❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Islanda, Mali i Zi apo ShqipĂ«ria – cili shtet anĂ«tarĂ«sohet i pari nĂ« BE?

✇Telegrafi
By: Ismail Jakupi

Në parashikimet se cili do të jetë shteti i radhës që do të anëtarësohet në Bashkimin Evropian, bastin mendojnë se e fitojnë ata që e përmendin emrin e Malit të Zi, duke marrë parasysh se është duke negociuar me vite dhe ka avancuar më shumë se të gjitha vendet tjera kandidate.

Të tjerët pozicionohen nga Shqipëria, e cila është duke ecur me hapa të shpejtë drejt Brukselit.

Disa tjerĂ« mendojnĂ« se do tĂ« jetĂ« Moldavia – shtet ambicioz dhe i orientuar nga reformat.

Mirëpo, përgjigjja e saktë mund të jetë Islanda.

Synimet e administratës së presidentit amerikan, Donald Trump për ta aneksuar territorin danez të Grenlandës, dhe ideja e një lufte tregtare mes garantueseve të sigurisë, Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe partneres më të madhe tregtare, BE-së, kanë krijuar shqetësim në këtë ishull në veri të Atlantikut.

Qeveria aktuale e Islandës, e cila ka ardhur në pushtet vitin e kaluar, ka bërë të ditur se do të mbahet një referendum para vitit 2027 për rinisje të bisedimeve me Brukselin për anëtarësim në BE.

Sondazhet sugjerojnë se shumica do ta mbështeste rinisjen e bisedimeve.

Dhe kjo nuk është hera e parë që Islanda është në këtë pozitë.

Ky shtet ishte goditur ashpër nga kriza globale financiare më 2008, kur tri banka të mëdha i kanë falimentuar.

AnĂ«tarĂ«simi nĂ« BE – sidomos nĂ« EurozonĂ« – ishte konsideruar si njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r shmangie tĂ« krizĂ«s dhe negociatat me bllokun evropian patĂ«n nisur mĂ« 2010.

Bisedimet ishin pezulluar tre vjet më vonë nga një qeveri e sapozgjedhur e krahut të djathtë. Atëbotë, edhe vendet e Eurozonës kanë qenë në gjendje të rëndë nga kriza financiare, prandaj anëtarësimi në këtë grup, dhe miratimi i valutës së përbashkët, nuk ishte parë si hap shpëtues.

Përgjatë atyre tre vjetëve të bisedimeve për anëtarësim, Reikjaviku i ka hapur shumicën e 33 kapitujve dhe i ka mbyllur 11 sosh.

PĂ«r krahasim, Mali i Zi – nĂ« krye tĂ« vendeve qĂ« synojnĂ« BE-nĂ« – ka arritur t’i mbyllĂ« shtatĂ« kapituj mĂ« tepĂ«r pas mĂ« shumĂ« se njĂ« dekade tĂ« negociatave.

“Vendim sovran”

Kur zyrtarĂ«t e BE-sĂ« besojnĂ« se Islanda do tĂ« mund ta pĂ«rfundonte brenda pak vjetĂ«sh procesin e anĂ«tarĂ«simit – i cili Ă«shtĂ« ende valid – ata nuk ka flasin pa bazĂ«.

Këtij shteti i ndihmon fakti se është pjesë e Zonës Ekonomike Evropiane, çka do të thotë se bashkë me Norvegjinë dhe Lihtenshtajnin veçse i zbatojnë rregullat e tregut të brendshëm të bllokut evropian.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen e ka vizituar kĂ«tĂ« vend javĂ«n e kaluar dhe e ka qartĂ«suar shpejt se anĂ«tarĂ«simi eventual nĂ« tĂ« ardhmen Ă«shtĂ« “vendim sovran qĂ« e marrin njerĂ«zit kĂ«tu”.

“Nuk Ă«shtĂ« temĂ« qĂ« unĂ« duhet ta komentoj”, Ă«shtĂ« shprehur ajo.

MegjithatĂ«, ajo ka shtuar se “Islanda Ă«shtĂ« e familjarizuar dhe e integruar nĂ« tregun e BE-sĂ«, dy palĂ«t kanĂ« vlera tĂ« njĂ«jta, njihemi me njĂ«ri-tjetrin shumĂ« mirĂ«, dhe e kemi tĂ« njĂ«jtĂ«n mendĂ«si – e gjithĂ« kjo Ă«shtĂ« vlerĂ« e shtuar”.

Duke folur në kushte anonimiteti, një diplomat evropian i familjarizuar me këto zhvillime, ka qenë edhe më i drejtpërdrejtë.

“Do tĂ« ishte mirĂ« qĂ« njĂ« shtet i EvropĂ«s PerĂ«ndimore tĂ« anĂ«tarĂ«sohej nĂ« BE, sidomos pas Brexitit”, ka thĂ«nĂ« ai.

“Kjo do tĂ« tregonte se klubi Ă«shtĂ« ende atraktiv”.

Procesi i integrimit do të zhvillohej lehtësisht, duke marrë parasysh se Islanda është më e pasur sesa mesatarja e BE-së, dhe me një popullsi prej 300.000 banorëve, ky do të ishte shteti më i vogël në BE, nëse anëtarësohet.

Ndonëse Brukseli zyrtarisht është duke qëndruar larg debatit për anëtarësim të këtij shteti në BE, ai në fakt është duke bërë gjithçka për ta pasur sa më afër.

Gjatë vizitës së saj, von der Leyen është zotuar për rishikim dhe potencialisht avancim të marrëveshjes aktuale tregtare.

Ajo e ka nënshkruar një tjetër marrëveshje për të mbrojtur infrastrukturën kritike e cila është thelbësore për Islandën, sikurse kabllot nënujore, si dhe ka nisur negociata për një marrëveshje të re për siguri dhe mbrojtje, e cila do ta rriste bashkëpunimin ndaj kërcënimeve kibernetike dhe atyre hibride.

Ky partneritet, që pritet të finalizohet deri në fund të vitit, ka rëndësi të posaçme për Islandën, e cila është e vetëdijshme për nevojën e bashkëpunimit në fushën e sigurisë, sidomos për faktin se Rusia dhe Kina po bëhen secilën herë e më aktive në rajonin e Arktikut.

Edhe Shtetet e Bashkuara e kanĂ« tronditur sĂ« fundmi kĂ«tĂ« shtet, pas debateve qĂ« janĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r GrenlandĂ«n, duke ia forcuar edhe mĂ« tepĂ«r idenĂ« e anĂ«tarĂ«simit nĂ« BE, pavarĂ«sisht se ky shtet ishte larguar nga paraardhĂ«si i bllokut – Komuniteti Evropian – mĂ« 1985.

Ndonëse Uashingtoni nuk ka bërë pretendime të njëjta për Islandën, në këtë ishull është rritur doza e nervozimit, pasi SHBA-ja është garancia e saj e sigurisë në emër të NATO-s, përmes një marrëveshjeje bilaterale të nënshkruar më 1951.

Prandaj Islanda është anëtarja e vetme e NATO-s që nuk ka ushtri të veten dhe nuk ka plane të afërta për ta krijuar një të tillë.

Më 2006, Shtetet e Bashkuara kanë bërë të ditur se do të vazhdojnë ta mbrojnë ishullin, mirëpo forcat e veta nuk do të kenë prezencë të përhershme aty. Ajo politikë është ende në fuqi, ndërsa një bazë e dikurshme amerikane në Keflavik vazhdon të jetë qendër e stërvitjeve të NATO-s.

Tensionet tregtare

Në gjithë këto zhvillime, tensioni tregtar transatlantik vetëm sa e shton tensionin në Islandë.

Reikjaviku dëshiron që Brukseli ta konsultojë lidhur me bisedimet tregtare BE-SHBA, mirëpo zyrtarët evropianë kanë treguar nuk mund të premtojnë në këtë drejtim, pa anëtarësim të plotë të Islandës.

Dhe pikĂ«risht tregtia Ă«shtĂ« tema qĂ« mund tĂ« nxisĂ« konflikt nĂ« negociatat eventuale pĂ«r anĂ«tarĂ«sim, sidomos kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r bujqĂ«si dhe peshkatari – dy industritĂ« kryesore tĂ« ishullit.

Kjo është arsyeja pse këto dy industri janë të përjashtuara nga marrëveshjet tregtare aktuale.

EkzistojnĂ« shqetĂ«sime se politika e pĂ«rgjithshme e BE-sĂ« nĂ« bujqĂ«si mund t’i dĂ«mtojĂ« rĂ«ndĂ« bujqit e IslandĂ«s duke e vĂ«rshuar ishullin me produkte tĂ« lira nga vendet tjera anĂ«tare.

Peshkimi është temë edhe më delikate.

Reikjaviku pretendon me krenari se menaxhimin e rezervave të peshkimit e ka superior në krahasim me atë të Brukselit.

Prandaj Islanda ngurron të heqë dorë nga të drejtat e veta ekskluzive në peshkim në mbi 300 kilometra në zonës ekonomike me flotat daneze, holandeze, irlandeze, spanjolle dhe franceze.

Pastaj është gjuetia e balenave për qëllime komerciale, e cila është ende e lejuar në ujërat islandeze, pavarësisht presionit të BE-së për një moratorium global.

Të gjitha këto besohet se ndikojnë në faktin pse shumica e partive politike në Parlamentin e Islandës janë kundër anëtarësimit në BE.

Ndonëse sondazhet tregojnë se popullsia e pëlqen idenë e rinisjes së bisedimeve me Brukselin, banorët duket se nuk janë shumë të sigurt nëse duan të anëtarësohen në bllokun evropian.

Në Bruksel, zyrtarët e ruajnë shpresën, ndonëse shohin pengesa në rrugë, sepse Islanda është vend i vogël, mirëpo shumë i pavarur, dhe e ka të vështirë të heqë dorë vullnetarisht nga sovraniteti i vet./Radio Evropa e Lirë/

The post Islanda, Mali i Zi apo ShqipĂ«ria – cili shtet anĂ«tarĂ«sohet i pari nĂ« BE? appeared first on Telegrafi.

↗

Grenlanda është një nga kufijtë e rinj për garën globale për të siguruar minerale kritike

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Grenlanda është shtëpia e disa prej depozitave më të mëdha të pashfrytëzuara në botë të mineraleve të rralla të tokës.

Ato janë përbërës të rëndësishëm në automjetet elektrike, magnete të fuqishme, aeroplanë luftarakë të përparuar, nëndetëse, telefona inteligjentë, ekrane televizive dhe shumë produkte të tjera.

Dominimi i Kinës mbi mineralet kritike në zinxhirët globalë të furnizimit, u bë një monedhë e fuqishme negociuese në bisedimet e fundit tregtare midis Pekinit dhe Uashingtonit.

Sekretari i Thesarit të SHBA-së, Scott Bessent, njoftoi javën e kaluar se të dy vendet arritën një marrëveshje për të lehtësuar një proces të dërgesave të mineraleve të rralla të tokës në Amerikë.

Pra, depozitat e Grenlandës po shihen si një alternativë që mund të zvogëlojë kontrollin e Kinës, transmeton Telegrafi.

CEO i minierës më të madhe të Grenlandës, Amaroq Minerals Ltd, Eldur Olafsson, thotë se kompania kohët e fundit mblodhi 45 milionë funtesh nga investitorët evropianë dhe amerikanë, dhe është në bisedime me disa agjenci të mbështetura nga shtetet në BE dhe SHBA.

“ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme kur operon nĂ« GrenlandĂ«, nga ku kĂ«rkon investitorĂ«, sepse gjeopolitikisht Ă«shtĂ« gjithashtu e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« kesh mbĂ«shtetjen e EvropĂ«s, DanimarkĂ«s, IslandĂ«s, mĂ« pĂ«lqen ta them tĂ« them nordikĂ«ve, dhe SHBA-sĂ«â€, thotĂ« Olafsson, kompania e tĂ« cilit drejton njĂ« minierĂ« ari tĂ« hapur sĂ« fundmi nĂ« GrenlandĂ«n Jugore.

Presidenti Donald Trump ka përsëritur interesin e tij për të marrë kontrollin e ishullit Arktik, të pasur me minerale që ndodhet strategjikisht midis Evropës dhe Amerikës.

Kryeministri i GroenlandĂ«s, Jens-Frederik Nielsen, i cili u zgjodh mĂ« parĂ« kĂ«tĂ« vit, tha se deklaratat e SHBA-sĂ« pĂ«r ishullin kanĂ« qenĂ« mungesĂ« respekti dhe se Groenlanda “nuk do tĂ« jetĂ« kurrĂ«, kurrĂ« njĂ« pronĂ« qĂ« mund tĂ« blihet nga kushdo”.

Por Grenlanda shikon drejt investimeve nga BE dhe SHBA-ja, me shpresën se kjo do të sjellë më shumë miniera në dekadën e ardhshme.

Naaja Nathanielsen, ministrja e Grenlandës për biznesin dhe burimet minerale, thotë se Groenlanda ka parë interesa nga Banka Amerikane e Eksport-Importit (EXIM) dhe vendet e BE-së në projektet e saj të minierave.

“PĂ«r ne, ka qenĂ« njĂ« problem me proteksionizmin me dominimin kinez tĂ« hyjmĂ« vĂ«rtet nĂ« tregje”, thotĂ« Nathanielsen.

“Ne jemi pĂ«rpjekur tĂ« kĂ«mbĂ«ngulim nĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ« e ndĂ«rtimit tĂ« zinxhirĂ«ve tĂ« furnizimit qĂ« vijnĂ« nga vende me tĂ« njĂ«jtat mendime, nga demokraci tĂ« qĂ«ndrueshme si Grenlanda, dhe tĂ« pĂ«rpiqemi tĂ« diversifikojmĂ« kĂ«to zinxhirĂ« furnizimi”, shtoi Nathanielsen.

Nga diskutimet pĂ«r blerjen e GrenlandĂ«s dhe pasurisĂ« sĂ« saj tĂ« madhe minerale, deri te nxitja e UkrainĂ«s pĂ«r minerale nĂ« kĂ«mbim tĂ« ndihmĂ«s pĂ«r t’u mbrojtur nga pushtimi i RusisĂ«, Trump i ka bĂ«rĂ« lĂ«ndĂ«t e para tĂ« jetĂ«s moderne njĂ« shtyllĂ« tĂ« politikĂ«s sĂ« tij tĂ« jashtme.

Gracelin Baskaran, drejtoreshĂ« pĂ«r programin e sigurisĂ« sĂ« mineraleve kritike nĂ« QendrĂ«n pĂ«r Studime Strategjike dhe NdĂ«rkombĂ«tare (CSIS), thotĂ« se ka pasur “armatim nĂ« rritje tĂ« mineraleve kritike” nga Kina nĂ« njĂ« garĂ« globale pĂ«r tĂ« siguruar depozita tĂ« reja.

“Kur kompanitĂ« e minierave hyjnĂ« pĂ«r tĂ« vendosur, gjĂ«ja numĂ«r njĂ« qĂ« ata shikojnĂ« Ă«shtĂ« ekonomia e projektit. Dhe njĂ« nga faktorĂ«t ndĂ«rlikues nĂ« lidhje me GroenlandĂ«n Ă«shtĂ« se 80% e GrenlandĂ«s Ă«shtĂ« nĂ«n akull, qĂ« do tĂ« thotĂ« se kostoja e gĂ«rmimit dhe hyrjes nĂ« burime mund tĂ« jetĂ« mĂ« e lartĂ« se nĂ« vende tĂ« tjera”, thotĂ« Baskaran.

Banorët e Grenlandës janë të etur për të zhvilluar burimet, por kanë miratuar rregulla të rrepta për të mbrojtur mjedisin. Ekzistojnë gjithashtu pyetje në lidhje me fizibilitetin e nxjerrjes së pasurisë minerale të Grenlandës për shkak të klimës së ashpër të rajonit. /Telegrafi/

 

 

The post Grenlanda është një nga kufijtë e rinj për garën globale për të siguruar minerale kritike appeared first on Telegrafi.

↗

Trajneri flet pasi kombĂ«tarja u “pĂ«rjashtua” nga Kupa e BotĂ«s pĂ«r shkak tĂ« njĂ« vendimi “tĂ« pabesueshĂ«m”

✇Telegrafi
By: Driton Gajraku

Grenlanda është përjashtuar nga anëtarësimi në CONCACAF, duke i mohuar mundësinë për të marrë pjesë në kualifikimet për Kupën e Botës.

Edhe pse Ă«shtĂ« politikisht pjesĂ« e EvropĂ«s, ajo nuk mund tĂ« anĂ«tarĂ«sohet nĂ« UEFA dhe pĂ«r kĂ«tĂ« kĂ«rkoi pranim nĂ« CONCACAF – por aplikimi u refuzua unanimisht nga tĂ« gjithĂ« 41 anĂ«tarĂ«t e organizatĂ«s nĂ« njĂ« takim nĂ« Miami.

Trajneri i GrenlandĂ«s, Morten Rutkjaer, reagoi ashpĂ«r: “Tani nuk mund tĂ« luajmĂ« asnjĂ« ndeshje zyrtare. ËshtĂ« turp pĂ«r tĂ« rinjtĂ« tanĂ« qĂ« nuk kanĂ« pĂ«r çfarĂ« tĂ« Ă«ndĂ«rrojnĂ«â€.

Ai u shpreh i zhgënjyer që nuk morën as ndonjë udhëzim se çfarë duhet përmirësuar për të fituar anëtarësimin.

Ndërkohë, kryetari i federatës, Kenneth Kleist, tha se Grenlanda kishte përgatitur një strategji të plotë për zhvillimin e futbollit, por kërkesa u refuzua me vetëm 10 rreshta pa shpjegim. Ai kërkon takim sqarues me CONCACAF.

Rutkjaer shtoi se organizata u kĂ«rkoi tĂ« mos flisnin me median pĂ«r aplikimin, duke i detyruar tĂ« qĂ«ndronin tĂ« heshtur gjatĂ« procesit – njĂ« kĂ«rkesĂ« qĂ«, sipas tij, ishte “tronditĂ«se”.

The post Trajneri flet pasi kombĂ«tarja u “pĂ«rjashtua” nga Kupa e BotĂ«s pĂ«r shkak tĂ« njĂ« vendimi “tĂ« pabesueshĂ«m” appeared first on Telegrafi.

↗

Kryeministri i GrenlandĂ«s thotĂ« se komentet e SHBA-sĂ« nĂ« lidhje me ishullin e pasur me minerale kishin qenĂ« “mosrespektuese”

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Kryeministri i ri i GroenlandĂ«s, Jens-Frederik Nielsen, deklaroi tĂ« dielĂ«n se komentet e SHBA-sĂ« nĂ« lidhje me ishullin e pasur me minerale kishin qenĂ« mungesĂ« respekti, duke theksuar se Grenlanda “nuk do tĂ« jetĂ« kurrĂ«, kurrĂ« njĂ« pronĂ« qĂ« mund tĂ« blihet nga kushdo”.

Komentet e tij erdhën pas një takimi me kryeministren daneze Mette Frederiksen në rezidencën e saj zyrtare të dielën, në ditën e dytë të një vizite zyrtare tre-ditore, përcjell Telegrafi.

Deklaratat e Nielsen ishin në përgjigje të interesit të përsëritur shtetëror të presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për të marrë kontrollin e ishullit të pasur me minerale Arktik.

GjatĂ« konferencĂ«s pĂ«r shtyp, Nielsen tha se “bisedat nga Shtetet e Bashkuara nuk kanĂ« qenĂ« respektuese”.

Ai vazhdoi, “fjalĂ«t e pĂ«rdorura nuk kanĂ« qenĂ« respektuese. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse ne duhet, nĂ« kĂ«tĂ« situatĂ«, tĂ« qĂ«ndrojmĂ« sĂ« bashku”.

Partitë politike të Grenlandës, të cilat kanë avokuar për pavarësi përfundimtare nga Danimarka për vite me radhë, kohët e fundit formuan një qeveri koalicioni me bazë të gjerë në përgjigje të ambicieve të Trump në lidhje me territorin.

Qeveria e Grenlandës deklaroi se vizita tre-ditore e Nielsen, e cila filloi të shtunën, kishte për qëllim nxitjen e bashkëpunimit të ardhshëm midis dy kombeve.

“Danimarka ka vullnetin pĂ«r tĂ« investuar nĂ« shoqĂ«rinĂ« e GrenlandĂ«s, dhe ne nuk e kemi kĂ«tĂ« vetĂ«m pĂ«r arsye historike. Ne e kemi kĂ«tĂ« edhe sepse jemi pjesĂ« e komonuelthit (danez) me njĂ«ri-tjetrin”, tha Frederiksen.

“Sigurisht qĂ« kemi vullnet pĂ«r tĂ« vazhduar investimet nĂ« shoqĂ«rinĂ« e GrenlandĂ«s”, vazhdoi ajo.

Kur u pyet nĂ«se njĂ« takim midis tyre dhe Trump ishte nĂ« proces, Frederiksen u pĂ«rgjigj: “Ne gjithmonĂ« duam tĂ« takohemi me presidentin amerikan. Sigurisht qĂ« duam. Por mendoj se kemi qenĂ« shumĂ«, shumĂ« tĂ« qartĂ« nĂ« atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« qasja (e komonuelthit danez) ndaj tĂ« gjitha pjesĂ«ve tĂ« MbretĂ«risĂ« sĂ« DanimarkĂ«s”. /Telegrafi/

The post Kryeministri i GrenlandĂ«s thotĂ« se komentet e SHBA-sĂ« nĂ« lidhje me ishullin e pasur me minerale kishin qenĂ« “mosrespektuese” appeared first on Telegrafi.

↗

SHBA shkarkon komandanten e bazës në Grenlandë pas vizitës së JD Vance

✇Telegrafi
By: Nol Elshani

Shtetet e Bashkuara kanĂ« shkarkuar komandanten e bazĂ«s sĂ« tyre ushtarake nĂ« GrenlandĂ« pĂ«r shkak tĂ« pĂ«rpjekjeve tĂ« dyshuara pĂ«r tĂ« “minuar agjendĂ«n e presidentit amerikan, Donald Trump”, pas mikpritjes qĂ« i bĂ«ri zĂ«vendĂ«spresidentit amerikan nĂ« ishullin Arktik.

Kolonelja Susannah Meyers u shkarkua nga pozita e komandantes së Bazës Hapësinore Pituffik të enjten mbrëma, pas raportimeve se kishte dërguar një email kritik ndaj vizitës së zëvendëspresidentit, JD Vance në ishull muajin e kaluar.

“Veprimet pĂ«r tĂ« minuar zinxhirin komandues ose pĂ«r tĂ« sabotuar agjendĂ«n e Trumpit nuk do tĂ« tolerohen nĂ« Departamentin e Mbrojtjes”, shkroi zĂ«dhĂ«nĂ«si kryesor i Pentagonit, Sean Parnell, nĂ« platformĂ«n X.

Parnell e shoqëroi postimin me një raport nga një portal ushtarak ku thuhej se Meyers kishte dërguar një email për të gjithë personelin e bazës disa ditë pas vizitës së Vance, duke deklaruar se ajo do të vazhdonte të mbante të ngritura flamujt amerikan, danez dhe grenlandez, pavarësisht kritikave të ashpra të zëvendëspresidentit ndaj Kopenhagenit.

“Nuk pretendoj tĂ« kuptoj politikĂ«n aktuale, por ajo qĂ« di Ă«shtĂ« se shqetĂ«simet e administratĂ«s amerikane tĂ« diskutuara nga zĂ«vendĂ«spresidenti Vance tĂ« premten nuk pasqyrojnĂ« realitetin e BazĂ«s HapĂ«sinore Pituffik”, thuhej nĂ« emailin e dĂ«rguar mĂ« 31 mars.

Actions to undermine the chain of command or to subvert President Trump’s agenda will not be tolerated at the Department of Defense.

⬇⬇ https://t.co/ITFeGw0kUf pic.twitter.com/MO68aje1X2

— Sean Parnell (@SeanParnellATSD) April 11, 2025

Grenlanda është vënë në qendër të vëmendjes gjeopolitike pasi Donald Trump ka deklaruar në mënyrë të përsëritur se synon të marrë nën kontroll këtë ishull arktik me 57 mijë banorë nga Danimarka, dhe nuk ka përjashtuar mundësinë e përdorimit të forcës për ta arritur këtë qëllim.

SHBA ka pasur prezencë ushtarake në Grenlandë që nga Lufta e Dytë Botërore, por ajo është zvogëluar ndjeshëm nga kulmi prej rreth 15 mijë trupash dhe mbi një duzinë bazash në vetëm rreth 150 trupa dhe një bazë të vetme në Pituffik.

Koloneli Shawn Lee ka zëvendësuar Meyers, thuhej në deklaratë.

Si Danimarka, ashtu edhe Grenlanda kanë shprehur gatishmëri për të bashkëpunuar me SHBA-në për të përmirësuar sigurinë në ishull dhe në Arktik.

Por, Danimarka, si aleate e NATO-s, ka kritikuar publikisht vizitën e Vance dhe retorikën e Trump, duke thënë se e ardhmja e ishullit është vetëm në duart e grenlandezëve. Grenlanda është një territor gjysmë-autonom brenda mbretërisë së Danimarkës.

Grenlanda është e interesuar të tërheqë investime amerikane në industrinë e saj të re të mineraleve dhe turizmit, dhe shumë zyrtarë e pranojnë se mbrojtja e ishullit është thuajse e pamundur pa ndihmën e Amerikës. /Telegrafi/

The post SHBA shkarkon komandanten e bazës në Grenlandë pas vizitës së JD Vance appeared first on Telegrafi.

↗

JD Vance, një këshillë për ty: Grenlanda nuk shqetësohet për egon tënde të brishtë njerëzore

✇Telegrafi
By: Agron Shala

Nga: Sarah Ditum / The Guardian
PĂ«rkthimi: Telegrafi.com

Në gusht të vitit 2018, bëra diçka që JD Vance dhe bashkëshortja e tij, Usha, mund vetëm ta ëndërrojnë: shkova në Grenlandë dhe nuk shkaktova një skandal kombëtar për shkak të pranisë sime aty. Ishte e lehtë pjesa që lidhej me mos shkaktimin e një skandali kombëtar. Mjaftonte të paraqitesha dhe të mos isha agjente e maskuar e ekspansionizmit trumpian, duke u shtirur sikur më interesonin garat me saja qensh.

Pjesa tjetĂ«r – pse shkoja nĂ« GrenlandĂ«, nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« – Ă«shtĂ« mĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u shpjeguar. Nuk jam eksploruese, marinare apo shkencĂ«tare e klimĂ«s. Nuk i pĂ«rkas asnjĂ«rit prej atyre pak profesioneve qĂ« japin arsye tĂ« vlefshme pĂ«r tĂ« vizituar Rrethin Arktik. Isha atje, nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pashpjegueshme, si njĂ« gazetare kulture.

Në vitin 2014, një shkrimtare 24-vjeçare grenlandeze, me emrin Niviaq Korneliussen, botoi romanin e saj të parë të shkruar në gjuhën grenlandeze, jo në danishten dominuese. (Grenlanda është vend vetëqeverisës sa i përket politikave të brendshme, por që prej shekullit XVIII mbetet territor danez.) Katër vite më vonë, romani u përkthye në anglisht me titullin Crimson dhe u bë një bestseller. Më kishin dërguar për të bërë profilin e yllit të papritur letrar.

Disa ditĂ« pasi redaktori mĂ« dĂ«rgoi letrĂ«n pĂ«r detyrĂ«n, njĂ« makinĂ« mbĂ«rriti nĂ« mes tĂ« natĂ«s pĂ«r tĂ« mĂ« çuar nĂ« Aeroportin Hithrou. Isha nĂ« gjysmĂ« tĂ« rrugĂ«s kur kuptova se palltoja ime kundĂ«r motit tĂ« keq ishte ende e varur, gjoja nĂ« njĂ« vend tĂ« pamundur pĂ«r t’u harruar, pranĂ« derĂ«s sime tĂ« pĂ«rparme tĂ« shtĂ«pisĂ«. Zbrita nĂ« Nuk, nĂ« kryeqytetin e GrenlandĂ«s, pa asgjĂ« tjetĂ«r pĂ«rveç njĂ« trikoje tĂ« trashĂ« pĂ«r tĂ« mĂ« mbrojtur nga kushtet atmosferike.

PĂ«rgatitja ime ishte e mangĂ«t edhe nĂ« mĂ«nyra tĂ« tjera. Kisha kontaktuar Korneliussen para udhĂ«timit, por kisha ndĂ«rmend ta telefonoja pĂ«r tĂ« konfirmuar takimin kur tĂ« mbĂ«rrija. MirĂ«po, Grenlanda nuk mbulohet nga marrĂ«veshjet e romingut tĂ« BE-sĂ«, ndaj telefoni im nuk funksiononte. S’kishte problem: mund tĂ« pĂ«rdorja valĂ«t e internetit tĂ« hotelit, pĂ«r tĂ« dĂ«rguar mesazhin.

Por, hoteli – nĂ« fakt njĂ« konvikt pĂ«r detarĂ« – nuk kishte vendosur fjalĂ«kalim pĂ«r rrjetin e vet. Kur mbĂ«rrita, njĂ« anije e madhe turistike ndodhej nĂ« portin aty pranĂ«, duke pĂ«rthithur gjithĂ« valĂ«t. Teksa qĂ«ndroja nĂ« recepsion, pothuajse nĂ« lot pĂ«r shkak tĂ« kĂ«saj katastrofe profesionale, njĂ« marinar kaloi aty pranĂ« dhe mĂ« pĂ«rshĂ«ndeti me njĂ« “Tung, angleze” – me plot hare. S’jam ndier kurrĂ« mĂ« e huaj nĂ« jetĂ«n time.

Ajo qĂ« Ă«shtĂ« vĂ«rtet e mrekullueshme, Ă«shtĂ« se arrita tĂ« shkoja nĂ« GrenlandĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« kaq kaotike dhe nuk vdiqa nga ekspozimi ndaj tĂ« ftohtit. Prej mijĂ«ra vitesh, ky ishull i mbuluar nga akulli i ka joshur udhĂ«tarĂ«t drejt skajeve tĂ« saj tĂ« pakta tĂ« banueshme – dhe mĂ« pas i ka dĂ«buar. BanorĂ«t mĂ« tĂ« hershĂ«m qĂ« njihen ishin nordikĂ«t – gjuetarĂ« tĂ« rosave qĂ« shkĂ«mbenin fildishin me anijet qĂ« vinin dhe bĂ«nĂ« njĂ« jetĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« nga njĂ« copĂ« e vogĂ«l e punueshme toke nĂ« GrenlandĂ«.

Diku nga shekulli XV, grenlandezĂ«t nordikĂ« u zhdukĂ«n dhe asgjĂ« nĂ« tĂ« dhĂ«nat historike nuk mund tĂ« thotĂ« nĂ«se ishte uria, sĂ«mundja apo izolimi i ftohtĂ« ai qĂ« i zhduku ata. Zhdukja e tyre, shkruan gazetari Jon Gertner nĂ« librin e tij tĂ« shkĂ«lqyer The Ice at the End of the World, “mbetet njĂ« nga misteret mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« historinĂ« evropiane”.

ParaardhĂ«sit inuitĂ« tĂ« shumicĂ«s sĂ« sotme tĂ« grenlandezĂ«ve mbĂ«rritĂ«n vetĂ«m rreth 800 vjet mĂ« parĂ« dhe ende kanĂ« njĂ« qĂ«ndrim tĂ« kujdesshĂ«m dhe mosbesues ndaj vendit. NĂ« tregimet e tyre popullore, kapakĂ«t e akullit pĂ«rshkruheshin si vende me krijesa tĂ« çuditshme dhe tmerr tĂ« panjohur. Pak nga evropianĂ«t qĂ« e vizituan vendin, priren tĂ« binin dakord me kĂ«tĂ« ide. Hans Egede, njĂ« misionar danez i shekullit XVIII, deklaroi se qendra e GrenlandĂ«s nuk kishte “asnjĂ« dobi pĂ«r njerĂ«zimin”.

Megjithatë, disa burra deshën ta ndryshonin këtë. Në fund të shekullit XIX, dy eksplorues shpallën pretendimet e tyre ndaj këtij peizazhi të çuditshëm dhe armiqësor. I pari, danezi Fridtjof Nansen, e përshkoi ishullin nga Perëndimi në Lindje, duke përballuar temperaturat e ashpra dhe çarjet e frikshme të akullnajave për të përfunduar një udhëtim prej 260 miljesh në këmbë dhe me ski. Për këtë iu deshën 11 javë.

Kjo e shtyu amerikanin Robert Peary tĂ« bĂ«jĂ« garĂ«. Ai ndĂ«rmori njĂ« rrugĂ« edhe mĂ« tĂ« gjatĂ« dhe mĂ« tĂ« frikshme, duke pĂ«rshkuar pjesĂ«n veriore tĂ« GrenlandĂ«s. Ishte njĂ« sfidĂ« e rĂ«ndĂ« fizike, por ndoshta edhe mĂ« shumĂ« mendore – i rrethuar vetĂ«m nga bardhĂ«sia verbuese dhe dielli i pafund i verĂ«s arktike. “NĂ« akull”, shkroi Peary, “na pushtonte makthi i zbrazĂ«tisĂ«â€.

NĂ« atĂ« pjesĂ« tĂ« historisĂ« nuk ishte ende e qartĂ« nĂ«se Grenlanda do tĂ« mbetej daneze apo do tĂ« bĂ«hej amerikane, por danezĂ«t e shprehĂ«n pretendimin tĂ« parĂ«t, duke vendosur poste tregtare nĂ« fillim tĂ« shekullit XX. QĂ« atĂ«herĂ«, teknologjia – dhe ndryshimet klimatike – e kanĂ« bĂ«rĂ« GrenlandĂ«n gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« qasshme.

Nuk Ă«shtĂ« mĂ« e nevojshme mĂ« t’i afroheni bregut me anije, duke shmangur ajsbergĂ«t: tani mund tĂ« shkoni me aeroplan. Dhe, kur mbĂ«rrini dhe e gjeni veten tĂ« veshur gabimisht, pĂ«r kushtet e vendit, nuk Ă«shtĂ« nevoja t’u kĂ«rkoni vendasve qĂ« t’ju bĂ«jnĂ« rroba nga lĂ«kura e drerĂ«ve, qĂ« punohen me shumĂ« mund, siç kishte bĂ«rĂ« Peary.

NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, shkoni nĂ« qendrĂ«n tregtare tĂ« Nukut pĂ«r tĂ« blerĂ« njĂ« xhaketĂ« tĂ« re – siç bĂ«ra unĂ«. Ishte shumĂ« e shtrenjtĂ« (çmime ishulli), por gjithsesi mĂ« mirĂ« se shikimi plot keqardhje qĂ« mĂ« dha Korneliussen kur mĂ« nĂ« fund u takuam dhe ajo pa qĂ« isha e veshur me triko. Gjithsesi, nuk isha nĂ« rrezik pĂ«r hipotermi: temperatura gjatĂ« qĂ«ndrimit tim ishte verĂ« e ngrohtĂ« prej 10 gradĂ« Celsius.

MegjithatĂ«, mos mendoni se Grenlanda Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« e butĂ«. Nuku Ă«shtĂ« sa njĂ« qytet i vogĂ«l tregtar, dhe natyra e egĂ«r tĂ« rrethon menjĂ«herĂ« sapo del nga kufijtĂ« e tij. ShkĂ«mbinj tĂ« zinj vullkanikĂ« ngrihen nga bari i cekĂ«t. Nuk ka rrugĂ« qĂ« lidhin vendbanimet grenlandeze – terreni Ă«shtĂ« tepĂ«r i dhĂ«mbĂ«zuar.

Moti ndryshoi ditën që po kthehesha në shtëpi. Ishte në pikëpyetje nëse fluturimi im lidhës për në Islandë do të mund të nisej: besoj se ishte fluturimi i fundit që u largua nga Grenlanda për 48 orët në vijim. Rrija ulur në aeroport, duke përqafuar me xhaketën time të re, e habitur nga fakti se sa e papërgatitur isha për të mbijetuar në një vend kaq të pashpirt ndaj planeve të mia.

Mësimi që familja Vance duhet të nxjerrë nga ekspedita e tyre e dështuar është se Grenlanda nuk shqetësohet për ambiciet dhe dëshirat njerëzore. Përpjekja e Donald Trumpit për ta marrë nën kontroll është vetëm një episod tjetër në historinë e saj të debatueshme. Por, edhe sot, nuk mund të zbresësh thjesht në ishull dhe ta marrësh. Deri tani, vetë grenlandezët e kanë bërë shumë të qartë se nuk do ta mirëpresin këtë brez të ri aventurierësh amerikanë. /Telegrafi/

The post JD Vance, një këshillë për ty: Grenlanda nuk shqetësohet për egon tënde të brishtë njerëzore appeared first on Telegrafi.

↗

“Nuk Ă«shtĂ« kjo mĂ«nyra se si duhet t’i drejtoheni aleatĂ«ve tĂ« ngushtĂ«â€, Danimarka i pĂ«rgjigjet kritikave amerikane pĂ«r GrenlandĂ«n

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Ministri i JashtĂ«m i DanimarkĂ«s i Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur kritikave tĂ« udhĂ«heqjes amerikane pĂ«r menaxhimin e GrenlandĂ«s, duke thĂ«nĂ« se nuk flasin kĂ«shtu “aleatĂ«t e ngushtĂ«â€ dhe se SHBA mund tĂ« forcojĂ« sigurinĂ« e saj pa marrĂ« nĂ«n kontroll territorin.

“Ne jemi tĂ« hapur ndaj kritikave, por pĂ«r tĂ« qenĂ« i sinqertĂ«, ne nuk e vlerĂ«sojmĂ« tonin me tĂ« cilin paraqitet”, tha ministri i JashtĂ«m danez Lars Lokke Rasmussen nĂ« njĂ« video nĂ« gjuhĂ«n angleze tĂ« postuar nĂ« X.

“Kjo nuk Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si ju i drejtoheni aleatĂ«ve tĂ« ngushtĂ«, dhe unĂ« ende i konsideroj DanimarkĂ«n dhe SHBA-nĂ« si aleatĂ« tĂ« ngushtĂ«â€, shtoi ai.

Dear American friends.

We agree that status quo in the Artcic is not an option.

So let’s talk about how we can fix it – together.

Lars LĂžkke Rasmussen
Danish Foreign Minister pic.twitter.com/vQrcUP7cwi

— Lars Lþkke Rasmussen (@larsloekke) March 28, 2025

Bëhet e ditur se përgjigja e danezëve vjen pas një jave tensionesh të shtuara midis dy vendeve lidhur me njoftimin e një vizite të udhëheqjes amerikane në territorin autonom danez të Grenlandës, një udhëtim që përfundoi kufizuar në bazën ushtarake amerikane Pituffik të premten, përcjell Telegrafi.

ZĂ«vendĂ«spresidenti i SHBA-s, JD Vance tha nĂ« fjalimin e tij atje se Danimarka nuk kishte “bĂ«rĂ« njĂ« punĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r popullin e GrenlandĂ«s”, duke kritikuar veçanĂ«risht KopenhagĂ«n pĂ«r gjoja se nuk ka investuar mjaftueshĂ«m nĂ« ishullin e madh qĂ« Donald Trump dĂ«shiron ta marrĂ«.

“Traktati i mbrojtjes i vitit 1951 i jep SHBA-sĂ« opsione tĂ« shumta pĂ«r njĂ« prani mĂ« tĂ« fortĂ« ushtarake nĂ« GrenlandĂ«. NĂ«se kjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« dĂ«shironi, le tĂ« flasim pĂ«r tĂ«â€, tha Rasmussen.

“NĂ« vitin 1945, SHBA kishte 17 baza dhe pozicione ushtarake nĂ« GrenlandĂ«, me mijĂ«ra trupa”, shtoi ai.

“Ne mund tĂ« bĂ«jmĂ« mĂ« shumĂ«, shumĂ« mĂ« tepĂ«r brenda kornizĂ«s aktuale.”

Raportohet se baza Pituffik i shërben SHBA-së si bazë e mbrojtjes ajrore sepse rruga më e shkurtër për raketat ruse kalon pikërisht mbi Grenlandë.

Ndryshe, kritikave “tĂ« padrejta” tĂ« amerikanĂ«ve iu pĂ«rgjigj edhe kryeministri danez, Mette Frederiksen, duke kujtuar se Danimarka ka qenĂ« gjithmonĂ« nĂ« anĂ«n amerikane nĂ« “situata tĂ« vĂ«shtira” dhe duke iu referuar nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« anĂ«tarĂ«simit nĂ« koalicionet ushtarake nĂ« Irak dhe Afganistan. /Telegrafi/

The post “Nuk Ă«shtĂ« kjo mĂ«nyra se si duhet t’i drejtoheni aleatĂ«ve tĂ« ngushtĂ«â€, Danimarka i pĂ«rgjigjet kritikave amerikane pĂ«r GrenlandĂ«n appeared first on Telegrafi.

↗

“Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m histori, ky Ă«shtĂ« fati, Ă«shtĂ« koha tĂ« ngrihemi bashkĂ« sĂ«rish”, Trump publikon njĂ« video-mesazh pĂ«r GrenlandĂ«n

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Presidenti amerikan Donald Trump ka postuar në rrjete sociale një video për Grenlandën.

Dhe ajo u publikua pasi zëvendëspresidenti amerikan JD Vance vizitoi vendin.

Videoja pĂ«rshkruan ngjarje nga Lufta e DytĂ« BotĂ«rore dhe pĂ«rmend “kĂ«rcĂ«nimin rus dhe kinez me tĂ« cilin pĂ«rballet Grenlanda sot”.

“NĂ« heshtjen e ftohtĂ« tĂ« tundrĂ«s, lindi njĂ« lidhje. Jo nga traktati apo tregtia, por nga gjaku dhe guximi. NdĂ«rsa Gjermania kontrollonte EvropĂ«n, nazistĂ«t i vunĂ« sytĂ« nga Arktiku. Grenlanda u bashkua me ngurrim dhe Shtetet e Bashkuara ndĂ«rhynĂ«, jo pĂ«r tĂ« pushtuar, por pĂ«r tĂ« mbrojtur”, thotĂ« video.

“Amerika dhe Grenlanda kanĂ« qĂ«ndruar sĂ« bashku si roje nĂ« krye tĂ« botĂ«s. Por sot, Grenlanda pĂ«rballet me kĂ«rcĂ«nime tĂ« reja – nga agresioni rus dhe zgjerimi kinez. TrashĂ«gimia jonĂ« e pĂ«rbashkĂ«t vazhdon – nĂ« çdo mision tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, çdo mision nĂ« Arktik, njĂ« partneritet i krijuar nĂ« errĂ«sirĂ«n e shkrirjes sĂ« akullit dhe kĂ«rcĂ«nimeve nĂ« rritje”, shton ajo.

“Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m histori, ky Ă«shtĂ« fati. Tani Ă«shtĂ« koha pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar pĂ«rsĂ«ri sĂ« bashku – pĂ«r paqen, pĂ«r sigurinĂ« dhe pĂ«r tĂ« ardhmen. Amerika qĂ«ndron me GrenlandĂ«n”, vazhdon video.

pic.twitter.com/i1rW9HroWn

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) March 28, 2025

Ndryshe, Trump dje deklaroi se SHBA duhet tĂ« ketĂ« GrenlandĂ«n, “pasi Ă«shtĂ« thelbĂ«sore pĂ«r paqen nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n.”

“Ne kemi nevojĂ« pĂ«r GrenlandĂ«n”, tha ai.

“NĂ«se BE-ja dhe Danimarka nuk e kuptojnĂ« kĂ«tĂ«, ne do t’ua shpjegojmĂ«â€, shtoi Trump.

Trump: We need Greenland for international security. We have to have Greenland. It’s not a question of, ‘Do you think we can do without it?’ We can’t. pic.twitter.com/PRWOVDxE5h

— Republicans against Trump (@RpsAgainstTrump) March 28, 2025

Raportohet se zëvendëspresidenti i SHBA-së JD Vance dhe gruaja e tij vizituan dje territorin gjysmë autonom danez, duke e bërë Vance zëvendëspresidentin e parë amerikan që viziton Grenlandën.

“Ne duhet tĂ« udhĂ«heqim nĂ« Arktik, sepse nĂ«se nuk udhĂ«heqim, fuqitĂ« e tjera do tĂ« marrin pĂ«rsipĂ«r boshllĂ«kun”, tha Vance, duke iu referuar kryesisht RusisĂ« dhe KinĂ«s, tĂ« cilat, sipas tij, po tregojnĂ« gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« interes pĂ«r rrugĂ«t ujore tĂ« GrenlandĂ«s dhe Arktikut.

Vance nuk e kurseu Danimarkën, e cila qeveris zyrtarisht Grenlandën.

Ai tha se Kopenhaga kishte dĂ«shtuar seriozisht pĂ«r tĂ« investuar nĂ« sigurinĂ« dhe infrastrukturĂ«n e GrenlandĂ«s, duke i lĂ«nĂ« hapĂ«sirĂ« ​​fuqive tĂ« tjera qĂ« tĂ« ndĂ«rhyjnĂ«.

“Danimarka nuk ka vazhduar me investimet ushtarake, e lĂ«re mĂ« burimet e nevojshme pĂ«r tĂ« siguruar GrenlandĂ«n”, tha ai.

“ShumĂ« shpesh, aleatĂ«t tanĂ« evropianĂ« nuk kanĂ« vazhduar. Ne jemi kĂ«tu pĂ«r tĂ« mbrojtur njerĂ«zit qĂ« jetojnĂ« kĂ«tu sepse siguria e tyre Ă«shtĂ« siguria jonĂ«â€, shtoi Vance.

Ai vazhdoi: “Mesazhi ynĂ« pĂ«r DanimarkĂ«n Ă«shtĂ« shumĂ« i thjeshtĂ« – ju nuk keni bĂ«rĂ« mjaftueshĂ«m pĂ«r popullin e GrenlandĂ«s”. /Telegrafi/

The post “Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m histori, ky Ă«shtĂ« fati, Ă«shtĂ« koha tĂ« ngrihemi bashkĂ« sĂ«rish”, Trump publikon njĂ« video-mesazh pĂ«r GrenlandĂ«n appeared first on Telegrafi.

↗

“KĂ«tu Ă«shtĂ« shumĂ« ftohtĂ«, askush nuk ma tha kĂ«tĂ«â€, bĂ«het viral reagimi i zĂ«vendĂ«spresidentit amerikan gjatĂ« vizitĂ«s nĂ« GrenlandĂ«

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Zëvendëspresidenti i SHBA-së JD Vance ka zbarkuar në Grenlandë dhe është takuar me ushtarët amerikanë në një bazë ushtarake.

Vance dhe gruaja e tij Usha u filmuan në Grenlandë, në bazën bazën hapësinore Pituffik në veriperëndim të ishullit, përcjell Telegrafi.

Duke iu drejtuar ushtarĂ«ve amerikanĂ« nĂ« bazĂ«, Vance fillimisht tha: “KĂ«tu Ă«shtĂ« shumĂ« ftohtĂ«. Askush nuk ma tha kĂ«tĂ«.”

JD VANCE IN GREENLAND: “It’s cold as sh*t here! Nobody told me!”pic.twitter.com/2ax0LrIjuB

— Eric Daugherty (@EricLDaugh) March 28, 2025

Ai gjithashtu u tha atyre se ishte “shumĂ« mirĂ«â€ tĂ« ishe zĂ«vendĂ«spresidenti i parĂ« i SHBA-sĂ« qĂ« vizitonte GrenlandĂ«n.

Vance shtoi: “Ky mision Ă«shtĂ« shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, administrata Trump Ă«shtĂ« jashtĂ«zakonisht e interesuar pĂ«r sigurinĂ« e Arktikut. ËshtĂ« njĂ« problem i madh qĂ« do tĂ« bĂ«het mĂ« i madh me kalimin e kohĂ«s.”

“Siç mund tĂ« keni dĂ«gjuar, administrata Trump ka interesa tĂ« caktuara nĂ« GrenlandĂ«, kĂ«shtu qĂ« ne do tĂ« flasim pak pĂ«r kĂ«tĂ« me miqtĂ« tanĂ« nga media”, tha Vance.

Ndryshe, Trump këmbëngul se SHBA-ja ka nevojë për Arktikun për arsye sigurie kombëtare dhe ndërkombëtare dhe nuk e ka përjashtuar përdorimin e forcës për ta marrë atë. /Telegrafi/

The post “KĂ«tu Ă«shtĂ« shumĂ« ftohtĂ«, askush nuk ma tha kĂ«tĂ«â€, bĂ«het viral reagimi i zĂ«vendĂ«spresidentit amerikan gjatĂ« vizitĂ«s nĂ« GrenlandĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

Vance nuk përjashton mundësinë e marrjes me forcë të Grenlandës: Amerika duhet të udhëheqë në Arktik

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance dhe gruaja e tij Usha kanë zbarkuar në bazën hapësinore ushtarake Pituffik në Grenlandën veriperëndimore.

Sapo kanë mbërritur në Grenlandë, ata kanë hipur në një automjet të blinduar të SHBA-së.

NdĂ«rsa gjatĂ« vizitĂ«s nĂ« bazĂ«, Vance tha se “shumĂ« amerikanĂ« e pyesin pse Grenlanda ka kaq shumĂ« rĂ«ndĂ«si”.

“NĂ«se njĂ« raketĂ« do tĂ« lĂ«shohej nga njĂ« vend armik nĂ« SHBA, janĂ« njerĂ«zit kĂ«tu pĂ«rpara nesh ata qĂ« do tĂ« njoftonin burrat dhe gratĂ« e guximshme mĂ« nĂ« jug nĂ« SHBA pĂ«r t’i njoftuar se çfarĂ« po ndodhte”, tha zĂ«vendĂ«spresidenti.

Gjithashtu, ai njoftoi se Rusia dhe Kina po interesohen për kalimet e Arktikut.

“Ne duhet tĂ« sigurohemi qĂ« Amerika tĂ« udhĂ«heqĂ« nĂ« Arktik”, shton ai.

Ndryshe, Vance më pas pyetet për sugjerimin e Donald Trump se SHBA mund të përdorë forcën ushtarake për të marrë kontrollin e Groenlandës nëse është e nevojshme, shkruan skynews.

Ai me sa duket kĂ«rkon tĂ« minimizojĂ« potencialin pĂ«r njĂ« zhvillim tĂ« tillĂ« – por, veçanĂ«risht, nuk pranon ta pĂ«rjashtojĂ« atĂ«.

“Presidenti ka thĂ«nĂ« qartĂ« se nuk mendon se forca ushtarake do tĂ« jetĂ« e nevojshme, por ai beson absolutisht se Grenlanda Ă«shtĂ« njĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e sigurisĂ«, jo vetĂ«m e SHBA-sĂ«, por e botĂ«s dhe, natyrisht, edhe e popullit tĂ« GrenlandĂ«s”, thotĂ« ai.

I pyetur nëse janë hartuar plane për të përdorur forcën ushtarake për të marrë nën kontroll Grenlandën, ai tregon se Shtëpia e Bardhë ka planifikuar të presë që njerëzit e territorit të votojnë për vetëvendosje përpara se të veprojë.

“Epo, ajo qĂ« ka thĂ«nĂ« presidenti Ă«shtĂ« se ne duhet tĂ« kemi mĂ« shumĂ« pozicion nĂ« GrenlandĂ«â€, tha ai. /Telegrafi/

The post Vance nuk përjashton mundësinë e marrjes me forcë të Grenlandës: Amerika duhet të udhëheqë në Arktik appeared first on Telegrafi.

↗

Vendi ku futbolli mund të luhet vetëm një javë në vit dëshiron të njihet nga FIFA

✇Telegrafi
By: Driton Gajraku

Që një vend të luajë në Kupën e Botës, ata duhet të kenë një ekip kombëtar që njihet nga FIFA dhe një vend ende po përpiqet ta bëjë atë të vlefshëm.

Grenlanda Ă«shtĂ« ishulli mĂ« i madh nĂ« botĂ«, por ka njĂ« popullsi prej vetĂ«m 55,000 njerĂ«z – kryesisht pĂ«r shkak tĂ« kushteve ekstreme tĂ« motit tĂ« cilat mund tĂ« bien nĂ« -60 gradĂ« celsius.

Territori në Mbretërinë e Danimarkës, i cili ka një mbulueshmëri akulli që mbulon 80 për qind të tokave të tij, ka ekipin e tij të futbollit dhe stadiumin e ekipit kombëtar.

 

đŸ„¶ @hummel1923 have just revealed the new Greenland away kit, and it’s ice cold
 pic.twitter.com/782QdOi72w

— SoccerBible (@SoccerBible) January 17, 2025

Ata luajtën ndeshjen e tyre të parë ndërkombëtare në vitin 1980, duke humbur nga Ishujt Faroe.

Por ndryshe nga Ishujt Faroe, ata kurrë nuk janë konsideruar anëtarë të FIFA-s ose UEFA-s dhe zakonisht luajnë vetëm miqësore ose ndeshje në Lojërat e Ishullit ose kupën e Grenlandës.

Ndeshja e tyre e fundit ishte një humbje 5-0 ndaj Turkmenistanit në Turqi në qershor të vitit të kaluar dhe megjithëse ata kanë lobuar për të marrë miratimin nga FIFA që nga viti 1998, ata janë të detyruar të luajnë rrallë ndeshje.

 

đŸ‡ŹđŸ‡± Greenland has officially applied for membership of CONCACAF.

A letter on the Greenland Football Association’s Facebook page confirms the historic application has been made.

Greenland’s path to UEFA is blocked by current rules but CONCACAF is theoretically an open route. pic.twitter.com/NRLbM5LCQd

— The Sweeper (@SweeperPod) May 28, 2024

Siç detajohet nga The Athletic, mungesa e fushave me bar për shkak të kushteve e bën më të vështirë zhvillimin e ndeshjeve, por më shumë se 10 për qind e popullsisë janë regjistruar për të luajtur për ekipin kombëtar dhe ka një ligë që duhet të luhet mbi një javë në verë për shkak të vështirësive në transport.

Megjithatë, për disa vite ka pasur diskutime rreth përpjekjes për të siguruar njohjen nga CONCACAF, (Konfederata e Amerikës së Veriut, Amerikës Qendrore dhe Shoqatës së Futbollit të Karaibeve).

 

đŸ‡ŹđŸ‡± Hummel have launched the new Greenland national football team shirt.

The shirt contains symbols relating to Greenlandic mythology and culture.

Greenland presented an application to CONCACAF in May but currently remains outside of FIFA’s fold.

Greenland’s annual
 pic.twitter.com/kdu9Hio81S

— The Sweeper (@SweeperPod) December 13, 2024

Në maj 2024, një aplikim zyrtar u dorëzua nga FA e Grenlandës, por ende nuk ka pasur ndonjë lëvizje nëse ata kanë marrë dritën jeshile.

Aktualisht ka 41 anëtarë në CONCACAF, duke përfshirë Shtetet e Bashkuara, Meksikën, Kanadanë, Xhamajkën dhe Kosta Rikën. /Telegrafi/

The post Vendi ku futbolli mund të luhet vetëm një javë në vit dëshiron të njihet nga FIFA appeared first on Telegrafi.

↗

Trump shpreh besimin se SHBA do të aneksojë Grenlandën

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami

Donald Trump ka thënë se mendon se SHBA do të aneksojë Grenlandën.

Dhe deklarata e tij vjen disa ditĂ« pasi kryeministri i ardhshĂ«m i vendit tha: “Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«â€.

Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, gjatë një takimi në Zyrën Ovale me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, presidenti i SHBA u pyet për shpresat e tij për të aneksuar Grenlandën.

⚡ "I think the annexation of Greenland will happen," Trump said

Meanwhile, NATO Secretary General Rutte stated that he does not want to involve the alliance in the issue of Greenland's possible accession to the United States. pic.twitter.com/zCXV7Jjl6v

— NEXTA (@nexta_tv) March 13, 2025

“UnĂ« mendoj se kjo do tĂ« ndodhĂ«â€, citohet tĂ« ketĂ« thĂ«nĂ« ai.

Kjo vjen pasi partia e qendrës së djathtë të Groenlandës fitoi zgjedhjet në një rezultat që shihet si një refuzim i ndërhyrjes së Trump në politikën e ishullit.

Partia Demokraatit favorizon njĂ« lĂ«vizje tĂ« ngadaltĂ« drejt pavarĂ«sisĂ« nga Danimarka – me liderin e saj duke thĂ«nĂ« pĂ«r Sky News “ne duam ta ndĂ«rtojmĂ« vendin tonĂ« vetĂ«â€.

Trump pretendoi se zgjedhjet ishin të mira për SHBA-në. /Telegrafi/

The post Trump shpreh besimin se SHBA do të aneksojë Grenlandën appeared first on Telegrafi.

↗

Opozita e Grenlandës fiton zgjedhjet e dominuara nga pavarësia dhe Trump

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Opozita e qendrës së djathtë të Grenlandës ka fituar zgjedhjet e saj të përgjithshme, tregojnë rezultatet pothuajse të plota, në një votim të dominuar nga premtimi i presidentit amerikan Donald Trump për të marrë territorin autonom të Danimarkës.

Me mĂ« shumĂ« se 90 pĂ«r qind tĂ« votave tĂ« numĂ«ruara tĂ« sĂ« martĂ«s, partia Demokraatit – e cila favorizon njĂ« qasje graduale ndaj pavarĂ«sisĂ« – po merr gati 30 pĂ«r qind tĂ« votave, thonĂ« zyrtarĂ«t zgjedhorĂ«, transmeto nTelegrafi.

Naleraq, një tjetër parti opozitare e cila dëshiron të nisë menjëherë procedurat e divorcit nga Kopenhaga dhe të ketë lidhje më të ngushta me SHBA, është e dyta në sondazh me rreth 25 për qind.

Inuit Ataqatigiit (IA) i kryeministrit Mute B Egede – gjithashtu njĂ« parti pro-pavarĂ«sisĂ« – Ă«shtĂ« i treti me mbi 21 pĂ«r qind.

Grenlanda – ishulli mĂ« i madh nĂ« botĂ«, midis Oqeanit Arktik dhe Atlantik – Ă«shtĂ« kontrolluar nga Danimarka, gati 3,000 kilometra larg, pĂ«r rreth 300 vjet.

Grenlanda i drejton punët e saj të brendshme, por vendimet për politikën e jashtme dhe të mbrojtjes merren në Kopenhagë.

Rreth 44,000 grenlandezë nga një popullsi prej 57,000 kishin të drejtë të votonin për të zgjedhur 31 deputetë, si dhe qeverinë lokale. Gjashtë parti ishin në fletëvotim.

Partia Siumut – partnerja e Egedes nĂ« njĂ« koalicion qeverisĂ«s tĂ« krahut tĂ« majtĂ« aktual, Ă«shtĂ« nĂ« vend tĂ« katĂ«rt me afro 15 pĂ«r qind tĂ« votave.

Dy partitë e tjera janë shumë prapa, me Atassut me 7, dhe Qulleq me pak më shumë se 1 për qind. Votimi u zhvillua në 72 qendra votimi të shpërndara në të gjithë ishullin e gjerë.

Vendndodhja strategjike e Grenlandës dhe burimet minerale të pashfrytëzuara kanë rënë në sy të Trump. Ai së pari hodhi idenë për të blerë ishullin gjatë mandatit të tij të parë në 2019.

Që nga marrja e detyrës përsëri në janar, Trump ka përsëritur synimin e tij për të marrë territorin.

“Ne kemi nevojĂ« pĂ«r GrenlandĂ«n pĂ«r sigurinĂ« kombĂ«tare. NĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« njĂ« tjetĂ«r do ta arrijmĂ« atĂ«â€, tha ai gjatĂ« fjalimit tĂ« tij nĂ« Kongresin e SHBA javĂ«n e kaluar.

Udhëheqësit e Grenlandës dhe Danimarkës i kanë kundërshtuar vazhdimisht kërkesat e tij.

Egede e ka bĂ«rĂ« tĂ« qartĂ« se Grenlanda nuk Ă«shtĂ« nĂ« shitje dhe meriton tĂ« “trajtohet me respekt”. /Telegrafi/

 

The post Opozita e Grenlandës fiton zgjedhjet e dominuara nga pavarësia dhe Trump appeared first on Telegrafi.

↗

Si Donald Trump ndryshoi jetën e miliona njerëzve në 50 ditët e tij të para në detyrë?

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Në vetëm 50 ditë, Donald Trump ka përmbysur botën tonë. Ai ka prishur rregullat, ka sulmuar aleatët dhe ka kaluar në anën e armiqve, shkruan Sky News.

Sky News udhĂ«toi mijĂ«ra milje pĂ«r tĂ« pyetur se çfarĂ« do tĂ« thotĂ« kjo pĂ«r jetĂ«n e miliona njerĂ«zve – nga rrugĂ«t e AfrikĂ«s deri te mbeturinat e ngrira tĂ« GrenlandĂ«s dhe kufiri i tensionuar i FinlandĂ«s me RusinĂ«, transmeton Telegrafi.

Mbështetësit e Donald Trump brenda dhe jashtë vendit e shohin atë si përçarësin e përgjithshëm që do të sjellë paqe dhe prosperitet, duke e vënë Amerikën në vend të parë.

Por për shumë të tjerë Sky News zbuloi se ai kërcënon kaosin dhe një të ardhme shumë më të errët.

Ndërsa Trump mund të jetë duke sfiduar konventën dhe duke sjellë mendime të reja, kritikët e tij thonë se ai po ecën shumë shpejt dhe në mënyrë të çrregullt.

50 ditët e tij të para në detyrë, pretendojnë ata, kanë dobësuar vendin e Amerikës në botë dhe kjo do të shfrytëzohet nga rivalët.

Rreziku i rishfaqjes së epidemive në Kenia

Së pari Sky News shkoi në Kenia. Fokusi në Perëndim mund të ketë qenë tek Trump dhe Rusia, por në botën në zhvillim, është fundi i ndihmës së SHBA-së që po rrëmben titujt kryesorë.

NĂ« vijĂ«n e parĂ« tĂ« luftĂ«s sĂ« AfrikĂ«s kundĂ«r HIV-it, veprimet e Trump krahasoheshin me njĂ« akt tĂ« “luftĂ«s biologjike”.

Edhe mes aleatëve dhe admiruesve të presidentit amerikan, ka shqetësim dhe frikë të thellë për atë që mund të vijë më pas, mbi të gjitha rreziku i rishfaqjes së epidemive të sëmundjeve si HIV, TB, malaria, ebola dhe poliomieliti.

 

Në një nga lagjet më të varfra të Kenisë në Nairobi, Sky News u bashkua me punonjësit e shëndetësisë në rrugët e tyre, nëpër rrugicat e mbushura me ujëra të zeza në ndërtesa të ngushta dhe të mbipopulluara.

Në një shtëpi me një dhomë, takuan një nënë të re, e cila varet nga ndihma amerikane. Anne është HIV pozitive dhe ka nevojë për mjekim të përditshëm dhe mbështetje ushqyese si për veten ashtu edhe për djalin e saj njëvjeçar.

Ajo është e tmerruar për të ardhmen e tyre për shkak të shkurtimit të ndihmës amerikane.

“Jam shumĂ« e shqetĂ«suar”, tha ajo, “sepse nĂ«se vazhdon kĂ«shtu, ilaçet mund tĂ« mbarojnĂ«. Kur ilaçi nuk Ă«shtĂ« aty, mbrojtĂ«si i trupit tim nuk Ă«shtĂ« aty, kĂ«shtu qĂ« gjithçka mund tĂ« kalojĂ« pĂ«rmes meje”.

“Nuk kishim asnjĂ« paralajmĂ«rim”

Kenia mori 850 milion dollarë ndihmë në vit dhe kjo tani është ndërprerë papritur. Një vendim i Gjykatës së Lartë të SHBA kundër administratës Trump mund të rivendosë një pjesë të kësaj, por ka pasiguri të plotë për atë që do të ndodhë më pas.

Marta, njĂ« menaxhere e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor nĂ« Nairobi, shpjegoi se çfarĂ« Ă«shtĂ« nĂ« rrezik: “Nuk kishim asnjĂ« paralajmĂ«rim. Nuk mund t’i pĂ«rgatisnim familjet. Ishte kaq e papritur”.

“Ne presim mĂ« shumĂ« vdekje. Presim qĂ« mĂ« shumĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« vdesin para moshĂ«s pesĂ« vjeç. Presim mĂ« shumĂ« vdekje pĂ«r fĂ«mijĂ«t qĂ« jetojnĂ« me HIV dhe do tĂ« jetĂ« keq”, tha Martha, duke shtuar se mĂ« shumĂ« se 20,000 fĂ«mijĂ« qĂ« pĂ«rdorin shĂ«rbimet e organizatĂ«s sĂ« saj do tĂ« preken.

83 për qind e të gjitha kontratave të ndihmës amerikane u shkurtuan

Administrata Trump thotë se ndihma është pezulluar vetëm për 90 ditë në pritje të një rishikimi. Por në realitet, shumë programe kyçe duket se janë mbyllur plotësisht.

Pas një fluturimi 45-minutësh në perëndim të Nairobit për në Kisumu, panë se çfarë po ndodh larg qyteteve të mëdha. Ndikimi dukej po aq i rëndë.

Në një spital provincial, tabelat e Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) ishin kudo, por në dyert që tani janë mbyllur. Kishte qenë një qendër për pacientët për të marrë trajtimin e tyre, por kjo tani është në dyshim.

Stafi tha se kishin mbetur vetëm dy muaj furnizime për disa ilaçe dhe më pak se një muaj për të tjerët, sepse nuk ka pasur më dërgesa.

Pacientët po grumbullonin barna, thanë mjekët, në panik për të ardhmen.

‘Lufta biologjike’

‘Municioni’ i furnizuar nga SHBA pĂ«r luftĂ«n e AfrikĂ«s kundĂ«r HIV-it, malaries, TB-sĂ« dhe sĂ«mundjeve tĂ« tjera po mbaron. U deshĂ«n dekada dhe miliarda pĂ«r t’i vĂ«nĂ« ato nĂ«n kontroll. Frika Ă«shtĂ« e njĂ« rikthimi nĂ« epidemi tĂ« papara prej vitesh.

Eric Okioma është HIV pozitiv dhe drejton një organizatë bamirëse që ndihmon të tjerët me sëmundjen në Kisumu.

“Kur e shikon atĂ« nga njĂ« aspekt i shĂ«ndetit publik, kjo Ă«shtĂ« njĂ« luftĂ« biologjike, ashtu siç po e shoh unĂ«, sepse nga kĂ«ndvĂ«shtrimi i tĂ« drejtave tĂ« njeriut, ai bĂ«ri gjĂ«nĂ« e gabuar – ai nuk duhet ta kishte marrĂ« atĂ« papritur”, shtoi ajo.

Trump është i popullarizuar në mesin e shumë njerëzve në Kenia. Qëndrimi i tij konservator për çështje si gjinia dhe seksualiteti rezonon në këtë vend kryesisht të krishterë.

Por edhe mes admiruesve dhe mbështetësve ka shqetësim të thellë për shkurtimin e ndihmës së tij.

Peter Gunday, njĂ« baba dhe frekuentues nĂ« kishĂ«, tha se ishte dakord qĂ« Kenia duhet tĂ« ishte mĂ« pak e varur nga ndihma e SHBA-sĂ« dhe i inkurajuar tĂ« siguronte veten – por veprimi i Trump kishte qenĂ« shumĂ« i papritur.

“Ai dĂ«shiron ta bĂ«jĂ« AmerikĂ«n tĂ« madhe pĂ«rsĂ«ri
 [por na jep njĂ«] degĂ« ulliri edhe nĂ«se Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r ca kohĂ«â€, shtoi ai.

Prerja e ndihmës kërcënon jetët dhe pozitën e Amerikës në botë. SHBA ka përdorur ndihmën për të zotëruar fuqi dhe ndikim të butë.

Amerika në tërheqje

Rivalja e saj, Kina preferon ndërtimin. Ata kanë dhënë miliarda hua për projekte masive infrastrukturore si hekurudha e re nga Nairobi në bregdet përmes zemrës së parkut safari të qytetit.

Për Pekinin, kjo është e gjitha një levë, e aplikuar në mënyrë të pamëshirshme për të rritur qasjen në burimet e bollshme natyrore të Afrikës.

Nën Trumpin, Amerika po e braktis në mënyrë të njëanshme atë betejë për pushtet dhe ndikim. Vlerat dhe interesat e saj në mënyrë të pashmangshme do të vuajnë. Jo aq Amerika e para, por Amerika në tërheqje.

Finlanda përgatitet për agresionin rus

Më afër shtëpisë, është ndryshimi i Amerikës në sigurinë që shkakton shqetësimin më të madh. Ekipi i Sky News fluturoi mijëra milje në veri drejt një prej vendeve anëtare më të reja të NATO-s, që ndodhet në një kufi me Rusinë.

ÇfarĂ« mendonin njerĂ«zit nĂ« FinlandĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« Trump po i bĂ«n aleancĂ«s perĂ«ndimore nĂ« tĂ« cilĂ«n sapo janĂ« bashkuar?

Ata filluan me ushtrinë finlandeze në kufirin me Rusinë që ishte i mbyllur për shkak të luftës në Ukrainë.

Në pyjet me popullsi të rrallë, banorët vendas raportojnë shikime të dronëve rusë. Dhe ka pasur një rritje të rekrutëve në rojet kufitare për shkak të situatës ndërkombëtare.

NjĂ«ri prej tyre, Aku Jaeske, tha se ishte bashkuar “pĂ«r mbrojtjen e vendit”.

“UnĂ« mendoj se shumica prej nesh, mendoj se janĂ« kĂ«tu pĂ«r shkak tĂ« kĂ«saj. ËshtĂ« vĂ«rtet e vĂ«shtirĂ« nĂ«se kemi njĂ« kufi prej 1,300 kilometrash me RusinĂ« – Ă«shtĂ« goxha e gjatĂ« – duhet tĂ« kemi burra tĂ« mirĂ« atje”, shtoi ai.

‘Silleni’, thotĂ« njĂ« finlandez

ÇfarĂ« bĂ«ri ai pĂ«r Trump dhe çfarĂ« pa nĂ« lajme?

“Mendoj se Ă«shtĂ« çmenduri kur ndez televizorin sot, nuk mund ta dish se çfarĂ« po ndodh nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«â€, tha finlandezi.

Lufta me Ukrainën dhe agresioni rus ka shkaktuar një bum të të shtënave, me qindra poligone të reja që hapen në Finlandë për të përmbushur kërkesën.

Në një poligon jashtë Helsinkit, një entuziast i të shtënave Jerkri tregoi se çfarë mendonte se qëndronte pas popullaritetit të tij në rritje.

“Situata nĂ« UkrainĂ« dhe njerĂ«zit po vĂ«rejnĂ« se ndoshta [ata duhet] tĂ« kujdesen pĂ«r veten
 mendoni pĂ«r kĂ«tĂ«â€, tha ai.

Qitësit amatorë kalojnë hapat e tyre, duke kapërcyer një rreze të hapur me shpejtësi duke gjuajtur në objektivat e vendosur nëpër dhomë. Patrick tha se ishte i shqetësuar nga drejtimi i ngjarjeve.

“Por nĂ«se ka ardhur, silleni”, tha ai.

NjĂ« tabloid i njohur finlandez kishte titullin, “10 dhuratat e Trump pĂ«r Putinin”.

Finlandezët dikur ishin një emërtim për neutralitetin paqedashës. Ata po armatosen tani dhe po i shikojnë me kujdes propozimet e  Trump në Kremlin.

Në fund të fundit, Finlanda është vendi ku Trump qëndroi pranë presidentit rus Vladimir Putin gjatë mandatit të tij të parë në detyrë, dhe tha në mënyrë famëkeqe se do ta besonte për fjalët e agjencive të spiunazhit amerikan.

SHBA mund të braktisë Perëndimin

FinlandezĂ«t e dinĂ« nga historia e tyre njĂ« Rusie luftarake nuk mund t’i besohet.

Në Evropë, SHBA-të nuk po tërhiqen vetëm nën drejtimin e Donald Trump, i cili thotë se SHBA-të nuk mund të kenë më prioritet sigurinë e kontinentit.

Duket sikur mund tĂ« ndryshojĂ« anĂ«t duke e braktisur PerĂ«ndimin tĂ«rĂ«sisht: NdĂ«rprerja e ndihmĂ«s dhe inteligjencĂ«s pĂ«r UkrainĂ«n ndĂ«rsa ajo goditet nga raketat dhe dronĂ«t rusĂ«; duke e quajtur udhĂ«heqĂ«sin e UkrainĂ«s – dhe jo tiranin e MoskĂ«s – diktator; sulmimi i aleatĂ«ve tĂ« ngushtĂ« me tarifa; rivendosjen e marrĂ«dhĂ«nieve me RusinĂ« ndĂ«rkohĂ« qĂ« ajo vazhdon tĂ« pushtojĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« EvropĂ«s.

“Trump Ă«shtĂ« qesharak”, thonĂ« grenlandezĂ«t

Dhe kërcënon se do të pushtojë fqinjët e saj. Udhëtimi i Sky News përfundoi në Grenlandë, në krye të listës së blerjeve të planifikuara të Trump.

Shumica e njerëzve me të cilët folën ishin vërtet të shqetësuar nga ai.

Studentët Aviana dhe Julie thanë se mashtrimet e Trump ishin alarmante.

“Kjo Ă«shtĂ« shumĂ« e frikshme nĂ« fakt – duket se ai Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« me RusinĂ« sesa me UkrainĂ«n. UnĂ« jam vĂ«rtet e frikĂ«suar”, tha Aviana.

Një tjetër kalimtar tha se Trump nuk kishte të drejtë të bënte një shfaqje për atdheun e tyre.

“UnĂ« mendoj se Ă«shtĂ« qesharake qĂ« ai mendon se thjesht mund tĂ« na marrĂ« tokĂ«n. Ne nuk kemi burime pĂ«r tĂ« luftuar kundĂ«r SHBA-sĂ«â€, thanĂ« ata.

Jurgen Boassen Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« njĂ« figurĂ« e njohur pĂ«r pikĂ«pamjet e kundĂ«rta – ai Ă«shtĂ« pro-Trump hapur.

“UnĂ« mendoj se ai Ă«shtĂ« njĂ« njeri i madh qĂ« dĂ«shiron tĂ« ketĂ« paqe nĂ« botĂ«â€, tha ai.

“Evropa po dĂ«shton”

Ai pranon se paguhet nga grupet MAGA nĂ« AmerikĂ« pĂ«r tĂ« promovuar “lidhjet kulturore”, dhe beson se Grenlanda gradualisht do t’i afrohet idesĂ« pĂ«r t’u afruar me AmerikĂ«n.

“Nuk mĂ« intereson sepse ata do tĂ« kuptojnĂ« se unĂ« po bĂ«j gjĂ«nĂ« e mirĂ« pĂ«r GrenlandĂ«n. Evropa po dĂ«shton, Britania, Suedia, Belgjika, Holanda edhe Gjermania”, tha ai.

Kudo qĂ« udhĂ«tonte ekipi i Sky News, njerĂ«zit dukeshin tĂ« tronditur. Amerika dikur besonte se ndihma e tĂ« tjerĂ«ve ishte e mirĂ« pĂ«r AmerikĂ«n – ruajtja e paqes nĂ« EvropĂ«, shpĂ«timi i jetĂ«ve ose mbrojtja e sovranitetit tĂ« fqinjĂ«ve.

Frika është nën presidentin Trump. Ideja që Trump mund ta ndajë botën në sfera ndikimi me liderë të tjerë autoritarë duket e besueshme. Nëse është kështu, kombet më të vogla si Grenlanda mund të kenë shumë frikë.

Nga ajo që u tha në udhëtimin e ekipit të Sky News, politika e jashtme Amerika e parë e Donald Trump rrezikon jetën e miliona njerëzve, sigurinë dhe sovranitetin e aleatëve dhe vendin e vetë Amerikës në botë, ndërkohë që potencialisht forcon armiqtë e saj. /Telegrafi/

 

The post Si Donald Trump ndryshoi jetën e miliona njerëzve në 50 ditët e tij të para në detyrë? appeared first on Telegrafi.

↗

“Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«â€ – Grenlanda i pĂ«rgjigjet Trumpit

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Donald Trump ka thënë në mënyrë të përsëritur se dëshiron ta bëjë Grenlandën pjesë të SHBA-së, dhe nuk e ka humbur rastin ta thotë sërish mbrëmë.

Ai mbĂ«shteti, “tĂ« drejtĂ«n e GrenlandĂ«s pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar tĂ« ardhmen e saj”, por shtoi se SHBA-ja do ta marrĂ« atĂ« “nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« njĂ« tjetĂ«r”.

E kryeministri i GrenlandĂ«s i Ă«shtĂ« kundĂ«rpĂ«rgjigjur, duke thĂ«nĂ«: “Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«â€, transmeton Telegrafi.

“Grenlanda Ă«shtĂ« e jona. Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«, as danezĂ«, ne jemi grenlandezĂ«â€, tha Mute Egede.

“AmerikanĂ«t dhe liderĂ«t e tyre duhet ta kuptojnĂ« kĂ«tĂ«. Ne nuk jemi pĂ«r shitje dhe nuk mund tĂ« na merrni. E ardhmja jonĂ« vendoset nga ne nĂ« GrenlandĂ«â€, shtoi Egede. /Telegrafi/

 

 

The post “Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«â€ – Grenlanda i pĂ«rgjigjet Trumpit appeared first on Telegrafi.

↗

Trump thotĂ« se planifikon tĂ« marrĂ« kontrollin e GrenlandĂ«s ‘nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« njĂ« tjetĂ«r’

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

Presidenti amerikan Donald Trump u zotua se Shtetet e Bashkuara do tĂ« fitojnĂ« kontrollin mbi GrenlandĂ«n, aktualisht njĂ« territor autonom danez, “nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« njĂ« tjetĂ«r” gjatĂ« fjalimit tĂ« tij nĂ« Kongres.

“UnĂ« gjithashtu kam njĂ« mesazh sonte pĂ«r popullin e jashtĂ«zakonshĂ«m tĂ« GrenlandĂ«s. Ne mbĂ«shtesim fuqimisht tĂ« drejtĂ«n tuaj pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar tĂ« ardhmen tuaj dhe nĂ«se zgjidhni, ju mirĂ«presim nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s”.

“Ne kemi nevojĂ« pĂ«r GrenlandĂ«n pĂ«r sigurinĂ« kombĂ«tare dhe madje edhe sigurinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare, dhe ne po punojmĂ« me tĂ« gjithĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r ta marrĂ« atĂ«. Por ne kemi nevojĂ« vĂ«rtet pĂ«r sigurinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare, pĂ«r sigurinĂ« botĂ«rore, dhe mendoj se do ta arrijmĂ«. NĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« tjetrĂ«n, ne do ta arrijmĂ«â€, tha Trump para tĂ« pranishmĂ«ve, transmeton Telegrafi.

Pas inaugurimit të tij në janar, Trump refuzoi të përjashtonte përdorimin e forcës për të sjellë Grenlandën nën sovranitetin amerikan.

Si kryeministrja daneze Mette Frederiksen, ashtu edhe kryeministri i GrenlandĂ«s, MĂște Egede, kanĂ« refuzuar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ritur qĂ« territori tĂ« vinte nĂ«n kontrollin e SHBA.

Duke folur nĂ« janar, Egede, i cili ka bĂ«rĂ« fushatĂ« qĂ« Grenlanda tĂ« bĂ«het e pavarur nga Danimarka, tha se grenlandezĂ«t “nuk duan tĂ« jenĂ« amerikanĂ«â€.

Frederiksen tha se “duhet tĂ« ketĂ« respekt pĂ«r territorin dhe sovranitetin e shteteve”, duke shtuar se ajo “nuk kishte arsye tĂ« besonte se ekziston ndonjĂ« kĂ«rcĂ«nim ushtarak ndaj GrenlandĂ«s ose DanimarkĂ«s”.

Ministri i JashtĂ«m danez, Lars Lokke Rasmussen ishte i drejtpĂ«rdrejt duke i thĂ«nĂ« gazetarit se Trump “nuk do ta ketĂ« GrenlandĂ«n”, duke shtuar: “populli grenlandez Ă«shtĂ« njĂ« popull, gjithashtu nĂ« kuptimin e ligjit ndĂ«rkombĂ«tar”.

Një sondazh i kryer nga Verian, në emër të gazetës daneze Berlingske dhe botimit grenlandez Sermitsiaq, zbuloi se vetëm gjashtë për qind e grenlandezëve janë në favor që territori të hyjë nën sovranitetin e SHBA.

Nga ana tjetër, 85 për qind ishin kundër idesë, ndërsa nëntë për qind thanë se nuk ishin të sigurt. Sondazhi u zhvillua midis 22 dhe 27 janarit dhe përfshiu 497 qytetarë grenlandezë mbi moshën 18 vjeç. /Telegrafi/

 

 

 

 

The post Trump thotĂ« se planifikon tĂ« marrĂ« kontrollin e GrenlandĂ«s ‘nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« ose nĂ« njĂ« tjetĂ«r’ appeared first on Telegrafi.

↗

Republikani dĂ«shiron tĂ« riemĂ«rojĂ« GrenlandĂ«n “e kuqe, e bardhĂ« dhe e kaltĂ«r” – reagon eurodeputeti danez

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

NjĂ« eurodeputet danez denoncoi propozimin e njĂ« ligjvĂ«nĂ«si amerikan, pĂ«r tĂ« riemĂ«rtuar GrenlandĂ«n “e kuqe, e bardhĂ« dhe kaltĂ«r” si “absurde” dhe dĂ«mtuese pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet diplomatike.

Earl “Buddy” Carter, njĂ« anĂ«tar republikan i Kongresit besnik ndaj Donald Trumpit, prezantoi njĂ« projektligj pĂ«r tĂ« lejuar SHBA-nĂ« tĂ« blejĂ« GrenlandĂ«n, njĂ« territor danez vetĂ«qeverisĂ«s dhe tĂ« ndryshojĂ« emrin e saj nĂ« njĂ« referencĂ« patriotike tĂ« flamurit amerikan, transmeton Telegrafi.

“Amerika Ă«shtĂ« kthyer dhe sĂ« shpejti do tĂ« jetĂ« mĂ« e madhe se kurrĂ« me shtimin e Red, White dhe Blueland”, tha Carter nĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« martĂ«n.

“Ne do tĂ« mirĂ«presim me krenari njerĂ«zit [GrenlandĂ«] pĂ«r t’u bashkuar me kombin mĂ« tĂ« lirĂ« qĂ« ka ekzistuar ndonjĂ«herĂ«â€, shtoi Carter.

Eurodeputeti danez Anders Vistisen, nga Partia Popullore Daneze e krahut të djathtë, u përgjigj të martën vonë, duke thënë se marifeti legjislativ do të minonte marrëdhëniet e Uashingtonit me Danimarkën.

“ËshtĂ« e qartĂ« se ka nevojĂ« pĂ«r mĂ« shumĂ« tĂ« rritur nĂ« dhomĂ« kur administrata e SHBA formulon politikĂ«n e jashtme”, tha ai pĂ«r POLITICO.

“NĂ«se kĂ«ta njerĂ«z nuk mund tĂ« shohin se sa absurd duken, ata janĂ« jashtĂ« kontaktit me realitetin”, theksoi ndĂ«r tjera.

Trump ka qenë i fiksuar në blerjen e Grenlandës, duke pretenduar se ishulli i Arktikut i pasur me minerale është jetik për sigurinë amerikane.

Ai ka refuzuar të përjashtojë përdorimin e detyrimit ekonomik ose forcës ushtarake për të kapur Grenlandën, duke shtuar alarmin në Kopenhagë dhe kryeqytete të tjera evropiane.

Por ligjvĂ«nĂ«sit nĂ« DanimarkĂ« dhe GrenlandĂ« reaguan, duke thĂ«nĂ« se ishulli – njĂ« territor danez qĂ« nga viti 1953 dhe njĂ« koloni mĂ« parĂ« – nuk Ă«shtĂ« pĂ«r t’u rrĂ«mbyer.

“Grenlanda nuk Ă«shtĂ« nĂ« shitje dhe e vetmja gjĂ« qĂ« SHBA-ja arrin me kĂ«tĂ« sjellje Ă«shtĂ« largimi i njĂ« prej aleatĂ«ve tĂ« saj mĂ« besnikĂ« dhe mĂ« tĂ« besueshĂ«m nĂ« EvropĂ«â€, tha Vistisen, drejtuesi kryesor i grupit Patriots for Europe nĂ« Parlamentin Evropian.

“SHBA nuk forcohet duke humbur njĂ« aleat tĂ« tillĂ« – vetĂ«m mĂ« i dobĂ«t dhe mĂ« i parĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r botĂ«n”, shtoi ai.

Projektligji i Carter-it nuk Ă«shtĂ« i pari qĂ« synon tĂ« fuqizojĂ« njĂ« blerje tĂ« SHBA-sĂ«. Muajin e kaluar, disa ligjvĂ«nĂ«s republikanĂ« bashkĂ«-sponsorizuan “Aktin “Make Greenland Great Again” pĂ«r tĂ« lejuar Trump tĂ« hyjĂ« nĂ« negociata me DanimarkĂ«n pĂ«r tĂ« blerĂ« GrenlandĂ«n.

NĂ« SHBA, shumica e projektligjeve duhet sĂ« pari tĂ« shkojnĂ« nĂ« njĂ« komitet pĂ«rkatĂ«s, ku mund tĂ« debatohen dhe mundĂ«sisht tĂ« ndryshohen pĂ«rpara se tĂ« votohen. Nuk Ă«shtĂ« e pazakontĂ« qĂ« faturat joserioze thjesht tĂ« injorohen – njĂ« taktikĂ« e quajtur “pĂ«llumbat e pĂ«llumbave” – e cila i pengon ata tĂ« kalojnĂ« nĂ« votim. /Telegrafi/

 

The post Republikani dĂ«shiron tĂ« riemĂ«rojĂ« GrenlandĂ«n “e kuqe, e bardhĂ« dhe e kaltĂ«r” – reagon eurodeputeti danez appeared first on Telegrafi.

↗

Mbi 85 për qind e grenlandezëve nuk duan pushtimin e Trumpit, thotë një anketë e re

✇Telegrafi
By: Burim Tmava

GrenlandezĂ«t kanĂ« njĂ« mesazh pĂ«r Donald Trump: “Ne nuk jemi tĂ« interesuar”.

Mbi 85 pĂ«rqind e popullsisĂ« lokale janĂ« kundĂ«r idesĂ« pĂ«r t’u bĂ«rĂ« pjesĂ« e Shteteve tĂ« Bashkuara, sipas njĂ« ankete tĂ« re tĂ« realizuar nga kompania e hulumtimeve Verian, pĂ«r gazetĂ«n kombĂ«tare Sermitsiaq nĂ« GrenlandĂ« dhe median Berlingske nĂ« DanimarkĂ«.

Anketa është bazuar në intervista në internet të realizuara midis 22 dhe 27 janarit mes 497 qytetarëve të zgjedhur, të moshës mbi 18 vjeç në Grenlandë.

Kryeministri i GrenlandĂ«s, MĂște Egede, ka kundĂ«rshtuar disa herĂ« spekulimet se ishulli mund tĂ« bĂ«het pjesĂ« e njĂ« kombi tjetĂ«r, transmeton Telegrafi.

“Ne nuk duam tĂ« jemi danezĂ«. Ne nuk duam tĂ« jemi amerikanĂ«. Ne duam tĂ« jemi grenlandezĂ«â€, i tha ai gazetarĂ«ve mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« muaj.

Trump fillimisht e shqyrtoi mundësinë e blerjes së ishullit të madh të Arktikut dhe pasurive të tij minerale gjatë mandatit të tij të parë në detyrë, por u refuzua nga Kopenhaga.

Grenlanda ka qenë një territor danez që nga viti 1953 dhe ka qenë një koloni përpara kësaj.

Egede Ă«shtĂ« i vendosur tĂ« mbajĂ« njĂ« referendum qĂ« mund ta çojĂ« ishullin nĂ« pavarĂ«si nga Danimarka, dhe t’i mundĂ«sojĂ« asaj tĂ« gjejĂ« tĂ« ardhmen e saj.

Por presidenti i Shteteve të Bashkuara, i forcuar pas rikthimit në detyrë, ka rifilluar interesimin për të marrë Grenlandën, për të forcuar praninë amerikane në Arktik për shkak të konkurrencës me Rusinë dhe Kinën.

Kjo ka shkaktuar shqetësime në Kopenhagë dhe mes qeverive kryesore evropiane.

Kryeministrja daneze Mette Frederiksen ka nisur një turne diplomatike nëpër kryeqytetet evropiane të martën, me qëllim që të fitojë mbështetje për ndalimin e Trumpit që të marrë Grenlandën me forcë ose me shantazhe ekonomike, ashtu siç ka kërcënuar të bëjë. /Telegrafi/

 

 

The post Mbi 85 për qind e grenlandezëve nuk duan pushtimin e Trumpit, thotë një anketë e re appeared first on Telegrafi.

↗

“KufijtĂ« nuk duhet tĂ« ndryshohen me forcĂ«â€, Scholz ‘thumbon’ Trumpin

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, ka deklaruar se “kufijtĂ« nuk duhet tĂ« ndryshohen me forcĂ«â€ pas njĂ« takimi me udhĂ«heqĂ«sen e DanimarkĂ«s, Mette Frederiksen, qĂ« synonte tĂ« tregonte unitetin evropian, ndĂ«rsa Donald Trump ushtron kĂ«rkesat e tij pĂ«r tĂ« fituar kontrollin e GrenlandĂ«s.

Kryeministrja daneze u takua me Scholzin në Berlin, përpara takimeve me presidentin francez, Emmanuel Macon, në Paris dhe Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, në Bruksel.

BĂ«het e ditur se Trump tha gjatĂ« fundjavĂ«s: “UnĂ« mendoj se do tĂ« kemi GrenlandĂ«n”.

Dhe u raportua se presidenti amerikan e kishte kërcënuar Danimarkën me tarifa, shkruan the Guardian, përcjell Telegrafi.

Ndër tjera, ai ka refuzuar të përjashtojë përdorimin e forcës ushtarake për të marrë ishullin, pjesë e Danimarkës, e cila vazhdon të kontrollojë politikën e tij të jashtme dhe mbrojtjes.

Në një konferencë të përbashkët shtypi në Berlin, as Scholz dhe as Frederiksen nuk përmendën Trumpin apo Grenlandën, por dukej qartë se deklarata ishte për ta.

Pasi foli pĂ«r agresionin rus nĂ« UkrainĂ« dhe se si “paprekshmĂ«ria e kufijve Ă«shtĂ« njĂ« parim themelor i sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare”, Scholz tha: “Parimi duhet tĂ« zbatohet pĂ«r tĂ« gjithĂ«. E kam bĂ«rĂ« tĂ« qartĂ« pĂ«rsĂ«ri disa ditĂ« mĂ« parĂ«. KufijtĂ« nuk duhet tĂ« ndryshohen me forcĂ«â€.

NdĂ«rsa Frederiksen tha se Evropa aktualisht po pĂ«rballet me njĂ« “realitet mĂ« tĂ« pasigurt” qĂ« kĂ«rkon bashkĂ«punim mĂ« tĂ« madh: “Ne kemi nevojĂ« pĂ«r njĂ« EvropĂ« mĂ« tĂ« fortĂ« dhe mĂ« tĂ« vendosur qĂ« qĂ«ndron gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« tĂ« drejtĂ«n e saj, e aftĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur dhe promovuar interesat evropiane”.

“Ne duhet tĂ« marrim mĂ« shumĂ« pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r sigurinĂ« tonĂ«â€, shtoi Frederiksen.

Raportohet se udhëheqësit e BE-së do të mbajnë samitin e tyre të parë kushtuar mbrojtjes të hënën e ardhshme, për të diskutuar financimin dhe aftësitë ushtarake.

Mbrojtja është ngritur në rendin e ditës që nga agresioni rus në Ukrainë, por kthimi i Trumpit e ka bërë çështjen më urgjente.

Ndryshe, deri më tani, shumica e liderëve të BE-së janë përmbajtur nga komentimi i drejtpërdrejtë i komenteve të Trumpit për Grenlandën. /Telegrafi/

The post “KufijtĂ« nuk duhet tĂ« ndryshohen me forcĂ«â€, Scholz ‘thumbon’ Trumpin appeared first on Telegrafi.

↗

Trump i ashpër me kryeministren daneze për Grenlandën, telefonata shkakton panik në Kopenhagë

✇BoldNews
By: armand

Presidenti i SHBA Donald Trump e shtyu në mënyrë agresive idenë e marrjes së Groenlandës në një telefonatë të tensionuar me kryeministren daneze Mette Frederiksen, raportoi të premten Financial Times (FT), duke cituar burime. Biseda thuhet se ka shkaktuar panik në Kopenhagë. Trump zhvilloi një bisedë 45-minutëshe me Frederiksen javën e kaluar, thanë zyrtarët evropianë [
]

The post Trump i ashpër me kryeministren daneze për Grenlandën, telefonata shkakton panik në Kopenhagë appeared first on BoldNews.al.

❌