â Kjo analizĂ« Ă«shtĂ« edhe kontribut i AgjencisĂ« Telegrafike Shqiptare â
BRUKSEL, 21 gusht /ATSH-enr/ â Presidenti rus, Vladimir Putin dhe presidenti ukrainas, Volodymyr Zelenskyy po i afrohen takimit tĂ« parĂ« qĂ« nga fillimi i pushtimit tĂ« plotĂ« tĂ« RusisĂ« tre vjet e gjysmĂ« mĂ« parĂ«, pas njĂ« fluksi diplomatik gjatĂ« javĂ«s sĂ« fundit.
SHBA ka rĂ«nĂ« gjithashtu dakord tĂ« ndihmojĂ« aleatĂ«t evropianĂ« tĂ« ofrojnĂ« garanci sigurie pĂ«r UkrainĂ«n nĂ« rast se nĂ«nshkruhet njĂ« marrĂ«veshje paqeje pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s sĂ« RusisĂ«, pas njĂ« takimi tĂ« njĂ« grupi udhĂ«heqĂ«sish evropianĂ«, tĂ« presidentit tĂ« SHBA-sĂ« Donald Trump dhe Zelenskyt nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«.
Zhvillimet janë mirëpritur nga udhëheqësit evropianë, të cilët e kanë mbështetur fuqimisht Ukrainën që nga shpërthimi i luftës.
âPas tre vjet e gjysmĂ« lufte, aktiviteti diplomatik po pĂ«rshpejtohet dhe ka njĂ« vrull nĂ« rritje rreth ofrimit tĂ« garancive tĂ« sigurisĂ« pĂ«r UkrainĂ«n, pĂ«rfshirĂ« marrĂ«veshjen e Trump pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rpjekjeâ, tha presidenti i KĂ«shillit Evropian AntĂłnio Costa pas njĂ« samiti online tĂ« KĂ«shillit Evropian.
Trump tha se foli në telefon me Putin të hënën dhe filloi të caktojë një takim midis tij dhe Zelenskyt. Do të jetë i pari që nga viti 2019.
âPas kĂ«tij takimi, do tĂ« kemi njĂ« takim tripalĂ«sh, qĂ« do tĂ« jenĂ« dy presidentĂ«t, plus unĂ«â, tha Trump nĂ« njĂ« postim nĂ« Truth Social pas takimit nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« me Zelenskyn dhe udhĂ«heqĂ«sit evropianĂ«.
Ai shtoi se ky ishte ânjĂ« hap shumĂ« i mirĂ« dhe i hershĂ«m pĂ«r njĂ« luftĂ« qĂ« ka vazhduar pĂ«r gati katĂ«r vjetâ.
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, tha të hënën se po zhvillohen diskutime mbi garancitë e sigurisë për Ukrainën, të ngjashme me ato që u ofrohen shteteve anëtare të NATO-s.
Të martën, Trump përjashtoi vendosjen e trupave amerikane në terren.
Si erdhëm deri këtu?
Trump dhe Putin mbajtĂ«n njĂ« samit me rrezik tĂ« lartĂ« nĂ« Alaska tĂ« premten, me tĂ« dy udhĂ«heqĂ«sit qĂ« i pĂ«rshkruan bisedimet si produktive, por ofruan pak detaje se si tâi jepet fund luftĂ«s sĂ« RusisĂ« nĂ« UkrainĂ«.
Udhëheqësit evropianë dhe Ukraina u përjashtuan nga bisedimet dhe samiti u kritikua nga disa për shtrimin e qilimit të kuq për Putinin.
Ish-kreu i KonferencĂ«s sĂ« SigurisĂ« nĂ« Mynih, Wolfgang Ischinger, shkroi nĂ« X se âasnjĂ« pĂ«rparim i vĂ«rtetĂ« â qartĂ« 1:0 pĂ«r Putinin â asnjĂ« sanksion i ri. PĂ«r ukrainasit: asgjĂ«. PĂ«r EvropĂ«n: thellĂ«sisht zhgĂ«njyeseâ.
Analisti politik dhe ish-deputeti slloven, Klemen Groshelj vuri nĂ« dukje se âTrump tha se SHBA do tĂ« jetĂ« vetĂ«m njĂ« ndĂ«rmjetĂ«se nĂ« negociatat midis MoskĂ«s dhe Kievit dhe shpjegoi nĂ« njĂ« intervistĂ« me Fox News pas takimit se Ukraina duhet tĂ« kuptojĂ« se Ă«shtĂ« e vogĂ«l dhe Rusia Ă«shtĂ« e madhe.
âDuke vepruar kĂ«shtu, ai dĂ«rgoi njĂ« mesazh shumĂ« tĂ« qartĂ« se SHBA nuk do tĂ« jetĂ« ajo qĂ« do tĂ« mbrojĂ« pozicionet e UkrainĂ«sâ, tha Groshelj.
Sipas një zyrtari të informuar mbi një telefonatë që Trump zhvilloi me Zelenskyn dhe udhëheqësit evropianë ndërsa kthehej nga Alaska, udhëheqësi amerikan mbështeti një propozim të Putinit që Rusia të marrë kontrollin e plotë të dy rajoneve lindore të Ukrainës në këmbim të ngrirjes së vijës së frontit në dy të tjera.
Putin âde facto kĂ«rkon qĂ« Ukraina tĂ« largohet nga Donbasiâ, njĂ« zonĂ« qĂ« pĂ«rbĂ«het nga rajonet Donetsk dhe Luhansk nĂ« UkrainĂ«n lindore, tĂ« cilat Rusia aktualisht i kontrollon vetĂ«m pjesĂ«risht, tha burimi.
Në këmbim, forcat ruse do të ndalonin ofensivën e tyre në rajonin portual të Detit të Zi të Khersonit dhe Zaporizhias në Ukrainën jugore, ku qytetet kryesore janë ende nën kontrollin ukrainas.
Disa muaj pas pushtimit të plotë të Ukrainës, në shtator 2022, Rusia pretendoi se kishte aneksuar të katër rajonet ukrainase edhe pse trupat e saj ende nuk kontrollojnë plotësisht asnjërën prej tyre.
Zelensky pati një takim me Trump në Shtëpinë e Bardhë të hënën dhe më vonë atyre iu bashkuan Macron, Starmer, Merz, Ursula von der Leyen, Giorgia Meloni, Alexander Stubb dhe Rutte.
Mungesa e dukshme ishte kryeministri spanjoll Pedro Sanchez.
Kjo ka shkaktuar kritika nga opozita, duke akuzuar Sanchez se e ka ulur Spanjën në një pozicion më të ulët në BE pasi refuzoi të rriste shpenzimet e mbrojtjes së vendit në pesë për qind të PBB-së së saj, në samitin e fundit të NATO-s.
Sanchez është në përputhje me konsensusin e BE-së për Ukrainën dhe ka këmbëngulur që Kievi duhet të përfshihet në çdo vendim për të ardhmen e saj. Ai gjithashtu ka nënvizuar urgjencën e një armëpushimi të menjëhershëm për të lehtësuar një paqe të drejtë dhe afatgjatë.
Përgjigja e Evropës dhe çfarë roli luajti ajo?
Kryeqytetet evropiane kanë bërë presion për të siguruar që pikëpamjet e tyre dhe të Kievit të mos përjashtohen nga dialogu SHBA-Rusi që mund të formësojë sigurinë afatgjatë të Evropës.
Udhëheqësit evropianë kanë kërkuar një armëpushim të menjëhershëm si një hap të parë drejt paqes, kanë kërkuar garanci të detyrueshme sigurie për Ukrainën dhe e kanë paralajmëruar Trumpin të mos i besojë shumë Putinit.
ĂĂ«shtja e njĂ« armĂ«pushimi Ă«shtĂ« njĂ« çështje ku SHBA-ja dhe Evropa mund tĂ« mos bien dakord. Trump nuk kĂ«mbĂ«ngul mĂ« pĂ«r njĂ« tĂ« tillĂ« dhe beson se njĂ« marrĂ«veshje e plotĂ« paqeje mund tĂ« arrihet pa tĂ«, ndĂ«rsa Merz nĂ«nvizoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e saj tĂ« hĂ«nĂ«n.
Makron ishte gjithashtu i kujdesshëm për mundësinë e përfundimit të dhunës si rezultat i një takimi të mundshëm Zelensky-Putin.
âNe kemi presidentin amerikan dhe UkrainĂ«n qĂ« duan paqe⊠Nuk jam i bindur pĂ«r Putininâ, tha ai.
âQĂ«llimi i tij pĂ«rfundimtar Ă«shtĂ« tĂ« marrĂ« sa mĂ« shumĂ« territor tĂ« jetĂ« e mundur, tĂ« dobĂ«sojĂ« UkrainĂ«n dhe tĂ« ketĂ« njĂ« UkrainĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« e qĂ«ndrueshme mĂ« vete ose brenda sferĂ«s sĂ« ndikimit tĂ« RusisĂ«. Kjo Ă«shtĂ« mjaft e qartĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ«â, theksoi ai.
David Salvo, drejtor menaxhues i AleancĂ«s pĂ«r Sigurimin e DemokracisĂ« nĂ« fondacionin gjerman âMarshallâ, tha se ândĂ«rsa Ă«shtĂ« pozitive qĂ« nuk pati nota mospajtuese midis Trump dhe Zelenskyy kur ata folĂ«n sĂ« bashku me shtypin nga ShtĂ«pia e BardhĂ« tre ditĂ« pas samitit tĂ« AlaskĂ«s, Trump bĂ«ri pak pĂ«r tĂ« shpĂ«rndarĂ« idenĂ« se Shtetet e Bashkuara do tĂ« mbĂ«shtesnin njĂ« marrĂ«veshje gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se paqeje kryesisht sipas kushteve tĂ« RusisĂ«. Putin ende po vendosâ.
Ekspertë të tjerë vunë re rikthimin e udhëheqësve evropianë në plan të parë.
âNĂ« shkurt pati njĂ« pyetje nĂ«se Evropa do tĂ« kishte njĂ« vend nĂ« tryezĂ« . Takimet e djeshme tregojnĂ« se Evropa nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ka shumĂ« vende nĂ« tryezĂ«. Kjo ndryshon rrĂ«njĂ«sisht natyrĂ«n e kĂ«tij negocimi. NjĂ« meritĂ« pĂ«r udhĂ«heqĂ«sit evropianĂ« pĂ«r thyerjen e kodit qĂ« funksionon me Trumpinâ, tha Mujtaba Rahman, drejtor menaxhues pĂ«r EvropĂ«n nĂ« Grupin Eurasia, nĂ« njĂ« postim nĂ« X.
Evropa u bashkua në përqendrimin në paqe, por disa vende ndryshojnë
Pas videokonferencës së së dielës të të ashtuquajturit Koalicion i të Vullnetshëmve (një grup vendesh që koordinojnë mbështetjen ushtarake dhe ekonomike për Ukrainën), kryeministri bullgar Rosen Zhelyazkov tha në një postim në X se garancitë e sigurisë për Ukrainën duhet të përfshijnë mbështetje të qëndrueshme si nga Evropa ashtu edhe nga SHBA-ja. Sipas fjalëve të tij, takimi online ka nënvizuar detyrën themelore të ndalimit të vrasjeve dhe mbështetjes së një paqeje të qëndrueshme dhe të drejtë në Ukrainë bazuar në parimet e së drejtës ndërkombëtare.
I pyetur në lidhje me takimin e së premtes midis Trump dhe Putin dhe të ardhmen e luftës në Ukrainë, presidenti bullgar Rumen Radev u tha gazetarëve se takimi në Alaska rikthen dialogun dhe shpresën për paqe për të gjithë.
Qëndrimi i vendit kandidat për anëtarësim në BE, Shqipërisë, ndaj Ukrainës, është gjithashtu në përputhje me qëndrimet e Bashkimit Evropian dhe NATO-s, ku Shqipëria është shtet anëtar.
Por, brenda Evropës, jo të gjithë udhëheqësit janë në të njëjtën linjë se si e shohin konfliktin.
Kryeministri sllovak Robert Fico, i cili Ă«shtĂ« kritik i mbĂ«shtetjes sĂ« BE-sĂ« pĂ«r UkrainĂ«n, tha se âtakimi midis Trump dhe Putin zyrtarisht nisi normalizimin e marrĂ«dhĂ«nieve midis SHBA-sĂ« dhe RusisĂ«â. Sipas tij, rruga pĂ«rpara nuk qĂ«ndron nĂ« âakuziminâ e udhĂ«heqjes politike ruse ose nĂ« vendosjen e sanksioneve, por nĂ« dialogun konstruktiv.
Ai u kritikua nga opozita për këtë.
Hungaria është një tjetër zë kritik i dukshëm.
Para samitit tĂ« AlaskĂ«s, tĂ« gjitha shtetet anĂ«tare tĂ« BE-sĂ«, pĂ«rveç HungarisĂ«, nĂ«nshkruan njĂ« letĂ«r duke shprehur mbĂ«shtetjen e tyre pĂ«r iniciativĂ«n paqĂ«sore tĂ« Trump dhe paralajmĂ«ruan se janĂ« ukrainasit ata qĂ« kanĂ« âtĂ« drejtĂ«n tĂ« zgjedhin fatin e tyreâ dhe tĂ« mbĂ«shtesin sanksionet kundĂ«r RusisĂ«.
ĂfarĂ« ndodh mĂ« pas?
Javët e ardhshme do të jenë vendimtare në përcaktimin nëse shtytja e Trump për bisedime të drejtpërdrejta midis Zelenskyy dhe Putin çon në përparim të vërtetë apo thellon përçarjet ekzistuese.
Formati, vendndodhja dhe agjenda mbeten tĂ« pazgjidhura. Ădo bisedĂ« ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« pĂ«rballet me pengesa tĂ« menjĂ«hershme, jo mĂ« pak kĂ«mbĂ«nguljen e UkrainĂ«s se nuk do tĂ« lĂ«shojĂ« territor sovran dhe vendosmĂ«rinĂ« e Putinit pĂ«r tĂ« siguruar njohjen e fitimeve tĂ« RusisĂ«.
Për Evropën, sfida është të qëndrojë në një proces që po formësohet gjithnjë e më shumë nga Uashingtoni dhe Moska. Zyrtarët e BE-së po shtyjnë për garanci sigurie që shkojnë përtej fjalëve.
Aleatët e NATO-s mbeten të kujdesshëm se Trump mund ta shtyjë Kievin drejt një marrëveshjeje të favorshme për Moskën, me qëllim që të shpallë një fitore në politikën e jashtme.
Ndërkohë, luftimet vazhdojnë, ndërsa Rusia nisi një sulm të madh gjatë natës ndaj Ukrainës të hënën me dronë dhe raketa, ndërsa Ukraina goditi një rafineri nafte ruse në një sulm me dronë./ (Nga agjencitë AFP, ATSH, BTA, dpa, EFE, TASR dhe STA) a.jor.
The post ANALIZĂ â Evropa nĂ« mosmarrĂ«veshje, ndĂ«rsa Trump kĂ«rkon bisedime ruso-ukrainase pĂ«r paqe appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.
Login
