Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Mjekët tregojnë se çfarë duhet të kemi kujdes në plazh në ditët e nxehta

Temperaturat përvëluese që kanë përfshirë vendin këto ditë, po rrezikojnë seriozisht shëndetin e qytetarëve.

Sot pritet dita më e nxehtë. Kjo situatë ka sjellë fluks pacientësh në urgjencat spitalore, ndërsa mjekët apelojnë për kujdes të shtuar. Janë të moshuarit, fëmijët dhe personat me sëmundje kronike, më të rrezikuarit nga i nxehti. Në Urgjencën e Durrësit, mjekët kanë pasur raste me simptoma të goditjes nga dielli dhe dehidratimit.

Për të shmangur problemet shëndetësore, mjekja Bonjaku jep disa këshilla të thjeshta, por thelbësore.

Këshillat vlejnë edhe për pushuesit në plazhe, ku ekspozimi i gjatë ndaj rrezeve të diellit mund të shkaktojë probleme serioze, përfshirë djegiet e lëkurës dhe gjendjet e të fikëtit nga nxehtësia.

Në këtë valë të fortë të nxehti, kujdesi ndaj vetes dhe të tjerëve është më i rëndësishëm se kurrë. Mjekët theksojnë se parandalimi është masa më e mirë.

The post Mjekët tregojnë se çfarë duhet të kemi kujdes në plazh në ditët e nxehta appeared first on iconstyle.al.

Kujdes nga bakteret në pishinë! Çfarë rrezikoni dhe si t’i shmangni ato

Gazeta Si – Një pishinë është e domosdoshme në verë (dhe në vapën përvëluese), për të notuar ose thjesht për t’u freskuar.

Edhe pse pishinat publike dhe private mund të jenë vatra infeksionesh nëse nuk mirëmbahen siç duhet, ja gjithçka që mund të fshihet në ujë, duke përfshirë bakteret dhe parazitët.

Paraziti – Gjatë 25 viteve të fundit, pishinat kanë qenë vendi më i zakonshëm për shpërthimet e sëmundjeve infektive të zorrëve që transmetohen përmes ujit.

Fajtori kryesor është kriptosporidiumi, një parazit që mund të shkaktojë një infeksion të zorrëve që mund të zgjasë deri në dy javë.

Pacientët mund të përjetojnë diarre, të vjella dhe dhimbje barku dhe afërsisht 40% e rasteve do të përjetojnë një rikthim të simptomave, pasi sëmundja fillestare të zgjidhet.

Megjithatë, sëmundjet enterike (ato që shkaktojnë diarre dhe të vjella) zhduken spontanisht tek individët e shëndetshëm.

Notarët mund të infektohen me kriptosporidium kur një person i infektuar has në një “incident fekal” në pishinë, madje edhe në sasi të vogla.

Zgjidhja – Për të shmangur infeksionin, thjesht shmangni pirjen e ujit të pishinës. Megjithatë, një studim i OBSH-së zbuloi se, pavarësisht se sa përpiqemi ta shmangim atë, një sasi uji prapë përfundon në trupin tonë: mesatarisht, një i rritur konsumon 21 mililitra ujë në orë, dhe një fëmijë plot 49 mililitra.

Nëse gëlltitet, gjasat që ky ujë të mbartë infeksione rriten, ndërsa pishina bëhet më e mbushur me njerëz. Kështu, infeksioni me kriptosporidium është më i mundshëm kur notohet gjatë orëve të pikut dhe pushimeve shkollore.

Infeksione të tjera – Rreziqe të tjera përfshijnë stafilokokun, shkakun kryesor të infeksioneve të lëkurës dhe indeve të buta.

Ekziston gjithashtu rreziku i kontraktimit të infeksioneve kërpudhore në dhomën e zhveshjes, pasi këta patogjenë mbijetojnë më gjatë në mjedise të ngrohta dhe të lagështa.

Një tjetër infeksion i zakonshëm bakterial që mund të kontraktohet në pishinë është “veshi i notarit”, i cili zakonisht shkaktohet nga uji që mbetet në kanalin e veshit për një kohë të gjatë.

Ndryshe nga infeksionet e tjera, ky lloj infeksioni nuk përhapet nga personi në person. Për më tepër, megjithëse i rrallë, parazitët nga grupi i akantamebave mund të folezojnë edhe në ujë dhe të shkaktojnë infeksione shumë serioze të syve.

Së fundmi, infeksionet mund të kontraktohen edhe përmes thithjes: për shembull, bakteri Legionella, nëse thithet përmes pikave të ajrit, mund të shkaktojnë infeksion të mushkërive të njohur si sëmundja e “legjionelozës”.

Epidemi të rralla – Megjithatë, mos u shqetësoni: shpërthimet e shumicës së sëmundjeve infektive që lidhen me pishinat janë të rralla.

Dezinfektimi me klor është efektiv, veçanërisht në pishinat publike, megjithëse nuk garanton 100% pastërti të ujit.

Kjo është e pamundur të arrihet, veçanërisht kur pishina frekuentohet shumë. Megjithatë, në raste të rralla është e mundur të infektoheni me infeksione bakteriale nga pishinat, por në shumicën e rasteve, këto baktere shkaktojnë simptoma gastrointestinale, si diarre dhe dhimbje stomaku, pa pasoja veçanërisht serioze. Kjo falë veprimit të klorit, i cili kufizon përqendrimet bakteriale.

Përdorimi i Klorit – Po, sepse klori është mjeti kryesor i higjienës në pishina. Kimikati u përdor për herë të parë në vitin 1903 në Shtetet e Bashkuara.

Por klori gjithashtu mbart një surprizë: aroma e pagabueshme që ju godet kur dilni nga dhoma e zhveshjes dhe hyni në pishinë nuk është teknikisht aroma e klorit.

Në fakt është aroma e gjeneruar nga reagimi midis klorit dhe substancave të tjera, veçanërisht amoniakut të pranishëm në ujë nga urina dhe djersa (edhe në sasi të vogla).

Amoniaku reagon me klorin dhe formon kloraminë, e cila shkakton erën. Nëse është veçanërisht e vazhdueshme, mund të irritojë fytin dhe sytë.

Kjo është arsyeja pse ventilimi është veçanërisht i rëndësishëm për një pishinë. Por si mund ta zvogëloni formimin e kloraminës?

E thjeshtë: thjesht kërkoni që të gjithë të bëjnë dush para se të hyjnë në pishinë, gjë që ndihmon në uljen e sasisë së djersës në ujë dhe gjithashtu largon mbetjet fekale.

The post Kujdes nga bakteret në pishinë! Çfarë rrezikoni dhe si t’i shmangni ato appeared first on Gazeta Si.

Disa këshilla për të fjetur në vapë pa ajër të kondicionuar

Gazeta Si – Për shumë njerëz, nxehtësia e netëve të verës është një shkak kryesor i pagjumësisë ose gjumit jo të freskët.

Ne rrotullohemi në shtrat, duke kërkuar pozicionin më “të freskët” të mundshëm, duke djersitur vazhdimisht dhe duke menduar se nuk do të flemë kurrë, që në fakt është mënyra më e mirë për të qëndruar në gjumë.

Ky është një problem që prek veçanërisht ata që nuk kanë ajër të kondicionuar ose që, për çfarëdo arsye, preferojnë të mos e përdorin atë natën, dhe që për këtë arsye përpiqen të gjejnë zgjidhje alternative, disa më krijuese se të tjerat.

Dritaret

Zgjidhja në dukje më e thjeshtë është të flesh me dritaret hapur, duke lënë ajrin e nxehtë të dalë dhe ajrin e freskët të hyjë.

Megjithatë, siç na ka kujtuar vala e fundit e nxehtësisë, ka netë kur ndryshimi i temperaturës midis ditës dhe natës nuk është veçanërisht i theksuar, me temperatura që tejkalojnë 30°C edhe pas mesnatës, veçanërisht në qytete ku formohen ishuj nxehtësie.

Dhe madje edhe në mjediset urbane, zhurma, siç është trafiku, mund të shqetësojë gjumin kur dritaret janë të hapura.

Zakonisht, koha më e mirë për të hapur dritaret dhe për të freskuar shtëpinë tuaj është herët në mëngjes, kur temperatura ka rënë sepse toka, asfalti dhe betoni kanë lëshuar një pjesë të nxehtësisë së akumuluar në orët e mëparshme.

Rreth mesditës, është më mirë të mbyllni gjithçka, të përdorni perde, grila, grila ose perde për dritaret e ekspozuara ndaj rrezeve të diellit direkte dhe t’i lini ato hapur për pjesën tjetër të ditës, përveç nëse vjen një stuhi për të freskuar ajrin. Natyrisht, sa më të izoluara të jenë dritaret, aq më mirë.

Ventilator

Një ventilator natën mund t’ju ndihmojë të ndjeni më pak nxehtësi dhe, në disa raste, është një alternativë e mirë dhe më e lirë ndaj ajrit të kondicionuar.

Trupat tanë djersiten për të rregulluar temperaturën: kur djersa avullohet, ajo tërheq një pjesë të nxehtësisë larg lëkurës.

Një ventilator qarkullon ajrin më shpejt, gjë që rrit avullimin, duke lejuar që të shpërndahet më shumë nxehtësi.

Lëkura jonë është gjithashtu e rrethuar nga një shtresë e hollë ajri të ngrohtë, pikërisht për shkak të faktit se ne lëshojmë nxehtësi, dhe ventilatori mund ta zvogëlojë atë, duke na ndihmuar të perceptojmë një temperaturë më të ulët se temperatura aktuale e dhomës.

Është pak a shumë si ajo që ndodh në dimër kur papritmas ndihemi shumë më të ftohtë nëse era forcohet.

Disa njerëz mund të flenë me ventilatorin të drejtuar nga ata, ndërsa të tjerë e ndiejnë atë të shqetësuar, duke bërë që ose të mos flenë ose të pushojnë vetëm me ndërprerje.

Në realitet, edhe nëse ventilatori drejtohet në pjesë të tjera të dhomës, ai prapë ndihmon në lëvizjen e ajrit dhe krijon një ndjesi freskie. Shumë varet nga sa e ngrohtë është dhoma dhe lagështia relative, e cila mund të ngadalësojë avullimin e djersës.

Disa njerëz vendosin një tas me kube akulli përpara ventilatorit për të siguruar ajër më të freskët. Në parim, sistemi funksionon, por sasi të mëdha akulli do të nevojiteshin për të pasur një efekt të rëndësishëm në të gjithë dhomën.

Për ata që duan të eksperimentojnë, është më e sigurt të ngrijnë shishet me ujë dhe t’i përdorin ato, duke zvogëluar rrezikun që çdo gjë elektrike të bjerë në kontakt me ujin e prodhuar nga shkrirja e akullit në tas.

Dushi

Para se të shkoni në shtrat, mund të jetë e dobishme të bëni një dush me ujë pak të ngrohtë. Diferenca e përkohshme e temperaturës në lëkurë nxit vazodilatacionin periferik, që do të thotë një hapje më të madhe të enëve të gjakut më sipërfaqësore, duke i lejuar trupit të shpërndajë më mirë nxehtësinë për disa minuta.

Për më tepër, duke mbetur pak i lagësht, uji në lëkurë avullohet, duke nxitur efektin që pamë më parë me djersën.

Megjithatë, nuk rekomandohet të bësh një dush me ujë të ftohtë, pasi i ftohti shkakton vazokonstriksion (ngushtimin e enëve të gjakut) dhe e detyron metabolizmin të kompensojë rënien e temperaturës, duke rezultuar në një efekt rikthimi që ju bën të ndiheni më të nxehtë se më parë. Një dush shumë i ftohtë para gjumit gjithashtu nuk është ideal për të nxitur gjumin.

Ushqimi

Në segmentet tipike të lajmeve të verës rreth vapës, ku gjithmonë ka një person të moshuar pranë një burimi uji të pijshëm, shpesh rekomandohet t’i kushtoni vëmendje dietës suaj dhe të preferoni ushqime “të lehta”.

Në realitet, çdo person është i ndryshëm, veçanërisht kur bëhet fjalë për stomakun dhe metabolizmin e tyre, dhe shumë njerëz mund të hanë çdo gjë gjatë gjithë vitit pa përjetuar ndonjë problem të veçantë tretës.

Për ata që janë veçanërisht të ndjeshëm dhe vuajnë nga pagjumësia, disa masa paraprake mund të jenë të dobishme, siç është zvogëlimi i ushqimeve me shumë yndyrë dhe proteina në darkë, ose ushqimeve të kripura, duke përfshirë mishrat e përpunuar.

Është më mirë të përqendroheni te perimet dhe frutat, të cilat gjithashtu ndihmojnë në qëndrimin e hidratuar.

Pini ujë kur keni etje, duke shmangur pijet me sheqer dhe alkoolin, të cilat ndërhyjnë në metabolizëm, duke ju bërë të ndiheni më të nxehtë dhe duke nxitur dehidratimin.

Suplementet

Nëse mbani një dietë të larmishme – domethënë, hani pak nga gjithçka – suplementet nuk janë të nevojshme.

Melatonina, një përjashtim, mund të ndihmojë, pasi ju lejon të bini në gjumë më shpejt dhe për këtë arsye mund të jetë e dobishme për ata që kanë vështirësi të flenë për shkak të nxehtësisë.

Shtrati

Pëlhura që marrin frymë si pambuku, liri dhe bambuja, të cilat po fillojnë të bëhen më të zakonshme se dikur, janë të dobishme për çarçafët.

Për pambukun, rekomandohet një peshë e ulët, që do të thotë një pëlhurë me fije të holla, të endura lirshëm, midis 100 dhe 150 gramëve për metër katror.

Liri mund të nxisë më shumë frymëmarrje dhe thahet më shpejt, por ndihet pak më i ashpër në lëkurë dhe konsiderohet më pak i rehatshëm nga disa.

Fibrat sintetike, të tilla si poliesteri, thahen shpejt, por kanë disavantazhin që lejojnë më pak frymëmarrje, përveç se nëse përpunohen posaçërisht për të nxitur rrjedhën e ajrit, ngjashëm me veshjet teknike malore.

Të njëjtat materiale janë të përshtatshme edhe për mbulesat e jastëkëve, të cilët mund të jenë të bërë nga puplat, lateksi natyral ose shkuma memory.

Disa kanë sisteme për të nxitur rrjedhën e ajrit, siç janë vrimat e ventilimit në jastëkët e lateksit ose shkuma memory.

Pozicioni

Kontakti me dyshekun zvogëlon humbjen e nxehtësisë, kështu që në varësi të pozicionit që merrni në shtrat, mund të përjetoni disa përfitime.

Në përgjithësi, pozicioni “shpina” (i shtrirë në shpinë) ekspozon pjesën më të madhe të trupit ndaj ajrit dhe nxit avullimin e djersës nga gjoksi dhe barku, të cilat zakonisht janë disa të dhjetat e një shkalle më të ngrohta se shpina.

Hapja e këmbëve dhe krahëve, në pozicionin “yll deti”, maksimizon ekspozimin ndaj ajrit, duke nxitur më tej shkëmbimin e nxehtësisë.

Megjithatë, nëse mjedisi është i nxehtë dhe i lagësht, shpina juaj mund të djersitet më shumë, pasi mbetet në kontakt të vazhdueshëm me dyshekun.

Pozicioni i gjumit në anë zvogëlon djersitjen në shpinë, por në varësi të fortësisë së dyshekut, mund të çojë në më pak ekspozim të lëkurës.

Për shumë njerëz, është gjithashtu një pozicion i vështirë për t’u mbajtur për periudha të gjata kohore dhe mund të shkaktojë mpirje në krahë ose këmbë, me ndjesi shpimi gjilpërash që mund të prishin gjumin dhe ndonjëherë madje të shkaktojnë zgjime të papritura dhe traumatike.

Fjetja përmbys (në shpinë) nuk rekomandohet, sepse rezulton në shkëmbim minimal të nxehtësisë dhe rrjedhimisht më pak djersitje.

Është gjithmonë e dobishme të mbani mend se, në përgjithësi, koka, duart dhe këmbët humbasin më shumë nxehtësi dhe luajnë një rol të rëndësishëm në termorregullimin.

Akulli

Përdorimi i paketave të akullit mund t’ju ndihmojë të flini, por e njëjta gjë vlen edhe me një dush të ftohtë: është më mirë të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë dhe të përdorni një leckë ose peshqir nëse doni ta mbani pakon me vete dhe jo vetëm afër dyshekut.

Për të zvogëluar rrezikun e ngrirjes, mund të përdorni paketa të buta akulli, qese të vogla që përmbajnë një xhel që, kur vendoset në frigorifer, ftohet pa u ngurtësuar.

Ato përshtaten më lehtë me trupin dhe gjithashtu parandalojnë pellgjet aksidentale të ujit në dyshek, siç mund të ndodhë me pakot tradicionale të akullit.

Mos u bllokoni

Shpesh, nëse nuk mund të flini, këmbëngulja për të provuar mund të jetë kundërproduktive dhe të nxisë më tej gjendjen tuaj të zgjuar.

Të bësh përkohësisht diçka tjetër – si të lexosh një libër ose të dëgjosh një podcast – mund të ndihmojë, por përdorimi i telefonit tuaj inteligjent nuk rekomandohet, pasi shkëlqimi i ekranit dhe stimuj të caktuar vizualë mund ta ngacmojnë trurin në vend që ta relaksojnë atë.

Ashtu si me pjesën tjetër të vitit, edhe kur nuk është nxehtë, mbajtja e një orari të rregullt mund t’ju ndihmojë shumë të flini më lehtë, ashtu si edhe shmangia e dremitjeve në kohë të tjera të ditës ose pirja e kafesë në orët para gjumit.

Dhe falë nxehtësisë

Nuk ka një zgjidhje të vetme, dhe disa nga këshillat mund të duken të qarta: në fund të fundit, është gjithmonë çështje termodinamike.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Disa këshilla për të fjetur në vapë pa ajër të kondicionuar appeared first on Gazeta Si.

Ja cilat janë 35 ushqimet super të shëndetshme që duhet të përfshini në jetën tuaj të përditshme

Në një botë ku ritmi i jetës shpesh na çon drejt zgjidhjeve të shpejta dhe jo gjithmonë të shëndetshme, zgjedhja e asaj që vendosim në pjatën tonë bëhet një akt i ndërgjegjshëm për të investuar në mirëqenien tonë. Shëndeti nuk është thjesht mungesa e sëmundjes; është një gjendje e plotë fizike, mendore dhe emocionale, dhe ushqimi është ura më e fortë që na çon drejt këtij qëllimi.

Source

10 rregulla për të përballuar vapën në tryezë, nga frutat dhe perimet (1 kg në ditë), te bishtajoret

Gazeta Si – Filloni ditën me një mëngjes të lehtë dhe hidratues, mundësisht me kos dhe fruta të freskëta. Shmangni ushqimet yndyrore ose tepër të përpunuara dhe në vend të tyre zgjidhni ushqime me përmbajtje të lartë uji, të cilat janë të dobishme për të rimbushur lëngjet e humbura përmes djersitjes, siç janë shalqiri, pjepri, kastraveci dhe kungulli.

Edhe akullorja mund të jetë një “meze” e lehtë verore, me kusht që të jetë në porcione të vogla dhe pa shtesa si ngjyrues.

“Në përgjithësi, për të luftuar vapën, këshillohet të ndiqni një dietë të lehtë të pasur me lëngje dhe minerale, duke konsumuar shumë fruta dhe perime të freskëta sezonale”, thekson Laura Rossi, drejtoreshë e Departamentit të Ushqimit, Ushqyerjes dhe Shëndetit të “Istituto Superiore di Sanità” (Instituti Kombëtar i Shëndetit në Itali), e cila ka hartuar një manual posaçërisht për të luftuar vapën me ushqyerjen e duhur.

1.Hidratimi: Pini të paktën 2 litra ujë në ditë, mundësisht midis vakteve, për të qëndruar të hidratuar. Nxehtësia dhe djersitja e shtuar rrisin rrezikun e dehidratimit, duke e bërë rregullin e dy litrave në ditë edhe më të domosdoshëm.

Është e rëndësishme të pini rregullisht gjatë gjithë ditës, pa pritur derisa të ndjeni etje, gjë që është tashmë një shenjë e dehidratimit.

2.Frutat dhe perimet: Konsumoni porcione të bollshme frutash dhe perimesh të freskëta (mund të arrini rreth 1 kg fruta dhe perime në ditë, duke përfshirë si vaktet ashtu edhe ushqimet e lehta), mundësisht sezonale, pasi ato janë të pasura me vitamina dhe minerale.

Ushqime të tilla si shalqiri, pjepri, kastravecat, kungulleshkat, pjeshkët, luleshtrydhet, qershitë, kajsitë, fiqtë, manaferrat, domatet, patëllxhani dhe selinoja janë veçanërisht të përshtatshme.

3.Vakte me pak kalori: Zgjidhni vakte të lehta dhe lehtësisht të tretshme, siç janë sallatat e përziera, makaronat e ftohta me perime, peshku i gatuar thjesht me pak erëza, mishi i bardhë ose bishtajoret.

“Duhet të shmangim menutë e plota me një pjatë të parë, një pjatë të dytë dhe një pjatë shoqëruese”, rekomandon Dr. Rossi.

“Sidomos kur udhëtoni ose qëndroni në hotel, shumëllojshmëria e bufetave mund të inkurajojë teprimin. Është më mirë të zgjidhni një pjatë kryesore të vetme, duke alternuar midis drekës dhe darkës, duke i shoqëruar gjithmonë ato me një pjatë shoqëruese, për të krijuar vakte me një tenxhere që janë të ekuilibruara dhe të pasura me lëndë ushqyese. Kombinimet e mundshme përfshijnë makarona me bishtajore dhe/ose perime, oriz me perime, mish me sallatë, peshk me perime dhe/ose vezë me perime e kështu me radhë”.

Është e dobishme të kufizohet konsumi i ushqimeve me shumë yndyrë, ushqimeve të skuqura, salcave ose pjatave tepër të përpunuara që mund ta bëjnë tretjen më të vështirë.

4.Mos e anashkaloni mëngjesin: Mëngjesi është një vakt themelor, edhe gjatë verës, kur nxehtësia mund të çojë në neglizhencë.

Është momenti që ndërpret agjërimin gjatë natës (në fakt, fjala mëngjes vjen nga kombinimi i fjalëve pushim dhe agjërim).

Është më mirë të shmangni mëngjeset që janë shumë të pasura me sheqer dhe yndyrë, duke zgjedhur në vend të tyre një konsum të ekuilibruar ushqyes.

Për të luftuar vapën, rekomandohet kos i thjeshtë dhe fruta të freskëta sezonale, ndoshta të shoqëruara me një porcion të vogël frutash të thata dhe drithëra.

5.Kufizoni kripën: Zvogëloni marrjen e kripës, duke favorizuar kripën e jodizuar dhe moderoni përdorimin e salcave dhe erëzave me shumë shije.

6.Shmangni alkoolin dhe pijet me sheqer: Ato mund të kontribuojnë në dehidratim dhe tretje të ngadaltë. Efekti i tyre në shuarjen e etjes është vetëm i dukshëm, ndërsa përmbajtja e sheqerit është reale.

E njëjta gjë vlen edhe për koktejet dhe pijet e gazuara me sheqer. Nga ana tjetër, infuzionet e ftohta të përgatitura me fruta dhe bimë të stinës janë më të lehta dhe natyrisht freskuese.

7.Ushqime të lehta të freskëta: Përfshijini ato në dietën tuaj dhe mund të përbëhen nga kos, fruta të freskëta, smoothie ose lëngje perimesh për të ruajtur një konsum konstant të lëngjeve dhe lëndëve ushqyese.

8.Po, akullores, por me masë: “Mund të jetë një “meze” e shkëlqyer për sa kohë që është e vogël; përndryshe, është një zëvendësim vakti”, sugjeron Rossi.

“Zgjidhni akullore të thjeshtë, duke kufizuar shtimin e ngjyruesve, veshjeve me çokollatë ose glazurave. Le të hedhim poshtë një mit: ne nuk mendojmë se aromat e frutave mund të konsumohen më shumë se aromat e kremit: ndryshimi kalorik është në të vërtetë i vogël, rreth 20-30 kalori”.

Edhe arrat, si bajamet, lajthitë ose kikirikët, mund të jenë një “meze” e shëndetshme verore, për sa kohë që konsumohen në porcione të përshtatshme – rreth 30 gramë – dhe në formën e tyre natyrale, pa kripë ose sheqer të shtuar.

9.Kushtojini vëmendje ruajtjes së ushqimit: Për ushqimet që prishen, është thelbësore, veçanërisht kur planifikoni piknik ose ditë në plazh, duke sjellë ushqim nga shtëpia.

Nxehtësia, në fakt, përshpejton prishjen e ushqimit, duke rritur rrezikun e kontaminimit dhe helmimit nga ushqimi.

Është thelbësore të ruhet zinxhiri i ftohtë për të gjitha produktet që e kërkojnë atë dhe të ruhet ushqimi siç duhet në frigorifer.

Ruajtja e duhur jo vetëm që mbron shëndetin e atyre që konsumojnë ushqim, por gjithashtu ndihmon në ruajtjen e vetive të tij ushqyese.

10.Dritë jeshile për bishtajoret: Bishtajoret janë një burim i rëndësishëm i proteinave me bazë bimore.

Ato konsumohen kryesisht gjatë muajve të ftohtë, por mund të përfshihen në dietë edhe në verë: shtohen në sallata, shërbehen si pjatë anësore, përdoren në supa të ftohta ose bëhen kremra të lehtë.

Së bashku me proteinat me bazë bimore, proteinat shtazore janë gjithashtu të rëndësishme, me një preferencë, gjatë muajve të ngrohtë, për burime që kanë më pak yndyrë dhe kripë.

Peshqit sezonalë – d.m.th., ata që nuk janë në fazën riprodhuese, siç janë koca e detit, levreku dhe sardelet – dhe mishrat e bardhë janë ideale.

Është më mirë të kufizoni konsumin e mishit të kuq dhe mishrave të konservuar, të cilët kanë shumë kripë dhe yndyrë të ngopur.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post 10 rregulla për të përballuar vapën në tryezë, nga frutat dhe perimet (1 kg në ditë), te bishtajoret appeared first on Gazeta Si.

Gjumë i tmerrshëm natën? Si ta kaloni ditën dhe ndoshta edhe ta shijoni

Nga Gazeta Si- Gjumi, themeli i shëndetit tonë mendor dhe fizik për neuroshkencëtarin Andreë Huberman.

Deri tani, shpresojmë ta dini se gjumi është thelbësor për gjithçka, nga vendimmarrja afatshkurtër deri te shëndeti juaj afatgjatë, dhe jeni të njohur me të gjitha këshillat e zakonshme për ta arritur atë (të keni një orar të qëndrueshëm gjumi, ta bëni dhomën tuaj të gjumit shumë të errët, mos pini kafe të në orën 21:00).

Por një pyetje që konsiderohet më pak e rëndësishme është: çfarë ndodh nëse kaloni një natë të shqetësuar? Si ta kaloni më mirë ditën dhe çfarë mund të bëni për të shmangur që një gjumë i ndërprerë të shndërrohet në pengesë për ditën?

Kur zgjoheni në mëngjes, gjëja e parë që të shkon në mend të bësh është të ndezësh ekspresin, por a duhet të prisni derisa t’u dalë gjumi mirë?

Gjithnjë e më shumë, ekspertët këshillojnë të shtyni pirjen e kafesë për diku midis 30 dhe 90 minutave pasi të zgjoheni. Arsyetimi është se kafeina funksionon kryesisht duke bllokuar receptorët e trurit për një molekulë të quajtur adenozinë, e cila zakonisht nxit relaksimin duke ngadalësuar aktivitetin nervor.

Nivelet e adenozinës janë në nivelin më të ulët kur zgjoheni, dhe kështu në teori, mund të jeni duke e “humbur” kafenë tuaj të parë të ditës duke e pirë atë kur nuk ka asgjë që kafeina të bllokojë.

Kjo duket e besueshme, por vlen gjithashtu të përmendet se efektet e kafeinës duhen rreth 10 minuta për të filluar, dhe duhen rreth 45 minuta para se nivelet të arrijnë kulmin në qarkullimin e gjakut.

Kafeina nuk është e mirë vetëm për t’ju vënë në lëvizje: nëse po planifikoni një stërvitje ose një shëtitje në mëngjes, ajo mund t’ju ndihmojë duke prodhuar endorfina që ju bëjnë të ndiheni mirë dhe duke rritur sasinë e yndyrës që mund të digjni.

Disa njerëz sugjerojnë që të prisni pak para se të pini filxhanin e parë të kafesë ndihmon për të shmangur përgjumjen e pasdites, por sipas një vlerësimi të literaturës shkencore të botuar vitin e kaluar, “Nuk ka prova që marrja e kafeinës pas zgjimit është disi përgjegjëse për një ‘krizë’ pasditeje.”

“Mbajeni konsumin e kafeinës të kufizuar në sasinë tuaj të zakonshme dhe sigurohuni që të jetë para mesditës për të shmangur dëmtimin e gjumit tuaj natën tjetër”, thotë specialistja e jetëgjatësisë Dr. Brittany Busse.

“Por pini një sasi të mirë uji së bashku me kafen e mëngjesit për t’u siguruar që jeni të hidratuar në mënyrë të mjaftueshme.”

Puna juaj e radhës është të dilni në diell sa më shpejt të jetë e mundur. Ekspozimi ndaj rrezeve të diellit në mëngjes i jep sinjal trurit të zvogëlojë prodhimin e melatoninës (hormoni i gjumit) dhe të rrisë kortizolin, duke ju bërë të ndiheni më vigjilentë.

“Kur shihni rrezet e diellit, qoftë duke ecur jashtë ose duke u ulur pranë një dritareje të ndriçuar nga dielli për rreth 10 minuta, kjo ndihmon për të mbajtur ciklin e gjumit të trupit tuaj në punë”, thotë Shaëna Robins, autorja e librit “Gjumi i fuqishëm”.

“Është si të vendosësh një kohëmatës gjumi-zgjim brenda trurit tënd”. Drita e diellit gjithashtu stimulon prodhimin e serotoninës, një neurotransmetues i lidhur me humorin, vigjilencën dhe ndjenjën e qetësisë dhe përqendrimit.

Disa nga këto efekte mund të jenë më të dukshme nëse dilni jashtë pasi xhami i dritares bllokon disa nga gjatësitë e valëve të dritës që ndihmojnë në prodhimin e vitaminës D. A ndihmojnë dushet e ftohta për t’ju zgjuar? Mund të varet nga mënyra se si ndiheni për to.

Një fluks i shkurtër uji i ftohtë mund t’ju japë një rritje të endorfinës dhe adrenalinës, si dhe të rrisë marrjen e oksigjenit dhe nivelet e vigjilencës.

Nga ana tjetër, nëse është tashmë ftohtë në shtëpinë tuaj ose nuk e duroni dot ujin e ftohtë, kurimi mund të jetë më i keq se problemi.

Nëse po kërkoni më të mirën e të dy botëve, merrni në konsideratë një dush me kontrast ose alternimin midis ujit të nxehtë dhe të ftohtë për intervale prej 15-60 sekondash, është shumë më e menaxhueshme psikologjikisht të lagni veten me ujë të ftohtë.

Tosti është ndoshta tundimi juaj i radhës, por mos u mbështetni shumë te karbohidratet për t’ju dhënë energji gjatë ditës.

“Ajo që hani dhe pini mund të ndikojë vërtet në rikuperimin pas një gjumi të keq nate”, thotë Rostislav Ignatov, mjek.

“Ju rekomandoj të përqendroheni te ushqimet që ofrojnë energji të qëndrueshme dhe mbështesin trurin tuaj, si frutat ose zarzavatet. Proteinat si vezët, pula ose kosi ndihmojnë në ruajtjen e energjisë suaj”.

A duhet të stërviteni? Nëse e dini se do keni një ditë të ngarkuar, kjo ndoshta nuk është dita më e mirë për të synuar një rekord personal në 5 km, por ekziston një mundësi më e thjeshtë.

“Kur njerëzit ndihen shumë të lodhur, unë rekomandoj ushqime të lehta dhe lëvizjeje fizike gjatë gjithë ditës”, thotë ekspertja e mirëqenies Megan Lyons.

“Kjo mund të nënkuptojë një deri në dy minuta aktivitet dhe të ecësh nëpër zyrë për dy minuta. Edhe më mirë është të dalësh jashtë.” Nëse je në humor për diçka më të qetë, diçka aq e thjeshtë sa disa minuta joge mund të ndihmojë.

Pasi të kesh mbërritur në zyrë përpiqu të shmangësh joshjen e kroasanëve dhe energjisë së lehtë. “Ajo që njerëzit kanë tendencë të bëjnë pas një nate të keqe është të kalojnë në shumë kafeinë dhe sheqer, sepse truri ynë dëshiron energji të shpejtë kur ndihemi të dobët”, thotë Lyons.

Ndërsa këto gjëra mund të funksionojnë në moment, ato po ju dëmtojnë në planin afatgjatë pasi kafeina na lejon të marrim hua energji, në vend që ta krijojmë atë.

Dhe sheqeri mund të na çojë në një rritje të sheqerit në gjak, gjë që çon në dëshirë për më shumë. Përqendrohuni në stabilizimin e sheqerit në gjak duke marrë proteina dhe fibra të mjaftueshme gjatë gjithë ditës.

Nëse po keni vërtet vështirësi (dhe keni mundësinë), një sy gjumë i shpejtë mund të jetë pikërisht ajo që ju nevojitet për të kaluar pasditen. Thjesht mos e bëni shumë të gjatë.

“Kufizoni dremitjet në 15-30 minuta në ditë, idealisht para orës 3 pasdite”, thotë Marissa Alert, psikologe dhe eksperte e gjumit.

“Dremitjet më të gjata ose vonë pasdite mund ta bëjnë më të vështirë të bini në gjumë natën.”

Sapo ta keni kaluar ditën e punës, përparësia juaj e radhës duhet të jetë përgatitja për një mbrëmje qetësuese, megjithëse kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht të shkoni në shtrat shumë herët. “Duhet të përpiqeni t’i përmbaheni orarit tuaj normal të gjumit”, thotë Alert.

The post Gjumë i tmerrshëm natën? Si ta kaloni ditën dhe ndoshta edhe ta shijoni appeared first on Gazeta Si.

Djegie nga dielli? Kujdes, mos aplikoni kos mbi lëkurë! Ja çfarë duhet të bëni menjëherë

Koha me diell nënkupton verë evente sportive, piknikë, ditë plazhi dhe djegie nga dielli.

Nëse lëkura juaj nuk është e mbrojtur mirë me krem mbrojtës ndaj diellit, mund të digjeni vetëm për disa minuta. Por mos u shqetësoni nëse dini si të kujdeseni për djegiet nga dielli, ka shumë mënyra natyrale për të qetësuar djegien në shtëpi.

Çfarë të bëni për lehtësim të menjëhershëm pas një djegie nga dielli

Nëse qëndroni gjatë në diell ose harroni të lyheni me krem, veproni menjëherë sapo vini re që lëkura ju është djegur. Për të nisur procesin e shërimit dhe për të lehtësuar dhimbjen, është e rëndësishme të ulni temperaturën e lëkurës dhe të parandaloni dëme të mëtejshme.

-Largohuni menjëherë nga dielli

Gjeni hije, futuni brenda në ambient të mbyllur, ose mbuloni lëkurën e ekspozuar me rroba, çadër plazhi, ose çdo gjë tjetër që bllokon rrezet e diellit.

-Qëndroni të hidratuar

Djegia nga dielli tërheq lëngjet nga pjesët e tjera të trupit drejt lëkurës. Pini shumë ujë menjëherë dhe vazhdoni për disa ditë për të shmangur dehidratimin.

-Bëni një dush ose banjë me ujë të ftohtë

Edhe pse mund të djegë paksa në fillim, një dush i shkurtër me ujë të ftohtë do të ulë temperaturën e lëkurës dhe do të reduktojë inflamacionin.

Mënyra natyrale për të trajtuar djegiet nga dielli

Në shumicën e rasteve, simptomat e djegies nga dielli në fytyrë dhe trup mund të trajtohen natyralisht me sende që i keni në shtëpi. Më poshtë janë disa mënyra që ndihmojnë për të lehtësuar simptomat:

Kompresa të ftohta

Vendosni një peshqir të pastër dhe të ftohtë ose leckë të lagur disa herë në ditë për 10–15 minuta. Kompresat e ftohta ndihmojnë për të lehtësuar flluskat, për të ulur ndjesinë e djegies dhe për të ftohur lëkurën.

Vajra esencialë

Për të ftohur lëkurën dhe për të reduktuar inflamacionin, mund të përdorni vajra si: mente, livando, kamomil, apo vaj çaji (tea tree), por mos i vendosni kurrë direkt mbi lëkurën e djegur! Gjithmonë duhet t’i holloni me një vaj bazë (si vaji i bajames, vaji i kokosit) ose t’i shtoni në një krem si aloe vera.

The post Djegie nga dielli? Kujdes, mos aplikoni kos mbi lëkurë! Ja çfarë duhet të bëni menjëherë appeared first on Sot News | Lajme.

Sekreti i fuqisë femërore: Si ta bësh atë të lutet për dashurinë tënde!

Fuqia femërore nuk është thjesht një frazë boshe — ajo është një realitet që çdo grua mund ta përdorë për të tërhequr, mbajtur dhe përkushtuar një burrë në mënyrë të qëndrueshme. Por si e përdorim këtë “fuqi” në mënyrë të zgjuar dhe pa u humbur në lojëra të panevojshme? Çfarë është fuqia femërore? Është aftësia […]

Qasja progresive jep rezultat – Qeskat me nikotinë si një alternativë për duhanpirësit e rritur

  Prej vitesh, Gjermania nuk ka arritur të bëjë përparim të ndjeshëm në uljen e nivelit të duhanpirjes, edhe pse pirja e cigareve vazhdon të jetë një nga shkaqet kryesore të sëmundjeve të rënda dhe vdekjeve. Sipas analizës “Ndalimi nuk funksionon – Qeskat me nikotinë në Gjermani”, çdo vit humbin jetën rreth 100 mijë njerëz […]

Kur Niçe jepte këshilla për shkrimtarët: Ja çka duhet të keni parasysh

Për më tepër, të qenit gjallë të autorit e dëmton atë, nëse ai është njeri i shquar dhe zbulohen shumë gjëra për të: pasi çdonjëri është i detyruar ta shkëmbejë autorin me veprën e tij. Ajo çfarë në të vërtetë libri përmban në vetvete mençuri, ëmbëlsi dhe shkëlqim të praruar, mund të zhvillohet vetëm me kalimin e viteve, me kujdesin e një përnderimi, i cili rritet, moshohet dhe në fund shuhet. Mbi të duhet të kalojnë shumë orë, merimanga të shumta duhet të thurin rrjetat mbi të. Lexuesit e mirë e bëjnë një libër gjithnjë e më të mirë, ndërsa kundërshtarët e mirë e bëjnë të njohur.

Çdo libër i mirë është shkruar për një lexues të caktuar dhe llojin e tij, pikërisht për këtë arsye konsiderohet i dobët nga pjesa tjetër e lexuesve, shumica dërrmuese: për të cilin fama e tij qëndron mbi një bazë të kufizuar dhe mund të ndërtohet vetëm ngadalë. Libri mediokër dhe i keq, është i tillë pikërisht sepse kërkon t’i pëlqejë, madje i pëlqen, shumicës.

Këto dhjetë rregulla, Niçe i parashtroi në një seri letrash, mes 8 dhe 24 gushtit të vitit 1882, dërguar Lou Andreas-Salomé:

1-Si nevojë e parë e jetës, stili i një autori duhet të jetë i gjallë;

2-Stili duhet t’i përshtatet tipit të personit të cilit i drejtohet vepra;

3-Shkrimi është imitim i pastër: para se të nxjerrë jashtë çfarëdo qoftë, shkrimtari duhet ta ketë fare të qartë çka dëshiron të komunikojë dhe si dëshiron ta paraqesë;

5-Pasuria e fshehur në hollësi është çelësi: shkrimtari duhet të mësojë ta kapë dhe ta perceptojë çdo gjë: nga frazat e gjata dhe të tepërta te pikësimi, zgjedhja e fjalëve të caktuara, pauzave dhe sekuencave të argumentimeve;

6-Bëj kujdes me periudhat tepër të gjata: vetëm ata që ia dalin ta mbajnë frymën gjatë mund t’i durojnë. Pjesa më e madhe e njerëzve ka nevojë për fraza të thata dhe të shkurtra;

8-Sa më shumë që është abstrakte një e vërtetë të cilën dëshiron ta bësh të kapet, aq më shumë do të kesh nevojë t’i bindësh dëgjuesit e tu ta perceptojnë kuptimin e idesë tënde;

10-Është një sjellje e edukuar dhe me mend t’i lejosh lexuesit të bëjë vërejtje dhe ta zhvillojë një gjykim të vetin përkitazi me atë që është shkruar nga autori; është gjithmonë më mirë t’ia lësh lexuesit mundësinë ta zbulojë që nga konsiston kuintesenca e urtësisë njerëzore. /konica.al/ KultPlus.com

Temperaturat ekstreme pushtojnë vendin/ Si të mbroheni nga vala e të nxehtit

Temperaturat përvëluese që kanë përfshirë vendin këtë javë po krijojnë vështirësi të mëdha për qytetarët, të cilët kërkojnë mënyra për të përballuar vapën e papërballueshme. Ekspertët e shëndetit publik dhe meteorologët paralajmërojnë se këto temperatura do të vazhdojnë edhe në ditët në vijim, ndaj është e rëndësishme që secili të marrë masat e duhura.

Sipas tyre, për të shmangur goditjen nga dielli dhe lodhjen e tepërt, rekomandohen këto masa:

-Qëndroni në ambiente të freskëta dhe me ajër të kondicionuar, sidomos gjatë orëve të mesditës.

-Pini sa më shumë ujë dhe shmangni pijet me alkool apo kafeinë që shkaktojnë dehidrim.

-Vishuni me rroba të lehta, pambuku dhe me ngjyra të çelura.

-Kufizoni daljet jashtë nga ora 11:00 deri në 16:00, kur dielli është më i fortë.

-Përdorni krem mbrojtës ndaj diellit dhe aksesorë si kapele dhe syze.

-Konsumoni ushqime të lehta dhe freskuese, si fruta dhe perime të stinës.

Ndërkohë, institucionet përgjegjëse bëjnë thirrje që të mos neglizhohen grupet më të ndjeshme ndaj vapës, si të moshuarit dhe fëmijët, të cilët janë më të rrezikuar nga dehidratimi dhe lodhja e trupit.

The post Temperaturat ekstreme pushtojnë vendin/ Si të mbroheni nga vala e të nxehtit appeared first on iconstyle.al.

Puthja e një të porsalinduri, rreziqet shëndetësore dhe këshilla për t’i mbrojtur

Gazeta Si – Një puthje: shfaqja më e ëmbël dhe më spontane e dashurisë mund të fshehë rreziqe shëndetësore për të vegjlit. Siç demonstrohet nga rezultatet e anketës së kryer nga organizata bamirëse britanike “The Lullaby Trust”, 54 përqind e subjekteve të intervistuara (prindër të rinj dhe çifte në pritje) thonë se lejojnë (ose do të lejonin) miqtë dhe të afërmit të puthin të porsalindurin, pa dijeni të rreziqeve ndaj të cilave mund të ekspozohet foshnja.

Në një artikull të hollësishëm të botuar në “The Conversation”, mikrobiologia klinike Primrose Freestone shpjegon pse të porsalindurit janë kaq të prekshëm ndaj infeksioneve dhe sugjeron masa të thjeshta, por efektive parandaluese për t’i mbrojtur ata.

Një Sistem imun i papjekur

Në tre muajt e parë të jetës, sistemi imunitar i të porsalindurve është ende në zhvillim. Freestone shpjegon se, në këtë periudhë kritike, fëmijët kanë një sasi të qelizave të bardha të gjakut të specializuara, të tilla si neutrofilet dhe monocitet, të cilat janë thelbësore për luftimin e infeksioneve bakteriale dhe virale.

Kjo papjekuri imunitare i bën foshnjat veçanërisht të ekspozuara ndaj infeksioneve që shkaktojnë simptoma të lehta tek të rriturit, por mund të jenë fatale për ta.

Një shembull domethënës është virusi Herpes. Tek të rriturit, ai zakonisht shkakton herpes, por tek të porsalindurit mund të shndërrohet në një infeksion serioz sistemik, të aftë të prekë organet jetësore. Ky rrezik është veçanërisht i lartë në katër javët e para të jetës, kur mbrojtjet imunitare janë më të dobëta.

Edhe baktere të tilla si streptokoku dhe disa forma të Escherichia coli, shpesh të padëmshme për të rriturit, mund të shkaktojnë infeksione të tilla si sepsë, meningjit dhe pneumoni tek të porsalindurit, me pasoja potencialisht fatale.

Masat parandaluese

Demonstrimi më i madh i dashurisë ndaj të porsalindurit duhet të jetë mosekspozimi i tij ndaj rreziqeve të panevojshme. Primrose Freestone sugjeron një sërë masash paraprake të thjeshta dhe thelbësore për të përmbajtur rrezikun e infeksioneve.

Para së gjithash, është thelbësore të lani duart plotësisht para se të vini në kontakt me foshnjën dhe të shmangni absolutisht puthjet në fytyrë dhe gojë, por preferoni duart dhe qafën. Rekomandohet që kushdo që bashkëvepron me të porsalindurin të veshë maskë, sepse, siç e kemi parë, edhe ata që nuk paraqesin simptoma të dukshme mund të jenë një mjet infeksioni.

Nxitja e ndërgjegjësimit

Prindërit – përfundon Dr. Freestone – nuk duhet të ndihen fajtorë ose të pakëndshëm kur u kërkojnë të afërmve dhe miqve të respektojnë këto rregulla. Mbrojtja e të porsalindurit duhet të jetë përparësia.

Ata që me të vërtetë kujdesen për fëmijën nuk duhet të ndihen të ofenduar nga këto masa paraprake, por t’i pranojnë ato si një akt përgjegjësie dhe dashurie.

Puthja e një të porsalinduri është një gjest i butë dhe natyror, por mund të përfshijë rreziqe për shëndetin e tij. Njohja e rreziqeve dhe marrja e masave parandaluese mund të bëjnë ndryshimin.

Përshtati: Gazeta “Si”

The post Puthja e një të porsalinduri, rreziqet shëndetësore dhe këshilla për t’i mbrojtur appeared first on Gazeta Si.

Sa herë në ditë duhet të shkoni në tualet? Ja çfarë thonë mjekët

Frekuenca e urinimit është një tregues i rëndësishëm i shëndetit të përgjithshëm dhe funksionit të sistemit urinar. Por sa herë në ditë është “normale” të shkosh në tualet?

Sipas specialistëve të urologjisë dhe mjekësisë së brendshme, një person i shëndetshëm urinon mesatarisht 6 deri në 8 herë në ditë. Megjithatë, kjo shifër mund të ndryshojë në varësi të faktorëve të ndryshëm si:

-Sasia e lëngjeve të konsumuara gjatë ditës

-Konsumimi i kafeinës dhe alkoolit

-Temperatura e ambientit dhe aktiviteti fizik

-Gjendja e përgjithshme shëndetësore dhe përdorimi i medikamenteve

Kur duhet të shqetësoheni?

Nëse urinoni shumë më shpesh se zakonisht (polakiuria), ose shumë rrallë (oliguria), mund të jetë një shenjë e ndonjë problemi shëndetësor si infeksion urinar, diabet, probleme me prostatën apo veshkat.

Gjithashtu, ndjesia e urgjencës së shpeshtë pa sasi të konsiderueshme urine, shoqëruar me djegie ose dhimbje, është një arsye për të kërkuar ndihmë mjekësore.

Këshilla për një sistem urinar të shëndetshëm:

-Pini ujë rregullisht gjatë ditës, pa e tepruar.

-Shmangni kafeinën dhe alkoolin në sasi të mëdha.

-Mos e shtyni urinimin për periudha të gjata.

-Kujdesuni për higjienën personale.

The post Sa herë në ditë duhet të shkoni në tualet? Ja çfarë thonë mjekët appeared first on iconstyle.al.

❌