❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

‘MeloditĂ« e Mesdheut’ magjepsin DurrĂ«sin, Inva Mula interpreton repertor tĂ« zgjedhur

Amfiteatri antik i DurrĂ«sit u kthye nĂ« njĂ« skenĂ« magjike ku muzika, arti dhe historia u bashkuan nĂ« koncertin “MeloditĂ« e Mesdheut”, duke sjellĂ« emocione tĂ« forta dhe pĂ«rjetime tĂ« veçanta pĂ«r publikun.

Sopranoja e njohur Inva Mula, një nga zërat më të mëdhenj të skenës operistike shqiptare dhe ndërkombëtare, u ngjit për herë të parë në skenën e këtij monumenti historik.

Ajo interpretoi njĂ« repertor tĂ« zgjedhur enkas pĂ«r publikun durrsak, e shoqĂ«ruar nga instrumentistĂ«t virtuozĂ« Ekland Hasa nĂ« piano dhe Redi Hasa nĂ« violinçel, si dhe kori i fĂ«mijĂ«ve “Okarina”.

Sopranoja ndau emocionet e këtij debutimi në Amfiteatër, duke e cilësuar koncertin si një përvojë të veçantë dhe të paharrueshme.

Edhe pianisti Ekland Hasa shprehu emocionin e të performuarit për herë të parë në Durrës, në një mbrëmje ku muzika dhe historia u bashkuan në mënyrë të jashtëzakonshme.

Publiku, i përbërë nga qytetarë dhe turistë, përjetoi një udhëtim muzikor përgjatë brigjeve të Mesdheut, nëpërmjet tingujve që sollën frymën e përbashkët të këtij rajoni.

Një ngjarje kulturore që do të mbetet gjatë në kujtesën e të pranishmëve, duke e forcuar edhe më tej rolin e Durrësit si një qendër e rëndësishme e jetës artistike në vend./ balkanweb/ KultPlus.com

Zyrtare: Ardon Jashari transferohet te Milani, kontratë deri në vitin 2030

Milani ka konfirmuar zyrtarisht transferimin e Ardon Jasharit, mesfushorit me origjinë shqiptare, nga skuadra belge Club Brugge.

23-vjeçari ka nënshkruar kontratë afatgjatë deri më 30 qershor 2030, duke u bërë pjesë e projektit të ri të kuqezinjve.

Jashari e nisi karrierën te Luzern, ku debutoi në ekipin e parë në vitin 2020 dhe grumbulloi 102 paraqitje dhe 9 gola, para se të transferohej te Brugge në vitin 2024. Atje u bë titullar i padiskutueshëm, duke shënuar 4 gola në 52 ndeshje dhe duke ndihmuar ekipin të fitonte Kupën e Belgjikës.

Në arenën ndërkombëtare, Jashari ka përfaqësuar Zvicrën, duke debutuar në vitin 2022 dhe duke grumbulluar deri tani katër paraqitje me përfaqësuesen helvete.

Ky transferim shënon një hap të madh në karrierën e tij, ndërsa tifozët shqiptarë e presin me entuziazëm paraqitjen e tij në Serie A, me fanellën e Milanit./KultPlus.com

Ti fluturon me dallëndyshet

Poezi e shkruar nga Yllka Domi.

Ti fluturon me dallëndyshet

Një ditë qdo gjë do të ndryshojë
Do të vish të luash me veten,
Do të këndosh në duet me heshtjen,
Do të jetosh me kujtimin në ballë,
Do të thërrasësh me zë,qu bë vallë,

Do të kërkosh për veten shpëtim
E sdo të gjesh kund emrin tim.
Jetonim ne të dy në gjethe të trëndafilit
Jetonim duke shijuar erën e tij
Jetonim bashkë me këngën e bilbilit,
Por në fund ,na therrën gjembat e tij.

Shpresuam se deri në vdekje do të jemi bashkë,
Por ajo jetë që ne e ëndërruam nuk ishte e gjatë,
Ajo zgjati vetëm të paktët muaj
E për këtë gjë unë tani po vuaj.

Tani jemi të vdekur për njëri tjetrin,
Fluturojmë në qiell për një jetë tjetër,
Fluturojmë të dy,por shumë larg njëri tjetrit
E të dyve na shoqrojnë valët e detit,
Ti fluturon bashkë me dallëndyshet ,
Fjalët që i dha tani po vyshken,
E mua më thërrasin skifterët ,
Por unë s dua të fluturoj me ta
E ti këndoj ninullat,
Sdo të jemi më bashkë.
Jeta jonë mbaroi,

A do të jetojmë te lulet apo te zjarri,
Sdi për njëri tjetrin
A do të na marrë malli?/KultPlus.com

Tano Banushi, gjithçka që mëkoi ishte dielli i të qeshurave me gjithë shpirt që ai na dhuroi

Nga Albert Vataj

Athanas Banushi, njohur si Tano Banushi, u lind nĂ« ShkodĂ«r mĂ« 4 Shkurt 1927 dhe u shua mĂ« 7 gusht 1993 nĂ« moshĂ«n 66-vjeçare duke lĂ«nĂ« njĂ« emĂ«r tĂ« skalitur nĂ« tipe e karaktere, nĂ« personazhe dhe profile qĂ« u pĂ«rjetĂ«suan nga shpirti i tij qĂ« mbeti i gjithmonshĂ«m nĂ« kujtesĂ«n qĂ« e ruan. Tano Banushi, ishte dhe do tĂ« mbetet sĂ« njĂ« nga aktorĂ«t mĂ« nĂ« zĂ« tĂ« humorit shqiptar, ku spikati nĂ« gjininĂ« e estradĂ«s. PĂ«r meritat e tij nĂ« kĂ«tĂ« lĂ«mĂ« Ă«shtĂ« dekoruar me titullin “Artist i Popullit”, vlerĂ«sim i cili Ă«shtĂ« i pakrahasueshĂ«m me atĂ« qĂ« ai mori si tĂ« merituar nga publiku, ai spektator qĂ« e ndoqi dhe e motivoi, e duartrokiti dhe e bĂ«ri pjesĂ« tĂ« adhurimit. Talenti dhe puna e tij kontribuese si shkrues dhe interpretues i humorit e ngjitĂ«n atĂ« nĂ« panteonin e vlerave tĂ« artit skenik shqiptar.

“BuzĂ«qesh gjithmonĂ«, edhe nĂ«se buzĂ«qeshja jote Ă«shtĂ« e trishtuar, sepse mĂ« i trishtuar se njĂ« buzĂ«qeshje e trishtuar, Ă«shtĂ« trishtimi qĂ« nuk buzĂ«qesh”, mĂ« shumĂ« se njĂ« maksimĂ«, ky Ă«shtĂ« lajtmotivi qĂ« e udhĂ«priu atĂ« nĂ« pĂ«rjetĂ«si dhe na u servir si njĂ« bujari, bashkĂ«kohĂ«sve tĂ« tij dhe brezave.

Humori shkodran Ă«shtĂ« pjesĂ« organike e traditĂ«s sonĂ« tĂ« humorit, Ă«shtĂ« manifestim i njĂ« vullnese tĂ« kurajshme qĂ« sfidon kohĂ«n dhe sprova mĂ« dinjitoze e trashĂ«gimisĂ«. Ajo ka kapluar vite pĂ«r tĂ« mbĂ«rritur deri nĂ« tĂ« tashmen e nevojĂ«s pĂ«r t’u ushqyer me mĂ«kimin e atij shpirti lirie dhe hareje. Panoramimi i kĂ«saj tabloje ka tonet dhe dritĂ«hijet qĂ« nxitin joshjen tonĂ« tĂ« pĂ«rgjithmonshme dhe na rrĂ«mbejnĂ« nĂ« njĂ« andje qĂ« cyt, nĂ« njĂ« dĂ«shirĂ« rrĂ«mbese. PikĂ«risht kĂ«tĂ« kimi, kĂ«tĂ« gjendje, kĂ«tĂ« ngazĂ«llim, kĂ«saj tabloje ia mĂ«kon portreti i njĂ« personazhi, i cili u instalua nĂ« shpĂ«rthimin gazmues tĂ« buzĂ«qeshjes si njĂ« veçanti, si njĂ« tipizim, si njĂ« karakter, prej tĂ« cilit humori, e qeshura, satirikja, sarkazma gufojnĂ« natyrshĂ«m. Ai Ă«shtĂ« Tano Banushi, personifikim dhe pĂ«rfaqĂ«sim, promovim dhe mishĂ«rim, tharm dhe lĂ«ndĂ« e humorit shkodran, sinonim i buzĂ«qeshjes me gjithĂ« shpirt, emblemĂ« e skenĂ«s dhe ovacioneve frenetike. Pa bujĂ« dhe pa gjurmime pas lavdeve dhe privilegjeve, ai punoi, ai ende, ai ngjizi nĂ« traditĂ«n tonĂ« tĂ« shkĂ«lqyer njĂ« emĂ«r dhe njĂ« vepĂ«r, njĂ« monument, lartĂ«sia e tĂ« cilit na legjitimon krenarinĂ« dhe mburrjen.

“Kam luajtur kĂ«pucarĂ« e bojaxhij / zdrukthĂ«tarĂ« e dugajxhi / mekanikĂ« dhe terzi / elektricistĂ« e hallvaxhi
/ Burra grash shamataxhesha / gagarelĂ« pa mentesha / beqar t’mbetur e nervozĂ« / matrapazĂ« e karagjozĂ« / fanatikĂ« e kulakĂ« / me mustak e pa mustakĂ« / e demek me ju ba me qeshĂ«, edhe femĂ«r kam qenĂ« veshĂ«â€Šâ€. Thoshte vetĂ« Tano Banushi.

***

Tano Banushi, një prej emblemave të artit të satirës dhe humorit, ai që do të mbamendet pambarim në kujtesën e gjeneratave për rolet, karakteret dhe personazhet që jetësoi me kaq përkushtim dhe pasion. Ai, si pakkush tjetër, diti të na bënte të qeshim, të jetojmë me të qeshurën. Të shumtë janë emrat e personazheve që e bënë atë të pavdekshëm. E pakrahasueshme mbetet aftësia për të ardhur në çdo tip dhe karakter i ndryshëm dhe krejt i veçantë, plot humor.  Në jetën e tij skenike prej 45 vitesh ka një galeri të pamatë rolesh.

MegjithĂ«se brenda kornizĂ«s sĂ« pakalueshme tĂ« njĂ« ideologjie imponuese dhe kufizimesh, tĂ« arrish tĂ« ironizosh, tĂ« tallesh, t’u bĂ«sh karikaturĂ«n shefave, brigadierĂ«ve, drejtorĂ«ve
 pra kalbĂ«simin e njĂ« shoqĂ«rie, a nuk Ă«shtĂ« kjo t’i bĂ«sh radioskopinĂ« njĂ« sistemi drejtues dhe politikĂ«s qĂ« e krijoi atĂ«? A nuk Ă«shtĂ« ky qĂ«ndrim kritik dhe disident? Dhe Tano Banushi, i dalluar sidomos pĂ«r rolet e naivit, apo njĂ« lloj Shvejku shqiptar, mund tĂ« themi se vuri nĂ« lojĂ«, talli dhe akuzoi shoqĂ«rinĂ« e kohĂ«s. Ndaj edhe mbetet i madh.

La pas jo vetëm qindra role, por edhe një shkollë të madhe të artit të humorit, në gjurmët e të cilit kanë ecur breza të tërë humoristësh nga i gjithë vendi. Kontributi i tij artistik e kishte kaluar skenën e Shkodrës, artin e tij kanë patur fatin ta ndjekin të gjithë, breza të tërë janë rritur me rolet dhe humorin e tij.

ËshtĂ« kjo njĂ« lloj patente pĂ«r bukurinĂ« dhe humorin e anekdotĂ«s. Sepse, figura tĂ« tilla nĂ« ShkodĂ«r, mes tyre edhe Tano, kanĂ« qenĂ« dhe mbesin sinonim i humorit tĂ« çiltĂ«r, i mjeshtĂ«risĂ« edhe nĂ« tregimin e njĂ« anekdote a barcelete. Aq e vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« kjo, sa njĂ«herĂ« kompozitori i madh Prenk Jakova, Nder i Kombit, e takoi Tanon nĂ« rrugĂ«, e ndali dhe i tha: -Tano. MbrĂ«mĂ« mĂ« kanĂ« treguar njĂ« anekdotĂ«. Po ta tregoj unĂ« ty e pastaj ma trego ti mua qĂ« tĂ« qeshi. KĂ«to fjalĂ« tĂ« PrenkĂ«s kanĂ« njĂ« domethĂ«nie tĂ« madhe. Jo gjithkush di tĂ« bĂ«jĂ« humor. Duhet talent, mjeshtĂ«ri
 Dhe kĂ«ta i kishte Tano Banushi.

Të lindësh mes humorit

Në një shtëpi të gëzueshme e plot humor, ku pothuajse të gjithë ishin artistë në mënyrën e tyre dhe në aftësitë për të krijuar dhe për të thithur vlerat më të mira të artit, të këngës e humorit të asaj kohe, më 4 shkurt 1927, lindi Athanas Banushi, njeriu që do të bëhej aktori më në zë i humorit shqiptar, mjeshtër i vërtetë i interpretimit në gjininë e estradës.

TregojnĂ« se atĂ« ditĂ« qĂ« ka lindur Tano Banushi, edhe pse dimri ka qenĂ« nĂ« kulmin e ashpĂ«rsisĂ« sĂ« vet, natyra ka qenĂ« e qeshur, qielli i kthjelltĂ« dhe dielli i shndritshĂ«m, sikur tĂ« paralajmĂ«rohej se doli nĂ« jetĂ« ai qĂ« do t’u jepte njerĂ«zve mĂ« shumĂ« gaz e hare, qĂ« do t’ua bĂ«nte mĂ« tĂ« bukur jetĂ«n. Lluko Banushi ishte bĂ«rĂ« me djalĂ« dhe kjo ishte njĂ« ngjarje tepĂ«r e kĂ«ndshme dhe ngazĂ«lluese pĂ«r tĂ« dhe tĂ« shoqen e tij, Marien. GjithmonĂ« Llukoja thoshte: “Kam dĂ«shirĂ« qĂ« fĂ«mija i parĂ« tĂ« jetĂ« djalĂ«, pastaj le tĂ« lindin njĂ« duzinĂ« vajzash, nuk prish punĂ«, por ama tĂ« filloj me djalĂ«â€.

Për të mëtuar diçka më përplotësuese për këtë figurë të humorit dhe jo vetëm po huazojmë diçka nga Isa Alibali, një mik dhe koleg i tanos

Kur nisi humorin


RrugĂ«t e ShkodrĂ«s mbanin ende erĂ«n e barutit, kur dolĂ«n edhe afishet e para teatrale e koncertale. MĂ« 18 janar 1945, pak ditĂ« pas çlirimit, u krijua ShtĂ«pia e Artit dhe e KulturĂ«s, tĂ« cilĂ«n e formuan ajka e inteligjencĂ«s shkodrane. MĂ« 18 shkurt u shfaq drama e M.Gorkit, “Bujtina e tĂ« vorfĂ«nve”, pĂ«rgatitur nga intelektualĂ«t e njohur Filip Ndocaj e Qemal Draçini. NĂ« qershor tĂ« vitit 1945, nĂ« pĂ«rfundim tĂ« vitit shkollor, kur sapo Tano Banushi kishte mbaruar klasĂ«n e shtatĂ« tĂ« gjimnazit tĂ« shtetit, u zhvilluan disa veprimtari kulturore e artistike. NĂ« kĂ«tĂ« dramĂ« Tano Banushi interpretoi rolin e Gjinit, shĂ«rbĂ«torit simpatik tĂ« njĂ« familjeje shkodrane. Shfaqja u dha nĂ« sallonin e shoqĂ«risĂ« “Vllaznia” afĂ«r “Dugajve tĂ« Reja”. Po nĂ« kĂ«tĂ« shfaqje u dhanĂ« edhe paroditĂ« “Klasa e shtatĂ«â€ dhe “Jak, o Jak”, ku Tanoja u prezantua si humorist. NĂ« vitin 1946, nga grupi i teatrit pranĂ« ShtĂ«pisĂ« sĂ« Artit e tĂ« KulturĂ«s u shfaq drama “Armiku i Popullit” e Ibsenit. Tano Banushi interpretoi me sukses rolin e njĂ« tĂ« dehuri. Pastaj u pĂ«rgatit komedia “Pashuku”, ku interpretoi rolin e shĂ«rbĂ«torit gazmor, qĂ« e bĂ«ri atĂ« njĂ« aktor qĂ« shpresonte shumĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen. KĂ«shtu filloi pĂ«r Tanon rruga e artit skenik.

Takimi me Migjenin

Ishte ditë vere, kur Maria (e ëma) e mori Tanon për të bërë një fotografi te Marubi (ishte nëntë vjeç e gjysmë). Përpara Kafes së Madhe pa Migjenin, që po pinte kafe me një shok të vetin. Nuk e pati të vështirë të dallonte Teofik Gjylin, me të cilin Migjeni rrinte gjithnjë aty, gjithmonë në të njëjtën tavolinë për të pirë kafen e ditës. Për një çast nguroi, por duke pas parasysh dëshirën e Tanos për ta takuar, i tha:

– Tano, shih, ai atje Ă«shtĂ« Milloshi
 Migjeni yt, – shtoi pas pak. Tanoja u shtang. U shkĂ«put nga dora e sĂ« Ă«mĂ«s dhe u ndal pĂ«rballĂ« tij, nĂ« trotuarin pĂ«rpara Kafes sĂ« Madhe. Milloshi e vuri re kĂ«tĂ« veprim, njohu Marijen, shoqen e dikurshme tĂ« shkollĂ«s dhe u ngrit nga tavolina. SytĂ« e Tanos morĂ«n njĂ« shkĂ«lqim tĂ« veçantĂ«. Millosh Gjergj Nikolla u pĂ«rkul pĂ«rpara vogĂ«lushit, bĂ«ri sikur i lĂ«moi flokĂ«t, pa ia prekur nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«. Duke e ditur sĂ«mundjen qĂ« kishte, ai nuk prekte tĂ« tjerĂ«t as me dorĂ«, aq mĂ« pak fĂ«mijĂ«t. Tundi pak kokĂ«n drejt Marijes dhe i foli me pĂ«rzemĂ«rsi: – Qenka shumĂ« i kandshĂ«m ky djali yt, Marije, si quhet?, – i tha duke buzĂ«qeshur.

– Athanas, por e thĂ«rrasim Tano. Kishte dĂ«shirĂ« tĂ« madhe tĂ« tĂ« takonte, sepse ka lexuar disa nga shkrimet tuaja.

– Ooo, po mĂ« kĂ«naq, – dhe iu drejtua Tanos: – NĂ« ç’klasĂ« je?

– Hyj nĂ« klasĂ«n e tretĂ«, – i tha shpejt e shpejt Tanoja i vogĂ«l.

– ShumĂ« mirĂ«, Athanas, jam i bindun se mĂ«son mirĂ«, apo jo?

– Po, vetĂ«m 1-sha kam marrĂ«.

Ky ishte njĂ« episod i paharruar pĂ«r atĂ« qĂ« do tĂ« bĂ«hej logo e humorit shkodran, Tano Banushi, “Artistit tĂ« Popullit” dhe “Mjeshtrit i Madh”

Batutat më të famshme të Tano Banushit

ËshtĂ« e njohur thĂ«nia se njeriu do tĂ« çmendej po tĂ« mos ekzistonte e qeshura, me tĂ« gjitha rrjedhojat e kĂ«ndshme qĂ« vinĂ« prej saj. Por mĂ« tĂ« njohura se kaq janĂ« batutat dhe anekdotat e Tano Banushit,

Anekdotat e Tano Banushit

***

Berberi po rruante njĂ« klient shumĂ« tĂ« dobĂ«t. I fut nĂ« gojĂ« njĂ« top ping-pongu, pĂ«r t’i fryrĂ« faqen. Kur i rruan njĂ«rĂ«n anĂ«, i thotĂ«: – Kaloje nĂ« anĂ«n tjetĂ«r.

Ky, duke e kaluar, e kapërdin. Shqetësohet.

– Mos u bĂ«j merak, nuk tĂ« mbyt, – i thotĂ« berberi – se edhe njeri e ka kapĂ«rdirĂ« dje dhe ma ka sjellĂ« sot nĂ« mĂ«ngjes!

***

Banditi: – O paret, o shpirtin.

Burri: – Grua, çohu shpirt, se tĂ« kĂ«rkojnĂ«.

***

Te mjeku shkon për vizitë një grua.

– Hyr e zhvishu.

Pas pak mjeku pyet:

– He, a u zhveshe?

– UnĂ« po, po ti
? – thotĂ« gruaja.

***

– Pse i more erĂ« peshkut, ai Ă«shtĂ« i freskĂ«t!

– E pyeta: – “Ç’tĂ« reja kemi nga deti?”.

– E ç’tĂ« tha?

– Nuk di gjĂ« se kam dhjetĂ« ditĂ« qĂ« kam dalĂ« nga uji e


***

Një shitës kishte vënë në banak, anës peshores, dy pasqyra:

– Pse i ke vĂ«nĂ«, Selim?!

– QĂ« gratĂ« mos tĂ« shikojnĂ« peshoren, por tĂ« habiten nĂ« pasqyrë 

***

Për tre papagalët:

– Sa kushtojnĂ«?

I pari 500 lekë, sepse di një gjuhë të huaj

– Po ky i dyti?

– 700 lekĂ« sepse di dy gjuhĂ« tĂ« huaja.

– Po ky i treti?

– I treti kushton 1000 lekĂ« por s’di asnjĂ« gjuhĂ«.

– Po pse kaq shtrenjtĂ« ky?

– Sepse Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«si i dy tĂ« tjerĂ«ve.

***

Mjekut të fëmijëve:

– Ah, more doktor, si s’ke shkollĂ« mĂ« shumĂ« tĂ« shĂ«rosh edhe tĂ« mĂ«dhenjtĂ«?!

***

Dy shokë të dehur. I pari e merr me zor për në shtëpi shokun e vet.

– Kjo Ă«shtĂ« rrugica ime, kjo ështĂ« dera e shtĂ«pisë kjo Ă«shtĂ« shtĂ«pia
(hyjnĂ« nĂ« shtĂ«pi ) kjo Ă«shtĂ« dhoma e gjumit (e hap dhe sheh nĂ« shtrat tĂ« shoqen me njĂ« tjetĂ«r) kjo kĂ«tu Ă«shtĂ« gruaja ime
kurse ky burri kĂ«tu, jam unë 

***

– Si shkon me gruan?

– E dua shumĂ« dhe ajo mĂ« do shumĂ«. Llogarite, po tĂ« hidhen gratĂ« nĂ« lotari, mua do tĂ« mĂ« binte gjithmonĂ« gruaja ime!


***

Një i dehur i bie ziles:

– Kush Ă«shtĂ«? – pyet e zonja e shtĂ«pisĂ«.

– A ju mungon kush, a?

– MĂ« mungon burri.

– Hape, se unĂ« qenkam


Jetëshkrim i shkurtër

Tano Banushi lindi 4 Shkurt 1927 – 7 gusht 1993) Ă«shtĂ« njĂ« Artist i Popullit. Tano Banushi ka interpretuar mbi 1000 role nĂ« jetĂ«n e tij tĂ« gjatĂ« skenike. Leo, Pashuku, Fotografi, Dulla, .. do tĂ« duhet njĂ« kohĂ« e gjatĂ« pĂ«r t’u pĂ«rmenduar mbi 1000 rolet e tij nĂ« skenĂ«, mbi 1000 fytyrat e papĂ«rsĂ«ritshme tĂ« interpretuara prej tij nĂ« rreth 45 vjet jetĂ« nĂ« skenĂ«n e Teatrit “Migjeni” tĂ« ShkodrĂ«s, ku nisi jetĂ«n e tij artistike. Fillimet.. “NĂ« dramĂ«n “Armiku i popullit” tĂ« Ibsenit nĂ« 1945, nĂ« mes shumĂ« roleve, tĂ«rhoqi vĂ«mendjen edhe figura e tĂ« dehurit, e cila bashkĂ« me personazhin ibsenian, prezantoi aktorin komik Tano Banushi”, do tĂ« thoshte pĂ«r tĂ« nĂ« njĂ« shkrim portret kritiku Miho Gjini. PĂ«r tĂ« vijuar mĂ« pas nĂ« komedinĂ« “Pashuku” tĂ« F. Ndocajt 1946, nĂ« rolin e njĂ« shĂ«rbetori komik. Elegant, i shkathĂ«t, me njĂ« humor befasues, me ngjyra shkodrane e i gĂ«rshetuar me traditĂ«n, improvizues dhe ekspresiv, do tĂ« shfaqet Tano si prezantues i shfaqjeve tĂ« grupit amator te klubit tĂ« punĂ«torĂ«ve “Vasil Shanto”. 
dhe me pas.. NĂ« rolin e marinarit nĂ« “NjĂ« tragjedi optimiste” tĂ« Vishnjevskit; nĂ« rolin e kapterit nĂ« komedinĂ« “Prefekti” tĂ« B.Levonjes; nĂ« rolin e Llomovit te “Fejesa” e Çehovit; nĂ« rolin e Mazllumit te komedia “Hej moj babĂ«â€ tĂ« J.Vojushit; nĂ« rolin e Leos te komedia “KĂ«shilli i ndrikullave”, tĂ« Sh.MitĂ«s. 
nĂ« vazhdim tĂ« plotĂ«simit tĂ« portretit NĂ« vitin 1958 krijohet estrada profesioniste e qytetit tĂ« ShkodrĂ«s. Tano Banushi, aktor komik interpreton me qindra role nga tĂ« ndryshmet si brigadier, nĂ«punĂ«s, shef, bojaxhi, fotograf etj, tĂ« cilat edhe sot e kĂ«saj dite kanĂ« mbetur tĂ« paharuara nĂ« mendjet e artdashĂ«sve tĂ« humorit. Tano Banushi Ă«shtĂ« njĂ« figure komplekse. Realist. Brenda nje shfaqjeje e shihje nĂ« role tĂ« ndryshme. Te secili rol gjente veshjen e veçantĂ« artistike. Tanoja ishte njĂ« aktor shumĂ«planesh. Brilant. Dinte tĂ« luante tragjedinĂ«, komedinĂ«, skeçin, paradine, vodevilin, intermexon, etj. Ishte mjeshtĂ«r pĂ«r tĂ« pĂ«rjetuar brenda njĂ« materiali letrar gjithĂ« dridhjet e shpirtit tĂ« njĂ« personazhi. E personazhi qĂ« krijonte Tanoja nuk ishte as klloun, as palaço, por kishte humor tĂ« brendshĂ«m, therĂ«s, kishte dramĂ«. Nje kujtim nga aktori, Artisti i Merituar, Bep Shiroka, Tanoja ishte aktori zĂ«madh i humorit shkodran dhe atij shqiptar. Vazhdues i denjĂ« i humoristĂ«ve shkodran KolĂ« Tivari, Osos se Falltores, HilĂ« GegĂ«s etj. Ai shkelqeu nĂ« tĂ« gjitha zhanret e humorit. Aktor melodioz, i binte kitares. I vĂ«mendshĂ«m ndaj çdo roli per ta luajtur sa mĂ« mire. Vdiq nĂ« vitin 1993.

(Pjesë e materiale janë huazuara nga libri monografik i Isa Alibalit,

“Me Tano Banushin dhe humorin e tij”, njĂ« punĂ« 15-vjeçare qĂ« jetĂ«son njĂ« talent dhe kĂ«rkon njĂ« mirĂ«njohje )/ KultPlus.com

Dredhza Braina fiton çmimin ndĂ«rkombĂ«tar “Global Cybersecurity Woman of the Year”

Ekspertja kosovare e sigurisĂ« kibernetike, Dredhza Braina, Ă«shtĂ« shpallur fituese e çmimit “Global Cybersecurity Woman of the Year”, nĂ« kategorinĂ« “Barrier Breaker”, duke u renditur e para nĂ« botĂ« pĂ«r kontributin dhe ndikimin e saj nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«.

Në një postim emocionues në rrjetet sociale, Braina falënderoi familjen, miqtë dhe të gjithë ata që e kanë mbështetur në rrugëtimin e saj, duke theksuar se ky çmim i përket jo vetëm asaj, por çdo njeriu që ka thyer barriera dhe nuk është ndalur përballë sfidave.

“Ky çmim nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r mua, Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« janĂ« pĂ«rballur me sfida, por nuk janĂ« ndalur, kanĂ« thyer heshtjen e kanĂ« thyer barrierat,” shkroi ajo.

Ajo gjithashtu shprehu mirënjohje për organizatorët dhe anëtarët e jurisë që e vlerësuan, si dhe për krijimin e kësaj platforme që fuqizon gratë në fushën e sigurisë kibernetike.

“Ky nuk Ă«shtĂ« fundi i rrugĂ«s, por vetĂ«m hapi i radhĂ«s. Nuk do tĂ« ndalemi kĂ«tu!” – theksoi Braina, duke e ndarĂ« suksesin me tĂ« gjithĂ« bashkĂ«kombĂ«sit e saj.

Kjo arritje e vendos Kosovën në hartën e inovacionit dhe sigurisë kibernetike në nivel global./KultPlus.com

Franceinfo: Shqipëria, El Doradoja e re e turizmit evropian

Rubrika “Ne, evropianĂ«t” na çoi kĂ«tĂ« tĂ« martĂ«, mĂ« 5 gusht, nĂ« ShqipĂ«ri apo El Doradon e re pĂ«r pushuesit, sipas stacionit tĂ« njohur informativ francez, Franceinfo.

”Ky vend i ish-Bllokut Lindor ishte pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« njĂ« nga regjimet mĂ« tĂ« mbyllura nĂ« EvropĂ«. Tani po hapet pĂ«r turizĂ«m, me rezultate spektakolare.

Një rritje prej 80% e turistëve në pesë vjet.

Ujëra bruz dhe ishuj të shkretë. Kjo nuk është as Karaibet dhe as Maldivet, por Shqipëria, e vendosur midis Greqisë dhe Italisë, e cila tani është gjithashtu e njohur për turistë nga e gjithë bota.

Shqipëria, ku qytetërimet mesdhetare kanë pasuar njëra-tjetrën, secila duke lënë gjurmë sublime greke, romake, bizantine, veneciane dhe osmane.

Dhe kohët e fundit, përgjatë gjithë vijës bregdetare, bunkerë po aq të shëmtuar sa periudha në të cilën u ndërtuan.

Dhe gjithashtu në Tiranë, kryeqytet, një mbetje e një regjimi komunist paranojak që kishte frikë nga pushtimet.

Njëri prej tyre tani është shndërruar në një muze për turistët mosbesues.

“Ky bunker nuk u pĂ«rdor kurrĂ« pĂ«r luftĂ«, sepse nuk patĂ«m kurrĂ« luftĂ«. Pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, u pĂ«rdor shumĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« nĂ« pyetje njerĂ«zit”, shpjegon Sokol Selami, njĂ« guidĂ« nĂ« ”Bunk’Art”.

12 milionë turistë në vitin 2024

Kështu veproi regjimi i terrorit i Enver Hoxhës, i fundit i admiruesve të Stalinit. Për më shumë se 40 vjet, Shqipëria mbeti një nga vendet më të mbyllura në botë.

NĂ« vitin 1991, regjimi ra.

Shqiptarët zbuluan lirinë.

Gati 35 vjet më vonë, ndërtesa ultramoderne po shfaqen në sheshin kryesor të Tiranës.

Toka e shqiponjave është hapur ndaj botës së jashtme. Dhe turistët po vërshojnë.

12 milionë u numëruan vitin e kaluar.

Ky është një efekt pas Covid-19 dhe medieve sociale që po e popullarizojnë destinacionin.

“Ne erdhĂ«m tĂ« filmojmĂ« ShqipĂ«rinĂ« pĂ«r tĂ« inkurajuar njerĂ«zit tĂ« vizitojnĂ« kĂ«tĂ« vend, sepse nĂ« Poloni nuk Ă«shtĂ« ende njĂ« destinacion kaq popullor”, thotĂ« Adrianna Skon, njĂ« influencere polake.

Dhe profesionistët e turizmit kanë gjetur mënyrën se si ta shesin atë.

“Jam kĂ«tu me ftesĂ« tĂ« njĂ« agjencie udhĂ«timesh polake qĂ« shet udhĂ«time nĂ« ShqipĂ«ri. Ne donim vetĂ«m tĂ« kontrollonim nĂ«se Ă«shtĂ« vĂ«rtet mjaftueshĂ«m interesante pĂ«r ta rekomanduar, dhe qĂ« nga dita jonĂ« e parĂ«, menduam se ishte vĂ«rtet e shkĂ«lqyer”, shpjegon gruaja e re nĂ« hyrje tĂ« videos sĂ« saj.

Këto video janë krijuar nga influencerë dhe marka, por edhe nga udhëtarë të zakonshëm.

Në mediat sociale, Shqipëria po shpërthen si destinacion.

“Ne pamĂ« video nĂ« TikTok dhe pastaj bĂ«mĂ« disa kĂ«rkime dhe kjo na çoi kĂ«tu”, rrĂ«fyen turistĂ«t.

Një tjetër avantazh për një audiencë shpesh shumë të re janë çmimet janë shumë të ulëta./ atsh/ KultPlus.com

FARDI FEST 2025 rikthen ngjyrat, zërat dhe shijet e Anadrinisë

Në Kompleksin Memorial në Gradish të Xërxës, më 6 dhe 7 gusht po mbahet edicioni i dytë i festivalit FARDI FEST 2025, i cili sjell në qendër të vëmendjes trashëgiminë kulturore të Anadrinisë, përmes aktiviteteve të shumta që bashkojnë brezat.

Me moton “TrashĂ«gimia qĂ« bashkon brezat”, festivali ofron njĂ« program tĂ« pasur kulturor, artistik dhe argĂ«tues. PjesĂ« e tij janĂ« lojĂ«rat tradicionale, kĂ«ndi i artit figurativ “Muri i Ngjyrave”, prezantimi i ushqimeve tradicionale nga zona, si dhe Muzeu i LuftĂ«s – njĂ« kujtesĂ« e historisĂ« sĂ« AnadrinisĂ«.

Policia e Kosovës ka sjellë një program të dedikuar për fëmijë dhe familje, ndërsa nuk mungojnë as aktivitetet sportive dhe mundësia për bashkëlojë me yjet e basketbollit të Rahovecit.

Festivali gjithashtu promovon bizneset vendore dhe përmbyllet çdo natë me koncert festiv ku performojnë artistë të njohur të muzikës popullore.

FARDI FEST 2025 mbahet nga ora 18:30 deri në 00:00, dhe synon të jetë një pikë takimi për të gjitha gjeneratat që duan të ruajnë e të festojnë trashëgiminë kulturore të Anadrinisë./KultPlus.com

Osmani pas takimit me Peter SÞrensen: Procesi i drejtë i dialogut, kyç për paqen në rajon

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është takuar me Përfaqësuesin e posaçëm të Bashkimit Evropian, Peter SÞrensen, me të cilin ka diskutuar mbi zhvillimet e fundit në vend dhe rajon.

Ajo theksoi se një proces i drejtë dhe i paanshëm i dialogut, me objektiva të qarta, është thelbësor për paqen dhe stabilitetin në rajon. Në takim u trajtua gjithashtu rëndësia e avancimit të integrimit evropian të Kosovës, si dhe nevoja për heqjen e masave të padrejta të vendosura ndaj qytetarëve të saj.

Presidentja Osmani ngriti edhe shqetësimin për arrestimet arbitrare të qytetarëve të Kosovës nga ana e Serbisë, duke i cilësuar si shkelje serioze të të drejtave të njeriut dhe pengesë për normalizimin e marrëdhënieve.

Takimi vjen në një kohë kur tensionet në rajon mbeten të larta dhe Bashkimi Evropian po kërkon rifillimin e dialogut me angazhim të shtuar nga të dy palët./KultPlus.com

Nga tensionet reale në kiminë e ekranit, marrëdhënia e ndërlikuar mes Sharon Stone dhe Michael Douglas

Tensionet reale mes aktorĂ«ve nĂ« jetĂ«n jashtĂ« kamerĂ«s shpeshherĂ« mund tĂ« jenĂ« burim sfidash gjatĂ« xhirimeve. Por nĂ« disa raste, pikĂ«risht ato e bĂ«jnĂ« magjinĂ« e ekranit tĂ« funksionojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« thellĂ« e autentike. Kjo Ă«shtĂ« pikĂ«risht ajo qĂ« ndodhi mes Sharon Stone dhe Michael Douglas gjatĂ« bashkĂ«punimit tĂ« tyre tĂ« vitit 1992, “Basic Instinct”.

Në një intervistë Stone rrëfen se marrëdhënia e saj me Douglas ishte e tensionuar qysh përpara se të fillonin xhirimet. Aktori nuk ishte entuziast për të provuar skena me të, duke qenë se ajo ishte një emër i panjohur në atë kohë.
“Ai nuk donte tĂ« tregonte tĂ« pasmet e tij nĂ« ekran me njĂ« tĂ« panjohur – dhe unĂ« e kuptova kĂ«tĂ«,” tha Stone.

Por më shumë sesa mungesa e famës, ajo përmend një incident të mëparshëm mes tyre në Festivalin e Filmit në Kanë, që ndikoi negativisht në marrëdhënien e tyre.
“Ishim njĂ« grup njerĂ«zish dhe ai po fliste pĂ«r dikĂ« dhe fĂ«mijĂ«t e tyre. E njihja shumĂ« mirĂ« atĂ« person pĂ«r tĂ« cilin po fliste. KĂ«shtu qĂ« ndĂ«rhyra dhe ai mĂ« bĂ«rtiti: ‘ÇfarĂ« dreqin di ti?’ Ishte njĂ« bisedĂ« qĂ« kishte tĂ« bĂ«nte me marrĂ«dhĂ«nien baba-bir,” kujton ajo.
Ajo nuk e kaloi pa reagim:
“TĂ«rhoqa karrigen mbrapa dhe i thashĂ«: ‘Hajde tĂ« dalim jashtĂ«.’” JashtĂ«, sipas saj, ajo i sqaroi afĂ«rsinĂ« me personin pĂ«r tĂ« cilin po fliste dhe theksoi se e njihte situatĂ«n shumĂ« mĂ« mirĂ« nga afĂ«r.

Ky episod la njĂ« shije jo tĂ« mirĂ«, dhe mĂ« pas, kur emri i saj u pĂ«rzgjodh pĂ«r rolin kryesor nĂ« “Basic Instinct”, Stone thotĂ«:
“Nuk mendoj se ai donte qĂ« unĂ« tĂ« isha partnerja e tij nĂ« film.”

Por pikërisht kjo dinamikë e brendshme, tensioni i nënkuptuar dhe raporti i ftohtë personal, u kthyen në shtyllë të fuqishme të interpretimit në ekran.
“Tensioni funksionoi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« shkĂ«lqyer gjatĂ« xhirimeve,” shpjegon ajo. “Nuk u mĂ«rzita kur ai mĂ« bĂ«rtiti. Ishte diçka qĂ« ndihmoi shumĂ« nĂ« ndĂ«rtimin e dinamikĂ«s mes personazheve tanĂ«, sepse Michael ka nerva dhe mua nuk mĂ« interesonte fare.”

Kjo distancë dhe energji e ftohtë mes tyre i dha jetë kimisë seksuale dhe tensionit psikologjik që e bëri filmin kaq të veçantë. Personazhet e tyre, Catherine Trammel dhe detektivi Nick Curran, funksionojnë për shkak të mosbesimit të ndërsjellë, dominancës, manipulimit dhe kontrollit emocional. Të gjitha këto elemente, duket se kishin edhe një bazë reale jashtë skenarit.

Me kalimin e kohĂ«s, raporti mes tyre u pĂ«rmirĂ«sua. “PĂ«rfunduam duke qenĂ« miqtĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«, dhe jemi ende miq edhe sot,” thotĂ« Stone. “E admiroj jashtĂ«zakonisht shumĂ«.”

Nga ana tjetĂ«r, pĂ«rfaqĂ«suesi i Michael Douglas, Allen Barry, tha se aktori “u habit shumĂ« nga fjalĂ«t e Sharon”, dhe nuk kujton ndonjĂ« pĂ«rplasje tĂ« tillĂ« mes tyre. Sipas tij, Douglas e parĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« Stone nĂ« provĂ«n nĂ« ekran qĂ« regjistroi Paul Verhoeven dhe menjĂ«herĂ« tha: “Ky Ă«shtĂ« ai personazhi.” Barry gjithashtu thekson se takimi i tyre nĂ« KanĂ« ndodhi mĂ« vonĂ«, nĂ« vitin 1992, gjatĂ« promovimit tĂ« filmit, kur ata tashmĂ« ishin miq.

PavarĂ«sisht se versionet e kujtimeve mund tĂ« dallojnĂ«, njĂ« gjĂ« mbetet e qartĂ«: tensioni i vĂ«rtetĂ« jashtĂ« kamerave ndihmoi nĂ« formĂ«simin e njĂ« prej marrĂ«dhĂ«nieve mĂ« komplekse dhe magjepsĂ«se nĂ« historinĂ« e kinemasĂ«. Ai nuk i pengoi, por pĂ«rkundrazi, e thelloi interpretimin e tyre dhe e bĂ«ri “Basic Instinct” njĂ« klasik tĂ« pavdekshĂ«m./KultPlus.com

Magjia që lindi në letër dhe lulëzoi në ekran: nga Charles Perrault te Georges MéliÚs dhe Walt Disney

NĂ« njĂ« botĂ« ku pluhuri i harresĂ«s shpesh mbulon Ă«ndrrat e brishta, “Hirushja” lindi si njĂ« melodi qĂ« pĂ«rshkon shekujt, e thurur nga penat e urta tĂ« tregimtarĂ«ve dhe ngjizur nĂ« shpirtin njerĂ«zor si njĂ« shpresĂ« e pĂ«rjetshme. NdĂ«r tĂ« parĂ«t qĂ« i dha formĂ« kĂ«saj magjie ishte Charles Perrault, nĂ« vitin 1697, kur botoi pĂ«rrallĂ«n “Cendrillon ou la petite pantoufle de verre”, njĂ« histori qĂ«, ndonĂ«se e njohur pĂ«r rrĂ«njĂ«t e saj popullore, u kthye nĂ« njĂ« simfoni letrare falĂ« finesĂ«s dhe imagjinatĂ«s sĂ« Perraultit.

Ishte ai që i fali Hirushës këpucën e qelqit, një objekt i vogël e i brishtë, por më i fortë se çdo mur pallati. Ai që krijoi karrocën nga kungulli, tërhequr nga mi të kthyer në kuaj dhe që e veshi skllaven e përulur me petkun e një princeshe, të bardhë e vezulluese si drita e hënës. Dhe mbi të gjitha, ishte ai që i vuri rregull të hekurt kësaj ëndrre: magjia zgjaste vetëm deri në mesnatë. Ajo orë, e pashmangshme, shndërrohej në një kambanë që i kujtonte Hirushës se bukuria dhe mrekullia janë të përkohshme, përveç nëse zemra guxon të besojë.

Kur ora godiste 12, gjithçka zhdukej: karroca kthehej në kungull, veshja në leckë, kuajt në brejtës. Vetëm këpuca, ajo ndalesë e vogël mbi realitetin, mbetej si dëshmi e asaj që kishte ndodhur. Ishte pikërisht ajo që do të udhëhiqte princin drejt dashurisë së tij, në një botë ku ndjenjat nuk njihnin klasë, pozitë apo pasuri.

Ky rrĂ«fim i pĂ«rjetshĂ«m, me hijeshi tĂ« thjeshtĂ« dhe simbolikĂ« tĂ« thellĂ«, kaloi nĂ«pĂ«r shekuj si njĂ« urĂ« e padukshme midis brezave. Dhe nĂ« vitin 1899, mjeshtri i hershĂ«m i kinemasĂ«, Georges MĂ©liĂšs, e solli pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ekran, tĂ« titulluar, “Cendrillon”. Me njĂ« kohĂ«zgjatje prej vetĂ«m rreth 6 minutash, ai e ndau pĂ«rrallĂ«n nĂ« 20 sekuenca filmike, duke pĂ«rdorur teknika revolucionare pĂ«r kohĂ«n, qĂ« i dhanĂ« jetĂ« kungullit qĂ« lĂ«vizte, princit qĂ« kĂ«rkonte, orĂ«s qĂ« ndalonte, dhe magjisĂ« qĂ« mbĂ«shtillej rreth njĂ« vajze me zemĂ«r tĂ« bardhĂ«. Ishte njĂ« film i heshtur, por plot zĂ«, zĂ«ri i imagjinatĂ«s qĂ« kapĂ«rcente fjalĂ«t. NĂ« rolet kryesore ishin Mlle Barral si Hirushja dhe Bleuette Bernon si Zana KumbarĂ«, ndĂ«rsa vetĂ« MĂ©liĂšs luajti rolin e genit tĂ« orĂ«s sĂ« mesnatĂ«s. Stili vizual ishte frymĂ«zuar nga ilustrimet e Gustave DorĂ©, duke i dhĂ«nĂ« filmit njĂ« cilĂ«si teatrale dhe pĂ«rrallore, ndryshe nga çdo produksion i kaluar. Filmi ishte njĂ« sukses i menjĂ«hershĂ«m nĂ« FrancĂ« dhe mĂ« gjerĂ«, dhe nĂ«nvizoi potencialin narrativ tĂ« kinemasĂ« pĂ«r tregime fantastike.

Më vonë, në 1950, ëndrra mori ngjyrë dhe këngë me krijimin e animuar të Walt Disney. Në një kohë kur studioja e tij ndodhej përballë sfidave të mëdha, ishte pikërisht kjo përrallë që i dha dritë shpresës. Disney, duke ndjekur gjurmët e Perraultit, i dha Hirushes jo vetëm zë, por edhe melodi të paharruara, duke e kthyer rrëfimin në një baladë të shpirtit që nuk dorëzohet.

Në versionin e tij, e vërteta është akoma më e ëmbël: Hirushja nuk është vetëm një vajzë që gjen princin, ajo është simbol i mirësisë që nuk ndryshket, i durimit që shpërblehet, i ëndrrave që ngjiten pas hirit, sepse e vërteta e saj nuk është fustani, por zemra që nuk u ngurtësua as në skllavëri.

Ajo që nisi si një pëshpëritje në letrat e një autori francez, u bë film pa zë, e pastaj një simfoni ngjyrash që e njohu botën me magjinë e saj.

Përralla e Hirushes, me gjithë thjeshtësinë e saj, mbart një magji që ka kapërcyer shekuj, kontinente e mediume. Që nga fjala e shkruar e Charles Perrault, ku një pantofël qelqi vendos fatin e një vajze të braktisur, deri tek ekranizimi i parë i heshtur në fillim të shekullit XX, e më pas te interpretimi i paharrueshëm i Walt Disney në vitin 1950, historia e Hirushes është kthyer në simbol universal të shpresës, ëndrrave dhe drejtësisë poetike.

Suksesi i filmit tĂ« animuar tĂ« Disney-t nuk ishte thjesht komercial – ai shĂ«noi rilindjen e studios pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, frymĂ«zoi breza tĂ« tĂ«rĂ« me estetikĂ«n e tij tĂ« Ă«mbĂ«l dhe muzikĂ«n e paharrueshme, dhe bĂ«ri qĂ« figura e Hirushes tĂ« jetojĂ« pĂ«rtej pĂ«rrallĂ«s, si njĂ« arketip i sĂ« mirĂ«s qĂ« triumfon nĂ« heshtje.

Sot, Hirushja nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« princeshĂ« mes tĂ« tjerave – ajo Ă«shtĂ« metaforĂ« e shpresĂ«s qĂ« nuk shuhet, e dashurisĂ« qĂ« vjen pa paralajmĂ«rim, dhe e bukurisĂ« qĂ« lind nga dhembja. Kinemaja ia fali pĂ«rjetĂ«sinĂ«. Ekrani e ktheu nĂ« kujtesĂ« kolektive.

Përralla e Hirushes, me gjithë thjeshtësinë e saj, mbart një magji që ka kapërcyer shekuj, kontinente e mediume. Që nga fjala e shkruar e Charles Perrault, ku një këpucë qelqi vendos fatin e një vajze të braktisur, deri tek ekranizimi i parë në fillim të shekullit XX, e më pas te interpretimi i paharrueshëm i Walt Disney në vitin 1950, historia e Hirushes është kthyer në simbol universal të shpresës dhe ëndrrave.

Suksesi i filmit të animuar të Disneyt nuk ishte thjesht komercial, ai shënoi rilindjen e studios pas Luftës së Dytë Botërore, frymëzoi breza të tërë me estetikën e tij të ëmbël dhe muzikën e paharrueshme, dhe bëri që figura e Hirushes të jetojë përtej përrallës, si një arketip i së mirës që triumfon në heshtje.

Sot, Hirushja nuk është vetëm një princeshë mes të tjerave, ajo është metaforë e shpresës që nuk shuhet, e dashurisë që vjen pa paralajmërim, dhe e bukurisë që lind nga dhembja. Kinemaja ia fali përjetësinë. Ekrani e ktheu në kujtesë kolektive./KultPlus.com

Fjalët e nënës nuk e ndalën litarin, por as vargjet e tij nuk i ndali vdekja, tragjedia e poetit Havzi Nela

MĂ« 10 gusht 1988, nĂ« njĂ« orĂ« tĂ« heshtur tĂ« mĂ«ngjesit, regjimi komunist shqiptar ekzekutoi me varje poetin Havzi Nela, duke vendosur njĂ« nga vulat mĂ« tĂ« errĂ«ta tĂ« diktaturĂ«s nĂ« historinĂ« tonĂ«. Por ajo qĂ« duhej tĂ« ishte heshtja pĂ«rfundimtare e njĂ« “zĂ«ri kundĂ«rshtues”, u kthye nĂ« njĂ« britmĂ« qĂ« do tĂ« jehonte mĂ« fort pas rĂ«nies sĂ« komunizmit.

Nela, i lindur mĂ« 20 shkurt 1934 nĂ« Kollovoz tĂ« KukĂ«sit, ishte rritur nĂ« varfĂ«ri, por kishte pasuri shpirtĂ«rore qĂ« s’kishte kufij: dashurinĂ« pĂ«r fjalĂ«n e lirĂ«, pĂ«r dijen dhe pĂ«r njeriun. Qysh nĂ« rininĂ« e hershme e shfaqi hapur kundĂ«rshtimin ndaj padrejtĂ«sive tĂ« regjimit. U pĂ«rjashtua si “element destruktiv” nga Instituti Pedagogjik i ShkodrĂ«s, por nuk reshti sĂ« mĂ«suari tĂ« tjerĂ«t.

DĂ«nimi i tij me 15 vjet burg nisi pas njĂ« tentative pĂ«r t’u arratisur nĂ« KosovĂ«, bashkĂ« me bashkĂ«shorten Lavdie, nĂ« prill tĂ« vitit 1967. Por nuk ishte thjesht tentativa pĂ«r t’u larguar nga vendi ajo qĂ« e dĂ«noi – ishte vetĂ« poezia e tij, fjala e tij, refuzimi pĂ«r tĂ« heshtur qĂ« e shndĂ«rroi nĂ« simbol tĂ« rezistencĂ«s. Burgjet dhe internimet u bĂ«nĂ« pjesĂ« e jetĂ«s sĂ« tij deri nĂ« momentin e fundit.

Më 24 qershor 1988, Gjykata e Lartë vulosi dënimin e tij me vdekje. As lutja e nënës, Xhevahire Nela, dhe as telegramet e motrave, nipave e mbesave, dërguar Presidiumit të Kuvendit Popullor më 26 shkurt 1988, nuk u morën parasysh. Regjimi nuk njihte mëshirë për poetët.

Në praktikën e faljes së jetës vihet re se Havzi Nela nuk kërkoi falje, as nuk shkroi ndonjë lutje për jetë. Fjala e tij nuk pranoi të përkulej.

U var në mes të qytetit dhe më pas u gropos në këmbë, pa të drejtë të prehej i shtrirë, në një gropë të hapur aty ku dikur ishte një shtyllë druri. Qëndroi në këmbë nën dhe për pesë vjet, deri më 20 gusht 1993, kur më në fund u gjet nga familja dhe u rivarros me nderet që i takonin.

Titulli “DĂ«shmor i DemokracisĂ«â€ iu dha pas vdekjes me dekret presidencial, por ajo qĂ« Havzi Nela i dha ShqipĂ«risĂ« ishte shumĂ« mĂ« shumĂ«: ai u bĂ« metafora mĂ« e fuqishme e poetit tĂ« pamposhtur, e fjalĂ«s qĂ« nuk pranon tĂ« heshtĂ«, edhe kur i vihet litari nĂ« fyt.

Në një kohë kur vendet e tjera komuniste po zhbënin dënimet politike dhe po lëviznin drejt reformës, Shqipëria zgjodhi të vrasë një poet.

Në vazhdim, sjellim një nga poezitë më të dhimbshme të Havzi Nelës, kushtuar nënës së tij, si dhe letrën prekëse të nënës për të birin, një dëshmi e përjetshme e dhimbjes:

“SHOKUT, RAMIZ ALIA

PRESIDIUMI KUVENDIT POPULLOR

TIRANE

LUTEM ME FALNI JETEN E DJALIT TIM HAVZI NELA QE ESHTE DENUAR ME VARJE

NENA XHEVAHIRE NELAJ

KATUNDI KOLLOVAZ

LOK. SHISHTAVEC

URGJENTE
”

Po, o nanë, po

Po, o nanë, po,
N’emĂ«n tĂ« ligjit jam arrestue,
E duert m’i kthyen prapa policĂ«t e zi,
N’hekur me tutjus m’i kanĂ« ngujue!
Me gazin 69 u pamë sy ndër sy,
Si me keqardhje m’u ba se mĂ« vĂ«shtroi,
E kur lëshova kambën mbrenda me hy,
M’u ba se psherĂ«tiu, m’u ba se rĂ«nkoi!
Ndoshta e ndjeu veten fajtor,
Pse erdhi e më mori përsëri!
Ndoshta i gjori ishte lodhë,

Gjithkah n’udhtim nĂ«pĂ«r Shqipni.
Gjithkund tue shkue nëpër atdhe,
Sa djem nanash kështu po i merr!
Si nji kuçedĂ«r nĂ« “Shqipnin’ e re”
Emni i tij ka futun tmerr!
Ti mos u druej, o Nana ime,
Sido të bahet jam pa faj,
Qëndro malsore, mbahu trime,
Mos e mbyll jetën me vaj!
Djali yt s’ka me t’turpnue,
Gjinin tand s’do ta tradhtojĂ«,
Shqiptar i ndershëm ka me qëndrue,
Po prehnin tand do ta kërkojë.
Ka me dasht me t’pasun pranĂ«,
Ta vështrosh, ta ledhatosh,
E nji fjalĂ« t’ambĂ«l me ia thanĂ«,
PlagĂ«t zemrĂ«s t’ia shĂ«rosh!
Pusho, mos qaj, o nanë e mjerë,
Ti me mue s’je kĂ«naqun kurrĂ«.
N’merak e mall ke qenĂ« pĂ«rherĂ«,
Qysh i vogël dhe sot burrë!
Qysh nand’ vjeç m’ke nxjerrĂ« prej shpie,
Jetim, pa babë, bukën me nxjerrë;
M’shkule nga prehni prej vorfnie,
Vetë jam rritun derë më derë!
Tri ditĂ« bashkĂ« s’i bamĂ« nĂ« votĂ«r,
Shtëpia jonë nuk qeshi kurrë;
KurrĂ« s’u ulĂ«m nĂ« nji sofĂ«r,
Kurrë, o Nana ime, kurrë!/KultPlus.com

Festivali ‘Lumina’, atmosferĂ« elektrizuese pĂ«r adhuruesit e muzikĂ«s elektronike

Festivali i muzikĂ«s elektronike “Lumina Electronic” solli ritĂ«m dhe atmosferĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« adhuruesit e muzikĂ«s elektronike.

Aktiviteti dëshmoi edhe një herë se Korça është jo vetëm një qytet i kulturës dhe historisë, por edhe i rinisë dhe energjisë së jashtëzakonshme.

Kryebashkiaku i Korçës, Sotiraq Filo e konsideroi kĂ«tĂ« edicion tĂ« dytĂ« tĂ« festivalit “Lumina”, si tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m.

Filo u shpreh se pĂ«r dy net me radhĂ«, parku “Rinia” u mbush me ritme elektrizuese, energji pafund dhe qindra tĂ« rinj qĂ« festuan muzikĂ«n moderne nĂ« njĂ« atmosferĂ« qĂ« vetĂ«m “Lumina” di ta krijojĂ«.

“Ky edicion e forcoi mĂ« tej identitetin e festivalit si njĂ« nga eventet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme verore nĂ« Korçë, duke tĂ«rhequr vizitorĂ« dhe adhurues tĂ« muzikĂ«s elektronike nga e gjithĂ« ShqipĂ«ria dhe rajoni”, tha Filo, nĂ« njĂ« postim nĂ« rrjetet sociale.

Të rinj vendas dhe turistë të huaj u entuziazmuan, në një atmosferë që vështirë të përshkruhet me fjalë.

Lumina Electronic Festival është tashmë një traditë që do të vazhdojë çdo vit, me synimin për të rritur edhe më shumë ndikimin kulturor dhe turistik të Korçës, si një destinacion festash bashkëkohore dhe përjetimesh unike./atsh/KultPlus.com

‘Keep Calm and Carry On’, nga poster i harruar, nĂ« ikonĂ« kulturore tĂ« shekullit 21

NĂ« pranverĂ«n e vitit 2000, nĂ« njĂ« kuti pluhurosur nĂ« librarinĂ« Barter Books nĂ« Alnwick, Angli, u zbulua njĂ« poster i harruar i LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore me mesazhin: “Keep Calm and Carry On”. Asokohe askush nuk e dinte se ky slogan do tĂ« bĂ«hej njĂ« ndĂ«r shprehjet mĂ« tĂ« pĂ«rhapura dhe tĂ« transformuara tĂ« kohĂ«ve moderne.

Posteri ishte krijuar në vitin 1939 nga Ministria Britanike e Informacionit për të ngritur moralin publik në rast sulmesh ajrore. Ndryshe nga dy posterët e tjerë të serisë, që u shpërndanë gjerësisht, ky kurrë nuk u publikua zyrtarisht dhe shumica e kopjeve u shkatërruan për të kursyer letër. Vetëm disa mbijetuan, përfshirë atë që u gjet në librari.

Stuart dhe Mary Manley, pronarĂ«t e librarisĂ«, vendosĂ«n ta varin nĂ« mur. “Nuk kishim asnjĂ« ide pĂ«r atĂ« qĂ« do tĂ« bĂ«hej,” kujton Stuart. Popullariteti nisi si njĂ« fenomen lokal, por shpĂ«rtheu globalisht pas njĂ« artikulli tĂ« “The Guardian” nĂ« vitin 2005. Deri nĂ« vitin 2007, ishin shitur mbi 50,000 kopje.

NĂ« njĂ« botĂ« tĂ« ndryshuar nga interneti, kultura e memeve dhe ironia, slogani gjeti kuptim tĂ« ri. NĂ« kohĂ« krizash, si ajo financiare e vitit 2008, “Keep Calm and Carry On” u pa si thirrje pĂ«r qĂ«ndrueshmĂ«ri. Ai u bĂ« pjesĂ« e identitetit kombĂ«tar britanik, por gjithashtu u transformua pafundĂ«sisht: Keep Calm and Drink Tea, Keep Calm and Have a Cupcake, e kĂ«shtu me radhĂ«.

MegjithatĂ«, jo tĂ« gjithĂ« e pĂ«rqafuan mesazhin. KritikĂ«t e panĂ« si simbol tĂ« elitizmit, propagandĂ«s sĂ« luftĂ«s apo si pĂ«rgjigje tĂ« pandjeshme ndaj krizave moderne. PĂ«r disa, ai pĂ«rfaqĂ«son nostalgjinĂ« pĂ«r “kohĂ«t e arta” tĂ« qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« britanike, pĂ«r tĂ« tjerĂ«, njĂ« klishe pa thelb.

PavarĂ«sisht debateve, posterit i mbeti forca pĂ«r tĂ« pĂ«rcjellĂ« njĂ« ndjenjĂ« qetĂ«sie nĂ« kohĂ« tĂ« trazuara. ThjeshtĂ«sia e dizajnit, fuqia e mesazhit dhe aftĂ«sia pĂ«r t’u pĂ«rshtatur me çdo kontekst, e kanĂ« bĂ«rĂ« tĂ« pavdekshĂ«m nĂ« kulturĂ«n pop.

Një slogan i krijuar për luftën, por që jeton edhe sot, ndërmjet humorit, kritikës dhe nostalgjisë./BBC/KultPlus.com

Lady Gaga dhe Bruno Mars kryesojnë në nominimet për MTV Video Music Awards 2025

Lady Gaga, Bruno Mars dhe Kendrick Lamar janë artistët me më shumë nominime për edicionin e sivjetshëm të çmimeve MTV Video Music Awards (VMAs).

Ndër artistët më të nominuar janë gjithashtu edhe Sabrina Carpenter dhe Ariana Grande, të cilat kanë pasur një vit të suksesshëm në muzikën pop.

Dy ikonat e muzikës Beyoncé dhe Taylor Swift, që ndajnë rekordin për më shumë çmime VMA të fituara ndonjëherë (nga 30 secila), këtë vit janë nominuar vetëm në një kategori, artistja e vitit. Edhe pse asnjëra nuk ka publikuar album gjatë vitit të fundit, të dyja kanë zhvilluar turne të mëdha dhe të suksesshme.

Taylor Swift mban rekordin si artistja me mĂ« shumĂ« trofe “Moonman” si soliste, ndĂ«rsa shumĂ« prej çmimeve tĂ« BeyoncĂ© pĂ«rfshijnĂ« bashkĂ«punime. KujtojmĂ« se vitin e kaluar Swift ishte fituesja mĂ« e madhe e mbrĂ«mjes, duke marrĂ« shtatĂ« çmime, pĂ«rfshirĂ« dy mĂ« kryesoret: artistja e vitit dhe videoja e vitit.

PĂ«r vitin 2025, Lady Gaga udhĂ«heq me 12 nominime, Bruno Mars me 11, ndĂ«rsa reperi Kendrick Lamar ndjek me 10. KĂ«ngĂ«tarja e hitit “Espresso”, Sabrina Carpenter, Ă«shtĂ« nominuar nĂ« tetĂ« kategori.

NdĂ«r nominimet e Lady Gaga pĂ«rfshihen artistja e vitit dhe albumi mĂ« i mirĂ« pĂ«r projektin e saj “Mayhem”. Artistja 39-vjeçare Ă«shtĂ« aktualisht nĂ« njĂ« turne nĂ« SHBA.

Kënga Die With A Smile, një bashkëpunim mes Lady Gaga dhe Bruno Mars (edhe ai 39 vjeç), është nominuar për këngën e vitit. Dy artistët janë gjithashtu në garë për kategoritë bashkëpunimi më i mirë, kënga më e mirë pop, dhe videoja e vitit.

Këtë vit, ceremonia e VMA-ve sjell dy kategori të reja: artisti më i mirë country dhe artisti më i mirë pop.

Shfaqja do të zhvillohet më 7 shtator në UBS Arena në New York.

Nga ana tjetër, deri më tani nuk janë shpallur plane për edicionin e MTV Europe Music Awards për vitin 2025, me raportime që tregojnë se eventi është përkohësisht në pauzë./BBC/KultPlus.com

Elbasani në ritmin e verës, Ansambli Popullor ndez atmosferën me një spektakël të traditës shqiptare

Mbrëmjen e kaluar, sheshi qendror i Elbasanit u mbush me ngjyra, ritme dhe emocione, teksa Ansambli Popullor solli një performancë mbresëlënëse me valle dhe këngë tradicionale nga të gjitha trevat shqiptare.

Eventi u organizua me përkujdesjen e posaçme të kryetarit të Bashkisë, Gledian Llatja, dhe shënoi nisjen zyrtare të një kalendari të pasur aktivitetesh verore që do të zgjasin gjatë gjithë muajit gusht. Kjo nismë synon ta shndërrojë Elbasanin në një pikë tërheqëse për turistët, artdashësit dhe çdo qytetar që kërkon argëtim dhe përjetim kulturor.

Për më shumë se dy orë, qindra banorë dhe vizitorë shijuan një shfaqje të larmishme artistike, ku u ndërthurën harmonikisht muzika, vallëzimi dhe tradita, duke krijuar një atmosferë të ngrohtë dhe festive në zemër të qytetit.

Ky aktivitet konfirmon edhe një herë rolin e Elbasanit si një qendër aktive e kulturës dhe trashëgimisë kombëtare në sezonin veror./KultPlus.com

Stevie Nicks shtyn koncertet pas një lëndimi në shpatull

Stevie Nicks do tĂ« shtyjĂ« disa nga datat e ardhshme tĂ« turneut tĂ« saj pas njĂ« frakture nĂ« shpatull, sipas njĂ« njoftimi tĂ« publikuar nĂ« rrjetet e saj sociale. Shfaqjet do tĂ« vazhdojnĂ«, por sĂ« pari ajo do tĂ« marrĂ« pak kohĂ« pĂ«r t’u shĂ«ruar.

“PĂ«r shkak tĂ« njĂ« dĂ«mtimi tĂ« fundit qĂ« ka rezultuar nĂ« njĂ« frakturĂ« nĂ« shpatull dhe qĂ« do tĂ« kĂ«rkojĂ« kohĂ« rikuperimi, koncertet e planifikuara tĂ« Stevie Nicks nĂ« gusht dhe shtator do tĂ« riplanifikohen”, thuhet nĂ« deklaratĂ«.

“Ju lutemi vini re se datat e tetorit nuk do tĂ« preken.”

Të gjitha biletat e blera më parë për nëntë datat e prekura do të jenë të vlefshme për datat e reja, sipas deklaratës. Nuk u dhanë detaje të mëtejshme mbi dëmtimin. Turneu i Nicks pritet të rifillojë në Portland, Oregon, më 1 tetor.

“Stevie mezi pret t’ju takojĂ« sĂ« shpejti dhe kĂ«rkon ndjesĂ« ndaj fansave pĂ«r kĂ«tĂ« shqetĂ«sim”.

SĂ« fundmi, Nicks dhe ish-partneri i saj si nĂ« jetĂ«n personale ashtu edhe nĂ« muzikĂ«, anĂ«tari i Fleetwood Mac, Lindsey Buckingham, njoftuan se do tĂ« ribotojnĂ« albumin e tyre tĂ« vitit 1973, “Buckingham Nicks.” Projekti i paraqet ata si duo dhe Ă«shtĂ« albumi i tyre i parĂ« dhe i vetĂ«m nĂ« studio sĂ« bashku, para se t’i bashkoheshin grupit Fleetwood Mac.

Ky lajm vjen si një zhgënjim për fansat që prisnin ta shihnin artisten legjendare këtë verë, por gjithashtu me shpresën se ajo do të rikthehet në skenë më e fortë në vjeshtë./CNN/KultPlus.com

‘S’e dija se dhjetĂ« vjet mĂ« i ri se Krishti, do tĂ« kryqĂ«zohesha mbi ty’

Fragment poezie nga Ismail Kadare

Llora

-II-

Tani shiu godet me shkelma qelqeve.
Atje qielli i zi si negativi i një shkretëtire.
Llora,
Më ka marrë malli,
Mall bojë hiri.
Tani nata si një mbulesë vigane
Qëndisur me drita anëve
Karfosur me paralele dhe meridianë
Nga lindja në perëndim,
Na mbulon e shqetësuar.
Ne shtrihemi nën të,
Si në ethe zbulohemi
Të ndarë,
Të largët,
TĂ« vetmuar.

Pati net,
I qullur nga stuhia jote,
Heshtja pranë teje dhe pasionit të marrë,
Mbërthyer mbi krahët dhe këmbët e tua
Si mbi një kryq të madh
Të bardhë.

Në fillim e mora kaq lehtë.
Madje s’thosha as fjalĂ«n “dashuri”.
S’e dija se dhjetĂ« vjet mĂ« i ri se Krishti
Do të kryqëzohesha mbi ty./KultPlus.com

Gonxhja: Artefaktet e vjetra nga Muzeu i Budapestit nĂ« ‘Marubin’ e ShkodrĂ«s

 Ministri i EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, kujtoi sot, pĂ«rmes rrjeteve sociale, se nĂ« Muzeun KombĂ«tar tĂ« FotografisĂ« “Marubi” vazhdon tĂ« jetĂ« ekspozita e veçantĂ« “Pazari i Humbur i ShkodrĂ«s: Ringjallja e njĂ« Kujtese”.

Kjo ekspozitë ka sjellë për herë të parë koleksionin e Palokë Lacës, një tregtar i hershëm i Shkodrës, artefaktet e të cilit ruheshin në arkivën e Muzeut të Etnografisë së Budapestit.

Paolo Lazza apo PalokĂ« Laca i kishte shitur departamentit tĂ« Muzeut KombĂ«tar tĂ« EtnografisĂ« sĂ« Budapestit, rreth 300 objekte si bizhuteri dhe veshje shqiptare. Me hulumtimin nĂ« detaje tĂ« kĂ«saj figure u angazhua vetĂ« drejtori i “Marubit”, Luçjan Bedeni dhe kuratorja Knopper.

Ministri Gonxhja fton çdokënd që ka mundësi ta vizitojë këtë ekspozitë e cila është e hapur çdo ditë, nga e hëna në të dielë, nga ora 09:00-19:00.

Eskpozita “Pazari i Humbur i ShkodrĂ«s: Ringjallja e njĂ« Kujtese” ka si kuratore Kim Knoppers. NjĂ« hapĂ«sirĂ« e veçantĂ« nĂ« kĂ«tĂ« ekspozitĂ« i dedikohet edhe dizajnerit tĂ« tekstileve Jozef Martini, me punimet e tij nĂ« jacquard, qĂ« sjellin njĂ« qasje bashkĂ«kohore ndaj motiveve tradicionale shkodrane./atsh/KultPlus.com

‘Loja e LuftĂ«s’, filmi qĂ« fitoi Oscar pavarĂ«sisht ndalimit nga BBC

NĂ« vitin 1965, regjisori britanik Peter Watkins realizoi njĂ« film tronditĂ«s me titull “The War Game”, i cili pĂ«rshkruan pasojat e njĂ« sulmi bĂ«rthamor mbi BritaninĂ«. Filmi paraqet njĂ« skenar hipotetik ku njĂ« raketĂ« bĂ«rthamore shpĂ«rthen mbi Kent, duke shkatĂ«rruar spitalet, duke krijuar mungesa tĂ« rĂ«nda ushqimore dhe duke zhytur vendin nĂ« njĂ« gjendje kaosi tĂ« plotĂ«. MegjithĂ«se ishte porositur nga BBC si pjesĂ« e serisĂ« sĂ« dokumentarĂ«ve tĂ« saj, filmi u ndalua nga transmetimi pĂ«r dekada me radhĂ« me arsyetimin se ishte “tepĂ«r tronditĂ«s pĂ«r mediumin televiziv”.

PavarĂ«sisht kĂ«saj, “The War Game” u nderua me çmimin Oscar pĂ«r Dokumentarin mĂ« tĂ« MirĂ« nĂ« vitin 1967 dhe u transmetua mĂ« nĂ« fund nĂ« BBC mĂ« 31 korrik 1985.

Filmi u xhirua me rreth 350 aktorĂ« amatorĂ« nga Kent, shumica prej tyre banorĂ« vendas, dhe shumĂ« skena u realizuan nĂ« Grand Shaft Barracks nĂ« Dover, njĂ« bazĂ« ushtarake nĂ« rrĂ«nim e sipĂ«r. PjesĂ«marrĂ«sit tregojnĂ« se pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« realizĂ«m skenave tĂ« djegieve, atyre u ngjiteshin nĂ« fytyrĂ« kokrra Rice Krispies dhe mĂ« pas spĂ«rkateshin me bojĂ« tĂ« errĂ«t pĂ«r tĂ« simuluar plagĂ«t nga zjarri. Skenat pĂ«rfshijnĂ« njerĂ«z qĂ« vdesin nĂ« rrugĂ«, spitalet e tejmbushura dhe madje edhe policĂ« qĂ« kryejnĂ« “vrasje nga mĂ«shira”.

Michael Banks, njĂ« nga figurantĂ«t nĂ« film dhe mĂ« vonĂ« regjisor teatri, e kujton pĂ«rvojĂ«n si transformuese: “ShpejtĂ« e kuptova qĂ« isha nĂ« praninĂ« e njĂ« gjeniu. Peter Watkins ishte njĂ« inovator. Fillimisht, si çdo 17-vjeçar, e pashĂ« si njĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« luajtur me armĂ«, por qĂ« nĂ« ditĂ«n e dytĂ«, qĂ«ndrimi ynĂ« ndryshoi kur kuptuam natyrĂ«n e asaj qĂ« po xhironim.”

Glynis Greenland, njĂ« tjetĂ«r pjesĂ«marrĂ«se, kujton se ishte pjesĂ« e njĂ« grupi grash qĂ« duhej tĂ« bĂ«rtisnin nĂ« prapaskenĂ« pĂ«r tĂ« shtuar ndjesinĂ« e panikut. Ajo kujton njĂ« moment tĂ« sikletshĂ«m gjatĂ« xhirimeve: “Mendova se kishin pĂ«rfunduar xhirimin, kĂ«shtu qĂ« hapa sytĂ«, por kamera ishte ende mbi mua.”

NdĂ«rhyrja politike nĂ« ndalimin e filmit Ă«shtĂ« zbuluar pĂ«rmes dokumenteve tĂ« deklasifikuara nga Zyra e Kabinetit. Qeveria e kryeministrit Harold Wilson ushtroi presion mbi BBC pĂ«r tĂ« mos e transmetuar filmin, duke frikĂ«suar se ai mund tĂ« ndikonte nĂ« opinionin publik ndaj politikĂ«s sĂ« mbrojtjes bĂ«rthamore. Lord Norman Brook, kryetar i BBC-sĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« dhe ish-sekretar i kabinetit, nĂ« njĂ« letĂ«r drejtuar kabinetit, shkroi: “Kam parĂ« filmin, dhe mund tĂ« them se Ă«shtĂ« prodhuar me pĂ«rmbajtje tĂ« konsiderueshme. Por subjekti Ă«shtĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pashmangshme alarmues dhe transmetimi i tij mund tĂ« ketĂ« njĂ« efekt tĂ« ndjeshĂ«m nĂ« qĂ«ndrimet e publikut ndaj politikĂ«s sĂ« parandalimit bĂ«rthamor.”

Huw Wheldon, atĂ«herĂ« drejtues i dokumentarĂ«ve nĂ« BBC, kishte kundĂ«rshtime ndaj disa pjesĂ«ve tĂ« filmit, si njĂ« deklaratĂ« nga njĂ« peshkop qĂ« thotĂ« “duhet tĂ« mĂ«sojmĂ« ta duam bombĂ«n”, si dhe njĂ« skenĂ« ku njĂ« polic kryen njĂ« vrasje nga mĂ«shira. “Thjesht nuk besoja se ndokush do t’u kĂ«rkonte policĂ«ve ta bĂ«nin kĂ«tĂ«. E pashĂ« si njĂ« deklaratĂ« anti-policore,” tha ai. Kur e ndau kĂ«tĂ« shqetĂ«sim me regjisorin Watkins, ky i fundit “shkoi pĂ«rtej vetes nga zemĂ«rimi”.

Ish-Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i BBC-sĂ« nĂ« vitin 1965, Hugh Carleton Greene, deklaroi vite mĂ« vonĂ«: “Vendimi pĂ«r tĂ« mos e transmetuar nuk ishte politik. UnĂ« isha mĂ« i tronditur nga programi sesa vetĂ« Lord Brook. Nuk mund tĂ« pĂ«rballoja pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e transmetimit tĂ« njĂ« programi kaq tronditĂ«s.”

Profesori John Cook nga Universiteti Glasgow Caledonian ka studiuar gjerĂ«sisht veprĂ«n e Peter Watkins dhe vĂ«ren se ndikimi i filmit nuk qĂ«ndron vetĂ«m nĂ« pĂ«rshkrimet grafike, por nĂ« mesazhin e tij tĂ« thellĂ« shoqĂ«ror: “Nuk ishte aq pĂ«r shkak tĂ« skenave, por sepse ngrinte çështje tĂ« pakĂ«ndshme pĂ«r pĂ«rgatitjen civile tĂ« BritanisĂ«. E tregoj ende sot para nxĂ«nĂ«sve dhe ata mbeten tĂ« tronditur.”

“The War Game” mbetet njĂ« nga veprat mĂ« tĂ« fuqishme kinematografike qĂ« ka sfiduar pushtetin, politikĂ«n dhe vetĂ« mediumin qĂ« e porositi. Ai Ă«shtĂ« njĂ« kujtesĂ« e fuqishme pĂ«r realitetin e luftĂ«s bĂ«rthamore dhe ndikimin e saj mbi njerĂ«zit e zakonshĂ«m, njĂ« film qĂ« edhe pse u ndalua, i mbijetoi kohĂ«s dhe la njĂ« gjurmĂ« tĂ« pashlyeshme nĂ« historinĂ« e kinemasĂ« dhe ndĂ«rgjegjes publike./BBC/KultPlus.com

Turistët në Himarë: Kalaja të ofron panoramë mahnitëse

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Vlorë publikoi në rrjetet sociale intervista të turistëve të shumtë të cilët kanë zgjedhur të vizitojnë këtë zonë të Shqipërisë. Ata shprehen të mahnitur nga panorama që ofron Kalaja e Himarës.

Një vajzë e lindur në Nju Jork por me origjinë shqiptare, tha se kishte ardhur me bashkëshortin dhe miqtë e saj për të parë Kalanë e Himarës.

“Sapo vizituam KalanĂ« e HimarĂ«s. ËshtĂ« absolutisht e bukur. Dhe pamja panoramike e HimarĂ«s, mahnitĂ«se. Na pĂ«lqeu shumĂ«. Pothuaj humbĂ«m atje, duke parĂ« kishat dhe shtigjet e lezetshme me lule. Na pĂ«lqeu shumĂ«â€.

Një tjetër çift vizitorësh të huaj u shpreh se kalaja është e bukur dhe pamjet gjithashtu shumë të bukura dhe se ua rekomandonin dhe të tjerëve ta vizitonin.

“Ky vend Ă«shtĂ« shumĂ« interesant, i bukur dhe i lashtĂ«â€, thotĂ« njĂ« tjetĂ«r turiste ndĂ«rsa shĂ«tit nĂ« HimarĂ«n e vjetĂ«r.

Kalaja e Himarës është një thesar i trashëgimisë kulturore. Në majën e kodrës, mbi të cilën ajo ngrihet, takohet deti me historinë dhe shpirtin e banorëve të kësaj zone.

“Kur ec pĂ«rreth kalasĂ«, kur ec mes ledheve mund tĂ« admirosh peizazhin”, thotĂ« njĂ« turiste nga Franca.

Panorama është mahnitëse dhe vizitorët që mbërrijnë deri aty, për ta shijuar, janë të shumtë. Kalaja e Himarës i pret çdo ditë me dyert hapur dhe shpirtin e saj të lashtë. Vizitorët, vendas e të huaj, enden rrugicave me gurë, duke zbuluar kisha e shtëpi të vjetra të cilat dikur gjallonin. Kalaja e Himarës është ndërtuar nga kaonët e lashtë. Ajo ishte një fortesë e fuqishme nëpër shekuj, që ka parë pushtime romake, bizantine dhe osmane, por gjithmonë ka qëndruar kryelartë./atsh/KultPlus.com

❌