❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Leon Avdullahu zgjedh Kosovën përpara Zvicrës, para ndeshjes kualifikuese për Botërorin 2026

✇KultPlus
By: Kult Plus

Mesfushori 21-vjeçar i skuadrës gjermane TSG 1899 Hoffenheim, Leon Avdullahu, ka vendosur të përfaqësojë Kosovën në vend të Zvicrës, para ndeshjes midis dy ekipeve kombëtare më 5 shtator, në kuadër të grupeve kualifikuese për Kuptën e Botës 2026.

Lajmin e konfirmoi presidenti i Federatës së Futbollit të Kosovës, Agim Ademi, përmes një postimi në Instagram. Avdullahu, i cili është i kualifikuar për të luajtur për të dy vendet për shkak të lidhjes me origjinën e prindërve të tij, ka zgjedhur të ndjekë rrugën e vendit të familjes.

Federata Zvicerane e Futbollit reagoi me zhgënjim. Trajneri i ekipeve kombëtare të Zvicrës, Pierluigi Tami, deklaroi të martën se ishte i zhgënjyer nga vendimi i lojtarit, duke theksuar:

“MegjithatĂ«, dua ta bĂ«j tĂ« qartĂ« se ne duam vetĂ«m lojtarĂ« nĂ« ekipet tona kombĂ«tare qĂ« identifikohen 100% me vendin dhe ekipin tonĂ« kombĂ«tar.”

Kosova dhe Zvicra kanë një histori të ngushtë futbolli, veçanërisht për shkak të migrimit nga ish-Jugosllavia në vitet 1990, që solli yje të mëdhenj si Granit Xhaka dhe Xherdan Shaqiri. Marrëdhënia u bë më komplekse pas anëtarësimit të Kosovës në UEFA dhe FIFA në vitin 2016, çka i lejon futbollistët e kualifikuar për më shumë se një vend të ndryshojnë kombëtaret, zakonisht përpara se të luajnë një ndeshje konkurruese për ekipin kombëtar të të rriturve.

Ky është një zhvillim i rëndësishëm për Kosovën, e cila vazhdon të forcojë ekipin e saj për sfidat ndërkombëtare dhe për të ndërtuar një brez të ri futbollistësh të talentuar./KultPlus.com

↗

Mesazhi i Nelly Furtado për ata që gjykojnë trupin e saj, me performancën e saj në Manchester Pride

✇KultPlus
By: Kult Plus

Këngëtarja kanadeze Nelly Furtado ka dërguar një mesazh të fuqishëm për kritikët që gjykojnë trupin e saj, duke zgjedhur të flasë përmes artit dhe stilit të saj.

GjatĂ« performancĂ«s sĂ« saj nĂ« Manchester Pride nĂ« Angli, mĂ« 24 gusht, Furtado u shfaq me njĂ« T-shirt tĂ« bardhĂ« oversize, nĂ« tĂ« cilin ishte vizatuar njĂ« trup femre, i pĂ«rshtatur me pĂ«rmasat e saj. Veshja pĂ«rfshinte njĂ« trup tĂ« vizatuar me bluzĂ« tĂ« shkurtĂ«r, reçipeta tĂ« zeza, minifund xhins dhe rrip tĂ« artĂ« tĂ« stolisur me shkĂ«lqim, ku shkruhej “Whoa Nelly”. Pamja u kompletua me çorape rrjete me shkĂ«lqim, doreza rozĂ« dhe çizme shumĂ«ngjyrĂ«she, duke e kthyer çdo element tĂ« saj nĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« fuqishme kundĂ«r gjykimeve pĂ«r pamjen trupore,pĂ«rcjellĂ« KultPlus.

Furtado ka sqaruar publikisht se nuk ka bërë ndërhyrje estetike në fytyrë apo trup, përveç disa rregullimeve të dhëmbëve, dhe ka ndarë sekretet e saj për një pamje të shëndetshme: ujë të mjaftueshëm, gjumë dhe kujdes natyral.

Ajo ka treguar gjithashtu se nĂ« fillimet e karrierĂ«s fotografĂ«t shpesh ndryshonin format e trupit dhe ngjyrĂ«n e lĂ«kurĂ«s sĂ« saj nĂ« editoriale, por ajo e sheh veten si “njĂ« nga me fatet” qĂ« ka mĂ«suar tĂ« ruajĂ« vetĂ«besimin dhe tĂ« jetĂ« e sigurt nĂ« industrinĂ« e muzikĂ«s.

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« dĂ«gjosh zĂ«rin e vogĂ«l brenda vetes. VetĂ«m kĂ«shtu mund tĂ« gjesh forcĂ«n pĂ«r tĂ« qenĂ« autentik,” ka thĂ«nĂ« Furtado.

Në moshën 46-vjeçare, Nelly Furtado vazhdon të jetë një shembull i fuqishëm i vetëpranimit, duke treguar se pamja fizike nuk përcakton vlerën e një personi, dhe se dashuria për trupin është mbi çdo gjykim./KultPlus.com

↗

Sonte në Prishtinë: Koncert solemn në nder të Shën Nënë Terezës

✇KultPlus
By: Kult Plus

Sonte, nĂ« Katedralen “ShĂ«n NĂ«nĂ« Tereza”, ora 19:30, do tĂ« mbahet Koncerti Solemn Nderimi – ShĂ«n NĂ«nĂ« Tereza, NĂ«na e mbarĂ« Globit, me rastin e 115-vjetorit tĂ« lindjes sĂ« saj.

Artistë të njohur nga të gjitha trevat shqiptare do të interpretojnë një program të veçantë, duke përfshirë vepra klasike, poezi dhe performanca që prekin shpirtin, kushtuar jetës, misionit dhe dritës së shenjtores shqiptare, transmeton KultPlus.

Ky koncert është një mundësi për të bashkuar shqiptarët rreth figurës së Shën Nënë Terezës, duke nderuar bijën tonë që u bë nënë e mbarë botës.

Hyrja është e lirë, dhe organizatorët ftojnë të gjithë qytetarët të jenë pjesë e kësaj ngjarjeje solemne dhe emocionale./KultPlus.com

↗

Presidentja Osmani: Procesi i konstituimit të Kuvendit po zhbllokohet, shpresoj për votimin e Qeverisë së re sa më parë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Presidentja e Republikës së Kosovës ka mirëpritur zhvillimet e fundit në procesin e konstituimit të Kuvendit, duke theksuar se ky hap po shënon një zhbllokim të situatës institucionale në vend.

Ajo ka uruar punĂ« tĂ« mbarĂ« dhe nĂ« interes tĂ« KosovĂ«s kryetarit tĂ« ri tĂ« Kuvendit, Dimal Basha, si dhe nĂ«nkryetarĂ«ve tĂ« zgjedhur: Albulena Haxhiu, Vlora Çitaku, Kujtim Shala dhe Emilija RedĆŸepi, pĂ«rcjellĂ« KultPlus.

Në reagimin e saj, Presidentja theksoi se pret që ky proces të përmbyllet sa më shpejt dhe në përputhje me Kushtetutën e vendit. Ajo shtoi gjithashtu se pret që Kuvendi të procedojë me votimin e Qeverisë së re, të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit, duke respektuar vullnetin e qytetarëve.

Ky zhvillim vjen pas javësh diskutimesh dhe bllokadash politike rreth konstituimit të Kuvendit dhe krijimit të institucioneve të reja. Me zgjedhjen e kryetarit dhe nënkryetarëve, pritet që hapat e radhës të përqendrohen në formimin e Qeverisë së re, si një proces i domosdoshëm për ecjen përpara të vendit./KultPlus.com

↗

“Roja e NatĂ«s” – NjĂ« mbrĂ«mje me filma dhe diskutime mbi artin amerikan nĂ« PrishtinĂ«

✇KultPlus
By: Kult Plus

Më 27 gusht 2025, ora 21:00, në Rr. Henrik Bariç 23, Prishtinë, do të prezantohet etapa franceze e Programit Ndërkombëtar të MoMA-s.

Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë dhe Muzeu i Artit Amerikan në Prishtinë ftojnë publiku në një ngjarje unike që ndërthur filma, lexime dhe diskutime mbi historinë dhe ndikimin e artit modern amerikan në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.

Fokus i kĂ«tij eventi Ă«shtĂ« etapa franceze e Programit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Ekspozitave Qarkulluese tĂ« MoMA-s, i nisur nĂ« vitin 1952, qĂ« solli ekspozita tĂ« artit modern amerikan nĂ« mbarĂ« kontinentin. ArtistĂ« si Mark Rothko, Georgia O’Keeffe dhe Jackson Pollock u prezantuan nĂ« qytete kryesore si Paris, ZĂŒrich, BarcelonĂ«, Frankfurt, LondĂ«r, HagĂ«, VjenĂ« dhe Beograd, duke formĂ«suar skenĂ«n globale tĂ« artit.

GjatĂ« mbrĂ«mjes do tĂ« shfaqet filmi “Expositions de Paris — MusĂ©e d’Art Moderne, 50 ans d’art aux États-Unis” (1955), me koment nga Fabienne Forgue dhe imazhe nga Georges Leclerc, nĂ« regji tĂ« Jean-Paul Sassy (Arkiva INA). Pas shfaqjes do tĂ« ketĂ« njĂ« prezantim tĂ« kontekstit historik dhe diskutim mbi fazĂ«n franceze tĂ« turneut tĂ« MoMA-s dhe ndikimin e tij nĂ« Paris dhe mĂ« gjerĂ«.

Ngjarja sjell në vëmendje marrëdhënien historike mes koleksionistëve dhe kuratorëve amerikanë me artin modern francez dhe evropian, duke u nisur nga Saloni i Gertrude dhe Leo Stein në vitin 1905, që ndikoi në vizionin institucional të MoMA-s dhe u bë bazë e rrjetit të ideve dhe artistëve modernë amerikanë.

Ky event ofron një mundësi të veçantë për artistë, studiues, kuratorë dhe dashamirës të artit për të reflektuar mbi trashëgiminë e artit modern amerikan dhe ndikimin e tij global, ndërthurur me diplomacinë kulturore dhe historinë e ekspozitave ndërkombëtare./KultPlus.com

↗

‘PĂ«rqafimi i Ariut’ hap edicionin e 17-tĂ« tĂ« PriFest

✇KultPlus
By: Kult Plus

Edicioni i 17-tĂ« i PriFest hapet me premierĂ«n botĂ«rore tĂ« filmit “PĂ«rqafimi i Ariut” nga regjisori Ilirjan Himaj, duke nisur festivalin me njĂ« histori tĂ« fuqishme dhe prekĂ«se nga Kosova dhe ShqipĂ«ria.

Filmi bën pjesë në programin kryesor garues të festivalit, i cili do të sjellë një përzgjedhje të larmishme dhe magjepsëse historish nga mbarë rajoni i Ballkanit përmes filmave artistikë me metrazh të gjatë.

Ngjarja e filmit flet pĂ«r Agu-n, njĂ« rojtar i strehĂ«s sĂ« arinjve, tĂ« cilit i pĂ«rmbyset jeta natĂ«n kur viziton tĂ« dashurĂ«n e tij. I humbur dhe pa rrugĂ«dalje, ai gjen ringjallje tĂ« jetĂ«s kur Tina, njĂ« vajzĂ« e re plot hijeshi dhe Ă«ndrra, shfaqet magjishĂ«m nĂ« apartamentin ngjitur. Aspiratat e saj pĂ«r t’u bĂ«rĂ« kĂ«ngĂ«tare e kanĂ« futur nĂ« grackĂ«n e njĂ« shtetari tĂ« pamĂ«shirshĂ«m. I prekur nga gjendja e saj, Agu mendon njĂ« plan pĂ«r ta shpĂ«tuar TinĂ«n nga kthetrat e tij, dhe bashkĂ« ia mĂ«syjnĂ« tĂ« egres. Si njĂ« ari dhe njĂ« sorkadhe, ata kĂ«rkojnĂ« lirinĂ« pĂ«rtej ligjeve tĂ« njerĂ«zve. MirĂ«po, njĂ« gjuetar me instinkte tĂ« mprehta i ndjek pas. KufijtĂ« mes njeriut dhe kafshĂ«s zbehen, dhe instinktet e mbijetesĂ«s marrin kontrollin.

“PĂ«rqafimi i Ariut” eksploron temat e mbijetesĂ«s, dashurisĂ« dhe luftĂ«s pĂ«r lirinĂ« personale, duke ndĂ«rthurur dramĂ«n dhe tensionin nĂ« njĂ« histori qĂ« Ă«shtĂ« njĂ«kohĂ«sisht intime dhe epike. PĂ«r 107 minuta, publiku do tĂ« shijojĂ« interpretimet e mrekullueshme tĂ« aktorĂ«ve Valmir Krasniqi, Era Balaj, Agron Shala, Astrit Kabashi dhe TeutĂ« Krasniqi. Kjo e fundit Ă«shtĂ« edhe producentja e filmit, ndĂ«rsa Ilirjan Himaj ka kontribuar si regjisor dhe montazhier i filmit, me Latif Hasollin tĂ« angazhuar si DOP.

PriFest zhvillohet nga 09-14 shtator 2025 në Kino Armata në Prishtinë.

↗

“RrĂ«fime tĂ« Ushqimit” me Jeton Jagxhiun nĂ« GalerinĂ« KombĂ«tare tĂ« KosovĂ«s

✇KultPlus
By: Kult Plus

Galeria KombĂ«tare e KosovĂ«s do tĂ« hapĂ« dyert kĂ«tĂ« tĂ« mĂ«rkurĂ«, mĂ« 27 gusht, nga ora 17:00 deri nĂ« 19:00, pĂ«r njĂ« ngjarje komunitare tĂ« veçantĂ«: “RrĂ«fime tĂ« Ushqimit” me grafistin dhe studiuesin e kulturĂ«s ushqimore, Jeton Jagxhiu.

Në këtë takim, Jagxhiu do të ndajë reflektime mbi bukën, gatimin dhe rolin e tyre në ndërtimin e identitetit kulturor të Kosovës. Ngjarja synon të shpalosë mënyrën se si ushqimi nuk është vetëm një nevojë bazike, por edhe një element i rëndësishëm i kujtesës dhe traditës shoqërore, transmeton KultPlus.

Jeton Jagxhiu (i lindur nĂ« Prizren mĂ« 1972) Ă«shtĂ« grafist dhe inxhinier i diplomuar nĂ« teknologjinĂ« grafike. PĂ«rveç profesionit, ai Ă«shtĂ« i angazhuar nĂ« hulumtimin e marrĂ«dhĂ«nieve mes ushqimit, kulturĂ«s dhe identitetit, me theks tĂ« veçantĂ« tek krahinat e Prizrenit. NĂ« librin e tij tĂ« ardhshĂ«m “Hajet, kĂ«rkimet dhe krejt rrĂ«fimet”, ai sjell njĂ« dokumentim tĂ« ciklit tĂ« hajeve tradicionale, ku veçohet rrĂ«fimi mbi origjinĂ«n e djathit tĂ« Prizrenit si njĂ« dĂ«shmi mbi lashtĂ«sinĂ« e qytetit.

Kjo ngjarje e Galerisë Kombëtare të Kosovës pritet të afrojë artin, kulinarinë dhe kujtimet kolektive në një hapësirë dialogu, ku ushqimi shihet si trashëgimi kulturore dhe rrëfim identitar./KultPlus.com

↗

Edon Zhegrova merr pasaportë shqiptare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Edon Zhegrova është pajisur me pasaportë shqiptare. Sulmuesi anësor i përfaqësueses së Kosovës që nga data 22 gusht e këtij viti, është edhe zyrtarisht shtetas shqiptar, i pajisur me pasaportën shqiptare pas dekretit të presidentit Begaj.

Zhegrova është në qendër të merkatos dhe përflitet një transferim i mundshëm te Juventusi.

Marrja e shtetĂ«sisĂ« shqiptare, mund tĂ« ndihmojĂ« lojtarin nĂ« kĂ«tĂ« transferim, pasi shqiptarĂ«t nuk konsiderohen “ekstrakomunitarĂ«â€ nĂ« Itali./rtsh/ KultPlus.com

↗

Kush ishte Antoine Lavoisier, babai i kimisë moderne

✇KultPlus
By: Kult Plus

MĂ« 26 gusht shĂ«nohet pĂ«rvjetori i lindjes sĂ« Antoine-Laurent de Lavoisier (1743 – 1794), njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« shquara tĂ« shkencĂ«s botĂ«rore, i cilĂ«suar si “babai i kimisĂ« moderne”.

Lavoisier, i lindur në Paris, la gjurmë të pashlyeshme në historinë e shkencës duke i dhënë fund teorive të vjetra mbi natyrën e materies dhe duke vendosur bazat e një shkence të re. Me eksperimentet e tij, ai vërtetoi se djegia dhe frymëmarrja janë procese të lidhura ngushtë me oksigjenin, duke rrëzuar përfundimisht teorinë e flogistonit që mbizotëronte deri atëherë, shkruan KultPlus.

NjĂ« nga arritjet e tij mĂ« tĂ« mĂ«dha ishte formulimi i ligjit tĂ« ruajtjes sĂ« masĂ«s, i cili sot mbetet themel i kimisĂ« dhe i shkencave natyrore: “AsgjĂ« nuk krijohet, asgjĂ« nuk zhduket, gjithçka shndĂ«rrohet.” Ky parim hapi rrugĂ«n pĂ«r zhvillimin e mĂ«tejshĂ«m tĂ« kimisĂ« si disiplinĂ« eksakte.

Përveç punës së tij kërkimore, Lavoisier kontribuoi edhe në sistematizimin e elementeve kimike dhe në hartimin e një terminologjie shkencore të qartë, e cila përdoret edhe në ditët e sotme. Ai ishte një shkencëtar me vizion të gjerë, duke kombinuar eksperimentin me analizën e rreptë shkencore.

Megjithatë, jeta e tij pati edhe një fund tragjik. Gjatë Revolucionit Francez, Lavoisier u akuzua si pjesë e sistemit financiar të monarkisë dhe në vitin 1794 u ekzekutua me gijotinë. Vdekja e tij la boshllëk të madh në botën shkencore, por trashëgimia e tij vazhdon të jetë frymëzim për gjeneratat e reja.

Sot, në përvjetorin e lindjes së tij, Antoine Lavoisier kujtohet si shkencëtari që i dha kimisë një gjuhë të re dhe e ngriti atë në nivelin e një shkence moderne./KultPlus.com

↗

Coppola nderon Herzog me një fjalim mirënjohjeje në Festivalin e Venecias

✇KultPlus
By: Kult Plus

Regjisori i famshĂ«m amerikan, Francis Ford Coppola do tĂ« mbajĂ« nesĂ«r njĂ« fjalim mirĂ«njohjeje pĂ«r regjisorin e njohur gjerman, Werner Herzog, me rastin e dhĂ«nies sĂ« ”Luanit tĂ« ArtĂ« pĂ«r Arritje nĂ« JetĂ«â€, nĂ« sallĂ«n e madhe tĂ« Pallatit tĂ« KinemasĂ«, gjatĂ« natĂ«s hapĂ«se tĂ« Festivalit tĂ« 82-tĂ« NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit nĂ« Venecia.

NesĂ«r nĂ« orĂ«n 17:00, nĂ« sallĂ«n ”Korinto” do tĂ« prezantohet dokumentari i Mike Figgis ”Megadoc”.

Ky dokumentar bĂ«n pjesĂ« nĂ« seksionin ”Venice Classics” dhe sjell prapaskenat e xhirimeve tĂ« filmit mĂ« tĂ« fundit tĂ« Francis Ford Coppola ”Megalopolis”.

Regjisori i madh Coppola e ka marrĂ« ”Luanin e ArtĂ« pĂ«r Arritje nĂ« JetĂ«â€ nĂ« vitin 1992, gjatĂ« Festivalit tĂ« 49-tĂ« NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit nĂ« Venecia.

Werner Herzog do tĂ« shfaqĂ« dokumentarin e tij tĂ« ri ”Ghost Elephants”, jashtĂ« konkurrimit, nesĂ«r.

Po nesĂ«r ai do tĂ« mbajĂ« edhe njĂ« masterclass nĂ« ”Match Point Arena”, pranĂ« ”Tennis Club Venezia”, nĂ« Lido./ atsh/ KultPlus.com

↗

A janë zbuluar me të vërtetë nën shtratin e një pensionisteje kryevepra me vlerë 100 milionë £?

✇KultPlus
By: Kult Plus

Tre piktura me vaj, më parë të panjohura, të atribuara artistit avangardë Kazimir Malevich janë në ekspozitë në një muze publik në Bukuresht. Nëse vërtetohen si autentike, ato mund të vlejnë mbi 100 milionë paund, por një studiues i njohur thotë se historia e prejardhjes së tyre është problematike.

Tani muzeu që po i ekspozon po refuzon të deklarojë nëse veprat janë të mirëfillta.

Kazimir Malevich, i lindur në Ukrainë, konsiderohet një nga artistët më me ndikim të shekullit të 20-të. Në tregun e artit, pikturat e tij vlejnë më shumë se çdo artist tjetër ukrainas ose rus, me një vepër të shitur për një rekord prej 85 milionë dollarësh (63 milionë £) në vitin 2018.

Por gjatë një zhvendosjeje shtëpie në vitin 2023, sipas Yaniv Cohen, një biznesmen izraelit me bazë në Bukuresht dhe pronari i veprave, u zbuluan tre piktura të panjohura të Malevich nën dyshekun e gjyshes së gruas së tij, pensionistes izraelite Eva Levando.

Zonja Levando ia kishte dhuruar atij veprat.

Pikturat titullohen:

Kompozim Suprematist me Drejtkëndësh Jeshil dhe të Zi (1918),

Kompozim Kubofuturist (1912–13),

Kompozim Suprematist me Katror tĂ« Kuq dhe TrekĂ«ndĂ«sh tĂ« GjelbĂ«r (1915–16), dhe janĂ« duke u ekspozuar nĂ« Muzeun KombĂ«tar tĂ« Artit BashkĂ«kohor nĂ« Rumani deri nĂ« fund tĂ« gushtit. Ekspozita Ă«shtĂ« sponsorizuar nga klinika dentare e zotit Cohen.

Megjithatë, bota e artit mbetet skeptike. Konstantin Akinsha, një studiues ukrainaso-amerikan, i tha BBC-së se dokumentacioni që provon historinë dhe lidhjen e tyre me studion e Malevich ishte i paplotë.

“Tre veprat qĂ« janĂ« aktualisht nĂ« ekspozitĂ« nĂ« Bukuresht nuk janĂ« dokumentuar, fotografuar apo ekspozuar gjatĂ« jetĂ«s sĂ« artistit,” tha historiani dhe kuratori i artit, i cili Ă«shtĂ« bashkĂ«autor i udhĂ«zuesit tĂ« ShoqatĂ«s Amerikane tĂ« Muzeve pĂ«r kĂ«rkimin e prejardhjes sĂ« veprave tĂ« artit.

Eva Levando i trashëgoi pikturat nga i ati, një kontabilist në Odesa të Ukrainës Sovjetike. Thuhet se ai e kishte blerë njërën prej tyre dhe i kishte marrë dy të tjerat si pagesë për shërbimet e tij. Mungesa e dokumenteve që mbështesin këtë histori, sipas zotit Cohen, shpjegohet me represionin ndaj artit modernist gjatë epokës së Stalinit.

Zonja Levando emigroi në Izrael në vitin 1990, duke marrë me vete veprat, sipas zotit Cohen.

“Nuk ka prova pĂ«r qarkullimin e veprave tĂ« Malevich nĂ« tregun rus apo ukrainas tĂ« artit nĂ« fund tĂ« viteve 1920 dhe nĂ« fillim tĂ« viteve 1930. As dokumentet e vetĂ« Malevich nuk pĂ«rmendin ndonjĂ« shitje private pas vitit 1917,” tha Konstantin Akinsha.

PĂ«r tĂ« forcuar pretendimin e tij, Yaniv Cohen paraqiti certifikata nga historiani i artit nga Kievi, Dmytro Horbachov, i cili i pĂ«rshkruan veprat si “shembuj tĂ« klasit tĂ« parĂ«â€ tĂ« stilit tĂ« Malevich. Ai mbĂ«shtetet nĂ« analizĂ«n e stilit dhe teknikĂ«s sĂ« pikturave. Por Horbachov ka autentikuar mĂ« parĂ« vepra tĂ« diskutueshme, pĂ«rfshirĂ« njĂ« pikturĂ« qĂ« raportohet se u hoq nga Muzeu Albertina nĂ« VjenĂ« pĂ«r shkak tĂ« dyshimeve mbi autenticitetin.

Ky historian arti pretendon se Ă«shtĂ« konsulent i shtĂ«pive tĂ« ankandeve Sotheby’s dhe Christie’s. Por njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Sotheby’s i tha BBC-sĂ« se ai “nuk ka punuar kurrĂ« pĂ«r Sotheby’s si konsulent.” Christie’s gjithashtu mohoi ndonjĂ« lidhje zyrtare me tĂ«.

Dmytro Horbachov nuk iu përgjigj kërkesës për intervistë. Yaniv Cohen thotë se analizat teknike e mbështesin pretendimin e tij.

BBC shqyrtoi raportet pĂ«r tĂ« treja veprat, tĂ« prodhuara nga Institut d’Art Conservation et Couleur nĂ« Paris dhe nga laboratori gjerman i Elisabeth dhe Erhard JĂ€gers.

Megjithëse analizat datojnë pigmentet dhe elementet e tjera në kohën e jetës së Malevich, raportet nuk deklarojnë se veprat janë pikturuar nga ai.

Më parë, raporte nga këto dy laboratorë shoqëronin dy piktura që u vërtetuan si falsifikime në një dokumentar të BBC-së, Afera Zaks: Anatomia e një Koleksioni të Falsifikuar. Kur u përball me gjetjet e BBC-së, Erhard JÀgers tha se analiza teknike nuk mund të provojë vërtetësinë e një pikture.

Laboratori francez tha se raportet qĂ« ai prodhon “nuk janĂ« dĂ«shmi pĂ«r autenticitet” dhe se nuk ka lĂ«shuar kurrĂ« njĂ« certifikatĂ« autenticiteti pĂ«r vepra tĂ« Malevich.

Yaniv Cohen kĂ«mbĂ«ngul se nuk ka interes pĂ«r tĂ« shitur pikturat, pavarĂ«sisht se Dmytro Horbachov, i cili beson se janĂ« autentike, vlerĂ«son se ato mund tĂ« vlejnĂ« 160–190 milionĂ« dollarĂ« (118–140 milionĂ« ÂŁ).

Megjithatë, email-e të shikuara nga BBC tregojnë se ato janë ofruar si kolateral për një hua. Biznesmeni mohoi të ketë lidhje me këtë ofertë, duke thënë se nuk ka plane për të përfituar nga pikturat dhe se është financiarisht i sigurt falë investimeve në kriptomonedha.

I pakĂ«naqur me pyetjet e BBC-sĂ«, z. Cohen kĂ«rcĂ«noi se do t’i “zhdukte” gazetarĂ«t dhe pretendoi se mund tĂ« hakonte komunikimet e tyre.

Pas dyshimeve të ngritura nga Konstantin Akinsha mbi prejardhjen e pikturave, Muzeu Kombëtar i Artit Bashkëkohor në Rumani (MNAC) u distancua nga veprat.

NĂ« njĂ« deklaratĂ«, MNAC e quajti ekspozitĂ«n “njĂ« eksperiment kuratorial” dhe shtoi se nuk kishte “ekspertizĂ« pĂ«r tĂ« vĂ«rtetuar autenticitetin e kĂ«tyre veprave.”

Muzeu tha se ishte mbĂ«shtetur nĂ« dokumentet e paraqitura nga z. Cohen dhe se pĂ«rfshirja e veprave nĂ« ekspozitĂ« “nuk duhet tĂ« interpretohet si miratim institucional i autorĂ«sisĂ« ose autenticitetit tĂ« tyre.”

Konstantin Akinsha tha se rastet e njohura publikisht tĂ« veprave tĂ« dyshimta tĂ« Malevich dhe artistĂ«ve tĂ« tjerĂ« tĂ« asaj periudhe ishin vetĂ«m “maja e ajsbergut”, duke shtuar se “mijĂ«ra vepra tĂ« dyshimta vazhdojnĂ« tĂ« qarkullojnĂ« sot.”

Tregu pĂ«r artin modernist rus dhe ukrainas Ă«shtĂ« plot me vepra qĂ« “janĂ« qartĂ«sisht problematike”, tha pĂ«r BBC-nĂ« Reto Barmettler, konsulent pĂ«r piktura ruse nĂ« Sotheby’s.

“Pikturat e mira avangardĂ« nuk shfaqen nga hiçi, ato kanĂ« cilĂ«si tĂ« dukshme, dokumentacion tĂ« provuar tĂ« prejardhjes dhe, idealisht, njĂ« histori ekspozimi,” shpjegoi ai.

Ai nuk komentoi mbi tre veprat në pronësi të Yaniv Cohen./BBC/KultPlus.com

↗

Matthew Broderick dhe Alan Ruck rikrijojnĂ« magjinĂ« e filmit ‘Ferris Bueller’s Day Off’ gjatĂ« njĂ« nate nĂ« stadiumin e bejzbollit

✇KultPlus
By: Kult Plus

“Hey batter, batter, batter, swing, batter!”, ishte thirrja e paharrueshme qĂ« lĂ«shonin Matthew Broderick dhe Alan Ruck nĂ« filmin klasik tĂ« viteve ’80, “Ferris Bueller’s Day Off”, dhe kĂ«tĂ« fundjavĂ«, dyshja u shfaq nĂ« njĂ« ndeshje tĂ« bejzbollit tĂ« ligĂ«s sĂ« vogĂ«l, duke sjellĂ« njĂ« valĂ« nostalgjie pĂ«r tĂ« gjithĂ« tĂ« pranishmit.

Broderick dhe Ruck u panĂ« tĂ« dielĂ«n nĂ« stadiumin Nat Bailey nĂ« Vancouver, Kanada, ku kĂ«nduan “Take Me Out to the Ball Game” gjatĂ« pushimit tĂ« famshĂ«m tĂ« shtatĂ« nĂ« njĂ« ndeshje mes Vancouver Canadians dhe AquaSox.

NĂ« filmin e vitit 1986 me regji tĂ« John Hughes, Broderick luante rolin e Ferris Bueller, njĂ« adoleshent i lumtur dhe i çliruar qĂ« vendos tĂ« marrĂ« njĂ« ditĂ« pushimi nga shkolla dhe gjithçka i shkon mbarĂ«. Ruck luante shokun e tij mĂ« tĂ« ngushtĂ«, Cameron, i cili nuk kishte fat aq tĂ« mirĂ«. NĂ« film, tĂ« dy shkojnĂ« nĂ« njĂ« ndeshje bejzbolli me tĂ« dashurĂ«n e Ferris, Sloane (Mia Sara), duke u pĂ«rpjekur t’i shmangen drejtorit tĂ« shkollĂ«s sĂ« tyre (Jeffrey Jones), nĂ« stadiumin Wrigley Field tĂ« Çikagos.

Siç duket, Broderick dhe Ruck do tĂ« ribashkohen sĂ« shpejti nĂ« ekranin e madh nĂ« njĂ« film tĂ« ri tĂ« quajtur “The Best is Yet to Come”, sipas IMDb.

Të dielën, skuadra AquaSox mposhti Vancouver Canadians me rezultat 3-2 pas shtesave./CNN/KultPlus.com

↗

Pse portretet na kanë magjepsur për mijëvjeçarë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Qysh nga kohët e lashta deri në ditët e sotme, portretizmi na ka treguar të vërteta themelore për njerëzimin dhe identitetin, kushdo qofshin subjektet.

Portretizmi ka njĂ« vend unik nĂ« historinĂ« e artit. Duke parĂ« se kush Ă«shtĂ« portretizuar dhe si, mund tĂ« pĂ«rftojmĂ« njohuri mbi historinĂ« shoqĂ«rore, kulturore dhe politike qĂ« asnjĂ« lloj tjetĂ«r pikture nuk mund t’i ofrojĂ«. Fakti qĂ« na ofron mundĂ«sinĂ« tĂ« lidhemi me individĂ« qĂ« kanĂ« qenĂ« ose janĂ« njerĂ«z tĂ« gjallĂ«, na bĂ«n atĂ« njĂ« nga zhanret mĂ« tĂ« aksesueshme dhe tĂ« dashura, Ă«shtĂ« i vetmi zhanĂ«r qĂ« ka galeri tĂ« dedikuara vetĂ«m pĂ«r tĂ« dhe ka shĂ«rbyer si frymĂ«zim pĂ«r ekspozita tĂ« shumta tĂ« mĂ«dha. “Portretizmi qĂ«ndron pĂ«rtej zhanreve tĂ« tjera tĂ« artit, pasi shĂ«non kryqĂ«zimin midis portretit, biografisĂ« dhe historisĂ«. Ata janĂ« mĂ« shumĂ« sesa vepra arti, kur njerĂ«zit shikojnĂ« portrete, mendojnĂ« se po takojnĂ« atĂ« person,” thotĂ« Alison Smith, kuratore kryesore nĂ« GalerinĂ« KombĂ«tare tĂ« Portreteve nĂ« LondĂ«r.

Origjina e këtij zhanri shkon prapa në kohët e lashta, ku ai shërbente për funksione të ndryshme, nga lavdërimi i të pushtetshmëve deri te kujtimi i të vdekurve. Shekujt I dhe II pas Krishtit në rajonin Fayum të Egjiptit Romak prodhuan portrete tepër natyraliste që vendoseshin mbi arkivolët e mumjeve. Mendohet se mund të kishin qëndruar në shtëpitë e njerëzve gjatë jetës së tyre, dhe pas vdekjes vendoseshin mbi kokën e mumjes për të ndihmuar udhëtimin e tyre në jetën tjetër. Në Romën e Lashtë, skulptura portretike përdorej për të përkujtuar të vdekurit ose për të festuar arritjet e të gjallëve. Në të dyja rastet, vëmendja ishte e përqendruar në prejardhjen e personit, që ishte shumë e rëndësishme në shoqërinë romake. Portretet perandorake ishin mjete të vlefshme propagandistike. Vendoseshin në tempuj të kultit imperial dhe ishin dizajnuar për të frymëzuar frikë dhe nënshtrim.

Edhe pse pak shembuj portretizmi nga Mesjeta kanĂ« mbijetuar, ato qĂ« janĂ« pĂ«rdornin qĂ«llime tĂ« ngjashme me ato nga koha klasike. MozaikĂ«t e mrekullueshĂ«m jetĂ«sorĂ« tĂ« Perandorit Justinian dhe MbretĂ«reshĂ«s Theodora nĂ« kishĂ«n San Vitale nĂ« Ravenna, qĂ« datojnĂ« nga shekulli i 6-tĂ«, janĂ« njĂ« shembull spektakolar i demonstrimit tĂ« pushtetit. Portrete tĂ« veçanta tĂ« njerĂ«zve tĂ« rangjeve tĂ« mesme shoqĂ«rore nuk u shfaqĂ«n deri nĂ« shekullin e 15-tĂ«, me pikturĂ«n e njohur tĂ« Jan van Eyck, “Martesa e Arnolfinit” nga viti 1434, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r portretet e para nĂ« histori dhe shumĂ« i njohur. Portreti i çiftit, me fytyrat e tyre shumĂ« reale dhe simbolikĂ«n misterioze brenda pikturĂ«s, mbetet tepĂ«r i popullarizuar nĂ« GalerinĂ« KombĂ«tare tĂ« LondrĂ«s.

GjatĂ« Rilindjes artistike, portretizmi u zhvillua nĂ« maksimumin e tij. Kjo Ă«shtĂ« menduar shpesh si rezultat i njĂ« rritjeje tĂ« vetĂ«dijes pĂ«r individualitetin, e nxitur nga interesimi nĂ« humanizĂ«m, por Matthias Ubl, kuratori i ekspozitĂ«s sĂ« fundit “Remember Me” nĂ« Rijksmuseum, paralajmĂ«ron kundĂ«r kĂ«tij qĂ«ndrimi tĂ« thjeshtĂ«zuar. “Ishin shumĂ« faktorĂ« qĂ« ndihmuan lulĂ«zimin e portretizmit atĂ« kohĂ«,” thotĂ« ai pĂ«r BBC Culture. “Ishte njĂ« periudhĂ« inovacioni dhe tronditjesh. Humanizmi u bĂ« shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, kĂ«shtu qĂ« edhe vetja u bĂ« e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, por nuk ishte gjithçka. Rritja e qyteteve solli njĂ« elitĂ« tregtare qĂ« donte tĂ« imitonin fisnikĂ«rinĂ« duke u portretizuar.” KĂ«ta tregtarĂ« tĂ« pasur donin tĂ« tregoheshin tĂ« suksesshĂ«m, por kishte disa pritshmĂ«ri tĂ« shoqĂ«risĂ« qĂ« duhej t’i pĂ«rmbushnin pĂ«r hir tĂ« moralit. “NĂ« lojĂ« ishin ende Kisha, rregullat e bashkĂ«sive profesionale dhe ata duhej tĂ« pĂ«rmbushnin atĂ« qĂ« pritej nga shoqĂ«ria, qoftĂ« si gra tĂ« virtytshme apo tregtarĂ« tĂ« mirĂ«,” thotĂ« Ubl.

KĂ«ta tregtarĂ« shihen nĂ« portretet e Hans Holbein, “Portreti i Georg Gisze” dhe Jan Gossart, “Portreti i Jan Jacobsz Snoeck”. Si shumica e tregtarĂ«ve tĂ« asaj kohe, ata ndoshta tregtonin njĂ« gamĂ« tĂ« ndryshme mallrash. MegjithatĂ«, çdo referencĂ« pĂ«r kĂ«to mallra mungon nĂ« portrete, ndoshta sepse lidhej me punĂ«n manuale. Ata preferonin tĂ« shfaqeshin tĂ« veshur luksozisht dhe rrethuar me letra, dokumente dhe mjete shkrimi, duke theksuar statusin dhe pasurinĂ«.

Edhe pse statusi dhe pasuria e grave ishte e dukshme nĂ« rrobat dhe bizhuteritĂ« qĂ« mbanin nĂ« portrete, nga pritshmĂ«ritĂ« patriarkale ato duhej tĂ« theksonin bukurinĂ« dhe virtytin. Bukuria konsiderohej shpesh si manifestimi fizik i virtytit. Edhe dikush kaq me pushtet sa MbretĂ«resha Elizabeth I e dinte se autoriteti i saj bazohej pjesĂ«risht te imazhi si “MbretĂ«resha VirgjĂ«reshĂ«â€ e martuar me AnglinĂ«. NĂ« Portretin e Armada-s, pikturuar pĂ«r tĂ« festuar mundjen e flotĂ«s spanjolle, dora e saj qĂ«ndron me siguri mbi njĂ« glob. Jakna e saj Ă«shtĂ« e zbukuruar me perla, njĂ« simbol i pĂ«rshtatshĂ«m i virgjĂ«risĂ« nga deti.

PĂ«rjashtim nga kjo rregull ishte portreti vetjak i artisteve femra, si ai i Catharina van Hemessen, “Autoportreti nĂ« Atelien” nga viti 1548, ku ajo portretizohet duke punuar nĂ« artin e saj. “Ky Ă«shtĂ« portreti i parĂ« qĂ« dimĂ« qĂ« tregon njĂ« artiste duke punuar nĂ« njĂ« atelier. ËshtĂ« interesante qĂ« kjo tĂ« jetĂ« bĂ«rĂ« nga njĂ« femĂ«r nĂ« njĂ« kohĂ« kur ato ishin shumĂ« tĂ« rralla,” thekson Ubl.

Rëndësia në rritje e portretizmit u konsolidua në shekullin e 17-të kur Akademia Mbretërore Franceze krijoi një hierarki zhanresh dhe vendosi portretizmin të dytin vetëm pas pikturës historike. Supozimi ishte se do të dokumentonte të mëdhenjtë dhe të mirët dhe do të shërbente si shoqërues për zhanrin më të lartë. Kjo ide e re për portretizmin solli krijimin e galerisë së parë të portreteve, si ajo e Charles Willson Peale në Filadelfia në vitet 1770, me figura që kishin nënshkruar Deklaratën e Pavarësisë. Galeria Kombëtare e Portreteve në Mbretërinë e Bashkuar u hap më 1856, me portretin e parë në koleksion, atë të William Shakespeare. Edhe pse këto galeri grumbullonin vetëm portrete të figurave të shquara, duke përfshirë paragjykime në bazë klase, gjinie dhe race, jashtë tyre portretizmi po bëhej më i ndryshëm. Gjatë shekullit të 19-të, portretizmi u lidh gjithnjë e më shumë me klasën e mesme në rritje, e cila po fitonte më shumë pushtet dhe ndikim ndërsa monarkët u detyruan të dorëzonin autoritetin ndaj parlamenteve. Shfaqja e fotografisë ndihmoi në demokratizimin e portretizmit, ashtu si edhe ndryshimet në perceptimin e rolit të individit në shoqëri. Vetë artistët luajtën një rol të rëndësishëm duke sfiduar konventat sociale në zgjedhjen e personazheve që portretizonin.

Portretet vetjake kanĂ« qenĂ« gjithashtu pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shprehjes artistike. Autoportreti ikonĂ« i Van Gogh, “Autoportreti me vesh tĂ« mbĂ«shtjellĂ«â€, i pikturuar pas ngjarjes kur i preu pjesĂ« tĂ« veshit pas njĂ« konflikti me Gauguin, Ă«shtĂ« dĂ«shmi e fortĂ« e vendosmĂ«risĂ« sĂ« tij pĂ«r tĂ« vazhduar pikturĂ«n pavarĂ«sisht traumĂ«s. Ai Ă«shtĂ« nĂ« qendĂ«r tĂ« ekspozitĂ«s aktuale tĂ« autoportreteve nĂ« Courtauld.

Paula Modersohn-Becker, sĂ« fundmi objekt retrospektive tĂ« madhe nĂ« Schirn Kunsthalle nĂ« Frankfurt, gjithashtu portretizoi veten, gra tĂ« tjera, fĂ«mijĂ« dhe fshatarĂ« lokalĂ«. E ndikuar nga portretet Fayum qĂ« zbuloi nĂ« Paris rreth vitit 1905, portretet e saj kanĂ« njĂ« intensitet psikologjik tĂ« rrallĂ« pĂ«r kohĂ«n, veçanĂ«risht nĂ« portretizimin e grave. Edhe pse zgjedhja e modeleve ishte pjesĂ«risht e rastĂ«sishme, ajo trajton me dinjitet edhe subjektet mĂ« tĂ« varfra. “Ata ishin mĂ« tĂ« varfrit nĂ« shoqĂ«ri dhe ajo u dha njĂ« ajĂ«r pĂ«rjetĂ«sie, pothuajse shenjtĂ«rie,” thotĂ« kuratorja Ingrid Pfeiffer. Dashuria e saj pothuajse panteiste pĂ«r natyrĂ«n duket nĂ« gjithĂ« veprat, pĂ«rfshirĂ« autoportretin mĂ« tĂ« famshĂ«m, “Autoportreti nĂ« pĂ«rvjetorin e gjashtĂ« tĂ« martesĂ«s” (1906), ku shfaqet e zhveshur pjesĂ«risht dhe duket shtatzĂ«nĂ«, edhe pse nuk ishte. “Barku i saj Ă«shtĂ« simbol i pjellorisĂ«, si njerĂ«zore ashtu edhe artistike,” thotĂ« Pfeiffer. Modersohn-Becker ishte e vetĂ«dijshme pĂ«r talentin e saj, por njĂ«kohĂ«sisht e dinte qĂ« temat qĂ« trajtonte ishin tabu dhe veprat nuk mund tĂ« ekspozoheshin gjatĂ« jetĂ«s sĂ« saj.

Ashtu si Modersohn-Becker, artistja e shekullit 20, Alice Neel, sfidoi konventat. Duke refuzuar ekspresionizmin abstrakt qĂ« dominonte botĂ«n e artit, ajo pĂ«rdori portretizmin si mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« histori vizuale tĂ« epokĂ«s sĂ« saj. E tĂ«rhequr drejt njerĂ«zve nĂ« margjina tĂ« shoqĂ«risĂ«, ajo ishte nĂ« gjendje tĂ« kritikonte rrethanat e tyre pa u privuar dinjiteti. “PĂ«r tĂ«, portretizmi Ă«shtĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« ndryshuar shoqĂ«rinĂ«,” thotĂ« LucĂ­a Agirre, kuratore e ekspozitĂ«s sĂ« portreteve tĂ« Neel nĂ« Guggenheim, Bilbao.

“Ajo kishte njĂ« simpati tĂ« veçantĂ« ndaj modeleve tĂ« saj. Zgjedhte njerĂ«z qĂ« i pĂ«lqente, fĂ«mijĂ« rrugĂ«sh, aktivistĂ«, shokĂ« qĂ« ishin shkrimtarĂ« komunistĂ«. PĂ«r tĂ« kĂ«ta njerĂ«z kishin diçka pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ«,” shpjegon Agirre. Neel kishte njĂ« lidhje tĂ« veçantĂ« me vuajtjet emocionale dhe fizike tĂ« grave, sidomos grave tĂ« varfra si vetĂ« ajo, dhe nuk shmangu temat tabu, pĂ«rfshirĂ« abuzimin familjar me fqinjĂ«n e saj Peggy. “NĂ« 1949 ajo bĂ«ri njĂ« portret tĂ« bukur tĂ« Peggy, ku duken shenjat nĂ« fytyrĂ« por njĂ«kohĂ«sisht i jep dinjitet. NĂ« atĂ« kohĂ« ishte diçka qĂ« nuk flitej,” thotĂ« Agirre. Edhe pse Neel nuk u njoh pĂ«r portretet e saj inovative deri vonĂ« nĂ« karrierĂ«, natyra e tyre dokumentare dhe demokratike tregon vazhdimĂ«sinĂ« e rĂ«ndĂ«sisĂ« sĂ« portretizmit dhe funksioneve tĂ« shumta qĂ« portretet mund tĂ« kenĂ«. Ato pĂ«rkujtojnĂ«, festojnĂ« dhe na tregojnĂ« kush kemi qenĂ« dhe kush jemi sot.

Praktikat e kaluara tĂ« koleksionimit dhe fakti qĂ« shumĂ« figura tĂ« njohura nuk patĂ«n kurrĂ« mundĂ«sinĂ« tĂ« pikturoheshin ose fotografoheshin, do tĂ« thotĂ« se galeritĂ« e portreteve nuk mund tĂ« jenĂ« kurrĂ« pĂ«rfaqĂ«suese plotĂ«sisht tĂ« sĂ« kaluarĂ«s sĂ« njĂ« kombi, por sa mĂ« afĂ«r tĂ« ardhmes qĂ« shkojmĂ«, aq mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se bĂ«het pĂ«rfaqĂ«simi. “Kriteret tona pĂ«r pranimin janĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« gjera tani. ShkojnĂ« pĂ«rtej figurave politike, fetare dhe ligjore. JanĂ« mĂ« demokratike dhe sot festojmĂ« forma tĂ« ndryshme arritjesh,” thotĂ« Smith. Dhe paragjykimet historike po adresohen.

Mungesa e përfaqësimit të grave është diçka që Galeria Kombëtare e Portreteve po përpiqet ta përmirësojë gjatë kohës që është e mbyllur për rinovim. Po bëhet hulumtim mbi gratë që janë në koleksion dhe do të bëhen blerje të reja. Me një gamë kaq të madhe portretesh për të zgjedhur, ka rreth 12,000 në koleksionin kryesor dhe rreth 400,000 në koleksionin reference, është pothuajse e pamundur të zgjidhen veçoritë më të mira. Por kur pyetet për këtë, zgjedhjet e Smith theksojnë natyrën unike të portretizmit dhe arsyet pse ai mbetet kaq i dashur nga publiku. Vizatat e Hans Holbein për Henry VII dhe Henry VIII, studime paraprake për një pikturë tashmë të humbur, dhe Portreti Ditchley i Elizabeth I, na transportojnë në orbitën e disa prej monarkëve më të njohur britanikë. Ato janë gjithashtu vepra të mrekullueshme arti në vetvete.

Portreti i William Shakespeare dhe ai i motrave BrontĂ« nga vĂ«llai i tyre Branwell, qĂ« Smith gjithashtu i pĂ«rzgjodhi, nuk janĂ« vepra arti tĂ« shkĂ«lqyera, por janĂ« shumĂ« tĂ« njohura nga publiku, thjesht sepse ofrojnĂ« njĂ« lidhje me figurat e dashura letrare. Autoportreti i Laura Knight me model Ă«shtĂ« zgjedhur sepse Ă«shtĂ« “njĂ« vepĂ«r kyçe pĂ«r historinĂ« e grave nĂ« art”, ndĂ«rsa nga porositĂ« mĂ« bashkĂ«kohore Smith pĂ«rzgjodhi portretin e MalalĂ«s nga Shirin Neshat qĂ« ka tĂ«rhequr shumĂ« vizitorĂ«. Dhe sigurisht, pĂ«rtej tĂ« mĂ«dhenjve dhe tĂ« famshmĂ«ve, njerĂ«zit mĂ« tĂ« thjeshtĂ« kanĂ« mundĂ«sinĂ« tĂ« festohen çdo vit nĂ« Çmimin BP pĂ«r Portret, edhe pse ai Ă«shtĂ« nĂ« pauzĂ« gjatĂ« kohĂ«s qĂ« galeria Ă«shtĂ« e mbyllur. “ËshtĂ« shumĂ« popullor sepse njerĂ«zit nĂ« atĂ« ekspozitĂ« janĂ« njerĂ«z tĂ« zakonshĂ«m. Mund tĂ« jetĂ« motra jote, vĂ«llai yt apo ndonjĂ« model qĂ« ke gjetur nĂ« rrugĂ« dhe tĂ« ka rĂ«nĂ« nĂ« sy,” thotĂ« Smith.

“ËshtĂ« ajo bashkĂ«si njerĂ«zish. NĂ« tĂ« kaluarĂ«n ishte njĂ« shenjĂ« pushteti, statusi apo fame, ndĂ«rsa tani portretizmi ka mĂ« shumĂ« tĂ« bĂ«jĂ« me ekzistencializmin. Ka tĂ« bĂ«jĂ« me psikologjinĂ«, kush janĂ« dhe si pĂ«rshtaten nĂ« shoqĂ«ri. Ka tĂ« bĂ«jĂ« me identitetin,” thotĂ« Smith. QoftĂ« perandor, aktor, aktivist apo person i thjeshtĂ« nĂ« rrugĂ«, kjo Ă«shtĂ« diçka qĂ« na bashkon tĂ« gjithĂ«, dhe shpjegon pse portretizmi nuk do tĂ« ndalojĂ« kurrĂ« sĂ« tĂ«rhequri vĂ«mendjen tonĂ«./BBC/KultPlus.com

↗

Ekspozitë artistike në Prishtinë në nder të 115-vjetorit të lindjes së Nënë Terezës

✇KultPlus
By: Kult Plus

Në kuadër të shënimit të 115-vjetorit të lindjes së shenjtores shqiptare, Nënë Tereza, në sheshin që mban emrin e saj në Prishtinë është hapur një ekspozitë artistike që bashkon mbi 30 artistë nga rajoni.

Kjo ngjarje kulturore Ă«shtĂ« organizuar nga organizata “ArtistĂ« pĂ«r ArtistĂ«â€ nĂ« bashkĂ«punim me organizatĂ«n “Shqiptaria”, duke sjellĂ« njĂ« atmosferĂ« reflektimi dhe nderimi pĂ«r figurĂ«n e humanistes sĂ« njohur botĂ«risht.

Ekspozita ka mbledhur artistë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Lugina e Preshevës, të cilët kanë kontribuar me vepra të ndryshme artistike. Ndonëse ngjarja është organizuar për nder të Nënës Terezë, tematika e ekspozitës ka qenë e lirë, duke u lënë hapësirë krijuesve të shprehin lirshëm idetë e tyre.

Kryetari i organizatĂ«s “ArtistĂ« pĂ«r ArtistĂ«â€, Veton Gucia theksoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e figurĂ«s sĂ« NĂ«nĂ«s TerezĂ« pĂ«r shqiptarĂ«t, veçanĂ«risht nĂ« periudhĂ«n e paraluftĂ«s nĂ« KosovĂ«.

Ai kujtoi se fotografia e saj ka qenë një simbol që ka hapur dyert e botës për shqiptarët dhe se kujtimi i saj duhet të shërbejë si mësim për brezat e rinj.

Gucia tha se në këtë ekspozitë po marrin pjesë mbi 30 artisë nga Kosova dhe rajoni përmes veprave të tyre.

“ËshtĂ« njĂ« figurĂ« e cila neve na ka gĂ«zuar shumĂ« sidomos nĂ« periudhĂ«n e paraluftĂ«s kur me fotografi tĂ« saj, na janĂ« hapur dyert nĂ« krejt botĂ«n. RĂ«ndĂ«sia e saj si figurĂ« ka qenĂ« jashtĂ«zakonisht e madhe
Mendoj qĂ« kujtesa Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r edukimin e gjeneratave tĂ« reja qĂ« tĂ« dinĂ« sa ka qenĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe sa Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme figura e saj pĂ«r identitetin dhe lirinĂ« e KosovĂ«s. Ne vetĂ«m e kujtojmĂ«. PjesĂ«marrja e artistĂ«ve Ă«shtĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se. Ka artistĂ« nga Maqedonia, nga Mali i Zi, ShqipĂ«ria, nga Lugina e PreshevĂ«s, Bujanoci, edhe nga Kosova normal. NĂ« kĂ«tĂ« rast Ă«shtĂ« tema e lirĂ«, si çdo vit. Ne vetĂ«m e shĂ«nojmĂ«, pĂ«rkujtojmĂ« ditĂ«lindjen e NĂ«nĂ«s TerezĂ« dhe figurĂ«n e saj, pĂ«rndryshe tema Ă«shtĂ« e lirĂ«. Ka piktura me tematikĂ« tĂ« lirĂ«. Pritet tĂ« marrin pjesĂ« mbi 30 artistĂ« qĂ« marrin pjesĂ«â€, tha Gucia.

Nobelistja shqiptare Gonxhe Bojaxhiu – NĂ«na TerezĂ« u lind mĂ« 26 gusht 1910 nĂ« Shkup, atĂ«herĂ« pjesĂ« e Vilajetit tĂ« KosovĂ«s nĂ« PerandorinĂ« Osmane. Pasi kishte jetuar nĂ« Maqedoni pĂ«r tetĂ«mbĂ«dhjetĂ« vjet, ajo u shpĂ«rngul nĂ« IrlandĂ« dhe mĂ« pas nĂ« Indi, ku jetoi pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« jetĂ«s sĂ« saj.

Nënë Tereza themeloi Misionarët e Bamirësisë, një kongregacion fetar i cili në vitin 2012 kishte më shumë se 4.500 motra dhe ishte aktiv në 133 shtete.

NĂ«nĂ« Tereza Ă«shtĂ« nderuar me çmimet dhe nderimet mĂ« tĂ« larta, duke pĂ«rfshirĂ«: mĂ« 1962 Çmimin e Paqes Ramon Magsaysay dhe 1979 Çmimin Nobel pĂ«r Paqe./atsh/KultPlus.com

↗

Kompanitë e Elon Musk padisin Apple dhe OpenAI, duke pretenduar se dëmtojnë konkurrencën

✇KultPlus
By: Kult Plus

Dy ndërmarrjet e mbështetura nga Elon Musk, kompania e tij e inteligjencës artificiale xAI dhe platforma sociale X, kanë depozituar një padinë kundër Apple dhe OpenAI në një gjykatë federale në Teksas, duke i akuzuar ata për bashkëpunim antikonkurrencial në sektorin e AI-së.

Padia ngre akuza serioze se Apple dhe OpenAI kanë lidhur një marrëveshje ekskluzive që i favorizon aplikacionin ChatGPT në App Store, duke ndaluar konkurrencën me chatbotë si Grok, prodhim i xAI-së.

Sipas pretendimeve: MarrĂ«veshja “bllokon konkurrentĂ«t,” duke i pamundĂ«suar startup-eve tĂ« inovojnĂ«, dhe Apple e OpenAI mbajnĂ« monopole nĂ« fushat e smartphone-ve dhe AI-sĂ« pĂ«rkatĂ«sisht.

Apple integron ChatGPT në sistemin operativ iOS që nga qershori 2024, çka i mundëson akses automatik ndaj miliarda mesazhe/prompt-eve nga përdoruesit, një avantazh që asnjë konkurrent nuk e ka.

Padia argumenton se kjo praktikĂ« rezulton nĂ« vetĂ«m njĂ« rrugĂ« pĂ«r chatbotĂ«t generues pĂ«r t’u dukur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« dukshme, dhe kjo Ă«shtĂ« pĂ«r ChatGPT-nĂ«.

XAI dhe X kërkojnë miliarda dollarë dëme dhe një urdhër që ndalon praktikën e pretenduar antikonkurrenciale.

OpenAI e ka cilĂ«suar padinĂ« si pjesĂ« tĂ« njĂ« “modeli tĂ« vazhdueshĂ«m ngacmimi” nga ana e Musk.

Apple mbetet e heshtur, por mĂ« parĂ« ka deklaruar se operimi i App Store-it Ă«shtĂ« “njerĂ«zore dhe i paanshĂ«m.”/BBC/KultPlus.com

↗

10 vjet ‘Art House’, mĂ« 13 shtator çelet ekspozita ‘Homeward’

✇KultPlus
By: Kult Plus

NĂ« muajin shtator, Shkodra do tĂ« presĂ« ekspozitĂ«n “Homeward”, njĂ« ngjarje e veçantĂ« kulturore qĂ« shĂ«non 10-vjetorin e “Art House”.

Ky projekt artistik, i themeluar një dekadë më parë nga artisti i njohur Adrian Paci, është kthyer ndër vite në një hapësirë ku arti takohet me intimitetin e shtëpisë, duke u bërë një qendër e reflektimit dhe imagjinatës kolektive.

“KĂ«to dhjetĂ« vite kemi organizuar shumĂ« takime, shumĂ« biseda, shumĂ« projektime, uorkshope. Kemi organizuar festivalin ‘Ekrani i Artit’. Kemi organizuar botimet e ‘bulĂ«zave’. Por njĂ« nga momentet me tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ‘Art House’ nĂ« kĂ«to 10 vite ka qenĂ« eksperienca me ‘Art House School’,” tha artisti Paci.

Ekspozita “Homeward” do tĂ« sjellĂ« sĂ«rish sĂ« bashku artistĂ«t qĂ« kanĂ« formĂ«suar dhe shoqĂ«ruar kĂ«tĂ« udhĂ«tim dhjetĂ«vjeçar, me vepra tĂ« ekspozuara nĂ« disa pika tĂ« qytetit.

“Ajo çfarĂ« mund ta celebronte kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor do tĂ« ishte rimbledhja e gjithĂ« kĂ«tyre artistĂ«ve, 33 artistĂ«, pĂ«r tĂ« organizuar njĂ« ekspozitĂ« tĂ« madhe nĂ« ShkodĂ«r, siç Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« traditĂ« me ‘Art House’, qĂ« jo vetĂ«m hap dyert e saj, por edhe shkon e gjurmon qytetin nĂ« hapĂ«sirat publike, duke pĂ«rfshirĂ« GalerinĂ« e Arteve, Muzeun ‘Marubi’, Auditorin Françeskan dhe pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« do tĂ« pĂ«rdorim edhe Radio ShkodrĂ«n si njĂ« hapĂ«sirĂ« ekspozuese,” u shpreh z. Paci.

Hapja e ekspozitës është parashikuar më 13 shtator, duke i kthyer mjediset publike të qytetit në një skenë të artit bashkëkohor./rtsh/KultPlus.com

↗

Makina me energji diellore nisin garën epike përmes shkretëtirës australiane

✇KultPlus
By: Kult Plus

Një garë spektakolare për makina me energji diellore ka nisur zyrtarisht në Australi, duke shënuar fillimin e ngjarjes së shumëpritur Bridgestone World Solar Challenge 2025. Këtë vit, 34 ekipe nga 17 vende të ndryshme garojnë në një sfidë rraskapitëse prej 3,000 kilometrash përmes disa prej peizazheve më ekstreme të planetit.

Gara filloi tĂ« dielĂ«n nĂ« qytetin Darwin, ku qindra spektatorĂ« entuziastĂ« u mblodhĂ«n pĂ«r tĂ« parĂ« nga afĂ«r nisjen e aventurĂ«s diellore, njĂ« garĂ« qĂ« Ă«shtĂ« njĂ«kohĂ«sisht konkurrencĂ« dhe festim i inovacionit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Ish-drejtori i garĂ«s, Chris Selwood, tani ambasador i eventit, u shpreh: “KĂ«tĂ« vit gara Ă«shtĂ« mĂ« e ashpĂ«r se kurrĂ«, pothuajse njĂ« duzinĂ« makinash mund tĂ« fitojnĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« edicion shumĂ« i veçantĂ«.”

Ndër makinat më të spikatura është Unlimited 6.0 nga Universiteti i Sidneit Perëndimor, e aftë të arrijë shpejtësi të mëdha me konsum energjie po aq të ulët sa një ibrik elektrik, një arritje e jashtëzakonshme inxhinierike. Micah Honan, një veteran i garës që rikthehet si drejtues teknik, theksoi sfidën e shtuar të këtij viti për shkak të kushteve dimërore dhe mungesës së dritës diellore.

Bridgestone World Solar Challenge, e themeluar në vitin 1987 dhe që zhvillohet çdo dy vjet, është konsideruar si një standard botëror i inovacionit. Ekipet, kryesisht të përbëra nga studentë, ndërtojnë vetë makinat e tyre diellore dhe i drejtojnë ato nëpër kontinentin australian.

Garuesit ndahen në tre kategori: Challenger (makina një-personëshe, tërësisht me energji diellore), Cruiser (makina me më shumë vende, me energji diellore dhe karikim të kufizuar nga jashtë), Explorer (modele eksperimentale).

Skuadrat pritet të arrijnë në Adelaide nga data 28 gusht, ndërsa përmbyllja zyrtare e ngjarjes do të jetë më 31 gusht. Në qytet do të ketë aktivitete për publikun në BWSC Village, ekspozita multimediale, përvoja testimi të makinave elektrike, dhe një ceremoni çmimesh plot emocion dhe frymëzim./KultPlus.com

↗

‘The Roses’: Dashuri, karrierĂ« dhe kaos

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ka shumĂ« pĂ«rplasje nĂ« komedinĂ« e çmendur mbi martesĂ«n “The Roses”. Ego dhe karriera qĂ« shemben, ndĂ«rtesa qĂ« rrĂ«nohen, dhe nĂ« qendĂ«r tĂ« gjithçkaje qĂ«ndron martesa dikur e lumtur, por tani e kalbur e Ivy dhe Theo Rose, e interpretuar nĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«rkryer dhe plot ironi nga Olivia Colman dhe Benedict Cumberbatch.

Filmi Ă«shtĂ« i frymĂ«zuar nga romani “The War of the Roses” i Warren Adler, i cili u pĂ«rshtat pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ekran nĂ« vitin 1989 me Michael Douglas dhe Kathleen Turner. Por ky version i ri Ă«shtĂ« rimenduar pĂ«r tĂ« goditur nĂ« nervin e kohĂ«ve moderne. Si epoka e sotme e materializmit, edhe ky film Ă«shtĂ« plotĂ«sisht i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si paraja dhe suksesi mund tĂ« jenĂ« rrĂ«nja e shumĂ« tĂ« kĂ«qijave nĂ« njĂ« martesĂ«.

Skenari i Tony McNamara, siç pritet nga autori i “The Favourite” dhe “Poor Things”, Ă«shtĂ« njĂ« komedi e zezĂ« therĂ«se. Dhe regjisori Jay Roach (Meet the Parents, Meet the Fockers) Ă«shtĂ« mjeshtĂ«r nĂ« gjetjen e humorit popullor nĂ« disfunksionin familjar. SĂ« bashku, ata krijojnĂ« njĂ« dyshe fituese. Por “The Roses” nuk do tĂ« funksiononte aq mirĂ« pa lojĂ«n mjeshtĂ«rore dhe kohĂ«n perfekte tĂ« Colman, e cila edhe njĂ« herĂ« dĂ«shmon se Ă«shtĂ« njĂ« mjeshtre e komedisĂ«, dhe tĂ« Cumberbatch, i cili ndonĂ«se nuk njihet pĂ«r role humoristike, kĂ«tu Ă«shtĂ« pĂ«r t’u duartrokitur.

Historia nis afĂ«r fundit, me çiftin nĂ« njĂ« marrĂ«dhĂ«nie aq tĂ« helmuar saqĂ« edhe terapisti u thotĂ« se martesa e tyre Ă«shtĂ« e dĂ«nuar tĂ« dĂ«shtojĂ«. “A Ă«shtĂ« e lejuar ta thuash kĂ«tĂ«?” pyet Theo. Por mĂ« pas filmi kthehet pas nĂ« kohĂ«, dhe pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« gjatĂ«, plot zgjuarsi, shndĂ«rrohet nĂ« njĂ« rom-com. NĂ« njĂ« version thumbues tĂ« njĂ« takimi romantik tĂ« rastĂ«sishĂ«m, Ivy dhe Theo njihen nĂ« njĂ« restorant londinez, ku ajo punon si shefe kuzhine, vetĂ«m njĂ« natĂ« para se tĂ« shpĂ«rngulet pĂ«r njĂ« punĂ« tĂ« re. Ai Ă«shtĂ« njĂ« arkitekt i irrituar nga kolegĂ«t, qĂ« endet nĂ« kuzhinĂ« dhe thotĂ« se mund tĂ« vriste veten. Ajo i thotĂ« se do t’ia jepte thikĂ«n qĂ« ka nĂ« dorĂ«, por i duhet tĂ« presĂ« ushqimin. Dhe kĂ«shtu ata bien menjĂ«herĂ« nĂ« dashuri.

10 vjet mĂ« vonĂ«, Roses janĂ« vendosur nĂ« Kaliforni me njĂ« djalĂ« dhe njĂ« vajzĂ«, dhe martesa e tyre Ă«shtĂ« ushqyer me humorin e pĂ«rbashkĂ«t sarkastik. NjĂ« shembull i shkĂ«lqyer: ata i japin emrin Hal zĂ«rit tĂ« inteligjencĂ«s artificiale nĂ« shtĂ«pinĂ« e tyre tĂ« zgjuar, njĂ« pĂ«rshĂ«ndetje pĂ«r kompjuterin e lig nĂ« 2001: A Space Odyssey. Karriera e Theos po lulĂ«zon, ndĂ«rsa Ivy hap njĂ« restorant me ushqime deti tĂ« quajtur “We’ve Got Crabs”. Ncuti Gatwa (Doctor Who) dhe Sunita Mani janĂ« tĂ« gjallĂ« nĂ« rolet e vogla si stafi i saj.

Por filmi me zgjuarsi kthehet në një rom-com të përmbysur, kur karriera e Theos rrëzohet, ndërsa restoranti i Ivy merr hov. Ne shohim çiftin të bjerë nga dashuria. Ndryshe nga fillimi i marrëdhënies së tyre, fundi nuk ndodh brenda natës. Theo, tashmë një baba shtëpiak i lodhur, bëhet gjithnjë e më i zemëruar. Ivy po ndërton një perandori restorantesh, e zhytur në tabela Excel dhe fotosesione për revista, me shumë pak kohë për familjen.

Filmi rrezikon tĂ« bie nĂ« kurthin e paraqitjes sĂ« Ivy si njĂ« grua shumĂ« ambicioze qĂ« neglizhon burrin dhe fĂ«mijĂ«t pĂ«r punĂ«n, por fatmirĂ«sisht nuk e kalon atĂ« vijĂ«, pasi pranon se karriera ka rĂ«ndĂ«si pĂ«r tĂ« dy. PĂ«rgjatĂ« gjithĂ« filmit, interpretimi i Colman dhe Cumberbatch e bĂ«n dialogun shumĂ« mĂ« qesharak se sa tingĂ«llon nĂ« letĂ«r. Kur Ivy pyet Hal nĂ«se do njĂ« Negroni dhe AI pĂ«rgjigjet: “UnĂ« nuk kam dĂ«shira apo nevoja”, mĂ«nyra e lehtĂ«, por e ngarkuar me domethĂ«nie, me tĂ« cilĂ«n Colman pĂ«rgjigjet “Martohu me mua” Ă«shtĂ« brilante.

Pikat e dobĂ«ta tĂ« filmit janĂ« rolet anĂ«sore tĂ« miqve tĂ« Roses. Andy Samberg luan mikun besnik tĂ« Theos, Barry. Ai Ă«shtĂ« thjesht njĂ« kundĂ«rpeshĂ«, duke thĂ«nĂ« se sekreti i martesĂ«s sĂ« tij me Amy Ă«shtĂ« inercia, gjĂ« qĂ« ndihmon Theo tĂ« kuptojĂ« se nuk e do atĂ« lloj jete. MegjithatĂ«, Samberg i jep replikave njĂ« nuancĂ« tĂ« pĂ«rmbajtur dhe tĂ« goditur. Barry, si avokat i pasurive tĂ« paluajtshme, pĂ«rfaqĂ«son mikun e tij nĂ« divorc dhe jep njĂ« nga temat mĂ« aktuale tĂ« filmit kur i thotĂ« Theos: “Divorci Ă«shtĂ« kryesisht çështje prone.”

Kate McKinnon si Amy, qĂ« i afrohet hapur dhe vazhdimisht Theos, Ă«shtĂ« “shumĂ« Kate McKinnon”,  roli i saj duket si njĂ« version i zbutur i “Weird Barbie”. NdĂ«rkohĂ«, Jamie Demetriou dhe ZoĂ« Chao si Rory dhe Sally, janĂ« miq toksikĂ« qĂ« s’e kupton pse do tĂ« ftoheshin nĂ« darka, por janĂ« aty pĂ«r tĂ« pĂ«rqeshur dallimet kulturore.

Skena e darkës është një pikë kulmore e filmit, ku thumbat që çiftet hedhin ndaj njëri-tjetrit kalojnë nga ngacmim i dashur në urrejtje të sinqertë. Kur Rory dhe Sally përpiqen të imitojnë humorin britanik të thatë të Ivy dhe Theo, arrijnë vetëm të prodhojnë fyerje të kota.

Por “The Roses” vetĂ« Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rzierje e zgjuar, e egĂ«r dhe argĂ«tuese e humorit britanik dhe shkĂ«lqimit hollivudian./BBC/KultPlus.com

↗

Shpella e Spilesë do të rikualifikohet sipas projektit të miratuar nga Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit ka përgënjeshtruar videot që qarkullojnë në rrjetet sociale se pranë Shpellës së Spilesë në Himarë po ndërtohet lavazh.

NĂ« reagimin zyrtar, MEKI deklaron se “falĂ« marrĂ«veshjes sĂ« bashkĂ«punimit pĂ«r ruajtjen dhe promovimin e trashĂ«gimisĂ« kulturore mes MEKI, Fondit Shqiptar tĂ« Zhvillimit dhe BashkisĂ« HimarĂ«, janĂ« miratuar disa projekte ndĂ«rhyrjesh pĂ«r rijetĂ«zim, mes tyre edhe pĂ«r ShpellĂ«n e SpilesĂ« nĂ« HimarĂ«â€.

MEKI thekson se Shpella e Spilesë është një Monument Kulture i Kategorisë së Parë dhe çdo ndërhyrje kryhet vetëm mbi bazën e miratimit nga institucionet përgjegjëse të trashëgimisë kulturore, duke respektuar standardet më të larta të mbrojtjes dhe ruajtjes së saj.

“NdĂ«rhyrjet funksionale tĂ« parashikuara pĂ«rfshijnĂ« vendosjen e rrethimit mbrojtĂ«s, instalimin e paneleve informuese, dhe ndriçimin dekorativ. AsnjĂ« lavazh, parkim apo zaptim abuziv, asgjĂ« qĂ« cenon statusin e saj tĂ« mbrojtjes, nuk do tĂ« tolerohet”, thuhet nĂ« njoftimin zyrtar.

Gjithashtu nĂ« deklaratĂ«n pĂ«r mediat, MEKI nĂ«nvizon se “pamjet qĂ« po qarkullojnĂ« nĂ« media dhe rrjete sociale si pretendim se Shpella e SpilesĂ« po kthehet nĂ« njĂ« “lavazh” apo pronĂ« private nuk qĂ«ndrojnĂ«. PĂ«rkundrazi, ajo do tĂ« rikualifikohet sipas projektit tĂ« miratuar nga KĂ«shilli KombĂ«tar i TrashĂ«gimisĂ« Kulturore Materiale. PĂ«r ndĂ«rhyrjet nĂ« afĂ«rsi tĂ« shpellĂ«s, me mbĂ«shtetjen e pushtetit vendor dhe organeve ligjzbatuese do tĂ« ketĂ« rikualifikime urbane e rikuperime qĂ« do tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« kontekstin territorial duke evokuar vlerat turistike tĂ« zonĂ«s”.

Ndërhyrjet parashikohet të nisin në periudhën shtator-tetor./atsh/KultPlus.com

↗

‘E di çfarĂ« janĂ« kĂ«ngĂ«t hit, numrat hit, tingujt hit’: Njeriu pas Beatles, Brian Epstein

✇KultPlus
By: Kult Plus

Brian Epstein, menaxheri i famshĂ«m i Beatles, i udhĂ«hoqi nga Cavern Club i Liverpool-it drejt famĂ«s botĂ«rore. Kur ai vdiq, 58 vjet mĂ« parĂ« kĂ«tĂ« javĂ«, grupi mbeti papritur i humbur. Tre vjet mĂ« parĂ«, Epstein i kishte thĂ«nĂ« BBC-sĂ« se e dinte qĂ« ata do tĂ« bĂ«heshin “atraksioni mĂ« i madh nĂ« botĂ«â€.

Kur Beatles mĂ«suan se menaxheri i tyre, Brian Epstein, ishte gjetur i vdekur nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« LondĂ«r mĂ« 27 gusht 1967, ata u tronditĂ«n thellĂ«. “Ishte shkatĂ«rruese, e trishtĂ« dhe paksa frikĂ«suese,” i tha Paul McCartney biografit Barry Miles nĂ« librin “Many Years from Now” mĂ« 1997. “E donim atĂ«.”

Epstein kishte qenĂ« thelbĂ«sor nĂ« ngritjen e Beatles nga njĂ« grup i klubeve lokale tĂ« Liverpool-it nĂ« bandĂ«n mĂ« tĂ« madhe nĂ« botĂ«. Ai kishte formuar imazhin e tyre tĂ« hershĂ«m, i kishte ndihmuar tĂ« nĂ«nshkruanin kontratĂ« diskografike, kishte menaxhuar punĂ«t e tyre dhe i kishte mbĂ«shtetur pa u lodhur. Ai kishte gjithmonĂ« besim tek ata. NĂ« njĂ« profil tĂ« BBC-sĂ« nĂ« emisionin Panorama mĂ« 1964, ai tha se kur i nĂ«nshkroi nĂ« vitin 1961, tashmĂ« e dinte qĂ« do tĂ« bĂ«heshin “njĂ« nga atraksionet mĂ« tĂ« mĂ«dha, nĂ«se jo mĂ« i madhi, atraksion teatral nĂ« botĂ«â€.

NĂ« atĂ« kohĂ«, Epstein menaxhonte njĂ« sĂ«rĂ« artistĂ«sh, pĂ«rfshirĂ« Gerry and the Pacemakers, Cilla Black dhe Tommy Quickly. Reporteri i BBC-sĂ«, Michael Charlton, tha se Epstein kishte “gjykim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r çfarĂ« do tĂ« jetĂ« hit dhe kush do tĂ« bĂ«jĂ« sukses”. “Kur vetĂ«m njĂ« nĂ« 50 kĂ«ngĂ« pop bĂ«het e njohur, yjet e rinj tĂ« Epstein kishin pushtuar toplistat nĂ« mbarĂ« botĂ«n.”

Por Epstein kishte ndjekur njĂ« rrugĂ« tĂ« pazakontĂ« drejt botĂ«s sĂ« muzikĂ«s pop, dhe Charlton vuri re se ai ende dukej pak i jashtĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«. “Ai vetĂ« nuk duket pjesĂ« e kĂ«tij realiteti, dhe megjithatĂ« Ă«shtĂ« sinqerisht i pĂ«rfshirĂ« nga tĂ« rinjtĂ« dhe pasionet e tyre,” tha Charlton.

I lindur nĂ« vitin 1934, Epstein ishte djali mĂ« i madh i njĂ« familjeje hebreje qĂ« drejtonte njĂ« biznes tĂ« suksesshĂ«m nĂ« Liverpool. Ai shpresonte tĂ« ndiqte njĂ« karrierĂ« krijuese, por familja kishte plane tĂ« tjera pĂ«r tĂ«. “Kur lashĂ« shkollĂ«n, nĂ« moshĂ«n 16-vjeçare, kisha ambicie tĂ« bĂ«hesha stilist, por edhe aktor, por familja ime nuk ishte shumĂ« entuziaste, dhe u lashĂ« tĂ« bindem pĂ«r tĂ« hyrĂ« nĂ« biznes,” i tha ai gazetarit Bill Grundy nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r BBC-nĂ« nĂ« vitin 1964.

Ndërkohë që punonte në biznesin familjar në vitin 1952, ai u thirr për shërbimin ushtarak, ku shërbeu si nëpunës në Royal Army Service Corps. Por jeta ushtarake e bëri shumë të palumtur. Pas një takimi me një psikiatër ushtarak, mori lirimin mjekësor dhe u kthye në firmën familjare. Megjithatë, nuk kishte hequr dorë nga ëndrra për të qenë aktor, dhe arriti të bindte prindërit që ta lejonin të ndiqte Royal Academy of Dramatic Art (RADA) në Londër më 1956.

GjatĂ« kĂ«saj kohe, Epstein pranoi pĂ«r veten se ishte homoseksual. NĂ« Britani, nĂ« vitet 1950, homoseksualiteti ishte i paligjshĂ«m, dhe jeta e tij si njĂ« burrĂ« homoseksual i fshehtĂ« e bĂ«nte tĂ« prekshĂ«m ndaj dhunĂ«s, shantazhit dhe kĂ«rcĂ«nimit tĂ« vazhdueshĂ«m pĂ«r burgosje. NĂ« vitin 1957, ai u arrestua nga njĂ« polic civil pĂ«r “ngacmim tĂ« vazhdueshĂ«m” pranĂ« njĂ« tualeti publik nĂ« njĂ« stacion tĂ« metrosĂ« nĂ« LondĂ«r. U dĂ«nua me njĂ« dĂ«nim tĂ« pezulluar dyvjeçar, la RADA-n dhe u kthye nĂ« Liverpool. KĂ«saj here, babai i tij e emĂ«roi drejtues tĂ« departamentit tĂ« disqeve nĂ« dyqanin e familjes, North End Music Stores (NEMS), dhe aty ai gjeti vendin e tij. Talenti pĂ«r tĂ« parashikuar kĂ«ngĂ« hit dhe aftĂ«sia pĂ«r tĂ« krijuar vitrina tĂ«rheqĂ«se e bĂ«nĂ« dyqanin shumĂ« popullor mes adoleshentĂ«ve tĂ« Liverpool-it.

Kur njĂ« djalĂ« hyri nĂ« dyqan pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar kĂ«ngĂ«n e Beatles, “My Bonnie”, Epstein vendosi t’i gjente. Lennon, McCartney, Harrison dhe bateristi i atĂ«hershĂ«m Pete Best e kishin regjistruar kĂ«ngĂ«n si grup mbĂ«shtetĂ«s pĂ«r kĂ«ngĂ«tarin Tony Sheridan nĂ« Hamburg mĂ« 1961, duke e bĂ«rĂ« Epstein tĂ« mendojĂ« se ata ishin gjermanĂ«. Por Beatles tashmĂ« ishin kthyer nĂ« Liverpool dhe Epstein shkoi t’i shihte nĂ« Cavern Club. NĂ« njĂ« bodrum tĂ« errĂ«t e tĂ« mbushur me tym, ai mbeti i magjepsur nga muzika. “MĂ« pĂ«lqyen jashtĂ«zakonisht. MĂ« pĂ«lqeu menjĂ«herĂ« tingulli qĂ« dĂ«gjova,” i tha ai BBC-sĂ«.

Ata ishin tĂ« veshur pak rrĂ«mujshĂ«m, me xhaketa lĂ«kure dhe xhinse, flokĂ« tĂ« gjatĂ« dhe njĂ« paraqitje skenike tĂ« çrregullt, por Epstein pa diçka mĂ« shumĂ«. “Mendova se ajo qĂ« kishin do t’u pĂ«lqente shumĂ« njerĂ«zve. Ishin tĂ« freskĂ«t, tĂ« ndershĂ«m dhe kishin atĂ« qĂ« unĂ« e quaj ‘cilĂ«si ylli’. ÇfarĂ«do qĂ« tĂ« jetĂ« ajo, ata e kishin.”

Edhe pse nuk kishte pĂ«rvojĂ« si menaxher, Epstein ishte i bindur se duhej tĂ« bĂ«hej menaxheri i tyre. Propozoi njĂ« takim nĂ« dyqan, por vetĂ«m tre anĂ«tarĂ« tĂ« grupit u paraqitĂ«n. McCartney vonoi 45 minuta. “Dikush tha se sapo ishte zgjuar dhe ishte nĂ« banjĂ«. U revoltova. Por George thjesht tha: ‘Ai mund tĂ« jetĂ« vonĂ«, por Ă«shtĂ« shumĂ« i pastĂ«r.’”

Grupi pranoi qĂ« Epstein t’i menaxhonte, edhe pse ai la kontratĂ«n e tyre tĂ« parĂ« tĂ« pashkruar qĂ« ata tĂ« mund tĂ« tĂ«rhiqeshin nĂ«se nuk i pĂ«rmbushte pritshmĂ«ritĂ«. Ai nisi menjĂ«herĂ« tĂ« siguronte skena mĂ« tĂ« mĂ«dha dhe tĂ« ndihmonte nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e imazhit tĂ« tyre, duke i nxitur tĂ« vishnin kostume, tĂ« mos pinin, tĂ« mos pĂ«rdornin fjalĂ« tĂ« ndyra apo tĂ« tymosnin nĂ« skenĂ«.

Ndryshe nga menaxherĂ«t e tjerĂ«, Epstein nuk u pĂ«rpoq t’u thoshte çfarĂ« tĂ« kĂ«ndonin apo si tĂ« tingĂ«llonin. “Nuk e kuptoj shumĂ« nga muzika,” pranoi ai, “por di pĂ«r kĂ«ngĂ« hit, tinguj hit.” NdĂ«rsa organizonte koncerte dhe krijonte fushata publiciteti, ai u takua me shumĂ« kompani disqesh pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« kontratĂ«.

Pas takimit me producentin George Martin, Beatles nĂ«nshkruan me Parlophone, njĂ« degĂ« e EMI. Edhe Martin do tĂ« bĂ«hej figurĂ« kyçe nĂ« suksesin e tyre, duke i ndihmuar tĂ« formĂ«sonin tingullin e tyre dhe tĂ« realizonin idetĂ« muzikore. Kur Lennon, McCartney dhe Harrison vendosĂ«n tĂ« zĂ«vendĂ«sonin Pete Best me Ringo Starr, i kĂ«rkuan Epstein-it tĂ« njoftonte pĂ«rjashtimin e tij. PavarĂ«sisht hezitimeve, ai besoi te “djemtĂ«â€, siç i quante ai, dhe nĂ« gjykimin muzikor tĂ« Martin.

Si menaxher i tyre, Brian Epstein krijoi një lidhje shumë personale me Beatles, veçanërisht me John Lennon. Ishte Epstein ai që u bë dëshmitar i martesës së Lennon-it me gruan e tij të parë, Cynthia Powell, në vitin 1962. Ai pagoi për darkën e tyre të festës dhe ua dha apartamentin e tij në Falkner Street, Liverpool, që çifti të jetonte falas gjatë kohës që kishin fëmijën e tyre të parë, Julian.

“Mendoj se janĂ« njerĂ«z tĂ« mrekullueshĂ«m, tĂ« gjithĂ«, dhe e them me gjithĂ« zemĂ«r,” i tha Epstein gazetarit Grundy. “KohĂ«t e fundit Ă«shtĂ« shkruar pĂ«r mua se, ndoshta, mĂ« pĂ«lqen mĂ« shumĂ« shoqĂ«ria e artistĂ«ve tĂ« mi, dhe mendoj se Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. Ishte shkruar nĂ« njĂ« kontekst ku thuhej se nuk kam shumĂ« jetĂ« shoqĂ«rore dhe se shumicĂ«n e kohĂ«s e kaloj me artistĂ«t e mi.”

Brenda 10 muajsh nga momenti kur Epstein filloi tĂ« menaxhonte Beatles, ata kishin publikuar kĂ«ngĂ«n e tyre tĂ« parĂ«, “Love Me Do”. NĂ« mars tĂ« vitit 1963, kĂ«nga e tyre e dytĂ«, “Please Please Me”, nga albumi me tĂ« njĂ«jtin titull, arriti nĂ« vendin e parĂ« nĂ« toplistat britanike. NĂ« fund tĂ« po atij viti, Epstein po negocionte pĂ«r tĂ« siguruar paraqitjen e parĂ« tĂ« Beatles nĂ« televizionin amerikan, nĂ« shfaqjen shumĂ« tĂ« ndjekur tĂ« Ed Sullivan nĂ« CBS. Performanca e tyre nĂ« shkurt tĂ« vitit 1964 do tĂ« shĂ«nonte njĂ« moment historik kulturor, duke tĂ«rhequr rreth 73 milionĂ« shikues.

Kjo ndezi një shpërthim histerie mes fansave, dhe në prill Beatles mbanin pesë pozitat e para njëkohësisht në Billboard, një arritje pa precedent.

Megjithatë, me rritjen e suksesit ndërkombëtar të Beatles, jeta personale e Epstein-it nisi të bëhej gjithnjë e më e çrregullt. Për të përballuar ngarkesën e punës, ai filloi të përdorte stimulues, të cilët më pas i balanconte me qetësues për të fjetur. Në fund të vitit 1966, edhe vetë grupi ishte i lodhur dhe vendosi të ndalonte turnetë.

GjatĂ« vitit 1967, ndĂ«rsa Beatles punonin nĂ« albumin e tyre revolucionar “Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band”, Epstein hynte e dilte nga klinika private Priory nĂ« LondĂ«r, nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« trajtuar varĂ«sinĂ« ndaj ilaçeve. MegjithatĂ«, ai vazhdoi tĂ« pĂ«rballonte njĂ« orar tĂ« ngarkuar, duke dalĂ« nga klinika pĂ«r tĂ« organizuar festĂ«n e publikimit tĂ« albumit nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« Belgravia, nĂ« maj 1967, si dhe duke negociuar paraqitjen e Beatles me kĂ«ngĂ«n “All You Need Is Love”, pĂ«r rreth 400 milionĂ« shikues nĂ« 25 vende pĂ«rmes transmetimit tĂ« parĂ« satelitor global nĂ« histori.

Pak më shumë se një muaj pasi i vdiq i ati, Epstein u gjet i vdekur në gusht të vitit 1967, në moshën 32-vjeçare, pasi kishte marrë një dozë të tepërt ilaçesh, që më vonë u cilësua si aksidentale. Beatles mbetën të tronditur.

NdĂ«rsa mençuria e disa prej vendimeve tĂ« tij Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« pikĂ«pyetje, madje edhe nga vetĂ« Beatles, ai i mbajti ata tĂ« bashkuar dhe nĂ« rrugĂ«n e duhur. “E dija qĂ« ishim nĂ« telashe atĂ«herĂ«,” i tha John Lennon revistĂ«s Rolling Stone nĂ« njĂ« intervistĂ« mĂ« 1970. Ai besonte se vdekja e Epstein-it kishte nisur shpĂ«rbĂ«rjen e grupit. “Nuk kisha iluzione pĂ«r aftĂ«sinĂ« tonĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« ndonjĂ« gjĂ« tjetĂ«r pĂ«rveç se tĂ« luanim muzikĂ« — dhe u frikĂ«sova. Mendova: ‘Mbaruam tani.’”

Më pak se tre vjet pas vdekjes së tij, Beatles u ndanë përfundimisht.

“ÇfarĂ« bĂ«ri Epstein, ishte se ua mundĂ«soi atyre gjithçka,” tha historiani Mark Lewisohn nĂ« podkastin Great Lives tĂ« BBC-sĂ« nĂ« vitin 2019. “Talenti ishte i tyre, por ai ua dha tĂ« gjitha mundĂ«sitĂ« pĂ«r ta pĂ«rdorur, dhe ata i morĂ«n ato mundĂ«si dhe bĂ«nĂ« gjĂ«ra tĂ« jashtĂ«zakonshme.”/BBC/KultPlus.com

❌