❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Kompanitë e Elon Musk padisin Apple dhe OpenAI, duke pretenduar se dëmtojnë konkurrencën

✇KultPlus
By: Kult Plus

Dy ndërmarrjet e mbështetura nga Elon Musk, kompania e tij e inteligjencës artificiale xAI dhe platforma sociale X, kanë depozituar një padinë kundër Apple dhe OpenAI në një gjykatë federale në Teksas, duke i akuzuar ata për bashkëpunim antikonkurrencial në sektorin e AI-së.

Padia ngre akuza serioze se Apple dhe OpenAI kanë lidhur një marrëveshje ekskluzive që i favorizon aplikacionin ChatGPT në App Store, duke ndaluar konkurrencën me chatbotë si Grok, prodhim i xAI-së.

Sipas pretendimeve: MarrĂ«veshja “bllokon konkurrentĂ«t,” duke i pamundĂ«suar startup-eve tĂ« inovojnĂ«, dhe Apple e OpenAI mbajnĂ« monopole nĂ« fushat e smartphone-ve dhe AI-sĂ« pĂ«rkatĂ«sisht.

Apple integron ChatGPT në sistemin operativ iOS që nga qershori 2024, çka i mundëson akses automatik ndaj miliarda mesazhe/prompt-eve nga përdoruesit, një avantazh që asnjë konkurrent nuk e ka.

Padia argumenton se kjo praktikĂ« rezulton nĂ« vetĂ«m njĂ« rrugĂ« pĂ«r chatbotĂ«t generues pĂ«r t’u dukur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« dukshme, dhe kjo Ă«shtĂ« pĂ«r ChatGPT-nĂ«.

XAI dhe X kërkojnë miliarda dollarë dëme dhe një urdhër që ndalon praktikën e pretenduar antikonkurrenciale.

OpenAI e ka cilĂ«suar padinĂ« si pjesĂ« tĂ« njĂ« “modeli tĂ« vazhdueshĂ«m ngacmimi” nga ana e Musk.

Apple mbetet e heshtur, por mĂ« parĂ« ka deklaruar se operimi i App Store-it Ă«shtĂ« “njerĂ«zore dhe i paanshĂ«m.”/BBC/KultPlus.com

↗

10 vjet ‘Art House’, mĂ« 13 shtator çelet ekspozita ‘Homeward’

✇KultPlus
By: Kult Plus

NĂ« muajin shtator, Shkodra do tĂ« presĂ« ekspozitĂ«n “Homeward”, njĂ« ngjarje e veçantĂ« kulturore qĂ« shĂ«non 10-vjetorin e “Art House”.

Ky projekt artistik, i themeluar një dekadë më parë nga artisti i njohur Adrian Paci, është kthyer ndër vite në një hapësirë ku arti takohet me intimitetin e shtëpisë, duke u bërë një qendër e reflektimit dhe imagjinatës kolektive.

“KĂ«to dhjetĂ« vite kemi organizuar shumĂ« takime, shumĂ« biseda, shumĂ« projektime, uorkshope. Kemi organizuar festivalin ‘Ekrani i Artit’. Kemi organizuar botimet e ‘bulĂ«zave’. Por njĂ« nga momentet me tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ‘Art House’ nĂ« kĂ«to 10 vite ka qenĂ« eksperienca me ‘Art House School’,” tha artisti Paci.

Ekspozita “Homeward” do tĂ« sjellĂ« sĂ«rish sĂ« bashku artistĂ«t qĂ« kanĂ« formĂ«suar dhe shoqĂ«ruar kĂ«tĂ« udhĂ«tim dhjetĂ«vjeçar, me vepra tĂ« ekspozuara nĂ« disa pika tĂ« qytetit.

“Ajo çfarĂ« mund ta celebronte kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor do tĂ« ishte rimbledhja e gjithĂ« kĂ«tyre artistĂ«ve, 33 artistĂ«, pĂ«r tĂ« organizuar njĂ« ekspozitĂ« tĂ« madhe nĂ« ShkodĂ«r, siç Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« traditĂ« me ‘Art House’, qĂ« jo vetĂ«m hap dyert e saj, por edhe shkon e gjurmon qytetin nĂ« hapĂ«sirat publike, duke pĂ«rfshirĂ« GalerinĂ« e Arteve, Muzeun ‘Marubi’, Auditorin Françeskan dhe pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« do tĂ« pĂ«rdorim edhe Radio ShkodrĂ«n si njĂ« hapĂ«sirĂ« ekspozuese,” u shpreh z. Paci.

Hapja e ekspozitës është parashikuar më 13 shtator, duke i kthyer mjediset publike të qytetit në një skenë të artit bashkëkohor./rtsh/KultPlus.com

↗

Makina me energji diellore nisin garën epike përmes shkretëtirës australiane

✇KultPlus
By: Kult Plus

Një garë spektakolare për makina me energji diellore ka nisur zyrtarisht në Australi, duke shënuar fillimin e ngjarjes së shumëpritur Bridgestone World Solar Challenge 2025. Këtë vit, 34 ekipe nga 17 vende të ndryshme garojnë në një sfidë rraskapitëse prej 3,000 kilometrash përmes disa prej peizazheve më ekstreme të planetit.

Gara filloi tĂ« dielĂ«n nĂ« qytetin Darwin, ku qindra spektatorĂ« entuziastĂ« u mblodhĂ«n pĂ«r tĂ« parĂ« nga afĂ«r nisjen e aventurĂ«s diellore, njĂ« garĂ« qĂ« Ă«shtĂ« njĂ«kohĂ«sisht konkurrencĂ« dhe festim i inovacionit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Ish-drejtori i garĂ«s, Chris Selwood, tani ambasador i eventit, u shpreh: “KĂ«tĂ« vit gara Ă«shtĂ« mĂ« e ashpĂ«r se kurrĂ«, pothuajse njĂ« duzinĂ« makinash mund tĂ« fitojnĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« edicion shumĂ« i veçantĂ«.”

Ndër makinat më të spikatura është Unlimited 6.0 nga Universiteti i Sidneit Perëndimor, e aftë të arrijë shpejtësi të mëdha me konsum energjie po aq të ulët sa një ibrik elektrik, një arritje e jashtëzakonshme inxhinierike. Micah Honan, një veteran i garës që rikthehet si drejtues teknik, theksoi sfidën e shtuar të këtij viti për shkak të kushteve dimërore dhe mungesës së dritës diellore.

Bridgestone World Solar Challenge, e themeluar në vitin 1987 dhe që zhvillohet çdo dy vjet, është konsideruar si një standard botëror i inovacionit. Ekipet, kryesisht të përbëra nga studentë, ndërtojnë vetë makinat e tyre diellore dhe i drejtojnë ato nëpër kontinentin australian.

Garuesit ndahen në tre kategori: Challenger (makina një-personëshe, tërësisht me energji diellore), Cruiser (makina me më shumë vende, me energji diellore dhe karikim të kufizuar nga jashtë), Explorer (modele eksperimentale).

Skuadrat pritet të arrijnë në Adelaide nga data 28 gusht, ndërsa përmbyllja zyrtare e ngjarjes do të jetë më 31 gusht. Në qytet do të ketë aktivitete për publikun në BWSC Village, ekspozita multimediale, përvoja testimi të makinave elektrike, dhe një ceremoni çmimesh plot emocion dhe frymëzim./KultPlus.com

↗

‘The Roses’: Dashuri, karrierĂ« dhe kaos

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ka shumĂ« pĂ«rplasje nĂ« komedinĂ« e çmendur mbi martesĂ«n “The Roses”. Ego dhe karriera qĂ« shemben, ndĂ«rtesa qĂ« rrĂ«nohen, dhe nĂ« qendĂ«r tĂ« gjithçkaje qĂ«ndron martesa dikur e lumtur, por tani e kalbur e Ivy dhe Theo Rose, e interpretuar nĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«rkryer dhe plot ironi nga Olivia Colman dhe Benedict Cumberbatch.

Filmi Ă«shtĂ« i frymĂ«zuar nga romani “The War of the Roses” i Warren Adler, i cili u pĂ«rshtat pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ekran nĂ« vitin 1989 me Michael Douglas dhe Kathleen Turner. Por ky version i ri Ă«shtĂ« rimenduar pĂ«r tĂ« goditur nĂ« nervin e kohĂ«ve moderne. Si epoka e sotme e materializmit, edhe ky film Ă«shtĂ« plotĂ«sisht i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si paraja dhe suksesi mund tĂ« jenĂ« rrĂ«nja e shumĂ« tĂ« kĂ«qijave nĂ« njĂ« martesĂ«.

Skenari i Tony McNamara, siç pritet nga autori i “The Favourite” dhe “Poor Things”, Ă«shtĂ« njĂ« komedi e zezĂ« therĂ«se. Dhe regjisori Jay Roach (Meet the Parents, Meet the Fockers) Ă«shtĂ« mjeshtĂ«r nĂ« gjetjen e humorit popullor nĂ« disfunksionin familjar. SĂ« bashku, ata krijojnĂ« njĂ« dyshe fituese. Por “The Roses” nuk do tĂ« funksiononte aq mirĂ« pa lojĂ«n mjeshtĂ«rore dhe kohĂ«n perfekte tĂ« Colman, e cila edhe njĂ« herĂ« dĂ«shmon se Ă«shtĂ« njĂ« mjeshtre e komedisĂ«, dhe tĂ« Cumberbatch, i cili ndonĂ«se nuk njihet pĂ«r role humoristike, kĂ«tu Ă«shtĂ« pĂ«r t’u duartrokitur.

Historia nis afĂ«r fundit, me çiftin nĂ« njĂ« marrĂ«dhĂ«nie aq tĂ« helmuar saqĂ« edhe terapisti u thotĂ« se martesa e tyre Ă«shtĂ« e dĂ«nuar tĂ« dĂ«shtojĂ«. “A Ă«shtĂ« e lejuar ta thuash kĂ«tĂ«?” pyet Theo. Por mĂ« pas filmi kthehet pas nĂ« kohĂ«, dhe pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« gjatĂ«, plot zgjuarsi, shndĂ«rrohet nĂ« njĂ« rom-com. NĂ« njĂ« version thumbues tĂ« njĂ« takimi romantik tĂ« rastĂ«sishĂ«m, Ivy dhe Theo njihen nĂ« njĂ« restorant londinez, ku ajo punon si shefe kuzhine, vetĂ«m njĂ« natĂ« para se tĂ« shpĂ«rngulet pĂ«r njĂ« punĂ« tĂ« re. Ai Ă«shtĂ« njĂ« arkitekt i irrituar nga kolegĂ«t, qĂ« endet nĂ« kuzhinĂ« dhe thotĂ« se mund tĂ« vriste veten. Ajo i thotĂ« se do t’ia jepte thikĂ«n qĂ« ka nĂ« dorĂ«, por i duhet tĂ« presĂ« ushqimin. Dhe kĂ«shtu ata bien menjĂ«herĂ« nĂ« dashuri.

10 vjet mĂ« vonĂ«, Roses janĂ« vendosur nĂ« Kaliforni me njĂ« djalĂ« dhe njĂ« vajzĂ«, dhe martesa e tyre Ă«shtĂ« ushqyer me humorin e pĂ«rbashkĂ«t sarkastik. NjĂ« shembull i shkĂ«lqyer: ata i japin emrin Hal zĂ«rit tĂ« inteligjencĂ«s artificiale nĂ« shtĂ«pinĂ« e tyre tĂ« zgjuar, njĂ« pĂ«rshĂ«ndetje pĂ«r kompjuterin e lig nĂ« 2001: A Space Odyssey. Karriera e Theos po lulĂ«zon, ndĂ«rsa Ivy hap njĂ« restorant me ushqime deti tĂ« quajtur “We’ve Got Crabs”. Ncuti Gatwa (Doctor Who) dhe Sunita Mani janĂ« tĂ« gjallĂ« nĂ« rolet e vogla si stafi i saj.

Por filmi me zgjuarsi kthehet në një rom-com të përmbysur, kur karriera e Theos rrëzohet, ndërsa restoranti i Ivy merr hov. Ne shohim çiftin të bjerë nga dashuria. Ndryshe nga fillimi i marrëdhënies së tyre, fundi nuk ndodh brenda natës. Theo, tashmë një baba shtëpiak i lodhur, bëhet gjithnjë e më i zemëruar. Ivy po ndërton një perandori restorantesh, e zhytur në tabela Excel dhe fotosesione për revista, me shumë pak kohë për familjen.

Filmi rrezikon tĂ« bie nĂ« kurthin e paraqitjes sĂ« Ivy si njĂ« grua shumĂ« ambicioze qĂ« neglizhon burrin dhe fĂ«mijĂ«t pĂ«r punĂ«n, por fatmirĂ«sisht nuk e kalon atĂ« vijĂ«, pasi pranon se karriera ka rĂ«ndĂ«si pĂ«r tĂ« dy. PĂ«rgjatĂ« gjithĂ« filmit, interpretimi i Colman dhe Cumberbatch e bĂ«n dialogun shumĂ« mĂ« qesharak se sa tingĂ«llon nĂ« letĂ«r. Kur Ivy pyet Hal nĂ«se do njĂ« Negroni dhe AI pĂ«rgjigjet: “UnĂ« nuk kam dĂ«shira apo nevoja”, mĂ«nyra e lehtĂ«, por e ngarkuar me domethĂ«nie, me tĂ« cilĂ«n Colman pĂ«rgjigjet “Martohu me mua” Ă«shtĂ« brilante.

Pikat e dobĂ«ta tĂ« filmit janĂ« rolet anĂ«sore tĂ« miqve tĂ« Roses. Andy Samberg luan mikun besnik tĂ« Theos, Barry. Ai Ă«shtĂ« thjesht njĂ« kundĂ«rpeshĂ«, duke thĂ«nĂ« se sekreti i martesĂ«s sĂ« tij me Amy Ă«shtĂ« inercia, gjĂ« qĂ« ndihmon Theo tĂ« kuptojĂ« se nuk e do atĂ« lloj jete. MegjithatĂ«, Samberg i jep replikave njĂ« nuancĂ« tĂ« pĂ«rmbajtur dhe tĂ« goditur. Barry, si avokat i pasurive tĂ« paluajtshme, pĂ«rfaqĂ«son mikun e tij nĂ« divorc dhe jep njĂ« nga temat mĂ« aktuale tĂ« filmit kur i thotĂ« Theos: “Divorci Ă«shtĂ« kryesisht çështje prone.”

Kate McKinnon si Amy, qĂ« i afrohet hapur dhe vazhdimisht Theos, Ă«shtĂ« “shumĂ« Kate McKinnon”,  roli i saj duket si njĂ« version i zbutur i “Weird Barbie”. NdĂ«rkohĂ«, Jamie Demetriou dhe ZoĂ« Chao si Rory dhe Sally, janĂ« miq toksikĂ« qĂ« s’e kupton pse do tĂ« ftoheshin nĂ« darka, por janĂ« aty pĂ«r tĂ« pĂ«rqeshur dallimet kulturore.

Skena e darkës është një pikë kulmore e filmit, ku thumbat që çiftet hedhin ndaj njëri-tjetrit kalojnë nga ngacmim i dashur në urrejtje të sinqertë. Kur Rory dhe Sally përpiqen të imitojnë humorin britanik të thatë të Ivy dhe Theo, arrijnë vetëm të prodhojnë fyerje të kota.

Por “The Roses” vetĂ« Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rzierje e zgjuar, e egĂ«r dhe argĂ«tuese e humorit britanik dhe shkĂ«lqimit hollivudian./BBC/KultPlus.com

↗

Shpella e Spilesë do të rikualifikohet sipas projektit të miratuar nga Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit ka përgënjeshtruar videot që qarkullojnë në rrjetet sociale se pranë Shpellës së Spilesë në Himarë po ndërtohet lavazh.

NĂ« reagimin zyrtar, MEKI deklaron se “falĂ« marrĂ«veshjes sĂ« bashkĂ«punimit pĂ«r ruajtjen dhe promovimin e trashĂ«gimisĂ« kulturore mes MEKI, Fondit Shqiptar tĂ« Zhvillimit dhe BashkisĂ« HimarĂ«, janĂ« miratuar disa projekte ndĂ«rhyrjesh pĂ«r rijetĂ«zim, mes tyre edhe pĂ«r ShpellĂ«n e SpilesĂ« nĂ« HimarĂ«â€.

MEKI thekson se Shpella e Spilesë është një Monument Kulture i Kategorisë së Parë dhe çdo ndërhyrje kryhet vetëm mbi bazën e miratimit nga institucionet përgjegjëse të trashëgimisë kulturore, duke respektuar standardet më të larta të mbrojtjes dhe ruajtjes së saj.

“NdĂ«rhyrjet funksionale tĂ« parashikuara pĂ«rfshijnĂ« vendosjen e rrethimit mbrojtĂ«s, instalimin e paneleve informuese, dhe ndriçimin dekorativ. AsnjĂ« lavazh, parkim apo zaptim abuziv, asgjĂ« qĂ« cenon statusin e saj tĂ« mbrojtjes, nuk do tĂ« tolerohet”, thuhet nĂ« njoftimin zyrtar.

Gjithashtu nĂ« deklaratĂ«n pĂ«r mediat, MEKI nĂ«nvizon se “pamjet qĂ« po qarkullojnĂ« nĂ« media dhe rrjete sociale si pretendim se Shpella e SpilesĂ« po kthehet nĂ« njĂ« “lavazh” apo pronĂ« private nuk qĂ«ndrojnĂ«. PĂ«rkundrazi, ajo do tĂ« rikualifikohet sipas projektit tĂ« miratuar nga KĂ«shilli KombĂ«tar i TrashĂ«gimisĂ« Kulturore Materiale. PĂ«r ndĂ«rhyrjet nĂ« afĂ«rsi tĂ« shpellĂ«s, me mbĂ«shtetjen e pushtetit vendor dhe organeve ligjzbatuese do tĂ« ketĂ« rikualifikime urbane e rikuperime qĂ« do tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« kontekstin territorial duke evokuar vlerat turistike tĂ« zonĂ«s”.

Ndërhyrjet parashikohet të nisin në periudhën shtator-tetor./atsh/KultPlus.com

↗

‘E di çfarĂ« janĂ« kĂ«ngĂ«t hit, numrat hit, tingujt hit’: Njeriu pas Beatles, Brian Epstein

✇KultPlus
By: Kult Plus

Brian Epstein, menaxheri i famshĂ«m i Beatles, i udhĂ«hoqi nga Cavern Club i Liverpool-it drejt famĂ«s botĂ«rore. Kur ai vdiq, 58 vjet mĂ« parĂ« kĂ«tĂ« javĂ«, grupi mbeti papritur i humbur. Tre vjet mĂ« parĂ«, Epstein i kishte thĂ«nĂ« BBC-sĂ« se e dinte qĂ« ata do tĂ« bĂ«heshin “atraksioni mĂ« i madh nĂ« botĂ«â€.

Kur Beatles mĂ«suan se menaxheri i tyre, Brian Epstein, ishte gjetur i vdekur nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« LondĂ«r mĂ« 27 gusht 1967, ata u tronditĂ«n thellĂ«. “Ishte shkatĂ«rruese, e trishtĂ« dhe paksa frikĂ«suese,” i tha Paul McCartney biografit Barry Miles nĂ« librin “Many Years from Now” mĂ« 1997. “E donim atĂ«.”

Epstein kishte qenĂ« thelbĂ«sor nĂ« ngritjen e Beatles nga njĂ« grup i klubeve lokale tĂ« Liverpool-it nĂ« bandĂ«n mĂ« tĂ« madhe nĂ« botĂ«. Ai kishte formuar imazhin e tyre tĂ« hershĂ«m, i kishte ndihmuar tĂ« nĂ«nshkruanin kontratĂ« diskografike, kishte menaxhuar punĂ«t e tyre dhe i kishte mbĂ«shtetur pa u lodhur. Ai kishte gjithmonĂ« besim tek ata. NĂ« njĂ« profil tĂ« BBC-sĂ« nĂ« emisionin Panorama mĂ« 1964, ai tha se kur i nĂ«nshkroi nĂ« vitin 1961, tashmĂ« e dinte qĂ« do tĂ« bĂ«heshin “njĂ« nga atraksionet mĂ« tĂ« mĂ«dha, nĂ«se jo mĂ« i madhi, atraksion teatral nĂ« botĂ«â€.

NĂ« atĂ« kohĂ«, Epstein menaxhonte njĂ« sĂ«rĂ« artistĂ«sh, pĂ«rfshirĂ« Gerry and the Pacemakers, Cilla Black dhe Tommy Quickly. Reporteri i BBC-sĂ«, Michael Charlton, tha se Epstein kishte “gjykim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r çfarĂ« do tĂ« jetĂ« hit dhe kush do tĂ« bĂ«jĂ« sukses”. “Kur vetĂ«m njĂ« nĂ« 50 kĂ«ngĂ« pop bĂ«het e njohur, yjet e rinj tĂ« Epstein kishin pushtuar toplistat nĂ« mbarĂ« botĂ«n.”

Por Epstein kishte ndjekur njĂ« rrugĂ« tĂ« pazakontĂ« drejt botĂ«s sĂ« muzikĂ«s pop, dhe Charlton vuri re se ai ende dukej pak i jashtĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«. “Ai vetĂ« nuk duket pjesĂ« e kĂ«tij realiteti, dhe megjithatĂ« Ă«shtĂ« sinqerisht i pĂ«rfshirĂ« nga tĂ« rinjtĂ« dhe pasionet e tyre,” tha Charlton.

I lindur nĂ« vitin 1934, Epstein ishte djali mĂ« i madh i njĂ« familjeje hebreje qĂ« drejtonte njĂ« biznes tĂ« suksesshĂ«m nĂ« Liverpool. Ai shpresonte tĂ« ndiqte njĂ« karrierĂ« krijuese, por familja kishte plane tĂ« tjera pĂ«r tĂ«. “Kur lashĂ« shkollĂ«n, nĂ« moshĂ«n 16-vjeçare, kisha ambicie tĂ« bĂ«hesha stilist, por edhe aktor, por familja ime nuk ishte shumĂ« entuziaste, dhe u lashĂ« tĂ« bindem pĂ«r tĂ« hyrĂ« nĂ« biznes,” i tha ai gazetarit Bill Grundy nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r BBC-nĂ« nĂ« vitin 1964.

Ndërkohë që punonte në biznesin familjar në vitin 1952, ai u thirr për shërbimin ushtarak, ku shërbeu si nëpunës në Royal Army Service Corps. Por jeta ushtarake e bëri shumë të palumtur. Pas një takimi me një psikiatër ushtarak, mori lirimin mjekësor dhe u kthye në firmën familjare. Megjithatë, nuk kishte hequr dorë nga ëndrra për të qenë aktor, dhe arriti të bindte prindërit që ta lejonin të ndiqte Royal Academy of Dramatic Art (RADA) në Londër më 1956.

GjatĂ« kĂ«saj kohe, Epstein pranoi pĂ«r veten se ishte homoseksual. NĂ« Britani, nĂ« vitet 1950, homoseksualiteti ishte i paligjshĂ«m, dhe jeta e tij si njĂ« burrĂ« homoseksual i fshehtĂ« e bĂ«nte tĂ« prekshĂ«m ndaj dhunĂ«s, shantazhit dhe kĂ«rcĂ«nimit tĂ« vazhdueshĂ«m pĂ«r burgosje. NĂ« vitin 1957, ai u arrestua nga njĂ« polic civil pĂ«r “ngacmim tĂ« vazhdueshĂ«m” pranĂ« njĂ« tualeti publik nĂ« njĂ« stacion tĂ« metrosĂ« nĂ« LondĂ«r. U dĂ«nua me njĂ« dĂ«nim tĂ« pezulluar dyvjeçar, la RADA-n dhe u kthye nĂ« Liverpool. KĂ«saj here, babai i tij e emĂ«roi drejtues tĂ« departamentit tĂ« disqeve nĂ« dyqanin e familjes, North End Music Stores (NEMS), dhe aty ai gjeti vendin e tij. Talenti pĂ«r tĂ« parashikuar kĂ«ngĂ« hit dhe aftĂ«sia pĂ«r tĂ« krijuar vitrina tĂ«rheqĂ«se e bĂ«nĂ« dyqanin shumĂ« popullor mes adoleshentĂ«ve tĂ« Liverpool-it.

Kur njĂ« djalĂ« hyri nĂ« dyqan pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar kĂ«ngĂ«n e Beatles, “My Bonnie”, Epstein vendosi t’i gjente. Lennon, McCartney, Harrison dhe bateristi i atĂ«hershĂ«m Pete Best e kishin regjistruar kĂ«ngĂ«n si grup mbĂ«shtetĂ«s pĂ«r kĂ«ngĂ«tarin Tony Sheridan nĂ« Hamburg mĂ« 1961, duke e bĂ«rĂ« Epstein tĂ« mendojĂ« se ata ishin gjermanĂ«. Por Beatles tashmĂ« ishin kthyer nĂ« Liverpool dhe Epstein shkoi t’i shihte nĂ« Cavern Club. NĂ« njĂ« bodrum tĂ« errĂ«t e tĂ« mbushur me tym, ai mbeti i magjepsur nga muzika. “MĂ« pĂ«lqyen jashtĂ«zakonisht. MĂ« pĂ«lqeu menjĂ«herĂ« tingulli qĂ« dĂ«gjova,” i tha ai BBC-sĂ«.

Ata ishin tĂ« veshur pak rrĂ«mujshĂ«m, me xhaketa lĂ«kure dhe xhinse, flokĂ« tĂ« gjatĂ« dhe njĂ« paraqitje skenike tĂ« çrregullt, por Epstein pa diçka mĂ« shumĂ«. “Mendova se ajo qĂ« kishin do t’u pĂ«lqente shumĂ« njerĂ«zve. Ishin tĂ« freskĂ«t, tĂ« ndershĂ«m dhe kishin atĂ« qĂ« unĂ« e quaj ‘cilĂ«si ylli’. ÇfarĂ«do qĂ« tĂ« jetĂ« ajo, ata e kishin.”

Edhe pse nuk kishte pĂ«rvojĂ« si menaxher, Epstein ishte i bindur se duhej tĂ« bĂ«hej menaxheri i tyre. Propozoi njĂ« takim nĂ« dyqan, por vetĂ«m tre anĂ«tarĂ« tĂ« grupit u paraqitĂ«n. McCartney vonoi 45 minuta. “Dikush tha se sapo ishte zgjuar dhe ishte nĂ« banjĂ«. U revoltova. Por George thjesht tha: ‘Ai mund tĂ« jetĂ« vonĂ«, por Ă«shtĂ« shumĂ« i pastĂ«r.’”

Grupi pranoi qĂ« Epstein t’i menaxhonte, edhe pse ai la kontratĂ«n e tyre tĂ« parĂ« tĂ« pashkruar qĂ« ata tĂ« mund tĂ« tĂ«rhiqeshin nĂ«se nuk i pĂ«rmbushte pritshmĂ«ritĂ«. Ai nisi menjĂ«herĂ« tĂ« siguronte skena mĂ« tĂ« mĂ«dha dhe tĂ« ndihmonte nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e imazhit tĂ« tyre, duke i nxitur tĂ« vishnin kostume, tĂ« mos pinin, tĂ« mos pĂ«rdornin fjalĂ« tĂ« ndyra apo tĂ« tymosnin nĂ« skenĂ«.

Ndryshe nga menaxherĂ«t e tjerĂ«, Epstein nuk u pĂ«rpoq t’u thoshte çfarĂ« tĂ« kĂ«ndonin apo si tĂ« tingĂ«llonin. “Nuk e kuptoj shumĂ« nga muzika,” pranoi ai, “por di pĂ«r kĂ«ngĂ« hit, tinguj hit.” NdĂ«rsa organizonte koncerte dhe krijonte fushata publiciteti, ai u takua me shumĂ« kompani disqesh pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« kontratĂ«.

Pas takimit me producentin George Martin, Beatles nĂ«nshkruan me Parlophone, njĂ« degĂ« e EMI. Edhe Martin do tĂ« bĂ«hej figurĂ« kyçe nĂ« suksesin e tyre, duke i ndihmuar tĂ« formĂ«sonin tingullin e tyre dhe tĂ« realizonin idetĂ« muzikore. Kur Lennon, McCartney dhe Harrison vendosĂ«n tĂ« zĂ«vendĂ«sonin Pete Best me Ringo Starr, i kĂ«rkuan Epstein-it tĂ« njoftonte pĂ«rjashtimin e tij. PavarĂ«sisht hezitimeve, ai besoi te “djemtĂ«â€, siç i quante ai, dhe nĂ« gjykimin muzikor tĂ« Martin.

Si menaxher i tyre, Brian Epstein krijoi një lidhje shumë personale me Beatles, veçanërisht me John Lennon. Ishte Epstein ai që u bë dëshmitar i martesës së Lennon-it me gruan e tij të parë, Cynthia Powell, në vitin 1962. Ai pagoi për darkën e tyre të festës dhe ua dha apartamentin e tij në Falkner Street, Liverpool, që çifti të jetonte falas gjatë kohës që kishin fëmijën e tyre të parë, Julian.

“Mendoj se janĂ« njerĂ«z tĂ« mrekullueshĂ«m, tĂ« gjithĂ«, dhe e them me gjithĂ« zemĂ«r,” i tha Epstein gazetarit Grundy. “KohĂ«t e fundit Ă«shtĂ« shkruar pĂ«r mua se, ndoshta, mĂ« pĂ«lqen mĂ« shumĂ« shoqĂ«ria e artistĂ«ve tĂ« mi, dhe mendoj se Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. Ishte shkruar nĂ« njĂ« kontekst ku thuhej se nuk kam shumĂ« jetĂ« shoqĂ«rore dhe se shumicĂ«n e kohĂ«s e kaloj me artistĂ«t e mi.”

Brenda 10 muajsh nga momenti kur Epstein filloi tĂ« menaxhonte Beatles, ata kishin publikuar kĂ«ngĂ«n e tyre tĂ« parĂ«, “Love Me Do”. NĂ« mars tĂ« vitit 1963, kĂ«nga e tyre e dytĂ«, “Please Please Me”, nga albumi me tĂ« njĂ«jtin titull, arriti nĂ« vendin e parĂ« nĂ« toplistat britanike. NĂ« fund tĂ« po atij viti, Epstein po negocionte pĂ«r tĂ« siguruar paraqitjen e parĂ« tĂ« Beatles nĂ« televizionin amerikan, nĂ« shfaqjen shumĂ« tĂ« ndjekur tĂ« Ed Sullivan nĂ« CBS. Performanca e tyre nĂ« shkurt tĂ« vitit 1964 do tĂ« shĂ«nonte njĂ« moment historik kulturor, duke tĂ«rhequr rreth 73 milionĂ« shikues.

Kjo ndezi një shpërthim histerie mes fansave, dhe në prill Beatles mbanin pesë pozitat e para njëkohësisht në Billboard, një arritje pa precedent.

Megjithatë, me rritjen e suksesit ndërkombëtar të Beatles, jeta personale e Epstein-it nisi të bëhej gjithnjë e më e çrregullt. Për të përballuar ngarkesën e punës, ai filloi të përdorte stimulues, të cilët më pas i balanconte me qetësues për të fjetur. Në fund të vitit 1966, edhe vetë grupi ishte i lodhur dhe vendosi të ndalonte turnetë.

GjatĂ« vitit 1967, ndĂ«rsa Beatles punonin nĂ« albumin e tyre revolucionar “Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band”, Epstein hynte e dilte nga klinika private Priory nĂ« LondĂ«r, nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« trajtuar varĂ«sinĂ« ndaj ilaçeve. MegjithatĂ«, ai vazhdoi tĂ« pĂ«rballonte njĂ« orar tĂ« ngarkuar, duke dalĂ« nga klinika pĂ«r tĂ« organizuar festĂ«n e publikimit tĂ« albumit nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij nĂ« Belgravia, nĂ« maj 1967, si dhe duke negociuar paraqitjen e Beatles me kĂ«ngĂ«n “All You Need Is Love”, pĂ«r rreth 400 milionĂ« shikues nĂ« 25 vende pĂ«rmes transmetimit tĂ« parĂ« satelitor global nĂ« histori.

Pak më shumë se një muaj pasi i vdiq i ati, Epstein u gjet i vdekur në gusht të vitit 1967, në moshën 32-vjeçare, pasi kishte marrë një dozë të tepërt ilaçesh, që më vonë u cilësua si aksidentale. Beatles mbetën të tronditur.

NdĂ«rsa mençuria e disa prej vendimeve tĂ« tij Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« nĂ« pikĂ«pyetje, madje edhe nga vetĂ« Beatles, ai i mbajti ata tĂ« bashkuar dhe nĂ« rrugĂ«n e duhur. “E dija qĂ« ishim nĂ« telashe atĂ«herĂ«,” i tha John Lennon revistĂ«s Rolling Stone nĂ« njĂ« intervistĂ« mĂ« 1970. Ai besonte se vdekja e Epstein-it kishte nisur shpĂ«rbĂ«rjen e grupit. “Nuk kisha iluzione pĂ«r aftĂ«sinĂ« tonĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« ndonjĂ« gjĂ« tjetĂ«r pĂ«rveç se tĂ« luanim muzikĂ« — dhe u frikĂ«sova. Mendova: ‘Mbaruam tani.’”

Më pak se tre vjet pas vdekjes së tij, Beatles u ndanë përfundimisht.

“ÇfarĂ« bĂ«ri Epstein, ishte se ua mundĂ«soi atyre gjithçka,” tha historiani Mark Lewisohn nĂ« podkastin Great Lives tĂ« BBC-sĂ« nĂ« vitin 2019. “Talenti ishte i tyre, por ai ua dha tĂ« gjitha mundĂ«sitĂ« pĂ«r ta pĂ«rdorur, dhe ata i morĂ«n ato mundĂ«si dhe bĂ«nĂ« gjĂ«ra tĂ« jashtĂ«zakonshme.”/BBC/KultPlus.com

↗

Tommy Cash në Hardh Fest: Festa e Rrushit merr shije ndërkombëtare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Hardh Fest është një festival agro-kulturor i themeluar për promovimin e trashëgimisë vreshtare dhe verëtare të Rahovecit dhe Kosovës, që kombinon festimin e korrjes së rrushit me muzikë, art dhe aktivitete për familje. Nga themelimi i tij në fillim të viteve 2000, festivali është rritur dhe bërë një nga ngjarjet më të njohura dhe të dashura në fund të verës.

Përmes panaireve të verës, kostumeve tradicionale, aktiviteteve si gara e shkeljes së rrushit, mini-maratonat për fëmijët, punëtoritë, dhe bujtësit me gotë verë në duar, vizitorët jetojnë festën e rrushit në një mjedis unikal nën shkëlqimin e skenës së natyrës, transmeton KultPlus.

Me moton “PĂ«r kokĂ«rr tĂ« qejfit”, edicionet jubilarĂ« si ai i 10‑tĂ« (2024) janĂ« organizuar nĂ« “Konakun e Rahovecit” dhe kanĂ« pĂ«rfshirĂ« paradĂ« traktorrĂ«sh, aktivitete tradicionale dhe panairin vjetor tĂ« verĂ«s, nĂ«n kujdesin e komunitetit lokal.

Edicioni i vitit 2025 me moton “Veç raki e dashni”, qĂ« do tĂ« mbahet mĂ« 5, 6 dhe 7 shtator, do tĂ« mirĂ«pres pos tĂ« tjerave edhe figura ndĂ«rkombĂ«tare.

NjĂ« nga surprizat mĂ« tĂ« pĂ«rfolura tĂ« edicionit tĂ« sivjetmĂ« Ă«shtĂ« pjesĂ«marrja e artistit Tommy Cash, i njohur pĂ«r kĂ«ngĂ«n virale “Espresso Macchiato” dhe prezencĂ«n unike nĂ« Eurovision. OrganizatorĂ«t e kanĂ« konfirmuar se performanca e tij do tĂ« ngrejĂ« nivelin dhe prestigjin e festivalit./KultPlus.com

↗

Maximilian Lambertz, një nga figurat më të mëdha në fushën e albanologjisë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Lambertz lindi nĂ« VjenĂ« dhe studioi gjuhĂ«si dhe filologji gjatĂ« viteve 1900–1905. Ai mori doktoraturĂ« nĂ« vitin 1906 me temĂ« mbi “emrat e skllevĂ«rve grekĂ«â€. NjĂ« bursĂ« shtetĂ«rore e çoi atĂ« nĂ« Itali dhe Greqi, ku dĂ«gjoi pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« gjuhĂ«n shqipe, duke e drejtuar karrierĂ«n e tij drejt albanologjisĂ«. 

NĂ« vitin 1913, ai publikoi sĂ« bashku me Georg Pekmezi-n manualin e parĂ« mĂ«simor pĂ«r gjuhĂ«n shqipe, “Lehr und Lesebuch des Albanischen” (Manual dhe LibĂ«r leximor i shqipes). NdĂ«rkohĂ«, gjatĂ« viteve 1913-1914, ai udhĂ«toi nĂ« Jug tĂ« ItalisĂ« pĂ«r tĂ« studiuar dialektet arbĂ«reshe, veçanĂ«risht dialektin e Villa Badessa nĂ« Abruzzo dhe Molise, transmeton KultPlus.

Nga maji deri në korrik 1916, si pjesë e Komisionit Ballkanik të Akademisë Austriake të Shkencave, Lambertz vizitoi Shqipërinë Veriore dhe Qendrore. Ai mbledhi material folklorik dhe gjuhësor në rajone si Shkodër, Lezhë, Krujë, Tiranë, Durrës, Mirditë dhe vende të tjera, duke krijuar një dokumentacion të pasur etnologjik dhe linguistik.

Në fund të vitit 1916, gjatë administrimit Austro-Hungarez të Shqipërisë, Lambertz mori detyrën për të menaxhuar sistemin arsimor shqiptar dhe bëhet anëtari i parë i huaj i Komisionit Letërsiar Shqiptar, i cili punonte për krijimin e një standardi gjuhësor për arsimin.

Pas luftës, Lambertz u kthye në Austri, ku dha mësim deri në vitin 1934 dhe shtroi bazat për studime të mëtejshme mbi kulturën dhe folklorin shqiptar. Më vonë u angazhua në politikë e akademi në Gjermani (në Leipzig), ku u emërua profesor dhe drejtor i Institutit të Gjuhëve Indo-Evropiane deri në pensionimin e tij në vitin 1957.

Ai u rikthye në Shqipëri në vitin 1954 dhe në 1957, duke ruajtur lidhjet akademike me vendin.

Lambertz ndërroi jetë më 26 gusht 1963 në Markkleeberg, pranë Leipzigut. Ai u varros në varrezat Döbling të Vjenës./KultPlus.com

↗

NĂ«nĂ« Tereza – Shenjtore e dashurisĂ« dhe shpresĂ«s pĂ«r njerĂ«zimin

✇KultPlus
By: Kult Plus

Më 26 gusht 1910, në Shkup, lindi Gonxhe Bojaxhiu, gruaja që bota do ta njihte si Nënë Tereza, shenjtorja e mirësisë, e cila i kushtoi jetën e saj shërbimit ndaj më të varfërve dhe më të braktisurve.

NĂ« moshĂ« tĂ« re, ajo vendosi t’i pĂ«rkushtohej jetĂ«s fetare dhe shĂ«rbimit humanitar, duke themeluar Misionaret e BamirĂ«sisĂ« nĂ« KalkutĂ«, Indi. PĂ«rmes kĂ«tij urdhri, NĂ«nĂ« Tereza ofroi ndihmĂ« mjekĂ«sore, ushqim dhe strehim pĂ«r njerĂ«zit e harruar nga shoqĂ«ria, transmeton KultPlus.

PĂ«r veprĂ«n e saj, ajo u nderua me Çmimin Nobel pĂ«r Paqe nĂ« vitin 1979, por mbi tĂ« gjitha fitoi dashurinĂ« dhe respektin e miliona njerĂ«zve anembanĂ« globit. Mesazhi i saj i thjeshtĂ«, “Jo tĂ« gjithĂ« mund tĂ« bĂ«jmĂ« gjĂ«ra tĂ« mĂ«dha, por mund tĂ« bĂ«jmĂ« gjĂ«ra tĂ« vogla me dashuri tĂ« madhe”, mbetet frymĂ«zim i pĂ«rjetshĂ«m.

Në këtë ditë përkujtimore, kujtojmë lindjen e saj si fillimin e një jete të shenjtëruar humanizmit, që vazhdon të prekë zemrat dhe ndërgjegjen e botës edhe sot./KultPlus.com

↗

Po, o nanë, po

✇KultPlus
By: Kult Plus

Poezi nga Havzi Nela

Po, o nanë, po,
N’emĂ«n tĂ« ligjit jam arrestue,
E duert m’i kthyen prapa policĂ«t e zi,
N’hekur me tutjus m’i kanĂ« ngujue!
Me gazin 69 u pamë sy ndër sy,
Si me keqardhje m’u ba se mĂ« vĂ«shtroi,
E kur lëshova kambën mbrenda me hy,
M’u ba se psherĂ«tiu, m’u ba se rĂ«nkoi!
Ndoshta e ndjeu veten fajtor,
Pse erdhi e më mori përsëri!
Ndoshta i gjori ishte lodhë,

Gjithkah n’udhtim nĂ«pĂ«r Shqipni.
Gjithkund tue shkue nëpër atdhe,
Sa djem nanash kështu po i merr!
Si nji kuçedĂ«r nĂ« “Shqipnin’ e re”
Emni i tij ka futun tmerr!
Ti mos u druej, o Nana ime,
Sido të bahet jam pa faj,
QĂ«ndro malsore, mbahu trime,
Mos e mbyll jetën me vaj!
Djali yt s’ka me t’turpnue,
Gjinin tand s’do ta tradhtojĂ«,
Shqiptar i ndershëm ka me qëndrue,
Po prehnin tand do ta kërkojë.
Ka me dasht me t’pasun pranĂ«,
Ta vështrosh, ta ledhatosh,
E nji fjalĂ« t’ambĂ«l me ia thanĂ«,
PlagĂ«t zemrĂ«s t’ia shĂ«rosh!
Pusho, mos qaj, o nanë e mjerë,
Ti me mue s’je kĂ«naqun kurrĂ«.
N’merak e mall ke qenĂ« pĂ«rherĂ«,
Qysh i vogël dhe sot burrë!
Qysh nand’ vjeç m’ke nxjerrĂ« prej shpie,
Jetim, pa babë, bukën me nxjerrë;
M’shkule nga prehni prej vorfnie,
Vetë jam rritun derë më derë!
Tri ditĂ« bashkĂ« s’i bamĂ« nĂ« votĂ«r,
Shtëpia jonë nuk qeshi kurrë;
KurrĂ« s’u ulĂ«m nĂ« nji sofĂ«r,
Kurrë, o Nana ime, kurrë! / KultPlus.com

↗

Akademia e Shkencave përkujton Hasan Cekën, themeluesin e arkeologjisë shqiptare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Akademia e Shkencave kujtoi sot arkeologun Hasan Ceka, në 125-vjetorin e lindjes. Ai njëkohësisht njihet edhe si njeriu që vuri themelet e arkeologjisë shqiptare.

Hasan Ceka studioi në Vjenë dhe pas kthimit në Shqipëri, në vitin 1930, punoi në Bibliotekën Kombëtare. Ai krijoi një koleksion arkeologjik, të cilin edhe sot e trashëgon Biblioteka e Institutit të Arkeologjisë. Në të njëjtën kohë përfaqësoj Shqipërinë pranë misioneve të huaja në Apoloni e Butrint.

NĂ« vitin 1947 drejtoi ekspeditĂ«n e parĂ« arkeologjike nĂ« Apoloni si dhe punĂ«n pĂ«r krijimin e Muzeut Arkeologjik Etnografik nĂ« TiranĂ«. NĂ« 1956-tĂ« rikthehet nĂ« Apoloni dhe do t’i kushtonte qytetit antik tĂ«rĂ« veprimtarinĂ« e tij kĂ«rkimore e studimore. Prof. CekĂ«s i takon nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« edhe merita e zbulimit tĂ« njĂ« kompleksi arkitektonik nĂ« afĂ«rsi tĂ« ndĂ«rtesĂ«s sĂ« Agonoteteve, gjithashu edhen nimfeut tĂ« qytetit dhe e shumĂ« monumenteve tĂ« tjera.

Krahas gĂ«rmimeve nĂ« Apoloni prof. H. Ceka tregoi njĂ« kujdes tĂ« veçantĂ« pĂ«r grumbullimin dhe ruajtjen e trashĂ«gimisĂ« sonĂ« monetare antike e mesjetare. Ai ishte njĂ« specialist i studimit tĂ« monedhave antike, dhe kĂ«to studime ai i kurorĂ«zoi me botimin e veprĂ«s sĂ« njohur “Probleme tĂ« numizmatikĂ«s ilire” tĂ« botuar mĂ« 1965 si dhe gjithashtu ai pĂ«rgatiti edhe veprĂ«n “Monetat e Dyrrahut dhe ApollonisĂ«â€.

Prof. H. Ceka ishte njohĂ«s i mirĂ« i greqishtes sĂ« vjetĂ«r dhe latinishtes duke u bĂ«rĂ« kĂ«shtu njĂ« nga bashkautorĂ«t kryesorĂ« nĂ« pĂ«rkthimin dhe pĂ«rgatitjen nĂ« shqip tĂ« vĂ«llimit “IlirĂ«t dhe Iliria tek autorĂ«t antikĂ«â€.

Ai Ă«shtĂ« autor i shumĂ« artikujve, studimeve e kumtesave tĂ« botuara nĂ« revistat shkencore brenda e jashtĂ« vendit. KĂ«to studime janĂ« pĂ«rmbledhur e botuar nĂ« vĂ«llimin “NĂ« kĂ«rkim tĂ« historisĂ« ilire”.

Prof. Hasan Ceka u nda nga jeta më 2 nëntor 1998./KultPlus.com

↗

‘KalorĂ«si i BabunjĂ«s’, numĂ«r rekord vizitorĂ«sh nĂ« VjenĂ«

✇KultPlus
By: Kult Plus

NĂ« pĂ«rfundim tĂ« ekspozimit nĂ« Muzeun e HistorisĂ« Natyrore nĂ« VjenĂ«, objekti muzeor arkeologjik “KalorĂ«si i BabunjĂ«s” ka arritur tĂ« shihet nga 219.397 vizitorĂ« gjatĂ« tre muajve.

Lajmin për numrin e vizitorëve e ka deklaruar drejtoresha e këtij muzeu, prof. Katrin Vohland. Kalorësi i Babunjës, vepër arti me vlera unike, është pjesë e fondeve arkeologjike të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Ekspozimi u mundësua nga marrëveshja e nënëshkruar mes Institutit të Arkeologjisë, pjesë e ASHSH, dhe Muzeut të Historisë Natyrore të Vjenës. Krahas ekspozimit të Kalorësit të Babunjës, u organizua edhe një konferencë shkencore e përbashkët me palën austriake me fokus këtë zbulim unik 2600-vjeçar të arkeologjisë, ku morën pjesë mbi 120 studiues nga mbarë bota. Shqipëria u përfaqësua nga akad. Adem Bunguri, prof. Neritan Ceka, prof. Bashkim Lahi dhe prof. asoc. Eduard Shehi.

Objekti qĂ«ndroi i ekspozuar nĂ« “SallĂ«n e ArtĂ«â€ tĂ« Muzeut tĂ« HistorisĂ« Natyrore nĂ« VjenĂ« nga data 13 maj deri mĂ« 31 korrik 2025. Pas suksesit tĂ« ekspozitĂ«s, “KalorĂ«si i BabunjĂ«s” Ă«shtĂ« rikthyer nĂ« TiranĂ« mĂ« 4 gusht 2025 dhe do tĂ« vendoset pĂ«r ekspozim tĂ« pĂ«rhershĂ«m nĂ« Muzeun Arkeologjik, pjesĂ« e Institutit tĂ« ArkeologjisĂ« pranĂ« ASHSH./KultPlus.com

↗

Rama ndan pamje të rrugës panoramike Shëngjin-Velipojë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Rruga Shëngjin-Velipojë është kthyer tashmë një nga akset më panoramike të vendit, me potencial për zhvillimin e turizmit.

PĂ«rmes rubrikĂ«s “Beautiful Albania”, Kryeministri Edi Rama ndau sot nĂ« rrjetet sociale pamje panoramike me perĂ«ndimin e diellit nga rruga e re, e cila lidh dy zonat bregdetare, ShĂ«ngjinin dhe VelipojĂ«n.

Nga porti i Shëngjinit rruga i ngjitet shpatit me një lartësi 100-120 metra mbi nivelin e detit dhe ruan të paprekur plazhin e Shëngjinit, Ranën e Hedhun dhe plazhet e tjera të zonës. Më pas lidhet me infrastrukturën e Velipojës. Kjo rrugë lidh dy qendrat kryesore turistike bregdetare.

Përmirësimi i infrastrukturës rrugore ekzistuese si dhe ndërtimi i rrugëve të reja, që lidhin më shpejt qytetet me zonat turistike bregdetare, janë prioritete të punës së qeverisë./atsh/KultPlus.com

↗

Karatistet e Kosovës fitojnë tri medalje në Europianin Universitar për sportet luftarake

✇KultPlus
By: Kult Plus

Karatistet e Kosovës kanë arritur të fitojnë tri medalje në Europianin Universitar për sportet luftarake, përcjell KultPlus.

Në vijim gjeni njoftimin e Komitetit Olimpik të Kosovës:

Karateistet fitojnë tri medalje në Evropianin Universitar për sportet luftarake.

Tri medalje të fituara, prej tyre një të argjendtë dhe dy të bronzta, është bilanci i shkëlqimit të karateisteve tona në Kampionatin Evropian Universitar për sportet luftarake, që u mbajt në Varshavë të Polonisë.

Behije Mustafa fitoi të argjendtën në kategorinë -68 kg. Në të njëjtën kategori, Vlera Qerimi u ngjit në podium me medaljen e bronztë. Sukses arriti edhe ekiporja, që fitoi medaljen e bronztë.

KOK përgëzon vajzat tona, trajnerin Nazmi Gashi dhe Federatën e Sportit Universitar të Kosovës për suksesin e arritur./KultPlus.com

↗

James Watt, një gjeni i revolucionit industrial

✇KultPlus
By: Kult Plus

Sot përkujtohet jeta dhe vepra e James Watt, një nga shpikësit më të mëdhenj të epokës së Revolucionit Industrial, i cili ndërroi jetë më 25 gusht 1819. Kontributi i tij në zhvillimin e makinës me avull ka pasur ndikim të jashtëzakonshëm në industrinë botërore dhe ka ndryshuar rrënjësisht mënyrën e prodhimit dhe transportit, transmeton KultPlus.

James Watt lindi më 19 janar 1736 në Greenock, Skoci. Ai ishte fëmija i katërt në një familje të thjeshtë. Nga mosha e re tregoi një interes të madh për mekanikën dhe zbulimet shkencore. Pas një periudhe punë si mjeshtër mekanik, ai u emërua si asistent në Universitetin e Glasgow, ku përballoi sfidën e përmirësimit të makinës ekzistuese me avull.

Më 1765, Watt shpiku një sistem të përmirësuar për makinën me avull, duke krijuar një kondensator të veçantë që i mundësonte makinës të punonte më me efikasitet dhe të konsumonte më pak karburant. Kjo shpikje solli revolucion në industrinë e kohës, duke përmirësuar ndjeshëm funksionimin e fabrikave, minierave dhe transportit.

NjĂ« tjetĂ«r kontribut i rĂ«ndĂ«sishĂ«m ishte futja e njĂ«sisĂ« matĂ«se “kali fuqi” (horsepower), qĂ« u bĂ« standard pĂ«r matjen e fuqisĂ« mekanike. BashkĂ«punimi i tij me biznesmenin Matthew Boulton ndihmoi nĂ« pĂ«rhapjen dhe komercializimin e makinĂ«s sĂ« tij nĂ« mbarĂ« BritaninĂ«.

Zhvillimi i makinës me avull nga James Watt është konsideruar themeli i Revolucionit Industrial, duke lehtësuar prodhimin masiv dhe industrializimin e shpejtë në shekullin e 18-të dhe 19-të. Pa dyshim, puna e tij ka ndikuar në ekonominë botërore dhe në jetën e përditshme të miliona njerëzve./KultPlus.com

↗

Friedrich Nietzsche: NjĂ« jetĂ« e realizuar kĂ«rkon t’u bĂ«sh ballĂ« dhe jo bisht vĂ«shtirĂ«sive

✇KultPlus
By: Kult Plus

Filozofi, poeti, kompozitori dhe shkrimtari Friedrich Nietzsche (15 tetor,1844-25 gusht,1900) Ă«shtĂ« burri mĂ« i qĂ«ndrueshĂ«m dhe me mĂ« shumĂ« ndikim nĂ« shoqĂ«rinĂ« njerĂ«zore. ËshtĂ« mjaft e njohur konsiderata qĂ« ai ka pĂ«r masĂ«n e filozofĂ«ve, ku ai ju referohet atyre si “kokĂ«-lakra“ dhe njĂ« herĂ« Ă«shtĂ« qarĂ« duke thĂ«nĂ«: ”ËshtĂ« fati im qĂ« tĂ« jem njeriu i parĂ« i denjĂ«. Kam njĂ« frikĂ« tĂ« tmerrshme se ndoshta njĂ« ditĂ« do tĂ« konsiderohem si i shenjtĂ«.”

NĂ« njĂ« letĂ«r, ai i konsideron brezat e ardhshĂ«m tĂ« begatĂ«, qĂ« i pĂ«rkasin njĂ« niveli tĂ« lartĂ« mirĂ«qenieje meqĂ« kanĂ« mundĂ«si tĂ« shijojnĂ« punĂ«n e tij: “Mua mĂ« duket se tĂ« marĂ«sh njĂ« nga librat e mi nĂ« dorĂ«, Ă«shtĂ« nderi mĂ« i madh qĂ« mund t’i bĂ«sh vetes. „

Një shekull e gjysmë më vonë, egoja e shëndetshme e Nietzsche-s është vërtetuar bindshëm, me një arsyetim çuditërisht mjaft modern: siguria me të cilën ai pohon se shpërblimet më të mëdha të jetës vijnë nga dora e mjerimit.

MĂ« shumĂ« se njĂ« shekull para “dhuratĂ«s sĂ« dĂ«shtimit” dhe fetishizmit ndaj dĂ«shtimit si njĂ« kanal drejt paturpĂ«sisĂ«, Nietzsche lavdĂ«roi kĂ«to vlera në  mĂ«nyrĂ« tĂ« barabartĂ«,  si pjesĂ«  tĂ« madhĂ«shtisĂ« dhe tĂ« qartĂ«sisĂ«.

NĂ« njĂ« nga shumĂ« aforizmat tij emblematike, tĂ« shkruara mĂ« 1887 dhe tĂ« botuar nĂ« pĂ«rzgjedhjen pas vdekjes nga fletoret e tij, “The Will to Power”, Nietzsche shkruan nĂ«n titullin kryesor: «Llojet e dishepujve tĂ« mi»:

“PĂ«r ato qenie njerĂ«zorĂ« qĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« sadopak shqetĂ«sim pĂ«r mua, dĂ«shiroj dhe ju uroj vuajtje, shkatĂ«rrim, sĂ«mundje, keqtrajtim, fyerje dhe ofendim. DĂ«shiroj tĂ« mos mbeten tĂ« panjohur me vetĂ«pĂ«rbuzjen dhe torturĂ«n e dyshimit tĂ« personit tĂ« vet apo mjerimin e pasmposhtjes. Nuk kam as grimcĂ«n mĂ« tĂ« vogĂ«l tĂ« mĂ«shirĂ«s pĂ«r ta, sepse ju uroj tĂ« vetmen gjĂ« qĂ« mund tĂ« provojĂ« sot nĂ«se dikush ka sado pak vlera apo jo, nĂ« qoftĂ« se reziston.”/BrainPickings-Bota.al/KultPlus.com

↗

Osmani takohet me presidentin e Austrisë: Diskutime miqësore mbi forcimin e marrëdhënieve me një nga aleatët më të fortë të popullit tonë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është takuar sot me presidentin e Austrisë, Alexander Van der Bellen, si dhe Zonjën e Parë, Doris Schmidauer, përcjell KultPlus.

Nëpërmjet një postimi në Facebook, Osmani tha se në këtë takim diskutuan për forcimin e marrëdhënieve mes të dyja vendeve.

NĂ« vijim, KultPlus ua sjel postimin e presidentes Osmani:

Me Presidentin e Austrisë, Alexander Van der Bellen, si dhe Zonjën e Parë, Doris Schmidauer, në Alpbach-un e bukur.

Diskutime miqësore mbi forcimin e marrëdhënieve me Austrinë, një nga aleatët më të fortë të popullit tonë./KultPlus.com

↗

The Guardian: Britania në bisedime me OpenAI për rritjen e abonimit kombëtar me ChatGPT

✇KultPlus
By: Kult Plus

Drejtori ekzekutiv i kompanisĂ« qĂ« projektoi ChatGPT dhe njĂ« ministĂ«r britanik i teknologjisĂ« kanĂ« diskutuar njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r t’i ofruar tĂ« gjithĂ« vendit akses ekskluziv dhe premium nĂ« modelin e inteligjencĂ«s artificiale.

The Guardian raporton se Sam Altman, bashkëthemelues i OpenAI, ka diskutuar një marrëveshje të mundshme me Peter Kyle.

Dy burime me njohuri të drejtpërdrejta të takimit i thanë gazetës se ideja u propozua si pjesë e një diskutimi më të gjerë në San Francisko rreth mundësive për bashkëpunim midis OpenAI dhe Mbretërisë së Bashkuar. Dihet që ata kanë darkuar në mars dhe prill. Megjithatë, njerëz pranë diskutimit thonë se Kyle nuk e mori kurrë seriozisht idenë, kryesisht sepse mund të kushtonte deri në 2 miliardë paund.

Megjithatë, shton botimi, bisedat tregojnë entuziazmin me të cilin ministri e rrethon fushën e inteligjencës artificiale , pavarësisht cilësisë së disa përgjigjeve ose implikimeve për privatësinë dhe të drejtat e autorit.

OpenAI aktualisht ofron versione falas dhe me abonim, me versionin premium, ChatGPT Plus, që kushton 20 dollarë në muaj. Ai u ofron përdoruesve kohë më të shpejta përgjigjeje dhe qasje prioritare në veçoritë e reja.

NĂ« korrik, Kyle nĂ«nshkroi njĂ« marrĂ«veshje me OpenAI pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur IA-nĂ« nĂ« shĂ«rbimet publike tĂ« MbretĂ«risĂ« sĂ« Bashkuar. MarrĂ«veshja jo-detyruese mund t’i japĂ« OpenAI-sĂ« qasje nĂ« tĂ« dhĂ«nat qeveritare dhe tĂ« çojĂ« nĂ« pĂ«rdorimin e softuerit tĂ« saj nĂ« arsim, mbrojtje, siguri dhe sistemin e drejtĂ«sisĂ«.

Kyle është gjithashtu një avokat i fortë i IA-së brenda qeverisë dhe gjithashtu e ka përqafuar përdorimin e saj. Ai madje i kishte kërkuar ChatGPT këshilla për një numër pyetjesh që lidhen me punën e tij.

Nuk Ă«shtĂ« e vetmja qeveri qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« bisedime me OpenAI pĂ«r akses tĂ« veçantĂ«. Emiratet e Bashkuara Arabe kanĂ« nĂ«nshkruar njĂ« marrĂ«veshje pĂ«r tĂ« “aktivizuar ChatGPT nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin” dhe pĂ«r ta pĂ«rdorur atĂ« nĂ« sektorĂ« tĂ« tillĂ« si transporti, shĂ«ndetĂ«sia dhe arsimi./KultPlus.com

↗

Njeriu që qëndron pas The Beatles

✇KultPlus
By: Kult Plus

58 vite më parë, bota e muzikës humbi një nga figurat kyçe të saj: Brian Epstein, menaxheri i famshëm i Beatles, u gjet i vdekur në shtëpinë e tij në Londër më 27 gusht 1967. Vdekja e tij papritur la grupin e famshëm britanik të tronditur dhe u konsiderua një pikë kthese në karrierën e tyre, duke ndikuar drejtpërdrejt në shpërbërjen e grupit disa vite më vonë.

Epstein, i lindur në vitin 1934 në Liverpool, ishte djali më i madh i një familjeje hebreje që drejtonte një dyqan muzikor. Ai u dallua për aftësinë e tij të jashtëzakonshme për të parashikuar hite muzikore dhe talentin për të krijuar shfaqje tërheqëse, duke e transformuar dyqanin e familjes në një pikë referimi për adoleshentët. Ai zburi imazhin e Beatles, i udhëhoqi drejt kontratës me Parlophone dhe organizoi paraqitjet e tyre të para televizive, duke i ndihmuar të shndërrohen nga një grup lokal i Liverpulit në yje ndërkombëtarë.

Menaxheri gjithashtu mbështeti anëtarët e grupit në aspektet personale, duke krijuar një lidhje të ngushtë me John Lennon dhe duke u kujdesur për jetën e tij private, përfshirë martesën e parë të këtij të fundit. Epstein gjithashtu luajti një rol kyç në zëvendësimin e bateristit Pete Best me Ringo Starr, duke ruajtur dinamikën e grupit dhe vizionin artistik të tij.

MegjithatĂ«, suksesi i madh erdhi me sfida personale pĂ«r Epstein. Ai luftoi me varĂ«sinĂ« nga stimuluesit dhe qetĂ«suesit, ndĂ«rsa pĂ«rpiqej tĂ« menaxhonte karrierĂ«n nĂ« rritje tĂ« Beatles. Pak mĂ« shumĂ« se njĂ« muaj pas vdekjes sĂ« babait tĂ« tij, Epstein vdiq nga njĂ« mbidozĂ« aksidentale nĂ« moshĂ«n 32-vjeçare. Historiani Mark Lewisohn e pĂ«rshkruan rolin e tij: “Talenti ishte i tyre, por ai u dha atyre çdo mundĂ«si pĂ«r ta pĂ«rdorur atĂ«.”

Vdekja e Epstein konsiderohet një nga humbjet më të mëdha të industrisë muzikore, duke lënë pas një trashëgimi që ndikoi jo vetëm në Beatles, por në gjithë historinë e muzikës pop. John Lennon më vonë deklaroi se humbja e Epstein ishte fillimi i vështirësive që çuan në shpërbërjen e grupit.

Në përkujtim të 58-vjetorit të vdekjes së tij, kujtohet jo vetëm si menaxheri që bëri të mundur famën globale të Beatles, por edhe si një figurë kyçe që transformoi industrinë e muzikës, duke krijuar modelin e menaxherit modern të grupit muzikor./KultPlus.com

↗

‘VajzĂ« Fest’ mbyll edicionin e tretĂ«: Tri ditĂ« kĂ«ngĂ«, valle e art nĂ« zemĂ«r tĂ« Lumit tĂ« VlorĂ«s

✇KultPlus
By: Kult Plus

MbrĂ«mja e sĂ« dielĂ«s ka shĂ«nuar mbylljen e edicionit tĂ« tretĂ« tĂ« “VajzĂ« Fest”, njĂ« aktivitet artistik mbresĂ«lĂ«nĂ«s, qĂ« pĂ«r tri ditĂ« me radhĂ« mbushi me kĂ«ngĂ«, valle dhe art krahinor zonĂ«n e Lumit tĂ« VlorĂ«s.

NjĂ« edicion qĂ« i pĂ«rmbushi tĂ« gjitha pritshmĂ«ritĂ« sipas njĂ«rit prej organizatorĂ«ve regjisorit, Armand Bora. “Vendosim pritshmĂ«ritĂ« tona, por ato janĂ« tejkaluar. Pa dyshim falĂ« miqve qĂ« vijnĂ«, falĂ« popullatĂ«s sĂ« VajzĂ«s, por edhe tĂ« fshatrave pĂ«rreth,” tha z. Bora.

Festa bëri bashkë personalitete e banorë të shumtë, të cilët vlerësuan traditën e kësaj treve dhe përcjelljen e saj brez pas brezi.

Kryetari i Gjykatës së Lartë, Sokol Sadushi, bir i kësaj treve, thotë se vlera mbetet rrënja, e se vlerë mbi vlerë është përcjellja e kulturës e traditës së zonës ndër breza.

“NĂ« fakt ne e bĂ«jmĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« tretĂ«. UnĂ« ndihem shumĂ« krenar pĂ«r mĂ«nyrĂ«n sesi zhvillohen aktivitetet nĂ« VajzĂ«. UnĂ« jap mbĂ«shtetjen pĂ«r ta, por sigurisht çdo gjĂ« varet nga kĂ«ta njerĂ«z, qĂ« e bĂ«jnĂ« me shumĂ« dashuri, me shumĂ« pĂ«rkushtim. MĂ« habit shumĂ« qĂ« kanĂ« dĂ«shirĂ« pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« kontribute, pĂ«r ta bĂ«rĂ« sa mĂ« mirĂ« njĂ« festĂ« tĂ« tillĂ«,” u shpreh z. Sadushi.

NĂ« organizim ka kontribuar edhe pushteti vendor, duke e parĂ« aktivitetin si njĂ« vlerĂ« tĂ« shtuar pĂ«r turizmin. “KĂ«to aktivitete qĂ« bĂ«jmĂ« sot nuk janĂ« takim brezash. JanĂ« aktivitete pĂ«r tĂ« promovuar polifoninĂ«, traditĂ«n, gastronominĂ«, sitet arkeologjike
” tha kryetari i BashkisĂ« SelenicĂ«, Nertil Bello.

Banorët, të ardhur edhe nga larg, e shijuan çdo detaj të kësaj feste të bukur.

Piktura, aktrimi, muzika dhe sporti ishin pjesë e mozaikut të gjerë që e bëri këtë edicion të paharrueshëm/rtsh/KultPlus.com

❌