❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Zgjebja – sĂ«mundja infektive e lĂ«kurĂ«s qĂ« kĂ«rkon kujdes tĂ« veçantĂ«

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Zgjebja (scabies) është një sëmundje ngjitëse e lëkurës, e shkaktuar nga një parazit mikroskopik që jeton dhe shumon brenda shtresave sipërfaqësore të saj. Ajo shfaqet në të gjitha grupmoshat dhe ka përhapje të shpejtë në kushte ku higjiena është e mangët dhe kushtet ekonomike janë të dobëta. Nëse nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë, zgjebja mund të marrë një formë të zgjatur dhe kronike

Dr. Erëza Y. Durmishi,
PhD Candidate- Mjekësi Klinike

Si përhapet dhe kush rrezikohet nga zgjebja?

Zgjebja transmetohet përmes kontaktit të ngushtë fizik me një person të infektuar, por edhe përmes objekteve të ndotura, si rrobat, peshqirët dhe çarçafët. Rreziku i përhapjes është më i madh në mjedise kolektive si familjet, kopshtet e fëmijëve, shkollat, konviktet, ambientet e përbashkëta të ushtrisë apo institucioneve të kujdesit social.

ÇfarĂ« e shkakton zgjebĂ«n?

Shkaktari i saj Ă«shtĂ« paraziti Sarcoptes scabiei var. hominis. Femra e kĂ«tij paraziti depĂ«rton nĂ« shtresĂ«n e jashtme tĂ« lĂ«kurĂ«s (epidermĂ«), ku krijon tunelesh mikroskopike dhe vendos 25–50 vezĂ«. Pas vendosjes sĂ« vezĂ«ve, ajo ngordh. GjatĂ« njĂ« periudhe prej 2 deri nĂ« 3 javĂ«, vezĂ«t zhvillohen nĂ« larva, tĂ« cilat arrijnĂ« tĂ« rriten dhe tĂ« ripĂ«rhapin ciklin infektiv.

Cilat janë simptomat dhe shenjat klinike të zgjebes?

Shenja më e zakonshme dhe më shqetësuese është kruarja intensive, veçanërisht gjatë natës. Kjo ndodh si pasojë e reagimit të trupit ndaj lëvizjeve dhe pranisë së parazitëve dhe produkteve që ata lëshojnë në lëkurë.

Dallimet klinike mund të vërehen sipas moshës dhe gjinisë:

‱ Te meshkujt, shenjat zakonisht shfaqen rreth organeve gjenitale, nĂ« bark, rreth kĂ«rthizĂ«s, nĂ« duar dhe nĂ« hapĂ«sirat mes gishtĂ«rinjve.
‱ Te femrat, zonat mĂ« tĂ« prekura janĂ« gjoksi, barku, ekstremitetet dhe po ashtu hapĂ«sirat ndĂ«rgishtore.
‱ Tek fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l dhe foshnjat, ndryshimet nĂ« lĂ«kurĂ« mund tĂ« vĂ«rehen edhe nĂ« fytyrĂ«, pĂ«llĂ«mbĂ« dhe shputa – zona tĂ« cilat zakonisht nuk preken te tĂ« rriturit.

Manifestimet në lëkurë përfshijnë:

‱ Papula (noduse tĂ« vogla),
‱ Vezikula (flluska tĂ« mbushura me lĂ«ng),
‱ GĂ«rvishtje tĂ« shumta,
‱ HerĂ« pas here edhe bula apo urtikarie (skuqje tĂ« lĂ«kurĂ«s me kruarje tĂ« fortĂ«),
‱ NĂ« raste tĂ« avancuara, mund tĂ« vĂ«rehen infeksione tĂ« dytĂ«suara bakteriale (piodermi), me pustula (flluska tĂ« mbushura me qelb) dhe krusta (shtresa tĂ« forta tĂ« tharjes sĂ« qelbit).

Në disa pacientë mund të shfaqen noduj të qëndrueshëm (noduli scabiei), të cilët vazhdojnë të jenë prezentë edhe pas trajtimit dhe zhdukjes së parazitit, për shkak të reagimeve imune të lëkurës.

Noduli Scabiei i lokalizuar në ndërsqetull

Si bëhet dallimi nga sëmundje të tjera?

Zgjebja mund të ngatërrohet me shumë sëmundje të tjera të lëkurës që shkaktojnë kruarje. Për këtë arsye, diagnoza duhet të bëhet me kujdes dhe të diferencohet nga:

‱ Prurigo – njĂ« sĂ«mundje me kruarje tĂ« vazhdueshme,
‱ Strophulus – alergji tek fĂ«mijĂ«t qĂ« krijon flluska dhe kruarje,
‱ Folliculitis – infeksion i folikulave tĂ« qimeve.

Prandaj, konsultimi me mjekun familjar apo dermatologun është i domosdoshëm.

Trajtimi dhe kujdesi mjekësor

Trajtimi i përgjithshëm

Për të arritur rezultat efektiv, të gjithë anëtarët e familjes apo personat që kanë pasur kontakt me të sëmurin duhet të mjekohen njëkohësisht, edhe nëse nuk shfaqin simptoma. Kjo parandalon rikthimin e infeksionit nga persona të padiagnostikuar.

Gjithashtu, është e nevojshme që:

‱ TĂ« dezinfektohen rrobat, çarçafĂ«t, batanijet dhe sendet personale me larje nĂ« ujĂ« tĂ« nxehtĂ« (minimumi 60°C),
‱ TĂ« evitohen kontaktet e ngushta derisa trajtimi tĂ« pĂ«rfundojĂ« plotĂ«sisht,
‱ NĂ« rast infeksionesh dytĂ«sore, mund tĂ« nevojitet trajtim me antibiotikĂ« dhe medikamente qetĂ«suese apo antihistaminike.

Trajtimi lokal

Aplikohet direkt në lëkurë dhe përfshin:

‱ Preparatet me bazĂ« squfuri, qĂ« janĂ« tĂ« sigurta edhe pĂ«r fĂ«mijĂ«t;
‱ Benzoat benzili dhe krotamiton, qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r tĂ« vrarĂ« parazitin dhe pĂ«r tĂ« lehtĂ«suar kruarjen;
‱ Pomada antipruritike pĂ«r qetĂ«simin e lĂ«kurĂ«s;
‱ NĂ« raste me infeksione sekondare, pĂ«rdoren pomada me antibiotikĂ« dhe kortikosteroide pĂ«r tĂ« ulur inflamacionin;
‱ Nodujt qĂ« zgjasin mĂ« shumĂ« se disa javĂ« mund tĂ« trajtohen me injeksione kortikosteroide intralezionale ose nĂ« raste tĂ« veçanta, me fototerapi PUVA (kombinim i barnave dhe dritĂ«s UV).

Zgjebja norvegjeze – Scabies Norvegica

E njohur ndryshe si zgjebja krustoze, kjo formë është më e rrallë dhe më e rrezikshme. Ajo prek zakonisht persona me imunitet të dobësuar, pacientë me probleme neurologjike, psikike ose me aftësi të kufizuara. Në këtë formë, lëkura mbulohet nga shtresa të trasha dhe të ngurta me ngjyrë gri, të cilat janë të ngarkuara me mijëra parazitë.

Zonat më të zakonshme ku shfaqen lezione janë: koka, fytyra, zverku, bërrylat dhe gjunjët. Për shkak të ngarkesës së lartë me parazitë, zgjebja norvegjeze është jashtëzakonisht ngjitëse dhe kërkon masa të forta izolimi dhe kujdesi mjekësor.

Trajtimi përfshin:

‱ Heqjen e shtresave tĂ« trasha me pomada keratolitike (qĂ« zbusin lĂ«kurĂ«n),
‱ PĂ«rdorimin e mjeteve antiskabioze pĂ«r eliminimin e parazitĂ«ve,
‱ Kujdes tĂ« veçantĂ« nĂ« menaxhimin e higjienĂ«s personale dhe mjedisore.

Apel për kujdes dhe ndërgjegjësim

Zgjebja nuk është një problem thjesht estetik apo i përkohshëm, nëse nuk trajtohet siç duhet, mund të përhapet shpejt dhe të sjellë komplikime. Ndaj, është e rëndësishme që çdo person që vëren kruarje të fortë të natës dhe ndryshime në lëkurë, të kërkojë këshillë mjekësore sa më shpejt. Zbatimi i trajtimit korrekt dhe masat higjieno-sanitare janë kyçe për menaxhimin e kësaj sëmundje. /Telegrafi/

The post Zgjebja – sĂ«mundja infektive e lĂ«kurĂ«s qĂ« kĂ«rkon kujdes tĂ« veçantĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

ÇfarĂ« do tĂ« thotĂ« ‘40% mundĂ«si pĂ«r shi’ nĂ« aplikacionin e motit? Shumica nuk e kuptojnĂ« drejt

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

ÇfarĂ« fshihet pas pĂ«rqindjes sĂ« shiut nĂ« parashikimin e motit?

Sa herĂ« keni hapur aplikacionin e parashikimit tĂ« motit nĂ« iPhone-in tuaj dhe keni parĂ« shkrimin “40% mundĂ«si pĂ«r shi” dhe keni menduar: a do tĂ« thotĂ« kjo se do tĂ« bjerĂ« shi pĂ«r 40% tĂ« kohĂ«s? Apo se 40% e territorit do tĂ« pĂ«rfshihet nga reshjet? Ose ndoshta se keni 40% mundĂ«si qĂ« tĂ« prishni stilin e flokĂ«ve? NĂ«se jeni tĂ« hutuar – nuk jeni vetĂ«m.

NĂ« Reddit Ă«shtĂ« hapur njĂ« diskutim qĂ« ka shkaktuar njĂ« valĂ« debatesh pĂ«r kuptimin real tĂ« kĂ«tij pĂ«rqindjeje tĂ« famshme. NjĂ« pĂ«rdorues me emrin Wonderscout1 shpjegon: “NĂ«se meteorologu Ă«shtĂ« 80% i sigurt qĂ« do tĂ« bjerĂ« shi, por pret qĂ« reshjet tĂ« pĂ«rfshijnĂ« vetĂ«m 50% tĂ« njĂ« rajoni tĂ« caktuar, aplikacioni do tĂ« tregojĂ« 40% mundĂ«si pĂ«r shi.”

“Apo, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, nĂ«se Ă«shtĂ« 100% i sigurt qĂ« do tĂ« bjerĂ« shi nĂ« njĂ« zonĂ«, por vetĂ«m 40% i sigurt qĂ« reshjet do tĂ« arrijnĂ« vendndodhjen tuaj, prapĂ« do tĂ« shfaqet 40%,” shton ai.

Të hutuar? Shumë janë.

Ndërsa disa pranuan se edhe pas këtij shpjegimi nuk kuptuan shumë, të tjerë dhanë shpjegime edhe më të sakta:

“Kjo pĂ«rqindje nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« tregon probabilitetin qĂ« nĂ« njĂ« pikĂ« tĂ« caktuar brenda njĂ« zone mĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« bjerĂ« shi. Llogaritet si: probabiliteti qĂ« diku tĂ« bjerĂ« shi × pĂ«rqindja e territorit qĂ« do tĂ« preket.” Ose, siç tha dikush nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« thjeshtĂ«: “PĂ«rqindja nuk do tĂ« thotĂ« se do tĂ« bjerĂ« shi 40% tĂ« kohĂ«s, por se ka 40% shanse qĂ« shi tĂ« bjerĂ« pikĂ«risht aty ku ndodhesh ti.”

Por a është kjo e saktë?

Kjo pĂ«rqindje, qĂ« nĂ« aplikacione si ai i iPhone-it e shihni si “40% chance of rain” (40% shanse pĂ«r shi), i referohet probabilitetit qĂ« nĂ« njĂ« vend tĂ« caktuar gjatĂ« njĂ« intervali tĂ« caktuar kohor, zakonisht brenda njĂ« ore – tĂ« bjerĂ« shi. Pra, “40% shanse pĂ«r shi” do tĂ« thotĂ« se ka 40% mundĂ«si qĂ« gjatĂ« asaj ore aty tĂ« bjerĂ« shi, transmeton Telegrafi.

ÇfarĂ« NUK do tĂ« thotĂ« kjo?

– Nuk do tĂ« thotĂ« se do tĂ« bjerĂ« shi 40% tĂ« ditĂ«s.
– Nuk do tĂ« thotĂ« se 40% e territorit do tĂ« pĂ«rfshihet nga reshjet.
– Nuk do tĂ« thotĂ« se do tĂ« bjerĂ« shi 40% tĂ« kohĂ«s gjatĂ« asaj ore.

Po shpjegimi i Reddit-it?

Një përdorues në Reddit përshkroi një metodë të vjetër meteorologjike nga SHBA, të njohur si formula PoP:

PoP = C × A, ku:
C = besimi i meteorologut që do të bjerë shi diku në rajon
A = përqindja e atij rajoni që do të preket nga reshjet

Shembull: 80% siguri qĂ« do tĂ« bjerĂ« shi, por vetĂ«m nĂ« 50% tĂ« territorit → 0.8 × 0.5 = 0.4 → 40% shanse.

Por! Kjo formulë nuk është universale dhe nuk përdoret domosdoshmërisht nga Apple apo aplikacionet moderne të motit. Sot ato mbështeten më shumë në modelet e mësimit makinerik dhe të dhënat mikrolokacionale precize, duke bërë që numrat të jenë shumë më të saktë dhe shpesh i referohen pikërisht vendndodhjes suaj aktuale.

Përfundimi për përdoruesit e iPhone-it

Kjo pĂ«rqindje tregon probabilitetin e reshjeve pĂ«r vendndodhjen tuaj tĂ« saktĂ« gjatĂ« njĂ« ore tĂ« caktuar (p.sh. “40% shanse pĂ«r shi midis orĂ«s 14:00 dhe 15:00”).

NĂ«se shihni “40%”, do tĂ« thotĂ« se modelet parashikojnĂ« 40% shanse qĂ« shi tĂ« bjerĂ« pikĂ«risht aty ku ndodheni, gjatĂ« atij intervali kohor. /Telegrafi/

The post ÇfarĂ« do tĂ« thotĂ« ‘40% mundĂ«si pĂ«r shi’ nĂ« aplikacionin e motit? Shumica nuk e kuptojnĂ« drejt appeared first on Telegrafi.

↗

Prindër, kini kujdes: Kur fëmija ju godet, vetëm një reagim është i duhuri

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Një terapiste për fëmijë këshillon se çfarë duhet të bëjnë prindërit nëse fëmija i godet

Ndërsa fëmija rritet, nuk është e pazakontë që të fillojë të godasë gjëra, qoftë duke hedhur apo goditur lodrat, apo madje duke goditur prindërit dhe anëtarët e familjes.

Edhe pse kjo Ă«shtĂ« njĂ« fazĂ« normale e zhvillimit, sepse fĂ«mijĂ«t ende nuk dinĂ« ndryshe si tĂ« shprehin frustrimin, Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« prindĂ«rit t’u tregojnĂ« se goditja dhe hedhja e gjĂ«rave nuk janĂ« tĂ« pranueshme. NĂ«se kjo shpĂ«rfillet, me kohĂ« mund tĂ« çojĂ« nĂ« probleme mĂ« serioze tĂ« sjelljes.

Sipas fjalĂ«ve tĂ« terapistes pĂ«r fĂ«mijĂ«, Shannon Bouchard, tĂ« mĂ«sosh fĂ«mijĂ«n se goditja nuk Ă«shtĂ« nĂ« rregull nĂ« fakt nuk Ă«shtĂ« aq e vĂ«shtirĂ«, çelĂ«si Ă«shtĂ« tek ajo qĂ« duhet t’i thuhet.

NĂ« njĂ« video nĂ« TikTok, Shannon reagoi ndaj njĂ« pamjeje ku njĂ« nĂ«nĂ« goditej nĂ« fytyrĂ« nga fĂ«mija i saj. NĂ«na i thoshte se nuk duhej ta godiste dhe e lutej tĂ« “sillet mirĂ«â€, ndĂ«rsa fĂ«mija vazhdonte ta godiste.

Shenon shpjegoi se kjo është një situatë tronditëse për çdo prind dhe vendosi të ndajë një këshillë që mund të ndihmojë në këto momente, transmeton Telegrafi.

“Reagimi ynĂ« i parĂ« Ă«shtĂ« tĂ« themi ‘Jo, mos e bĂ«j kĂ«të’ apo ‘Mos mĂ« godit’. Por kjo nuk funksionon. FĂ«mijĂ«t mĂ« tĂ« vegjĂ«l se dy vjeç kuptojnĂ« vetĂ«m fjalĂ«t e fundit qĂ« ua themi, nuk e kuptojnĂ« tĂ« gjithĂ« fjalinĂ«â€, thotĂ« terapistja.

“NĂ«se i thoni ‘Mos godit’, ata dĂ«gjojnĂ« ‘Godit’. NĂ«se i thoni ‘Mos hidh’, dĂ«gjojnĂ« ‘Hidh’. Prandaj, nĂ« fund tĂ« fjalisĂ« duhet t’u jepni udhĂ«zime tĂ« qarta pĂ«r atĂ« qĂ« lejohet tĂ« bĂ«jnĂ«â€.

shutterstock

“FĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l nuk e kuptojnĂ« kur u themi ‘jo’”

Shannon theksoi se nĂ«na nĂ« video “ishte nĂ« rrugĂ« tĂ« mbarĂ«â€ kur i tha fĂ«mijĂ«s tĂ« “sillet mirĂ«â€, por njĂ« mesazh i tillĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« i paqartĂ« – fĂ«mijĂ«ve u duhet njĂ« udhĂ«zim konkret, tĂ« cilin mund ta kuptojnĂ« dhe ta pĂ«rsĂ«risin.

“Duhet t’u ofroni njĂ« zĂ«vendĂ«sim tĂ« qartĂ« pĂ«r atĂ« sjellje. NĂ« kĂ«tĂ« rast, unĂ« do tĂ« thoja diçka si: ‘Nuk godasim, duart janĂ« pĂ«r duartrokitje!’ ose ‘duart janĂ« pĂ«r pĂ«rqafime’, ose ‘duart janĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur’”, shtoi ajo.

NĂ«se fĂ«mija vazhdon tĂ« godasĂ«, edhe pas kĂ«tij orientimi, terapistja kĂ«shillon tĂ« largoheni nga situata pĂ«r t’i treguar se kjo nuk Ă«shtĂ« e pranueshme.

“Sa mĂ« gjatĂ« tĂ« rrini aty dhe tĂ« lejoni tĂ« ju godasĂ«, aq mĂ« shumĂ« i dĂ«rgoni mesazh se kjo Ă«shtĂ« nĂ« rregull”, paralajmĂ«ron Shannon dhe thekson se fĂ«mijĂ«t e vegjĂ«l nuk e kuptojnĂ« kur u themi ‘jo’. /Telegrafi/

The post Prindër, kini kujdes: Kur fëmija ju godet, vetëm një reagim është i duhuri appeared first on Telegrafi.

↗

E ftohtë, kremoze dhe pa mundim: Akullore shtëpie me shalqi

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Fresko familjen me këtë ëmbëlsirë të shëndetshme e natyrale

Kur dielli përvëlon, e shalqiri pret në frigorifer, kjo akullore shtëpie është freskimi i duhur. E lehtë, kremoze dhe natyrisht e ëmbël, përgatitet pa aparat, pa vezë dhe pa mundim.

Përbërësit:

â–Ș 800 g shalqi (pa lĂ«kurĂ« dhe fara)
â–Ș 150 g kos frutash me dredhĂ«za
â–Ș 2 lugĂ« mjaltĂ«
â–Ș AromĂ« dredhĂ«zash (sipas dĂ«shirĂ«s)
â–Ș Ngjyrues ushqimor (sipas dĂ«shirĂ«s)
â–Ș ThĂ«rrime çokollate (pĂ«r zbukurim)

shutterstock

PĂ«rgatitja:

Prijeni shalqirin e pastruar në kubikë, vendosni në një qese ose tepsi dhe ngrini për së paku 2 orë.

Vendosni gjysmën e kubikëve të ngrirë në blender, shtoni kosin, mjaltin dhe, sipas dëshirës, aromën e luleshtrydhes. Përziejeni derisa të bëhet masë e lëmuar.

Hidhni pjesën tjetër të kubikëve dhe vazhdoni të përzieni derisa të fitoni një masë të trashë, të lëmuar dhe kremoze. Nëse doni një ngjyrë rozë më të theksuar, shtoni pak ngjyrues ushqimor dhe përzieni shkurt.

Kalojeni masën në një enë qelqi ose plastike, mbulojeni me letër plastike dhe ngrini për rreth 6 orë, derisa të forcohet mirë.

Akulloren shërbejeni në gota ose tasa, me thërrime çokollate për zbukurim dhe shije shtesë.

Shijojeni, – transmeton Telegrafi.

The post E ftohtë, kremoze dhe pa mundim: Akullore shtëpie me shalqi appeared first on Telegrafi.

↗

Modeli që theu rregullat kthehet fuqishëm: Emily Ratajkowski zgjon nostalgjinë pas 25 vjetësh

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Fustani legjendar i Tom Ford rikthehet nĂ« pasarela dhe rrjete sociale – ja pse nuk del kurrĂ« nga moda!

Supermodelja e famshme Emily Ratajkowski është fotografuar së fundmi në Nju Jork, para studios së NBC-së.

Duket se çdo paraqitje e saj tĂ«rheq vĂ«mendjen – edhe kur nuk e ka synim


Siç raportojnĂ« mediat e huaja, ajo ishte e ftuar nĂ« emisionin e mbrĂ«mjes “Late Night with Seth Meyers“, ku foli pĂ«r karrierĂ«n e saj profesionale si modele, por edhe pĂ«r njĂ« video virale qĂ« kishte publikuar nĂ« mars tĂ« kĂ«tij viti, transmeton Telegrafi.

profimedia

Vëmendjen më të madhe të të pranishmëve, përfshirë edhe shikuesit para ekraneve, e tërhoqi fustani i saj minimalist që thekson këmbët e gjata dhe linjat e saj të lakmueshme.

Fustani mban firmĂ«n e stilistit tĂ« njohur Tom Ford, i cili e krijoi kĂ«tĂ« vepĂ«r arti nĂ« vitin 2000, kur ishte ende pjesĂ« e epokĂ«s sĂ« madhe tĂ« “Gucci”-t.

Veçantia e këtij modeli qëndron si në prerjen, ashtu edhe në motivin që atëherë shkaktoi një revolucion të vërtetë në botën e modës.

Dizajni i guximshëm me lëkurë pitoni nuk mund të bëhej pjesë e gardërobës së çdo gruaje, sepse sfidonte konceptet tradicionale të modës.

Prandaj, ai ishte menduar për të gjitha gratë që ishin të gatshme të sfidonin bindjet e tyre.

Duket se kjo ‘lojĂ« me zjarrin’ i ka vlejtur Fordit, pasi vetĂ« krijimi, edhe sot, 25 vjet pas prezantimit tĂ« parĂ«, gĂ«zon popullaritet tĂ« madh mes gjinisĂ« sĂ« bukur.

 

profimedia

Sa i përket pjesës tjetër të stilimit, Emily zgjodhi një krehje të thjeshtë, flokë të drejtë të krehur dhe grim të butë në nuanca natyrale.

Ajo shtoi edhe taka të larta, për të vënë edhe më shumë në pah siluetën e saj. /Telegrafi/

The post Modeli që theu rregullat kthehet fuqishëm: Emily Ratajkowski zgjon nostalgjinë pas 25 vjetësh appeared first on Telegrafi.

↗

ÇfarĂ« fshihnin vĂ«rtet haremet? TetĂ« rregulla mizore pĂ«r robĂ«reshat

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Ka disa zakone të tmerrshme që janë mbajtur në hareme dhe sulltanët i kanë ndëshkuar ashpër robëreshat

Haremet e Perandorisë Osmane kanë qenë gjithmonë të rrethuara nga mite dhe legjenda. Ato janë konsideruar si oaza luksi, ku gratë jetonin me bollëk, por realiteti ka qenë shumë më i errët.

Brenda mureve të haremit janë fshehur intriga, mizori dhe rituale që mund të trembnin këdo. Le të hedhim një vështrim në tetë nga zakonet dhe traditat më rrëqethëse që kanë ekzistuar në këto cepa të fshehur të botës.

1. Kastrimi i eunukëve: dhimbje, rërë dhe mbijetesë

EunukĂ«t, figurat kryesore nĂ« harem, i janĂ« nĂ«nshtruar disa prej operacioneve mĂ« brutale. Ata kastrroheshin nĂ« moshĂ« tĂ« vogĂ«l pĂ«r tĂ« pĂ«rjashtuar mundĂ«sinĂ« e kontakteve me gratĂ« e haremit. VetĂ« procesi ishte jashtĂ«zakonisht i dhimbshĂ«m dhe i rrezikshĂ«m. Operacioni u kryhej djemve para pubertetit. PĂ«r tĂ« ndalur gjakderdhjen, plagĂ«t mbuloheshin me rĂ«rĂ« tĂ« nxehtĂ«. Kjo praktikĂ« rriste rrezikun e infeksioneve dhe vdekjes, por ata qĂ« mbijetonin bĂ«heshin kujdestarĂ« tĂ« haremit. EunukĂ«t ishin shumĂ« tĂ« vlerĂ«suar nĂ« tregje dhe bliheshin lehtĂ«sisht, jo vetĂ«m pĂ«r pallatin e sulltanit, por edhe pĂ«r shtĂ«pitĂ« e tĂ« pasurve tĂ« PerandorisĂ« Osmane, tĂ« cilĂ«t donin t’i ngjanin sadopak sulltanit. NĂ«se mjeku dyshonte nĂ« cilĂ«sinĂ« e kastrimit, ai mund ta pĂ«rsĂ«riste atĂ«! ËshtĂ« interesante se tredhja ishte e ndaluar me ligj islam, por kjo nuk e pengonte pĂ«rdorimin masiv tĂ« eunukĂ«ve “tĂ« gatshĂ«m”. NjĂ« shembull i hipokrizisĂ« sĂ« asaj kohe, transmeton Telegrafi.

2. “ShtĂ«pia e shpendĂ«ve”: lufta kundĂ«r helmit dhe frika nga tradhtia

Ushqimi i sulltanit kontrollohej gjithmonĂ« pĂ«r praninĂ« e helmit, pasi helmimi ishte njĂ« mĂ«nyrĂ« e zakonshme pĂ«r tĂ« eliminuar armiqtĂ«. Brenda Pallatit Topkapi ekzistonte njĂ« e ashtuquajtur ShtĂ«pi Zogjsh (Kushkhane), ku pĂ«rgatitej ushqimi ekskluzivisht pĂ«r sulltanin. Atje, shijuesit rrezikonin jetĂ«n duke provuar çdo pjatĂ«. Pas kĂ«saj, ushqimi “vulosej” dhe dĂ«rgohej nĂ« tryezĂ«n e sulltanit. Çdo shĂ«rbĂ«tor ishte gati tĂ« jepte jetĂ«n pĂ«r ta mbrojtur sulltanin nga tradhtia e oborrit tĂ« tij. NdĂ«rkohĂ«, askush nuk shqetĂ«sohej shumĂ« pĂ«r ushqimin e grave tĂ« tij


3. Dasmat si mjet poshtërimi

GratĂ« e haremit tĂ« sulltanit, pas nĂ«ntĂ« vitesh jete nĂ« pallat, mund tĂ« aplikonin pĂ«r
 martesĂ«. Por jo pĂ«r t’u martuar me sulltanin, sigurisht, por me ndonjĂ« burrĂ« tjetĂ«r, shpesh tĂ« afĂ«rt me pallatin. Kjo vlente pĂ«r ato zonja qĂ« nuk kishin sjellĂ« nĂ« jetĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« sulltanit dhe nuk i interesonin mĂ« si partnere.

Thuhet se njĂ« “dhuratĂ«â€ e tillĂ« (gruaja nga haremi) ishte e dĂ«shirueshme pĂ«r çdo zyrtar. MegjithatĂ«, shpesh ndodhnin situata tĂ« pakĂ«ndshme
 Sipas zakonit, dhĂ«ndri nuk e shihte nusen para martesĂ«s, ndaj, nĂ«se zhgĂ«njehej nga pamja e saj, mund ta refuzonte. Madje menjĂ«herĂ«, nĂ« dasmĂ«!

Për vajzën kjo nënkuptonte turp për gjithë jetën. Refuzimi shpallej publikisht dhe ajo mund të dërgohej në një pjesë të largët të haremit ose të dëbohej. Fatkeqet nuk kishin ku të shkonin. E vetmja zgjidhje ishte të ktheheshin në harem, ku i priste tallja.

4. Ritet e ushqimit

Ushqimi ishte njĂ« rit i vĂ«rtetĂ«. NĂ« harem, tĂ« ngrĂ«nĂ«t nuk ishte vetĂ«m kĂ«naqĂ«si, por edhe pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e kulturĂ«s. GratĂ« hanin vetĂ«m me dorĂ«n e djathtĂ« dhe rreptĂ«sishtĂ« me tre gishta, qĂ« tĂ« mos ndotnin pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« dorĂ«s. NĂ«se dikush i shkelte kĂ«to rregulla dhe, mos o Zot, hante me dorĂ«n e majtĂ« (e cila konsiderohej “e ndotur”), kjo shihej si shkelje e rĂ«ndĂ« e etiketĂ«s. PĂ«r kĂ«tĂ«, eprorĂ«t mund tĂ« ndĂ«shkonin tĂ« “nĂ«nshtruarat”.

5. DĂ«nimi me mbytje

Dënimi më i ashpër për gratë e fajshme të haremit ishte mbytja. Gratë e akuzuara për tradhti ose krime të rënda futeshin në thasë dhe mbyteshin në Bosfor.

Kjo praktikë shërbente jo vetëm si ndëshkim, por edhe si paralajmërim për banorët e tjerë të haremit. Shumë prej tyre kishin frikë edhe nga vetë përmendja e shkeljes së rregullave, nga frika se mos përfundonin njësoj.

Ka të dhëna se sulltani Ibrahim I urdhëroi mbytjen e të gjithë haremit të tij, që përbëhej nga 280 gra, sepse njëra prej tyre u akuzua për tradhti! Sigurisht, kjo mund të jetë legjendë, por përsëri


6. Argëtime të çuditshme

Gratë e zakonshme të haremit nuk mund të merrnin pjesë në festat madhështore, si rrethprerja e princit apo martesa e vajzës së sulltanit. Festat e tyre mbeteshin të fshehura nga sytë e të tjerëve dhe roli i tyre ishte vetëm të argëtonin sulltanin.

NĂ« serialin “Epoka e Lavdishme” Ă«shtĂ« treguar se ato thjesht kĂ«rcenin dhe luanin instrumente muzikore, por shumĂ« sulltanĂ« osmanĂ« dĂ«shironin argĂ«tim mĂ« tĂ« sofistikuar. Duke ditur qĂ« tĂ« gjitha kĂ«to gra Ă«ndĂ«rronin tĂ« bĂ«heshin tĂ« preferuarat e tij, atyre u organizoheshin “prova speciale”. PĂ«r shembull, duhej tĂ« kĂ«rcenin derisa tĂ« prekeshin me dorĂ« njĂ« sferĂ« kristali tĂ« varur nĂ« tavan, ose tĂ« zvarriteshin mbi njĂ« trarĂ« druri mbi pishinĂ«, pa u lagur. Apo tĂ« mblidhnin perla qĂ« qĂ«llimisht hidheshin nĂ« fund tĂ« pishinĂ«s. Secila tregonte se nĂ« çfarĂ« ishte mĂ« e zonja.

7. Jeta pas hekurave

Gratë e haremit nuk kishin të drejtë të dilnin lirisht nga dhomat e tyre. Botën jashtë e shikonin përmes grilave të dritareve ose shëtisnin vetëm në hapësira të kufizuara të pallatit. Si të burgosura, gjithçka funksiononte me regjim të rreptë.

Për shumë gra që kishin lindur të lira në vende jo myslimane, ky burg u bë një torturë. Bota jashtë ishte e paarritshme, ndërsa jeta e tyre kufizohej në intriga dhe shërbim ndaj sulltanit.

8. Kodi i rreptë i veshjes

Veshja kishte rol tĂ« madh nĂ« harem. Çdo ngjyrĂ« dhe stil tregonin statusin e gruas. TĂ« preferuarat e sulltanit vishnin rroba tĂ« çmuara me ngjyra tĂ« ndezura, ndĂ«rsa banoret e reja tĂ« haremit mjaftoheshin me veshje modeste dhe ngjyra tĂ« zbehta.

NĂ«se njĂ« vajzĂ« “me rang mĂ« tĂ« ulĂ«t” vishte rroba apo stoli tĂ« destinuara pĂ«r tĂ« preferuarat, mund tĂ« ndĂ«shkohej. Shkelja e kodit tĂ« veshjes shihej si sfidĂ« ndaj hierarkisĂ« sĂ« vendosur. /Telegrafi/

The post ÇfarĂ« fshihnin vĂ«rtet haremet? TetĂ« rregulla mizore pĂ«r robĂ«reshat appeared first on Telegrafi.

↗

Si ta ndalni të ngrënët nga stresi? Pesë hapa të thjeshtë që funksionojnë

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

A e gjeni veten duke ngrënë nga nervoza dhe stresi? Këtë zakon mund ta ndërprisni me këto këshilla për ushqim të shëndetshëm

Ju ndodh qĂ« pas njĂ« dite stresuese nĂ« punĂ« tĂ« keni dĂ«shirĂ« pĂ«r çokollatĂ«? Apo tĂ« “sulmoni” njĂ« qese me çips? Nuk jeni tĂ« vetmit! Ngjarjet stresuese aktivizojnĂ« reagime nĂ« trup qĂ« lidhin metabolizmin me ndjenjĂ«n e shpĂ«rblimit dhe ngushĂ«llimit.

I pari qĂ« “dĂ«mtohet” Ă«shtĂ« beli, apo jo? Stresi kronik zgjon oreksin dhe çon nĂ« tĂ« ngrĂ«nĂ« emocional. KĂ«tu ka arsye si psikologjike, ashtu edhe fiziologjike. Kur niveli i kortizolit, hormonit tĂ« stresit, Ă«shtĂ« i lartĂ« pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«, kjo sjell oreks tĂ« shtuar, rritje tĂ« peshĂ«s trupore dhe grumbullim tĂ« yndyrĂ«s nĂ« shtresa.

Hulumtuesit e Fakultetit tĂ« MjekĂ«sisĂ« Johns Hopkins konfirmojnĂ« se rreziku mĂ« i madh pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ« tepĂ«r Ă«shtĂ« pasdite vonĂ« dhe nĂ« mbrĂ«mje. Prandaj Ă«shtĂ« me rĂ«ndĂ«si qĂ« ata qĂ« janĂ« tĂ« prirĂ« ndaj kĂ«saj zakoni, tĂ« kenĂ« gjithmonĂ« tĂ« planifikuar dhe pĂ«rgatitur njĂ« vakt tĂ« lehtĂ«, tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga ushqime tĂ« shĂ«ndetshme. PĂ«rndryshe, tundimi do t’ju çojĂ« te ushqimet “e shpejta”, transmeton Telegrafi.

NĂ«se jeni adhurues tĂ« tĂ« Ă«mblave, mund tĂ« kombinoni njĂ« mollĂ« me fruta tĂ« thata, gjĂ« qĂ« do t’ju ngopĂ« dhe do t’ju sigurojĂ« lĂ«ndĂ«t ushqyese tĂ« nevojshme. NĂ«se preferoni tĂ« kripurat, sigurohuni qĂ« gjithmonĂ« tĂ« keni humus dhe biskota tĂ« kripura, si dhe vezĂ« tĂ« ziera fort.

Kur hani, lini anash gjithçka tjetër. Mos u merrni me televizor apo lexime në telefon. Përqendrohuni vetëm tek ushqimi dhe hani ngadalë.

Kontrolloni porcionet tuaja. AsnjĂ«herĂ« mos nxirrni njĂ« tas tĂ« mbushur plot me arra nĂ« tavolinĂ«. Ndani vetĂ«m porcionin ditor, pjesĂ«n tjetĂ«r ruajeni nĂ« vend tĂ« freskĂ«t. NĂ« fund, nĂ«se ende ndiheni tĂ« uritur pasi ta keni pĂ«rfunduar vaktin, prisni tĂ« paktĂ«n gjysmĂ« ore. Ka aq nevojĂ« truri qĂ« tĂ« marrĂ« “lajmin se jeni ngopur”. /Telegrafi/

The post Si ta ndalni të ngrënët nga stresi? Pesë hapa të thjeshtë që funksionojnë appeared first on Telegrafi.

↗

Mish viçi me hudhër dhe makarona: Shije dhe ushqim për familjen

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Mishi i viçit përmban hekur që përthithet lehtë dhe është i rëndësishëm për parandalimin e lodhjes dhe anemisë. Shoqërues i përsosur janë makaronat, të cilat thithin lëngjet e pasura të mishit dhe krijojnë një salcë të parezistueshme

Viçi i butĂ«, i mbushur me hudhĂ«r dhe erĂ«za, shkrihet nĂ« gojĂ«, dhe pĂ«rveç se Ă«shtĂ« i shijshĂ«m, ky vakt Ă«shtĂ« edhe ushqyes, qĂ« do tĂ« thotĂ« se Ă«shtĂ« ideal pĂ«r tĂ« gjithĂ« familjen. NĂ«se ju pĂ«lqen kuzhina tradicionale, ky gatim do t’ju mahnitĂ«.

Përbërësit:

â–Ș 1 kg mish viçi (ramstek)
â–Ș 400 g makarona
â–Ș 60 g mish i thatĂ« nĂ« copĂ«
â–Ș 1 kokĂ« qepĂ«
â–Ș 1 karotĂ«
â–Ș 3 thelpinj hudhre
â–Ș 1 gjethe dafine
â–Ș 2 lugĂ« çaji kripĂ«
â–Ș 1 lugĂ« çaji piper
â–Ș 1 lugĂ« gjelle pĂ«rzierje erĂ«zash
â–Ș 1 lugĂ« gjelle mustardĂ«
â–Ș 2 lugĂ« gjelle gjalpĂ«
â–Ș 3 lugĂ« gjelle vaj
â–Ș 1 degĂ« rozmarine

PĂ«rgatitja

Mishin e viçit kriposeni, piperoseni, shtoni përzierjen e erëzave dhe mustardën. Të gjitha përziejini mirë me mishin. Mishin e thatë priteni në shirita dhe skuqeni pak. Me një thikë të gjatë bëni hapësira brenda mishit dhe vendosni aty copat e mishit të thatë dhe thelpinjtë e hudhrës.

Mishin skuqeni në tigan nga të gjitha anët që të mbyllen poret dhe të krijohet një kore e shijshme. Pastaj hiqeni mishin dhe vendoseni në një vend të ngrohtë, ndërsa në të njëjtin tigan kaurdisni qepën dhe karotën. Kthejeni mishin në tigan dhe përmbi hidhni lëng mishi ose ujë të nxehtë. Shtoni degën e rozmarinës dhe gjethe dafine.

Piqeni në furrë në 180 gradë për rreth dy orë.

Makaronat i zieni në ujë me kripë, pastaj i kaloni shkurtimisht në tigan me gjalpë. Sipër shtoni majdanoz të grirë dhe servironi bashkë me mishin e pjekur të mbushur. Kur mishi të jetë pjekur, nxirreni në një vend të ngrohtë, prijeni në feta dhe shërbejeni mbi makarona. Sipas dëshirës, dekoroni me erëza të freskëta.

Ju bĂ«ftĂ« mirĂ«, – transmeton Telegrafi.

The post Mish viçi me hudhër dhe makarona: Shije dhe ushqim për familjen appeared first on Telegrafi.

↗

Njollat e ndryshkut nga tenxheret dhe tavat tuaja hiqen me dy përbërës që i keni në shtëpi

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Lirë dhe thjeshtë

NĂ«se keni vĂ«nĂ« re qĂ« nĂ« enĂ«t tuaja tĂ« gatimit, veçanĂ«risht nĂ« tenxhere dhe tava, janĂ« shfaqur gjurmĂ« ndryshku, kjo nuk do tĂ« thotĂ« se ka ardhur koha t’i hidhni nĂ« kosh. KĂ«tĂ« problem mund ta zgjidhni lehtĂ«sisht duke pĂ«rdorur patate dhe kripĂ«

Materialet që përdoren për prodhimin e tenxhereve ndryshojnë shumë. Disa dëmtohen më shpejt, të tjerat janë më pak të prira ndaj ndryshkut dhe kjo varet edhe nga mënyra si i mirëmbani.

Në kundërshtim me mendimin e zakonshëm, tenxheret dhe tavat e ndryshkura mund të pastrohen fare lehtë dhe këtë mund ta bëni pa përdorur kimikate agresive dhe të shtrenjta. Ekziston një metodë e lirë, efikase dhe e sigurt, e cila përfshin përdorimin e patates.

Nëse po kërkoni një mënyrë efektive për të hequr ndryshkun nga tenxheret, nuk keni pse të kërkoni më larg se kuzhina juaj, sepse këtë papastërti mund ta hiqni me patate dhe kripë, transmeton Telegrafi.

Si bëhet?

Prisni një patate përgjysmë. Pastaj merrni kripë dhe fërkojeni me bollëk në sipërfaqen e prerë të patates. Më pas, me të njëjtën pjesë fërkojeni fort sipërfaqen e ndryshkur të tenxheres.

Përsëriteni këtë proces derisa tenxherja të shkëlqejë sërish. Pastaj shpëlajeni kripën dhe fshijeni mirë që të thahet.

Patatja ka një përmbajtje të lartë të një kimikati natyral të quajtur acid oksalik. Ky acid përdoret shpesh në prodhimin e pastruesve, sepse është i fuqishëm për heqjen e ndryshkut dhe njollave të tjera.

Acidi oksalik që gjendet në patate, në kombinim me kripën si substancë gërryese, shpërbën lehtësisht ndryshkun. /Telegrafi/

The post Njollat e ndryshkut nga tenxheret dhe tavat tuaja hiqen me dy përbërës që i keni në shtëpi appeared first on Telegrafi.

↗

Pse qentĂ« nuhasin zonĂ«n intime tĂ« njerĂ«zve: PĂ«rgjigjet do t’ju befasojnĂ«

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Sillni dikĂ« tĂ« ri nĂ« shtĂ«pi pĂ«r t’u njohur me qenin tuaj, por menjĂ«herĂ« pĂ«rfundoni nĂ« njĂ« situatĂ« tĂ« pakĂ«ndshme kur qeni, pa asnjĂ« ndrojtje, vendos hundĂ«n pikĂ«risht nĂ« njĂ« vend shumĂ« intim. Ose, tĂ« afĂ«rmit tuaj qĂ« nuk janĂ« adhurues tĂ« qenve ulen pĂ«r darkĂ«, ndĂ«rsa qeni juaj vendos tĂ« eksplorojĂ« pikĂ«risht aty ku i shqetĂ«son mĂ« shumĂ«

Edhe pse situata të tilla mund të jenë të sikletshme dhe turpëruese, nuhatja e pjesës së poshtme të trupit mbetet një zakon pothuajse universal mes qenve.

Por pse e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« dhe a ka mĂ«nyrĂ« qĂ« t’i mĂ«sojmĂ« ta ndalin?

Shkencëtarët nuk janë plotësisht të sigurt pse qentë e bëjnë këtë, por ekzistojnë disa teori që përpiqen të shpjegojnë këtë sjellje:

1. Nuhatja e jashtëzakonshme

QentĂ« kanĂ« njĂ« nuhatje jashtĂ«zakonisht tĂ« zhvilluar, madje deri nĂ« 100.000 herĂ« mĂ« tĂ« fuqishme se tĂ« njeriut. NĂ« natyrĂ«, qentĂ« shpesh nuhasin qentĂ« e tjerĂ« pĂ«r tĂ« mbledhur informacion pĂ«r ta, duke pĂ«rfshirĂ« gjininĂ«, moshĂ«n, shĂ«ndetin dhe gjendjen emocionale. KĂ«to sjellje janĂ« tĂ« natyrshme dhe tĂ« zakonshme pĂ«r qentĂ«, ndĂ«rsa nĂ« shtĂ«pi e bĂ«jnĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n mĂ«nyrĂ« – vetĂ«m se “objekti” i eksplorimit Ă«shtĂ« trupi i njeriut.

2. Mentaliteti i tufës

Në natyrë, qentë zakonisht nuhasin zonën intime të qenve të tjerë me të cilët vijnë në kontakt. Ky veprim mund të jetë pasqyrim i instinkteve të tyre natyrore, sepse në këtë mënyrë shkëmbejnë informacion për statusin, shëndetin dhe veçori të tjera të rëndësishme.

3. Verifikimi i informacionit

QentĂ« kanĂ« gjĂ«ndra tĂ« posaçme nĂ« zonĂ«n e anusit qĂ« lĂ«shojnĂ« aroma qĂ« mund tĂ« zbulojnĂ« shumĂ« gjĂ«ra pĂ«r qenin – moshĂ«n, shĂ«ndetin, zakonet ushqimore dhe gjendjen emocionale. ËshtĂ« e mundur qĂ« qeni nuhat njerĂ«zit pĂ«r tĂ« mbledhur informacione tĂ« ngjashme.

4. Përshëndetje

Disa ekspertĂ« besojnĂ« se nuhatja e pjesĂ«s sĂ« poshtme tĂ« trupit mund tĂ« jetĂ« njĂ« formĂ« pĂ«rshĂ«ndetjeje, e ngjashme me pĂ«rshĂ«ndetjen mes njerĂ«zve me shtrĂ«ngim duarsh. Qeni mund ta pĂ«rjetojĂ« kĂ«tĂ« si njĂ« ritual shoqĂ«ror, nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilit pĂ«rpiqet tĂ« “lexojĂ«â€ njerĂ«zit ashtu siç do bĂ«nte me qentĂ« e tjerĂ«, transmeton Telegrafi.

Si ta parandaloni?

Edhe pse qentë janë përshtatur mirë me jetën me njerëzit, disa sjellje, si kjo, duket se nuk mund të ndryshohen lehtë. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se duhet të pajtoheni plotësisht që qeni juaj të nuhasë njerëzit në këtë mënyrë, sidomos në situata kur kjo është e pakëndshme për ju ose për të tjerët.

MĂ«nyra mĂ« e shpejtĂ« pĂ«r ta parandaluar Ă«shtĂ« t’i jepni urdhĂ«r qenit tuaj tĂ« ulet dhe tĂ« qĂ«ndrojĂ« i qetĂ« kur pĂ«rshĂ«ndet njĂ« person tĂ« ri. Mund ta shpĂ«rqendroni me diçka qĂ« do ta tĂ«rheqĂ« mĂ« shumĂ«, si njĂ« lojĂ« apo njĂ« ushqim tĂ« vogĂ«l. NĂ«se Ă«shtĂ« e nevojshme, pĂ«rdorni qaforen qĂ« tĂ« siguroni qĂ« qeni juaj respekton kufijtĂ« qĂ« keni vendosur. Me kohĂ«, durim dhe qĂ«ndrueshmĂ«ri, qeni do tĂ« mĂ«sojĂ« se njĂ« sjellje e tillĂ« nuk Ă«shtĂ« e pranueshme. /Telegrafi/

The post Pse qentĂ« nuhasin zonĂ«n intime tĂ« njerĂ«zve: PĂ«rgjigjet do t’ju befasojnĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

Kur ai nuk mundet: Si ta ndihmosh me dashuri, pa panik dhe pa faj

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Kjo i ndodh edhe më të mirëve dhe nuk ka asnjë arsye për panik!

Mos bĂ«j drama – ktheje nĂ« njĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« forcuar lidhjen, pĂ«r tĂ« treguar mirĂ«kuptim dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar intimitet edhe mĂ« tĂ« fortĂ«. Dashuria, komunikimi dhe durimi janĂ« zgjidhja mĂ« e mirĂ«.

Mos harro se një pengesë e vogël mund të shndërrohet në një afrim edhe më të ngushtë mes jush. Jepi siguri, ndihmoje të çlirohet nga turpi dhe shijoni të gjitha format e prekjes, përkëdheljes dhe dashurisë që ju lidhin.

Bëhu e mençur, lexo këto këshilla dhe mëso si ta përballosh këtë situatë pa e lënduar, por duke e afruar edhe më shumë.

1⃣ Mos e fajëso veten

Mos harro: kur ai humb ereksionin, nuk ndodh sepse ti nuk i dukesh seksi apo nuk e tĂ«rheq dot. PĂ«rkundrazi, shpesh ndodh sepse tĂ« dĂ«shiron shumĂ«, ka presion tĂ« brendshĂ«m, frikĂ« se mos nuk tĂ« kĂ«naq plotĂ«sisht, ose e mundon mendimi qĂ« ‘nuk po tregon performancĂ« tĂ« mjaftueshme’.

2⃣ Bëhu e kuptueshme dhe ofro siguri

Mos e kritiko, mos e ngacmo, mos e pĂ«rqesh dhe mos i bĂ«j pyetje tĂ« sikletshme. Thjesht thuaji: “HerĂ«n tjetĂ«r çdo gjĂ« do tĂ« jetĂ« nĂ« rregull, s’ka asgjĂ« pĂ«r t’u brengosur.” Jepi njĂ« puthje, pĂ«rqafoje dhe vazhdoni tĂ« kĂ«naqeni me intimitet nĂ« mĂ«nyra tĂ« tjera, transmeton Telegrafi.

3⃣ Kupto se ka shumë shkaktarë

Humbja e ereksionit nuk është gjithmonë psikologjike. Shkaqet mund të jenë:

â–Ș Stresi dhe lodhja kronike
â–Ș Ankthi dhe presioni emocional
â–Ș Konsumimi i alkoolit, drogĂ«s apo barnave
â–Ș Depresioni
â–Ș SĂ«mundjet si diabeti, obeziteti, tensioni i lartĂ«, sĂ«mundjet kardiovaskulare
â–Ș Niveli i ulĂ«t i testosteronit

Nëse kjo ndodh shpesh, bisedoni hapur dhe mos ngurroni të kërkoni ndihmën e një mjeku (urolog, endokrinolog apo psikolog). Shumë burra e kalojnë këtë fazë me trajtime të thjeshta dhe pa turp.

4⃣ ÇfarĂ« mund tĂ« bĂ«sh nĂ« moment

â–Ș Ndryshoni pozĂ«n – ndonjĂ«herĂ« njĂ« ndryshim i vogĂ«l mund tĂ« sjellĂ« mrekulli.
â–Ș Zgjatni paralojĂ«n – pĂ«rqendrohuni mĂ« shumĂ« te puthjet, pĂ«rkĂ«dheljet, prekjet.
â–Ș Eksperimentoni me lodra seksi, vajra masazhi, ose bĂ«ni njĂ« dush tĂ« pĂ«rbashkĂ«t – kjo mund ta relaksojĂ« dhe ta motivojĂ«.

5⃣ Fillo ti, por me kujdes

NĂ«se ai ndihet nĂ« siklet, ti mund tĂ« marrĂ«sh iniciativĂ«n. Por bĂ«je me kujdes, qĂ« tĂ« mos e ndiejĂ« sikur po ‘kompensoni’ diçka. PĂ«r shembull, pĂ«rqafoje mĂ« shumĂ«, nis njĂ« paralojĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ«, por mos e detyro dhe mos i ushqeni ndjenja turpi.

6⃣ Shmang çdo gjë që mund të lëndojë

â–Ș Mos e krahaso me tĂ« tjerĂ«t apo me tĂ« kaluarĂ«n.
â–Ș Mos i thuaj se duhet ‘ta mendojĂ« mĂ« mirë’.
â–Ș Mos e bĂ«j tĂ« ndihet sikur tĂ« ka zhgĂ«njyer.

Të gjitha këto thellojnë ankthin dhe e përkeqësojnë situatën.

7⃣ Kënaquni me çdo pjesë të intimitetit

Seksi i mirĂ« nuk varet vetĂ«m nga njĂ« penis i fortĂ«! KĂ«naquni me puthje, pĂ«rkĂ«dhelje, seks oral, masazhe erotike – intimiteti dhe kĂ«naqĂ«sia nuk maten vetĂ«m me ‘performancĂ«n’.

8⃣ Kur duhet të kërkoni ndihmë?

NĂ«se problemi pĂ«rsĂ«ritet rregullisht, mos prisni gjatĂ«. Mos u turpĂ«roni tĂ« flisni me njĂ« mjek – trajtimi shpesh Ă«shtĂ« i thjeshtĂ«, me medikamente, terapi ose ndryshim tĂ« stilit tĂ« jetesĂ«s. ShĂ«ndeti seksual Ă«shtĂ« pjesĂ« e mirĂ«qenies sĂ« pĂ«rgjithshme. /Telegrafi/

The post Kur ai nuk mundet: Si ta ndihmosh me dashuri, pa panik dhe pa faj appeared first on Telegrafi.

↗

Humbja e lehtë e ekuilibrit dhe vështirësitë në ecje dhe vrapim tregojnë se fëmija duhet të dërgohet te mjeku

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Një sëmundje e trashëguar që mund të deformojë kockat dhe të kufizojë jetën nëse nuk trajtohet me kohë

Sëmundja e rrallë, hipofosfatemia e lidhur me kromozomin X (XLH), është një çrregullim gjenetik që burrat nuk mund ta transmetojnë te djemtë e tyre, por e transmetojnë te të gjitha vajzat. Ndërsa gratë e sëmura e transmetojnë këtë çrregullim në 50% të fëmijëve të tyre, qoftë djem apo vajza, prandaj shpeshherë sëmundja prek më shumë anëtarë të një familjeje. Ky informacion mbështetet nga studimet gjenetike të Institutit Kombëtar të Shëndetit.

Sipas National Organization for Rare Disorders – NORD, kjo sĂ«mundje karakterizohet nga njĂ« mutacion nĂ« gjenin PHEX nĂ« kromozomin X, i cili kontrollon sintezĂ«n e njĂ« enzime (endopeptidazĂ«) qĂ« rregullon nivelin e fosfatit nĂ« trup. Si pasojĂ« e kĂ«tij mutacioni, fosfati humbet tepricĂ« pĂ«rmes veshkave dhe traktit tretĂ«s, duke shkaktuar uljen e fosfatit nĂ« gjak. Kjo gjendje pengon mineralizimin normal tĂ« kockave dhe dhĂ«mbĂ«ve, duke i bĂ«rĂ« ato mĂ« tĂ« dobĂ«ta dhe mĂ« tĂ« prirura ndaj deformimeve dhe problemeve tĂ« tjera.

Humbja e fosfatit si mineral i rëndësishëm bën që kockat dhe dhëmbët të humbasin fortësinë dhe fleksibilitetin e duhur. Kjo manifestohet si përkulje e kockave, sidomos në këmbë, që zakonisht vërehet kur fëmija fillon të ecë. Deformitetet e kockave përparojnë gjatë fëmijërisë dhe mund të bëhen shumë të dukshme gjatë jetës, raporton Mayo Clinic, përcjell Telegrafi.

Simptomat kryesore janë ecja e vonuar, vështirësi në vrapim, ecje e paqëndrueshme, dhimbje në kocka dhe nyje, si dhe vështirësi në ngjitjen dhe zbritjen e shkallëve. Gjithashtu, mund të ketë probleme me uljen dhe ngritjen, si dhe vonesë në daljen e dhëmbëve, karies të theksuar për shkak të cilësisë së dobët të smaltit, dhe humbje të hershme të dhëmbëve.

Shenjat e kësaj sëmundjeje ngjajnë me rahitin, por fëmijët nuk reagojnë ndaj terapisë me vitaminë D, që e bën diagnostikimin më të vështirë në mungesë të testeve laboratorike dhe gjenetike. Prandaj, nëse fëmija tregon simptoma të tilla, pavarësisht trajtimit parandalues me vitaminë D, është e rëndësishme të kërkohet vlerësim i specializuar dhe të bëhen analiza laboratorike dhe gjenetike për mutacionin në gjenin PHEX.

Nëse sëmundja nuk trajtohet, mund të shkaktojë komplikime serioze si rritje të ulët disproporcionale, deformime të këmbëve, shtyllës kurrizore dhe duarve, dhimbje kronike, kufizim të lëvizshmërisë së nyjeve dhe rrezik të lartë për fraktura.

Trajtimi përfshin suplementimin me fosfat dhe vitamina D aktive (kalcitriol), që ndihmon në rikthimin e mineralizimit normal dhe parandalimin e komplikimeve. Monitorimi i rregullt laboratorik është i domosdoshëm për përshtatjen e terapisë dhe për të parandaluar efektet anësore. Trajtimi i hershëm ka rëndësi thelbësore për përmirësimin e cilësisë së jetës së pacientit dhe reduktimin e simptomave). /Telegrafi/

The post Humbja e lehtë e ekuilibrit dhe vështirësitë në ecje dhe vrapim tregojnë se fëmija duhet të dërgohet te mjeku appeared first on Telegrafi.

↗

Makina e enëve ka një përdorim të mrekullueshëm që shumë nuk e dinë

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Makina e enëve ka një përdorim të fshehtë që shumë nuk e dinë: ndihmon edhe për fermentimin e brumit

A keni menduar ndonjĂ«herĂ« se makina e enĂ«ve mund tĂ« bĂ«jĂ« mĂ« shumĂ« se thjesht tĂ« lajĂ« pjatat? PĂ«rveç pastrimit, kjo pajisje mund tĂ« shfrytĂ«zohet edhe pĂ«r njĂ« proces qĂ« shpesh u merr amvisave kohĂ« dhe durim – fryrjen e brumit.

Nëse nuk keni furrë me funksion prove ose dhomë fermentimi, makina e enëve mund të zëvendësojë fare mirë këtë hap. Pasi të përfundojë një cikël i zakonshëm larjeje, nxehtësia dhe lagështia e mbetur brenda makinës krijojnë ambientin ideal për fermentim.

Mjafton të vendosni brumin në një enë qelqi, ta mbuloni me letër plastike ose kapak, dhe ta lini brenda makinës së enëve të fikur, derisa ambienti të ruajë ngrohtësinë. Brenda vetëm 10-15 minutash, brumi do të fryhet ndjeshëm, duke kursyer kohë dhe duke ju dhënë një rezultat të njëjtë si fermentimi klasik.

Kjo metodë jo vetëm që është praktike, por mund të jetë zgjidhje ideale në ditët e ftohta kur kuzhina është më e freskët dhe brumit i duhet më shumë kohë për të ardhur, transmeton Telegrafi.

shutterstock

NĂ« fakt, shumĂ« pajisje shtĂ«piake mund tĂ« pĂ«rdoren nĂ« mĂ«nyra alternative – nga tharĂ«sja e rrobave qĂ« mund tĂ« ngrohĂ« batanijet, te frigoriferi qĂ« ruan jo vetĂ«m ushqimin, por edhe qirinjtĂ« gjatĂ« verĂ«s qĂ« tĂ« mos shkrihen.

Ky truk i makinës së enëve ka ngjallur kureshtjen e amvisave dhe kuzhinierëve amatorë në rrjete sociale. Shumë prej tyre tashmë po ndajnë përvoja se si me pak krijimtari, pajisjet që i kemi çdo ditë para syve mund të kursejnë kohë dhe të bëjnë gatimin edhe më argëtues.

A do ta provoni edhe ju? NĂ«se po, ndani me tĂ« tjerĂ«t kĂ«tĂ« sekret tĂ« vogĂ«l tĂ« kuzhinĂ«s – sepse shpesh, ide tĂ« thjeshta janĂ« ato qĂ« na shpĂ«tojnĂ« kohĂ« dhe na bĂ«jnĂ« tĂ« ndihemi si mjeshtĂ«r tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« shtĂ«pisĂ«. /Telegrafi/

The post Makina e enëve ka një përdorim të mrekullueshëm që shumë nuk e dinë appeared first on Telegrafi.

↗

Këto shenja të horoskopit ankohen vazhdimisht, por nuk ndryshojnë asgjë në jetën e tyre

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Në vend që të ndërmarrin hapa konkretë drejt ndryshimit, ata mbeten të bllokuar në rrethin e ankesave

TĂ« gjithĂ« njohim dikĂ« qĂ« nuk pushon sĂ« ankuari pĂ«r jetĂ«n – puna Ă«shtĂ« e keqe, dashuria nuk Ă«shtĂ« e kthyer, njerĂ«zit janĂ« tĂ« padrejtĂ«. Dhe ndĂ«rsa tĂ« ankohesh herĂ« pas here Ă«shtĂ« krejt normale, disa shenja tĂ« horoskopit e kthejnĂ« kĂ«tĂ« nĂ« stil jete.

Në vend që të ndërmarrin hapa realë drejt ndryshimit, ata mbeten të ngujuar në rrethin e njëjtë të pakënaqësisë.

Gaforrja – e burgosur emocionale e sĂ« kaluarĂ«s

Gaforret janë të njohura për ndjeshmërinë e tyre të thellë, por kjo ndjeshmëri shpesh i tërheq në një vorbull zhgënjimesh dhe keqardhjeje.

Ankesat e tyre lidhen më së shumti me padrejtësitë e së kaluarës dhe ndjesinë se askush nuk i kupton.

Edhe pse e dinĂ« saktĂ«sisht çfarĂ« i mundon, rrallĂ« vendosin tĂ« ndryshojnĂ« diçka, sepse nuk heqin dorĂ« lehtĂ« nga zona e tyre emocionale e rehatisĂ« – edhe kur kjo rehatĂ­ pĂ«rfshin ankesa tĂ« pafundme, transmeton Telegrafi.

Peshqit – Ă«ndĂ«rrimtarĂ«t qĂ« ikin nga realiteti

Peshqit kanë prirje për introspeksion dhe ëndërrim, por kur përballen me probleme reale, shpesh tërhiqen në botën e tyre.

Në vend që të veprojnë, ata dorëzohen tek ankesat se askush nuk i kupton, se jeta është shumë e vështirë, se gjithçka është pa kuptim.

Edhe pse e dinë çfarë i dhemb, rrallë ndërmarrin hapa të qartë. Më e lehtë është të kërkojnë dhembshuri, sesa të disiplinohen.

shutterstock

Peshorja – perfektioniste e bllokuar nga vendimmarrja

Peshoret synojnë harmoninë dhe bukurinë, por kur gjërat nuk janë të balancuara në mënyrë perfekte, nuk reshtin së ankuari. Bota u duket e padrejtë, njerëzit egoistë, jeta e ashpër.

Megjithatë, kur u jepet mundësia të ndryshojnë diçka, të prishin një marrëdhënie toksike apo të ndryshojnë ambientin, i paralizon frika nga konflikti.

Më mirë zgjedhin të mbeten të pakënaqura sesa të rrezikojnë të panjohurën.

Ankesat nuk e ndryshojnĂ« jetĂ«n – veprimi ndryshon gjithçka

KĂ«to shenja e kanĂ« tĂ« qartĂ« se çfarĂ« i shqetĂ«son, por shpesh u mungon guximi pĂ«r t’i zgjidhur.

Nëse e gjen veten tek ndonjë prej tyre, ndoshta ka ardhur koha të ndalosh së ankuari dhe të fillosh të ndryshosh atë që të rëndon. Sepse ndryshimi i vërtetë ndodh kur vendos të mos jesh më vetëm një spektator i jetës tënde. /Telegrafi/

The post Këto shenja të horoskopit ankohen vazhdimisht, por nuk ndryshojnë asgjë në jetën e tyre appeared first on Telegrafi.

↗

Mund ta bëni sot: Ky zakon i thjeshtë ul rrezikun e vdekjes deri në 40%

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

A dëshironi të jetoni më gjatë dhe më shëndetshëm?

Aktiviteti i rregullt fizik që rrit ritmin e zemrës dhe frymëmarrjes mund të ulë rrezikun e vdekjes së parakohshme nga çdo shkak deri në 40%. Këtë e ka treguar një meta-analizë e madhe që përfshiu 85 studime dhe mbi 7 milionë persona nga e gjithë bota.

“Aktiviteti fizik Ă«shtĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r shĂ«ndetin afatgjatĂ« mĂ« shumĂ« nga sa kemi menduar mĂ« parĂ«,” thekson George Mielke, bashkautor i studimit nga Universiteti Queensland nĂ« Australi.

Me këtë pajtohet edhe Dr. Andrew Freeman, drejtori i parandalimit kardiovaskular në spitalin National Jewish Health në Denver, i cili nuk ka marrë pjesë në këtë studim:

“Ushtrimet janĂ« magji e pastĂ«r. Ulin rreziqet nĂ« mĂ«nyra qĂ« asnjĂ« ilaç nuk mund t’i bĂ«jĂ«. ËshtĂ« e pabesueshme. GjithmonĂ« i them pacientĂ«ve tĂ« mi se aktiviteti fizik Ă«shtĂ« eliksiri i rinisĂ«â€.

Asnjëherë nuk është vonë

Lajmi i mirë është se nuk është kurrë vonë për të adoptuar këtë zakon të shëndetshëm. Edhe ata që kanë filluar të ushtrojnë në moshë më të madhe kanë përfituar ndjeshëm dhe kanë zgjatur jetën e tyre, konfirmon Rui Yu, doktorante në shëndetin publik në Universitetin e Brisbane.

Madje, efektet kanĂ« qenĂ« mĂ« tĂ« theksuara tek tĂ« moshuarit, tĂ« cilĂ«t shpesh pĂ«rballen me probleme shĂ«ndetĂ«sore – tek ata rreziku Ă«shtĂ« ulur pĂ«r 10-15% shtesĂ«.

“Kjo vetĂ«m tregon se kurrĂ« nuk Ă«shtĂ« vonĂ« pĂ«r tĂ« filluar. LĂ«vizja nĂ« çdo moshĂ« ndihmon pĂ«r njĂ« jetĂ« mĂ« tĂ« gjatĂ« dhe mĂ« tĂ« shĂ«ndetshme”, shton Mielke, transmeton Telegrafi.

shutterstock

Më shumë është më mirë, por deri në një limit

Studimi, i publikuar nĂ« British Journal of Sports Medicine, cilĂ«sohet si “analiza mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se e aktivitetit fizik nga fillimi i moshĂ«s sĂ« rritur dhe mĂ« tej.” Ai Ă«shtĂ« i veçantĂ« sepse ka ndjekur sjelljen e pjesĂ«marrĂ«sve pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« gjatĂ« kohe.

“Kjo na mundĂ«soi tĂ« studiojmĂ« modelet afatgjata, kush mbeti aktiv, kush filloi mĂ« vonĂ«, kush u ndal dhe si ndikon kjo nĂ« rrezikun e vdekjes”, shpjegon Mielke.

Studimi u bazua në rekomandimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH):

â–Ș 150–300 minuta nĂ« javĂ« aktivitet aerobik me intensitet mesatar, ose
â–Ș 75–150 minuta aktivitet intensiv (p.sh. vrapim, ecje e shpejtĂ«).

Aktiviteti aerobik i rregullt ndihmon sidomos në luftën kundër sëmundjeve të zemrës, shkaku kryesor i vdekshmërisë në botë.

Krahasuar me persona të pavetëdijshëm fizikisht, ata që ushtruan më shumë kishin rrezik për vdekje nga sëmundjet kardiovaskulare rreth 40% më të ulët, ndërsa rreziku i vdekjes nga kanceri ishte 25% më i ulët.

Zgjatja më e madhe e jetës u regjistrua tek personat që ushtruan të paktën 300 minuta në javë.

“MĂ« shumĂ« se kaq nuk sjell pĂ«rfitime tĂ« dukshme shtesĂ«,” thotĂ« Yu.

Megjithatë, edhe ata që sapo kanë filluar të jenë aktivë kanë përfituar, rreziku i vdekjes së parakohshme u ul për 22%. Në anën tjetër, ata që ndalën ushtrimin humbën këto përfitime dhe rreziku i tyre u rikthye në nivelin e personave që kurrë nuk kanë qenë aktivë.

“Kjo ngre pyetjen e rĂ«ndĂ«sishme: A mbeten pĂ«rfitimet e ushtrimeve edhe pasi tĂ« ndalojmĂ«? KĂ«rkohen studime tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r kĂ«tĂ«,” pĂ«rfundon Yu.

Sekreti është qëndrueshmëria

Megjithëse ideal është të ndiqni rekomandimet zyrtare, kjo nuk është e vetmja mënyrë për të përmirësuar shëndetin, thotë Mielke.

“Edhe ata qĂ« nuk arritĂ«n nivelin e rekomanduar, por ishin tĂ« paktĂ«n disi aktivĂ«, patĂ«n rrezik mĂ« tĂ« ulĂ«t pĂ«r vdekje tĂ« parakohshme krahasuar me totalisht tĂ« pavetĂ«dijshĂ«m fizikisht”, thotĂ« ai.

“Ne inkurajojmĂ« njerĂ«zit tĂ« lĂ«vizin nĂ« mĂ«nyrĂ«n qĂ« u pĂ«rshtatet mĂ« shumĂ«. MĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja Ă«shtĂ« tĂ« mbeten aktivĂ« dhe tĂ« gjejnĂ« aktivitete qĂ« i pĂ«lqejnĂ«.”

Nëse sapo po filloni, është e rëndësishme të nisni ngadalë dhe të konsultoheni me mjekun ose trajnerin fizik.

Qëllimi, sipas Dr. Freeman, është të arrini të paktën 30 minuta ecje të shpejtë në ditë.

“NĂ«se ecni me njĂ« mik apo partner, njĂ« test i mirĂ« Ă«shtĂ« qĂ« ata tĂ« flasin normalisht ndĂ«rsa ju tĂ« jeni paksa tĂ« fryrĂ« nga pĂ«rpjekja. Kjo Ă«shtĂ« e mirĂ« edhe pĂ«r marrĂ«dhĂ«nien dhe pĂ«r trupin”, kĂ«shillon ai.

PĂ«r rezultate edhe mĂ« tĂ« mira, rekomandohet qĂ« ushtrimeve kardio t’u shtohen dhe ushtrime pĂ«r forcimin e muskujve.

“Kur rekomandoj ecjen, çiklizmin, notin apo vrapimin, shpesh sugjeroj tĂ« pĂ«rfshihen dhe ushtrime fuqie, p.sh. ngritje peshe tĂ« lehta, çanta me ngarkesĂ«, çiklizĂ«m nĂ« kodĂ«r, pĂ«rdorimi i gishtave nĂ« not
 QĂ«llimi Ă«shtĂ« tĂ« kombinohen kardio dhe forcimi i muskujve,” pĂ«rfundon Freeman. /Telegrafi/

The post Mund ta bëni sot: Ky zakon i thjeshtë ul rrezikun e vdekjes deri në 40% appeared first on Telegrafi.

↗

Nëse bëni këto dy gabime gjatë grimit, do të dukeni më e vjetër

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Disa truke tĂ« thjeshta bukurie mund t’ju bĂ«jnĂ« tĂ« dukeni vite mĂ« tĂ« rinj

Meqë koha lë shenja në lëkurën tuaj, si linja të holla dhe rrudha, ndryshimi i rutinës së grimit mund të jetë pikërisht ajo që ju duhet për të ruajtur shkëlqimin rinor.

Vendosni konturin më lart mbi mollëza

Artistët e grimit rekomandojnë të aplikoni konturin më shumë mbi mollëza, dhe jo në thellësinë e faqeve.

“Konturi krijon hijen natyrale nĂ« fytyrĂ«, por nĂ«se vendoset shumĂ« poshtĂ«, do tĂ« dukeni edhe mĂ« tĂ« vjetĂ«r,” kĂ«shillon Lauren Hale, pĂ«r Best Life.

“Prandaj, duke vendosur konturin mĂ« lart mbi mollĂ«za, do tĂ« ngremĂ« vizualisht faqet,” shton ajo, transmeton Telegrafi.

 original sound – Lauren Hale

Përdorimi i korrektorit nën sytë

Hale thotĂ« se ekziston njĂ« gabim tjetĂ«r i zakonshĂ«m qĂ« bĂ«jnĂ« gratĂ« mbi 40 vjeç kur aplikojnĂ« grimin – pĂ«rdorimi i keq i korrektorit, duke mbushur kryesisht “kĂ«ndin” nĂ«n sy.

“Problemi Ă«shtĂ« qĂ« mendojmĂ« se fshehim rrathĂ«t e zinj, por nĂ« fakt e vendosim korrektorin nĂ« zonĂ«n ku janĂ« linjat e holla dhe tekstura e syrit, duke i theksuar edhe mĂ« shumĂ« rrudhat pĂ«r shkak tĂ« reflektimit tĂ« dritĂ«s.”

Hale sugjeron të aplikoni korrektorin në një vijë diagonale lart, duke nisur nga cepi i jashtëm i syrit drejt vijës së flokëve. Kjo do të ndriçojë dhe ngrejë pamjen, pa tërhequr vëmendjen tek linjat e holla apo rrudhat që mund të keni nën sy. /Telegrafi/

The post Nëse bëni këto dy gabime gjatë grimit, do të dukeni më e vjetër appeared first on Telegrafi.

↗

NjĂ« ‘jo’ qĂ« i kushtoi jetĂ«n: Pse vdiq vĂ«rtet Steve Jobs dhe si mund tĂ« shpĂ«tonte

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Edhe pse do tĂ« mbahet mend si njĂ« nga liderĂ«t mĂ« me ndikim nĂ« botĂ«n e teknologjisĂ«, Steve Jobs do tĂ« kujtohet edhe si “fanatiku” qĂ« nĂ« njĂ« moment vendimtar zgjodhi intuitĂ«n para arsyes

SipĂ«rmarrĂ«si amerikan dhe njĂ« nga figurat mĂ« me ndikim tĂ« shekullit 20 dhe 21, Steve Jobs, ndryshoi mĂ«nyrĂ«n si komunikojmĂ«, punojmĂ« dhe jetojmĂ« me teknologjinĂ«. Ndikimi i tij nĂ« industrinĂ« teknologjike ndihet edhe sot, ndĂ«rsa Apple – fryt i bashkimit mes kreativitetit, teknologjisĂ« dhe biznesit, Ă«shtĂ« kthyer nĂ« sinonim tĂ« inovacionit, elegancĂ«s dhe cilĂ«sisĂ«.

Fëmijëria

Steve Jobs lindi më 24 shkurt 1955 në San Francisko. Nëna e tij, Joanne Simpson, e lindi ndërsa ishte ende studente, ndërsa babai, Abdulfattah John Jandali, një mysliman sirian, kishte lënë vendin e lindjes në moshën 18-vjeçare.

Menjëherë pas lindjes, prindërit biologjikë e dhanë për birësim. Familjen e vërtetë ai e gjeti te Clara dhe Paul Jobs në Silicon Valley. Clara ishte kontabiliste, ndërsa Paul punonte si mekanik në një kompani laserësh.

Motra ishte shoqja më e ngushtë

Si çdo fĂ«mijĂ«, Jobs kishte dĂ«shirĂ« tĂ« njihte prindĂ«rit biologjikĂ«. GjatĂ« pĂ«rpjekjeve pĂ«r t’u afruar me ta, ai zbuloi motrĂ«n, Mona Simpson (lindur Jandali), e cila u bĂ« shoqja e tij mĂ« e ngushtĂ« deri nĂ« fund tĂ« jetĂ«s.

“Ne jemi familje. Ajo Ă«shtĂ« shoqja ime mĂ« e mirĂ«. E thĂ«rras çdo disa ditĂ« dhe i tregoj gjithçka”, – pati rrĂ«fyer Jobs nĂ« njĂ« intervistĂ«, duke treguar se qĂ« nĂ« takimin e parĂ« u lidhĂ«n shumĂ« ngushtĂ«.

Mona u bë shkrimtare e njohur. Ndër veprat e saj më të famshme është Anywhere But Here (Jeta është diku tjetër), e cila u adaptua në film ku rolet kryesore i luajtën Natalie Portman dhe Susan Sarandon, transmeton Telegrafi.

Nuk e mbaroi kurrë fakultetin

Që i vogël, Jobs tregoi interes të madh për teknologjinë. Orë të tëra i kalonte në garazhin e babait duke punuar në projekte elektronike. Pas shkollës së mesme në Cupertino të Kalifornisë, më 1972 u regjistrua në Reed College, por e la pas semestrit të parë për shkak të vështirësive financiare të familjes.

Megjithatë, ai vazhdoi të ndiqte disa ligjërata sipas dëshirës, si kaligrafia, e cila më vonë pati ndikim të madh në estetikën e produkteve Apple.

“Nuk ishte romantike. Nuk kisha dhomĂ« nĂ« konvikt, flija nĂ« dyshemetĂ« e shokĂ«ve. Ktheja shishet e Koka-Kola-s pĂ«r depozitĂ«n 5 cent dhe blija ushqim. Çdo javĂ« ecja 11 kilometra nĂ«pĂ«r qytet qĂ« tĂ« haja njĂ« vakt normal nĂ« tempullin Hare Krishna”, – tregoi Jobs nĂ« fjalimin e tij tĂ« famshĂ«m nĂ« Universitetin Stanford mĂ« 2005.

Fillimet e karrierës

MĂ« 1976, bashkĂ« me mikun Steve Wozniak, njĂ« tjetĂ«r gjeni, Jobs themeloi Apple. Produkti i parĂ« ishte kompjuteri personal Apple I, tĂ« cilin e montuan dhe e shitĂ«n nga garazhi i shtĂ«pisĂ« sĂ« Jobs. Edhe emri “Apple” thuhet se lindi pikĂ«risht nĂ« atĂ« garazh tĂ« mbushur me arka me mollĂ«.

Më 1977, Jobs dhe Wozniak lançuan Apple II, kompjuteri që solli suksesin masiv dhe vendosi themelet për kompaninë që sot është një gjigant i teknologjisë. Pas 7 vitesh inovacion, erdhi revolucioni tjetër: Macintosh (Mac), kompjuteri i parë personal me ndërfaqe grafike (GUI), miun dhe ikonat që e bënë kompjuterin të qasshëm për të gjithë.

Në 1985, Jobs u përplas me CEO-n e atëhershëm të Apple, John Sculley dhe u largua nga kompania. Themeloi firmën NeXT, e cila prodhoi kompjuterë të avancuar, por pa sukses të madh komercial. Megjithatë, sistemi operativ i NeXT u bë baza e macOS që përdoret edhe sot.

Po atĂ« periudhĂ«, Jobs bleu nga Lucasfilm njĂ« studio animacioni, tĂ« cilĂ«n e shndĂ«rroi nĂ« Pixar, duke revolucionarizuar botĂ«n e animacionit. MĂ« 1995, Pixar lansoi “Toy Story”, filmi i parĂ« i animuar plotĂ«sisht me kompjuter, duke fituar miliarda. Pixar mĂ« vonĂ« u ble nga Disney, por Jobs u bĂ« aksionari mĂ« i madh individual i Disney-t.

Në vitet 1990, Apple u përball me krizë të thellë financiare. Në 1997, kompania e thirri Jobs që të kthehej. Ai rifilloi udhëheqjen dhe me lansimin e iMac më 1998 e shpëtoi Apple nga falimentimi, duke e kthyer në gjigantin që njohim sot.

Pastaj erdhën produktet që ndryshuan botën:

iPod (2001) – Pajisja qĂ« revolucionarizoi dĂ«gjimin e muzikĂ«s.
iPhone (2007) – Smartphone-i i parĂ« me ekran me prekje, qĂ« transformoi industrinĂ«.
iPad (2010) – Tableti qĂ« ridefinoi pĂ«rdorimin e kompjuterĂ«ve dhe medias.

Perfeksionist deri nĂ« detaj, Jobs lidhi teknologjinĂ« me dizajnin elegant. Prezantimet e tij u kthyen nĂ« spektakle, ndĂ«rsa personaliteti i tij karizmatik hipnotizonte publikun dhe tregun. MegjithatĂ«, pĂ«r shkak tĂ« kĂ«rkesave tĂ« larta, shpesh hynte nĂ« konflikte me punonjĂ«sit – por rezultatet gjithmonĂ« e mbanin lart figurĂ«n e tij.

Jeta private

Që në adoleshencë, Jobs u magjeps nga zen budizmi dhe shpesh udhëtoi në Indi. Ky ndikim e formësoi si në jetën personale, ashtu edhe në filozofinë e dizajnit.

Në moshën 23-vjeçare, nga lidhja me të dashurën e shkollës së mesme, Chrisann Brennan, pati vajzën Lisa Brennan-Jobs, e lindur në prag të suksesit të Apple më 1978. Megjithëse nuk u martua kurrë me Chrisann, Jobs kishte edhe tre fëmijë të tjerë dhe i pagoi Lisas studimet në Harvard, ku ajo diplomoi më 2000 dhe u bë gazetare.

Në vitin 1991, Jobs u martua me Laurene Powell sipas traditës budiste. Që nga ajo kohë, jetën private e mbajti larg syve të publikut. Laurene punoi në Universitetin e Pensilvanisë dhe më vonë doktoroi në Stanford, aty ku u njohën.

“Isha nĂ« parking, mendova: ‘Po tĂ« ishte dita ime e fundit, do ta kaloja nĂ« njĂ« takim pune apo me kĂ«tĂ« grua?’ Vrapova pas saj dhe i kĂ«rkova tĂ« dilnim pĂ«r darkĂ«. Ajo pranoi dhe qĂ« atĂ«herĂ« nuk jemi ndarĂ« kurrĂ«â€, rrĂ«fente Jobs.

Sipas biografisë The Second Coming of Steve Jobs të Alan Deutschman, Jobs pati lidhje edhe me këngëtaren Joan Baez, ish e dashura e Bob Dylan. Edhe biografia iCon: Steve Jobs përmend një martesë sekrete me Baez, megjithëse nuk pati fëmijë, pasi ajo ishte 41 vjeçe.

Jobs adhuronte Beatles dhe muzikĂ«n klasike, dhe ishte pescatarian, nuk hante mish, vetĂ«m peshk. Veshja e tij karakteristike – golf i zi dhe xhinse, ishte simbol i thjeshtĂ«sisĂ«: “S’dua tĂ« harxhoj kohĂ« duke menduar çfarĂ« tĂ« vesh”, thoshte ai.

Fëmijët nuk i lejoi të përdornin teknologjinë

Edhe pse e gjithë jeta e tij ishte ndërtuar mbi teknologjinë, Jobs nuk ua lejonte fëmijëve pajisjet Apple në shtëpi.

“Ata pothuajse nuk i pĂ«rdorin. MĂ« shumĂ« preferojmĂ« tĂ« ulemi nĂ« tryezĂ« dhe tĂ« flasim pĂ«r histori apo librat qĂ« kemi lexuar”, – i kishte treguar Jobs gazetarit tĂ« The New York Times, Nick Bilton.

Lufta me kancerin e pankreasit

MĂ« 2003, gjatĂ« njĂ« vizite tek mjeku pĂ«r njĂ« gur nĂ« veshkĂ«, iu zbulua njĂ« “hije” nĂ« pankreas. Analizat treguan njĂ« tumor neuroendokrin tĂ« rrallĂ«, njĂ« formĂ« e kancerit tĂ« pankreasit qĂ« mund tĂ« shĂ«rohet nĂ«se operohet nĂ« kohĂ«. Por Jobs e refuzoi operacionin, pavarĂ«sisht lutjeve tĂ« mjekĂ«ve.

“S’doja qĂ« tĂ« ma hapnin trupin. Nuk doja ta shihja veten tĂ« ‘prerë’ nĂ« atĂ« mĂ«nyrĂ«â€, – pranoi Jobs. NĂ«ntĂ« muajt e parĂ« pas diagnozĂ«s, ai provoi vegjetarianizmin, akupunkturĂ«n, ilaçet bimore, pastrimin e zorrĂ«ve dhe metoda tĂ« tjera alternative. Thuhet se madje kĂ«rkoi edhe ndihmĂ«n e njĂ« fallxhori.

Asgjë nuk ndihmoi. Kanceri u përhap shpejt dhe Jobs më në fund pranoi të operohej. Më 2004 ai u shkroi të gjithë punonjësve të Apple një email ku tregonte diagnozën.

“Kam njĂ« formĂ« shumĂ« tĂ« rrallĂ« kanceri pankreatik, njĂ« tumor neuroendokrin, qĂ« pĂ«rbĂ«n rreth 1% tĂ« rasteve dhe mund tĂ« shĂ«rohet me operacion nĂ«se kapet herĂ«t, si nĂ« rastin tim”, – shkroi Jobs.

Në vitin 2009, pas humbjes drastike në peshë, u bë e qartë se sëmundja kishte avancuar. Ai iu nënshtrua një transplanti të mëlçisë dhe u tërhoq nga drejtimi i Apple.

“Ai kishte tĂ« vetmin lloj kanceri pankreatik qĂ« mund tĂ« kurohej. NĂ« thelb, ai kreu vetĂ«vrasje”, – thanĂ« mĂ« pas disa ekspertĂ«, duke theksuar se mjekimi nĂ« kohĂ« do ta shpĂ«tonte.

Por Jobs gjithmonë besoi më shumë te instinkti sesa te mjekët dhe, për fat të keq, as miliona dollarët nuk ia blenë jetën.

Ditët e fundit

Në javët e fundit të jetës, Jobs u përpoq të linte një trashëgimi shpirtërore për fëmijët. Në bashkëpunim me biografin Walter Isaacson, krijoi biografinë për të shpjeguar vendimet e tij.

Steve Jobs ndërroi jetë më 5 tetor 2011, në shtëpinë e tij në Palo Alto të Kalifornisë, i rrethuar nga familja. Shkaku zyrtar i vdekjes ishte ndalimi respirator si pasojë e tumorit të pankreasit. /Telegrafi/

The post NjĂ« ‘jo’ qĂ« i kushtoi jetĂ«n: Pse vdiq vĂ«rtet Steve Jobs dhe si mund tĂ« shpĂ«tonte appeared first on Telegrafi.

↗

Ai qĂ« flet me ngjyrat – Prof. Zeqirja Rexhepi dhe alfabeti i shpirtit tĂ« tij krijues

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Intervistë ekskluzive me Prof. Zeqirja Rexhepin, artistin që jeton e vepron në Kanada, por shpirti dhe zemra i flasin në Dardani

„Ekspozita kam pasur qĂ« nga korriku i vitit 1999 e deri mĂ« tash. E fundit ka qenĂ« nĂ« mars tĂ« kĂ«tij viti. Deri tash kam pasur 19 ekspozita tĂ« pavarura nĂ« vende tĂ« ndryshme, institucione dhe galeri. MĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja Ă«shtĂ« ekspozita e parĂ« nga njĂ« artistĂ« shqiptarĂ« mĂ« 2001 nĂ« GalerinĂ« ShtetĂ«rore tĂ« Artit, ku numri i pjesĂ«marrĂ«sve ishe marramendĂ«s dhe Ă«shtĂ« publikuar nĂ«pĂ«r tĂ« gjitha mediet e KanadasĂ«. Tema ka qenĂ« mbijetesa “Rezistenca”- realiteti i pĂ«rshkruar nĂ« pĂ«lhurĂ«, nga artisti i cili ishte pjesĂ« e persekutimeve dhe shpĂ«rnguljes masive, dĂ«shmitar real qĂ« do tĂ« dĂ«shmojnĂ« nĂ« histori dhunĂ«n dhe asimilimin e shqiptarĂ«ve“, na tha ndĂ«r tĂ« tjera Prof.Rexhepi

Intervistoi: Dashnim Hebibi, Gjilan

Ka njerëz që flasin me fjalë.
Ka të tjerë që flasin me heshtje.
Por ka edhe nga ata tĂ« rrallĂ«t – qĂ« flasin me ngjyrat.

Profesor Zeqirja Rexhepi është një nga ata që nuk i përdor ngjyrat vetëm për të pikturuar forma, por për të rrëfyer ndjenja, për të shpalosur kohë dhe kujtime, për të komunikuar me botën pa thënë asnjë fjalë.

Ai e njeh alfabetin e ngjyrave. I njeh si shkronjat e zemrës. I kupton. I ndien. U flet. Dhe ato i përgjigjen me një botë që shtrihet në telajo, por shpërthen në shpirt. Nga Kosova në Kanada, nga rinia në pjekuri, ai ka ndërtuar një jetë përmes dritës dhe hijes, përmes të kaltres së thellë dhe së kuqes që digjet si mall.

Sot, kur feston 70 vjet jetĂ« dhe 45 vjet krijimtari artistike, ai vjen nĂ« atdhe jo vetĂ«m pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar, por pĂ«r tĂ« ndarĂ« me ne atĂ« qĂ« e ka ndĂ«rtuar ndĂ«r dekada – njĂ« ekspozitĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« thjesht art, por rrĂ«fim, njĂ« udhĂ«tim i jetuar pĂ«rmes ngjyrave qĂ« e kanĂ« ndjekur dhe udhĂ«hequr. Intervista qĂ« pason nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« bisedĂ«, por njĂ« takim me njĂ« shpirt tĂ« mbĂ«shtjellĂ« me dritĂ« arti.

Zeqirja Rexhepi -një emër që nuk njeh kufij

Profesor Zeqirja Rexhepi është një nga emrat më të çmuar të artit shqiptar, një krijues që ka shtrirë pikturën dhe shpirtin e tij artistik përtej kufijve të Kosovës, në Evropë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Kanada. Ai është një artist i rrallë, i lidhur fort me rrënjët, por njëherësh edhe me horizontin, duke bartur me vete Kosovën në çdo ngjyrë, në çdo telajo.

Sot, kur ai qĂ«ndron pĂ«r pushim nĂ« vendlindje, pata nderin dhe kĂ«naqĂ«sinĂ« ta takoj dhe tĂ« realizoj njĂ« intervistĂ« ndryshe – jo tĂ« ftohtĂ«, jo vetĂ«m pĂ«r klikime, por njĂ« rrĂ«fim pĂ«r shpirtin e artit, pĂ«r jetĂ«n qĂ« e ka kaluar ndĂ«r ngjyra, pĂ«r emocionin qĂ« mbetet i freskĂ«t edhe pas 70 viteve jetĂ« dhe 45 viteve krijimtari.

Kjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« intervistĂ« e zakonshme, sepse pĂ«r mua Ă«shtĂ« mĂ« e lehtĂ« – unĂ« e njoh profesorin. Dhe prandaj nuk di as si ta ndalim bisedĂ«n
 Thjesht, shpresoj qĂ« lexuesit ta ndiejnĂ« atĂ« qĂ« ne e pĂ«rjetuam gjatĂ« kĂ«tij rrĂ«fimi: njĂ« frymĂ«zim i vĂ«rtetĂ«.

Me Prof. Zeqirja Rexhepi mendova se brenda një ore do të zhvillojmë intervistën, por nuk ishte ashtu. Po ju lë ta lexoni këtë intervistë me fjalë të mjalta nga Profesor Rexhepi.

Profesor të falënderoj për kohën që po ndani për këtë intervistë.

Ju lutem edhe unë kam nderin dhe kënaqësinë, kur e di edhe punën tuaj të çmuar për tre dekada në profesionin fisnik të gazetarisë.

Profesor Rexhepi, nga data 15 deri më 28 korrik, në Gjilan do të hapet ekspozita juaj e radhës. Na tregoni: sa punime do të paraqiten dhe si titullohet kjo ekspozitë?

Ashtu Ă«shtĂ«. I falĂ«nderoj edhe mediat tjera qĂ« i kanĂ« dhĂ«nĂ« hapĂ«sirĂ« tĂ« mjaftueshme ekspozitĂ«s e intervista Ă«shtĂ« e para me juve. Ekspozita restrospektive nĂ« kuadĂ«r tĂ« 45 vjetorit tĂ« krijimtarisĂ« sime dhe 70 vjetorit tĂ« lindjes, ku janĂ« gjithsejtĂ« 45 piktura tĂ« pĂ«rmasave tĂ« mĂ«dha. ËshtĂ« njĂ« punĂ« e madhe dhe me copa shpirti.

Jetoni e veproni prej vitesh në Kanada. Gjatë cilës periudhë janë realizuar veprat që do të ekspozohen në Gjilan?

Po. Jetoj e veproj në Kanada, por shpirti është në Kosovë. Veprat janë të realizuara nga viti 1977 deri më tani (2025).

A ka në mesin e tyre punime të krijuara pikërisht në Kanada? Si ndikojnë ambienti dhe përditshmëria e atjeshme në veprat tuaja?

Në mesin e pikturave në Kanada, janë të ekspozuara 36 piktura, apo vetëm 2 janë të vitit 1977 të cilat kanë mbijetuar nga lufta e vitit 1999. Të tjerat janë djegur në shtëpinë time në Përlepnicë dhe po ashtu edhe instrumentet muzikore e gjësendet e tjera të familjes. Të gjithë fëmijët e mi kanë pasur instrumentet e tyre.

Kjo ekspozitĂ« hapet nĂ« njĂ« moment tĂ« veçantĂ« – 45-vjetori i krijimtarisĂ« suaj artistike dhe 70-vjetori i lindjes. Si e ndjeni kĂ«tĂ« pĂ«rmbledhje emocionale tĂ« njĂ« jete nĂ« ngjyra dhe shpirt?

Kjo ekspozitĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r ngjarjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« jetĂ«s sime pas luftĂ«s e dĂ«bimit masiv nga fshati PĂ«rlepnicĂ« i KomunĂ«s sĂ« Gjilanit. GjithnjĂ« jo qĂ« kam Ă«ndĂ«rruar, por kam pasur qĂ«llim shpirtĂ«ror dhe moral qĂ« ta kryej njĂ« premtim timin, qĂ« tĂ« kthehem nĂ« vendlindje jo vetĂ«m fizikisht, por edhe me krijimtari. Kjo po ndodh dhe jam tejet i lumtur, duke i’u falĂ«nderuar tĂ« gjithĂ«ve qĂ« po angazhohen si dhe organizatĂ«s kanadeze “Arts NS” pĂ«r mbĂ«shtetjen e realizmit tĂ« kĂ«saj ekspozite.

„Ekspozita e parĂ« personale ishte mĂ« 1974“

Ju kujtohet puna juaj e parĂ« artistike? ÇfarĂ« ndjesie ju kthehet kur e rikujtoni?

Puna e parë e cila mbahet mend tërë jetën time, janë punimet e provimit pranues për tre ditë në Shkollën e Mesme të Artit në Pejë në vitin 1970. Ishte ndjesi e pa harruar vendimtare e jetës. Këto ishin titujt e punimeve: Natyrë e qetë, portret nga skulptura dhe akuarel në natyrë-motiv. Ndërsa ekspozita e parë personale ishte më 1974 në Sh.L.P. Shkup, pastaj në Gjilan më 1974-1975 apo 50 vjet më parë.

Cila Ă«shtĂ« ngjyra juaj mĂ« e dashur – ajo qĂ« e riktheni mĂ« shpesh nĂ« punime dhe qĂ« ndoshta ju pĂ«rfaqĂ«son mĂ« shumĂ«?

Si artist profesional, ngjyrat janĂ« sipas momentit dhe ngjarjeve qĂ« ka koha t’i imponon. Te unĂ« tri ngjyrat kryesore dhe dy neutrale nĂ« kombinim, dominojnĂ« herĂ« tĂ« mbyllura e herĂ« tĂ« çelĂ«ta. Njihem me kolorit tĂ« çelĂ«t dhe optimist nĂ« jetĂ«.

A ndodh ndonjĂ«herĂ« t’u “bĂ«rtisni” ngjyrave, t’u kĂ«rkoni mĂ« shumĂ« se sa ato japin?

Kjo Ă«shtĂ« pyetje me vend dhe ndodh nĂ« momentin qĂ« i largohesh konceptit tĂ« planifikuar. Edhe mundohesh qĂ« tĂ« dali mĂ« mirĂ«. Ajo fillon me u bĂ«rĂ« konfuze, del nga kompozicioni, ngatĂ«rrohet kontrasti me harmoninĂ« dhe fillon me humb origjinalitetin. ËshtĂ« njĂ« botĂ« e veçant.

A e njihni “alfabetin” e ngjyrave? Si komunikoni me to pĂ«rtej formĂ«s vizuale?

Me ngjyrën komunikon në rregull, ruhet dinamika dhe personaliteti, origjinaliteti i artistit gjithherë duke e krijuar skenarin dhe temën e serisë deri në përfundim të përgatitjes profesionale të komponimit. Ngjyrat keni të drejtë se e kanë një alfabet që duhet mësuar mirë, po nuk e dite, atëherë nuk ke krijuar, por ke bërë zhurmë.

Ku e gjeni muzën e frymëzimit sot? Dhe a ka ndryshuar ajo me kalimin e viteve, nga rinia deri në këtë moshë kur arti juaj është më i pjekur se kurrë?

Kur lind fĂ«mija, urimi mĂ« i mirĂ« Ă«shtĂ« tĂ« urohet: „Inshalla i ngjan kohĂ«s“. Tek unĂ« prej fillimit tĂ« luftĂ«s punĂ«t e mia artistike kanĂ« qenĂ« tĂ« imponuara sipas ngjarjeve qĂ« artisti i ka pĂ«rjetuar. Ndoshta nĂ« kĂ«to periudha tĂ« ndryshme tĂ« jetĂ«s kam bĂ«rĂ« ndryshimet shpirtĂ«rore tĂ« kohĂ«s e cila ka qenĂ« e imponuar nĂ« shoqĂ«ri dhe janĂ« bĂ«rĂ« vepra artistike universale nĂ« globe.

Jeni nderuar me shumë medalje dhe mirënjohje. Sipas jush, a vlerësohen artistët sa duhet në kohën e sotme?

Për artistin vlera dhe medalja më me vlerë është prania e audiencës në ekspozitë, përshtypjet e vizitorëve, kritikave të artit për vlerësimin e punës që artisti i ofron dhe kontribuon për komunitetin. Kjo është vlera dhe respekti që i nevojitet krijuesit sa i përket shpërblimeve të tjera e çmimeve. Jam shumë me fat që jetojë dhe veprojë në një vend si Kanadaja, që vlerësohet dhe shpërblehet çdo kush që kontribuon në afirmimin e vlerave kombëtare brenda dhe jashtë vendit. Mbështetja bëhet sipas rregullave dhe numrave që i përcakton Ligji për Mbështetje nga institucionet e kulturës.

Na e zbuloni sekretin e mosplakjes – si qĂ«ndroni kaq vital, kaq krijues pas 70 viteve jetĂ«?

Këtu nuk ka sekrete arti, mua më ka mbajt optimist, kam jetuar pa stres, pasi që me pikturë e çliron nga brendësia çdo gjë që të mundon e që nuk mundesh me thënë. Mendoni pozitiv dhe bëni mirë, sinqerisht do ju harroj plakja.

A Ă«shtĂ« ndoshta mbĂ«shtetja e bashkĂ«shortes dhe dashuria pĂ«r familjen, me nipĂ«r, mbesa dhe njĂ« jetĂ« artistike bashkĂ« – “arma” juaj sekrete?

Gjithsesi mbështetësja apo shtysa kryesore për këto 50 vjet, ka qenë dhe është gruaja dhe shoqja ime Bedrija. Ajo vet është artiste dhe ne kemi përkrahur pa rezervë njëri-tjetrin. Edhe pse ajo ka pasur dy herë më tepër angazhim me rritjen e 6 fëmijëve, në kushte të ndryshme politike ku kemi jetuar dhe obligimi kombëtar ka qenë nataliteti dhe nuk kemi kursyer që me çdo mjet ta fitojmë luftën. Pikërisht falë nënës shqiptare. Zoti i bekoftë për vuajtjet dhe sakrificën që ato kanë përjetuar. Edhe qubrilloviqët, kanë thënë se luftën e fituan nënat shqiptare. Duke jetuar me 6 fëmijë, në fillim ishte vështirë, por kemi punuar shumë që ata të rriten shëndetshëm e të edukohen, pastaj të krijojnë familjar. Ia arritëm që tani të kemi 17 nipa e mbesa. Jetë jashtëzakonisht e bukur me plotë dashuri, e pa përshkruar. Edhe pikërisht koloriti i pasur në pikturat e mia vjen nga dashuria e nipave e mbesave të mi. Nganjëherë ne duhet me aktruar në momente të caktuara me i fsheh dhimbjet që kemi përjetuar, për mos me i merakos. Kënaqësi shumë e vërtetë që na e ruajnë freskinë, lum ai që i ka.

Si ju ka pritur komuniteti shqiptar dhe ai vendas në Kanada? Si është rruga juaj artistike atje?

KohĂ«n qĂ« ne u dĂ«buam nga vendlindja, destinacioni u imponua nĂ« Halifaks tĂ« KanadasĂ«, njĂ« qytet pa komunitet me shumĂ« pak popullatĂ« tĂ« re, tĂ« cilĂ«t kishin migruar nga Suedia edhe nĂ« kushte jashtĂ«zakonisht tĂ« vĂ«shtira me nga dy javĂ« udhĂ«tim me anije ilegale. Ne refugjatĂ«t nga Kosova, krijuam komunitetin nĂ« Halifaks, ku kanadezĂ«t nuk kishin parĂ« shqiptarĂ« deri tash kur na panĂ«nĂ«ve pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«. Pastaj ne filluam me aktivitete e me sjellje tĂ« mira, ku integrimi ishte dinamik dhe shumĂ« i shpejt. ShoqĂ«ria kanadeze filloi tĂ« na adhuroi dhe kemi pasur pĂ«rkrahje maksimale. KĂ«shtu qĂ« kjo mbĂ«shtetje qĂ« i’u dha komuniteti shqiptarĂ« u pagua dhe tani jemi duke dhĂ«nĂ« kontribut tĂ« çmuar e me vlerĂ« nĂ« Kanada. RrugĂ«timi im artistik, ka filluar qĂ« nĂ« 10 ditĂ«shin e parĂ«, kur u prezantova nĂ« Festivalin gjithĂ« kombĂ«tar si violinist. Aty filloi karriera ime, pastaj nĂ« teatĂ«r e film si skenaristĂ« nĂ« 20 filma dhe anĂ«tarĂ« i unionit.

„Ekspozita kam pasur qĂ« nga korriku i vitit 1999 e deri mĂ« tash“

Sa ekspozita keni realizuar deri më tani, dhe cilën do ta veçonit si më të veçantën?

Ekspozita kam pasur qĂ« nga korriku i vitit 1999 e deri mĂ« tash. E fundit ka qenĂ« nĂ« mars tĂ« kĂ«tij viti. Deri tash kam pasur 19 ekspozita tĂ« pavarura nĂ« vende tĂ« ndryshme, institucione dhe galeri. NdĂ«rsa kolektive janĂ« aq shumĂ« saqĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« numĂ«rohen. MĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme janĂ« ekspozita e parĂ« nga njĂ« artistĂ« shqiptarĂ« mĂ« 2001 nĂ« GalerinĂ« ShtetĂ«rore tĂ« Artit, ku numri i pjesĂ«marrĂ«sve ishe marramendĂ«s dhe Ă«shtĂ« publikuar nĂ«pĂ«r tĂ« gjitha mediet e KanadasĂ«. Tema ka qenĂ« mbijetesa “Rezistenca”- realiteti i pĂ«rshkruar nĂ« pĂ«lhurĂ«, nga artisti i cili ishte pjesĂ« e persekutimeve dhe shpĂ«rnguljes masive, dĂ«shmitar real qĂ« do tĂ« dĂ«shmojnĂ« nĂ« histori dhunĂ«n dhe asimilimin e shqiptarĂ«ve.

A e keni menduar ndonjëherë se me rastin e 100-vjetorit të lindjes, do të realizoni një ekspozitë të madhe? Dhe nëse po, cili do të ishte titulli apo tema e saj?

AtĂ« nuk e mendoj, pasi qĂ« unĂ« punojĂ« sikurse kurrĂ« nuk kam me vdekur, ndĂ«rsa mendoj qĂ« sikur nesĂ«r tĂ« vdes, çfarĂ« kam me lĂ«nĂ« pas. PĂ«rpiqem qĂ« jetĂ«n ta bĂ«jĂ« kualitative. Piktura mĂ« ndihmon shumĂ« qĂ« tĂ« mos mendoj negativisht. PĂ«r 100 vjetorin Ă«shtĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« mendosh, por nĂ«se edhe ajo ndodh, do tĂ« isha shumĂ« i lumtur qĂ« tĂ« le, shĂ«ndetin edhe premtoi se arti im kishte me vazhduar sipas situatĂ«s qĂ« shoqĂ«ria ka me pĂ«rjetuar. UnĂ« kam me qenĂ« njĂ« pĂ«rshkrues i jetĂ«s. Ekspozita im pĂ«r 100 vjetorin do tĂ« ishte nĂ« dy shtete, pasi qĂ« kam shtetĂ«si tĂ« KosovĂ«s dhe KanadasĂ«, kurrĂ« nuk do tĂ« heqi dorĂ« nga vendlindja ime. Titullin e kam “Albanian canadian artist”, integrues i dy kulturave, ky Ă«shtĂ« misioni im.

„Instrumentet dhe muzika janĂ« simbol i jetĂ«s, harmonisĂ« sĂ« bashkuar me ngjyrat e koloritin e pasur tĂ« jetĂ«s“

Njihet dashuria juaj për vallen e burrave. A ka vend kjo dashuri edhe në telajot tuaja? A gjeni energji pozitive në atë lëvizje ritmike që pastaj e përcillni përmes penelit?

ËshtĂ« pyetje me vend, nĂ« rininĂ« e hershme e kam pas pasion muzikĂ«n, instrumentet, kĂ«ndimin dhe sidomos vallĂ«zimin, ku e kam trashĂ«guar nga gjyshi qĂ« ishte njĂ« valltar i rrallĂ« i asaj kohe. Prandaj instrumentet dhe muzika janĂ« simbol i jetĂ«s, harmonisĂ« sĂ« bashkuar me ngjyrat e koloritin e pasur tĂ« jetĂ«s, ashtu si unĂ« e dĂ«shirojĂ« pĂ«r jetĂ«n e kam kaluar duel muzikĂ« dhe pikturĂ«.

„KurrĂ« nuk jam ndarĂ« nga vendlindja“

Vizitat tuaja tĂ« shpeshta nĂ« KosovĂ« nga Kanadaja tregojnĂ« lidhjen tuaj tĂ« fortĂ« me atdheun. I keni thĂ«nĂ« ndonjĂ«herĂ« vetes: ‘Do ta kaloj pleqĂ«rinĂ« nĂ« Kosovë’?

Shpirtërisht kurrë nuk jam ndarë nga vendlindja. Fizikisht qëndrimi im deri në momentin e pensionimit ka qenë më pak kohë dhe tani jam ma gjatë, por nuk jam ndarë nga puna dhe punoj edhe i kam lasat e pikturës me një orar të shkurtuar derisa të qëndroi mirë me shëndet dhe interesimi i studentëve ende ekziston. E ndaj kohën, verës në Kosovë e dimrit në Kanada dhe kontribuojmë në edukimin e nipave. Pra ky ka qenë fati i jetës dhe nuk mund ta ndryshojmë. Njëri i kishte thënë babait, baba e zura hajdutin, mbaje tha. Sun po e mbaj, tha lëshoje, spo më lëshon. Kështu është jeta e ndarë në dy pjesë.

PĂ«r fund, edhe pse do tĂ« donim ta zgjatnim kĂ«tĂ« bisedĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r: pse duhet tĂ« vijnĂ« artdashĂ«sit nĂ« ekspozitĂ«n tuaj nĂ« Gjilan? PĂ«rveçse pĂ«r t’ju uruar ditĂ«lindjen, çfarĂ« duhet tĂ« presin ata nga kjo ekspozitĂ«?

Pyetje shumĂ« interesante, pse duhet publiku i Gjilanit edhe mĂ« gjerĂ« me ardhur nĂ« ekspozitĂ«. QĂ«ndron fakti se unĂ« dua t’i shoh ata qĂ« mĂ« kanĂ« pĂ«rkrahur dhe kemi kaluar jetĂ« dhe sfida tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta. Ky takim do tĂ« jetĂ« njĂ« bashkim shpirtĂ«ror me tĂ« gjithĂ« ata qĂ« i desha. E kjo Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« “sebep” i takimit jo se unĂ« kam me iu dhuruar shumĂ« nga arti im. AtĂ« qĂ« kam krijuar pĂ«r 50 vjet me njĂ« galeri modeste, puna ka qenĂ« e ndryshme. Duke filluar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« si mĂ«simdhĂ«nĂ«s i artit nga viti 1976, pastaj dizajni, muralet, skena, muzika, ansamblet e shumĂ« veprimtari tjera. 5 dekada i kam kaluar me brushĂ« dhe muzikĂ«, duke i shĂ«rbyer komunitetit tĂ« gjerĂ«.

Dhe pĂ«rtej kĂ«saj ekspozite, dua tĂ« besoj se pas pak ditĂ«sh do tĂ« dĂ«gjoj nga ju sĂ«rish – se tashmĂ« po punoni pĂ«r ekspozitĂ«n e 100-vjetorit nĂ« vendin tuaj tĂ« lindjes. A do ta kemi kĂ«tĂ« privilegj?

U kënaqa me këtë bashkëbisedim. Intervistë interesante. Në fund miku im të përshëndes, të uroj shëndet që puna dhe kontributi i yt të vazhdoi pafundësisht.

E sa i përket ekspozitës për 100 vjetorin e lindjes, fjala jote në vesh të Zotit dhe mos harro, je apo nuk je i zënë une të pres në ekspozitë. Përshëndes edhe të gjithë ata që kanë rast ta lexojnë këtë intervistë dhe meqë jemi në prag të pushimeve verore të gjithë mërgimtarëve ju uroj rrugë të mbarë dhe pushime të mbara. Të mos harrohet mërgimtari, sepse me shpirt e zemër është me atdheun. Edhe njëherë shumë faleminderit dhe falënderoj bashkëshorten, fëmijët e mi me familjet e tyre, gjithë familjen, miqtë e shokët që më kanë përkrahur e po më përkrahin. /SAM24.info

The post Ai qĂ« flet me ngjyrat – Prof. Zeqirja Rexhepi dhe alfabeti i shpirtit tĂ« tij krijues appeared first on Telegrafi.

↗

Supë verore me perime të freskëta: E lehtë, hidratuese dhe plot me vitamina

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Supa verore me perime të freskëta është një zgjedhje perfektë, gatuhet shpejt, është plot shije dhe mund të konsumohet edhe e ngrohtë, edhe e ftohtë

Përbërësit (për 4 persona)

â–Ș 1 kungulleshkĂ« mesatare
â–Ș 2 karota tĂ« freskĂ«ta
â–Ș 1 spec i kuq
â–Ș 1 patate mesatare
â–Ș 1 qepĂ« e vogĂ«l
â–Ș 1 thelb hudhĂ«r
â–Ș 2 domate tĂ« pjekura mirĂ« (ose 200 ml domate tĂ« grira)
â–Ș 700 ml lĂ«ng perimesh (ose ujĂ« me njĂ« kubĂ«z perimesh)
â–Ș 2 lugĂ« vaj ulliri
â–Ș kripĂ« dhe piper sipas shijes
â–Ș disa fletĂ« borziloku tĂ« freskĂ«t ose majdanoz pĂ«r zbukurim

Opsionale: pak lëng limoni ose kos i ftohtë për servirje

PĂ«rgatitja

1. Përgatisni perimet: Qëroni dhe prisni në kubikë të vegjël kungulleshkën, karotat, pataten dhe specin. Qepën grijeni hollë, ndërsa hudhrën shtypeni lehtë.

2. Skuqini lehtë: Në një tenxhere të mesme, ngrohni vajin e ullirit. Shtoni qepën dhe hudhrën dhe skuqini për 2-3 minuta derisa të marrin aromë dhe të zbuten.

3. Shtoni perimet: Hidhni kungulleshkën, karotën, pataten dhe specin. Përziejini për disa minuta që të marrin shije.

4. Domatet dhe lëngu: Shtoni domatet e grira ose domatet e freskëta të prera në kubikë. Pastaj hidhni lëngun e perimeve dhe lëreni të vlojë.

5. Ziejeni: Kur supa të marrë valë, zvogëloni zjarrin dhe gatuajeni për rreth 15-20 minuta, derisa perimet të zbuten.

6. Rregulloni shijen: Shtoni kripë dhe piper sipas shijes. Nëse dëshironi një aromë më freskuese, mund të shtoni disa pika lëng limoni.

7. Servirja: Supa mund të shërbehet e ngrohtë ose e ftohtë. Dekorojeni me gjethe borziloku ose majdanoz të freskët. Për më shumë freski, mund ta shoqëroni me një lugë kos të ftohtë sipër.

Këshillë shtesë

Kjo supë mund të ruhet në frigorifer për 2-3 ditë. Shërbejeni në një tas të ftohtë për një efekt akoma më freskues gjatë vapës.

Shijojeni, – transmeton Telegrafi.

The post Supë verore me perime të freskëta: E lehtë, hidratuese dhe plot me vitamina appeared first on Telegrafi.

↗

Litar, ritëm dhe djersë: Si të digjni kalori më shumë se me vrap

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Litarin nĂ« dorĂ« dhe
 kĂ«rceni!”

Kur keni më së paku kohë në dispozicion për ushtrime, mund të merrni vetëm një litar dhe të stërviteni kudo.

Kërcimi me litar është një nga kardio-ushtrimet më efikase për djegien e kalorive dhe forcimin e trupit. Vetëm 10 minuta kërcim me litar janë pothuajse sa 30 minuta vrapim në park dhe kjo është arsyeja pse boksierët dhe atletët profesionistë e kanë pjesë të pandashme të stërvitjes së tyre.

Me kërcimin me litar mund të digjni nga 800 deri në 1300 kalori për orë, duke angazhuar pothuajse të gjithë trupin: krahët, shpatullat, shputat, këmbët, shpinën dhe muskujt e barkut. Gilcat (nyjat) punojnë si amortizatorë natyralë, duke zbutur goditjet dhe ulur rrezikun e lëndimeve, nëse kërceni mbi një sipërfaqe të përshtatshme (të butë, jo beton).

Përfitimet nuk ndalen me kaq: kërcimi me litar përmirëson koordinimin, ekuilibrin dhe ritmin, forcon sistemin kardiovaskular, përmirëson qarkullimin e gjakut dhe rrit qëndrueshmërinë. Për më tepër, mund të kërceni si në ambient të hapur ashtu edhe në shtëpi, madje pa pasur nevojë për pajisje shtesë, transmeton Telegrafi.

Si të filloni?

â–Ș Filloni lehtĂ«: BĂ«ni 15 kĂ«rcime nĂ« ditĂ« dhe shtoni gradualisht numrin. PĂ«r shembull, çdo javĂ« shtoni nga 10 kĂ«rcime derisa tĂ« ndiheni mĂ« tĂ« fortĂ«.
â–Ș Pauza tĂ« shkurtra: KĂ«rceni pĂ«r njĂ« minutĂ«, pushoni disa sekonda dhe vazhdoni sĂ«rish.
â–Ș Pozicioni i trupit: QĂ«ndroni drejt, shikoni para dhe mbani barkun tĂ« shtrĂ«nguar.
â–Ș KĂ«rcimi: Nuk keni nevojĂ« tĂ« kĂ«rceni shumĂ« lart – mjafton lartĂ«sia qĂ« litari tĂ« kalojĂ« nĂ«n shputat, rreth 5 cm.
â–Ș Ritmi: PĂ«rqendrohuni nĂ« ritĂ«m dhe frymĂ«marrje tĂ« qetĂ«.

Kujdes!

Kërcimi me litar nuk rekomandohet për ata që kanë probleme me kurrizin apo gjunjët. Po ashtu, këshillohet të zgjidhni këpucë sportive me amortizim të mirë.

VetĂ«m pak minuta nĂ« ditĂ« mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« gjendjen fizike, tĂ« djegin kaloritĂ« dhe t’ju japin energji pĂ«r gjithĂ« ditĂ«n.

Merrni litarin dhe provoni! /Telegrafi/

The post Litar, ritëm dhe djersë: Si të digjni kalori më shumë se me vrap appeared first on Telegrafi.

❌