Kryeministri britanik, Keir Starmer, ka shpallur njohjen zyrtare të shtetit palestinez nga Mbretëria e Bashkuar, një vendim që shënon një ndryshim të madh në politikën e jashtme të vendit dhe vjen në një moment kritik për Lindjen e Mesme.
NĂ« deklaratĂ«n e tij, Starmer tha se Britania ishte e gatshme tĂ« shtynte vendimin nĂ«se Izraeli do tĂ« ndĂ«rmerrte hapa tĂ« prekshĂ«m pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund krizĂ«s humanitare nĂ« Gaza, tĂ« binte dakord pĂ«r njĂ« armĂ«pushim dhe tĂ« angazhohej seriozisht pĂ«r njĂ« paqe tĂ« qĂ«ndrueshme, qĂ« pĂ«rfshin zgjidhjen me dy shtete. Por, refuzimi i menjĂ«hershĂ«m nga ana e Izraelit ka bĂ«rĂ« qĂ« qeveria britanike tĂ« pĂ«rgatitet pĂ«r tĂ« mbrojtur kĂ«tĂ« vendim nĂ« AsamblenĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« OKB-sĂ« nĂ« shtator njĂ« lĂ«vizje qĂ« zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« britanikĂ« e quajnĂ« âtashmĂ« tĂ« pakthyeshmeâ.
Starmer është i vetëdijshëm se ky hap nuk do të çojë menjëherë në krijimin e një shteti palestinez funksional. Megjithatë, burime diplomatike theksojnë se qëllimi është të fuqizohen zërat moderatë në të dy anët, si në Izrael ashtu edhe në territoret palestineze, duke dhënë një sinjal se paqja është ende e mundur.
Rruga drejt paqes, megjithatĂ«, mbetet jashtĂ«zakonisht e vĂ«shtirĂ«. Sulmi i Hamasit mĂ« 7 tetor 2023, ku u vranĂ« rreth 1 mijĂ« e 200 persona, pĂ«rfshirĂ« civilĂ« izraelitĂ«, dhe rrjedhimisht kundĂ«rpĂ«rgjigjja shkatĂ«rruese e Izraelit nĂ« Gaza, qĂ« ka shkaktuar dhjetĂ«ra mijĂ«ra viktima dhe ka lĂ«nĂ« zonĂ«n nĂ« rrĂ«noja, kanĂ« ngurtĂ«suar pozicionet. Ădo pĂ«rpjekje pĂ«r paqe nĂ« dekadat e fundit ka dĂ«shtuar, duke pĂ«rfshirĂ« edhe bisedimet e viteve â90, qĂ« pĂ«rfunduan me gjakderdhje.
Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, reagoi ashpĂ«r ndaj vendimit britanik, duke akuzuar Starmerin se po âshpĂ«rblen terrorizmin e tmerrshĂ«m tĂ« Hamasitâ dhe se âkrijimi i njĂ« shteti xhihadist sot pranĂ« kufijve tĂ« Izraelit do tĂ« kĂ«rcĂ«nonte BritaninĂ« nesĂ«râ. Netanyahu ka mohuar akuzat se Izraeli ka shkaktuar uri dhe katastrofĂ« humanitare nĂ« Gaza dhe ka theksuar se, nĂ«se do tĂ« pranonte kushtet britanike pĂ«r shtyrjen e vendimit, koalicioni i tij qeverisĂ«s do tĂ« shpĂ«rbĂ«hej, njĂ« qeveri e varur nga ekstremistĂ« nacionalistĂ« qĂ« kĂ«rkojnĂ« aneksimin e territoreve tĂ« pushtuara dhe jo krijimin e njĂ« shteti palestinez.
MegjithatĂ«, Netanyahu nuk Ă«shtĂ« peng i aleatĂ«ve tĂ« tij. Ai ka ndĂ«rtuar karrierĂ«n politike mbi kundĂ«rshtimin e zgjidhjes me dy shtete. KohĂ«t e fundit, ai deklaroi se njĂ« shtet palestinez do tĂ« ishte njĂ« âplatformĂ« lufteâ pĂ«r sulme tĂ« tjera si ai i 7 tetorit.
Netanyahu shpreson për mbështetje të fortë nga Shtetet e Bashkuara, të cilat ende mbajnë qëndrimin se njohja e një shteti palestinez në këtë moment do të shpërblente Hamasin. Ish-presidenti Donald Trump e kritikoi gjithashtu hapin e Britanisë, duke deklaruar se nuk e mbështet.
Kjo çështje po kërcënon të krijojë ndarje të reja në marrëdhëniet transatlantike.
Vendimi i Starmerit është marrë pas muajsh reflektimi. Pamjet tronditëse të fëmijëve palestinezë që vdisnin nga uria në Gaza, thuhet se e kanë bërë të qartë për qeverinë britanike se nuk mund të qëndronte më indiferente. Klima politike në Doëning Street, në Ministrinë e Jashtme dhe në Partinë Laburiste ka ndryshuar ndjeshëm.
Bashkimi i Britanisë me Francën në njohjen e shtetit palestinez përforcon izolimin diplomatik të Izraelit. Të dy vendet, anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, kanë injoruar përpjekjet e Izraelit për të ndaluar njohjen e Palestinës në Asamblenë e Përgjithshme të shtatorit.
Në New York, ministri i Jashtëm britanik, David Lammy, mori duartrokitje të forta në një konferencë të OKB-së për zgjidhjen me dy shtete, kur shpalli vendimin e Britanisë. Ai hodhi poshtë pretendimet se pavarësia palestineze përbën kërcënim për Izraelin.
âNuk ka asnjĂ« kontradiktĂ« midis mbĂ«shtetjes pĂ«r sigurinĂ« e Izraelit dhe mbĂ«shtetjes pĂ«r shtetĂ«sinĂ« palestineze. PĂ«rkundrazi ato pĂ«rforcojnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«n,â tha ai.
Ai kritikoi hapur qeverinĂ« e Netanyahut pĂ«r refuzimin e zgjidhjes me dy shtete, duke e quajtur kĂ«tĂ« qĂ«ndrim si moralisht dhe strategjikisht tĂ« gabuar. Sipas tij, vendimi britanik merret me âdorĂ«n e historisĂ« mbi shpatullaâ, duke u ndalur edhe nĂ« tĂ« kaluarĂ«n koloniale britanike nĂ« PalestinĂ«.
Lammy pĂ«rmendi DeklaratĂ«n e Balfour-it tĂ« vitit 1917, nĂ« tĂ« cilĂ«n Britania shprehte mbĂ«shtetjen pĂ«r njĂ« âshtĂ«pi kombĂ«tare pĂ«r popullin hebreâ nĂ« PalestinĂ«, por njĂ«kohĂ«sisht premtonte qĂ« âtĂ« mos cenohej e drejta civile dhe fetare e komuniteteve jo-hebrejeâ. Ky premtim ndaj popullit palestinez tha ai nuk u pĂ«rmbush kurrĂ« dhe mbetet njĂ« padrejtĂ«si historike qĂ« ende zgjat.
Britania, përmes këtij vendimi, shpreson të hapë një dritare të re për paqen në një proces që është dukur i mbyllur për vite me radhë. Dokumenti shtatëfaqësh i hartuar nga Franca dhe Arabia Saudite, i cili dënon sulmin e Hamasit më 7 tetor dhe mbështet zgjidhjen me dy shtete, shihet si një përpjekje serioze për të ringjallur procesin e paqes.
Njohja e shtetit palestinez nga Britania Ă«shtĂ«, siç e quajnĂ« vetĂ« diplomatĂ«t britanikĂ«, âçelĂ«si qĂ« mund tĂ« hapĂ« njĂ« derĂ« tĂ« mbyllur prej kohĂ«shâ nĂ« rrugĂ«n drejt paqes.
Â
Login
