Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë (SHGM) shpreh shqetësim serioz për mënyrën se si vazhdon të zbatohet reklamimi politik i paguar (RPP) në mediat online.
NĂ« prag tĂ« zgjedhjeve lokale, SHGM rikujton mungesĂ«n e kritereve dhe rregullimit nĂ« kĂ«tĂ« segment, gjĂ« qĂ« u mundĂ«son portaleve âtĂ« dyshimtaâ pa transparencĂ« tĂ« marrin mjete tĂ« konsiderueshme nga buxheti.
Kjo krijon hapĂ«sirĂ« pĂ«r keqpĂ«rdorime â njĂ« pjesĂ« e portaleve tĂ« raportuara janĂ« faqe interneti me pronar tĂ« panjohur ose pa impresum, shpesh tĂ« krijuara pak para zgjedhjeve me qĂ«llimin e vetĂ«m qĂ« paratĂ« shtetĂ«rore tĂ« kalojnĂ« nĂ« fushata partiake. Kjo dukuri e dĂ«mton skenĂ«n mediatike dhe paraqet potencial pĂ«r korrupsion partiako-medial, nĂ« dĂ«m tĂ« mediave profesionale dhe interesit publik.
SHGM përshëndet iniciativën për krijimin e një regjistri të portaleve pranë ASHMAAV, por kërkon hapa urgjentë për harmonizimin e rregullativës zgjedhore me qëllim parandalimin e korrupsionit në sferën mediatike dhe sigurimin e kushteve të barabarta për të gjitha mediat.
Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve (KSHZ) njoftoi se nga gjithsej 333 media që kanë dorëzuar aplikim për reklamim politik të paguar për zgjedhjet lokale të caktuara më 19 tetor 2025, plot 257 janë portale interneti.
PĂ«r krahasim, nĂ« zgjedhjet parlamentare dhe presidenciale tĂ« vitit tĂ« kaluar u shĂ«nua interes rekord â 251 portale u paraqitĂ«n pĂ«r RPP nĂ« vitin 2024. Ky numĂ«r ishte dukshĂ«m mĂ« i lartĂ« edhe nga zgjedhjet lokale tĂ« vitit 2021, ku morĂ«n pjesĂ« 176 portale, si dhe nga zgjedhjet parlamentare tĂ« vitit 2020 me 235 portale. ĂshtĂ« e qartĂ« se trendi i paraqitjes sĂ« mediave online pĂ«r fushata reklamuese tĂ« paguara nga shteti po rritet nĂ« çdo cikĂ«l.
SHGM paralajmëron se Ligji aktual Zgjedhor nuk vendos kritere të qarta për atë se cilat media online mund të marrin mjete për reklamim politik të paguar. Edhe pse mediat formalisht duhet të regjistrohen në KSHZ me një çmimore, nuk ka rregulla konkrete për kushtet që duhet të plotësojnë portalet për këtë qëllim.
Kjo krijon hapĂ«sirĂ« pĂ«r keqpĂ«rdorime â njĂ« pjesĂ« e âportaleveâ tĂ« paraqitura janĂ« faqe interneti me pronar tĂ« panjohur ose pa impresum, shpesh tĂ« krijuara pak para zgjedhjeve vetĂ«m pĂ«r tĂ« kanalizuar para shtetĂ«rore nĂ« fushata partiake. Ky fenomen dĂ«mton skenĂ«n mediatike dhe pĂ«rbĂ«n potencial pĂ«r korrupsion partiako-medial, nĂ« dĂ«m tĂ« mediave profesionale dhe interesit publik.
Edhe vĂ«zhguesit ndĂ«rkombĂ«tarĂ« ndajnĂ« tĂ« njĂ«jtin mendim. Misioni vĂ«zhgues i OSBE/ODIHR pĂ«r zgjedhjet e vitit 2024, nĂ« raportin e tij, theksoi se ânuk ka rregulla specifike pĂ«r portalet onlineâ dhe se shumĂ« portale krijohen menjĂ«herĂ« para zgjedhjeve pikĂ«risht pĂ«r tĂ« marrĂ« para shtetĂ«rore. ODIHR rekomandoi qĂ«, nĂ«se ky model vazhdon tĂ« zbatohet, tĂ« vendosen menjĂ«herĂ« âkriteret e qarta dhe objektive pĂ«r pĂ«rshtatshmĂ«rinĂ« e portaleve online pĂ«r rimbursim shtetĂ«ror tĂ« reklamave politike tĂ« paguaraâ.
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n linjĂ« Ă«shtĂ« edhe Enti ShtetĂ«ror i Revizionit, nĂ« raportin pĂ«r zgjedhjet e vitit 2024, theksoi nevojĂ«n pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar mĂ« saktĂ« Kodin Zgjedhor â duke definuar kriteret qĂ« duhet tĂ« plotĂ«sojnĂ« mediat elektronike pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« reklamim politik, rregullat pĂ«r shpĂ«rndarjen e mjeteve buxhetore dhe pĂ«rcaktimin e organit kompetent pĂ«r mbikĂ«qyrjen e prezantimit tĂ« portaleve gjatĂ« fushatĂ«s.
Krijimi i Regjistrit të botuesve të mediave online pranë ASHMAAV përfaqëson një hap pozitiv drejt rritjes së transparencës dhe profesionalizimit. Me nismën e Ministrisë së Transformimit Digjital, me ndryshimet e fundit të Ligjit për Media, portalet interneti për herë të parë njihen si media me të drejta dhe detyrime përkatëse.
PĂ«r tâu regjistruar zyrtarisht, portalet tani duhet tĂ« plotĂ«sojnĂ« kushte konkrete, pĂ«rfshirĂ«:
të jenë person juridik i regjistruar në Regjistrin Qendror me veprimtari mediatike;
të kenë seli dhe redaksi në Maqedoninë e Veriut;
tĂ« kenĂ« domen kombĂ«tar interneti (.mk ose .ĐŒĐșĐŽ);
të kenë të paktën dy të punësuar me kohë të plotë (ose një të punësuar dhe një të angazhuar me kontratë).
MegjithatĂ«, asnjĂ« nga kĂ«to kushte nuk kĂ«rkohet pĂ«r aplikimin nĂ« KSHZ pĂ«r reklamim politik tĂ« paguar â çdo portal, madje edhe pa redaksi apo tĂ« punĂ«suar, mund tĂ« paraqitet pĂ«r tĂ« marrĂ« para shtetĂ«rore pĂ«r reklama.
Interesi i deritanishĂ«m pĂ«r regjistrin zyrtar tĂ« ASHMAAV Ă«shtĂ« i kufizuar â vetĂ«m 49 media online janĂ« regjistruar deri mĂ« tani, qĂ« pĂ«rbĂ«n rreth 20% tĂ« numrit tĂ« portaleve qĂ« vitin e kaluar morĂ«n financim shtetĂ«ror pĂ«r reklama zgjedhore.
SHGM rikujton se vetĂ«rregullimi nĂ« hapĂ«sirĂ«n online Ă«shtĂ« po aq i rĂ«ndĂ«sishĂ«m sa edhe rregullimi ligjor. QĂ« nga viti 2019, SHGM nĂ« bashkĂ«punim me KĂ«shillin pĂ«r EtikĂ« nĂ« Media (KEMM) ka krijuar Regjistrin e parĂ« tĂ« mediave profesionale online â Promedia.mk, pĂ«r tĂ« dalluar portalet kredibile nga faqet propagandistike.
Aktualisht, në këtë regjistër vullnetar janë 105 media online me pronësi transparente dhe të angazhuara për respektimin e standardeve profesionale të gazetarisë. Ky numër pritet të rritet me bashkimin e mediave të reja që plotësojnë kriteret, ndërsa ato që i shkelin parimet mund të përjashtohen.
SHGM beson se qytetarët, institucionet dhe sidomos subjektet politike duhet ta përdorin këtë burim për të bërë dallimin midis mediave përgjegjëse dhe atyre që shpërndajnë dezinformata ose shërbejnë si zëdhënës partiakë.
Për të shmangur nxitjen e mëtejshme të korrupsionit në sferën mediatike, SHGM apelon që partitë politike pjesëmarrëse në zgjedhjet lokale, kur vendosin për shpërndarjen e parave publike për reklama partiake, të marrin parasysh regjistrin e ASHMAAV ose atë të Promedia.mk për të mbështetur gazetarinë kredibile në interes të qytetarëve.
Në mungesë të një mekanizmi mbikëqyrës mbi portalet gjatë fushatës, vullneti politik dhe zgjedhja etike e partive janë kyçe për ruajtjen e një ambienti të shëndetshëm mediatik.
Fatkeqësisht, këto zgjedhje lokale po mbahen sërish me rregullat e vjetra, pa u miratuar ndryshimet e propozuara për më shumë transparencë në hapësirën online. SHGM rikujton se organizatat mediatike dhe gazetareske kanë kërkuar disa herë ndryshime në Kodin Zgjedhor, por ato nuk u miratuan për këto zgjedhje.
KĂ«shtu, mbeten tĂ« njĂ«jtat zgjidhje problematike qĂ« krijojnĂ« kushte tĂ« pabarabarta nĂ« treg â mediat profesionale janĂ« nĂ« pozitĂ« tĂ« pasigurt pĂ«rballĂ« fluksit tĂ« portaleve tĂ« financuara nga partitĂ«.
Për më tepër, për mediat online nuk ka detyrim për përfaqësim të balancuar zgjedhor si për radiodifuzerët, që do të thotë se partitë mund të financojnë pa kufizim portale të caktuara pa ofruar përmbajtje që garanton pluralizëm. Kjo boshllëkësi mund të ndikojë afatgjatë mbi pluralizmin politik dhe të drejtën e qytetarëve për informacione të larmishme.
The post 333 media kanë aplikuar për reklamim politik, SHGM: Financimi i qindra portaleve krijon hapësirë për korrupsion appeared first on Telegrafi.
Login
