Pse kontraksionet e parregullta të traktit tretës shkaktojnë kaq shumë simptoma të ndryshme

Çrregullimi i motilitetit është një gjendje që mund të shkaktohet si nga sëmundje organike, ashtu edhe nga çrregullime funksionale, të cilat shfaqen me simptoma si disfagia (vështirësi në gëlltitje), dhimbje në gjoks, dispepsi ose kapsllëk.

Ky është një term i përgjithshëm që përfshin gjendje të ndryshme që prekin pjesë të ndryshme të traktit tretës. Shkaku themelor është zakonisht mosfunksionimi i nervave ose muskujve, që çon në kontraksione ose relaksime të parregullta të muskujve të zorrëve. Disa prej tyre janë shumë të shpeshta (p.sh. sëmundja e refluksit gastroezofageal), ndërsa të tjera, si gastropareza, janë më të rralla. Te disa pacientë preket vetëm një pjesë e traktit tretës, ndërsa te të tjerët çrregullimi është më kompleks.

Çfarë nënkupton çrregullimi i motilitetit?

Ky term përfshin gjendjet ku kontraktimet dhe koordinimi i organeve të tretjes – kryesisht i ezofagut, stomakut dhe zorrëve, janë të dëmtuara, duke shkaktuar probleme në transportin e ushqimit nëpër sistemin tretës. Shkaku mund të jetë organik (lidhet me sëmundje strukturore) ose funksional (pa dëmtim strukturor), por simptomat shpesh janë të ngjashme: disfagi, dhimbje gjoksi, dispepsi apo kapsllëk.

Për diagnozë përdoren metoda si elektrogastrografia (EGG) ose manometria, transmeton Telegrafi.

Simptomat kryesore

Çrregullimet e motilitetit mund të shkaktojnë:

Dhimbje të forta barku
Kapsllëk të rëndë
Sëmundjen e refluksit gastroezofageal (GERD)
Të vjella të përsëritura
Çrregullimet më të zakonshme të motilitetit
Akalazia – paaftësia e ezofagut për të lëvizur ushqimin, duke sjellë vështirësi në gëlltitje
Dispepsia
Disfagia
GERD – irritim kronik i ezofagut nga kthimi i acidit ose i bilës nga stomaku
Pseudo-obstruksioni intestinal
Sindroma e zorrës së irrituar (IBS)
Diarreja
Kapsllëku
Inkontinenca fekale – pamundësia për të kontrolluar nxjerrjen e jashtëqitjes
Gastropareza – zbrazja e ngadalësuar e stomakut
Çrregullimet që prekin traktin e poshtëm tretës
Pseudo-obstruksioni intestinal
Rritja e tepërt bakteriale në zorrën e hollë (SIBO)
Disinergjia pelvike
Sëmundja e Hirschsprungut

Si diagnostikohet çrregullimi i motilitetit?

Diagnoza kërkon metoda të specializuara dhe procedura endoskopike të avancuara:

Manometria ezofageale me rezolucion të lartë dhe teknologji të impedancës – Mat kontraktimet e muskujve të ezofagut me anë të një kateteri të hollë të futur përmes hundës. Jep informacion mbi forcën dhe koordinimin e ezofagut.

Studimi ambulator pH me kapsulë pa tel – Një kapsulë e vogël vendoset në mukozën e ezofagut gjatë endoskopisë dhe mat nivelin e aciditetit për 48 orë. Pas testimit, kapsula del natyrshëm me jashtëqitje.

Sonda endoluminale funksionale – Përdoret gjatë endoskopisë për të diagnostikuar çrregullime si akalazia. Një balonë e vogël në ezofag jep impulse elektrike që matin efikasitetin e gëlltitjes.

Studimi i tranzitit gastrointestinal – Mat shpejtësinë e kalimit të ushqimit në stomak, zorrë dhe rektum duke përdorur kapsula inteligjente, scintigrafi ose markues radiopak.

Endoskopia – Jep pamje të drejtpërdrejtë dhe të detajuar të traktit tretës.

Manometria anorektale me rezolucion të lartë dhe testi i balonës – Vlerëson ndjeshmërinë, forcën dhe koordinimin e rektumit gjatë defekimit. Ky test ndihmon në identifikimin e shkakut të kapsllëkut ose inkontinencës dhe përcakton trajtimin e përshtatshëm. /Telegrafi/

The post Çfarë është çrregullimi i motilitetit – nga dhimbjet e gjoksit deri te kapsllëku appeared first on Telegrafi.

Ora më e mirë për marrëdhënie intime ndryshon me moshën

Për disa, një marrëdhënie intime në mëngjes është mënyra perfekte për të nisur ditën, ndërsa shumica preferojnë butësinë e pasdites ose intimitetin e mbrëmjes.

A ekziston “koha ideale”?

Shumë pyesin nëse ekziston momenti më i mirë për intimitet dhe a ndryshon kjo me kalimin e viteve. Nuk ka përgjigje universale, por një studim tregoi se raportet intime ndodhin më shpesh vonë natën.

Koha e dytë më e preferuar është mbrëmja e hershme, ndërsa 16% e të anketuarve pranuan se parapëlqejnë masturbimin në mëngjes më shumë se marrëdhënien e mbrëmjes (10%).

Edhe gjinia ka rol: sipas një kërkimi të kompanisë Lovehoney, burrat ndihen më të disponueshëm për intimitet në orët e mëngjesit (6–9), ndërsa gratë shpesh janë më të eksituara vonë në mbrëmje, mes orës 23:00 dhe 02:00.

Por fakti që një kohë është më e zakonshme, nuk do të thotë se është edhe më e mira. Ja si ndryshon intimiteti sipas moshës:

20 – 30 vjeç

Edhe pse shumica e përjetojnë intimitetin për herë të parë rreth moshës 17 vjeç, të njëzetat janë periudha kur libidoja është në kulm. Hormonet janë më aktive, fertiliteti më i lartë, dhe dëshira më e fortë.

Eksperti i hormoneve, Mike Kocsis, thotë: “Keni më shumë energji, reagim emocional më të fuqishëm dhe libido më të lartë, veçanërisht rreth ovulacionit.”

Prandaj, mëngjesi shpesh është koha më e mirë. Përveç kësaj, kjo dekadë është ideale për eksplorim dhe spontanitet. Seksologia April Maria thekson: “Koha më e mirë është kurdo që shfaqet dëshira”, transmeton Telegrafi.

0 – 40 vjeç

Në këtë moshë, jeta shpesh mbushet me përgjegjësi: fëmijët, puna stresuese dhe mungesa e kohës së lirë bëjnë që intimiteti të planifikohet më shumë.

Stresi mund të ndikojë te hormonet dhe të ulë dëshirën, por marrëdhëniet intime marrin një dimension të ri, më shumë besim, lidhje emocionale dhe kënaqësi shpirtërore.

Sipas Kocsis: “Në këto vite intimiteti udhëhiqet më pak nga hormonet dhe më shumë nga oksitocina dhe ndjenja e afërsisë.”

40 – 50 vjeç

Në të dyzetat rutina ndryshon: fëmijët janë më të rritur, karriera më e stabilizuar, dhe hapësira për spontanitet rritet.

Marrëdhëniet intime mund të ndodhin në mëngjes, gjatë fundjavës apo edhe në një pushim të gjatë dreke.

Menopauza mund të sjellë libido më të ulët, tharje vagjinale dhe arritje më të ngadaltë të orgazmës. Por kjo nuk është gjithmonë pengesë, shpesh është periudha kur gratë e dinë më mirë çfarë u pëlqen dhe janë më të hapura ta ndajnë me partnerin.

50 – 60 vjeç

Edhe pse hormonet bien, intimiteti nuk zhduket. Përkundrazi, bëhet më i thellë, duke u fokusuar te përqafimet, prekjet dhe komunikimi, më shumë sesa te shpeshtësia.

Koha më e mirë shpesh është mëngjesi ose mesdita, kur trupi është më i pushuar dhe energjia më e lartë. Me pak përshtatje, kjo mund të jetë një nga fazat më të bukura të jetës intime.

60+ vjeç

Pas të gjashtëdhjetave, stresi është më i ulët, fëmijët janë të rritur dhe koha është më e lirë. Trupi reagon më ngadalë, por dëshira shpesh është më e thellë dhe më e vetëdijshme.

Seksologia April këshillon: “Pasditja dhe mbrëmja e hershme janë ideale, me më shumë kohë, më shumë relaks dhe gatishmëri për të zbuluar mënyra të reja kënaqësie.”

Përfundim

Nuk ka orar fiks për intimitet, çdo moshë sjell ritmin e vet, dhe më e rëndësishmja është harmonia mes partnerëve. Trupi ndryshon, por dëshira dhe lidhja emocionale mund të bëhen më të pasura me kalimin e viteve. /Telegrafi/

The post Fëmijë, punë, stres… po koha për intimitet? Ekspertë tregojnë ndryshimet sipas moshës appeared first on Telegrafi.

Trupi shpesh “e di” shumë më herët se testi

Edhe pse mungesa e menstruacioneve është një nga shenjat më të dukshme të shtatzënisë, shumë gra vërejnë ndryshime në trup që disa ditë më herët.

Disa nga këto simptoma janë mjaft të lehta dhe lehtësisht mund të ngatërrohen me sindromin paramenstrual, lodhjen ose stresin.

1. Ndjesi lodhjeje dhe rraskapitjeje

Një nga simptomat më të hershme është lodhja e papritur. Shumë gra ndihen të çuditshëm të rraskapitura në javët e para, edhe pse kanë fjetur mjaftueshëm.

Kjo ndodh për shkak të rritjes së nivelit të progesteronit, hormon që mbështet shtatzëninë. Përveç kësaj, organizmi punon më intensivisht për të zhvilluar placentën dhe për të ushqyer embrionin, gjë që kërkon shumë energji.

2. Gjokse të ndjeshme dhe të ënjtura

Shumë shpejt pas ngjizjes, madje brenda javës së parë, gjokset mund të bëhen më të ndjeshme, më të rënda, ndërsa thithkat më të errëta dhe më të theksuara.

Këto ndryshime vijnë nga hormonet që përgatisin trupin për gjidhënie. Edhe pse i ngjajnë ndryshimeve para menstruacioneve, tek shtatzënia ato janë më të theksuara dhe zgjasin më shumë.

3. Gjakderdhje e lehtë

Disa gra përjetojnë gjakderdhje shumë të lehtë, që ndodh kur veza e fekonduar ngjitet në mukozën e mitrës. Zakonisht është me ngjyrë rozë të hapur ose kafe, dhe zgjat 1-3 ditë. Shpesh ngatërrohet me fillimin e menstruacioneve, por është shumë më e lehtë dhe më e shkurtër, transmeton Telegrafi.

4. Ndryshime të papritura të humorit

Rritja e shpejtë e hormoneve mund të shkaktojë luhatje emocionale: nga lotët pa arsye, tek nervozizmi apo ndjenja e ankthit.

Nëse vëreni reagime emocionale jo të zakonshme ndërkohë që menstruacioni po vonohet ose po afron, kjo mund të jetë një nga shenjat e para.

5. Nevojë e shpeshtuar për urinim

Edhe pse më e zakonshme në tremujorët e fundit, urinimi i shpeshtë mund të fillojë që në fillim të shtatzënisë. Kjo vjen si pasojë e rritjes së qarkullimit të gjakut në veshka dhe nivelit të hormonit hCG, që e bën filtrimin më të shpejtë.

Shumë gra vërejnë se duhet të shkojnë në tualet edhe gjatë natës, edhe pse nuk kanë pirë shumë lëngje.

6. Ndjeshmëri ndaj aromave dhe ndryshime në oreks

Shumë shpejt, disa aroma që dikur ishin të këndshme bëhen të padurueshme, ndërsa ushqime të caktuara shkaktojnë neveri ose përkundrazi, dëshirë të papritur.

Këto janë pasojë e ndryshimeve hormonale dhe shpesh përforcohen me përparimin e shtatzënisë.

7. Të përziera të lehta ose ndjesi e “çuditshme” në stomak

Edhe pse të përzierat zakonisht shfaqen pas javës së 5–6, disa gra i ndiejnë më herët. Mund të shfaqen si ndjesi rëndese në stomak, humbje oreksi ose parehati e lehtë, sidomos në mëngjes apo kur janë esëll.

Kjo formë e butë shpesh neglizhohet, por mund të jetë një nga shenjat e para.

Kur duhet bërë testi i shtatzënisë?

Nëse dyshoni për shtatzëni, më e besueshme është të bëni test pas mungesës së menstruacioneve. Disa teste shumë të ndjeshme mund ta detektojnë edhe disa ditë më herët, por rezultatet janë më pak të sigurta.

Nëse testi del pozitiv, rekomandohet të bëni një vizitë te gjinekologu sa më herët, të filloni të merrni acid folik dhe të ndiqni shtatzëninë që nga fazat e para.

Përfundim

Shenjat e hershme të shtatzënisë mund të jenë shumë delikate dhe shpesh ngatërrohen me ndryshime të zakonshme trupore. Por nëse po përpiqeni të mbeteni shtatzënë ose dyshoni për këtë, kushtojini vëmendje trupit tuaj, ai shpesh “flet” para se testi të japë përgjigje. /Telegrafi/

The post Këto simptoma të shtatzënisë shfaqen edhe para mungesës së menstruacioneve appeared first on Telegrafi.

Pushimet nuk varen vetëm nga vendi ku shkojmë, por edhe nga balanca mes kulturës, rehatisë dhe hapësirës për të marrë frymë

Udhëtimet nuk janë gjithmonë sinonim i relaksit. Përtej pamjeve të bukura dhe kulturës së pasur, disa destinacione të njohura fshehin një realitet krejt tjetër: turmat e pafundme, zhurma, trafiku dhe kostoja e lartë e jetesës shpesh i shndërrojnë pushimet në një përvojë të lodhshme. Studime të reja tregojnë se pikërisht këta faktorë ndikojnë më shumë në nivelin e stresit sesa vetë distanca apo çmimi i udhëtimit.

Parisi, qyteti i dritave dhe romancës, është shembulli më i qartë i këtij fenomeni. Edhe pse ofron atraksione të mrekullueshme dhe kulturë të pasur, vizita shpesh kthehet në përvojë stresuese për shkak të mbipopullimit me turistë, duke e vështirësuar shijimin e qetë të monumenteve dhe atmosferës së tij unike, transmeton Telegrafi.

Parisi – qyteti i dritave, por edhe i stresit

Qyteti i artit, modës dhe kulturës, që përfshin gjithçka të imagjinueshme, shpesh përshkruhet edhe si vendi ku “edhe buzëqeshja kushton”.

Një studim i fundit i kompanisë Dipndive, i cili analizoi 51 parametra të lidhur me jetën dhe turizmin në qytete të ndryshme të botës, ka marrë në shqyrtim faktorë si: nivelin e stresit, ndotjen, zhurmën, cilësinë e ajrit, kriminalitetin, trafikun dhe koston e jetesës.

Në krye të listës së destinacioneve më stresuese doli pikërisht Parisi, i cili çdo vit pret mbi 47,5 milionë turistë, në një hapësirë prej vetëm 105 km², dhjetë herë më e dendur se Nju Jorku.

Edhe pse Parisi mori vlerësime mesatare për klimën dhe sigurinë, numri tepër i madh i vizitorëve rezultoi vendimtar për t’i dhënë titullin e qytetit më stresues për turistët.

Të tjerët në listë: Hanoi dhe Shangai

Në vend të dytë u rendit Hanoi, kryeqyteti i Vietnamit, i njohur për nivelin shumë të lartë të lagështisë, gjë që e bën destinacion fizikisht të pakëndshëm për vizitorët. Shumë turistë ankohen për kombinimin e vapës së madhe dhe turmave të dendura.

Shangai, metropoli kinez që pret rreth 300 milionë vizitorë në vit, u rendit i treti. Me një densitet prej mbi 47.000 vizitorësh për km², ai u fut ndër 20 qytetet më stresuese edhe për shkak të nivelit të kriminalitetit dhe ngarkesës së lartë urbane.

Destinacionet më të qeta: Dubai, Mynih dhe Melburn

Nëse dëshironi qetësi, Dubai është zgjidhja më e mirë. Ai pret rreth 17,1 milionë turistë në vit, por falë planifikimit urban të zgjuar, turmat nuk ndihen. Dubai shquhet gjithashtu për shkallën shumë të ulët të kriminalitetit.

Në vend të dytë për qetësi renditet Mynihu në Gjermani, me nivel të ulët krimi, kushte të mira klimatike dhe fluks relativisht të moderuar turistësh.

Melburni në Australi ka densitetin më të ulët turistik në listë, vetëm 1.265 vizitorë për km². Klima e butë dhe lagështia e këndshme e ajrit e bëjnë një destinacion ideal për ata që duan të shijojnë atraksionet pa përjetuar turma të mëdha.

Çfarë na mëson ky studim?

Hulumtimi tregon se stresi gjatë udhëtimeve nuk lidhet vetëm me çmimin apo distancën, por shpesh me atmosferën e qytetit, dendësinë e turistëve dhe kushtet bazike të qëndrimit.

Parisi sot: kulturë, turizëm dhe pakënaqësi e banorëve

Parisi ofron pafund aktivitete kulturore e shoqërore, ndërsa ritmi i jetës është më i ngadalshëm se në disa kryeqytete të tjera evropiane.

Megjithatë, mbipopullimi turistik është kthyer në problem të dukshëm, sidomos në zonën e Montparnasse. Pas Lojërave Olimpike të vitit 2024, banorët u ankuan për humbjen e identitetit të lagjeve, rritjen e çmimeve dhe ngarkesën e madhe.

Grupi “Vivre Montmartre” i bëri thirrje komunës të marrë masa më të ashpra ndaj shndërrimit të apartamenteve në akomodim turistik. /Telegrafi/

The post Nga kaosi në oazë: Qytetet që lodhin dhe ato që qetësojnë appeared first on Telegrafi.

Mësim, shqisa dhe përsëritje – sekreti i kujtesës së fortë

Nëse dëshironi të forconi kujtesën dhe të ruani shëndetin mendor, tre zakone të thjeshta mund t’ju ndihmojnë dukshëm. Neurologu Baibing Cheng ka ndarë disa rekomandime profesionale, duke theksuar se këto metoda e rrisin kapacitetin e kujtesës dhe aftësinë për të ruajtur informacionet.

1. Mëso duke mësuar të tjerët

Rekomandimi i parë është: “Mëso të tjerët atë që ti vetë mëson”. Kjo nënkupton ndarjen e çdo informacioni të ri apo aftësie të fituar me dikë tjetër. Vetë procesi i shpjegimit ndihmon në kuptimin më të thellë dhe krijimin e kujtimeve më të qëndrueshme.

Për shembull, nëse sot mësoni një koncept të ri, përpiquni ta shpjegoni atë një miku, partneri apo edhe thjesht duke e thënë me zë të lartë sikur t’i flisnit një kafshe shtëpiake. Vetë verbalizimi i njohurive forcon lidhjet nervore në tru dhe i bën kujtimet më afatgjata.

Ky fenomen njihet si “efekti i prototipit”, sepse procesi i ndarjes së dijes ju detyron të përpunoni më thellë informacionin, gjë që përmirëson kuptimin dhe kujtesën. Studime në psikologjinë kognitive e kanë vërtetuar se rikujtimi aktiv është një nga teknikat më efikase të të nxënit, transmeton Telegrafi.

2. Përfshini sa më shumë shqisa

Metoda e dytë lidhet me përdorimin e shumë shqisave njëkohësisht.

Në vend që thjesht të lexoni, provoni të:

këndoni me zë,
shkruani atë që mësoni,
lidheni me një element vizual,
ose shoqërojeni me një lëvizje trupore.

Sa më shumë shqisa të përfshini, aq më i fortë bëhet kujtimi. Kjo mbështetet në teorinë e kodimit të dyfishtë, e cila ka treguar se kombinimi i informacionit verbal me imazhe vizuale përmirëson dukshëm kujtesën.

Një shembull i fuqishëm është “teknika e pallatit të kujtesës”, që përdoret prej lashtësisë nga oratorët grekë dhe romakë, e të cilën edhe vetë neurologu Cheng e ka përdorur gjatë studimeve të mjekësisë. Kjo teknikë konsiston në lidhjen e fakteve me vende të njohura, p.sh. imagjinoni se çdo informacion e vendosni në një dhomë të ndryshme të shtëpisë suaj, dhe më pas “ecni” mendërisht nëpër ato dhoma për t’i rikujtuar.

3. Përdorni përsëritjen me intervale kohore

Metoda e tretë është mësimi i shpërndarë në kohë dhe jo “daulle” për një natë. Studimet e neuroshkencës tregojnë se përsëritja në intervale është mënyra më e mirë për të kaluar informacionin nga kujtesa afatshkurtër në atë afatgjatë.

Në vend që të përpiqeni t’i mësoni të gjitha njëherësh, bëni rishikime periodike:

ditën e parë,
disa ditë më vonë,
një javë më pas,
pastaj pas një muaji.

Kjo teknikë aktivizon “efektin e hapësirës”, i cili është vërtetuar në dhjetëra eksperimente si një nga mënyrat më të sigurta për të ndërtuar njohuri të qëndrueshme.

Përfundim

Tri praktikat – mësimi përmes shpjegimit, përdorimi i shumë shqisave dhe përsëritja me intervale, janë metoda të thjeshta, pa kosto dhe të mbështetura shkencërisht, që mund të përmirësojnë dukshëm kujtesën dhe shëndetin kognitiv.

Nëse kombinohen rregullisht, ato ndihmojnë jo vetëm në kujtesë më të mirë, por edhe në zhvillimin e mendimit kritik dhe të përqendrimit. /Telegrafi/

The post Tri metoda të thjeshta dhe të provuara shkencërisht për të përmirësuar kujtesën appeared first on Telegrafi.

Një gjumë i shpejtë, produktivitet i dyfishtë

Në disa kultura, dremitja është pjesë e jetës së përditshme. Në Kinë, gjumi në tavolinë është një e drejtë kushtetuese; në Japoni, praktika e njohur si inemuri (“fjetje ndërsa je i pranishëm”) shihet si shenjë e punës së palodhur; ndërsa në Spanjë, siesta është e endur thellë në strukturën shoqërore.

Në vendet perëndimore, përkundrazi, dremitjet kanë patur një problem të madh imazhi: ato shpesh lidhen me përtacinë dhe me mungesën e vullnetit për të përballuar ditën. Por studimet moderne po e përmbysin këtë perceptim, gjumi i shkurtër gjatë ditës është një mjet i fuqishëm për rritjen e produktivitetit, kreativitetit dhe shëndetit.

Nga stigma tek “mjeti i suksesit”

Pandemia dhe puna nga shtëpia i kanë dhënë hapësirë njerëzve që ta fusin dremitjen në rutinë. Një sondazh në SHBA tregoi se 33% e amerikanëve dremisnin çdo ditë, ndërsa në Mbretërinë e Bashkuar kjo shifër ishte 25%. Në rrjete sociale, profesionistë nga Los Anxhelosi deri në Manila, gazetarë, juristë, madje edhe menaxherë marketingu, e kanë pranuar hapur se një gjumë 20-minutësh i bën më të kthjellët e më produktivë.

Historikisht, dremitja ka qenë e respektuar. Aristoteli, Salvador Dalí, Winston Churchill, Eleanor Roosevelt e Margaret Thatcher ishin adhurues të saj. Edhe romakët kishin sexta hora, gjumin e mesditës që më vonë u bë siesta. Por me shpikjen e llambës elektrike dhe zgjerimin e orareve të punës, dremitja humbi vendin e vet natyral. Sot, ekspertët e quajnë rikthimin e saj një “epokë të artë të gjumit të shpejtë”, shkruan Guardian, përcjell Telegrafi.

Çfarë thotë shkenca për dremitjet?

Dr. Sara Mednick, neuropsikologe në Universitetin e Kalifornisë, ka zbuluar se një gjumë i shkurtër mund të përmirësojë mësimin dhe kujtesën po aq sa një natë e tërë gjumi. Ajo shpjegon se dremitja është në harmoni me ritmet cirkadiane: pas mesditës, temperatura e trupit bie dhe funksionet njohëse dobësohen – momenti perfekt për një pushim.

Studime të tjera tregojnë se:

Një “sy gjumë i shpejtë” 15-20 minuta mprehtëson kujtesën dhe fokusin.
Një gjumë 40-minutësh rrit vigjilencën deri në 100%, sipas NASA-s.
Një cikël i plotë gjumi (90 minuta) përfshin fazat e thella dhe REM, duke nxitur kreativitetin.
Gjumi i shkurtër gjithashtu balancon sistemin nervor simpatik (aktiv) me atë parasimpatik (rikuperues), forcon imunitetin dhe redukton stresin.

Nga divani te “nap pods”

Teknologjia dhe kultura e punës po adaptohen. Facebook ka instaluar “nap pods”, ndërsa Google ka krijuar “zona heshtjeje” për pushime. Në sport, trajneri i gjumit Nick Littlehales, që ka punuar me Manchester United, Real Madrid dhe ekipin britanik të çiklizmit, rekomandon një qasje multiphasike: kombinim të gjumit të natës me pushime të kontrolluara gjatë ditës për performancë optimale.

“Gjumi i ditës duhet parë si një periudhë rikuperimi e kontrolluar, jo si shenjë dembelie”, thotë ai. Në një botë ku “koha është para” dhe gjithçka është 24/7, një pushim 20-minutësh mund të jetë arma sekrete e suksesit modern.

Si të bëni një gjumë të shëndetshëm gjatë ditës

Koha ideale: mes orës 13:00 dhe 15:00, jo më vonë se 16:00.
Mos synoni të “flini me patjetër” – edhe mbyllja e syve dhe relaksimi sjell përfitime.
Për gjumë të shkurtër, është më mirë të qëndroni gjysmë shtrirë ose mbi batanije, jo nën to, për të shmangur gjumin e thellë.
Vendosni një alarm që të mos zgjoheni të përgjumur.
Mund të pini një kafe, flini për 20 minuta, dhe zgjoheni me dyfish energji.

Përfundim

Nga Romakët e lashtë deri te gjigantët e Silicon Valley, dremitja ka treguar se është më shumë se një “luks”: është një strategji për jetë të shëndetshme dhe produktive. Në vend që ta shohim si shenjë përtacie, duhet ta pranojmë si një investim në mirëqenie dhe sukses. /Telegrafi/

The post Sekreti që s’e prisnit: vetëm 20 minuta gjumë ju bëjnë më të zgjuar e më produktiv appeared first on Telegrafi.

Këto bimë shumëngjyrëshe shumëvjeçare e duan diellin dhe do t’ju shpërblejnë me bollëk lulesh nga vera deri tek ngricat e para. Në kopsht preferojnë tokë të drenueshme, ndërsa në vazo u nevojitet ujitje dhe pleh i rregullt. Me prerje të duhur dhe mbrojtje gjatë dimrit, alstromeritë do të lulëzojnë çdo vit gjithnjë e më bukur

Alstroemeria sjell një shpërthim ngjyrash në kopshte dhe ballkone, duke lulëzuar nga fillimi i verës deri tek ngricat e para. Përveç që janë të lehta për t’u kultivuar dhe shumëvjeçare, lule të tyre zgjasin deri në dy javë në vazo, gjë që i bën të përshtatshme edhe për lule të prera.

Të gjitha llojet e gjinisë Alstroemeria vijnë nga Amerika e Jugut, megjithëse disa janë të kultivuara edhe në Shtetet e Bashkuara, Meksikë, Australi, Zelanda e Re, Madeira dhe Ishujt Kanarie. Të gjitha janë shumëvjeçare, përveç A. graminea, një specie e vogël njëvjeçare nga shkretëtira Atakama në Kil.

Ku të mbillni alstromeritë

Në kopsht, alstromeritë preferojnë vende të ngrohta, me diell dhe të mbrojtura. Ato tolerojnë edhe hijen e lehtë, por lulëzojnë më mirë në diell. Shmangni vendet shumë të ftohta dhe të errësuara. Toka duhet të jetë e drenueshme, sepse rrënjët mund të kalben nëse toka është tepër e lagur, sidomos dimrit. Para mbjelljes, pasuroni tokën me kompost ose pleh të pjekur. Mos mbillni llojet e larta në vende të ekspozuara, sepse era mund të thyejë shtambat e luleve.

Për kultivimin në tenxhere përdorni substrat cilësor me shtesë rreth 20% rërë ose zhavorr për drenazh. Gjatë dimrit, vendosni tenxheret në një vend pa ngrica, sepse rrënjët në tenxhere janë më të ndjeshëm ndaj temperaturave të ulëta dhe lagështisë së tepërt, transmeton Telegrafi.

Kur dhe si të mbillni

Koha më e mirë për mbjellje është pranvera ose vjeshta, kur toka është mjaft e ngrohtë dhe e lagur për t’u kapur mirë rrënja. Nëse blini alstromeritë gjatë verës, mbillini menjëherë dhe ujisni rregullisht deri në vjeshtë.

Në kopsht, thjesht hapni një gropë mjaft të thellë për të pranuar rrënjët, shtypni pak tokën dhe ujisni mirë. Në tenxhere, sigurohuni që substrati të jetë gjithmonë pak i lagur, por jo i ngopur me ujë.

Ujitja dhe plehërimi

Alstromeritë janë të durueshme ndaj periudhave të shkurtra thatësire, por ujitja e rregullt gjatë thatësirës zgjat lulëzimin. Në tenxhere, kërkojnë ujitje të rregullt pasi substrati thahet shpejt.

Për lulëzim të pasur dhe të vazhdueshëm, plehëroni një herë në javë me pleh të pasur me kalium, siç përdoret për domatet, gjatë gjithë sezonit të rritjes. Plehërimi është veçanërisht i rëndësishëm në tenxhere, ku bimët kanë akses të kufizuar në lëndë ushqyese.

Mirëmbajtja dhe prerja

Llojet e larta duhet të mbështeten me shkopinj ose degë të vogla për të parandaluar thyerjen e shtambave të luleve.

Zambakët zgjasin shumë në vazo. Kapni me kujdes shtambën e luleve nga baza dhe tërhiqeni lart; kjo stimulon krijimin e luleve të reja. Vitet e para, derisa bima të rrënjoset, rekomandohet prerja me gërshërë në vend të tërheqjes.

Kur shtamba e luleve të ketë lulëzuar plotësisht, hiqeni duke e tërhequr butësisht nga toka. Kjo parandalon shpenzimin e energjisë për prodhimin e farës dhe nxit lulëzimin e ri.

Dimërimi

Shumica e alstromerive janë mjaft rezistente për të kaluar dimrin jashtë, por dy vitet e para pas mbjelljes mbrojini rrënjët me një shtresë të trashë mulçi. Lëkura e kompostuar është ideale. Shtresa duhet të jetë të paktën 20 cm e trashë.

Nëse i kultivoni në tenxhere, vendosini në një serë të pa-ngrohur, garazh ose verandë të mbrojtur për t’i mbrojtur nga ngricat dhe lagështia e tepërt dimërore që mund të shkaktojë kalbje rrënjës.

Rimbjellja dhe shumimi

Bimët e vjetra në tenxhere duhet të rimbillen çdo dy vjet në një vazo pak më të madhe. Bimët mund të ndahen çdo disa vite në prill, kur toka është mjaft e ngrohtë. Rrënjët janë të brishta, prandaj veproni me kujdes dhe rimbillni menjëherë tufat e ndara.

Shumimi me fara është i vështirë dhe i ngadaltë. Kështu të rritura, bimët do të lulëzojnë vetëm pas dy deri tre vjetësh, dhe pasardhësit shpesh ndryshojnë nga bima amë. /Telegrafi/

The post Zambakët peruanë që mund t’i rrisni edhe në kopshtin tuaj – ja si t’i kultivoni appeared first on Telegrafi.

Dhimbja e shpinës është një nga problemet shëndetësore më të përhapura globalisht dhe përbën një nga shkaktarët kryesorë të kufizimit funksional, uljes së produktivitetit dhe mungesës në vendin e punës

Ass. MSc. PT. Rilind Shala
Fizioterapeut,
tel. +383 44 361 176

Statistikat tregojnë se pothuajse çdo individ përjeton të paktën një episod dhimbjeje gjatë jetës, ndërsa një pjesë e konsiderueshme e punonjësve përballen me dhimbje kronike ose të përsëritura, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në aftësinë për të kryer detyrat e përditshme dhe në cilësinë e jetës. Në mjedisin profesional, faktorë të ndryshëm kontribuojnë në intensifikimin e këtij problemi, përfshirë qëndrimin e zgjatur ulur, ergonominë e papërshtatshme të karrigeve dhe tavolinave, ngritjen e peshave në mënyrë të pasigurt, lëvizjet e përsëritura, si dhe stresin psikologjik të lidhur me detyrat dhe presionin profesional.

Nga një perspektivë fizioterapeutike, parandalimi i dhimbjes së shpinës mbetet ndërhyrja më efektive dhe më e qëndrueshme. Intervenimet e bazuara në evidencë, të tilla si optimizimi i ergonomisë në vendin e punës, ndërprerja e qëndrimit të gjatë në një pozicion përmes mikropushimeve aktive, forcimi i muskujve të trungut dhe përmirësimi i qëndrueshmërisë së shtyllës kurrizore, kanë treguar efekt të drejtpërdrejtë në reduktimin e incidencës së dhimbjes. Përveç faktorëve fizikë, komponentët psikosocialë, si ngarkesa mendore, stresi dhe mungesa e mbështetjes në punë, luajnë një rol thelbësor në shfaqjen dhe përkeqësimin e simptomave, duke demonstruar rëndësinë e një qasjeje multidisiplinore në parandalim.

Faktorët biomekanikë të pranishëm në vendin e punës janë një nga shpjegimet më të rëndësishme për shfaqjen dhe përsëritjen e dhimbjes së shpinës. Shpina është një strukturë komplekse, e ndërtuar për të përballuar lëvizje dhe ngarkesa të ndryshme. Ekspozimi i përsëritur ndaj forcave të tepërta ose pozicioneve të pafavorshme prish balancën delikate mes strukturave pasive, si disqet, ligamentet dhe kockat, dhe atyre aktive, si muskujt stabilizues, duke krijuar terren për dhimbje. Qëndrimi i zgjatur ulur rrit ndjeshëm presionin mbi disqet ndërvertebrore, ndërsa muskujt stabilizues punojnë në mënyrë statike për të ruajtur posturën, duke çuar në lodhje dhe ulje të kontrollit aktiv. Pozicionet joergonomike ose përkulja e zgjatur përpara shpërndajnë ngarkesën në mënyrë të pabarabartë mbi strukturat e shpinës, duke rritur rrezikun për mikrotrauma dhe inflamacion lokal. Edhe qëndrimi i gjatë në këmbë ka ndikimet e veta biomekanike. Pozicionet statike, sidomos gjatë orëve të zgjatura të punës, çojnë në ngarkesë kompresive të vazhdueshme mbi segmentet e poshtme të shtyllës, si dhe aktivizim të zgjatur të muskujve të këmbëve dhe shpinës, duke shkaktuar lodhje dhe duke reduktuar aftësinë e muskujve për të stabilizuar shtyllën kurrizore. Lëvizjet e përsëritura dhe ngritja e peshave janë faktorë të tjerë kritikë. Transportimi i objekteve të rënda në mënyrë asimetrike, mbajtja e çantave të ngarkuara në njërën anë, ose përkulja e përsëritur përpara krijojnë tension të njëanshëm mbi muskujt stabilizues dhe ngarkesë të pabarabartë mbi strukturat vertebrale, duke favorizuar devijime posturale dhe tension muskulor kronik.

Mungesa e lëvizjes për periudha të gjata përbën një tjetër faktor biomekanik të rëndësishëm. Shtylla kurrizore është projektuar për lëvizje dinamike; kur ajo qëndron e palëvizshme për periudha të gjata, furnizimi i disqeve ndërvertebrore me lëngje ushqyese zvogëlohet, duke ndikuar negativisht në elasticitetin dhe qëndrueshmërinë e tyre. Me kalimin e kohës, kjo gjendje favorizon proceset degjenerative dhe e bën shpinën më të ndjeshme ndaj ngarkesave të zakonshme të jetës së përditshme.

Përveç edukimit dhe optimizimit të pozicionit të trupit, një komponent kyç i parandalimit të dhimbjes së shpinës është programi i ushtrimeve fizioterapeutike të përshtatura për mjedisin e punës. Ushtrimet e fortësimit të muskujve të trungut dhe ijeve ndihmojnë në stabilizimin e shtyllës kurrizore dhe rritin qëndrueshmërinë ndaj ngarkesave statike dhe dinamike. Për shembull, ushtrimet e aktivizimit të muskujve të thellë të barkut (si “plank” dhe “dead bug”) përmirësojnë kontrollin motorik dhe mbrojnë disqet ndërvertebrore. Ushtrimet për fleksibilitetin dhe mobilitetin e shpinës, si shtrirjet e kurrizit lumbal, ndihmojnë në zvogëlimin e tensionit muskulor dhe parandalojnë rigjenerimin e gabuar të lëvizjeve.

Aktiviteti aerobik i moderuar, si ecja, çiklizmi ose noti, përmirësojnë qarkullimin e gjakut dhe furnizimin e disqeve ndërvertebrore me lëndë ushqyese, duke përmirësuar elasticitetin dhe shëndetin e përgjithshëm të shtyllës kurrizore.

Ushtrime konkrete për punëtoret e zyrave:

1. Shtrirje e kurrizit lumbal pranë tryezës: Duke u mbështetur pas një karrigeje të fortë, nxirrni gjoksin përpara dhe shtrëngoni shpatullat mbrapa, mbani pozicionin 10-15 sekonda dhe përsëritni 5-10 herë.
2. Aktivizimi i muskujve të barkut ulur: Uluni drejt, shpatullat e kthyer mbrapa, nxirrni stomakun për të aktivizuar muskujt thellë, mbani për 5–10 sekonda dhe përsëritni 10-15 herë.
3. Ngritje në majë të gishtave të këmbëve: Qëndroni ulur ose në këmbë dhe ngrihuni në majë të gishtave të këmbëve 10-15 herë.
4. Mikropushime aktive: Çdo 30–45 minuta, ngrihuni, ecni pak, bëni shtrirje të lehta dhe lëvizje të qafës dhe shpatullave.

Rekomandime ergonomike të pajisjeve dhe tryezave:

1. Pozicioni i monitorit: Ekrani i kompjuterit duhet të jetë në nivel sysh për të shmangur përkuljen e qafës dhe tensionin në shpinë dhe shpatulla.
2. Karriget ergonomike: Karriget duhet të ofrojnë mbështetje të mirë për pjesën lumbale, të jenë të rregullueshme në lartësi dhe të mundësojnë mbajtjen e këmbëve të sheshta në tokë.
3. Pozicioni i tastierës: Duart duhet të jenë të përkulura rreth 90° në bërryl dhe duart të mos jenë të ngritura ose të përkulura në mënyrë të detyruar.
4. Tryeza e punës: Lartësia e tryezës duhet të lejojë që bërrylat të qëndrojnë të përkulura 90° dhe të mos ushtrojnë presion mbi shpatullat apo qafën.
5. Organizimi i hapësirës së punës: Objekte të përdorura shpesh duhet të jenë brenda shtrirjes së lehtë të duarve për të shmangur shtrirje të panevojshme dhe përkulje të trupit.

Në përmbledhje, një qasje gjithëpërfshirëse që integron edukimin, ushtrimet e rregullta, ndërprerjet aktive, ergonominë e pajisjeve, teknologjinë mbështetëse dhe menaxhimin e faktorëve psikosocialë është mënyra më efektive për të reduktuar rrezikun e dhimbjes së shpinës. Kuptimi i mekanizmave biomekanikë dhe psikosocialë, si dhe zbatimi i strategjive të parandalimit dhe ushtrimeve të përshtatura, siguron një jetë profesionale më të shëndetshme, më produktive dhe një cilësi më të mirë të jetës për punonjësit. /Telegrafi/

The post Këshilla të bazuara në evidencë për parandalimin e dhimbjes së shpinës në vendin e punës appeared first on Telegrafi.

Një dukje që solli vëmendje dhe debate mes ndjekësve

Emily Ratajkowski sërish ndezi rrjetet sociale me postimin e fundit. Supermodelja e njohur, e cila prej vitesh mbetet një nga emrat më të kërkuar të botës së modës, u shfaq në një paraqitje që mori gjithë vëmendjen e komentuesve.

Këtë herë, Emily publikoi në Instagram një seri fotografish provokuese, duke pozuar me një fustan të pazakontë që kombinonte rripa lëkure të zezë me materiale të tejdukshme. Kreacioni i guximshëm theksoi format e saj, veçanërisht gjoksin e bujshëm që u bë qendra e të gjithë vëmendjes.

Pamja u plotësua me një grim të theksuar në tonet e errëta dhe një model flokësh të çrregullt, që sillte një frymë retro. Ky kombinim i dha imazhit të saj një dozë misterioze dhe joshëse.

Ndjekësit nuk vonuan të shpërthenin me komente si: “Wow!”, “E mrekullueshme!”, “Je tepër seksi”. Përveç estetikës, fansat vlerësuan edhe mënyrën se si Ratajkowski arrin të kombinojë sensualitetin me një qëndrim të fortë ndaj temave sociale, transmeton Telegrafi.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Emily Ratajkowski (@emrata)

Nuk është hera e parë që modelja amerikane shkakton bujë, qoftë në pasarela, qoftë në rrjetet sociale. Ajo shpesh përdor famën e saj për të shprehur qëndrime mbi çështje të rëndësishme si të drejtat e grave dhe standardet e bukurisë. Ky kontrast mes shkëlqimit dhe aktivizmit e ka bërë atë një nga figurat më interesante dhe më të diskutueshme të botës së modës. /Telegrafi/

The post Gjoksi në fokus: Emily Ratajkowski befasoi me fustanin ndryshe nga çdo herë appeared first on Telegrafi.

Një recetë e lehtë, ushqyese dhe perfekte për çdo ditë

Përbërësit (për 2-3 persona):

200 g pasta (penne, fusilli ose spaghetti)
1 patëllxhan mesatar
1 kungull i verdhë
1 karotë
1 spec i kuq i ëmbël
2-3 thelpinj hudhër
3-4 lugë gjelle vaj ulliri ekstra i virgjër
50 g arrash të bluara ose të grira për krem
100 ml ujë ose lëng perimesh
kripë dhe piper sipas shijes
një lugë çaji majdanoz i freskët për dekorim
opsionale: pak lëng limoni për freski

Përgatitja hap pas hapi:

Përgatitja e pastës:

Vendosni një tenxhere të madhe me ujë të kriposur në zjarr.
Sapo uji të vlojë, hidhni pastën dhe lërini të ziejnë sipas udhëzimeve të paketimit, deri sa të jenë al dente.
Ruani një gotë nga uji i zierjes së pastës për më vonë, dhe kullojeni pastën.

Përgatitja e perimeve:

Ndani patëllxhanin, kungullin, karotën dhe specin në kubikë të vegjël ose shirita.
Nxehni vajin e ullirit në një tigan të madh në temperaturë mesatare.
Shtoni hudhrën e grirë imët dhe skuqeni për 1 minutë, duke u kujdesur të mos digjet.
Shtoni perimet dhe skuqini për 5-7 minuta, derisa të jenë të buta, por ende të krisura.
Kriposni dhe piperosni sipas shijes.

Përgatitja e kremit të arrave:

Vendosni arrat e bluara në një blender së bashku me 100 ml ujë ose lëng perimesh.
Përzieni derisa të krijohet një krem i butë dhe homogjen.

Bashkimi i përbërësve:

Shtoni pastën e zier në tiganin me perimet e skuqura.
Hidhni kremin e arrave dhe përzieni mirë, duke shtuar pak nga uji i ruajtur i pastës për të arritur konsistencën e dëshiruar të salcës.
Lëreni në zjarr edhe 1-2 minuta për të bashkuar shijet.

Shërbimi:

Shërbejeni menjëherë, duke shtuar majdanoz të freskët sipër dhe disa pika lëngu limoni për freski.
Mund të shtoni edhe pak djathë vegjetarian ose vegan sipas preferencës.

Ju bëftë mirë, – transmeton Telegrafi.

The post Pastë vegjetariane me krem arrash dhe perime të freskëta appeared first on Telegrafi.

Një nga problemet më të mëdha në martesë lind kur njëri prej bashkëshortëve rrëfen vetëm një pjesë të së vërtetës. Me kalimin e kohës, e vërteta e plotë del në pah, dhe atëherë bëhet shumë më e vështirë të rindërtohet besimi

Besimi është një nga shtyllat kryesore të marrëdhënieve në çift. Është aq i rëndësishëm, sa shumë çifte nuk do të martoheshin nëse nuk ekziston ky raport ndërsjellë. Ata që e humbin shpesh përfundojnë duke u ndarë.

“Besimi ndërtohet pikë pas pike…”

Çdo martesë mbështetet mbi bazën e besimit. Kur dy njerëz i premtojnë njëri-tjetrit se do të jenë bashkë në të mirë e në të keq, në shëndet dhe sëmundje, në pasuri dhe varfëri – kjo është një përgjegjësi e madhe. Prandaj, pritshmëria që bashkëshorti të qëndrojë besnik këtij zotimi e bën besimin një element vendimtar.

Një shprehje e njohur thotë: “Besimi ndërtohet pikë pas pike, por humbet si një fuçi e derdhur.” Sa herë e keni dëgjuar këtë thënie? Dhe sa herë jeni bindur për vërtetësinë e saj?

Psikologët japin këshilla se si të mbushni “fuçinë” e madhe të besimit në martesë, siç e përshkruajnë ata me figurë:

1. Mbani premtimet tuaja – kjo forcon besimin

Duket e thjeshtë, por shpesh është e vështirë. Bëni atë që thoni se do ta bëni. Përmbushni detyrimet tuaja. Besimi ndërtohet përmes gjesteve të vogla të përditshme. Çdo ditë kemi me dhjetëra mundësi për të treguar se jemi të besueshëm.

2. Pranoni kur gaboni

Mos i fshihni gabimet. Kur të ndodhë të gaboni, rrëfejini partnerit tuaj. Mund të jetë e pakëndshme për momentin, por pranimi dhe kërkimi i faljes forcon besimin, nëse bëhet në mënyrën e duhur, transmeton Telegrafi.

3. “Ndriçoni me reflektor” situatat

Në punë shpesh përdoret shprehja “ta ndriçosh me reflektor”. Do të thotë ta pranosh hapur kur ke gabuar, harruar diçka ose thjesht ke bërë një gabim. Të gjithë gabojmë! Por nëse fshehim diçka, humbasim besimin. Ndani si virtytet, ashtu edhe dobësitë tuaja me partnerin.

4. Jini plotësisht të sinqertë

Mos tregoni vetëm 50% të së vërtetës, apo edhe 99%. Thoni gjithçka. Një nga problemet më të mëdha në martesë lind pikërisht kur njëri bashkëshort thotë vetëm një pjesë të së vërtetës. Kur pjesa tjetër del në pah më vonë, rindërtimi i besimit është shumë më i vështirë.

5. Mos jepni premtime që nuk mund t’i mbani

Një psikoterapist tregon një shembull: “Në fillim të martesës mësova të mos premtoj gjëra që nuk jam i sigurt se mund t’i mbaj. Njëherë i premtova gruas se do të isha në shtëpi në orën 17:30. U ktheva në 17:45 dhe ajo u zemërua. Problemi nuk ishin 15 minutat, por fakti që nuk e mbajta premtimin. Që atëherë nuk premtoj asgjë nëse nuk jam 100% i sigurt që mund ta realizoj.”

6. Mos ushqeni sekrete

A do t’ia lejonit bashkëshortit tuaj të shihte telefonin, fotografitë ose historinë e kërkimeve tuaja? Këto pyetje i frikësojnë shumë njerëz. Të gjithë kemi gjëra personale, por nëse ndjeni frikë apo pasiguri kur partneri merr telefonin tuaj, atëherë kjo është shenjë se po ushqeni sekrete. Kjo nuk duhet të bëhet zakon, por transparenca është një provë e fortë e besimit.

Në fund, psikologët theksojnë: transparenca ndërton besimin në martesë në çdo nivel. /Telegrafi/

The post Djalli i fshehtësive: Si humbet besimi në martesë appeared first on Telegrafi.

Kjo teknologji inovative u jep shpresë pacientëve duke përdorur rreze të përqendruara me doza të larta për të trajtuar tumore të vegjël dhe ndryshime anormale në tru apo në pjesë të tjera të trupit, me saktësi maksimale

MSc. Fesal Selimi, PhDc.
Ekspert i Fizikës Mjekësore; Ekspert për Mbrojtje nga Rrezatimi

Imagjinoni sikur një tumor ose një problem serioz në tru të trajtohej pa operacion klasik, pa dhimbje dhe pa javë të tëra shërimi neper spitale. Sot kjo është e mundur falë Radioterapisë Stereotaktike (SRS), një metodë moderne që përdor rrezatim të fokusuar për të shkatërruar qelizat e sëmura, duke ruajtur indet e shëndetshme.

Kur kirurgu zëvendësohet nga rrezet

Radioterapisë Stereotaktike (SRS) nuk është kirurgji invazive. Në vend të saj përdoren rreze shumë të fuqishme që përqendrohen në një pikë të saktë të trurit me precizitet milimetrik. Kjo teknikë përdoret për tumore të trurit (beninje dhe malinje) që janë më të vegjël se 3cm.

Procedurë e thjeshtë, rezultat i madh

Pas ekzaminimeve të avancuara si MRI dhe CT, pacienti përgatitet me kujdes për CT Simulim, pastaj imazhet fuzionohen me precizitet të lartë, dhe më pas Onkologu i konturon zonat që duhen trajtuar.

Fizikani mjekësor harton planin më të përshtatshëm, ndërsa trajtimi kryhet në aparatura moderne e të specializuara, si Gamma Knife apo Linac.

Seanca zgjat vetëm disa minuta deri në një orë, dhe në shumicën e rasteve pacienti kthehet në shtëpi i qetë dhe i sigurt që po atë ditë.

Fizikani mjekësor – arkitekti i padukshëm i trajtimit

Në qendër të gjithë procesit qëndron fizikani mjekësor. Ai është personi që:

Përgatit planin e rrezatimit për çdo pacient.
Kontrollon dhe kalibron pajisjet që çdo rreze të shkojë aty ku duhet.
Siguron mbrojtjen e indeve të shëndetshme.
Bashkëpunon me mjekët për një trajtim të personalizuar dhe të sigurt.

Pa këtë profesionist, asnjë trajtim me SRS nuk mund të realizohet me sukses.

Syri i padukshëm i precizitetit

Radioterapia Stereotaktike është një arritje madhore e mjekësisë moderne. Ajo ofron jetë, shpresë dhe alternativa të reja për pacientë që dikur nuk kishin mundësi tjetër për trajtim. Por suksesi i saj nuk vjen vetëm nga teknologjia, por nga eksperti i fizikës mjekësore, i cili është syri i padukshëm që garanton precizitet, siguri dhe rezultate. /Telegrafi/

The post Radioterapia Stereotaktike: Kirurgjia pa dhimbje dhe roli vendimtar i fizikës mjekësore appeared first on Telegrafi.

Donatella i surprizoi të gjithë me postimin e saj më të fundit në Instagram – këtë herë në një mënyrë pozitive

E famshmja stiliste (70) prej vitesh është në qendër të vëmendjes për shkak të pamjes së saj. Asaj i atribuohen shumë ndërhyrje estetike, të cilat shpesh e kanë bërë të duket e ndryshuar deri në atë pikë sa të mos njihej më, duke e vendosur jo rrallë në shënjestër të komenteve negative.
Megjithatë, Donatella ka pranuar publikisht vetëm përdorimin e botoksit.

Së fundmi, ajo publikoi një foto që i befasoi të gjithë. Ajo pozon me një fustan të bardhë me shkëlqim, ndërsa fytyra e saj është në qendër të vëmendjes.

Vërehet qartë se buza e sipërme i duket më e hollë se zakonisht, ndërsa faqet duken ndryshe nga ato që jemi mësuar të shohim më parë, transmeton Telegrafi.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Donatella Versace (@donatella_versace)

Për shkak të reagimeve që shkaktoi fotografia, për Daily Mail ka folur edhe Anastasia Koles, themeluese e një klinike dermatologjike në Londër, e cila dha mendimin e saj profesional:

“Është e pamundur të them saktësisht se çfarë ka bërë apo jo në fytyrë pa e parë nga afër. Duke gjykuar nga fotot, duket se buzët i janë më të vogla se më parë, gjë që mund të ndodhë për disa arsye. Në të kaluarën, me shumë gjasë ka pasur fillerë të përhershëm, ndoshta silikonë, të kombinuar me fillerë me acid hialuronik të vendosur më pas. Nëse fillerët me acid hialuronik janë tretur ose janë shpërbërë natyrshëm, kjo mund të shpjegojë humbjen e volumit.”

Ajo shtoi:

“Madhësia fillestare e buzëve mund të ketë qenë rezultat i silikonit, i kombinuar me efektin e një liftingu të fytyrës, ku lëkura tërhiqet fort anash. Edhe linja e nofullës duket më e theksuar, çka mund të jetë rezultat i fillerëve dermalë për përmirësimin e strukturës ose i trajtimeve për tendosjen e lëkurës.” /Telegrafi/

The post Donatella Versace trondit me pamjen e re – duket si një tjetër person: A do ta pendohet? appeared first on Telegrafi.

Gushti ende merr frymë me valët e fundit të nxehta, qielli është i ngjyrosur

Vjeshta nuk vjen papritur, fillimisht e ndiejmë në atmosferë, më pas në nuancat përreth nesh, e më pas edhe në pëlhurat dhe prerjet që zgjedhim kur bëhet fjalë për modën.

Dhe pikërisht në këtë moment tranzicioni në skenë dalin pantallonat e fryra, por megjithatë plot finesë, si të krijuara për periudhën mes fustaneve të lehta verore dhe palltove të ngrohta të vjeshtës.

Mund t’i gjeni me emra të ndryshëm – balloon, genie, parachute, por efekti është gjithmonë i njëjtë: siluetë ajrore, e çlirët dhe e lirshme.

Kjo është e kundërta e të gjitha prerjeve të ngushta dhe të ngjeshura. Nëse xhinset e ngushta simbolizonin disiplinën dhe kontrollin, ‘balloon pants’ festojnë lirinë e lëvizjes dhe një qasje pa shqetësime. Nuk është çudi që tashmë kanë pushtuar si rrjetet sociale (TikTok) ashtu edhe pasarelat e shtëpive të mëdha të modës, transmeton Telegrafi.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by beautiful_things_10 (@luxandbeautyworld)

Alaïa vendosi themelet e rikthimit të tyre, duke i prezantuar në tone të buta si bluja baby, rozë pudër, e bardhë borë dhe e zeza klasike. Në kombinim me topa që zbulojnë belin, krijohet një siluetë që është njëkohësisht e fuqishme dhe e lehtë. Chloé, nga ana tjetër, i dha një prekje romantike, me materiale transparente, motive floreale, dantellë, duke e kthyer trendin në diçka lozonjare dhe vajzërore.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Marta Cygan (@lifeofboheme)

Ky model mund të shihet si një evolucion i gjallë i xhinseve barrel, të cilat sezonin e kaluar ishin absolutisht në modë. Forma e tyre “e fryrë” i jep karakter çdo kombinimi, ndërkohë që mbeten jashtëzakonisht të rehatshme dhe të lehta për t’u veshur.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Johanna Lager (@johannalager)

Sekreti i stilimit? Balanca. Pjesa e sipërme duhet të jetë më e shkurtër ose e ngushtë pas trupit – tube top, crop bluzë apo një xhup i hollë, në mënyrë që volumi i pantallonave të dalë në pah pa e mbingarkuar siluetën.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Johanna Lager (@johannalager)

Versioni veror? Bluzë pa mëngë e ngushtë + pantallona të fryra + platforma ose këpucë – një stil rrugor i menjëhershëm. Ndërsa kur bie temperatura, mbi një bluzë të bardhë shtoni një triko të gjerë dhe do të keni një kombinim të ngrohtë, por sërish plot stil.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Indya Brown (@indyabrown)

Sa i përket ngjyrave, nuancat pastel vazhdojnë të mbizotërojnë, pantallona në të verdhë të butë bashkë me një këmishë rozë duken delikate, freskuese dhe tërësisht të përshtatshme për rrjetet sociale. Për ato që preferojnë tonet tokësore, aty janë bezhë, jeshile ulliri dhe terakota e ngrohtë.

Në fund, pantallonat e fryra nuk janë vetëm një modë, ato janë një qëndrim. Ju lejojnë të lëvizni lirshëm, të merrni frymë thellë dhe të shijoni rehatinë, pa humbur as edhe një grimcë stili. Të përkryera për këtë sezon kalimtar, ato do të jenë aleati juaj i modës ndërsa ngadalë hyni në vjeshtë. /Telegrafi/

The post Për çdo grua me stil, pantallonat që do ta bëjnë vjeshtën tuaj të paharrueshme appeared first on Telegrafi.

C-cut është prerja e flokëve për të cilën po flasin të gjithë. Jennifer Aniston (sërish) prezanton trendin që u jep flokëve të gjatë volum, lëvizshmëri dhe një pamje rinore – thjesht dhe glamuroze

Jennifer Aniston, gruaja që me prerjen ikonike The Rachel shënoi vitet ’90, tani është përsëri përgjegjëse për rikthimin madhështor të flokëve të prerë me shtresa. Në bashkëpunim me brendin e saj LolaVie, ajo ka prezantuar një version të ri, të ashtuquajturin C-cut ose curve-cut. Bota e bukurisë menjëherë e shpalli si frizurën e vitit.

Ajo që dikur ishin shtresa të prera në mënyrë të rreptë, tani është shndërruar në një formë më të butë, moderne dhe të përputhshme me qasjen e lirshme të kujdesit për flokët sot. C-cut është praktik, por njëkohësisht glamuroz dhe i jep fytyrës një kornizë elegante, duke ofruar një pamje rinore e të sofistikuar.

Çfarë është C-cut?

C-cut është një prerje me shtresa, ku fijet më të shkurtra rreth fytyrës zgjaten gradualisht poshtë në një formë të harkuar, duke krijuar efektin e shkronjës “C”. Rezultati është një flokë i butë, voluminoz dhe gjithmonë në lëvizje, pa prerje të forta apo peshë të tepërt.

Kjo frizurë i përshtatet të gjitha tipeve dhe teksturave të flokëve nga të drejtë dhe të hollë, te të dendur dhe kaçurrelë, duke theksuar bukur tiparet natyrore të fytyrës, zbutur vijat e forta dhe dhënë një pamje të freskët e rinore, transmeton Telegrafi.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Jennifer Aniston (@jenniferaniston)

Pse është frizura hit e vitit 2025?

C-cut po pushton botën e bukurisë sepse kombinon sharmin retro me thjeshtësinë moderne. Popullariteti i saj është shpërndarë fuqishëm në rrjete sociale, veçanërisht në TikTok, ku përdorueset tregojnë transformimet që e bëjnë këtë prerje të duket menjëherë freskuese.

Shtresat e buta e fshehin periudhën e sikletshme të lënies së flokëve të rriten, ndërsa përshtatshmëria e saj e bën të duket bukur në çdo gjatësi e tip flokësh. Yje si Hailey Bieber dhe Lucy Hale tashmë e kanë përqafuar këtë stil, duke dëshmuar se është një prerje që përmbledh njëkohësisht elegancën retro dhe relaksin modern.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Pankhurst&Deane (@pankhurstanddeane)

Si ta stiloni C-cut?

Kjo prerje shfaqet më së miri kur flokët thahen me ndarjen në mes, pasi shtresat natyrshëm e rrethojnë fytyrën. Tharja me furçë të rrumbullakët nxjerr në pah harkimin e shtresave, ndërsa ata që preferojnë valëzat mund të përdorin një hekur kaçurrelash ose t’i lënë flokët të thahen natyrshëm.

E rëndësishme është që fijet e përparme të kthehen nga brenda, duke krijuar efektin karakteristik “C”. Në fund mjafton një fiksim i lehtë me llak ose sprej që ruan lëvizshmërinë, pa e bërë flokun të ngurtë.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Hailey Rhode Bieber (@haileybieber)

Kjo është një frizurë që kombinon sofistikimin me prakticitetin, duke kërkuar shumë më pak kohë se prerjet me shtresa të dekadave të kaluara. /Telegrafi/

The post Frizura e vitit: Jennifer Aniston rikthen stilin që jep volum dhe freski appeared first on Telegrafi.

Bob-i parisian është shumë i ngjashëm me bob-in francez, por duket pak më i lirshëm dhe pak më i
gjatë

Ky model ka marrë një përditësim të ri, duke sjellë këtë sezon në qendër të vëmendjes bob-in parisian. Ndryshe nga bob-i klasik francez, që zakonisht arrin deri te buza dhe kombinohet me balluke që mbulojnë vetullat, varianti parisian bie deri në vijën e nofullës dhe ka një stil më të relaksuar.

Frizerët thonë se kjo frizurë është ideale për ditët e nxehta, sepse është praktike, e freskët dhe kombinohet bukur me balluke të lehta, që duken më të rralla dhe të natyrshme. Një nga përparësitë më të mëdha të këtij modeli është mirëmbajtja e thjeshtë: mjafton pak shkumë, tharje në ajër të lirë dhe… jeni gati!

Bob-i parisian si trend kalimtar

Nëse aktualisht mbani bob-in francez dhe jeni në fazën kur flokët po rriten, atëherë ky stil i përkohshëm është pikërisht trendi i verës! Nga ana tjetër, nëse po mendoni për një prerje, por nuk doni një ndryshim drastik, bob-i parisian është zgjedhja e duhur. Ai mbetet pranë linjës klasike të bob-it francez, por me një gjatësi më të gjatë dhe i përshtatshëm, transmeton Telegrafi.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by The Hair Bros (@thehairbros)

Këshilla nga profesionistët

Para prerjes, ekspertët këshillojnë të konsultoheni me frizerin për të gjetur gjatësinë që i përshtatet më mirë fytyrës dhe qafës suaj. Një bob i mirë duhet të harmonizohet me formën e kokës, të rrethojë bukur fytyrën dhe, falë teknikave të ndryshme të prerjes, të japë volum dhe lëvizshmëri.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Azza Slimene عزة (@azzaslimene)

Balluket më “in”

Një zgjedhje e shkëlqyer janë të ashtuquajturat “balluket perde”, të cilat mund të hiqen lehtësisht pas veshit. Këto kanë qenë të preferuara prej disa sezonesh dhe janë opsioni ideal për ata që duan të eksperimentojnë për herë të parë me balluket.

Siç konfirmojnë edhe frizerët, bob-i parisian është frizura perfekte për verën, sepse duket po aq elegant edhe kur mblidhet lart, duke mbetur gjithmonë elegant, edhe në ditët më të nxehta.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Chloe (@chloehelenmiles)

/Telegrafi/

The post Bob-i parisian: Prerja verore që do ta doni – e lehtë për kujdes dhe gjithmonë elegante appeared first on Telegrafi.

Teknika David: alternativë fiziologjike ndaj operacionit Bentall të modifikuar

Dr. Kushtrim Shala
Mjek specialist kardiokirurg
tel: +38348587588
e-mail: dr.kushtrimshala@gmail.com

Çfarë është Operacioni David?

Rrënja aortale është zona fillestare e aortës apo enës më të madhe të trupit që lidh aortën me barkushen (ventrikulin) e majtë, dhomën kryesore të pompimit të zemrës, dhe brendësi përmban valvulën aortale. Valvula aortale kontrollon rrjedhën e gjakut nga ventrikuli i majtë në aortë. Operacioni/procedura David, konsiston në rindërtimin rrënjës së sëmurë të aortës duke ruajtur valvulën aortale native të pacientit. Është një prej teknikave të zëvendësimit të rrënjës së aortës duke ruajtur valvulën aortale (VSRR), e njohur ndryshe edhe si teknika e reimplantimit. Gjatë operacionit David valvula aortale native reimplantohet brenda një tubi/grafti Dacron i madhësisë së përshtatshme me të cilin rivendoset gjeometria normale e rrënjës së aortës dhe përforcohet unaza apo anulusi aortal. Në rastet kur duhet të zëvendësohet rrënja e aortës pjesë e së cilës është edhe valvula aortale e cila në të shumtën e rasteve mund të jetë e shëndoshë, pra e padëmtuar rekomandohet që ajo të ruhet duke zëvendësuar vetëm rrënjën e aortës. Përparësia e këtij operimi është se riparimi i rrënjës së aortës dhe regurgitimit aortal që e shoqëron pa e zëvendësuar valvulën me një protezë (mekanike ose biologjike – operacioni Bentall i modifikuar) me çka shmanget përdorimi i antikoagulantëve gjatë gjithë jetës dhe ndërlikimet që lidhen me valvulat prostetike.

Cilët pacientë mund të jenë kandidat për operacionin David?

Pacientët me aneurizma të rrënjës së aortës: Pacientët me zgjerim ose fryrje të rrënjës së aortës janë në rrezik për çarje apo rupturë të aneurizmës.

Njerëzit me sëmundje gjenetike të indit lidhor: Njerëzit me sëmundje gjenetike të indit lidhor si sindroma Marfan, sindroma Loeys-Dietz ose sindroma Ehlers-Danlos janë në rrezik për zgjerim të rrënjës së aortës dhe diseksion të aortës.

Zgjerimi i rrënjës së aortës me insuficiencë të valvulës aortale: Me operacionin David, rrënja e aortës korrigjohet dhe valvula aortale ruhet, duke penguar rrjedhjen e gjakut prapa (insuficiencën aortale).

Pacientët që kanë pësuar diseksion apo çarje të rrënjës së aortës: Diseksioni i aortës është një çarje në murin e aortës që lejon që gjaku të rrjedhë midis shtresave të murit të aortës.

Pacientë më të rinj: me anatomi të përshtatshme të valvulës për të shmangur valvulën prostetike dhe antikoagulimin gjatë gjithë jetës,

Pacientët me valvula bikuspidale: mund të jenë kandidatë nëse cilësia dhe gjeometria e kuspiseve lejojnë riparim të qëndrueshëm – por anatomia bikuspidale kërkon gjykim të kujdesshëm dhe përvojë të kardiokirurgut.

Tek të gjitha patologjitë e mësipërme, valvula aortale e pacientit duhet të përmbushë kushtet e mëposhtme:

Kuspiset/fletëzat valvulare të jenë strukturalisht të shëndosha.
Valvula të jetë duke funksionuar siç duhet ose me insuficiencë sekondare si pasojë e dilatimit të anulusit e që mund të riparohet.
Ka pak ose aspak depozita kalciumi (kalcifikim) në kuspise.
Nuk ka stenozë valvulare.

Avantazhet e procedures David (teknika e reimplantimit) kundrejt operimit Bentall të Modifikuar

1. Ruajtja e fiziologjisë së valvulës native

Kuspiset native ruajnë dinamikën natyrale të rrjedhjes dhe shmangen e problemet e gradientit të valvulave prostetike. Kjo përkthehet në hemodinamikë të shkëlqyer.

2. Pa antikoagulim gjatë gjithë jetës

Shmang rreziqet e antikoagulimit (gjakderdhje, monitorim) të lidhura me valvulat mekanike – një avantazh i qartë për pacientët e rinj dhe aktivë. Kjo gjithashtu përmirëson cilësinë e jetës.

3. Rreziqe më të ulëta që lidhen me valvulat prostetike

Eliminon rreziqet e endokarditit të valvulës prostetike që lidhen drejtpërdrejt me fletëzat e valvulës së implantuar dhe degjenerimin strukturor të valvulës (në valvulat biologjike). Si çdo operim edhe operacion David ka rrezikun e vet të rioperimit, liria e përgjithshme nga ndërlikimet që lidhen me valvulën është më e favorshme.

4. Qëndrueshmëria më e lartë në pacientë të përzgjedhur

Në qendrat me përvojë, mbijetesa afatmesme dhe afatgjatë dhe liria nga ri-operimi janë të shkëlqyera krahasuar me operacionin Bentall në shumë seri; studimet tregojnë shkallë pak më të ulët të ri-operimit, Pashtu shkalla e mbijetesës dhe e eventeve që lidhen me valvulën mbeten të favorshme kur përzgjedhja dhe teknika janë optimale.

Si kryhet operacioni David?

Si edhe operimet tjera kardiake kryhet nën anestezion të përgjithshëm me sternotomi mediane apo ministernotomi. Mirëpo mund të bëhet dhe me qasje minimale invasive me prerje të vogël mes brinjëve nën sqetull. Me këtë metodë, sternumi mbetet i paprekur.

Aorta e zgjeruar hiqet së bashku me sinuset aortale, dhe arteriet koronare përgatiten duke prerë aortën në pikat e tyre të daljes. Valvulat aortale mbeten në vend.

Përgatitet një graft sintetik Dacron i përshtatshëm për gjerësinë e rrënjës së aortës me të cilin rindërtohet rrënja e aortës.

Valvulat aortale, së bashku me indet përreth, implantohen brenda graftit Dacron me qepje të vazhdueshme, poashtu komisurat fiksohen në graft.

Butonet koronare të shkëputura më parë qepen në vrimat e hapura në graftin Dacron dhe zëvendësimi i rrënjës aortale përfundon.

Pjesa distale e graftit Dacron apo rrënjës së re të aortës anastomozohet në indin aortik të paprekur ose përmes një grafti të dytë Dacron, dhe operacioni përfundon.

Procesi pas operacionit

Rehabilitimi postoperativ te pacientët me ndërhyrje kirurgjike në zemër dhe në aortë nuk dallon shumë. Pacientët zakonisht lirohen në shtëpi në ditën e 7 pas operimit. Me ndërhyrjen kirurgjikale tradicionale që përfshin një prerje të sternumit, shumica e pacientëve mund të kthehen në aktivitetet e tyre të përditshme brenda pak javësh. Megjithatë, shërimi i plotë mund të zgjasë 2-3 muaj. Me ndërhyrjen minimale invazive nën sqetull, pacientët mund të kthehen në aktivitetet e tyre të përditshme dhe të punojnë më shpejt sesa me ndërhyrjen kirurgjikale të hapur. Për më tepër, nuk ekziston nevoja për përdorim të përjetshëm të antikoagulantëve (hollues gjaku), duke minimizuar rrezikun e ndërlikimeve nga valvulat artificiale. Pacientët marrin aspirinë me dozë të ulët për 3-6 muaj pas operacionit.

Sa është e suksesshme ndërhyrja kirurgjike sipas Davidit?

Procedura David është një teknikë kirurgjikale e sigurt dhe efektive për trajtimin e problemeve të valvulës aortale dhe rrënjës së aortës. Ruajtja e valvulës aortale native të pacientit përmirëson cilësinë e jetës së pacientit pas operacionit dhe zvogëlon rrezikun e komplikacioneve afatgjata.

Ndërhyrja riparon me sukses rrënjën dhe valvulën e aortës në më shumë se 95% të rasteve.

Shkalla mbijetesës në ndërhyrjen kardiokirurgjike David është mbi 99 përqind në pacient të zgjedhur.

Në varësi të gjendjes së valvulës, ka të ngjarë që pacienti të mos ketë nevojë për një ndërhyrje tjetër kirurgjikale të valvulës së aortës. Shumica e pacientëve (92% deri në 98%) nuk do të kenë nevojë për një të tillë brenda 10 viteve nga operacioni.

Përafërsisht 95% e pacientëve me anatomi të valvulës aortale trikuspidale ose çrregullime të indit lidhës nuk kanë nevojë për përsëritje të kirurgjisë së valvulës aortale pas 10 vitesh dhe nuk përjetojnë pamjaftueshmëri të rëndë të valvulës aortale.

Sidoqoftë përpara se të marrin në konsideratë ndërhyrjen kirurgjikale, është e rëndësishme që pacientët të konsultohen me një kardiokirurg me përvojë në kirurgjinë zemrës dhe aortës dhe të marrin informacion të detajuar në lidhje me rreziqet dhe përfitimet e procedurës. /Telegrafi/

Referencat:

• 1.Arabkhani B, Klautz RJM, de Heer F, et al. A multicentre, propensity score matched analysis comparing a valve-sparing approach to valve replacement in aortic root aneurysm: Insight from the AVIATOR database. Eur J Cardiothorac Surg 2023;63:ezac514. 10.1093/ejcts/ezac514
• 2.Isselbacher EM, Preventza O, Hamilton Black J, 3rd, et al. 2022 ACC/AHA Guideline for the Diagnosis and Management of Aortic Disease: A Report of the American Heart Association/American College of Cardiology Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation 2022;146:e334-482. 10.1161/CIR.0000000000001106
• 3.Mastrobuoni S, Govers PJ, Veen KM, Jahanyar J, van Saane S, Segreto A, Zanella L, de Kerchove L, Takkenberg JJM, Arabkhani B. Valve-sparing aortic root replacement using the reimplantation (David) technique: a systematic review and meta-analysis on survival and clinical outcome. Ann Cardiothorac Surg. 2023 May 31;12(3):149-158. doi: 10.21037/acs-2023-avs1-0038. PMID: 37304702; PMCID: PMC10248907.
• 4. Cardiac Surgery Operative technique 2nd edition 2012

The post Zëvendësimi i rrënjës së aortës duke kursyer valvulën aortale – Operacioni David appeared first on Telegrafi.

I lehtë, aromatik dhe ideal për stinën

Përbërësit:

500 g petë të gatshme për byrek
4-5 domate të freskëta, prerë në kubikë
200 g djathë i bardhë i thartë
disa gjethe borziloku i freskët
1 qepë e vogël, e grirë imët
2 vezë
100 ml vaj ulliri
kripë dhe piper sipas shijes

Përgatitja:

Përgatitja e mbushjes:

Skuqni qepën lehtë në 2 lugë vaj ulliri.
Shtoni domatet dhe gatuajini vetëm 2–3 minuta që të jenë pak të zbutura, por jo të shkrira.
Hiqini nga zjarri dhe lëreni të ftohen pak.
Shtoni djathin, vezët e rrahura, kripën, piperin dhe borzilokun e grirë imët. Përziejini butësisht.

Përgatitja e byrekut:

Nxehni furrën në 180°C.
Lyeni një tavë me vaj dhe vendosni 2–3 petë në bazë, duke lyer secilën me pak vaj.
Shtrijeni mbushjen mbi petë dhe mbulojeni me petë të tjera sipër. Lyeni petën e fundit me vezë të rrahur ose pak vaj.

Pjekja:

Piqeni për 30-35 minuta, derisa byreku të marrë ngjyrë të artë dhe të bëhet krokant.

Shërbimi:

Lëreni të ftohet pak para prerjes.

Shërbehet i ngrohtë ose në temperaturë ambienti, ideal për një drekë verore ose picnic.

Sugjerim:

Borziloku dhe domatet e freskëta i japin byrekut aromë verore dhe shije të lehtë. Mund të shtoni edhe pak speca të kuq ose të gjelbër për ngjyrë dhe freski ekstra.

Shërbehet së bashku me kos të freskët ose një sallatë të thjeshtë me rukola dhe vaj ulliri.

Ju bëftë mirë, – transmeton Telegrafi.

The post Byrek me domate, borzilok dhe djathë të bardhë appeared first on Telegrafi.

Udhëzues për parandalim dhe trajtim

Poleni veror është një nga shkaktarët më të shpeshtë të alergjive sezonale. Ai përhapet nga bari, lulet dhe bimët e tjera që lulëzojnë gjatë muajve të ngrohtë, dhe grimcat e tij mikroskopike mund të shkaktojnë reaksione tek personat e ndjeshëm.

Sipas American College of Allergy, Asthma & Immunology (ACAAI, 2024), ekspozimi ndaj polenit mund të provokojë teshtima të shpeshta, hundë që rrjedh, kruajtje të syve dhe lodhje.

Parandalimi

Për t’u mbrojtur nga poleni veror, rekomandohet të ndiqen disa masa të thjeshta:

Qëndrimi brenda gjatë orëve me përqendrim të lartë të polenit, zakonisht mëngjesi dhe pasdite.

Mbajtja e dritareve të mbyllura dhe përdorimi i filtrave të ajrit HEPA (Mayo Clinic, 2023).

Larja e flokëve dhe ndërrimi i rrobave pas kthimit nga jashtë për të hequr polenin e mbetur (Centers for Disease Control and Prevention [CDC], 2023).

Shmangia e tharjes së rrobave jashtë gjatë ditëve me përqindje të lartë poleni.

Trajtimi

Në rast se shfaqen simptomat, mjekët rekomandojnë:

Antihistaminikë oralë që reduktojnë teshtimat dhe rrjedhjen e hundës (Johns Hopkins Medicine, 2023).
Sprej nazalë me kortikosteroide për të ulur inflamacionin dhe bllokimin e hundës.
Pika për sy për kruajtje dhe lotim.

Për raste të rënda ose të vazhdueshme, mund të merret në konsideratë imunoterapia (vaksinat e alergjisë), e cila ndihmon në uljen e ndjeshmërisë ndaj polenit me kalimin e kohës (ACAAI, 2024).

Si ta dalloni alergjinë nga ftohja në verë

Alergjia dhe ftohja verore kanë disa simptoma të përbashkëta, si rrjedhja e hundës, teshtimat dhe lodhja, por ka dallime të qarta:

Alergjia shkakton sekrecione të qarta, kruajtje të syve dhe simptomat vazhdojnë për javë ose muaj, për aq kohë sa vazhdon ekspozimi ndaj alergjenit (Mayo Clinic, 2023).

Ftohja verore, e shkaktuar nga viruse, shpesh shoqërohet me ethe të lehta, dhimbje fyti dhe mukoza më të trasha me ngjyrë të verdhë ose jeshile (Johns Hopkins Medicine, 2023).

Një tjetër dallim i rëndësishëm është se ftohja është ngjitëse, ndërsa alergjia nuk transmetohet nga një person te tjetri (Harvard Health Publishing, 2024). Nëse simptomat zgjasin mbi 10 ditë dhe përkeqësohen në ditë kur poleni është i lartë, ka më shumë gjasa të bëhet fjalë për alergji sesa për ftohje. /Telegrafi/

The post Si të dalloni alergjinë verore nga ftohja dhe si të mbroheni appeared first on Telegrafi.

Psikologu i njohur thotë se nga kjo fjali secili do të ndihet i turpëruar

Kur një mik ju bën një vërejtje të papritur dhe fyese, ajo dhemb më shumë sesa një koment i pakëndshëm nga një i huaj.

Sara Jane Ho, prezantuese e emisionit të Netflix “Mind Your Manners” dhe autore e librit me të njëjtin titull, ka një qëndrim mjaft të qartë se si të përballeni me një koment të pasjellshëm dhe me ofendime, pa e ulur tjetrin.

Ja si t’i përgjigjeni një vërejtjeje të vrazhdë dhe të ndërprisni negativitetin në situata shoqërore.

Fraza që vendos në vend çdo person që ju ofendon, pa e lënduar

“Nëse është një mik që më ka thënë diçka keqdashëse, zakonisht e ngre shikimin dhe i them: ‘A je mirë?’”

Këto tre fjalë mund të sinjalizojnë me mirësjellje se ajo që miku juaj tha ishte e papërshtatshme.

Ho thekson se po aq i rëndësishëm është toni sa edhe vetë fjalët. Kur thoni “A je mirë?”, mos e thoni shkurt ose ashpër, por me një ton miqësor.

“Unë nuk i përgjigjem me ofendim. Flas sikur po shqetësohem, ndërsa kjo zakonisht e vendos tjetrin në vend,” thotë ajo për CNBC, përcjell Telegrafi.

Ndonjëherë, kur miku është në gjendje të keqe mendore, komente të tilla mund të bëhen të shpeshta.

A duhet t’i kthejmë ofendimin?

Nëse këto ulje fillojnë të ndodhin shpesh, është në rregull t’i ktheni përgjigje, thotë Thema Bryant, profesore e psikologjisë në Universitetin Pepperdine dhe ish-presidente e Shoqatës Amerikane të Psikologjisë.

Vetëm mos e bëni këtë “në mënyrë armiqësore ose grindavece”, shton ajo, ndërsa kujton se edhe Sigmund Freud kishte dhënë një këshillë të shkëlqyer për reagimin.

“Kur dikush thotë diçka që ju ul, hidheni poshtë me një fjali të vetme”, shpjegon Bryant. “Krijoni një kundërpeshë që të mos mbetet pezull në ajër si një e vërtetë.”

Si ta përfundoni në mënyrën më të mirë një miqësi të keqe?

Nëse miqësia është bërë e paqëndrueshme, qoftë për shkak të qëndrimit negativ të mikut, qoftë për arsye më të lehta si largimi i natyrshëm – është në rregull ta përfundoni marrëdhënien.

Ekzistojnë mënyra për ta mbyllur lidhjen pa qenë të ashpër, thotë Bryant.

Ja tre hapa për t’i thënë dikujt “jo” në mënyrë të sjellshme:

“Sapo ta kuptoni se nuk dëshironi më të jeni të lidhur me atë person, është më mirë ta komunikoni sa më shpejt,” thotë Bryant.
Nëse zakonisht u përshtateni të tjerëve ose shmangni konfliktet, kjo mund të jetë e pakëndshme, por afatgjatë është një veprim që meriton respekt.
“Kur e shmangni dikë, mund ta lëndoni edhe më shumë”, shton ajo.

Mos i renditni të gjitha të metat e tij. Jepni arsyen tuaj për ndërprerjen e miqësisë në një mënyrë të matur, për t’i dhënë pak qartësi, por nuk keni pse “të nxirrni të gjithë listën e ankesave ndaj tij nëse nuk po përpiqeni ta rregulloni marrëdhënien,” thotë Bryant.

Qëndroni të vendosur në vendimin tuaj. Mos e vazhdoni miqësinë vetëm për lehtësi. Kjo mund të duket sikur po e shmangni mikun kur keni plane, por e kërkoni kur ndiheni të mërzitur, shton Bryant. /Telegrafi/

The post Si t’i përgjigjeni me qetësi një personi që ju ofendon, por e doni dhe respektoni appeared first on Telegrafi.