Miliona punëtorë në të gjithë BE-në vazhdojnë të fitojnë pagë minimale. Pragjet kanë për qëllim të sigurojnë një standard bazë jetese për punëtorët, megjithëse nivelet shpesh nuk kanë arritur të rriten me inflacionin. Në një analizë të Euronews, i cili i referohet të dhënave të Eurostat, që nga korriku i vitit 2025, paga minimale mujore para zbritjeve në BE varionte nga 551 euro në Bullgari në 2,704 euro në Luksemburg.

Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, rezulton se Ukraina ka pagën minimale më të ulët, me vetëm 164 euro.

Pesë vende të BE-së; Italia, Danimarka, Suedia, Austria dhe Finlanda, nuk kanë fare pagë minimale kombëtare.

Edhe pse Luksemburgu renditet në krye dhe Ukraina në fund, kur rregullohet për fuqinë blerëse, si krahasohet paga minimale në të gjithë Evropën, vend pas vendi?

Siç tregon grafiku më poshtë, ka dallime të konsiderueshme në pagat minimale në të gjithë Evropën, dhe Eurostat i grupon vendet në tre nivele page.

Euronews ka shtuar një kategori të katërt që grupon vendet me paga minimale nën 600 euro dhe përfshin vendet kandidate për në BE.

1- Grupi më i lartë: Mbi 1,500 €

Përveç Francës, e cila ofron 1,802 euro, të gjitha vendet e tjera në grupin më të lartë paguajnë mbi 2,000 euro në pagë minimale mujore. Përveç Luksemburgut, këto përfshijnë Irlandën (2,282 euro), Holandën (2,246 euro), Gjermaninë (2,161 euro) dhe Belgjikën (2,112 euro).

2- Grupi i mesëm: Midis 1,000 dhe 1,500 €.

Disa vende në grupin e mesëm janë pak mbi pragun prej 1,000 eurosh.

3- Grupi i ulët: Midis 600 dhe 999 €

4-Grupi shumë i ulët: Nën 600 €

Disa vende, përfshirë një anëtar të BE-së, kanë paga minimale nën 600 euro. Ky grup më i ulët përbëhet kryesisht nga vendet kandidate për në BE. Ai përfshin Maqedoninë e Veriut (584 euro), Turqinë (558 euro), Bullgarinë (551 euro), Shqipërinë (408 euro), Moldavinë (285 euro) dhe Ukrainën (164 euro).

Pagat minimale pasqyrojnë ndarjen Lindje-Perëndim

Siç tregon harta më poshtë, ekziston një ndarje e fortë gjeografike në pagat minimale nominale në të gjithë Evropën. Kjo është më e dukshme midis Evropës Perëndimore dhe Lindore. Në përgjithësi, katër grupet e pagave pasqyrojnë rajone të ndryshme të BE-së.

Vendet në grupin më të lartë janë kryesisht në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Grupi i mesëm përfshin disa vende nga Evropa Jugore dhe Qendrore. Grupet e ulëta dhe shumë të ulëta përbëhen kryesisht nga vendet e Evropës Lindore, Ballkanit dhe vendet kandidate për në BE./kb

Nga Leonard Veizi

Në panteonin e artit të kinemasë, ka aktorë që thjesht luajnë një rol, dhe ka artistë që e transformojnë atë, duke e shkrirë veten deri në thellësitë e shpirtit njerëzor. Dustin Hoffman është një prej këtyre të fundit. Me një karrierë që shtrihet përtej gjysmë shekulli, ai sfidoi pamjen e yllit tradicional të Hollivudit, duke ndërtuar një reputacion si mishërimi i antiheroit, njeriut të zakonshëm me të gjitha brishtësinë, tensionin e brendshëm dhe kompleksitetin e thellë që e bën një personazh të vërtetë. Nëpërmjet rolit, ai shndërroi të zakonshmen në art, duke na dëshmuar se fuqia e një aktori nuk qëndron te bukuria apo fiziku, por te shpirti që arrin të përçojë.

Nga pianoja në skenë

Më 8 gusht 1937, në Los Anxhelos, lindi Dustin Lee Hoffman, një djalë nga një familje hebreje me origjinë nga Ukraina dhe Rumania. Prindërit e tij e nxitën fillimisht drejt muzikës klasike, duke e orientuar të bëhej pianist koncertesh. Por, pas një shkëputjeje nga kolegji, rruga e tij u nda, duke marrë kthesën artistike. Ai vendosi të ndjekë aktrimin, duke studiuar në Pasadena Playhouse dhe më vonë në shkollën e famshme të aktrimit në Nju Jork, Actors Studio, ku u zhyt në metodën revolucionare të Lee Strasberg. Këtu, brenda mureve të kësaj shkolle, nisi të formësohej artisti që do të sfidonte konvencionet.

Roli që ndryshoi gjithçka

Pas disa roleve të vogla në teatër dhe televizion, ylli i Hoffman u ndez fuqishëm me filmin The Graduate (1967). Ai luajti rolin e Benjamin Braddock, një i ri i hutuar që bie në një lidhje të ndaluar me gruan e moshuar të një miku të familjes. Ky personazh ishte një kundërshtim i plotë me modelin e aktorit hollivudian të kohës: Hoffman nuk ishte i gjatë, as muskuloz, as me fytyrë klasike për një yll. Megjithatë, ishte pikërisht intensiteti emocional dhe inteligjenca e brendshme e interpretimit të tij që ishin befasuese. Filmi u kthye në një fenomen kulturor dhe e bëri Hoffman një emër të madh, një zë të ri për brezin e viteve ’60.

Rrugëtimi i artë

Pas The Graduate, Dustin Hoffman ndërtoi një karrierë të jashtëzakonshme duke zgjedhur role sfiduese, që shmangnin klishetë dhe thellonin psikologjinë e personazhit. Ai gjithmonë ishte në kërkim të njerëzve të thjeshtë, me plagë të dukshme ose të fshehura, që përfaqësonin njeriun e zakonshëm në një botë kaotike. Ai nuk ishte një yll që imponohej mbi personazhin, por zhdukej brenda tij. Përmes kësaj shkrirjeje, ai na dhuroi disa nga rolet më të paharrueshme:

-Midnight Cowboy (1969) – si Ratso Rizzo, një mashtrues i sëmurë dhe i dëshpëruar në rrugët e Nju Jorkut.

-Lenny (1974) – si komediani tragjik Lenny Bruce.

-Kramer vs. Kramer (1979) – për të cilin fitoi Oscar-in e parë, si një baba i vetëm që përballet me dhimbjen e divorcit dhe dashurinë e tij të thellë për djalin.

-Tootsie (1982) – si një aktor që vishet si grua për të gjetur punë, në një komedi të mprehtë për identitetin dhe seksizmin.

-Rain Man (1988) – ku fitoi Oscar-in e dytë për rolin e një burri me autizëm, të portretizuar me një ndjeshmëri të jashtëzakonshme dhe pa asnjë klishe.

-Wag the Dog (1997) – një satirë politike ku ai luan rolin e një producenti hollivudian që ndihmon për të shpëtuar një president nga një skandal.

Përtej kamerave

Përveç karrierës së shkëlqyer si aktor, Dustin Hoffman ka bërë edhe regji, duke debutuar në një moshë të vonë me filmin Quartet (2012). Ai është gjithashtu një zë i fuqishëm për artin, duke folur hapur për sfidat e aktorëve që nuk i përkasin modeleve tradicionale të industrisë. Me qindra role të luajtura dhe dy çmime Oscar, ai mbetet një ikonë e kinemasë moderne amerikane.

Trashëgimia

Trashëgimia e Dustin Hoffman është një dëshmi e guximit artistik. Ai e bëri të pranueshme që heroi i filmit të ishte i çrregullt, i ndjeshëm, i frikësuar, dhe pikërisht për këtë, i thellë dhe i vërtetë. Filozofia e tij e aktrimit përmblidhet bukur nga vetë ai: “Nëse nuk ndihesh i pasigurt, nuk po rrezikon mjaftueshëm.” Kjo frazë thekson një eksplorim të pandërprerë të njeriut përmes maskave të jetës, duke na lënë një galeri të pasur personazhesh që jetojnë përtej ekranit.

Një person ka vdekur dhe nëntë të tjerë janë shtruar në kujdes intensiv në Kozenca të Italisë për helmim nga ushqimi. Medita italiane bëjnë të ditur se bëhet fjalë për dy 17-vjeçarë, dy gra 40-vjeçare dhe tre persona të tjerë nën 40 vjeç, të cilët filluan të ndiheshin keq pasi hëngrën një sanduiç me salçiçe dhe brokoli nga një shitës ambulant në Diamante, një vendpushim turistik në bregdetin Tirren pranë Kozencës.

I ndjeri është një burrë 52-vjeçar nga Kampania, i cili u sëmur pranë Lagonegro (Potenza) ndërsa kthehej në Napoli pasi kishte ngrënë një sanduiç me salçiçe dhe rrepë në Diamante (Cosenza). Familja e tij kërkoi ndihmë, por ai vdiq pak para se të mbërrinte në spital. Trupi i tij është në morgun e spitalit, duke pritur një autopsi.

Autoriteti Shëndetësor Provincial i Kozencës nisi menjëherë një hetim epidemiologjik, ku u morën mostra ushqimore nga kamioni i ushqimit në Diamante, vendi ku u ble ushqimi.

Ndërkohë raste të tjera të dyshuara janë raportuar nga e njëjta zonë gjeografike, duke paraqitur simptoma të ngjashme me ato të pacientëve të shtruar në spital.

“Nuk kemi prova që sugjerojnë se helmimi është shkaktuar nga një biznesmen që punon në zonën e Diamantes, i cili aktualisht është identifikuar si i tillë vetëm bazuar në deklaratat e pacientëve”, tha kryebashkiaku i Diamantes, Achille Ordine, duke komentuar mbi shtrimet në spital.

“Po presim rezultatet e testeve të kryera nga autoriteti lokal shëndetësor. Kontrollet janë në vazhdim”, theksoi ai.

Ndërkohë, kryetari i bashkisë siguron solidaritetin dhe afërsinë e tij me familjet e pacientëve, për të cilët mendojmë se këto janë orë ankthi. Ne nuk kemi ndërmarrë asnjë veprim, por i kemi kërkuar Policisë së Shtetit të na informojë menjëherë mbi rezultatet e hetimeve në vazhdim, në mënyrë që të ndërmarrim çdo veprim të nevojshëm./kb

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, vazhdon ta bombardojë botën me tarifat e tij doganore, që pjesërisht janë edhe drastike. Ai ra dakord me BE-në që Evropa duhet të paguajë një tarifë doganore prej 15 përqind për mallra të caktuara që eksportohen nga BE-ja në Shtetet e Bashkuara.

Kurse mallrat SHBA-ja që eksportohen në BE janë të përjashtuara nga tarifat doganore. Kjo marrëveshje me Presidenten e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen, është shumë e diskutueshme dhe ka bërë bujë në media.

Sipas anketimit të zhvilluar nga media publike gjermane, ARD, për emisionin “Deutschlandtrend” gjermanët vazhdojnë të jenë të shqetësuar për stabilitetin ekonomik për shkak të politikave shpesh konfuze të tarifave doganore të presidentit Trump.

65 përqind e gjermanëve janë të shqetësuar ose shumë të shqetësuar, dhe vetëm 5 përqind nuk janë aspak të shqetësuar. Krahasuar me anketën e mëparshme në këtë anketë pati më pak njerëz që u shprehën të shqetësuar. Kjo ka të bëjë sigurisht edhe me politikën e luhatshme të Trumpit./kb

OpenAI ka publikuar modelin GPT-5 të shumëpritur, modelin më të fundit të chatbot-it të saj të njohur të inteligjencës artificiale (AI) ChatGPT.

Modeli i ri ka aftësi të përparuara shkrimi, shpik përgjigje më rrallë kur nuk ka informacionin e duhur për një pyetje dhe u përgjigjet më mirë pyetjeve që lidhen me shëndetin duke sinjalizuar shqetësime të mundshme mjekësore, sipas kompanisë.

GPT-5 ka aftësi “agjente” që do t’i përdorë gjatë zhvillimit të kodit, që do të thotë se do të jetë në gjendje të kryejë disa detyra dhe të marrë vendime pa ndërhyrjen njerëzore.

Modeli i përditësuar mund të krijojë faqe interneti, aplikacione dhe lojëra, dhe mund të integrohet me mjetet e Google të përdoruesve, si Gmail dhe Google Calendar, tha OpenAI.

Njerëzit që përdorin një version paraprak kërkimor të ChatGPT do të jenë gjithashtu në gjendje të zgjedhin midis katër “personaliteteve” për chatbot-in.

Entuziastët e inteligjencës artificiale e panë se rënia e çmimit po vinte pas një përshkrimi të fshirë që atëherë për përmirësimin në platformën e kodimit crowdsource Github, i cili u publikua në orët e para të mëngjesit të së enjtes.

Lançimi i GPT-5 vjen pas prezantimit nga OpenAI të serisë gpt-oss me kod të hapur në fillim të kësaj jave. Është modeli i parë ku kompania ka publikuar edhe kodin burimor që nga GPT-2 i vitit 2019, kështu që mund të përshtatet nga përdoruesit për të përmbushur nevojat e tyre specifike./kb

Një ngjarje e papritur ndodhi për Jennifer Lopez, në një nga qendrat tregtare më luksoze të Stambollit.

Këngëtares së famshme iu refuzua hyrja nga stafi i dyqanit Chanel, në qendrën tregtare Istinye Park, pasi sigurimi nuk e njohu. Sipas mediave turke, JLo po shëtiste në qendrën tregtare së bashku me ekipin e saj të sigurisë kur tentoi të hynte në butikun e Chanel.

Megjithatë, një roje i tha se dyqani ishte i mbushur dhe se nuk mund të hynte. Këngëtarja reagoi me qetësi dhe sportivitet, duke thënë thjesht: “Në rregull, asnjë problem”, përpara se të largohej drejt dyqaneve të tjera.

Pas këtij incidenti, Jennifer u drejtua drejt dyqaneve Celine dhe Beymen, ku kaloi mbi tre orë duke bërë blerje luksoze. Raportet tregojnë se ajo harxhoi mijëra dollarë në veshje dhe aksesorë të markave të njohura, duke mos u ndikuar nga incidenti në dyqanin e Chanel.

E veshur me një kostum rozë tërheqës dhe syze të mëdha të stilit retro, JLo u fotografua nga paparacët teksa hynte në dyqane, e rrethuar nga truproja e saj.

Burime të Chanel për mediat turke tregojnë se stafi e kuptoi më vonë se bëhej fjalë për një yll botëror dhe tentoi ta ftonte përsëri në dyqan, por Jennifer refuzoi ftesën.

Aktualisht, Jennifer është në mes të turneut të saj muzikor “Up All Night Live 2025”, ku ka performuar në disa qytete. Në Instagram, ajo ndau disa momente nga koncerti i saj në Stamboll, duke shkruar: “ISTANBUL! Ju ishit një publik fantastik”./kb

Kathleen Folbigg, gruaja që u cilësua dikur si “nëna më e keqe e Australisë”, do të përfitojë një dëmshpërblim prej mbi 1 milion euro për 20 vitet që kaloi padrejtësisht në burg.

Ajo u dënua në vitin 2003 për vdekjen e katër fëmijëve të saj, por u lirua në vitin 2023, pas një rishikimi gjyqësor të çështjes së saj, i cili zbuloi se fëmijët mund të kenë vdekur nga një sëmundje e rrallë gjenetike.

Sipas mediave ndërkombëtare, avokatja e saj, Rhanee Rego, deklaroi se Folbigg ka marrë një ofertë dëmshpërblimi prej 1.116.598 euro, një shumë që ajo e cilësoi si “të padrejtë” dhe “moralisht fyese”.

“Shuma që ofrohet është një fyerje morale, krejtësisht e pamjaftueshme dhe e pajustifikueshme. Sistemi e ka dështuar sërish Kathleen Folbigg”, u shpreh Rego.

Katër fëmijët e Folbigg, Caleb, Patrick, Sarah dhe Laura, ndërruan jetë papritur midis viteve 1989 dhe 1999, në moshën nga 19 ditë deri në 18 muaj. Prokuroria në atë kohë pretendoi se ajo i kishte mbytur, duke u mbështetur në prova të dobëta dhe në ditarët e saj personalë, ku shfaqeshin momente të vështira emocionale.

Në vitin 2003, ajo u dënua me 40 vite burg për vrasjen e tre fëmijëve dhe për vrasje nga pakujdesia për fëmijën e katërt, dënim që më vonë u ul në 30 vite pas një ankese.

Në vitin 2023, një hetim i ri gjyqësor zbuloi se fëmijët mund të kishin vdekur nga shkaqe natyrore, për shkak të mutacioneve gjenetike shumë të rralla, duke çuar në lirimin dhe rehabilitimin e saj.

Avokatja e saj shtoi gjithashtu se krahasuar me raste të tjera, si ajo e Lindy Chamberlain – një nënë tjetër e dënuar gabimisht që mori 1.7 milionë dollarë për vetëm 3 vite burg – dëmshpërblimi për Folbigg është thellësisht i padrejtë.

Megjithëse Qeveria e Uellsit të Ri Jugor konfirmoi pagesën e kompensimit, ajo nuk pranoi të publikojë detajet e vendimit, duke iu përgjigjur kërkesës së vetë Folbigg për konfidencialitet./kb

Në Prishtinë u mbajt këtë enjte, 7 gusht, një protestë në mbështetje të veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ku qytetarë të shumtë kërkuan drejtësi për ish-krerët e UÇK-së që po gjykohen në Hagë.

Në lidhje me këtë zhvillim ka reaguar edhe kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, i cili me anë të një postimi në rrjetet sociale u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës ende nuk ka miratuar një rezolutë të përbashkët, pa dallime politike, për të denoncuar shkeljet e të drejtave themelore të Hashim Thaçit dhe bashkëluftëtarëve të tij.

Rama nënvizoi se një veprim i tillë nga Kosova do të pasohej menjëherë edhe nga Kuvendi i Shqipërisë, për të përçuar këtë mesazh të qartë në çdo shtet demokratik që mbështet financiarisht Tribunalin e Hagës.

Një valë incidentesh të kohëve të fundit ka vënë në qendër të vëmendjes turbulencat gjatë fluturimeve, një fenomen gjithnjë e më i shpeshtë dhe i paparashikueshëm. CNN ka sjellë analizën e uebsajtit të parashikimit të turbulencave “Turbli”, i cili ka analizuar më shumë se 10,000 shtigje fluturimi, duke përdorur të dhëna nga burime, përfshirë Administratën Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike dhe Zyrën Meteorologjike të Mbretërisë së Bashkuar, për të renditur rrugët më të turbullta të planetit.

Në një fluturim Delta nga Salt Lake City në Amsterdam, turbulenca të forta shkaktuan lëndime dhe një ulje emergjente, ndërsa raste të ngjashme janë raportuar në mbarë botën, përfshirë edhe një vdekje tragjike në një fluturim Londër-Singapor.

Turbulenca ndodh kur rrjedha e ajrit në atmosferë shqetësohet nga pengesa si malet, stuhitë apo ndryshimet e shpejta të erës me lartësinë. Një ndër format më të rrezikshme është turbulenca në ajër të pastër, e cila ndodh pa ndonjë shenjë vizuale si re apo stuhi, duke e bërë të vështirë për pilotët ta parashikojnë.

“Turbulencat e forta të ajrit të pastër mbi Atlantikun e Veriut, një nga rrugët më të ngarkuara të fluturimit në planet, ishin 55% më të shpeshta në vitin 2020 sesa në vitin 1979”, thuhet në një studim të vitit 2023, i cili gjeti rritje prej 41% mbi SHBA-në kontinentale.

Dhe kjo sipas studimit pritet të përkeqësohet. Turbulencat mjaftueshëm të forta për të shkaktuar lëndime parashikohet të dyfishohen ose edhe të trefishohen në frekuencë globalisht deri në fund të shekullit, sipas një studimi të vitit 2017./kb

Pas më shumë se tre vitesh nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, duket se po afrohet mundësia për një takim mes presidentit rus Vladimir Putin dhe presidentit amerikan Donald Trump.

Vizita e fundit në Moskë e të dërguarit të Trump-it, Steve Witkoff, duket se ka përshpejtuar ndjeshëm këtë proces. Pas deklaratës optimiste të Trump-it për suksesin e misionit dhe gatishmërinë për t’u takuar me Putinin dhe presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në ditët në vijim, Kremlini ka konfirmuar se një takim mes Putinit dhe Trump është në agjendë, edhe pse një datë ende nuk është caktuar.

Moska shprehu kënaqësi për bisedën tre-orëshe midis Putinit dhe Witkoff-it, të cilën e cilësoi si “konstruktive dhe konkrete”, duke shtuar se është arritur një marrëveshje parimore për një takim dypalësh në ditët e ardhshme.

Corriere Della Sera shkruan se si vend i mundshëm për takimin po përmenden Emiratet e Bashkuara Arabe, pas një bisede të Putinit me sheikun Mohammed bin Zayed Al Nahyan.

Ndërkohë, Putin mbetet i rezervuar për një takim me Zelenskyn, duke thënë se nuk është kundër në parim, por se ende nuk janë krijuar kushtet e nevojshme.

Mediat amerikane raportojnë se një nga kushtet e Trump-it për takimin me Putinin është pranimi i një dialogu të drejtpërdrejtë edhe me Zelenskyn. Presidenti ukrainas, në komunikim me liderët evropianë dhe sekretarin e ri të NATO-s, Mark Rutte, tha se Evropa duhet të luajë një rol aktiv në paqe dhe se Ukraina është gati për një armëpushim të vërtetë, por se nga Moska ende mungon një përgjigje e qartë./kb

8 gusht 1879

Emiliano Zapata Salazar lindi më 8 gusht 1879 në fshatin Anenecuilco të shtetit Morelos në Meksikën qendrore. Ai u rrit në një familje me origjinë fshatare, por me disa prona toke, gjë që i dha atij një kuptim të hershëm për rëndësinë e pronësisë mbi tokën – një temë që më vonë do të bëhej thelbi i luftës së tij revolucionare.

Rrënjët dhe rritja në një realitet të padrejtë

Në fund të shekullit XIX, Meksika ishte nën sundimin diktatorial të Porfirio Díaz, i cili kishte qëndruar në pushtet për dekada duke favorizuar elitën, kompanitë e huaja dhe latifondistët e mëdhenj. Reforma tokësore e premtuar pas pavarësisë së Meksikës nuk u realizua kurrë, dhe mijëra fshatarë humbën tokat e tyre në favor të haciendave të mëdha.

Në këtë kontekst, Zapata pa nga afër sesi komuniteti i tij, që kishte zotëruar tokat tradicionalisht, po i humbiste ato për shkak të ligjeve të reja që favorizonin latifondistët. Qysh në rininë e hershme ai u përfshi në përpjekjet për të mbrojtur të drejtat tokësore të fshatit të tij. Në vitin 1909, banorët e Anenecuilcos e zgjodhën Zapata si lider të mbrojtjes së tokës, duke njohur kurajën dhe ndershmërinë e tij.

Revolucioni Meksikan dhe ngritja si lider

Kur shpërtheu Revolucioni Meksikan më 1910, i nxitur nga thirrja e Francisco I. Madero për të përmbysur regjimin e Díazit, Zapata iu bashkua kryengritjes. Fillimisht aleat me Maderon, Zapata shpejt u zhgënjye kur ky i fundit, pasi mori pushtetin, nuk i përmbushi premtimet për reformën agrare.

Në vitin 1911, Zapata shpalli “Planin e Ayala-s”, një dokument politik që dënonte Maderon si tradhtar dhe kërkonte konfiskimin dhe shpërndarjen e tokave latifondistëve tek fshatarët. Slogani i tij “Toka dhe Liria” (¡Tierra y Libertad!) u bë moto e revolucionit agrar.

Luftëtar i popullit dhe udhëheqës gueril

Zapata udhëhoqi një ushtri fshatare të njohur si Ejército Libertador del Sur (Ushtria Çlirimtare e Jugut), që përdorte taktika guerile kundër pushtetit qendror dhe sundimtarëve të ndryshëm që u ndërruan gjatë viteve të revolucionit. Ai refuzoi të angazhohej me kompromiset politike që bënin figurat e tjera, si Venustiano Carranza apo Pancho Villa, me të cilin ndau përkohësisht një aleancë strategjike.

Ndryshe nga revolucionarë të tjerë që kërkonin pushtet personal, Zapata mbeti besnik ndaj idealit të tij të reformës tokësore, duke e bërë atë një simbol të pastër të drejtësisë sociale në sytë e popullit.

Tradhtia dhe vrasja

Më 10 prill 1919, Emiliano Zapata ra në një kurth të organizuar nga gjenerali Jesús Guajardo, me miratimin e qeverisë së Carranzës. Ai u ftua për një takim, por në momentin që hyri në haciendën Chinameca, trupat e fshehura hapën zjarr mbi të, duke e vrarë në vend. Vdekja e tij ishte një tronditje e madhe, por jo fundi i ndikimit të tij.

Trashëgimia

Zapata është sot një nga figurat më të dashura dhe më të respektuara të historisë meksikane. Ai simbolizon luftën për barazi, drejtësi dhe të drejtat e fshatarëve, dhe është kthyer në një ikonë jo vetëm në Meksikë, por edhe në lëvizjet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut.

Në vitet ‘90, një grup guerilësh të quajtur EZLN (Ejército Zapatista de Liberación Nacional), të njohur si zapatistët, morën emrin e tij si frymëzim në luftën kundër neoliberalizmit dhe për të drejtat e indigjenëve në Chiapas.

Figura e Zapatas, me mustaqet e tij karakteristike dhe sombreron e madh, mbetet një ikonë vizuale dhe morale e revolucionit për drejtësi shoqërore.

Në historinë e Meksikës, Zapata nuk përfaqëson vetëm një luftëtar me pushkë, por një vizionar që kërkoi një botë më të drejtë për ata që nuk kishin zë. Ndaj, data 8 gusht 1879, dita e lindjes së tij, mbetet një pikë referimi në kalendarin e kujtesës kolektive për ata që besojnë në idealet e lirisë dhe barazisë.

Përgatiti: L.Veizi

Dashi

Jeta juaj ne çift pritet te ketë furtuna te mëdha gjate kësaj dite. Nuk do kuptoheni shume mire me partnerin dhe kjo mund te sjelle debate e mosmarrëveshje. Beqaret nuk duhet te bëjnë çmenduri sepse shume shpejt do pendohen. Financat do jene me te favorizuara se kurrë me pare. Do arrini edhe te shpenzoni edhe te hiqni disa para mënjanë.

Demi

Do ketë disa keqkuptime te vogla sot ne jete tuaj ne çift te cilat do ua prishin paksa harmoninë qe kishte kohe qe mbizotëronte. Beqaret do jene me shume fat dhe do e takojnë princin e tyre te kaltër. Shume gjera kane për te ndryshuar ne jetën e tyre. Situata financiare do jete premtuese. Mund te kryeni edhe ndonjë shpenzim me tepër këto kohe.

Binjaket

Konfigurimi i yjeve do e favorizoje jetën ne çift gjate kësaj dite. Do kuptoheni mjaft mire me atë qe keni ne krah dhe do i zgjidhni shpejt edhe disa mosmarrëveshje qe keni pasur. Beqaret do vazhdojnë te jene ne kërkim te princit te kaltër, por fatkeqësisht pa shume fat. Ne planin financiar Dielli këshillon te mos merrni ne asnjë mënyrë vendime te nxituara.

Gaforrja

Do e shprehni me shume se kurrë sot nevojën për me tepër pavarësi dhe liri ne jetën tuaj. fatmirësisht partneri do jete me humor te mire dhe do jete i gatshëm t’ua plotësojë dëshirat. Sigurisht qe nuk duhet ta teproni. Beqaret do kenë një diete zakonshme dhe pa asgjë te veçante. Ne planin financiar dëgjojini këshillat qe do iu jepen, por vendosni vete ne fund.

Luani

Pasioni qe kishte pushtuar se fundmi jetën tuaj ne çift do filloje te shuhet sot. Gjithsesi nuk duhet te mërziteni sepse situata fatmirësisht nuk do jete aspak problematike. Beqaret do kenë takime shume te bukura te cilat do iu zgjojnë menjëherë dëshirën për te jetuar. Financat do influencohen nga Plutoni. Nuk priten vështirësi ne këtë fushe.

Virgjeresha

Te dashuruarit do kenë një dite përgjithësisht pozitive. Komunikimi dhe bashkëpunimi do vazhdoje te jete i forte. Beqaret nuk duhet ta teprojnë me joshjen sepse mund t’iu japin te tjerëve një ide te gabuar për veten. Do jete e vështirë me pas t’i bindni ata për te kundërtën. Edhe pse te ardhurat nuk do jene te mira, mos bëni gabim te merrni para hua.

Peshorja

Mos prisni vetëm dashuri nga partneri juaj gjate kësaj dite, por mundohuni edhe ju te jepni me tepër nga vetja. Vetëm kështu atmosfera do behet elektrizuese. Beqaret do kalojnë çaste te lumtura fale personave qe do takojnë sot. Jeta e tyre mund te ndryshojnë tërësisht. Ne planin financiar duhet te merrni masa strikte ne mënyrë qe situata te përmirësohet.

Akrepi

Dialogu dhe bashkëpunimi do mbizotëroje gjate gjithë kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Nuk do keni aspak probleme dhe mosmarrëveshje kështu qe do ndiheni te qete. Beqaret do kenë vetëm disa takime miqësore, asgjë me tepër sesa kaq. Financat do vazhdojnë edhe sot te jene te ekuilibruara. Nuk do keni vështirësi për te kryer shpenzimet e domosdoshme.

Shigjetari

Nëse iu dalin probleme serioze sot ne jetën tuaj ne çift, mundohuni t’i zgjidhni ato me sa me shume maturi dhe përkujdes. Mos e ngrini zërin dhe mos i tregoni kokëfortë. Beqaret me ne fund do kenë dashuri me shikim te pare. Jeta e tyre do ndryshoje përgjithmonë. Ne planin financiar duhet te vazhdoni ta ruani sa me tepër vigjilencën.

Bricjapi

Ata qe janë ne një lidhje do kenë një dite shume te mire. Do bashkëpunoni për gjitha dhe gjithmonë do mbani përgjegjësitë tuaja për veprimet qe do bëni. Beqaret do i marrin gjerat si t’iu vijnë dhe fatmirësisht ne orët e mbrëmjet do ketë disa takime impresionuese. Ne planin financiar duhet me patjetër te hiqni dora nga shpenzimet e pamenduara ne mënyrë qe te mos keni probleme.

Ujori

Mos luani me ndjenjat e partnerit tuaj sot dhe bëni shume kujdes me xhelozinë e tepruar. Mos e prishni me dorën tuaj ambientin e ngrohte qe ekziston. Për beqaret nuk do ndodhe asgjë e jashtëzakonshme. E mira është qe ata t’ia lënë gjerat kohës. Buxheti do jete me i qëndrueshëm se disa kohe me pare. Do keni mundësi edhe te shpenzoni me tepër edhe te hiqni disa para mënjanë.

Peshqit

Për te dashuruarit do mbizotërojë gjithë kohës rutina. Here pas here mund te mërziteni dhe te vuani ne vetmi. Do ketë dashuri me shikim te pare sot për ata qe janë vetëm. Do ndiheni me ne fund te plotësuar. Shume gjera do ndryshojnë për ta. Ne planin financiar do iu dalin para disa vështirësi. Mendohuni shume here para se te kryeni shpenzime ekstravagante./kb

Më 8 gusht 1963, në orët e para të mëngjesit, një grup prej 15 vjedhësish profesionistë, të armatosur dhe jashtëzakonisht të organizuar, sulmuan një tren postar që udhëtonte nga Glasgow për në Londër, duke realizuar një nga grabitjet më të famshme në historinë britanike: “The Great Train Robbery”.

Çfarë ndodhi?

Treni, i cili transportonte postën dhe para të gatshme të Bankës së Anglisë, kishte ndaluar në një stacion të izoluar në zonën Bridego Bridge, pranë Ledburn në Buckinghamshire, jo shumë larg Londrës. Grabitesit, të cilët kishin modifikuar sinjalet hekurudhore për ta ndalur trenin në vendin e duhur, u futën në kabinën e makinistit dhe e detyruan atë të mos lëvizte.

Makinisti i trenit, Jack Mills, u godit me një shufër metalike dhe u plagos rëndë, gjë që më vonë shkaktoi zemërim të madh publik. Nga 72 qeset postare që ndodheshin në tren, u morën 120 qese me para në banknota, me një vlerë totale prej 2.6 milionë paund – ekuivalente me më shumë se 60 milionë paund sot.

Organizimi i grabitjes

Truri i operacionit ishte Bruce Reynolds, një hajdut me përvojë në grabitje të nivelit të lartë. Ai, së bashku me një ekip prej specialistësh, përfshirë Ronnie Biggs, Charlie Wilson, Buster Edwards, dhe Roger Cordrey, kishin përgatitur gjithçka me detaje të jashtëzakonshme për muaj me radhë.

Grupi u strehua pas grabitjes në një shtëpi të izoluar në Leatherslade Farm, ku qëndruan për disa ditë, derisa të ftohej gjurmimi policor. Por një gabim fatal i tyre – mosdjegia e shtëpisë që përmbante prova – i çoi hetuesit britanikë në vendin e fshehjes, ku u gjetën shenja gishtash, lista dhe materiale provuese.

Kapja dhe dënimi

Policia britanike ndërmori një nga hetimet më të mëdha në historinë e saj. Brenda pak muajsh, shumica e grabitësve u arrestuan dhe u dënuan me burgime të gjata, mes 25 dhe 30 vjetësh – ndëshkim i ashpër për kohën, i cili kishte për qëllim të jepte një shembull.

Ronnie Biggs, një nga më të njohurit e grupit, u arratis nga burgu në vitin 1965 dhe u zhduk për dekada, duke jetuar në Brazil si një personazh gjysmë legjendar, deri sa u kthye vetëvullnetarisht në Angli në 2001 për t’u përballur me drejtësinë.

Çfarë ndodhi me paratë?

Shumica e parave nuk u gjetën kurrë. Thuhet se një pjesë e madhe u shpërnda midis grabitësve dhe u shpenzua shumë shpejt, ndërsa të tjerë u mashtruan nga persona të tretë që pretenduan t’i ndihmonin në fshehjen e tyre.

Trashëgimia dhe ndikimi

“The Great Train Robbery” mbeti në kujtesën kolektive britanike jo vetëm për shumën marramendëse të parave, por për mënyrën e sofistikuar të organizimit. Shumë prej grabitësve, megjithëse kriminelë, u trajtuan nga opinioni publik si “antiburrokratë” ose “Robin Hood modernë”, sidomos pasi askush nuk u vra, edhe pse dhuna ndaj makinistit Mills u dënua gjerësisht.

Ngjarja frymëzoi filma, libra dhe dokumentarë, dhe është ende objekt i analizave kriminalistike, sociale dhe kulturore. Grabitja shënoi një pikë kthese për mënyrën si policia britanike filloi të modernizonte metodat hetimore dhe të merrej më seriozisht me kriminalitetin e organizuar.

Përgatiti: L.Veizi

Kryetari i bashkisë së qytetit francez Villeneuve-de-Marc, u shtrua në spital mbrëmë në gjendje të rëndë pasi u sulmua në rrugë nga një banor. Sipas “France today” këtë mëngjes, gjendja e tij po përmirësohet ngadalë.

Gilles Dussault u sulmua dhunshëm pasdite, pak para orës 5 pasdite ndërsa po ecte me djalin e tij 28-vjeçar. Zyra e prokurorit të Vienne ka hapur një hetim për vrasje në tentativë.

Sulmuesi përdori një “objekt të papërcaktuar” për të plagosur burrin 60-vjeçar në gjoks. Djali pësoi lëndime të lehta. Sulmuesi më pas iku, duke goditur një mur me makinën e tij. Sipas mediave franceze, ai është ende në kërkim aktiv. Presidenti francez Emmanuel Macron komentoi mbrëmë me një mesazh të postuar në mediat sociale:

“Kur sulmohet një përfaqësues i zgjedhur, është Kombi që e mbështet atë. Mendimet tona janë me Gilles Dussault, kryetarin e bashkisë së Villeneuve-de-Marc, dhe me djalin e tij, të cilët u sulmuan dhunshëm”, tha ai. m.p.

“Për herë të parë në shekullin e shtetësisë së Shqipërisë, një njësi e pavarur antikorrupsion po arreston politikanë, zyrtarë dhe kontrabandistë droge, me sa duket pa frikë apo favorizim”.

Kështu nis një shkrim i “The Economist” për SPAK, ku thekson se “Struktura Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar ka besimin e 76% të shqiptarëve”.

“Gjithnjë e më shumë elita e Shqipërisë, përfshirë zyrtarë të lartë të Partisë Socialiste në pushtet, po kapen në rrjetën e saj. Edi Rama, kryeministri, nuk është më aq entuziast sa ishte kur arrestonte kryesisht armiqtë e tij. Në vitin 2023, SPAK e vendosi Sali Berishën, një ish-president që drejton partinë kryesore të opozitës në vend, në arrest shtëpiak. Ai është në gjyq për korrupsion. Vitin e kaluar arrestoi Ilir Metën, një tjetër ish-president dhe tani udhëheqës të opozitës. Edhe ai është akuzuar për korrupsion. Ish-ministra në qeveritë e zotit Rama janë arrestuar gjithashtu, dhe në shkurt ishte radha e Erion Veliajt, kryetarit socialist të Bashkisë së Tiranës. Të tre i mohojnë akuzat”, lexohet në shkrimin e “The Economist”.

Më tej, në artikull flitet edhe për bosët e drogës: “Në rolin e saj në luftën kundër krimit të organizuar, njësia ka shënuar suksese të mëdha duke punuar me policinë jashtë vendit. Në mënyrë tipike, një bos shqiptar i drogës mund të operojë nga Dubai. Blerësit e tij në Ekuador dërgojnë anije në Evropë, ku njerëzit e tij mbikëqyrin shpërndarjen. Ai më pas investon fitimet e tij në ndërtim në Shqipëri dhe “ushtarët” e tij blejnë apartamente. Në korrik, SPAK sekuestroi asete nga burra që dyshohet se pastrojnë paratë e drogës nga Zvicra, dhe akuzoi një grup tjetër për përpjekje për të kontrabanduar armë në Britani”.

“The Economist” i kthehet arrestimeve të politikanëve, që thotë se kanë sjellë shumë polemika në jetën politike të Shqipërisë: “Arrestimet e politikanëve janë më të diskutueshme. Zoti Berisha pretendon se zoti Rama po e persekuton atë dhe e quan SPAK-un “kamzhikun e tij”. Por numri në rritje i bashkëpunëtorëve të ngushtë të zotit Rama të akuzuar për korrupsion ka dëmtuar edhe imazhin e tij. Kur u arrestua zoti Veliaj, ishte radha e kryeministrit për të akuzuar SPAK-un për abuzim me të drejtat e njeriut. Kjo i solli atij kritika nga Bashkimi Evropian; një diplomat nga një vend i BE-së i quan akuzat e tij “marrëzi”. Z. Rama shpejt hoqi dorë nga sulmet e tij. Z. Rama ka premtuar se Shqipëria do të bashkohet me BE-në deri në vitin 2030. Një rekord në luftën kundër korrupsionit është një kriter jetësor dhe disa shtete anëtare e vlerësojnë shumë bashkëpunimin e SPAK-ut në luftën kundër bandave të drogës. Edhe pse Z. Rama mund të ketë dashur të mbrojë Z. Veliaj, ai gjithashtu e kuptoi se sulmi ndaj tij ishte një humbje votash. Një burim në gjyqësor thotë lakonikisht se nëse klasat politike të Shqipërisë do të ishin të kënaqura me punën e tij, “do të kishim një problem”. m.p.

Ardon Jashari ka përfunduar zyrtarisht transferimin e tij nga Club Brugge te Milani, me raportime nga Belgjika që tregojnë se Zlatan Ibrahimovic ka kontaktuar drejtpërdrejt me mesfushorin zviceran për t’i shpjeguar në detaje projektin e klubit.

Sipas asaj që raportohet nga media belge hln.be, Zlatan Ibrahimovic, i cili vepron si këshilltar i lartë për klubin dhe firmën pronare RedBird, ka telefonuar Jasharin gjatë bllokimit në negociata për ta bindur të zgjedhë Milanin.

Jashari vjen pas një sezoni të fortë në Belgjikë, ku u votua si ‘Lojtari më i mirë i sezonit’ në elitën e futbollit belg për sezonin 2024/2025. m.p.

Mbajtja e një lidhjeje mund të konsiderohet diçka shumë e vështirë dhe 42% e martesave po përfundojnë me divorc. Ekspertët janë duke i hulumtuar arsyet se përse lidhjet po dështojnë.

Sipas një profesori të psikologjisë sociale, ne thjeshtë jemi idealistë, Eli Finkel, i cili ligjëron në Universitetin Northëester, beson se ne presim shumë nga një lidhje romantike dhe duhet t’i zvogëlojmë pritshmëritë tona për të qenë të kënaqur.

Ai beson se ndryshimet më të mëdha të pritshmërive martesore gjatë 100 viteve të fundit kanë shtuar presion të madh mbi çiftet.

Finkel thotë se nuk duhet të keni turp të kërkoni më pak nga partneri, dhe e ka përsëritur prapë faktin se duhet t’i zvogëloni pritshmëritë në lidhje për të qenë të lumtur.

“Shumë njerëz ngatërrojnë pritshmëritë me standardet. Pritshmëritë projektojnë versionin tënd ideal tek dikush tjetër. Standardet janë një sërë besimesh, sistem vlerash dhe trajtimesh që ti pret t’i shohësh në një individ që ti zgjedh”, thotë Chris Seiter, një këshillues marrëdhëniesh dhe specialist ndarjesh. m.p.

Egnatia ka bërë detyrën më së miri në Slloveni teksa ka barazuar me shifrat 0-0 ndaj Olimpijas së Ljubljanës në takimin e parë të turit të tretë të Ligës së Konferencës në një duel dramatik deri në sekondat e fundit.

Ekipi i drejtuar nga Edlir Tetova bëri gjithçka mirë në pjesën e parë duke mos lejuar vendasit të shfaqeshin shpesh rrezikshëm para Dajsinanit, duke tentuar që të dilnin nga kjo transfertë me një rezultat pozitiv.

Por në pjesën e dytë, protagonist u bë gjyqtari skocez i cili dha një tufë kartonë të verdhë për rrogozhinasit, plot 9 të tillë, me një të kuq për Fangajn. Ai dha edhe dy penallti për vendasit, ku e para shumë bujare, u gabua nga Tam. Ndërsa e dyta në minutat e fundi shtesë, për fat u anulua pas sinjalizimit të VAR, pasi ishte faull jashtë zonës.

Egnatia kthehet në Shqipëri me një rezultat pozitiv që i jep mundësi të mira të tentojë kualifikimin në play-off të turneut./ D.C

Rezerva valutore ka vijuar rritjen në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, në fund të qershorit, vlera e mjeteve të rezervës arriti në 6 miliardë e 727 milionë euro, në rritje me 7.4% krahasuar me fundin e vitit 2024 dhe me 22% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Në një masë të madhe, rritja e rezervës valutore u ndikua nga emetimi i Eurobondit të radhës të Qeverisë shqiptare në muajin shkurt, për një vlerë totale prej 650 milionë eurosh.

Megjithatë, rritja e rezervës ka vijuar edhe në tremujorin e dytë të vitit. Ndikim të konsiderueshëm, veç të tjerash, vlerësohet të kenë edhe blerjet e valutës nga Banka e Shqipërisë në tregun e brendshëm valutor.

Duke parë vazhdimin e presioneve të forta mbiçmuese për monedhën vendase, Banka Qendrore ka vazhduar edhe këtë vit blerjen e valutës, për të mos lejuar rënien e mëtejshme të kursit Euro-Lek.

Paralelisht, Banka e Shqipërisë ka vijuar edhe programin e ankandeve të planifikuara, pikërisht me qëllim rritjen e rezervës së saj valutore. Në tre ankandet e zhvilluara gjatë tremujorit të parë 2025, janë blerë 33.2 milionë euro me një mesatare 11.07 milionë euro, kundrejt mesatares prej 14.2 milionë euro gjatë vitit 2024.

Shuma e blerë ka qenë e ngjashme me shumën e blerë në të njëjtën periudhë të një viti më parë (32.6 milionë euro), duke treguar, sipas Bankës së Shqipërisë, se pjesëmarrja relativisht më e ulët e bankave lidhet me faktorë sezonalë.

Megjithëse të dhënat nuk janë ende të disponueshme, besohet se shumat e blera në tregun e brendshëm valutor janë rritur ndjeshëm gjatë tremujorit të dytë të vitit.

Banka e Shqipërisë synon të blejë këtë vit përmes ankandeve 270-350 milionë euro, ose 20 milionë euro më shumë krahasuar me objektivin e vitit 2024, si në intervalin e poshtëm, ashtu edhe në atë të sipërm. Vitin e kaluar, Banka e Shqipërisë bleu afërsisht 933 milionë euro në tregun e brendshëm valutor. Blerjet e valutës arritën vlerën më të lartë historike dhe u rritën me 249% krahasuar me një vit më parë.

Në mesin e këtij viti, titujt e borxhit përbënin 73% të mjeteve të rezervës, ndërsa depozitat në cash përbënin 18% të saj. Pjesa e mbetur e rezervës është e investuar në ar dhe në të drejta tërheqjeje (SDR) pranë Fondit Monetar Ndërkombëtar.

Rezerva valutore është instrument i rëndësishëm për të amortizuar goditje të mundshme, të lidhura si me deficitin e llogarisë korrente, ashtu edhe me nivelin e lartë të Euroizimit të sektorit financiar në vend. (Lajm nga Revista Monitor) m.p.

Flakët kanë përfshirë në mënyrë të shpejtë dhe të pakontrolluar rajonin Aude, që ndodhet në jug të Francës.

Zjarri tashmë është përhapur në një sipërfaqe më të madhe se qyteti i Parisit, duke rrezikuar një pjesë të konsiderueshme të territorit dhe duke krijuar situatë alarmante për banorët dhe autoritetet lokale.

Zjarri, i cili ka marrë përmasa të mëdha në pak orë, ka përfshirë pyje të dendura dhe ka shkatërruar të paktën 25 shtëpi në fshatrat përreth, raporton The Mirror.

Si pasojë, mijëra banorë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre, ndërsa turistët që ndodheshin në zonë janë evakuuar për t’u siguruar nga rreziku i zjarrit.

Për shkak të përhapjes së flakëve dhe tymit të dendur, autoritetet kanë mbyllur shumë rrugë dhe kanë ndaluar qarkullimin në disa zona për të lehtësuar punën e zjarrfikësve dhe për të parandaluar aksidentet.

“Është një katastrofë me përmasa të papara më parë,” tha kryeministri francez, François Bayrou gjatë vizitës në zonën e prekur, duke shprehur solidaritetin me të gjithë të prekurit dhe duke siguruar se qeveria po mobilizohet në maksimum për të ndihmuar në menaxhimin e situatës dhe në ringritjen e zonave të dëmtuara. m.p.