❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Before yesterdayMain stream

Ndryshimet klimatike po godasin ekonominĂ« e EvropĂ«s – pse jo edhe KosovĂ«n?

✇Telegrafi
By: Nol Elshani
4 July 2025 at 23:52

Ndërsa një valë e re e nxehtësisë ka goditur Evropën, një studim i fundit ka zbuluar se disa nga vendet më të mëdha të kontinentit kanë pësuar humbjet më të mëdha ekonomike gjatë shekullit të XXI-të për shkak të fatkeqësive natyrore dhe ndryshimeve klimatike.

Sipas raportit të fundit të Agjencisë Evropiane të Mjedisit (EEA), vendet si Gjermania, Italia, Franca dhe Spanja kanë pësuar humbje të konsiderueshme ekonomike që arrijnë në qindra miliarda euro, duke theksuar rëndësinë e përballimit të sfidave klimatike në rajon.

NĂ« periudhĂ«n 1980–2023, Evropa ka pĂ«rjetuar mĂ« shumĂ« se 790 miliardĂ« euro humbje ekonomike tĂ« shkaktuara nga ngjarje ekstreme tĂ« motit dhe fenomene klimatike.

Nga këto humbje, Gjermania kryeson me rreth 180 miliardë euro, duke u renditur si vendi me humbjet më të mëdha totale, transmeton Telegrafi.

Italia dhe Franca pasojnë me 135 dhe 130 miliardë euro, ndërsa Spanja ka regjistruar humbje prej 97 miliardë euro, shkruan euronews.

Megjithatë, nëse analizohen vetëm humbjet e shekullit të XXI-të, fotografia ndryshon pak.

Pas vendeve kryesore, gjashtĂ« shtete tĂ« tjera anĂ«tare tĂ« Bashkimit Evropian – Austri, Belgjika, Çekia, Portugalia, Rumania dhe Sllovenia – kanĂ« pĂ«suar humbje ekonomike relativisht tĂ« ngjashme, qĂ« ndryshojnĂ« midis 12 dhe 15 miliardĂ« euro. Kjo tregon se sfidat klimatike po pĂ«rhapen nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« barabartĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« rajonin.

Sipas Panelit Ndërqeveritar të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (IPCC), intensiteti dhe frekuenca e fenomeneve klimatike ekstreme, si përmbytjet dhe valët e nxehtësisë, janë rritur në disa rajone evropiane dhe parashikohet që këto fenomene të vazhdojnë të shtohen me përkeqësimin e ngrohjes globale.

Këto ngjarje kanë qenë shkaktarët kryesorë të dëmeve ekonomike në të gjithë Bashkimin Evropian.

Edhe pse humbjet në vendet më të pasura dhe të zhvilluara duken të mëdha, ato zakonisht kanë një ndikim më të vogël në ekonominë e tyre kombëtare sesa humbjet më të vogla që pësojnë vendet më të varfra dhe më pak të zhvilluara.

Vendet mĂ« tĂ« pasura kanĂ« mĂ« shumĂ« mjete pĂ«r t’u rikuperuar dhe ndajnĂ« mĂ« pak nga buxhetet e tyre publike pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen nga katastrofat natyrore.

Në Evropën Perëndimore dhe Qendrore, vende si Sllovenia, Belgjika dhe Gjermania përjetojnë humbje më të mëdha për kilometër katror, ndërsa vendet në Evropën Lindore dhe Veriut, përfshirë Finlandën dhe Estoninë, vuajnë më pak nga dëmet financiare.

Sllovenia ka regjistruar humbjet mĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r frymĂ«, duke arritur nĂ« 8,733 euro pĂ«r banor gjatĂ« periudhĂ«s 1980–2023, ndjekur nga Luksemburgu, Zvicra, Italia dhe Spanja.

Në anën tjetër, vendet me humbjet më të ulëta për kokë banori janë Kosova me vetëm 10 euro, Mali i Zi me 41 euro dhe Islanda me 87 euro.

Raporti i EEA-së thekson se humbjet për frymë ndryshojnë më pak se humbjet për kilometër katror dhe shumë vende kanë vlera të ngjashme në këtë aspekt.

Sa i përket sigurimit ndaj rreziqeve klimatike, shumica e vendeve evropiane kanë zhvilluar sisteme private të sigurimeve për mbrojtje kundër rreziqeve natyrore të lidhura me klimën.

Këto sigurime mbulojnë individët, familjet, kompanitë, institucionet dhe qeveritë, duke u siguruar pagesa të shpejta pas ngjarjeve katastrofike dhe duke ndihmuar në rimëkëmbjen e shpejtë të të prekurve.

Mesatarja e humbjeve të sigurimit në 27 vendet anëtare të Bashkimit Evropian është rritur nga 2.5 miliardë euro në vitin 2009 në 4 miliardë euro në vitin 2023, duke reflektuar rritjen e ndërgjegjësimit dhe nevojën për mbrojtje më të madhe ndaj fatkeqësive natyrore.

Franca dhe Spanja kanë ndërtuar sisteme kombëtare sigurimi që operojnë nëpërmjet partneriteteve publike-private, por megjithatë, të paktën 16 vende të BE-së vazhdojnë të kenë një hendek mbrojtjeje të sigurimit mbi 90 për qind.

Vetëm Danimarka ka arritur të sigurojë mbulim për më shumë se 50 për qind të humbjeve të saj ekonomike nga fatkeqësitë natyrore, duke treguar një nivel më të lartë të përgatitjes dhe mbrojtjes ndaj ndryshimeve klimatike.

Kjo tregon se ende ka shumë për të bërë në nivel evropian për të përmirësuar mbrojtjen financiare dhe rezistencën ndaj sfidave që sjell klima në dekadat e ardhshme. /Telegrafi/

The post Ndryshimet klimatike po godasin ekonominĂ« e EvropĂ«s – pse jo edhe KosovĂ«n? appeared first on Telegrafi.

Evropa forcon mbrojtjen kundër Putinit, do vendosen mina përgjatë kufirit lindor

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri
29 June 2025 at 09:51

Që nga fillimi i luftës agresore të Rusisë kundër Ukrainës, në shkurt të vitit 2022, vështirë se ka pasur një pyetje më urgjente për NATO-n sesa ajo se si ta mbrojë më mirë krahun e saj lindor.

Finlanda, Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia janë pesë nga gjashtë shtetet e NATO-s që ndajnë një kufi me Rusinë dhe/ose Bjellorusinë.

QĂ« nga viti 2022, kĂ«to shtete kanĂ« investuar shumĂ« nĂ« sigurimin mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« kĂ«tyre kufijve – pĂ«r shembull, pĂ«rmes gardheve me gjemba dhe sistemeve tĂ« mbikĂ«qyrjes.

Tani po shtohet një plan i ri: minat tokësore.

Tërheqja nga Konventa e Otavës

Bëhet e ditur se në muajt e fundit, pesë vende të NATO-s kanë njoftuar gradualisht tërheqjen e tyre nga e ashtuquajtura Konventë e Otavës.

Ky traktat, i përfunduar në vitin 1997 dhe që hyri në fuqi dy vjet më vonë, i ndalon minat tokësore në të gjithë botën dhe ndalon përdorimin, prodhimin dhe transferimin e tyre.

Këto mina janë shumë të diskutueshme, ndër të tjera, sepse ato mund të godasin pa dallim si ushtarët ashtu edhe civilët.

Për më tepër, minat e mbetura janë kërcënim afatgjatë edhe pas përfundimit të një konflikti.

VetĂ«m nĂ« vitin 2023, pothuajse 6,000 njerĂ«z nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n u vranĂ« ose u lĂ«nduan nga minat tokĂ«sore – 80% e viktimave ishin civilĂ«, pĂ«rfshirĂ« shumĂ« fĂ«mijĂ«.

Heqja e minave është e rrezikshme, e kushtueshme dhe kërkon jashtëzakonisht shumë kohë.

Tërheqja e pesë shteteve të NATO-s pritet të bëhet zyrtare, vetëm Norvegjia, e cila gjithashtu ndan një kufi gati 200 kilometra të gjatë me Rusinë,  synon të qëndrojë në marrëveshje.

Duke filluar nga fundi i vitit, pesë vendet e NATO-s që janë tërhequr mund të rifillojnë prodhimin e minave tokësore pranë kufijve të tyre,të cilat më pas mund të vendosen shpejt dhe në një shkallë masive në rast emergjence.

Në total, 164 shtete në mbarë botën e kanë nënshkruar Konventën e Otavës, por 33 nuk janë pjesë e saj.

Këto përfshijnë fuqitë e mëdha, SHBA-në, Kinën, si edhe Rusinë.

Kremlini ka deri tani rezervĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« minave tokĂ«sore nĂ« botë  – Rusia vlerĂ«sohet tĂ« zotĂ«rojĂ« 26 milionĂ« copĂ«.

Shumë prej tyre janë tashmë në përdorim në Ukrainë.

Miliona mina në pyje?

Sipas organizatĂ«s joqeveritare “Handicap International”, 58 vende dhe mjaft zona tĂ« tjera janĂ« ende tĂ« kontaminuara me mina tokĂ«sore – edhe nĂ«se konfliktet datojnĂ« dekada mĂ« parĂ«.

E megjithatë, në rastin më të keq, mund të shtohen zona të tjera të mëdha vetëm brenda pak vitesh.

Kufiri midis pesĂ« shteteve tĂ« NATO-s dhe RusisĂ« e BjellorusisĂ« Ă«shtĂ« afĂ«rsisht 3,500 kilometra i gjatĂ« – nga Laplanda finlandeze nĂ« veri deri nĂ« provincĂ«n polake tĂ« Lublinit nĂ« jug.

Pjesa më e madhe e këtij territori është e populluar pak dhe mjaft e pyllëzuar duke e bërë të vështirë mbikëqyrjen e vazhdueshme të brezit kufitar.

Por shqetësimet për një sulm të mundshëm rus ndaj territorit të NATO-s janë të mëdha.

Aq tĂ« mĂ«dha saqĂ« kĂ«to vende tani mund tĂ« pĂ«rdorin armĂ« qĂ« bota donte t’i ndalonte dhe t’i shfuqizonte.

Dhe ato armĂ« kanĂ« pĂ«r qĂ«llim t’i shkaktojnĂ« humbje tĂ« rĂ«nda armikut.

Perde e re e Hekurt

Për të mbrojtur vërtet në mënyrë efektive këtë brez të gjatë kufitar, me gjasa do të jenë të nevojshme miliona mina dhe kurthe shpërthyese.

Kjo masë do të bënte zona të pabanueshme për dekada të tëra dhe dëmi për njerëzit dhe mjedisin do të ishte vështirë i parashikueshëm.

David Blair, korrespondent i huaj pĂ«r The Telegraph e ka cilĂ«suar kĂ«tĂ« njĂ« “Perde tĂ« Hekurt” tĂ« re, shpĂ«rthyese – duke aluduar pĂ«r kufirin midis NATO-s dhe shteteve tĂ« Paktit tĂ« VarshavĂ«s gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«.

Paralelisht me vendosjen e mundshme të minave, shtetet e NATO-s në Evropën Lindore kanë ndërmarrë shumë masa të tjera.

Gardhe dhe mure kufitare janë ndërtuar ose përforcuar tashmë, janë instaluar sisteme moderne mbikëqyrjeje dhe paralajmërimi të hershëm, dhe kontingjentet e trupave ushtarake janë rritur.

Disa nga vendet fqinje planifikojnë gjithashtu të vendosin sisteme mbrojtëse me dronë përgjatë kufirit, të thellojnë sistemet e ujitjes në mënyrë që ato të mund të përdoren si llogore në rast emergjence, ose të mbjellin pemë përgjatë rrugëve të rëndësishme për të siguruar mbrojtje vizuale për civilët dhe ushtarët.

E nevojshme apo e papërgjegjshme?

Një nga shtetet më të cenuara përgjatë kufirit lindor të NATO-s është Lituania.

Shqetësimet nga një sulm i mundshëm rus janë veçanërisht të larta.

Vetëm Lituania, pra, planifikon të investojë rreth 800 milionë euro në prodhimin e minave të reja në vitet e ardhshme.

Ministrja e Mbrojtjes e LituanisĂ«, Dowile Sakaliene i mbrojti planet pĂ«r minat, duke folur pĂ«r njĂ« “kĂ«rcĂ«nim ekzistencial” pĂ«r vendin.

Për më tepër, Rusia ka prodhuar gjithnjë e më shumë mina tokësore kohët e fundit, ndërsa Evropa ka shkatërruar rezervat e veta sipas kushteve të Konventës së Otavës.

Eva Maria Fischer, Drejtoreshë e Avokimit në Handicap International Germany, tha se ky është një zhvillim i rrezikshëm dhe shqetësues.

“Sigurisht, shqetĂ«simet pĂ«r sigurinĂ« e shteteve tĂ« EvropĂ«s Lindore mund tĂ« justifikohen nĂ« kontekstin aktual tĂ« paqĂ«ndrueshĂ«m ndĂ«rkombĂ«tar”, tha Fischer nĂ« mars, kur i pari nga pesĂ« shtetet e NATO-s njoftoi planet e tyre tĂ« tĂ«rheqjes.

“MegjithatĂ«, siguria afatgjatĂ« nuk mund tĂ« ndĂ«rtohet mbi armĂ« qĂ« vrasin pa dallim, e mbeten nĂ« tokĂ« shumĂ« kohĂ« pasi konflikti tĂ« ketĂ« mbaruar, vazhdojnĂ« tĂ« gjymtojnĂ« civilĂ«t dhe shkatĂ«rrojnĂ« natyrĂ«n.”

“EkzistojnĂ« alternativa pĂ«r mbrojtjen e njĂ« vendi”, shtoi Fischer.

“KĂ«to mund tĂ« duken mĂ« tĂ« shtrenjta, por nuk janĂ« kur merr parasysh kostot e mĂ«dha pasuese tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« minave tokĂ«sore.” /DW/

The post Evropa forcon mbrojtjen kundër Putinit, do vendosen mina përgjatë kufirit lindor appeared first on Telegrafi.

Finlanda tĂ«rhiqet nga “Traktati i OtavĂ«s” qĂ« ndalon pĂ«rdorimin e minave kundĂ«r personelit

✇Abc News
By: Nijazi Mema
19 June 2025 at 16:16

Finlanda ka vendosur tĂ« tĂ«rhiqet nga Traktati i OtavĂ«s, i cili ndalon pĂ«rdorimin e minave kundĂ«r personelit (anti-njeri), pĂ«r shkak tĂ« shqetĂ«simeve tĂ« sigurisĂ« tĂ« shkaktuara nga Rusia.  Sipas agjencisĂ« finlandeze tĂ« lajmeve YLE, nĂ« Parlamentin finlandez u mbajt njĂ« votim pĂ«r t’u tĂ«rhequr nga Traktati i OtavĂ«s, i cili ndalon pĂ«rdorimin e minave kundĂ«r personelit.

Vendimi pĂ«r t’u tĂ«rhequr nga Traktati i OtavĂ«s u miratua me 157 vota pro dhe 18 kundĂ«r nĂ« njĂ« votim ku morĂ«n pjesĂ« 175 deputetĂ«. Vendimi duhet tĂ« miratohet nga presidenti. Finlanda do tĂ« fitojĂ« tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« grumbulluar dhe vendosur mina 6 muaj pasi tĂ« njoftojĂ« OKB-nĂ« dhe vendet e tjera palĂ« pĂ«r vendimin.

Raporti i pĂ«rgatitur nga Komisioni Parlamentar i PunĂ«ve tĂ« Jashtme mbi propozimin e qeverisĂ« pĂ«r t’u tĂ«rhequr nga Traktati i OtavĂ«s theksoi se minat janĂ« njĂ« mjet mbrojtĂ«s pĂ«r FinlandĂ«n dhe janĂ« bĂ«rĂ« tĂ« nevojshme nĂ« mjedisin e sigurisĂ« nĂ« dobĂ«sim.

Ministri finlandez i Mbrojtjes, Antti Edvard Hakkanen nĂ« njĂ« postim nĂ« llogarinĂ« e tij nĂ« mediat sociale, pĂ«rgĂ«zoi deputetĂ«t qĂ« morĂ«n pjesĂ« nĂ« votim duke thĂ«nĂ«: “Mesazhi Ă«shtĂ« i qartĂ«: Finlanda Ă«shtĂ« e bashkuar dhe e vendosur pĂ«r tĂ« forcuar aftĂ«sitĂ« e saj mbrojtĂ«se”.

Presidenti finlandez Alexander Stubb e kishte mbrojtur tĂ«rheqjen nga traktati me arsyetimin se Ă«shtĂ« fqinj me RusinĂ«, tĂ« cilĂ«n e cilĂ«soi si njĂ« “shtet agresiv dhe imperialist”. NdĂ«rkohĂ«, nĂ« Parlament u votua edhe mendimi shtesĂ« i komisionit se Finlanda do tĂ« vazhdojĂ« mbĂ«shtetjen e saj tĂ« fortĂ« pĂ«r aktivitetet humanitare, siç Ă«shtĂ« pastrimi i minave nĂ« rajonet e krizĂ«s.

Polonia, Lituania, Estonia dhe Letonia njoftuan gjithashtu se kanë planifikuar tërheqjen nga Traktati i Otavës për shkak të shqetësimeve për sigurinë në rajon.

ÇfarĂ« pĂ«rmban Traktati i OtavĂ«s dhe kur hyri nĂ« fuqi?

Traktati i OtavĂ«s, i cili hyri nĂ« fuqi mĂ« 1 mars tĂ« vitit 1999, qĂ« njihet ndryshe shkurtimisht si “Traktati i Ndalimit tĂ« Minave”, Ă«shtĂ« njĂ« Traktat pĂ«r “Ndalimin, pĂ«rdorimin, Grumbullimin (stokut), Prodhimin dhe Transferimin e Minave Anti-Personel dhe lidhur me ShkatĂ«rrimin e Tyre”.

Në Traktatin e Otavës janë palë 164 vende ndërsa 132 e kanë nënshkruar dhe ratifikuar traktatin.

AsnjĂ« nga vendet qĂ« kanĂ« nĂ«nshkruar traktatin nuk prodhon mina tokĂ«sore. NdĂ«rsa 12 vendet qĂ« nuk i janĂ« bashkuar traktatit janĂ«: Rusia, Kina, SHBA-ja, Kuba, India, Pakistani, Irani, Mianmari, Koreja e Veriut, Koreja e Jugut, Singapori dhe Vietnami. KĂ«to vende ende rezervojnĂ« “tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« prodhuar mina”.

Mediat finlandeze publikojnë imazhe satelitore: Rusët po ndërtojnë një qytet ushtarak pranë kufirit tonë

✇Telegrafi
By: Burim Tmava
18 June 2025 at 14:00

Imazhet e reja satelitore të marra nga Yle, tregojnë se si Rusia filloi punime të gjera ndërtimi dimrin e kaluar në një qytet ushtarak të mbyllur, përtej kufirit me Laplandën finlandeze.

Janë kryer punime të mëdha gërmimi dhe janë ngritur disa ndërtesa të reja në garnizonin Lupche-Savino, i cili është pjesë e qytetit të Kandalaksha, transmeton Telegrafi.

Sipas administratës rajonale të Murmanskut, po ndërtohet një qytet ushtarak për një brigadë të re artilerie dhe personelin e saj.

Përveç kësaj, Rusia po planifikon gjithashtu të stacionojë të paktën një pjesë të një brigade inxhinierike në vend.

Në vitet e fundit, ushtria ruse ka përdorur të njëjtën zonë vetëm për magazinim.

Nuk është raportuar më parë asnjë informacion në lidhje me punimet e ndërtimit në garnizonin Lupche-Savino jashtë Rusisë.

Imazhet satelitore të marra nga Yle zbulojnë gjithashtu ndryshime në vendet ushtarake ruse në Istmin Karelian.

Pajisjet e reja mund të shihen veçanërisht në garnizonin Sapyornoye, të vendosur në zonën e ish-komunës Sakkola.

Përveç kësaj, Rusia ka vazhduar përgatitjet ushtarake në Petrozavodsk, qyteti më i madh në Republikën e Karelias. /Telegrafi/

Russia builds up military forces near the borders of Finland and Estonia

đŸ”” According to The New York Times, Russia is increasing its military presence near NATO borders in Finland and Estonia. Satellite images confirm that Moscow is building new military infrastructure,
 pic.twitter.com/KR2rVvLlFx

— Sprinter Observer (@SprinterObserve) May 19, 2025

Russia builds up military forces near the borders of Finland and Estonia

The post Mediat finlandeze publikojnë imazhe satelitore: Rusët po ndërtojnë një qytet ushtarak pranë kufirit tonë appeared first on Telegrafi.

Finlanda thërret kreun e misionit diplomatik rus: Shkelët hapësirën tonë ajrore

✇Euronews
By: Suela Meno
11 June 2025 at 13:17

Ministria e Punëve të Jashtme e Finlandës njoftoi sot se thirri diplomatin më të lartë të Rusisë në Helsinki lidhur me një shkelje të dyshuar të hapësirës ajrore finlandeze më 10 qershor, incidenti i dytë i tillë në më pak se tre javë, raporton Reuters.

“Ministria e PunĂ«ve tĂ« Jashtme ftoi sot kreun nĂ« detyrĂ« tĂ« misionit rus pĂ«r t’iu pĂ«rgjigjur kĂ«saj pyetjeje”, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e ministrisĂ« finlandeze pĂ«r agjencinĂ«.

Finlanda, një vend anëtar i NATO-s, tha të martën se dyshonte se një aeroplan ushtarak rus kishte hyrë në hapësirën e saj ajrore pranë bregut jugor të vendit dhe se rojet e saj kufitare po hetonin incidentin.

 

LEXONI GJITHASHTU:

The post Finlanda thërret kreun e misionit diplomatik rus: Shkelët hapësirën tonë ajrore appeared first on Euronews Albania.

FinlandĂ«-Poloni, ç’ndodhi nĂ« sfidĂ«n e ndĂ«rprerĂ« pĂ«r 40 minuta: skena ankthi nĂ« fushĂ«

✇Lapsi
By: user 2
11 June 2025 at 08:56

Tension dhe frikĂ« gjatĂ« ndeshjes FinlandĂ«-Poloni, e vlefshme pĂ«r kualifikueset e KupĂ«s sĂ« BotĂ«s 2026. Ndeshja u ndĂ«rpre nĂ« minutĂ«n e 74’ pĂ«r shkak tĂ« njĂ« emergjence serioze mjekĂ«sore nĂ« tribuna, qĂ« detyroi arbitrin tĂ« ndĂ«rpriste ndeshjen dhe tĂ« fuste skuadrat nĂ« dhomat e zhveshjes. VetĂ«m pas njĂ« pauze prej mbi 30 minutash loja rifilloi.

Deri nĂ« atĂ« moment, Finlanda ishte nĂ« avantazh 2-1. Ndeshja ishte hapur me epĂ«rsinĂ« e vendasve falĂ« njĂ« penalltie tĂ« shndĂ«rruar nĂ« gol nga sulmuesi i Palermos, Joel Pohjanpalo. NĂ« pjesĂ«n e dytĂ«, nĂ« minutĂ«n e 64’, erdhi dyfishimi me Benjamin KĂ€llman. Polonia ngushtoi diferencĂ«n me Jakub Kiwior, i cili e dĂ«rgoi topin nĂ« rrjetĂ« pas njĂ« rrĂ«muje nĂ« zonĂ«.

Por pĂ«rpjekja pĂ«r pĂ«rmbysje u ndĂ«rpre papritur. NĂ« minutĂ«n e 73’, arbitri portugez JoĂŁo Pinheiro ndaloi lojĂ«n pas sinjalizimit pĂ«r njĂ« tifoz qĂ« ishte shembur nĂ« tribuna. Burri, sipas informacioneve tĂ« para, ishte njĂ« mbĂ«shtetĂ«s i kombĂ«tares finlandeze. NdĂ«rhyrja e personelit mjekĂ«sor ishte e menjĂ«hershme, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« fushĂ« ra heshtje. FutbollistĂ«t, dukshĂ«m tĂ« tronditur nga ngjarja, u mblodhĂ«n tĂ« shqetĂ«suar nĂ« qendĂ«r tĂ« fushĂ«s, pĂ«rpara se tĂ« futeshin nĂ« dhomat e zhveshjes me udhĂ«zimin e arbitrit.

Lexo më tej: Lewandowski, te Polonia nuk e duan: lojtarët festuan heqjen e shiritit të kapitenit

Pas njĂ« ndĂ«rprerjeje tĂ« gjatĂ« – rreth 40 minuta – situata u vlerĂ«sua e pĂ«rshtatshme pĂ«r tĂ« rifilluar. Dy skuadrat bĂ«nĂ« njĂ« nxehje tĂ« shkurtĂ«r pĂ«rpara se tĂ« riktheheshin nĂ« lojĂ«, me kronometrin qĂ« rifilloi drejtpĂ«rdrejt nga minuta e 80’. Ndeshja pĂ«rfundoi pa gola tĂ« tjerĂ«: FinlandĂ«-Poloni 2-1 rezultati pĂ«rfundimtar.

Ende nuk ka një komunikatë zyrtare për gjendjen e tifozit që pësoi të fikët, por sipas asaj që raportojnë mediat lokale, ndërhyrja e ekipeve të ndihmës ka qenë e menjëhershme. Ndeshja, që rifilloi në mesnatë sipas orës lokale, la gjithsesi një jehonë të fortë emocionale, si te lojtarët, ashtu edhe te publiku i tronditur nga ajo që ndodhi në tribuna.

The post FinlandĂ«-Poloni, ç’ndodhi nĂ« sfidĂ«n e ndĂ«rprerĂ« pĂ«r 40 minuta: skena ankthi nĂ« fushĂ« appeared first on Lapsi.al.

Teatri i Dumanit për të fshehur dështimin me Visin e Pojës

✇Lapsi
By: user 4
3 June 2025 at 16:18

NĂ«n presionin nĂ« rritje tĂ« opozitĂ«s, e cila e akuzon pĂ«r zvarritjen e operacionit ndaj klanit “Troplini” nĂ« DurrĂ«s, me qĂ«llim, sipas saj, pĂ«r t’u lĂ«nĂ« kohĂ« anĂ«tarĂ«ve tĂ« tij tĂ« punonin nĂ« fushatĂ«n e PartisĂ« Socialiste, kreu i ProkurorisĂ« sĂ« Posaçme, Altin Dumani, doli nĂ« njĂ« konferencĂ« pĂ«r shtyp pĂ«r tĂ« forcuar alibinĂ« e tij. Jo pĂ«r tĂ« sqaruar vonesat nĂ« operacionin “Ura”, por tĂ« tregojĂ« procedura tĂ« ngjashme duke servirur njĂ« aksion tjetĂ«r, kĂ«tĂ« herĂ« me letĂ«rporosi nga Finlanda, ku arrestimet kishin tĂ« bĂ«nin me njĂ« grup trafikantĂ«sh droge.

Edhe pse operacioni i Finlandës ishte i përmasave më të vogla, Dumani e përdori për të mbështetur narrativën se data e ndërhyrjes në terren nuk është vetëm në dorën e SPAK-ut, por përcaktohet në koordinim me partnerët ndërkombëtarë.

Kjo nĂ«nkupton se dĂ«shtimi me Visin e PojĂ«s, i cili u la i qetĂ« para zgjedhjeve, nuk Ă«shtĂ« mĂ« pĂ«rgjegjĂ«si e tij, por njĂ« çështje “dakordĂ«simi me partnerĂ«t”.

Hije dyshimi për sjelljen e SPAK me grupin Troplini

NĂ« pĂ«rforcim tĂ« kĂ«saj linje ishte edhe prezenca e njĂ« prokurori finlandez nĂ« sallĂ«n e konferencĂ«s dhe theksimi i faktit se operacioni kishte nisur qĂ« nĂ« vitin 2023 dhe kishte zgjatur dy vjet, pĂ«r t’u finalizuar nĂ« 2025.

Por, sa qëndron në këmbë kjo alibi?

Finlanda: Arrestimet 24 orë pas firmës së gjykatësit

Krahasimi mes dy dosjeve – asaj tĂ« “Troplinit” dhe asaj finlandeze – tregon qartĂ« se nuk Ă«shtĂ« partneri i huaj ai qĂ« pĂ«rcakton ritmin e prokurorisĂ« shqiptare, por vetĂ« drejtuesit e saj. NĂ« rastin e klanit tĂ« DurrĂ«sit, urdhĂ«r-arrestet ishin firmosur nga gjykata shqiptare mĂ« 30 prill, por operacioni nĂ« ShqipĂ«ri u krye 21 ditĂ« mĂ« vonĂ«, mĂ« 21 maj, duke shmangur arrestimin e trafikantĂ«ve tĂ« drogĂ«s gjatĂ« fushatĂ«s sĂ« PartisĂ« Socialiste. NdĂ«rkohĂ«, pĂ«r operacionin e FinlandĂ«s, siç u deklarua publikisht nga prokurori i çështjes Alfred Shehu, gjithçka ndodhi brenda 24 orĂ«ve.

“Nga ana e prokurorisĂ« sĂ« posaçme u dĂ«rgua kĂ«rkesa pĂ«r caktim mase pĂ«r 11 persona dhe nga gjykata e posaçme me vendim datĂ« 2.6.2025 ajo u pranua duke u caktuar masa e sigurisĂ« ‘arrest me burg’ sipas nenit 238 tĂ« Kodit tĂ« ProcedurĂ«s Penale. MenjĂ«herĂ« u nxorrĂ«n urdhrat e ekzekutimit, duke u ngarkuar me zbatimin agjentĂ«t e ByrosĂ« KombĂ«tare dhe oficerĂ«t e policisĂ« sĂ« shtetit”, deklaroi Shehu.

Dy versione për caktimin e datës së operacionit

Por i njëjti prokuror, që në të kaluarën ka dalë publikisht me deklarata të pavërteta, si në rastin e Elbasanit, kur mohoi ekzistencën e materialeve zgjedhore në vendin ku u vra Pjerin Xhuvani, kësaj radhe ra në kurth në të njëjtën konferencë.

Siç e renditi Shehu ecurinë e veprimeve deri te arrestimet ato janë si vijon: Së pari, dërgimi i kërkesës për masë sigurie, së dyti, vendimi i gjykatës, së treti, nxjerrja e urdhrave të ekzekutimit dhe së katërti, caktimi i datës dhe orës së operacionit.

Pra procedura standarde: kĂ«rkesĂ« – vendim – urdhĂ«r arresti – operacion. KĂ«tĂ« hap tĂ« fundit Shehu e sqaroi si mĂ« tej: “Ora dhe data e aksionit janĂ« biseduar gjerĂ« e gjatĂ« dhe u caktua qĂ« aksioni tĂ« kryhej nĂ« orĂ«t e para tĂ« mĂ«ngjesit tĂ« datĂ«s sĂ« sotme, me dakordĂ«si edhe me autoritetet finlandeze, pasi morĂ«n pjesĂ« edhe pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« policisĂ« finlandeze”, tha prokurori Shehu.

Por pak minuta më vonë, i ndikuar nga shefi i tij Altin Dumani që i kërkoi një përgjigje më të favorshme politikisht, prokurori Alfred Shehu u detyrua të ndryshonte version.

NĂ« njĂ« shkĂ«mbim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«, pyetje-pĂ«rgjigje, pasi u ngacmua nga gazetarĂ«t, Altin Dumani e pyeti publikisht: “Alfred, sa kohĂ« ka qĂ« Ă«shtĂ« dakortĂ«suar data 3 me palĂ«n finlandeze? Ka mbi 3 javĂ«? NjĂ« muaj?”

Dhe Shehu, duke harruar atĂ« qĂ« kishte thĂ«nĂ« , u pĂ«rgjigj: “MĂ« shumĂ« se 2 muaj”.

I kĂ«naqur me pĂ«rgjigjen e dytĂ«, Dumani i pĂ«rsĂ«riti gazetarĂ«ve fjalĂ«t e vartĂ«sit tĂ« bindur: “MĂ« shumĂ« se dy muaj ka qĂ« Ă«shtĂ« dakortĂ«suar data. Dakort?”

Dy ndere për Visin e Pojës/ Si u shpërblye trafikanti që ndihmoi PS në Durrës

Kjo luhatje në versione, në një distancë kohore prej vetëm pak minutash dhe në të njëjtën konferencë për shtyp, ka vetëm një shpjegim. Jo vetëm që tregon mungesë koherence, por ngre hije të mëdha mbi besueshmërinë e SPAK dhe justifikimeve për dështimin e një operacioni shumë të rëndësishëm kundër trafikut të drogës dhe bandave.

Alibia e Dumanit pĂ«r operacionin “Troplini”

I vĂ«nĂ« nĂ«n presion nga pyetja e gazetarit Fatjon Gjini pĂ«r caktimin e datĂ«s sĂ« operacionit nĂ« bashkĂ«punim me Antimafian Italiane, Dumani dha njĂ« shpjegim mĂ« tĂ« detajuar tĂ« procedurave duke nxjerrĂ« faktin se pas firmosjes Irena Gjoka e mbajti vendimin 5 ditĂ« nĂ« sirtar: “KĂ«rkesa pĂ«r caktim tĂ« masĂ«s sĂ« sigurisĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rcaktuar nĂ« datĂ«n 19 mars tĂ« vitit 2025. Vendimi i gjykatĂ«s na Ă«shtĂ« dorĂ«zuar nĂ« datĂ«n 5 Maj tĂ« vitit 2025. NĂ« datĂ«n 7 maj Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« njĂ« takim koordinativ nĂ« zyrat e SPAK me pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« Antimafias sĂ« Barit dhe Ă«shtĂ« vendosur data 21 bashkĂ«risht
”

Dumani pretendon se vonesa pĂ«r rastin “Troplini” ka qenĂ« e pashmangshme pĂ«r shkak tĂ« kompleksitetit tĂ« çështjes dhe pĂ«rfshirjes sĂ« shumĂ« shteteve, duke theksuar: “E para, numri i personave qĂ« pĂ«rfshiheshin tek procedimi tjetĂ«r ishin 29 tĂ« shtrirĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n. Ne i kishim tĂ« gjithĂ« kĂ«tu te kjo çështje, e shpjegoi pak edhe shkallĂ«n e vĂ«shtirĂ«sisĂ« z.Rizai. E dyta, do pĂ«rfshiheshin jo vetĂ«m autoritetet italiane, por siç u pĂ«rfshinĂ« edhe shumica e personave qĂ« gjendeshin jashtĂ«, janĂ« arrestuar edhe pĂ«r shkak tĂ« angazhimit tĂ« Europol, Eurojust nĂ« vende ku gjendeshin shtetas shqiptarĂ« tĂ« cilĂ«t kĂ«rkoheshin”.

Edhe këtu ka një manipulim. Argumentat bien ndesh me atë që u tha për operacionin e Finlandës, i cili sipas prokurorëve të çështjes, përfshinte edhe ai një rrjet ndërkombëtar të shpërndarë në Spanjë, Hollandë, Finlandë, madje me shtetas me origjinë nga Azia, Afrika dhe shumë vende të Evropës. Pra jo të gjithë personat që do arrestoheshin ishin në Shqipëri. Pavarësisht kësaj nuk u deshën as 24 orë për të kaluar nga gjykata në ekzekutim nga policia. Ndaj krahasimi thjesht e humb vlerën.

NĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« mbuluar njĂ« dĂ«shtim tĂ« madh, arratisjen e njĂ« krimineli me mbĂ«shtetje politike si Elvis Doçi (Visi i PojĂ«s), kreu i SPAK u pĂ«rpoq tĂ« bindĂ« se procedurat janĂ« tĂ« ngjashme edhe nĂ« raste tĂ« tjera. Por sikurse ndodh shpesh me shfaqjet e dobĂ«ta, mĂ« shumĂ« se sa tĂ« bindin publikun, ato ekspozojnĂ« mĂ« qartĂ« dĂ«shtimin. Dumani, qĂ« erdhi nĂ« krye tĂ« SPAK si “Altin Amerikani”, sot gjendet pĂ«rballĂ« njĂ« ironie tĂ« hidhur: po e mbyll mandatin me thirrjet “Altin Troplini”./Lapsi.al

The post Teatri i Dumanit për të fshehur dështimin me Visin e Pojës appeared first on Lapsi.al.

Arrestime me letër-porosi nga Finlanda! Dumani: Goditëm disa grupe kriminale të trafikut të drogës

✇BoldNews
By: Oldi
3 June 2025 at 12:41

NjĂ« operacion i gjerĂ« antidrogĂ« ka çuar nĂ« goditjen e disa grupeve kriminale qĂ« vepronin nĂ« trafikun dhe shpĂ«rndarjen e lĂ«ndĂ«ve narkotike. Lajmi u konfirmua nga kreu i SPAK, Altin Dumani, i cili deklaroi se operacioni Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« hetimi tĂ« thelluar dhe bashkĂ«punimi tĂ« ngushtĂ« me autoritetet finlandeze. Arrestimet u kryen pas letĂ«r-porosive [
]

The post Arrestime me letër-porosi nga Finlanda! Dumani: Goditëm disa grupe kriminale të trafikut të drogës appeared first on BoldNews.al.

Trump po e armatos ishullin evropian që e dëshiron Putini

✇Telegrafi
By: Nol Elshani
30 May 2025 at 23:53

Në mëngjesin e një dite, dymbëdhjetë marinë amerikanë morën pozita në një fushë në ishullin e qetë suedez Gotland, rreth 300 kilometra nga enklava ruse e Kaliningradit, dhe lëshuan raketa nga një sistem raketor mobil.

Edhe pse u përdorën raketa false që ranë në Detin Baltik, mesazhi i dërguar Rusisë ishte i qartë: ndërkohë që presidenti Donald Trump po e fut NATO-n në një krizë historike duke vënë në dyshim efektivitetin e saj, ushtria amerikane po forcon praninë në veri të Evropës, shkruan Wall Street Journal.

Administrata e Trump dĂ«shiron qĂ« NATO tĂ« bĂ«het mĂ« “vrasĂ«se”, dhe veriu i EvropĂ«s Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« njĂ« poligon pĂ«r testimin e kĂ«saj strategjie – njĂ« rajon ku Aleanca qĂ«ndron pĂ«rballĂ« RusisĂ« nĂ« dy fronte.

Ndërsa disa zyrtarë evropianë shprehin shqetësim për dobësimin e angazhimit amerikan ndaj aleancës transatlantike për shkak të kritikave të Trump dhe njoftimeve për ulje të angazhimit ushtarak jashtë vendit, komandantët amerikanë ushtarakë thonë se doktrina operative e tyre nuk ka ndryshuar.

Veriu i Evropës dhe vendet baltike janë bërë pika qendrore e planifikimit ushtarak amerikan

“Nga kĂ«ndvĂ«shtrimi i UshtrisĂ« Amerikane, urdhrat e mia nuk kanĂ« ndryshuar”, tha gjenerali brigade, Andrew Saslav, zv/drejtor i stafet operacionale tĂ« UshtrisĂ« Amerikane nĂ« EvropĂ« dhe AfrikĂ« dhe shtoi se “sigurisht qĂ« mendoj pĂ«r çështjen e angazhimit tĂ« ardhshĂ«m tĂ« SHBA-sĂ«, por merrem me kĂ«tĂ« gjĂ« prej kohĂ«sh dhe nuk mendoj shumĂ« pĂ«r mesazhet politike qĂ« nuk janĂ« urdhra zyrtarĂ«â€.

Veriu i Evropës dhe vendet baltike janë bërë pika qendrore e planifikimit ushtarak amerikan sepse pozicioni i tyre dhe qasja në rrugët detare dhe burimet e energjisë e bëjnë rajonin kyç në një periudhë të re tensionesh gjeopolitike.

Ky është një territor tradicionalisht shumë kritik ndaj Rusisë dhe është shtysa për nisma evropiane për forcimin e buxheteve të mbrojtjes dhe mbështetjes ushtarake për Ukrainën.

Gjatë një stërvitjeje tre javore, forcat amerikane dhe britanike u bashkuan me trupat nordike dhe baltike për të praktikuar skenarë të mundshëm lufte, duke përfshirë goditje luftarake, transport të furnizimeve me dronë dhe hedhje me parashutë mbi Rrethin Arktik në Norvegji.

Qëllimi i stërvitjes ishte dyfishtë: të shmangej agresioni rus dhe të forcohej bashkëpunimi i aleatëve në këtë kënd strategjik të Evropës, përfshirë edhe anëtarët e rinj të NATO-s, Finlandën dhe Suedinë.

Vendet nordike kanë rritur ndjeshëm shpenzimet për mbrojtjen

“Tani qĂ« Finlanda dhe Suedia janĂ« anĂ«tare tĂ« NATO-s, ne kemi njĂ« territor tĂ« bashkuar tĂ« AleancĂ«s veriore tĂ« Rrethit Arktik,” tha Kristian Åtland, bashkĂ«punĂ«tor i lartĂ« shkencor nĂ« Institutin Norvegjez tĂ« KĂ«rkimeve tĂ« Mbrojtjes, qĂ« kĂ«shillon forcat e armatosura norvegjeze. “Zgjerimi i NATO-s drejt vendeve nordike gjithashtu e ka bĂ«rĂ« mĂ« tĂ« lehtĂ« dĂ«rgimin e forcave tĂ« pĂ«rforcuara nĂ« vendet baltike nĂ« rast krize ose konflikti ushtarak nĂ« rajon”, shtoi ai.

Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, vendet nordike kanë rritur ndjeshëm shpenzimet për mbrojtjen. Finlanda ndan një kufi prej 1300 kilometrash me Rusinë. Norvegjia kufizohet me Gadishullin Kolsk, ku ndodhet flota kryesore ruse e nëndetëseve, Flota e Veriut.

Estonia, Letonia dhe Lituania prej vitesh paralajmërojnë për ambiciet ekspansioniste të Rusisë dhe ofrojnë informacion të vlefshëm inteligjence mbi fqinjët e tyre lindorë. Zyrtarët në rajon theksojnë se forca e marrëdhënieve me SHBA-në nuk duhet të dobësojë unitetin e Aleancës.

“Nuk bĂ«het fjalĂ« pĂ«r krijimin e njĂ« klubi brenda klubit, por pĂ«r forcimin e NATO-s,” tha Carl-Johan Edstrom, shefi i stafit tĂ« ushtrisĂ« suedeze. “Paralelisht me kĂ«tĂ«, Ă«shtĂ« e mundur tĂ« kryhen stĂ«rvitje dhe operacione bilaterale ose multilaterale, qĂ« forcojnĂ« mĂ« tej mbrojtjen kolektive”, shtoi ai.

Një nga vendet më të rëndësishme strategjike në Evropën e Veriut

Gotlandi Ă«shtĂ« njĂ« nga vendet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme strategjike nĂ« EvropĂ«n e Veriut, ku Ă«shtĂ« e mundur vendosja e sensorĂ«ve dhe sistemeve me rreze tĂ« gjatĂ« pĂ«r kontrollin e hapĂ«sirĂ«s ajrore dhe detare nĂ« rajonin e Detit Baltik. “Jam i sigurt qĂ« Putini ka tĂ« dy sytĂ« drejtuar Gotlandit. QĂ«llimi i Putinit Ă«shtĂ« tĂ« marrĂ« kontrollin mbi Detin Baltik,” deklaroi Micael BydĂ©n, ish-komandanti suprem i forcave tĂ« armatosura suedeze.

“Pasi pozicionet detare ruse nĂ« Detin Baltik janĂ« shumĂ« tĂ« cenueshme, çdo konflikt do tĂ« pĂ«rfshinte njĂ« pĂ«rpjekje ruse pĂ«r tĂ« marrĂ« nĂ«n kontroll portet kyçe nĂ« vendet baltike, FinlandĂ« dhe Poloni,” tha Stefan Lundqvist, pĂ«rfaqĂ«sues suedez nĂ« QendrĂ«n pĂ«r Studime tĂ« SigurisĂ« Arktike Ted Stevens nĂ« AlaskĂ«. “Gotlandi pothuajse me siguri do tĂ« jetĂ« vendi i veprimeve armiqĂ«sore nĂ« fazat e para tĂ« njĂ« konflikti tĂ« mundshĂ«m”, shtoi ai.

Pas viteve të demilitarizimit, Gotlandi sot është pika qendrore e riarmatosjes suedeze. Në rast lufte, ishulli do të shërbente si një nyje logjistike e NATO-s, pikë komunikimi për mbikëqyrjen e rrugëve detare dhe bazë për përgatitjen e operacioneve ofensive thellë në territorin armik.

Forcat e planifikuara në kushte lufte janë rreth 4500 ushtarë

Forcat e planifikuara nĂ« kushtet e luftĂ«s janĂ« rreth 4500 ushtarĂ«, dhe çdo vit nĂ« ishull mbĂ«rrijnĂ« qindra rekrutĂ«. Ata e kanĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« t’i pĂ«rshtaten komunitetit, ku shumĂ« banorĂ« janĂ« zhvendosur nĂ« vitet e fundit pĂ«r shkak tĂ« bukurive natyrore dhe rrugicave tĂ« mesjetĂ«s me gurĂ«, pa pritur qĂ« nĂ« lagje tĂ« shfaqen zona stĂ«rvitore pĂ«r pĂ«rdorim tĂ« armĂ«ve.

Për të stërvitur mbrojtjen e Gotlandit, javën e kaluar një skuadër britanike e vëzhguesve zhvilloi një operacion vëzhgimi, ndërsa disa ditë më vonë 110 parashutistë britanikë u hodhën nga lartësia 300 metra nga dy aeroplanëve transportues A400M dhe kaluan natën duke ecur nëpër pyll drejt zonës së paracaktuar për ulje të aeroplanëve.

Ndërkohë, pak para mesnatës, një njësi e marinës amerikane mbërriti afër me një sistem raketor mobil, gati për dislokim të shpejtë në rast lufte. Vetëm disa orë më parë ata ishin në Norvegji. Pas lëshimit të raketave false, që ishin shtylla betoni, sistemi u transferua menjëherë në Finlandë për një demonstrim të ngjashëm.

Vendimi i Trumpit mund të rrezikojë arritjet deri më tani

Sistemi M142 HIMARS (Sistemi i Lëvizshëm i Artilerisë me Raketë) ka ndikuar shumë në rrjedhën e luftës në Ukrainë që prej kur Shtetet e Bashkuara filluan ta furnizojnë në mes të vitit 2022. Ky sistem përdor raketa GMLRS me rreze prej rreth 70 kilometrash dhe raketa me rreze të gjatë ATACMS, të cilat mund të godasin objektiva deri në 300 kilometra largësi.

Ukraina i ka përdorur ato për të goditur logjistikën ruse, tanke, ura, njësitë këmbësore dhe depot e municioneve. Por, vendimi i Trumpit për të ndaluar furnizimin me armë ndaj Ukrainës mund të rrezikojë sukseset e arritura deri tani. Një nga sfidat kryesore për anëtarët e NATO-s është të sigurojnë që sistemet e tyre ushtarake të funksionojnë në harmoni.

Lëshimi amerikan i raketave në Gotland mbështetej në një komunikim shumëkombësh kompleks dhe sensorë, sisteme komandimi dhe kontrolli, si dhe baza ajrore në disa vende. Në Lituani, forcat e NATO-s simuluan evakuimin dhe trajtimin e të plagosurve përmes tre sistemeve të ndihmës dhe evakuimit mjekësor, secili nga një vend tjetër.

Zhvillimi i shpejtĂ« i teknologjisĂ«, i cili sot nĂ« masĂ« tĂ« madhe kontrollohet nga kompanitĂ« private dhe jo nga qeveritĂ«, e vĂ«shtirĂ«son edhe mĂ« shumĂ« kĂ«tĂ« koordinim. “SfidĂ« jonĂ« sot Ă«shtĂ« – si tĂ« ruajmĂ« unitetin e AleancĂ«s nĂ« kĂ«to ndryshime kaq tĂ« shpejta?” tha gjenerali Saslav. /Telegrafi/

The post Trump po e armatos ishullin evropian që e dëshiron Putini appeared first on Telegrafi.

Ndërhyrja e avionëve rusë në hapësirën e saj ajrore, Finlanda thërret ambasadorin

✇Euronews
By: Suela Meno
26 May 2025 at 15:11

Ministria e Punëve të Jashtme e Finlandës njoftoi sot se ka thirrur ambasadorin rus në Helsinki për të kërkuar shpjegime në lidhje me shkeljen e dyshuar të hapësirës ajrore finlandeze që ndodhi javën e kaluar.

Ministria finlandeze e Mbrojtjes njoftoi të premten se dyshon se dy aeroplanë rusë kanë shkelur hapësirën ajrore finlandeze, raporton Reuters. Në deklaratë thuhej se incidenti ndodhi në brigjet e Porvoo-s në jug të Finlandës.

“Ne e marrim seriozisht dyshimin pĂ«r shkelje tĂ« hapĂ«sirĂ«s territoriale dhe hetimi Ă«shtĂ« duke vazhduar”, tha Ministri i Mbrojtjes Antti Hakanen.

Rajoni i Detit Baltik është në gatishmëri të lartë pas një serie ndërprerjesh në kabllot e energjisë, lidhjet e telekomunikacionit dhe tubacionet e gazit që kur Rusia pushtoi Ukrainën në vitin 2022, dhe NATO ka rritur praninë e saj në zonë me fregata, avionë dhe dronë detarë, tha agjencia.

 

LEXONI GJITHASHTU:

The post Ndërhyrja e avionëve rusë në hapësirën e saj ajrore, Finlanda thërret ambasadorin appeared first on Euronews Albania.

Me sytĂ« kah Rusia, disa vende evropiane kanĂ« krijuar njĂ« “koalicion pĂ«r pĂ«rgatitjen ndaj krizave”

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami
22 May 2025 at 23:46

TetĂ« vende tĂ« BE-sĂ« tĂ« enjten nisĂ«n njĂ« koalicion tĂ« tĂ« vullnetshmĂ«ve pĂ«r pĂ«rgatitjen pĂ«r kriza, duke bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r “veprim urgjent dhe tĂ« koordinuar evropian” pĂ«r ta bĂ«rĂ« bllokun mĂ« “tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m” ndaj fatkeqĂ«sive natyrore dhe atyre tĂ« shkaktuara nga njeriu.

GatishmĂ«ria pĂ«r kriza Ă«shtĂ« njĂ« kompetencĂ« kombĂ«tare nĂ« tĂ« gjithĂ« BE-nĂ«, por “koalicioni i ri i tĂ« vullnetshmĂ«ve” – i pĂ«rbĂ«rĂ« nga Belgjika, Estonia, Finlanda, Letonia, Lituania, Luksemburgu, Holanda dhe Suedia – tha nĂ« njĂ« deklaratĂ« se “pĂ«rpjekjet nga shtetet anĂ«tare dhe institucionet e BE-sĂ«â€ janĂ« tĂ« nevojshme “pasi krizat janĂ« bĂ«rĂ« gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« ndĂ«rkufitare, ndĂ«rsektoriale dhe janĂ« rritur nĂ« kompleksitet”.

“Rusia po angazhohet nĂ« veprime destabilizuese qĂ« mund tĂ« ndikojnĂ« nĂ« tĂ« gjitha shtetet anĂ«tare. Mund tĂ« shohim se kjo aftĂ«si mund tĂ« rritet potencialisht nĂ«se Rusia nuk Ă«shtĂ« mĂ« aq e pĂ«rfshirĂ« nĂ« UkrainĂ« – nĂ«se arrijmĂ« njĂ« marrĂ«veshje paqeje”, tha pĂ«r Euronews, ministri suedez pĂ«r Mbrojtjen Civile, Carl-Oskar Bohlin, shkruan Euronews, pĂ«rcjell Telegrafi.

“Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« gjitha shtetet anĂ«tare tĂ« punojnĂ« pĂ«r pĂ«rgatitjen civile dhe forcimin e qĂ«ndrueshmĂ«risĂ«â€.

“PĂ«r tĂ« pasur njĂ« aftĂ«si ushtarake tĂ« besueshme, na duhet gjithashtu njĂ« aftĂ«si e besueshme pĂ«r tĂ« trajtuar krizat brenda shoqĂ«risĂ« sonĂ«. Duhet tĂ« tregojmĂ« se nuk do tĂ« dorĂ«zohemi kurrĂ«. NĂ«se njĂ« kundĂ«rshtar do tĂ« niste njĂ« sulm tĂ« padrejtĂ« kundĂ«r nesh, duhet ta bĂ«jmĂ« tĂ« qartĂ« se jemi tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m – dhe tĂ« paraqesim njĂ« shoqĂ«ri tĂ« fortĂ« tĂ« cilĂ«n nuk ia vlen pĂ«r t’a sulmuar”, shtoi ai.

Disa nga kërcënimet që koalicioni i ri thotë se BE-ja duhet të forcojë përgatitjen dhe qëndrueshmërinë e saj përfshijnë kërcënime ushtarake, hibride, terroriste dhe kriminale, manipulim dhe ndërhyrje të huaja, dhe probleme të tjera të shkaktuara nga fatkeqësitë natyrore ose të shkaktuara nga njeriu.

Ministrat qĂ« morĂ«n pjesĂ« nĂ« takim ranĂ« dakord tĂ« zhvillojnĂ« dhe tĂ« punojnĂ« nĂ« njĂ« AgjendĂ« tĂ« PĂ«rbashkĂ«t tĂ« Koalicionit qĂ« do t’i shihte ata tĂ« zbatonin StrategjinĂ« e Unionit tĂ« PĂ«rgatitjes tĂ« propozuar nga Komisioni Evropian dy muaj mĂ« parĂ«.

Komisioni po argumenton se ekziston nevoja për harmonizim në të 27 shtetet anëtare, pasi nivelet e përgatitjes për kriza ndryshojnë shumë, për shkak të vlerësimeve të ndryshme të kërcënimeve të bazuara kryesisht në gjeografi.

Plani nga ekzekutivi i BE-së bëri thirrje për rritjen e rezervave të pajisjeve dhe furnizimeve thelbësore, duke përfshirë kundërmasat mjekësore, lëndët e para kritike dhe pajisjet e energjisë, si dhe përmirësimin e bashkëpunimit midis autoriteteve civile dhe ushtarake.

MegjithatĂ«, iniciativa kryesore ishte njĂ« thirrje pĂ«r shtetet anĂ«tare pĂ«r tĂ« zhvilluar “njĂ« komplet mbijetese 72-orĂ«sh pĂ«r qytetarĂ«t”.

Ky komplet, tha në atë kohë Komisionerja e Përgatitjes për Krizat, Hadja Lahbib, duhet të përfshijë ushqim, ujë, ilaçe, një radio portative, një elektrik dore, bateri rezervë, karikues, para në dorë, kopje të dokumenteve të rëndësishme, duke përfshirë recetat mjekësore, çelësa rezervë, rroba për ngrohje dhe mjete bazë si thika.

Iniciativa u cilësua menjëherë nga disa si alarmiste dhe nxitëse frike, por një ndërprerje e zgjatur e energjisë elektrike në të gjithë vendin në Spanjë muajin e kaluar e pa Komisionin të justifikohej pjesërisht.

“NĂ« HolandĂ«, ne tashmĂ« po punojmĂ« shumĂ« pĂ«r qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ«, por Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« mos kufizohemi vetĂ«m nĂ« kufijtĂ« kombĂ«tarĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, mund tĂ« mĂ«sojmĂ« shumĂ« nga vendet pĂ«rreth nesh qĂ« janĂ« tashmĂ« mĂ« tĂ« pĂ«rparuara”, tha David van Weel, ministri holandez i drejtĂ«sisĂ« dhe sigurisĂ«, duke pĂ«rmendur SuedinĂ«, DanimarkĂ«n dhe shtetet baltike si shembuj.

“NjĂ« Bashkim Evropian i qĂ«ndrueshĂ«m na bĂ«n mĂ« tĂ« fortĂ« dhe siguron qĂ« Evropa tĂ« jetĂ« e pĂ«rgatitur pĂ«r problemet nĂ« shoqĂ«ri tĂ« shkaktuara nga lloje tĂ« ndryshme krizash. Gjithashtu, nuk bĂ«het fjalĂ« vetĂ«m pĂ«r paketa emergjence pĂ«r qytetarĂ«t e BE-sĂ«, por edhe, pĂ«r shembull, pĂ«r riparimin e rrjetit elektrik ose infrastrukturĂ«s tjetĂ«r jetĂ«sore. Mund t’i mendoni qytetarĂ«t e trajnuar si punonjĂ«s tĂ« mbrojtjes civile pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« punĂ« pĂ«rsĂ«ri depozitat e shkatĂ«rruara tĂ« energjisĂ« elektrike, pĂ«r tĂ« shuar zjarret ose pĂ«r tĂ« ofruar ndihmĂ«n e parĂ« mjekĂ«sore nĂ« njĂ« krizĂ«â€, shtoi ai.

Grupi planifikon të takohet dy herë në vit, me takimin e radhës që do të mbahet në Suedi.

Dhe Euronews thotĂ« se Polonia dhe Gjermania kanĂ« shprehur interes pĂ«r t’u bashkuar me koalicionin. /Telegrafi/

The post Me sytĂ« kah Rusia, disa vende evropiane kanĂ« krijuar njĂ« “koalicion pĂ«r pĂ«rgatitjen ndaj krizave” appeared first on Telegrafi.

Finlanda “po pĂ«rgatitet pĂ«r mĂ« tĂ« keqen” ndĂ«rsa Rusia zgjeron praninĂ« ushtarake pranĂ« kufirit

✇Telegrafi
By: Burim Tmava
22 May 2025 at 13:58

Kreu i forcave mbrojtĂ«se finlandeze thotĂ« se po monitorojnĂ« manovrat e MoskĂ«s “shumĂ« nga afĂ«r”.

Finlanda ka thënë se pret që Rusia të shtojë trupat përgjatë kufirit të tyre të përbashkët kur të përfundojë lufta në Ukrainë, pas raportimeve se Moska kishte forcuar bazat e saj ushtarake pranë kufirit të NATO-s.

Gjeneralmajor Sami Nurmi, kreu i strategjisĂ« sĂ« forcave mbrojtĂ«se finlandeze, tha se ushtria po ndjek manovrat e MoskĂ«s “shumĂ« nga afĂ«r” dhe se ishte detyra e tyre, si pjesĂ« e aleancĂ«s sĂ« NATO-s, tĂ« “pĂ«rgatiteshin pĂ«r mĂ« tĂ« keqen”.

Roja kufitare finlandeze njoftoi tĂ« mĂ«rkurĂ«n se kishte pĂ«rfunduar 35 kilometrat e para tĂ« njĂ« gardhi tĂ« planifikuar prej 200 kilometrash nĂ« kufirin e saj lindor me RusinĂ«, i cili ka qenĂ« i mbyllur pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« vit pasi Helsinki akuzoi MoskĂ«n se po i drejtonte azilkĂ«rkuesit nĂ« FinlandĂ« nĂ« njĂ« “operacion hibrid”.

Gardhi gjithashtu përdor kamera dhe sensorë për të dalluar midis njerëzve dhe kafshëve që kalojnë. Imazhet satelitore, të botuara në New York Times, duket se tregojnë një zgjerim të infrastrukturës ushtarake pranë kufirit finlandez, duke përfshirë rreshta tendash, automjete ushtarake, rinovime të strehimoreve të aeroplanëve luftarakë dhe ndërtime në një bazë helikopterësh të papërdorur më parë.

“Ata po ndryshojnĂ« strukturat dhe po shohim pĂ«rgatitje tĂ« moderuara kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r ndĂ«rtimin e infrastrukturĂ«s pranĂ« kufijve tanĂ«, qĂ« do tĂ« thotĂ« se ata, sapo tĂ« mbarojĂ« lufta nĂ« UkrainĂ«, shpresojmĂ« se do tĂ« fillojnĂ« tĂ« rikthejnĂ« forcat qĂ« kanĂ« luftuar nĂ« UkrainĂ«, veçanĂ«risht forcat tokĂ«sore”, tha Nurmi.

NdĂ«rsa kjo nuk ishte e papritur qĂ« kur Finlanda iu bashkua NATO-s me shpejtĂ«si rekord nĂ« vitin 2023 pas pushtimit tĂ« plotĂ« tĂ« UkrainĂ«s nga Rusia, Nurmi tha se ata po i ndiqnin pĂ«rgatitjet “shumĂ« nga afĂ«r”.

“Ata po e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« nĂ« faza. Do tĂ« thosha se Ă«shtĂ« ende njĂ« numĂ«r i moderuar. Nuk Ă«shtĂ« ndĂ«rtim i madh, por nĂ« vende tĂ« caktuara po ndĂ«rtohet infrastrukturĂ« e re dhe po pĂ«rgatitet, po sillet pajisje e re”, tha ai.

“Gjithashtu duhet tĂ« vlerĂ«sohet nĂ«se po pĂ«rgatiten tĂ« dĂ«rgojnĂ« mĂ« shumĂ« trupa nĂ« UkrainĂ« apo tĂ« ndĂ«rtojnĂ« forcat e tyre pranĂ« kufirit tonĂ«. Por mendoj se po i bĂ«jnĂ« tĂ« dyja”, shtoi ai.

Duke iu pĂ«rgjigjur aktiviteteve nĂ« ndryshim tĂ« RusisĂ«, Donald Trump u tha gazetarĂ«ve tĂ« martĂ«n se “nuk ishte aspak i shqetĂ«suar pĂ«r kĂ«tĂ«â€, duke shtuar se Finlanda dhe Norvegjia “do tĂ« ishin shumĂ« tĂ« sigurta”.

Duke i bĂ«rĂ« jehonĂ« ndjenjĂ«s sĂ« presidentit, Nurmi tha se nuk kishte “asnjĂ« kĂ«rcĂ«nim tĂ« menjĂ«hershĂ«m ushtarak ndaj FinlandĂ«s apo NATO-s nga kjo drejtim”.

QytetarĂ«t finlandezĂ« janĂ« mĂ«suar me kĂ«rcĂ«nimin qĂ« vjen nga fqinji i saj lindor, por qindra tĂ« tjerĂ« ende po regjistrohen nĂ« kurse trajnimi pĂ«r t’u pĂ«rgatitur pĂ«r situata emergjente. /Telegrafi/

 

The post Finlanda “po pĂ«rgatitet pĂ«r mĂ« tĂ« keqen” ndĂ«rsa Rusia zgjeron praninĂ« ushtarake pranĂ« kufirit appeared first on Telegrafi.

Finlanda e nis e para, asetet e ngrira ruse do të përdoren për mbrojtjen e Ukrainës

✇BoldNews
By: armand
19 May 2025 at 17:31

Duket se nga fjalët, një pjesë e vendeve evropiane, po kalojnë te veprat në lidhje me ashpërsimin e sanksioneve ndaj Rusisë. Ministria Finlandeze e Mbrojtjes ka njoftuar se do ta furnizojë Ukrainën me municione në vlerë prej 90 milionë eurosh, duke përdorur të ardhurat nga asetet financiare të ngrira ruse. Sipas Reuters, BE-ja ka vlerësuar [
]

The post Finlanda e nis e para, asetet e ngrira ruse do të përdoren për mbrojtjen e Ukrainës appeared first on BoldNews.al.

Gjermania “nĂ«nkampione” e EvropĂ«s nĂ« punĂ«n nga shtĂ«pia – zbulohet edhe “kampioni”

✇Telegrafi
By: Hakim Kasami
19 May 2025 at 13:11

Gjermanët punojnë mbi mesataren nga shtëpia në një numër ditësh të javës. Por mesatarja gjermane është gjithashtu e lartë në krahasimin global.

Puna nga shtëpia është mjaft e popullarizuar në Gjermani.

Në këtë vend, njerëzit mesatarisht punojnë nga shtëpia veçanërisht shpesh krahasuat me vendet e tjera.

Këtë e tregon një analizë e re e Institutit të Ekonomisë, ifo mes punonjësve që kanë përfunduar universitetin në 40 vende.

Sipas saj, njerëzit në Gjermani punojnë nga shtëpia mesatarisht 1.6 ditë në javë.

Kurse mesatarja globale është 1.2 ditë në javë e punës me kohë të plotë të paktën gjashtë orë në ditë.

“PavarĂ«sisht shembujve tĂ« spikatur tĂ« kompanive qĂ« rikthejnĂ« punonjĂ«sit e tyre nĂ« zyrĂ«, rezultatet tona tregojnĂ« se ruajtja e trenidt tĂ« punĂ«s nga shtĂ«pia ka qenĂ« e qĂ«ndrueshme nĂ« botĂ« qĂ« nga viti 2023,” thotĂ« studiuesi i ifo, Mathias Dolls.

Prindërit preferojnë punën nga shtëpia nëse munden

Në Evropë, vetëm Finlanda ka një përqindje më të lartë të akademikëve që punojnë nga shtëpia (mesatarisht 1.7 ditë në javë).

Kurse në mbarë botën, puna nga shtëpia është mjaft e përhapur në Kanada (1.9 ditë) dhe Mbretërinë e Bashkuar (1.8 ditë).

Në SHBA dhe Indi, njerëzit gjithashtu punojnë nga shtëpia rreth 1.6 ditë në javë.

Puna nga shtëpia është më pak e përhapur në Korenë e Jugut (0,5 ditë), Kinë dhe Greqi (0,6 ditë secila).

Kurse nga kategoritĂ« e punonjĂ«sve, ata me fĂ«mijĂ« tĂ« vegjĂ«l ka mĂ« shumĂ« gjasa tĂ« ndajnĂ« javĂ«n e tyre tĂ« punĂ«s midis “zyrĂ«s sĂ« shtĂ«pisĂ«â€ dhe vendit tĂ« punĂ«s tek punĂ«dhĂ«nĂ«si.

Ata pa fëmijë kanë më shumë gjasa të punojnë ose plotësisht nga distanca ose plotësisht në vend.

Pothuajse në të gjitha vendet, tendenca e punës shtëpiake është e ngjashme për burrat dhe gratë.

Kurse dëshira për të punuar nga shtëpia është më e theksuar te gratë me fëmijë sesa tek gratë pa fëmijë. /DW/

The post Gjermania “nĂ«nkampione” e EvropĂ«s nĂ« punĂ«n nga shtĂ«pia – zbulohet edhe “kampioni” appeared first on Telegrafi.

Dy helikopterë përplasen dhe rrëzohen në Finlandë, nuk ka të mbijetuar

✇Telegrafi
By: Eliza Hajzeri
17 May 2025 at 23:50

Dy helikopterë u përplasën dhe u rrëzuan në provincën perëndimore finlandeze të Satakunta.

Sipas mediave finlandeze, në vendngjarje kanë mbërritur me shpejtësi specialistët e shërbimit të shpëtimit dhe efektivët e policisë.

Departamenti i Policisë së Finlandës Jugperëndimore njoftoi se ka nisur një hetim, përcjell Telegrafi.

We are following reports of two Robinson R44 helicopters (OE-XOS and ES-ETR) that have collided and crashed over Euran airfield in Finland. Both helicopters were flying together from Tallinn. pic.twitter.com/3STy4XINS5

— Flightradar24 (@flightradar24) May 17, 2025

U konstatua se helikopterët po fluturonin në të njëjtën rrugë nga Talini në aeroportin PiikajÀrvi në KokemÀki.

Në një helikopter ishin dy pasagjerë dhe në tjetrin tre.

Numri i saktë i viktimave dhe identiteti i pasagjerëve janë ende duke u përcaktuar, sipas policisë finlandeze.

đŸ‡«đŸ‡źHELICOPTERS COLLIDE IN FINLAND – RESCUE TEAMS ON SCENE

2 civilian helicopters crashed after a mid-air collision near Eura, according to eyewitnesses and the Satakunta Rescue Department.

One eyewitness described a “loud bang” as one helicopter made a sudden move and slammed
 pic.twitter.com/tqMPgKCx3f

— Mario Nawfal (@MarioNawfal) May 17, 2025

Megjithatë, transmetuesi publik estonez ERR raportoi se të pesë pasagjerët besohet se kanë vdekur.

Ndryshe, shkaku i aksidentit mbetet i paqartë. /Telegrafi/

The post Dy helikopterë përplasen dhe rrëzohen në Finlandë, nuk ka të mbijetuar appeared first on Telegrafi.

FOTO/ Rama pret në takim homologun nga Finlanda, Petteri Orpo

✇Koha Jone
By: redi
15 May 2025 at 18:43

Në kuadër të Samitit të Komunitetit Politik Europian, në Kryeministri Edi Rama ka pritur edhe homologun nga Finlanda, Petteri Orpo. Më herët Rama priti dhe zhvilloi një konferencë me presidentin e Këshillit Europian, si edhe me kryeministrin e Britanisë së Madhe. Kryeministra, presidentë dhe zyrtarët më të lartë të 47 shteteve të Kontinentit Evropian do të mblidhen të premten në Tiranë për Samitin


Source

Finlanda planifikon të rrisë kufirin e moshës së rezervistëve, për të shtuar 125,000 trupa në ushtrinë e kohës së luftës

✇Telegrafi
By: Burim Tmava
15 May 2025 at 08:29

Qeveria e Finlandës, anëtare e NATO-s, dëshiron të rrisë kufirin e moshës të rezervistëve të ushtrisë së saj në 65 vjeç, tha ajo të mërkurën, gjë që do të shtonte 125,000 trupa në forcën e saj të kohës së luftës dhe do ta çonte numrin e rezervistëve në një milion deri në vitin 2031.

Shërbimi ushtarak është i detyrueshëm për burrat në Finlandë, e cila iu bashkua aleancës ushtarake perëndimore dy vjet më parë në përgjigje të pushtimit të Ukrainës nga Rusia fqinje.

Gratë mund të aplikojnë për shërbim ushtarak në bazë vullnetare. Pas shërbimit ushtarak, rekrutët mblidhen në rezervë, transmeton Telegrafi.

Meshkujt aktualisht janë të detyruar të kryejnë shërbim ushtarak deri në moshën 60 vjeç, por qeveria ka dërguar për komente një projekt-propozim për rritjen e kufirit të moshës.

“AftĂ«sia mbrojtĂ«se e FinlandĂ«s bazohet nĂ« rekrutimin e pĂ«rgjithshĂ«m, njĂ« rezervĂ« tĂ« trajnuar dhe njĂ« vullnet tĂ« fortĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur vendin”, tha Ministri i Mbrojtjes, Antti Hakkanen nĂ« njĂ« deklaratĂ«.

“Duke rritur moshĂ«n maksimale tĂ« rezervistĂ«ve, ne po u japim mĂ« shumĂ« njerĂ«zve mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« mbrojtjen kombĂ«tare”, tha ai.

Rezerva ushtarake e Finlandës aktualisht arrin në 870,000 trupa, dhe ndryshimi në moshë do ta çonte numrin në rreth një milion në vitin 2031.

Propozimet qeveritare nĂ« FinlandĂ« u dĂ«rgohen pĂ«r komente palĂ«ve tĂ« interesuara, pĂ«rpara se t’i jepen parlamentit qĂ« ligjvĂ«nĂ«sit tĂ« debatojnĂ« dhe pĂ«rfundimisht tĂ« votojnĂ«.

Shërbimi i detyrueshëm ushtarak në Finlandë zgjat 165, 255 ose 347 ditë, me periudhën më të gjatë që zbatohet për oficerët, nënoficerët dhe rekrutët që trajnohen për detyra veçanërisht të vështira. /Telegrafi/

 

The post Finlanda planifikon të rrisë kufirin e moshës së rezervistëve, për të shtuar 125,000 trupa në ushtrinë e kohës së luftës appeared first on Telegrafi.

Rrëzohet një aeroplan ushtarak në Finlandë, katapultohet piloti

✇Telegrafi
By: Burim Tmava
7 May 2025 at 13:11

Një aeroplan luftarak që i përkiste Forcave Ajrore finlandeze u rrëzua pranë një aeroporti në veri të Finlandës sot, tha ushtria e vendit, duke shtuar se piloti ishte katapultuar nga aeroplani dhe ishte dërguar në spital.

Tymi u pa duke u ngritur nga drejtimi i vendit ku aeroplani u rrëzua dhe kishte një erë të fortë tymi në ajër, raportoi transmetuesi publik Yle. Zona u rrethua nga policia lokale.

“NjĂ« aeroplan luftarak F/A-18 Hornet u rrĂ«zua nĂ« tokĂ« nĂ« zonĂ«n e aeroportit tĂ« Rovaniemit”, thanĂ« nga Forcat Ajrore nĂ« njĂ« deklaratĂ«, transmeton Telegrafi.

MĂ« vonĂ« shtuan se piloti ishte dĂ«rguar pĂ«r t’u ekzaminuar dhe se askush nuk ishte lĂ«nduar nĂ« tokĂ«. Aeroporti i Rovaniemit mbeti i hapur, tha veçmas operatori i tij.

Finlanda ka 62 aeroplanĂ« luftarakĂ« Hornet tĂ« blerĂ« midis viteve 1992 dhe 2000. Vendi nordik nĂ« vitin 2021 vendosi t’i zĂ«vendĂ«sojĂ« ato me aeroplanĂ« luftarakĂ« Lockheed Martin F-35. /Telegrafi/

 

The post Rrëzohet një aeroplan ushtarak në Finlandë, katapultohet piloti appeared first on Telegrafi.

TikTok “hedh rrĂ«njĂ«â€ nĂ« FinlandĂ«

✇Telegrafi
By: Nol Elshani
1 May 2025 at 18:30

Kompania kineze TikTok planifikon të investojë një miliard euro për ndërtimin e qendrës së parë të të dhënave në Finlandë, ka konfirmuar një zëdhënës i kompanisë. Zëdhënësi ka refuzuar të japë më shumë detaje, por ka konfirmuar informacionin që më parë ishte zbuluar për agjencinë Reuters nga dy burime anonime të mirinformuara.

Zyra e kryeministrit finlandez nuk iu përgjigj menjëherë kërkesës për koment. TikTok, i cili ka mbi 175 milionë përdorues në Evropë, planifikon të shpallë ndërtimin e disa qendrave të tjera të të dhënave në vitet në vijim, sipas burimeve të përmendura.

Kompania është në pronësi të firmës kineze ByteDance dhe është vënë në shënjestër si në Bashkimin Evropian, ashtu edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pasi disa kritikë janë të shqetësuar se qeveria kineze mund të ketë qasje në të dhënat e qytetarëve evropianë që përdorin TikTok.

Disa vende, Parlamenti Evropian, Komisioni Evropian dhe institucione të tjera u kanë ndaluar punonjësve të tyre ta kenë aplikacionin TikTok në telefonat e punës për shkak të shqetësimeve rreth privatësisë së të dhënave, ndërkohë që qeveria amerikane i ka kërkuar TikTok-ut të shesë biznesin e saj në SHBA, duke u thirrur në arsye të sigurisë kombëtare.

Vendet nordike janë kthyer në destinacione tërheqëse për qendrat e të dhënave të kompanive teknologjike, nga Microsoft deri te Meta, për shkak se temperaturat më të ulëta ndihmojnë në uljen e kostove të energjisë. Një faktor i rëndësishëm është edhe disponueshmëria e energjisë elektrike të lirë dhe pa emetime ndotëse, shton agjencia britanike. /Telegrafi/

The post TikTok “hedh rrĂ«njĂ«â€ nĂ« FinlandĂ« appeared first on Telegrafi.

Finlanda kufizon përdorimin e telefonave celularë gjatë ditës së shkollës

✇Icon Style
By: gaze tare
30 April 2025 at 23:30

Finlanda ka miratuar legjislacionin për të kufizuar përdorimin e telefonave dhe pajisjeve të tjera mobile gjatë ditës së shkollës, mes frikës për ndikimin e tyre në mirëqenien dhe të nxënit e nxënësve.

Sipas ndryshimeve, tĂ« cilat u miratuan nga parlamenti finlandez tĂ« martĂ«n dhe do tĂ« hyjnĂ« nĂ« fuqi mĂ« 1 gusht, pajisjet mobile do tĂ« kufizohen shumĂ« gjatĂ« orarit tĂ« mĂ«simit. NxĂ«nĂ«sve do t’u lejohet t’i pĂ«rdorin ato vetĂ«m me lejen e mĂ«suesit pĂ«r qĂ«llime shĂ«ndetĂ«sore ose mĂ«simore.

Finlanda është vendi i fundit evropian që vendos kufizime ligjore për përdorimin e telefonave dhe pajisjeve të tjera mobile në shkolla, mes provave në rritje të ndikimit të tyre tek fëmijët dhe të rinjtë, duke përfshirë vëmendjen dhe vetëvlerësimin.

MĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« vit, Danimarka tha se do tĂ« ndalonte telefonat celularĂ« nga tĂ« gjitha shkollat. Kryetari i komisionit tĂ« mirĂ«qenies sĂ« vendit, Rasmus Meyer, i tha gazetĂ«s Guardian se masa ishte e nevojshme pĂ«r tĂ« ndaluar shkollat ​​tĂ« “kolonizohen nga platformat dixhitale” dhe i bĂ«ri thirrje pjesĂ«s tjetĂ«r tĂ« EvropĂ«s tĂ« ndiqte shembullin.

Komisioni danez zbuloi se 94% e tĂ« rinjve nĂ« vend kishin njĂ« profil nĂ« mediat sociale para se tĂ« mbushnin 13 vjeç – pavarĂ«sisht se kjo Ă«shtĂ« mosha minimale nĂ« shumĂ« platforma tĂ« mediave sociale – dhe se fĂ«mijĂ«t nĂ«ntĂ« deri nĂ« 14 vjeç kalonin mesatarisht tre orĂ« nĂ« ditĂ« nĂ« TikTok dhe YouTube.

Vende tĂ« tjera qĂ« kanĂ« futur kufizime pĂ«r telefonat celularĂ« pĂ«rfshijnĂ« FrancĂ«n, e cila u ndaloi nxĂ«nĂ«sve tĂ« shkollave fillore dhe tĂ« mesme pĂ«rdorimin e telefonave tĂ« tyre nĂ« mjediset e shkollĂ«s nĂ« vitin 2018 dhe ka qenĂ« duke provuar njĂ« “pauzĂ« dixhitale” pĂ«r fĂ«mijĂ«t deri nĂ« moshĂ«n 15 vjeç, dhe NorvegjinĂ« , e cila kohĂ«t e fundit njoftoi njĂ« kufi minimal tĂ« rreptĂ« moshe prej 15 vjeç nĂ« mediat sociale. KompanitĂ« e teknologjisĂ«, tha qeveria norvegjeze, po “pĂ«rballeshin me trurin e fĂ«mijĂ«ve tĂ« vegjĂ«l”.

Në Mbretërinë e Bashkuar, një studim i kohëve të fundit tregoi se 99.8% e shkollave fillore dhe 90% e shkollave të mesme kishin një formë ndalimi për telefonat, megjithëse nuk ka ndonjë ndalim statutor kombëtar.

Parlamenti finlandez i ka urdhëruar departamentit të arsimit dhe kulturës të kryejë një studim mbi efektet e kufizimeve në përdorimin e pajisjeve mobile në Finlandë dhe ndërkombëtarisht, i cili pritet të përfundojë deri në fund të vitit të ardhshëm. Pas kësaj, nëse konsiderohet e nevojshme, departamenti i arsimit do të marrë masa të mëtejshme.

Sipas rregullave tĂ« reja, nxĂ«nĂ«sit do tĂ« jenĂ« nĂ« gjendje tĂ« pĂ«rdorin celularĂ«t e tyre gjatĂ« orĂ«s sĂ« mĂ«simit vetĂ«m “pĂ«r qĂ«llime mĂ«simi ose pĂ«r t’u kujdesur pĂ«r shĂ«ndetin e tyre”. NĂ«se njĂ« nxĂ«nĂ«s ndĂ«rpret mĂ«simdhĂ«nien ose tĂ« nxĂ«nit me pajisjen e tij celulare, drejtori ose mĂ«suesi do tĂ« ketĂ« tĂ« drejtĂ« ta heqĂ« atĂ«. Shkollat ​​gjithashtu do tĂ« duhet tĂ« vendosin rregulla pĂ«r pĂ«rdorimin dhe ruajtjen e pajisjeve celulare gjatĂ« mĂ«simeve, vakteve dhe pushimeve.

The post Finlanda kufizon përdorimin e telefonave celularë gjatë ditës së shkollës appeared first on iconstyle.al.

❌
❌