂ« nuk e diâ-vjon tĂ« pĂ«rsĂ«risĂ«, duke shtuar pas çdo fjalie tĂ« shkurtĂ«r vetĂ«m:.. âBo, bo, bo,â- me duart nĂ« kokĂ«.
Një zjarrefikëse e Delvinës prodhim i vitit 1963
Një grup i vogël ushtarësh gatiten disi përtueshëm sapo shohin se po fotografohen dhe mediat janë përqark. Mundohen të mbajnë qëndrim drejt, edhe pse këmbët i lëshojnë. Duart të nxira nga shkrumbi i zi i zjarrit që la lënë pas, fytyra e sterrosur, ndonëse këta njerëz i zbardhën faqen Delvinës, shpëtuan jetë njerëzish.
Secili prej tyre Ă«shtĂ« hero I gjallĂ« nĂ« vetvete, sepse kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« sot tĂ« mos numĂ«rohen tĂ« vdekurit, po ashtu edhe njĂ« grup zjarrfikĂ«sish ca mĂ« tej dhe disa efektivĂ« policie po aq tĂ« dĂ«rmuar. Ti pyesĂ«sh nĂ« u lodhĂ«n duket sikur i fyen⊠Lodhjen, mundin, problemet me frymĂ«marrjen dukshĂ«m e shfaqin. Mjetet qĂ« kanĂ« nĂ« duar njĂ« pirg lopatash, ndonjĂ« shkurre dhe pak pompa krahu qĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r neutralizimin e vatrave tĂ« vogla. NjĂ« zjarrfikĂ«se e DelvinĂ«s, nga dy tĂ« vetmet qĂ« ka qĂ«ndron paksa pushim⊠Vitprodhimi Ă«shtĂ« 1963âŠ! âMbahet ende dhe ishte mirĂ« se futej nĂ« terren tĂ« thyerâ-thotĂ« njĂ« burim nĂ« kushtet e anonimitetit. Sa pĂ«r veshje speciale Ă«shtĂ« luks tĂ« kĂ«rkohet. Po ashtu edhe zjarrfikĂ«se moderne qĂ« kanĂ« fuqi hedhĂ«se tĂ« ujit nĂ« distancĂ« tĂ« largĂ«t. NjĂ« tjetĂ«r problem me pjesĂ«n logjistike ishte se zjarrfikĂ«set nuk shoqĂ«roheshin me autobote nĂ« vendin ku ndĂ«rhynte dhe u duheshin tĂ« ktheheshin pĂ«r furnizin nĂ« qendrĂ«n e tyre. ZjarrfikĂ«s tĂ« paguar keq, po ashtu edhe ushtarĂ«, veçanĂ«risht tĂ« repartit tĂ« xhenios qĂ« futen tĂ« parĂ«t mes flakĂ«ve. Sanduiç dhe ujë⊠Kjo qe dreka dhe darka e forcave ushtarake, zjarrfikĂ«se dhe policore qĂ« morĂ«n pjesĂ« pĂ«r gati 24 orĂ« nĂ« shpĂ«timin e zonĂ«s urbane tĂ« DelvinĂ«s. ShpĂ«tuan njerĂ«z e shtĂ«pi, pasi gjithçka tjetĂ«r kĂ«tu Ă«shtĂ« shkrumbuar.
Zjarri njĂ« javĂ« pĂ«rqarkâŠ
Gati njĂ« ironi therĂ«se edhe e natyrĂ«s u luajt nĂ« trekĂ«ndĂ«shin VlorĂ«-DelvinĂ«-Finiq. NdĂ«rsa qyteti i VlorĂ«s njĂ« javĂ« mĂ« parĂ« pĂ«rmbytej nga shtrĂ«ngata shiu, nĂ« Finiq dielli pĂ«rvĂ«llues dilte e humbte nga re tĂ« dendura duke shkarkuarr shumĂ« rrufe. âNjĂ« rrufe ra nĂ« majĂ«n e Malit pranĂ« Finiqit duke ndezur njĂ« varĂ«t zjarri fillimisht tĂ« vogĂ«l, por qĂ« me kalimin e kohĂ«s pati pĂ«rhapjeâ-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s, Plator Nesturi, i cili gjithashtu shton se âterreni ishte mjaft i thyer dhe ishte e pamundur ndĂ«rhyrja me forca njerĂ«zoreâ. NdĂ«rsa pĂ«r ndĂ«rhyrje nga ajri erdhi por vonĂ«, shumĂ« vonĂ« zjarri shkatĂ«rroi gjithçka gjeti pĂ«rpara.
Dy avionĂ« canader tĂ« ardhur nga Italia dhe dy helikopterĂ« shuan njĂ« pjesĂ« tĂ« zjarrit aktiv nĂ« mĂ«ngjesin e sĂ« mĂ«rkurĂ«s. âDuket qĂ« situata Ă«shtĂ« pĂ«rmirĂ«suar ndjeshĂ«m megjithĂ«se kanĂ« qenĂ« orĂ« shumĂ« tĂ« ethshme nga zjarri kĂ«rcĂ«nues. Zjarri shkoi nĂ« tre anĂ«t e DelvinĂ«s dhe u bĂ« shumĂ« problematikâ-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al, Prefekti i VlorĂ«s Plator Nesturi, i cili pohon gjithashtu se situata ishte mjaft serioze. âGjĂ«ja e parĂ« ishte evakuimi i banorĂ«ve dhe mĂ« vonĂ« filloi ndĂ«rhyrja shtĂ«pi mĂ« shtĂ«pi e rrugĂ«, pikĂ«risht nĂ« segmentet qĂ« vinte zjarri. SipĂ«r DelvinĂ«s ndodhen pikat e puseve tĂ« naftĂ«s dhe kĂ«tu kishte vĂ«mendje tĂ« shtuar si dhe njĂ« depozitĂ« gaziâ-thotĂ« ai, ndĂ«rsa shton se ka pasur ndihmĂ« nga tĂ« gjithĂ« bashkitĂ« e qarkut VlorĂ« me mjete zjarrfikĂ«se, por edhe nga Gjirokastra dhe Fieri.
âKa pasur njĂ« ndihmĂ« tĂ« shtuar nga forcat e ushtrisĂ« mbi 120 efektivĂ«, kjo e shoqĂ«ruar me 60 efektivĂ« tĂ« zjarrfikĂ«sve nga njĂ«sitĂ« vendore. NĂ« tĂ« gjithĂ« atĂ« luftĂ« qĂ« u bĂ« mund tĂ« themi qĂ« dĂ«met jo se janĂ« tĂ« vogla, por kemi shpĂ«tuar me efektivitet njĂ« dĂ«m qĂ« do ishte shumĂ« herĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha. SĂ« pari kemi shpĂ«tuar jetĂ« njerĂ«zoreâ-thotĂ« Nesturi. Ai gjithashtu zbulon pĂ«r Faktoje.al se Ă«shtĂ« nĂ« plan hartimi krijimi i dy qendrave zjarrfikĂ«se qĂ« do tĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r ndĂ«rhyrjet me efikase nĂ« tĂ« ardhmen. âKemi menduar tĂ« kemi krijimin e dy zonave, qĂ« do jenĂ« tĂ« tilla qĂ« tĂ« pĂ«rmbushin kapacitetet, tĂ« jenĂ« tĂ« varura nga ushtria. NjĂ«ra do jetĂ« nĂ« Bonavi, afĂ«r VlorĂ«s, dhe tjetra nĂ« Finiq. Do ketĂ« njĂ« pozicionim zjarrfikĂ«seve nĂ« dy zona mĂ« problematike. Efikasiteti Ă«shtĂ« mĂ« i madh madh jo vetĂ«m bashkitĂ« e zjarrfikĂ«sve qĂ« punojnĂ« nĂ« terren, por nĂ« situata emergjence do ketĂ« ndĂ«rhyrje me shtim kapacitetesh tĂ« kĂ«tyre dy stacioneveâ-tha Nesturi. Bilancet e dĂ«meve ende nuk janĂ« bĂ«rĂ«, njĂ« pĂ«r njĂ«, porn Ă« fund do shfaqet njĂ« shifĂ«r katastrofike. Delvina dhe rrethinat e saj janĂ« shkrumbuar. BimĂ«sia, gjallesat pemĂ«t frutore, ullishte dhe vreshta nuk janĂ« mĂ«, qindra hektarĂ« janĂ« shndĂ«rruar nĂ« pluhur e hi, e bashkĂ« me tĂ« zbuluam mangĂ«sitĂ« e mĂ«dha tĂ« mjeteve dhe burimeve njerĂ«zore nĂ« kohĂ« ermĂ«rgjancash. Â
NjĂ« artikull i portalit shqiperia-ime jep alarmin se ânjĂ« anije aliene po vjen me shpejtĂ«si drejt tokĂ«s [dhe] 116 ditĂ« pĂ«rcaktojnĂ« fatin e globit.â
NĂ« brendinĂ« e tekstit bĂ«het fjalĂ« pĂ«r ânjĂ« objekt misterioz hapĂ«sinor, i quajtur 3I/ATLAS.â
QĂ« nĂ« fjalinĂ« e dytĂ« tĂ« artikullit zbulohet se âprofesori i Harvardit, Avi Loeb, spekulon se Ă«shtĂ« njĂ« sondĂ« aliene.â Pra, kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« spekulim, jo njĂ« fakt, siç lĂ« tĂ« kuptohet titulli alarmues i shkrimit.
Sipas Administratës Kombëtare amerikane të Aeronautikës dhe Hapësirës (NASA), 3I/ATLAS u zbulua për herë të parë më 1 korrik 2025. Forma e rrugës së tij, që dallon nga orbita rreth Diellit, i lejoi astronomët të arrinin në përfundimin se është një objekt ndëryjor, i treti i njohur i asaj klase.
NdĂ«rsa disa nga karakteristikat e tij ende nuk janĂ« pĂ«rcaktuar, komuniteti shkencor pajtohet qĂ« 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Sipas NASA, âai ka njĂ« bĂ«rthamĂ« dhe njĂ« komĂ« tĂ« akullt (njĂ« re e ndritshme gazi dhe pluhuri qĂ« rrethon njĂ« kometĂ« ndĂ«rsa i afrohet Diellit). Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse astronomĂ«t e kategorizojnĂ« atĂ« si njĂ« kometĂ«.â
Agjencia hapĂ«sinore sqaron gjithashtu se 3I/ATLAS nuk pĂ«rbĂ«n rrezik pĂ«r TokĂ«n. âEdhe pse trajektorja e objektit e sjell atĂ« nĂ« sistemin e brendshĂ«m diellor, ai nuk do tâi afrohet TokĂ«s. NdĂ«rsa kometa 3I/ATLAS udhĂ«ton nĂ«pĂ«r sistemin diellor, ajo nuk do tâi afrohet planetit tonĂ« mĂ« shumĂ« se 1.6 au (rreth 150 milionĂ« milje, ose 240 milionĂ« kilometra,â shkruhet nĂ« faqen zyrtare tĂ« NASA.
Avi Loeb, njĂ« profesor i astrofizikĂ«s teorike nĂ« Universitetin e Harvardit dhe kolegĂ«t e tij publikuan njĂ« punim mĂ« 16 korrik duke analizuar objektin 3I/ATLAS brenda kontekstit tĂ« Paradoksit tĂ« Fermit dhe HipotezĂ«s sĂ« Pyllit tĂ« ErrĂ«t, tĂ« cilat kĂ«rkojnĂ« tâi pĂ«rgjigjen pyetjes: âNĂ«se universi Ă«shtĂ« kaq i madh, ku janĂ« tĂ« gjithĂ«?â
Loeb ka tĂ«rhequr dhe mĂ« parĂ« vĂ«mendje me komentet e tij mbi objektet ndĂ«ryjore dhe mundĂ«sinĂ« e jetĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore. NĂ« vitin 2017, pas zbulimit tĂ« objektit tĂ« parĂ« ndĂ«ryjor tĂ« regjistruar qĂ« hyri nĂ« sistemin diellor, Loeb tha The Guardian: âMe shumĂ« mundĂ«si Ă«shtĂ« me origjinĂ« natyrore, por pĂ«r shkak se Ă«shtĂ« kaq i veçantĂ«, do tĂ« donim tĂ« kontrollonim nĂ«se ka ndonjĂ« shenjĂ« tĂ« origjinĂ«s artificiale, siç janĂ« sinjnalet e radios.â NĂ« njĂ« libĂ«r tĂ« vitit 2021, ai propozoi qĂ« âOumuamua, objekti i parĂ« ndĂ«ryjor qĂ« kaloi nĂ«pĂ«r sistemin tonĂ« diellor, ishte njĂ« artefakt teknologjik jashtĂ«tokĂ«sor. ShumĂ« shkencĂ«tarĂ« e konsideruan kĂ«tĂ« tĂ« pamundur. Hulumtimi i Loeb deri mĂ« tani Ă«shtĂ« pritur me skepticizĂ«m tĂ« konsiderueshĂ«m nga shkencĂ«tarĂ« tĂ« tjerĂ«, tĂ« cilĂ«t vĂ«nĂ« nĂ« dyshim vlefshmĂ«rinĂ« e punĂ«s sĂ« tij.
Kontaktuar nga kolegĂ«t e Lead Stories, Avi Loeb shpjegoi se teoria aliene ishte njĂ« lloj eksperimenti mendor, duke thĂ«nĂ«: âE paraqita kĂ«tĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« inkurajuar vĂ«zhguesit qĂ« janĂ« tĂ« bindur se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« qĂ« tĂ« mbledhin sa mĂ« shumĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« jetĂ« e mundur nĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« mĂ« provuar gabim⊠Edhe nĂ«se 49 nga 50 objektet ndĂ«ryjore tĂ« ardhshme qĂ« do tĂ« zbulohen nga Observatori Rubin do tĂ« rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« kometa ose asteroide, i vetmi objekt i jashtĂ«zakonshĂ«m me origjinĂ« teknologjike mund tĂ« ndryshojĂ« tĂ« ardhmen e njerĂ«zimit.â
âNe theksojmĂ« fuqimisht se kjo punĂ« Ă«shtĂ« kryesisht njĂ« ushtrim mĂ«simor, qĂ« pĂ«rmban vĂ«zhgime interesante dhe rastĂ«si tĂ« pazakonta qĂ« meritojnĂ« tĂ« raportohen nĂ« literaturĂ«n shkencore. Skenari mĂ« i mundshĂ«m Ă«shtĂ« qĂ« 3I/ATLAS tĂ« jetĂ« njĂ« objekt ndĂ«ryjor krejtĂ«sisht natyror, me shumĂ« mundĂ«si njĂ« kometĂ«, dhe autorĂ«t presin tĂ« dhĂ«na astronomike qĂ« konfirmojnĂ« kĂ«tĂ« origjinĂ« mĂ« tĂ« mundshme.â
Pavarësisht këtyre spekulimeve, vetë autorët pranojnë se mungojnë provat e origjinës jashtëtokësore. Kjo mbështetet edhe nga shumica e komunitetit shkencor.
Hipoteza se 3I/ATLAS mund të arrinte në Tokë deri në nëntor nuk bazohej në rrugën e projektuar aktuale të objektit. Në vend të kësaj, autorët e punimit vlerësuan kohën e mbërritjes bazuar në manovrat që një anije teorike aliene mund të bënte duke përdorur gravitetin e Diellit ose Jupiterit për të lëshuar një anije të tillë në drejtim të Tokës.
Studime tĂ« tjera akademike mbi objektin nĂ« fjalĂ« sugjerojnĂ« gjithashtu se ai Ă«shtĂ« njĂ« âkometĂ« ndĂ«ryjoreâ dhe jo njĂ« âobjekt alien.â
Në të njëjtën kohë, Loeb, i cili ka bërë dhe më parë pretendime të ngjashme të refuzuara nga komuniteti shkencor, tha:
âKomitetet e shkencĂ«tarĂ«ve kryesorĂ« qĂ« vendosin se si tĂ« ndajnĂ« fondet federale shpesh i rezistojnĂ« investimeve nĂ« kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore duke argumentuar se Ă«shtĂ« shumĂ« e rrezikshme dhe mund tĂ« rezultojĂ« nĂ« shpĂ«rdorimin e parave tĂ« taksapaguesve. Por nĂ«se kĂ«ta rishikues do tĂ« ishin mjaft tĂ« pĂ«rulur pĂ«r tâi pyetur taksapaguesit se pĂ«r çfarĂ« dĂ«shirojnĂ« tĂ« shpenzojnĂ« paratĂ« e tyre tĂ« taksave, ata do ta gjenin kĂ«rkimin e inteligjencĂ«s jashtĂ«tokĂ«sore nĂ« krye tĂ« listĂ«s sĂ« prioriteteve. Kujdestaria dhe tallja nuk janĂ« peizazhi qĂ« dĂ«shiroja kur fillova karrierĂ«n time shkencore 45 vjet mĂ« parĂ«âŠâ
Chris Lintott, profesor i astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin Oxford, e quajti teorinĂ« e Loeb-it pĂ«r pĂ«rfshirjen e alienĂ«ve âabsolutisht absurde,â duke vazhduar: âĂshtĂ« njĂ« kometĂ« dhe asnjĂ« rrezik. ĂshtĂ« mjaft emocionuese qĂ« ne mund tĂ« studiojmĂ« njĂ« objekt qĂ« u formua para se tĂ« lindte Dielli dhe nuk ka nevojĂ« tĂ« shpikim histori idiote pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen.â
Jane Luu, profesore e astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin e Oslos, theksoi se nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m ajo ose disa njerĂ«z tĂ« tjerĂ«, por shumĂ« shkencĂ«tarĂ« qĂ« aktualisht po studiojnĂ« 3I/ATLAS. Ajo tha se nuk ka prova qĂ« mbĂ«shtesin spekulimet rreth natyrĂ«s sĂ« 3I/ATLAS. âVĂ«zhgimet tona kanĂ« treguar se Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ«. Nuk i afrohet TokĂ«s: Nuk Ă«shtĂ« nĂ« njĂ« trajektore pĂ«rplasjeje,â tha ajo.
David Jewitt, profesor i astronomisĂ« nĂ« UCLA, i tha Lead Stories: âKam parĂ« shumĂ« kometa dhe e tĂ«ra çfarĂ« mund tĂ« them Ă«shtĂ« se 3I mĂ« duket si njĂ« kometĂ«.â
Jason Wright, profesor i astronomisĂ« dhe astrofizikĂ«s nĂ« Universitetin ShtetĂ«ror Penn, kreu njĂ« analizĂ« tĂ« detajuar tĂ« gabimeve tĂ« Loeb. NĂ« artikullin e tij, ai vuri nĂ« dukje tĂ« meta tĂ« shumta metodologjike dhe i hodhi poshtĂ« hipotezat e teknologjisĂ« aliene si âkĂ«rkuese vĂ«mendjeje.â
EkspertĂ«t dhe astronomĂ«t e intervistuar nga Space.com i hedhin poshtĂ« kategorikisht pretendimet e Loeb-it si âgjepura.â Ata theksojnĂ« se vĂ«zhgimet tregojnĂ« qartĂ« se 3I/ATLAS Ă«shtĂ« njĂ« kometĂ« ndĂ«ryjore natyrore, tipike pĂ«r sa i pĂ«rket aktivitetit dhe pĂ«rbĂ«rjes. Ata besojnĂ« se pretendimet e Loeb nuk kanĂ« bazĂ« shkencore ose vĂ«zhguese.
Pretendimi: Presidenti amerikan Donald Trump do të pranojë një takim me Vladimir Putin vetëm nëse presidenti rus pranon të flasë me Volodymyr Zelensky.
Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë u parapri në mediatshqipfolëse nga lajmi se Trump kishte deklaruar se nuk do të kishte takim me Putin nëse ai nuk pranon të ulet me udhëheqësin ukrainas Zelensky.
Megjithatë, kjo deklaratë nuk është e Trump, por e një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë.
Madje, mĂ« 7 gusht, sekretarja e shtypit e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Leavitt, tha se Trump ishte âi hapurâ pĂ«r tâu takuar me Putin, megjithĂ«se preferenca ishte ende pĂ«r njĂ« takim trepalĂ«sh.
âSiç tha Presidenti Trump dje, rusĂ«t shprehĂ«n dĂ«shirĂ«n e tyre pĂ«r tâu takuar me Presidentin Trump dhe Presidenti Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r kĂ«tĂ« takimâ, tha Leavitt nĂ« njĂ« deklaratĂ« pĂ«r ABC News. âPresidenti Trump do tĂ« donte tĂ« takohej si me Presidentin Putin ashtu edhe me Presidentin Zelensky sepse dĂ«shiron qĂ« kjo luftĂ« brutale tĂ« pĂ«rfundojĂ«. ShtĂ«pia e BardhĂ« po punon mbi detajet e kĂ«tyre takimeve tĂ« mundshme dhe detajet do tĂ« ofrohen nĂ« kohĂ«n e duhur.âÂ
Po atĂ« ditĂ«, vetĂ« Trump tha se Putin nuk ka nevojĂ« tĂ« takohet me Zelenskyn si kusht qĂ« ai dhe Putini tĂ« takohen. âJo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«,â u tha Trump gazetarĂ«ve nĂ« ZyrĂ«n Ovale. Zelensky udhĂ«toi pĂ«r nĂ« Berlin pĂ«r bisedime me kancelarin gjerman Friedrich Merz, udhĂ«heqĂ«s evropianĂ« dhe zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara pĂ«rpara takimit tĂ« planifikuar midis Trump dhe Putin.
Shënim: Data 18 gusht 2025 website sinjali.com e ka korrigjuar lajmin, pas verfikimit të të Faktoje. Lajmit të raportuar i është ndryshuar vlerësimi fillestar në Facebook.
Pretendimi: Nuk është dielli që shkakton kancerin e lëkurës, por kremi i diellit
Verdikti: E pavërtetë
âââââââââââââ
NĂ« rrjetet sociale shqipfolĂ«se po qarkullon pretendimi se âdielli nuk shkakton kancer, ndryshe nga kremi i diellit.âÂ
PĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur tezĂ«n e tij, postimi i mĂ«sipĂ«rm pretendon mĂ« tej se ânormat e kancerit tĂ« lĂ«kurĂ«s janĂ« rritur rreth 200% qĂ« nga prezantimi i kremit kundĂ«r diellit me oksibenzone.â
Së bashku me dritën e dukshme, dielli lëshon forma të tjera të energjisë, duke përfshirë rrezatimin ultravjollcë (UV). Edhe pse atmosfera thith një pjesë të këtij rrezatimi, shumica e rrezeve UVA dhe disa rreze UVB ende arrijnë sipërfaqen e Tokës.
Në vitin 2009, Agjencia Ndërkombëtare për Kërkime mbi Kancerin (IARC) e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) klasifikoi rrezatimin UV si diellor ashtu edhe atë artificial si agjentë të provuar që shkaktojnë kancer tek njerëzit (kancerogjenë të Grupit 1).
Studimetë shumtaepidemiologjike tregojnë një lidhje shkak-pasojë mes ekspozimit ndaj rrezatimit UV dhe të gjitha llojeve kryesore të kancerit të lëkurës. Australia, e cila ka disa nga nivelet më të larta të rrezatimit UV në botë, ka gjithashtu shkallën më të lartë të kancerit të lëkurës. Sipas agjencisë qeveritare australiane Cancer Australia, ekspozimi i tepërt në diell është përgjegjës për rreth 95% të melanomës dhe 99% të kancerit të lëkurës jo-melanoma në disa rajone.
Si rrezatimi UVA ashtu edhe ai UVB kontribuojnë në rritjen e rrezikut të kancerit të lëkurës, por në mënyra të ndryshme. Rrezet UVA depërtojnë thellë në lëkurë, duke shkaktuar plakje të parakohshme të lëkurës. Rrezatimi UVB zakonisht arrin vetëm shtresat e jashtme të lëkurës dhe është fajtori kryesor për djegien nga dielli dhe kancerin e lëkurës, siç tregohet në figurën më poshtë.
Rrezet UVB dëmtojnë strukturën e ADN-së në qelizat e lëkurës, gjë që vazhdon për orë të tëra pas përfundimit të ekspozimit. Qelizat e lëkurës kanë mekanizma efektivë për të riparuar këtë dëmtim. Megjithatë, ekspozimi i zgjatur ose i përsëritur ndaj rrezatimit UV shkakton grumbullimin e qelizave të dëmtuara. Kur këto qeliza ndahen dhe bëjnë kopje të ADN-së së tyre, ndryshimet strukturore të shkaktuara nga rrezatimi UVB rezultojnë në mutacione që mund të bëjnë që qelizat e dëmtuara të zhvillohen në një tumor.
Nuk ka prova që sugjerojnë se përbërësit e kremit mbrojtës nga dielli rrisin rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës. Anasjelltas, ka prova të forta që përdorimi i rregullt i kremit mbrojtës nga dielli zvogëlon plakjen e parakohshme të lëkurës dhe ul rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës.
Shoqata Amerikane e Dermatologjisë rekomandon përdorimin e një kremi mbrojtës nga dielli rezistent ndaj ujit, me spektër të gjerë (mbron nga rrezet UVA dhe UVB) me një faktor mbrojtjeje nga dielli (SPF) 30 ose më të lartë kur jeni jashtë. Përveç kësaj, ajo rekomandon masa të tjera mbrojtëse, duke përfshirë kërkimin e hijes dhe veshjen e rrobave mbrojtëse nga dielli dhe syzeve të diellit.
Njoftimi se Donald Trump dhe Vladimir Putin kanë rënë dakord të takohen për të diskutuar luftën në Ukrainë prodhoi një valë lajmesh dhe titujsh sensacionalë në disa media shqiptare. Në shumë raste, theksi nuk është vendosur te faktet e konfirmuara, por te parashikime, interpretime dhe informacion i paverifikuar.
Kush e lexon kĂ«tĂ« titull mund tĂ« mendojĂ« se Ă«shtĂ« arritur njĂ« marrĂ«veshje paqeje, apo edhe se lufta mund tĂ« ketĂ« pĂ«rfunduar. NĂ« realitet, i vetmi fakt i konfirmuar deri mĂ« tani Ă«shtĂ« se tĂ« dy liderĂ«t kanĂ« pranuar tĂ« zhvillojnĂ« njĂ« takim. Nuk ka asnjĂ« marrĂ«veshje tĂ« shpallur, asnjĂ« plan tĂ« detajuar pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s. Kjo, madje, shpjegohet edhe nĂ« tekstin e lajmit me titull tepĂ«r optimist dhe çorientues.
Lajme keqkuptuese dhe shpesh keqinformuese mbi këto zhvillime u shpërndanë edhe për aspekte të tjera të ndodhisë. Një prej tyre u nxit nga paqartësitë e deklaratave të vetë presidentit amerikan Donald Trump.
Disa media raportuan se Trump nuk do të takohej me Putin nëse ky i fundit nuk pranonte të takohej edhe me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.
Kjo ishte deklarata e njĂ« zyrtari tĂ« ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, por qĂ« pa kaluar as njĂ« ditĂ«, zĂ«dhĂ«nĂ«sja e ShtĂ«pisĂ« sĂ« BardhĂ«, Karoline Levitt deklaroi se Trump ishte i hapur pĂ«r tâu takuar me Putin-in, edhe pse mĂ« e mira do tĂ« ishte njĂ« takim trepalĂ«sh. Kjo u konfirmua mĂ« vonĂ« edhe nga njĂ« deklaratĂ« publike e presentit Trump, i cili tha se âjo, ai [Putin] nuk duhet ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«â.
Pavarësisht këtij informacioni të përditësuar, lajmet në disa media online në Shqipëri mbeten të papërditësuara dhe ende përmbajnë informacionin e vjetër, tashmë të kundërshtuar nga vetë presideni Trump.
Një tjetër detaj i takimit për të cilin u shpërnda dezinformim në media, ka qenë vendi i mundshëm i takimit.
Putin përmendi Emiratet e Bashkuara Arabe si një vendtakim të mundshëm, por disa tituj e paraqitë sikur ky vendim është marrë dhe konfirmuar nga të dyja palët.
Në të vërtetë, asnjë njoftim zyrtar nuk konfirmoi vendndodhjen deri dy ditë më vonë. Dhe ajo ishte Alaska.
Një tjetër informacion i pakonfirmar dhe i shpërndarë në media të ndryshme shqiptare ishte ai për një plan të supozuar nga kampi i Trump, sipas të cilit Rusia do të ndalte luftën në këmbim të mbajtjes së territoreve të pushtuara dhe heqjes së sanksioneve nga SHBA dhe BE. Kjo informatë, e botuar fillimisht nga një gazetë polake, nuk është verifikuar nga burime të tjera dhe mbetet e pakonfirmuar.
NdĂ«rkohĂ« nĂ« njĂ« deklaratĂ« publike, presidenti amerikan Donald Trump deklaroi se ai do tĂ« mundohet qĂ« territoret e UkrainĂ«s tĂ« pushtuara nga Rusia tâi kthehen pas ukrainasve. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, Zelensky e ka refuzuar vazhdimisht çdo plan qĂ« i jep MoskĂ«s territore tĂ« pushtuara, çka e bĂ«n edhe mĂ« tĂ« diskutueshme mundĂ«sinĂ« e njĂ« marrĂ«veshjeje tĂ« tillĂ«.
Sipas Ledion Krisafit, ekspert për marrëdhënie ndërkombëtare, takimi mes Trump dhe Putin mund të shërbejë për të fituar kohë nga ana e Rusisë. Ai vëren se Kremlini e sheh Trump-in si mundësinë më të mirë, krahasuar me eurpianët, për të marrë shumicën e kërkesave që ata kanë në lidhje me Ukrainën.
NĂ« anĂ«n tjetĂ«r â vijon Krisafi â Putin mund ta pĂ«rdorĂ« kĂ«tĂ« takim si njĂ« mjet pĂ«r tĂ« shmangur veprimet e padĂ«shiruara tĂ« Trump ndaj RusisĂ« dhe pĂ«r tĂ« projektuar njĂ« imazh tĂ« gatishmĂ«risĂ« pĂ«r dialog, pa pasur realisht synim tĂ« ndalĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« fazĂ«. Nga ana tjetĂ«r, edhe Trump mund ta paraqesĂ« takimin si njĂ« hap drejt paqes.
Në fund, rezultati që Ledion Krisafi parashikon nuk është ai që Trump trumpeton.
âNuk mendoj qĂ« rusĂ«t kanĂ« qĂ«llim tĂ« ndalojnĂ« luftĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« stad, edhe nĂ«se shumica e kĂ«rkesave tĂ« tyre plotĂ«sohen. QĂ«llimi i tyre Ă«shtĂ« shpartallimi i kombit ukrainas dhe kjo arrihet duke vazhduar kĂ«tĂ« luftĂ« tĂ« ngadaltĂ« nĂ« dukje por qĂ« po e sfilit dhe bluan UkrainĂ«n.â â pĂ«rmbyll Krisafi.
Takimi i Trump dhe Putin për të folur mbi luften në Ukrainë u trajtua gjerësisht në media pasi përbën një nga çështjet më me interes në zhvillimet gjeopolitike botërore. Raportimi i saktë i informacioneve dhe verifikimi i tyre është thelbësor për të përmbushur misionin e informimit të publikut. Përfitimi nga situata e luftës në Ukrainë duke përdorur tituj keqinterpretues apo raportimi i deklaratave të njëanshme si fakte të kryera, vetëm çorienton lexuesit dhe ul besimin e tyre tek mediat.
Login
