❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Ministri Çeku: “RLIOF rikthen PrishtinĂ«n nĂ« qendĂ«r tĂ« muzikĂ«s operistike” pas edicionit tĂ« pestĂ« me sukses

Festivali Ndërkombëtar i Operës Rame Lahaj (RLIOF) përmbylli me sukses edicionin e tij të pestë, duke kthyer Prishtinën në qendër të muzikës operistike për dhjetë net me radhë. Ky eveniment prestigjioz u zhvillua në ambiente të ndryshme të kryeqytetit dhe solli në skenë emra të njohur vendorë dhe ndërkombëtarë, të cilët ofruan koncerte dhe performanca të shkëlqyera artistike.

RLIOF tashmë është kthyer në një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në rajon, duke shërbyer si një platformë ku artistët e operës nga vende të ndryshme bashkohen me publikun kosovar për të përjetuar së bashku magjinë e këtij zhanri muzikor.

Ministri i KulturĂ«s, RinisĂ« dhe Sportit, Hajrulla Çeku, nĂ« njĂ« postim nĂ« rrjetet sociale, shprehu kĂ«naqĂ«sinĂ« pĂ«r suksesin e festivalit dhe falenderoi artistin Rame Lahaj dhe gjithĂ« ekipin e tij pĂ«r punĂ«n e palodhur dhe pasionin qĂ« kanĂ« vĂ«nĂ« nĂ« organizimin e kĂ«tij eventi. Ai theksoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«tij festivali nĂ« promovimin e kulturĂ«s dhe muzikĂ«s klasike nĂ« KosovĂ« dhe pĂ«r vendosjen e PrishtinĂ«s si njĂ« destinacion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m artistik.

“RLIOF Ă«shtĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« ku zĂ«rat mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« operĂ«s bashkohen me publikun tonĂ« nĂ« njĂ« pĂ«rjetim tĂ« rrallĂ« kulturor. Faleminderit Rame Lahaj dhe ekipit qĂ« po e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« festival njĂ« ngjarje tĂ« veçantĂ« nĂ« kalendarin artistik tĂ« vendit,” shkroi Çeku.

Festivali përfshiu një gamë të gjerë koncertesh, recitalesh dhe eventesh kulturore që patën jehonë të madhe në media dhe mes publikut, duke tërhequr dashamirës të muzikës nga e gjithë Kosova dhe më gjerë.

RLIOF pritet të vazhdojë të rritet e fuqizohet në vitet në vijim, duke ofruar mundësi për artistët e rinj dhe duke promovuar trashëgiminë kulturore në skenën ndërkombëtare/KultPlus.com

“KalorĂ«si i BabunjĂ«s” rikthehet nĂ« ShqipĂ«ri pas ekspozimit nĂ« VjenĂ«

Skulptura unike prej bronzi, “KalorĂ«si i BabunjĂ«s”, Ă«shtĂ« rikthyer nĂ« ShqipĂ«ri pas dy muajsh ekspozimi nĂ« njĂ« nga institucionet muzeale mĂ« prestigjioze tĂ« EuropĂ«s, Muzeun e HistorisĂ« Natyrore nĂ« VjenĂ«.

Lajmi është bërë i ditur nga Akademia e Shkencave, e cila thekson se ekspozita u realizua falë bashkëpunimit mes Ambasadës së Shqipërisë në Austri, Institutit të Arkeologjisë pranë Akademisë së Shkencave dhe vetë muzeut austriak. Hapja e saj u shoqërua me një konferencë shkencore ndërkombëtare, ku morën pjesë mbi 120 studiues nga e gjithë bota.

Shqipëria u përfaqësua me emra të njohur të fushës, si akad. Adem Bunguri, prof. Neritan Ceka, prof. Bashkim Lahi dhe prof. asoc. Eduard Shehi.

Skulptura 2600-vjeçare, e zbuluar nĂ« vitin 2018 pranĂ« ApolonisĂ« (BabunjĂ«, LushnjĂ«), qĂ«ndroi e ekspozuar nĂ« “SallĂ«n e ArtĂ«â€ tĂ« muzeut nga 13 maj deri mĂ« 31 korrik 2025, ku u prit me interes tĂ« madh nga publiku dhe ekspertĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«.

Pas suksesit tĂ« ekspozitĂ«s, “KalorĂ«si i BabunjĂ«s” Ă«shtĂ« rikthyer nĂ« TiranĂ« dhe do tĂ« vendoset pĂ«r ekspozim tĂ« pĂ«rhershĂ«m nĂ« Muzeun Arkeologjik, pranĂ« Institutit tĂ« ArkeologjisĂ« nĂ« AkademinĂ« e Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ«./KultPlus.com

Presidentja Vjosa Osmani merr letër nga Presidenti Trump: E falënderon për lidershipin e guximshëm dhe e quan mike të vërtetë të Shteteve të Bashkuara

Sot, Presidentja Osmani ka marrë një letër nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald J. Trump, në të cilën ai e falënderon për përkushtimin dhe miqësinë ndaj Shteteve të Bashkuara, lidershipin e guximshëm dhe shpreh dëshirën për të thelluar bashkëpunimin në vitet që vijnë.

Në letër, Presidenti amerikan shkruan se vendimi për të pranuar shtetas nga shtete të tjera tregon gatishmërinë e fortë të Kosovës për të bashkëpunuar me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, duke shtuar se lidershipi në këtë çështje tregon fuqinë dhe dhembshurinë e popullit të Kosovës.

“Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s dhe Kosova ndajnĂ« njĂ« lidhje tĂ« thellĂ«, tĂ« bazuar nĂ« respektin e ndĂ«rsjellĂ«, vlera tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta demokratike dhe njĂ« vizion pĂ«r njĂ« tĂ« ardhme paqĂ«sore dhe prosperuese. PĂ«rkushtimi juaj pĂ«r forcimin e kĂ«saj lidhjeje nuk ka kaluar pa u vĂ«rejtur, dhe jam i bindur se sĂ« bashku do tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« avancojmĂ« qĂ«llimet tona tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta,” ka theksuar Presidenti Trump nĂ« letrĂ«n e tij.

Duke e falĂ«nderuar Presidenten pĂ«r angazhimin e saj nĂ« forcimin e partneritetit me SHBA-tĂ«, Presidenti Trump gjithashtu shprehet: “Ju falĂ«nderoj sĂ«rish pĂ«r lidershipin tuaj tĂ« guximshĂ«m dhe pĂ«r faktin qĂ« qĂ«ndroni si njĂ« mike e vĂ«rtetĂ« e Shteteve tĂ« Bashkuara. Mezi pres tĂ« punojmĂ« sĂ« bashku me ju nĂ« vitet qĂ« vijnĂ«.”

Në fund të letrës, Presidenti Trump i dërgon Presidentes Osmani edhe urimet më të mira nga Zonja e Parë e SHBA-ve, Melania Trump./ KultPlus.com

NASA synon të ndërtojë reaktor bërthamor në Hënë deri në vitin 2030

Agjencia hapësinore amerikane, NASA, është duke përshpejtuar planet për ndërtimin e një reaktori bërthamor në sipërfaqen e Hënës deri në vitin 2030, raportojnë mediat amerikane. Kjo nismë është pjesë e objektivit afatgjatë të SHBA-së për krijimin e një baze të përhershme njerëzore në Hënë.

Sipas raportimit tĂ« Politico, kreu nĂ« detyrĂ« i NASA-s ka theksuar se edhe Kina dhe Rusia kanĂ« plane tĂ« ngjashme, duke ngritur shqetĂ«sime se ato mund tĂ« shpallin “zona ndalimi” nĂ« HĂ«nĂ« nĂ« tĂ« ardhmen.

Ndërsa ambiciet janë të mëdha, disa shkencëtarë kanë shprehur dyshime për realizimin e këtij projekti brenda afatit të përmendur, sidomos pas shkurtimeve të fundit buxhetore të NASA-s. Po ashtu, janë ngritur shqetësime se nisma të tilla udhëhiqen më shumë nga interesa gjeopolitike sesa nga nevoja shkencore.

SHBA, Kina, Rusia, India dhe Japonia janë në garë për eksplorimin e Hënës, me qëllimin final të krijimit të vendbanimeve të përhershme njerëzore në të ardhmen e afërt. Reaktori bërthamor shihet si një burim i qëndrueshëm energjie për misione afatgjata në hapësirë./KultPlus.com

Pas përmbylljes së Festivalit Sunny Hill, Dua Lipa nis pushimet në jug të Shqipërisë

Pas një përmbylljeje të suksesshme të edicionit të pestë të Festivalit Sunny Hill, Dua Lipa nis pushimet në Shqipëri.

Pas një performance elektrizuese në natën e parë të festivalit muzikor më të rëndësishëm në rajon, Sunny Hill, që edhe këtë vit është prezantuar para publikut me artistë të njohur botëror, Dua Lipa ka zgjedhur të relaksohet në brigjet e bukura të jugut të Shqipërisë.

Këngëtarja me famë botërore lajmin e ka bërë të ditur përmes një postimi në Instagram, duke e shoqëruar me një fotografi të jashtëzakonshme, ku të shfaqura janë perëndimi i diellit, ujërat e kristalta, dhe një shpat i bukur mali.

“Arrita nĂ« shtĂ«pi me kohĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« perĂ«ndim tĂ« mrekullueshĂ«m tĂ« diellit”, Ă«shtĂ« mbishkrimi i artistes sĂ« njohur.

Prezenca e saj e shpeshtë në hapësirat shqiptare si dhe angazhimi për të promovuar pasuritë natyrore dhe kulturore të vendit e ka shndërruar atë në një ambasadore kulturore të Kosovës dhe Shqipërisë.

Gjatë vizitës së fundit në Kosovë, Duas i është dhënë shtetësia e Kosovës me dekret presidencial nga Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani./ KultPlus.com

Filmi “F1” thyen rekordet dhe bĂ«het suksesi mĂ« i madh nĂ« karrierĂ«n e Brad Pitt

Pas premierĂ«s mĂ« 27 qershor, “F1: The Movie” Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« njĂ« nga filmat mĂ« tĂ« suksesshĂ«m tĂ« vitit 2025 dhe tashmĂ« edhe mĂ« i suksesshmi nĂ« karrierĂ«n e Brad Pitt.

Me regji të Joseph Kosinski dhe me një histori që ndjek jetën e pilotit fiktiv Sonny Hayes, roli i Pitt ka kapur imagjinatën e publikut botëror, përcjellë KultPlus.

Filmi ka arkĂ«tuar plot 545 milionĂ« dollarĂ«, duke lĂ«nĂ« pas hite tĂ« mĂ«parshme tĂ« aktorit si World War Z, Fight Club apo Inglourious Basterds. PĂ«rveç suksesit nĂ« kinema, “F1” ka hyrĂ« fuqishĂ«m edhe nĂ« kulturĂ«n pop: tifozĂ«t tashmĂ« veshin fanellat e skuadrĂ«s fiktive APXGP, ndĂ«rsa krahasimet me pilotĂ«t realĂ« tĂ« Formula 1 janĂ« tĂ« pashmangshme.

KritikĂ«t gjithashtu janĂ« pozitivĂ«. Me njĂ« vlerĂ«sim 7.9 nĂ« IMDB, filmi konsiderohet “argĂ«tues dhe vizualisht mbresĂ«lĂ«nĂ«s”, me njĂ« Brad Pitt nĂ« njĂ« formĂ« tĂ« shkĂ«lqyer. NĂ« listĂ«n e filmave mĂ« tĂ« shikuar tĂ« vitit, “F1” renditet nĂ« vendin e tetĂ« globalisht, duke lĂ«nĂ« pas edhe prodhime tĂ« mĂ«dha si Napoleon apo Killers of the Flower Moon.

Ndërsa pritet të shihet nëse do të ketë një vazhdim, një gjë është e sigurt: Brad Pitt ka dominuar pistën kinematografike si asnjëherë më parë./KultPlus.com

Shpërthimi i nëndetëses Titan, roja Bregdetare Amerikane publikon gjetjet e hetimeve

Raporti i Rojës Bregdetare të SHBA-së mbi shpërthimin e anijes nëndetëse Titan sapo është publikuar, pas një hetimi kompleks dyvjeçar. Në qershor të vitit 2023, nëndetësja e kompanisë OceanGate shpërtheu rreth 90 minuta pasi filloi zbritjen drejt rrënojave të Titanikut në Oqeanin Atlantik.

Nëndetësja Titan nisi zhytjen e saj drejt Titanikut, i cili ndodhet 3,800 metra thellë në Oqeanin Atlantik, në mëngjesin e 18 qershorit 2023. Por, vetëm 500 metra larg mbërritjes te rrënojat e famshme, nëndetësja pësoi një dështim katastrofik.

PesĂ« personat nĂ« bord ishin drejtori ekzekutiv i OceanGate, Stockton Rush, i cili pilotonte nĂ«ndetĂ«sen; eksperti francez i Titanikut, Paul-Henri “PH” Nargeolet, qĂ« ishte bashkĂ«pilot; dhe tre pasagjerĂ« qĂ« kishin paguar pĂ«r zhytjen: eksploruesi britanik Hamish Harding, biznesmeni britaniko-pakistanez Shahzada Dawood dhe djali i tij 19-vjeçar, Suleman. TĂ« gjithĂ« humbĂ«n jetĂ«n nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« menjĂ«hershme.

Shpërthimi ishte aq i shpejtë, sa askush nuk do të kishte pasur kohë të kuptonte se çfarë po ndodhte. Një operacion i madh kërkim-shpëtimi u nis, me aeroplanë, anije dhe robotë nënujorë që kontrolluan Oqeanin Atlantik. Por, më 22 qershor u gjetën rrënojat e anijes Titan.

Roja Bregdetare e SHBA-sĂ« (USCG) kaloi dy vjet duke hetuar katastrofĂ«n e Titanit – njĂ« proces i gjatĂ« dhe kompleks. NĂ« shtator 2024, USCG organizoi njĂ« seancĂ« dĂ«gjimore publike dyjavore, ku dĂ«shmuan ish-punonjĂ«s tĂ« OceanGate, pasagjerĂ« tĂ« mĂ«parshĂ«m tĂ« Titanit dhe ekspertĂ« tĂ« zhytjeve nĂ« ujĂ«ra tĂ« thella.

Mbetjet e anijes Titan, të nxjerra nga fundi i detit, janë shqyrtuar gjithashtu me kujdes. Qëllimi i USCG-së ishte të përcaktonte se çfarë shkoi keq dhe të jepte rekomandime për të parandaluar një tragjedi të ngjashme në të ardhmen.

Raporti nga Bordi i Hetimit Detar shqyrton:

  • ÇfarĂ« e shkaktoi incidentin – dhe si dĂ«shtoi nĂ«ndetĂ«sja.
  • NĂ«se kishte prova pĂ«r ndonjĂ« akt tĂ« “sjelljes sĂ« keqe, paaftĂ«sisĂ«, neglizhencĂ«s, mungesĂ«s sĂ« aftĂ«sive ose shkeljes sĂ« qĂ«llimshme tĂ« ligjit” qĂ« kontribuoi nĂ« katastrofĂ«.
  • NĂ«se ka prova pĂ«r ndonjĂ« vepĂ«r penale.
  • NĂ«se ka nevojĂ« pĂ«r ligje apo rregullore tĂ« reja.

Raporti rendit si faktor kryesor të shpërthimit: mosndjekjen e protokolleve të përcaktuara inxhinierike për sigurinë, testimin dhe mirëmbajtjen e nëndetëses.

Ai identifikoi gjithashtu:

  • NevojĂ«n pĂ«r qeverisje tĂ« duhur korporative;
  • NjĂ« kulturĂ« profesionale tĂ« shĂ«ndetshme nĂ« vendin e punĂ«s;
  • MbikĂ«qyrje tĂ« pĂ«rmirĂ«suar rregullatore.

“NĂ« vitet para incidentit, OceanGate pĂ«rdori taktika frikĂ«suese, leje pĂ«r operacione shkencore dhe reputacionin e saj tĂ« favorshĂ«m pĂ«r tĂ« shmangur mbikĂ«qyrjen rregullatore,” thuhet nĂ« raport.
“Duke krijuar dhe shfrytĂ«zuar strategjikisht konfuzionin rregullator dhe sfidat e mbikĂ«qyrjes, OceanGate ishte nĂ« gjendje ta operonte Titanin plotĂ«sisht jashtĂ« protokolleve tĂ« pĂ«rcaktuara pĂ«r zhytje nĂ« ujĂ«ra tĂ« thella.”

Raporti thekson se drejtori ekzekutiv Stockton Rush ishte në gjendje të injoronte të dhënat jetësore për shkak të mungesës së mbikëqyrjes.
“Mungesa e mbikĂ«qyrjes nga palĂ«t e treta dhe mungesa e stafit me pĂ«rvojĂ« nĂ« OceanGate gjatĂ« operacioneve tĂ« Titanit nĂ« vitin 2023 i lejoi Rush-it tĂ« injoronte inspektimet jetĂ«sore, analizat e tĂ« dhĂ«nave dhe procedurat parandaluese tĂ« mirĂ«mbajtjes – duke çuar nĂ« njĂ« ngjarje katastrofike,” vijon raporti.

Tetë faktorë kryesorë që çuan në shpërthimin fatal nën ujë:

  1. Proceset e projektimit dhe testimit nuk i respektuan parimet themelore të inxhinierisë për një mjedis kaq të rrezikshëm.
  2. OceanGate nuk kreu analizë të ciklit jetësor të nëndetëses.
  3. Kompania u mbështet tepër te sistemi i monitorimit në kohë reale dhe nuk analizoi siç duhet të dhënat.
  4. Titan u përdor vazhdimisht pas një sërë incidentesh, pa u vlerësuar rreziqet.
  5. Ndërtimi me fibra karboni çoi në të meta që dobësuan integritetin strukturor.
  6. Kompania dështoi të kryente hetime të plota pas aksidenteve të mëparshme.
  7. Mjedisi i punĂ«s ishte toksik – punonjĂ«sit largoheshin pĂ«r tĂ« heshtur shqetĂ«simet pĂ«r sigurinĂ«.
  8. Mungesa e mirëmbajtjes parandaluese gjatë periudhës kur nëndetësja nuk ishte në përdorim.

Shpërthimi u shkaktua nga humbja e integritetit strukturor të trupit prej fibre karboni, duke çuar në vdekjen e menjëhershme të të gjithë personave në bord.

“NjerĂ«zit nĂ« bord ishin tĂ« ekspozuar ndaj afro 4,930 paund pĂ«r inç katror tĂ« presionit tĂ« ujit, çka rezultoi nĂ« vdekjen e menjĂ«hershme tĂ« tĂ« pesĂ« personave,” thuhet nĂ« raport.

Përgjegjësia e Rojës Bregdetare

Raporti shqyrtoi edhe nĂ«se mund t’i atribuohej ndonjĂ« pĂ«rgjegjĂ«si RojĂ«s Bregdetare tĂ« SHBA-sĂ« (USCG).
Përfundimi ishte se nuk kishte asnjë provë për sjellje të keqe, paaftësi, neglizhencë apo shkelje të ligjit nga punonjës të USCG-së apo ndonjë personel tjetër që të ketë kontribuar në tragjedi.

10 përfundime kryesore nga raporti 335-faqësh:

  1. OceanGate dĂ«shtoi tĂ« ndiqte protokollet inxhinierike pĂ«r sigurinĂ«, testimin dhe mirĂ«mbajtjen – faktori kryesor sipas USCG-sĂ«.
  2. ShpĂ«rthimi i papritur u shkaktua nga humbja e integritetit strukturor – tĂ« gjithĂ« nĂ« bord vdiqĂ«n menjĂ«herĂ« nga presioni ekstrem.
  3. Stockton Rush injoroi inspektimet dhe procedurat e sigurisë për shkak të mungesës së mbikëqyrjes.
  4. Dizajni me fibra karboni ishte me tĂ« meta – shenjat paralajmĂ«ruese u injoruan.
  5. Mjedisi toksik i punës në OceanGate dekurajoi shqetësimet për sigurinë përmes shkarkimeve dhe frikësimeve.
  6. Presioni financiar në vitin 2023 ndikoi në vendime që rrezikuan më tej operacionet.
  7. Punonjësit u detyruan të heqin dorë përkohësisht nga pagat, me premtimin se do të shlyheshin më vonë.
  8. Ish-punonjĂ«s: “Kompania ishte nĂ«n stres tĂ« madh ekonomik dhe merrte vendime qĂ« rrezikonin sigurinĂ«.”
  9. Kornizat ligjore dhe rregullatore për zhytje në ujëra të thella ishin të pamjaftueshme për të përballuar teknologjitë moderne.
  10. Sikur Stockton Rush të kishte mbijetuar

Çeku nĂ« hapje tĂ« Evropianit U17: Kosova, mikpritĂ«se e ngjarjeve tĂ« mĂ«dha sportive

Në Prishtinë ka nisur Kampionati Evropian U17 për hendbolliste, një ngjarje sportive madhore që po zhvillohet gjatë kësaj jave në ambientet e Pallatit të Rinisë dhe Sporteve.

Ministri i KulturĂ«s, RinisĂ« dhe Sportit, Hajrulla Çeku, ishte i pranishĂ«m nĂ« ceremoninĂ« e hapjes dhe theksoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«tij eventi pĂ«r vendin tonĂ«, transmeton KultPlus.

“Kosova jonĂ«, vend i ngjarjeve tĂ« mĂ«dha sportive ndĂ«rkombĂ«tare. Vendi ynĂ«, pĂ«rveç sportistĂ«ve tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m qĂ« po na bĂ«jnĂ« krenarĂ« nĂ« botĂ«, po tregon çdo ditĂ« se mund tĂ« organizojĂ« ngjarje tĂ« mĂ«dha sportive me shumĂ« sukses,” u shpreh ministri Çeku.

Ai gjithashtu ftoi qytetarët të mbështesin ekipin kombëtar të vajzave dhe të përjetojnë atmosferën e veçantë që ky kampionat po sjell në kryeqytet.

Ky është një tjetër hap i rëndësishëm drejt afirmimit të Kosovës në arenën ndërkombëtare të sportit, duke dëshmuar kapacitetin për organizimin e kompeticioneve serioze dhe me standarde të larta./KultPlus.com

Kryetari Ilir Ferati promovon turizmin nĂ« Istog: “Ky vend i bekuar me pasuri natyrore Ă«shtĂ« thesar pĂ«r zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m”

Kryetari i Komunës së Istogut, Ilir Ferati, ka prezantuar bukuritë natyrore dhe potencialin turistik të qytetit të tij përmes një videoje promovuese, duke theksuar rëndësinë e zhvillimit të turizmit të qëndrueshëm dhe ruajtjes së natyrës.

Në fokus të videos janë malet e Moknës, Lugu i Butë, burimet e freskëta, shtigjet alpine dhe mikpritja tradicionale që ofron ky rajon. Ferati përshkruan Istogun si një vend ku jetesa e shëndetshme nuk është luks, por përditshmëri, përcjellë KultPlus.

“Ky vend i bekuar me pasuri natyrore e kulturore ka potencial tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r investime dhe zhvillimin e turizmit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Me politika tĂ« mençura, me vizion afatgjatĂ« dhe me dashurinĂ« pĂ«r tokĂ«n tonĂ«, Istogu mund tĂ« bĂ«het shembull se si zhvillimi ekonomik shkon dorĂ« pĂ«r dore me ruajtjen e natyrĂ«s”, tha Ferati.

Përmes kësaj nisme, Komuna e Istogut synon të promovojë vlerat e saj natyrore, si dhe të tërheqë vizitorë dhe investitorë që ndajnë të njëjtin vizion për një zhvillim të balancuar dhe të përgjegjshëm.

Ferati fton të gjithë qytetarët dhe turistët që të vizitojnë Istogun dhe të përjetojnë nga afër paqen, aventurën dhe mikpritjen që ofron ky qytet në zemër të Rrafshit të Dukagjinit./KultPlus.com

Armend Rexhepagiqi performon sonte nĂ« KalanĂ« e Ulqinit nĂ« kuadĂ«r tĂ« “DitĂ«ve tĂ« DiasporĂ«s”

Ulqini bëhet sonte epiqendra e muzikës shqiptare, ku artisti i njohur Armend Rexhepagiqi do të ngjitet në skenën magjike të Kalasë së Ulqinit për një koncert të hapur për publikun.

MbrĂ«mja muzikore organizohet nĂ« kuadĂ«r tĂ« manifestimit tradicional “DitĂ«t e DiasporĂ«s”, duke sjellĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« veçantĂ« pĂ«r qytetarĂ«t dhe mĂ«rgimtarĂ«t, transmeton KultPlus.

Koncerti fillon në ora 21:30, ndërsa hyrja është e lirë për të gjithë të interesuarit.

Ngjarja është organizuar nga Komuna e Ulqinit, me përkrahjen e Ministrisë së Diasporës, Organizatës Turistike dhe Qendrës për Kulturë, si pjesë e aktiviteteve që synojnë të forcojnë lidhjet kulturore me mërgatën shqiptare dhe të promovojnë trashëgiminë kulturore të qytetit.

Pritet qĂ« Rexhepagiqi tĂ« interpretojĂ« disa nga hitet e tij mĂ« tĂ« njohura, duke krijuar njĂ« pĂ«rjetim emocional nĂ« ambientin historik tĂ« kalasĂ«.‹

Sipas organizatorëve, ky është një ndër koncertet më të rëndësishme të verës në Ulqin, që synon të bëhet traditë në kalendarin kulturor të qytetit./KultPlus.com

Orkestra Frymore e Durrësit, koncert dhe atmosferë festive në qytetin bregdetar

Sheshi “Liria” nĂ« DurrĂ«s u kthye mbrĂ«mjen e djeshme nĂ« njĂ« skenĂ« tĂ« hapur artistike, ku u zhvillua koncerti festiv i OrkestrĂ«s Frymore, nĂ«n drejtimin e dirigjentit Saimir Kalaja dhe me pjesĂ«marrjen e solistes Juna Ruci.

Kryetarja e bashkisë së Durrësit, Emiriana Sako tha se ky aktivitet u zhvillua në vazhdën e eventeve të shumta kulturore dhe artistike të këtij sezoni turistik, ndërsa Orkestra Frymore e qytetit dhuroi një koncert emocionues për qytetarët dhe turistët që zgjedhin Durrësin si destinacion.

Nën drejtimin e dirigjentit Saimir Kalaja, orkestra solli një repertor të pasur me vepra të njohura nga kompozitorë shqiptarë dhe të huaj.

“NjĂ« emocion i veçantĂ« iu shtua koncertit falĂ« interpretimit mjeshtĂ«ror tĂ« solistes Juna Ruçi. Tingujt e muzikĂ«s dhe entuziazmi i tĂ« pranishmĂ«ve krijuan njĂ« atmosferĂ« festive nĂ« qytetin tonĂ«â€, pohoi Sako.

Repertori përfshiu vepra nga kompozitorë të njohur si: Prenk Jakova, Feim Ibrahimi, Bizet, Shostakovich, Beethoven, Morricone, The Beatles, ndërthurur mjeshtërisht për të sjellë një përjetim muzikor të larmishëm dhe frymëzues.

Ky aktivitet është pjesë e kalendarit artistik të verës në Durrës, që synon të promovojë artin dhe të krijojë hapësira kulturore për komunitetin./atsh/ KultPlus.com

Stavri Shkurti, inxhinieri që u ngjit në panteonin e artit skenik shqiptar, monologu i një ylli që nuk shuhet

Nga Albert Vataj

Atje ku skena hesht e dritat fiken, zëri yt ende tingëllon si një lutje e thellë. Mbi dërrasat që panë rrëfimin tënd, në sytë që përjetuan shpërthimin tënd interpretues, mbetet gjurma jote, e përjetshme, e pathyeshme, e denjë për një aktor që nuk interpretoi, por jetoi çdo rol.

Në Selanik, larg Korçës që të lindi, u mbyll një akt, por nisi një përjetësi. Nuk ishe vetëm një aktor i skenës apo i kinemasë, ti ishe një vetëqëndrim i artit, një fije zëri që nuk shuhej, një frymë që ngjizej çdo herë që përkulemi para portreteve të tua. Në ty akti interpretues nuk luhej, por rridhte nga thellësia e shpirtit, si ujë që buron natyrshëm nga një zemër që e donte artin më shumë se vetveten.

SytĂ« e publikut nuk panĂ« thjesht rolet, por tĂ« panĂ« ty, tĂ« derdhur nĂ« skenĂ«, tĂ« ftohtĂ« e tĂ« ngrohtĂ« njĂ«herĂ«sh, tĂ« butĂ« e tĂ« zjarrtĂ«, tĂ« heshtur dhe tĂ« klithshĂ«m. Monolog mes fantastikes dhe reales, kĂ«shtu tĂ« pĂ«rjetĂ«suan ata qĂ« tĂ« njohĂ«n nga afĂ«r dhe ata qĂ« tĂ« deshĂ«n nga larg. Gruaja jote, Florika, ruan kujtimet si gurĂ« tĂ« çmuar. Ne, qĂ« s’tĂ« kemi takuar ndoshta kurrĂ«, tĂ« ndjejmĂ« thellĂ«, pĂ«rmes rolit tĂ« SalĂ«s, Besimit, Kapllanit, e aq e aq figurave tĂ« tjera qĂ« ti i veshe me shpirtin tĂ«nd tĂ« pashtershĂ«m.

NĂ« Teatrin “Andon Zako Çajupi”, ti nuk ishe njĂ« emĂ«r mes shumĂ« tĂ« tjerĂ«ve, ishe themel, shtyllĂ«, ndriçim. NjĂ« ndĂ«r themeluesit e tij, ti u shfaqe nĂ« skenĂ« si zĂ« i gurtĂ« i njĂ« brezi qĂ« nuk pranoi tĂ« luante rolet, por i jetoi ato. RegjisorĂ« si Sokrat Mio, Piro Mani dhe DhimitĂ«r Orgocka panĂ« tek ty jo vetĂ«m aktorin qĂ« kishte lindur me dhunti, por njeriun qĂ« pa shkollĂ« tĂ« lartĂ« aktrimi, arrinte majat e skenĂ«s thjesht me fuqinĂ« e shpirtit dhe tĂ« pasionit.

RrugĂ«timi yt, Stavri, nuk ndaloi nĂ« skenĂ«n e Korçës. E gjurmoi veten edhe nĂ« kinemanĂ« shqiptare, duke u bĂ«rĂ« pjesĂ« e filmave tĂ« shquar si Tana (1958), Vitet e para (1965), Prita (1968), MĂ«ngjese lufte (1971), Rrugicat qĂ« kĂ«rkonin diell (1975), Zonja nga qyteti (1976), IlegalĂ«t (1976). Çdo shfaqje e jotja ishte njĂ« pĂ«rjetim, ishe vetĂ« epoka qĂ« merrte frymĂ« pĂ«rmes teje.

NĂ« teatĂ«r ti jetove tek “Hijet e natĂ«s”, “KĂ«neta”, “Nata e 12-tĂ«â€, “Martesa e avokatit”, “Zonja nga qyteti”, “Fytyra e dytĂ«â€, “EngjĂ«jt e skĂ«terrĂ«s”, “Plumbat e shkronjave”, “Karnavalet e Korçës”, “Qyteti i akuzuar”. Skenat e kĂ«tyre veprave nuk janĂ« mĂ« tĂ« njĂ«jtat qĂ« prej kur mungon ti, sepse mungon zĂ«ri yt i gurgulluar, qĂ« vinte jo si fjalĂ«, por si rrufe ndjenjash.

Stavri Shkurti nuk ishte vetĂ«m aktor. Ishte edhe mjeshtĂ«r pas kameras, punonjĂ«s i pasionuar i Kinostudios “ShqipĂ«ria e Re”, piktor, operator, teknik trukesh, i specializuar nĂ« Bashkimin Sovjetik dhe GjermaninĂ« Lindore, ku mori dhe njĂ« diplomĂ« si inxhinier. Ky dimension i dyfishtĂ«, i artistit nĂ« skenĂ« dhe mjeshtrit nĂ« teknikĂ«, e bĂ«ri figurĂ«n tĂ«nde tĂ« pakrahasueshme. Ishte fryma jote ajo qĂ« ravijĂ«zonte çdo kuadĂ«r tĂ« filmit dokumentar, çdo imazh qĂ« rrĂ«fente jetĂ«n e fshatarit, tĂ« partizanit, tĂ« punĂ«torit.

Si operator i parë i filmit Dueli i heshtur, ti theve kufijtë e pamundësisë. Në det të hapur, në stuhitë e realitetit shqiptar, kamera jote gjente dritën. Mbi 20 filma artistikë dhe dokumentarë mbajnë firmën tënde të heshtur, por të skalitur në kujtesën e ekranit shqiptar: Kur zbardhi një ditë, Yjet e netëve të gjata, Nga mesi i errësirës, Liri, a vdekje, Qyteti më i ri në botë, Tinguj lufte e deri tek ai që nuk arrite ta shohësh të përfunduar: Kur xhirohej një film.

NĂ« verĂ«n e vitit 1998, nĂ« Selanik, u mbyll heshturazi njĂ« jetĂ«, por u hap njĂ« pĂ«rjetĂ«si. NjĂ« mik e pĂ«rshkroi atĂ« moment si “nĂ«nshkrim i fundit stavror nĂ« librin e jetĂ«s”. Edhe nĂ« spital, zĂ«ri yt nuk heshti – ishte monologu i fundit, qĂ« kapĂ«rceu dhimbjen dhe heshtjen, qĂ« shĂ«noi jo njĂ« fund, por njĂ« kthesĂ« drejt amshimit.

Familja jote, Florika, Dionisi dhe Gjergji, tĂ« ndoqĂ«n nĂ« emigracion pas viteve ’90, por kujtimi yt nuk njohu kufi. Korça tĂ« pĂ«rcolli me nderimet qĂ« tĂ« takonin, tĂ« shpalli “Qytetar Nderi”, por mĂ« pas ra njĂ« heshtje. NjĂ« heshtje e çuditshme qĂ« mĂ« sĂ« shumti flet pĂ«r harresĂ«n tonĂ« sesa pĂ«r mungesĂ«n tĂ«nde. Florika rrĂ«fen me dhimbje se askush nuk erdhi tĂ« pinte njĂ« kafe nĂ« kujtim tĂ«ndin. Dhe mĂ« dhimbshme akoma, se varri yt u pĂ«rdhos, se emri yt prej bronxi u grabit si tĂ« ishte thesar,e nĂ« fakt ishte.

Ti nuk kërkove asgjë, por i dhe gjithçka teatrit dhe filmit. Ndaj nuk mund të harrohesh. Je pjesë e asaj panteoni artistësh që nuk i ndau arti nga njeriu. Aktor shprehës, me zë që gufonte nga thellësia, me një portret që mbante barrën e epokave, me një përkushtim që nuk kishte të ndalur. Me ty nuk mbeti vetëm një kujtim. Mbeti një frymë, një akt i hapur, që shfaqet sa herë hapet një perde, ndizet një dritë, fillon një film.

Në udhën ku nuk ka më skena, le të mbetemi spektatorë të kujtimit tënd, me duart që duartrokasin zemrën, dhe heshtjen që bëhet poezi. Sepse, për ty jeta ishte veç film. Dhe për ne, film ishte vetë jeta jote./ KultPlus.com

Dolly Parton shpallet “ICON” nga Guinness World Records

KĂ«ngĂ«tarja legjendare e muzikĂ«s country, Dolly Parton, Ă«shtĂ« nderuar zyrtarisht me titullin “ICON” nga Guinness World Records, gjatĂ« njĂ« ceremonie tĂ« mbajtur nĂ« Nashville, Tennessee, qyteti qĂ« feston gjithashtu DitĂ«n e Dolly Parton.

79-vjeçarja, me njĂ« karrierĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme qĂ« ka lĂ«nĂ« gjurmĂ« nĂ« historinĂ« e muzikĂ«s botĂ«rore, u shpreh e pĂ«rulur dhe falĂ«nderuese: “Jam krenare pĂ«r kĂ«tĂ«, falĂ«nderuese dhe mendoj se duhet tĂ« kem bĂ«rĂ« diçka siç duhet.”

Ky vlerĂ«sim i veçantĂ« i shtohet koleksionit tĂ« saj prej 11 rekordesh Guinness, mes tĂ« cilave edhe “MĂ« shumĂ« albume tĂ« publikuara nga njĂ« kĂ«ngĂ«tare country” dhe “MĂ« shumĂ« nominime pĂ«r Grammy pĂ«r njĂ« artiste country femĂ«r”, transmeton KultPlus.

PĂ«rveç muzikĂ«s, Dolly Parton ka ndikuar thellĂ«sisht edhe pĂ«rmes projekteve tĂ« tjera si parku tematik “Dollywood”, muzikali autobiografik “DOLLY: A True Original Musical” dhe nisma “Imagination Library” qĂ« shpĂ«rndan falas libra pĂ«r fĂ«mijĂ«t nĂ« mbarĂ« botĂ«n.

Titulli “ICON” i Guinness i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« mĂ« parĂ« vetĂ«m disa figurave tĂ« rralla si Taylor Swift dhe sportisti britanik Billy Monger, njĂ« dĂ«shmi e ndikimit tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« Parton nĂ« kulturĂ«n botĂ«rore.

Dolly Parton mbetet një simbol i përkushtimit, talentit dhe shpirtit human, që vazhdon të frymëzojë breza të tërë në mbarë botën./KultPlus.com

Panairi artizanal gjallĂ«ron qendrĂ«n e PodujevĂ«s nĂ« kuadĂ«r tĂ« “DitĂ«ve tĂ« DiasporĂ«s”

NĂ« sheshin qendror tĂ« PodujevĂ«s Ă«shtĂ« hapur sot panairi artizanal, pjesĂ« e manifestimit tradicional “DitĂ«t e DiasporĂ«s”, duke sjellĂ« ngjyra, shije dhe kulturĂ« pĂ«r qytetarĂ«t dhe mĂ«rgimtarĂ«t qĂ« ndodhen nĂ« vend.

Panairi organizohet nga shoqatat “Duart e Arta Llapjane” dhe “GratĂ« e BatllavĂ«s”, dhe ofron produkte artizanale, veshje kombĂ«tare si dhe ushqime tradicionale tĂ« pĂ«rgatitura nga gratĂ« e zonĂ«s.

Në hapje morën pjesë Kryetari i Komunës, Shpejtim Bulliqi, Nënkryetarja Marigona Lahu, deputetja Drita Pajaziti dhe drejtoresha për Kulturë, Rini dhe Sport, Vlora Humolli-Jashanica.

Kryetari Bulliqi vlerësoi kontributin e grave pjesëmarrëse në panair, duke theksuar rolin e tyre në ruajtjen e trashëgimisë kulturore përmes artizanatit dhe gatimeve tradicionale.

Ky Ă«shtĂ« panairi i tretĂ« nĂ« kuadĂ«r tĂ« aktiviteteve tĂ« “DitĂ«ve tĂ« DiasporĂ«s” dhe do tĂ« mbetet i hapur edhe gjatĂ« ditĂ«s sĂ« nesĂ«rme pĂ«r tĂ« gjithĂ« vizitorĂ«t qĂ« duan tĂ« njohin nga afĂ«r punimet dhe shijet tradicionale tĂ« rajonit tĂ« Llapit./KultPlus.com

Investime milionëshe në kulturë dhe sport: MKRS rikthen vëmendjen në kryeqytet

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur listën e investimeve të përfunduara, në zhvillim dhe në planifikim në qytetin e Prishtinës.

PĂ«rmes njĂ« postimi publik, ministri Hajrulla Çeku ka prezantuar projektet qĂ« pĂ«rfshijnĂ« ndĂ«rhyrje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« infrastrukturĂ«n kulturore, sportive dhe historike tĂ« kryeqytetit.

Ndër projektet e përfunduara dhe në realizim janë:

Teatri KombĂ«tar i KosovĂ«s me njĂ« fond prej 7 milionĂ« eurosh,‹

Stadiumi “Fadil Vokrri” me 1.3 milion euro,‹

Muzeu KombĂ«tar i KosovĂ«s me 2.9 milionĂ« euro,‹

Galeria KombĂ«tare e KosovĂ«s (1.5 milionĂ« €),‹

NdĂ«rtimi i stadiumit ndihmĂ«s nĂ« BĂ«rnicĂ« (1.6 milion €),‹

Restaurimi i shtĂ«pive tradicionale si ajo e HynilerĂ«ve (245 mijĂ« €), e familjes Sylejmani (185 mijĂ« €), dhe tĂ« tjera.‹

Projektet në fazë prokurimi apo projektimi përfshijnë:

Biblioteka KombĂ«tare e KosovĂ«s (22 milion €),‹

Qendra multikulturore me sallĂ« koncertale (10 milion €),‹

Muzeu i Artit BashkĂ«kohor dhe Teatri i ri nĂ« ish-Rilindja (6 milion €),‹

Teatri i OperĂ«s dhe Baletit (projektim, 2.4 milion €).‹

Mbështetje ndërkombëtare për Lojërat Mesdhetare 2030:
‹NĂ« kuadĂ«r tĂ« pĂ«rgatitjeve pĂ«r LojĂ«rat Mesdhetare 2030 nĂ« PrishtinĂ«, janĂ« nĂ« proces grante dhe kredi ndĂ«rkombĂ«tare me vlerĂ« deri nĂ« 120 milionĂ« euro, pĂ«r rijetĂ«simin e Pallatit tĂ« RinisĂ« dhe rinovimin e infrastrukturĂ«s sportive dhe studentore nĂ« kryeqytet.

Këto investime përfaqësojnë një nga fazat më dinamike të zhvillimit kulturor dhe sportiv të Prishtinës në dekadat e fundit, duke dëshmuar përkushtimin institucional për rikthimin dhe promovimin e trashëgimisë, artit dhe sportit në vend./KultPlus.com

Autorë të mërgatës shqiptare përurojnë libra në BKK

Biblioteka Kombëtare e Kosovës, në bashkëpunim me Lidhjen e Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë, organizoi sot një ngjarjeje të rëndësishme kulturore: përurimin e librave të autorëve shqiptarë të mërgatës.

BKK pĂ«rmes rrjetit social “Facebook” ka njoftuar se kjo ngjarje forcon edhe mĂ« tepĂ«r lidhjet midis krijuesve nĂ« mĂ«rgatĂ« dhe atyre nĂ« KosovĂ«, duke mbĂ«shtetur zhvillimin dhe ruajtjen e kulturĂ«s dhe letĂ«rsisĂ« shqipe.

“NĂ« njĂ« takim tĂ« ndarĂ« me autorĂ«t, pĂ«rfshirĂ« Shqipe Bytyqin dhe Musa Jupollin, kryetar i Lidhjes sĂ« Krijuesve ShqiptarĂ« nĂ« MĂ«rgatĂ«, drejtoresha e pĂ«rgjithshme e BKK-sĂ«, Blerina Rogova-Gaxha, theksoi: ‘Dyert e BibliotekĂ«s do tĂ« jenĂ« pĂ«rherĂ« tĂ« hapura pĂ«r mĂ«rgatĂ«n tonĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme!”, thuhet nĂ« njoftim.

Po ashtu theksohet se nĂ« njĂ« takim nĂ« zyrĂ«, Rogova-Gaxha ua dha dy vĂ«llimet e librave “Kujtesa e KosovĂ«s – rrĂ«fime tĂ« 100 pleqve dhe plakave tĂ« KosovĂ«s” dhe “RrĂ«fimet e tĂ« mbijetuarve tĂ« masakrĂ«s sĂ« KrushĂ«s sĂ« Madhe”, botime tĂ« BibliotekĂ«s KombĂ«tare tĂ« KosovĂ«s./ KultPlus.com

Filmi shqiptar “Burri i ShtĂ«pisĂ«â€ premierĂ« botĂ«rore nĂ« SarajevĂ«

Filmi artistik me metrazh tĂ« gjatĂ« “Burri i ShtĂ«pisĂ«â€ (“Man of the House”), me regji dhe skenar tĂ« Andamion Murataj, do tĂ« ketĂ« premierĂ«n botĂ«rore nĂ« programin zyrtar tĂ« konkurrimit tĂ« Festivalit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit nĂ« SarajevĂ«.

Lajmi është bërë i ditur nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë, e cila gjithashtu ka mbështetur financiarisht këtë projekt kinematografik.

Filmi, me njĂ« kohĂ«zgjatje prej 110 minutash, trajton historinĂ« e Franit, njĂ« personazh kompleks, lindur si grua, por qĂ« pĂ«r shkak tĂ« rrethanave zgjedh tĂ« jetojĂ« si burrĂ«, duke marrĂ« rolin tradicional tĂ« “burrneshĂ«s”.

NĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r t’i ofruar dashurinĂ« e munguar njĂ« mbese tĂ« vogĂ«l, Fran duhet tĂ« pĂ«rballet me njĂ« vendim tĂ« dhimbshĂ«m: tĂ« mbrojĂ« identitetin e saj tĂ« ndĂ«rtuar me vite, apo tĂ« heqĂ« dorĂ« nga ai pĂ«r t’u rilidhur me ndjenjat dhe rolin amĂ«sor.

“Burri i ShtĂ«pisĂ«â€ Ă«shtĂ« njĂ« produksion i shtĂ«pisĂ« kinematografike “Lissus Media” dhe pĂ«rfaqĂ«son ShqipĂ«rinĂ« nĂ« njĂ« prej festivaleve mĂ« prestigjioze tĂ« Ballkanit dhe EuropĂ«s Juglindore.

Edicioni i 31-tĂ« i Festivalit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit nĂ« SarajevĂ« do tĂ« mbahet nga 15 deri mĂ« 22 gusht 2025. NĂ« kĂ«tĂ« edicion do tĂ« konkurrojnĂ« 50 filma nĂ« kategori tĂ« ndryshme, mes tĂ« cilĂ«ve edhe 15 premiera botĂ«rore. Festivali do tĂ« çelet me filmin “The Pavilion” tĂ« regjisorit Dino Mustafic, ndĂ«rsa do tĂ« nderohen me çmime personalitete si Paolo Sorrentino, Willem Dafoe dhe Stellan SkarsgĂ„rd./KultPlus.com

”Metro”: Tirana, qyteti me histori interesante, ushqim tĂ« shijshĂ«m dhe jetĂ« nate tĂ« larmishme

NĂ« njĂ« artikull pĂ«r tĂ« pĂ«rditshmen ”Metro”, gazetarja britanike Martina Andretta pĂ«rshkruan njĂ« udhĂ«tim nĂ« TiranĂ«, ku pĂ«r vetĂ«m 61 paund nĂ« ditĂ« shijon njĂ« qytet tĂ« gjallĂ«, me histori interesante, ushqim tĂ« shijshĂ«m dhe jetĂ« nate tĂ« larmishme.

”Tirana po zhvillohet me ritme tĂ« shpejta dhe ofron shumĂ« pĂ«r turistĂ«t, nga muzetĂ« e periudhĂ«s komuniste te arkitektura moderne. UdhĂ«timi Ă«shtĂ« i lirĂ«, ushqimi cilĂ«sor dhe akomodimi i pĂ«rballueshĂ«m.

Një murale gjigante e një vajze të pikturuar me ngjyra toke, një bllok apartamentesh me vija të ndritshme apo një rrokaqiell i ri në formën e një koke.

Duke udhëtuar nëpër Tiranë, nuk mund të mos ngresh kokën. Shoferi im i taksisë, Erioni përkulet mbi timon dhe tregon ndërtesat përreth nesh.

“Kjo Ă«shtĂ« e re, ajo tjetra Ă«shtĂ« shumĂ« e njohur pĂ«r turistĂ«t, edhe kjo Ă«shtĂ« e re”, thotĂ« ai.

Një aromë joshëse përhapet nga një tezgë pranë xhamit të makinës. Një shitës po hap ballokume të freskëta, një ëmbëlsirë tradicionale, dhe kulaç. Në një cep, burrat po luajnë domino mbi një tavolinë të improvizuar.

Tirana ndihet e gjallĂ«. Kryeqyteti shqiptar, me pothuajse 600 000 banorĂ«, Ă«shtĂ« pak a shumĂ« sa madhĂ«sia e lagjes londineze ”Brent”, por ajo ka plane ambicioze.

Dhe me historinë e saj të larmishme, klimën mesdhetare dhe kuzhinën e shijshme, është një zgjedhje e nënvlerësuar për një pushim të përballueshëm në qytet.

Gjëra për të bërë në Tiranë

ËshtĂ« e pamundur tĂ« vizitosh TiranĂ«n pa u takuar me kujtimet e sĂ« kaluarĂ«s sĂ« saj komuniste. Jo shumĂ« larg sheshit ”SkĂ«nderbej”, i njohur si zemra e qytetit, ndodhet njĂ« bunker nĂ«ntokĂ«sor i LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«.

”Bunk’Art 2” dhe ”Bunk’Art 1”, i vendosur mĂ« larg – janĂ« muze qĂ« i japin jetĂ« paranojĂ«s sĂ« Enver HoxhĂ«s.

UdhĂ«heqĂ«si komunist i ShqipĂ«risĂ« ishte aq i fiksuar pas pushtimit tĂ« huaj saqĂ« vlerĂ«sohet se urdhĂ«roi krijimin e mĂ« shumĂ« se 170 000 bunkerĂ«ve – duke e bĂ«rĂ« ShqipĂ«rinĂ« vendin me mĂ« shumĂ« bunkerĂ« nĂ« botĂ«.

Pas rĂ«nies sĂ« komunizmit nĂ« fillim tĂ« viteve ’90, Tirana pĂ«rbĂ«hej kryesisht nga ndĂ«rtesa gri tĂ« stilit sovjetik.

NĂ« filli tĂ« viteve 2000, Edi Rama – kryetari i atĂ«hershĂ«m i bashkisĂ« dhe tani kryeministĂ«r – nisi njĂ« iniciativĂ« pĂ«r tĂ« injektuar ngjyra nĂ« kryeqytet.

Si rezultat, ka murale kudo qĂ« kthen kokĂ«n, nga cepat e banesave deri te stolat e parkut. NĂ«se planifikoni tĂ« qĂ«ndroni vetĂ«m disa ditĂ«, merrni nĂ« konsideratĂ« t’i bashkoheni njĂ« turi arti rrugor qĂ« do t’ju çojĂ« nĂ« vende tĂ« fshehura qĂ« ia vlejnĂ«.

Atraksione tĂ« tjera qĂ« ia vlen tĂ« vizitohen pĂ«rfshijnĂ« XhaminĂ« e Et’hem Beut – njĂ« monument i bukur kulturor qĂ« i shpĂ«toi shkatĂ«rrimit gjatĂ« epokĂ«s komuniste – dhe malin e Dajtit, i cili mund tĂ« arrihet me teleferik.

Diçka qĂ« mĂ« habiti pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« ishte ushqimi i saj eklektik dhe i shijshĂ«m. ËshtĂ« njĂ« pĂ«rzierje shijesh mesdhetare dhe ballkanike, me pjata tĂ« shijshme me mish dhe ushqime tĂ« shijshme vegjetariane.

Shijova ndoshta shumë byrek si dhe salca me bazë kosi dhe dollma.

Një nga vaktet e mia të preferuara ishte te Piceri Era Blloku, ku shërbehen qofte të shijshme shqiptare me një salcë kremoze me nardem kumbulle, një reçel tradicional.

Sigurisht, nuk mund të mos e vija në provë jetën e natës shqiptare.

Shkoni në Radio Bar Tirana për disa kokteje vërtet të lira me atmosferë retro.

Nëse po kërkoni diçka më luksoze, bari rrotullues 360° në Sky Club ofron një pamje të jashtëzakonshme dhe një atmosferë romantike. U ula atje për dy orë, duke pritur që dielli të perëndonte dhe të lyente horizontin të kuq duke pirë martini.

Megjithatë, i preferuari im ishte Bar Komiteti.

Vendi e quan veten njĂ« “kafe-muze” dhe Ă«shtĂ« i dekoruar me objekte nga periudha komuniste. NĂ« mure ka peceta tĂ« punuara me dorĂ«, makina qepĂ«se tĂ« pĂ«rdorura dhe kostume tradicionale. Pas vizitĂ«s sonĂ« tĂ« parĂ«, kur pimĂ« disa kokteje klasike, u kthyem pĂ«rsĂ«ri, kĂ«tĂ« herĂ« tĂ« vendosur tĂ« provonim raki.

Ekipi pas barit na priti me njĂ« buzĂ«qeshje, duke bĂ«rtitur nga larg “u kthyet pĂ«rsĂ«ri?!”.

PĂ«r shkak tĂ« disa vĂ«shtirĂ«sive gjuhĂ«sore, vendosĂ«m t’i besonim plotĂ«sisht kamerierit tonĂ« pĂ«r tĂ« zgjedhur njĂ« pĂ«rzgjedhje pijesh me raki bazuar nĂ« opsionet “pikante, tĂ« Ă«mbla ose tĂ« tharta”.

Nuk u zhgënjyem kur morëm një infuzion freskues me bazë manaferrash dhe me shoqërimin perfekt të muzikës live në sfond.

Një qytet që ndryshon me shpejtësi

“Kudo nĂ« ShqipĂ«ri ka njĂ« kantier ndĂ«rtimi aktiv”, mĂ« thotĂ« Arber Musabelliu, njĂ« guidĂ« lokale nga Free Walking Tour Tirana.

Kur e vizitoi vitin e kaluar, Alice Murphy e ”Metro” vuri re gjithashtu se disa zona tĂ« vendit ishin tĂ« mbingarkuara dhe tĂ« mbipopulluara.

Përpara se të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë në vitin 1920, Tirana ishte një qytet relativisht i vogël, në një pozicion strategjik në qendër të vendit.

Tani, pak më shumë se 100 vjet më vonë, është një qytet modern evropian me plane të guximshme zhvillimi.

NjĂ« masterplan – i njohur si Tirana 2030 – synon ta transformojĂ« kryeqytetin nĂ« njĂ« qendĂ«r urbane mĂ« tĂ« gjelbĂ«r, mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe teknologjike.

I udhëhequr nga arkitekti italian Stefano Boeri, vizioni përfshin ndërtesa të çuditshme.

Disa nga ato që janë ngritur tashmë përfshijnë një hartë të pikselizuar të vendit, një rrokaqiell që duket se është frymëzuar nga një set Jenga dhe një bllok patriotik apartamentesh luksoze në formën e heroit kombëtar të Shqipërisë.

Dhe, për shkak se Tirana përbëhet kryesisht nga ndërtesa të ulëta të epokës komuniste, efekti është çorientues.

Arkitektura zakonisht nuk është gjëja ime, por në Tiranë, u fiksova.

Duke parë horizontin e qytetit, me malin Dajti në sfond, sytë e mi u magjepsën nga këto shtylla monumentale, që ngriheshin mbi peizazhin.

Ku të qëndroni në Tiranë

Krahasuar me kryeqytetet e tjera evropiane, Tirana Ă«shtĂ« e vogĂ«l dhe e lehtĂ« pĂ«r t’u eksploruar nĂ« kĂ«mbĂ«. AutobusĂ«t nĂ« qendĂ«r janĂ« gjithashtu shumĂ« tĂ« shpeshtĂ«.

PĂ«r njĂ« pushim fundjave, qĂ«ndroni pranĂ« Bllokut tĂ« gjallĂ« ose sheshit ”SkĂ«nderbej” pĂ«r tĂ« qenĂ« afĂ«r atraksioneve kryesore dhe jetĂ«s sĂ« natĂ«s.

Qyteti ka shumë mundësi të përballueshme kur bëhet fjalë për akomodimin.

MeqenĂ«se po udhĂ«toja me tre miq, zgjodhĂ«m diçka me hapĂ«sira tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta. PĂ«r ne, shfrytĂ«zimi maksimal i kohĂ«s sonĂ« sĂ« bashku – qoftĂ« duke vizituar njĂ« muze apo thjesht duke pushuar nĂ« divan pas njĂ« dite shĂ«titjeje – ishte gjĂ«ja mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme.

Zgjodhëm një Airbnb me dy dhoma gjumi dhe dy banjo me një vlerësim 4,98 për 220 paund në total.

I vendosur pranë Bllokut, ishte vetëm katër minuta në këmbë nga rruga kryesore, që do të thoshte se mund të ktheheshim lehtësisht në shtëpi pas darkës dhe pijeve në një nga baret në modë të lagjes.

Apartamenti u certifikua si i Preferuari i Mysafirëve, që do të thotë se lista u vlerësua shumë nga mysafirët e mëparshëm.

Eltoni, pritësi ynë, ishte jashtëzakonisht i përgjegjshëm dhe u sigurua që të ndiheshim si në shtëpi./atsh

‘Dua 3 vjet vetĂ«m pĂ«r letĂ«rsi’, letra e Mitrush Kutelit drejtuar kryeministrit tĂ« regjimit komunist, Mehmet Shehut

Në tetor të vitit 1964, vetëm tre vite para se të ndahej nga jeta, Dhimitër Pasko, i njohur më së shumti me emrin letrar Mitrush Kuteli, i drejtohet me një letër Kryeministrit të atëhershëm, Mehmet Shehu. Në këtë letër, një nga prozatorët dhe kritikët më të spikatur të letërsisë shqipe shpreh lodhjen e tij fizike e mendore nga angazhimet e përditshme si përkthyes dhe kërkon një leje të posaçme krijimtarie.

Letra u shkrua nĂ« njĂ« moment tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« jetĂ«s sĂ« tij, kur ai tashmĂ« kishte kaluar pĂ«rmes burgut dhe “rehabilitimit” politik nĂ« kohĂ«n e diktaturĂ«s. NĂ« moshĂ«n 58-vjeçare, me njĂ« shĂ«ndet tĂ« rĂ«nduar dhe nĂ«n barrĂ«n e njĂ« pune tĂ« vazhdueshme, Kuteli kĂ«rkonte tri vite pĂ«r t’u shkĂ«putur nga pĂ«rkthimet dhe pĂ«r t’iu pĂ«rkushtuar veprĂ«s sĂ« tij origjinale, transmeton KultPlus.

Ky dokument nuk është thjesht një kërkesë administrative, ai përfaqëson një dëshirë të thellë për të rifituar hapësirën e humbur krijuese, për të ruajtur identitetin e vet artistik dhe për të lënë pas një trashëgimi të vërtetë letrare. Në të ndjehet edhe zhgënjimi ndaj kufizimeve që regjimi i kohës i kishte imponuar, por edhe përpjekja e tij për të ruajtur dinjitetin dhe integritetin si intelektual.

Letra është një dëshmi e qartë e tensionit midis krijimtarisë së lirë dhe presioneve politike, por mbi të gjitha, është një pasqyrë e ndjenjës njerëzore për të mos e lënë talentin të zbehet në heshtje.

Letra e Mitrush Kutelit për Mehmet Shehun:


Shokut, Mehmet Shehut
Kryetarit të Këshillit të Ministrave të R.P. të Shqipërisë
Tiranë

Shoku Mehmet,
Kam pothuaj dy muaj qĂ« kam pregatitur njĂ« kujtesĂ« mbi punĂ«n time letrare dhe publicistike gjatĂ« 40 vjetĂ«ve, mbi gjĂ«ndjen time familjare, ekonomike dhe shĂ«ndetĂ«sore, mbi pĂ«rpjekjet dhe projektet e mija tĂ« sotme nĂ« letĂ«rsi. NĂ« kĂ«tĂ« kohĂ« e kam hedhur e pritur me mendje kujt t’ja dĂ«rgoj, nĂ« dorĂ«, kĂ«tĂ« kujtesĂ« dhe kam ngurruar. Sot po dal nga ky ngurrim dhe po ua dĂ«rgoj Juve. Mendimi qĂ« mĂ« shtyri tĂ« ndalem tek Ju Ă«shtĂ« ky: “Shoku Mehmet, thashĂ«, Ă«shtĂ« i mbytur nĂ« punĂ« tĂ« mĂ«dha dhe tĂ« rĂ«ndĂ« pa pĂ«r tĂ« drejtuar anijen e shtetit, tĂ« popullit tonĂ«, ndĂ«r stuhirat e vrazhda ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« ditĂ«ve tona, por nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« Ă«shtĂ« edhe shkrimtar. Pra do tĂ« mĂ« dĂ«gjojĂ« dhe kuptojĂ«â€. KĂ«shtu thashĂ«, kĂ«shtu po bĂ«j: po ua dĂ«rgoj Juve “KujtesĂ«n”.

KĂ«tĂ« shkresĂ« u mundova ta pĂ«rmbledh nĂ« faqe sa mĂ« tĂ« ngushta, po praseprara u zgjat, u derdh nĂ« njĂ«zet faqe. S’kam ç’bĂ«j: janĂ« 40 vjet pune e luftĂ« nĂ« fusha tĂ« ndryshme: letrare, publicistike, ekonomike. ËshtĂ« dhe aspirata qĂ« tĂ« mos mbetem njĂ« shkrimtar i njĂ« epoke tĂ« kaluar, po edhe i sĂ« sotmes. NĂ« mendjen time gurgullojnĂ« kaq dĂ«shira dhe projekte, tĂ« cilat dua t’i hedh nĂ« letrĂ« dhe s’mund. S’mund sepse shĂ«ndeti im Ă«shtĂ« i keq dhe ato pak çaste mĂ« tĂ« kthjellta qĂ« mĂ« mbeten duhet t’ja kushtoj punĂ«s sĂ« ditĂ«s, pĂ«rkthimit. MirĂ«po ndjej qĂ« kjo punĂ«, pĂ«rkthimi, Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« pak e vlefshme dhe e dobishme se sa ajo qĂ« mund tĂ« bĂ«ja po t’ja kushtoja çasteve tĂ« mija tĂ« mira shkrimeve origjinale. Pra arrita shpejt atje ku mĂ« dhĂ«mb dhĂ«mbi: dua tĂ« kem nja 3 vjet tĂ« lirĂ«, tĂ« mijat, qĂ« tĂ« pĂ«rfundoj atĂ« qĂ« kam filluar dhe mbase disa nga ato qĂ« kam mbrujtur nĂ« mendje. KĂ«ta 3 vjet i kĂ«rkoj nĂ« trajtĂ«n e njĂ« leje krijimtarie. ShumĂ«? Nuk janĂ« shumĂ«, shoku Mehmet. Kam bĂ«rĂ« dyzet vjet punĂ« tĂ« çaprashitur nĂ« fusha tĂ« ndryshme, dua 3 vjet vetĂ«m pĂ«r letĂ«rsi. Po tĂ« bĂ«j diçka tĂ« mirĂ«? Po. Them kĂ«shtu, ndon se jam i shkuar nga mosha (58 vjeç) dhe me njĂ« shĂ«ndet qĂ« nuk shkon mbroth. ShumĂ« kolegĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« mĂ« rinj, me njĂ« veprimtari mĂ« tĂ« pakĂ«t e nĂ« caqe mĂ« tĂ« ngushta, kanĂ« fituar prej kohe mundĂ«sinĂ« t’i kushtohen vetĂ«m shkrimit, si profesionistĂ«. UnĂ« nuk kĂ«rkoj njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«. Ata vjetĂ«t e paktĂ« qĂ« mĂ« kanĂ« mbetur – them kĂ«shtu se me bluajnĂ« sĂ«mundjet – kĂ«rkoj 3 vjet lirim nga puna e rĂ«ndomtĂ« qĂ« tĂ« bĂ«j diçka tĂ« parĂ«ndomtĂ«.

Cila Ă«shtĂ« garancia se do tĂ« bĂ«j njĂ« punĂ« tĂ« tillĂ«? Ata 40 vjet punĂ« tĂ« sĂ« kaluarĂ«s qĂ«, nĂ« s’thonĂ« gjĂ« tjetĂ«r shumĂ«-shumĂ« pozitive pĂ«r vĂ«ndin tim, thonĂ« tĂ« paktĂ«n se nuk e kam harxhuar kohĂ«n as me dĂ«frime, as me aspirata karjerizmi, por gjithnjĂ« nĂ« punĂ«. Po te lexoni me kujdes do tĂ« shihni se kĂ«shtu Ă«shtĂ«.

A do tĂ« bĂ«het Partia dhe Ju mecena im? Nuk di, por unĂ« shpresoj dhe pres. Dhe duke shpresuar dhe pritur, vazhdoj tĂ« punoj – domosdo tĂ« punoj i çaprashitur nĂ« dy fusha: pĂ«rkthim dhe krijim. Dhe shumĂ« i lodhur.

Ju dërgoj të fala,
Dhimitër Pasko
(M. Kuteli)
Tiranë, 20 tetor 1964./KultPlus.com

‘RidĂ«nimi’ i Fatos LubonjĂ«s nĂ« garĂ« pĂ«r çmimin prestigjioz ‘Angelus’ 2025

Romani “RidĂ«nimi” i autorit Fatos Lubonja Ă«shtĂ« pĂ«rzgjedhur si kandidat pĂ«r çmimin letrar “Angelus” 2025, njĂ« ndĂ«r çmimet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r letĂ«rsinĂ« e EvropĂ«s Qendrore tĂ« pĂ«rkthyer nĂ« gjuhĂ«n polake.

Vepra Ă«shtĂ« pĂ«rkthyer nĂ« polonisht me titullin “Drugi wyrok”, me mbĂ«shtetjen e QendrĂ«s KombĂ«tare tĂ« Librit dhe Leximit, pĂ«rmes Fondit tĂ« PĂ«rkthimit Letrar nga Gjuha Shqipe nĂ« GjuhĂ« tĂ« Huaj, njĂ« fond vjetor qĂ« synon promovimin e letĂ«rsisĂ« shqipe jashtĂ« vendit. PĂ«rkthimi Ă«shtĂ« realizuar nga Dorota Horodyska dhe libri Ă«shtĂ« botuar nga shtĂ«pia botuese polake “Pogranicze”, transmeton KultPlus.

“RidĂ«nimi” i pĂ«rket zhanrit tĂ« kujtimeve dhe konsiderohet si njĂ« nga veprat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kujtesĂ«s nĂ« letĂ«rsinĂ« shqipe. Aktualisht, libri Ă«shtĂ« mes 14 veprave qĂ« garojnĂ« pĂ«r çmimin “Angelus” 2025.

Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit (QKLL), ka bërë të ditur se lista përfundimtare me shtatë titujt e nominuar do të shpallet në muajin shtator./KultPlus.com

❌