Ish-mbështetësi i Fidesz tani kundërshtar i Orbanit, Peter Magyar, është tani politikani më i preferuar në Hungari. Partia e tij Tisza kryeson dukshëm në sondazhe kundrejt partisë së Orbanit. Si e ka arritur ai këtë?
Kudo, ku ai shfaqet ndĂ«rkohĂ« nĂ« Hungari, njerĂ«zit vĂ«rshojnĂ« drejt tij. Ata e brohorasin atĂ«, duan tâi shtrĂ«ngojnĂ« duart me tĂ« dhe tĂ« bĂ«jnĂ« selfies. Ose duan tâi thinĂ« atij, se nuk mund tĂ« vazhdohet mĂ« si deri tani dhe se ai Ă«shtĂ« shpresa e tyre e madhe.
Ai, të cilin madje disa e adhurojnë sikur të ishte një Mesia, është Peter Magyar, 44 vjeç, avokat nga Budapesti, i ri në politik dhe një njeri, që mund të fitojë në zgjedhjet parlamentare pranverën 2026 kundrejt Viktor Orbanit autoritar që qeveris prej shumë vitesh.
Magyar, qĂ« duket i ri, tĂ« shumtĂ«n e kohĂ«s vishet me jeans, me kĂ«mishĂ« tĂ« bardhĂ« dhe atlete, nĂ« bazĂ« tĂ« sondazheve Ă«shtĂ« politikani mĂ« i preferuar aktualisht nĂ« Hungari. Ai ia del rregullisht, qĂ« tĂ« mbledhĂ« qindra mijĂ« vetĂ« nĂ« demonstrata. Prej javĂ«sh ai ndodhet nĂ« njĂ« turn Ă« qytetet e fshtrat e HungarisĂ« â ndryshe nga Orbani, qĂ« mburret se Ă«shtĂ« njĂ« âdjalĂ« fshatiâ dhe âluftĂ«tar i rrugĂ«sâ, por qĂ« rrallĂ«herĂ« e ndesh nĂ« rrugĂ«.
Partia e Magyars Tisza (Respekt dhe Liri) ndërkohë është e preferuar nga zgjedhësit dhe kryeson deri në tetë përqind kundrejt partisë së Orbanit Fidesz (Lidhja e Demokratëve të Rinj). Edhe pse me këtë ende nuk po konturohet fundi i sistemit të Orbanit, është e qartë, se shumë hungarezë janë të pakënaqur me rendin e korruptuar dhe autorkratik të kryeministrit dhe dëshirojnë ndryshimin e pushtetit.
Rritet pakënaqësia ndaj Orbanit
Viktor Orban është pandërprerje në pushtet që nga viti 2010. Deri tani askush nuk i aka dalë që arrijë një ndryshim të tillë të frymës si Magyar. Si i aka arritur ai kësaj?
ShumĂ« hungarezĂ« prej kohĂ«sh janĂ« tĂ« pakĂ«naqur me sistemin e Orbanit. Kryeministri dhe rrethi i pushtetit tĂ« tij shĂ«rbejnĂ« vetĂ«m klientelĂ«n e tyre, qĂ« pĂ«rbĂ«n gati njĂ« tretĂ«n e elektoratit nĂ« vend. LehtĂ«sime fiskale dhe favorĂ« financiare janĂ« tĂ« pĂ«rshtatura pĂ«r kĂ«tĂ« klientelĂ«, sĂ« cilĂ«s i jepen poste nĂ« shtet dhe administratĂ«, firmat e tyre pĂ«rfitojnĂ« nga tenderat shtetĂ«rorĂ«. TĂ« gjithĂ« tĂ« tjerĂ«t rropaten pĂ«r tâia dalĂ« disi jashtĂ« kĂ«tij sistemi ose jetojnĂ« nĂ« kushte tĂ« vĂ«shtira.
PĂ«rkundĂ«r retorikĂ«s sĂ« Orbanit, se nĂ« Hungari Ă«shtĂ« mĂ« mirĂ« se kudo tjetĂ«r nĂ« BE, nĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe infrastruktura Ă«shtĂ« lĂ«nĂ« pasdore â duke nisur qĂ« nga rrugĂ«t e kĂ«qia, spitalet e prapambetura dhe shkollat e shĂ«rbimet publike nĂ« kushte kaotike.
Dalje nga sistemi
Morali i dyfishtë që po del gjithnjë e më shumë në pah i Orbanit me spektakle të propagandës nacionaliste, e ka favorizuar ngjitjen e Peter Magyars. Vëzhguesit e kishin parashikuar, se sistemi nuk po kërcënohet nga opozita e të majtëve dhe liberalëve, por nga brenda nga një renegat prej radhëve të tij. E kështu ka ndodhur.
Ka vite që në Hungari pëshpëritet se një ditë Orbanindo e rrëzojë nga karrigia një prej njerëzve që ka afër. Dhe Magyar është pikërisht një i tillë, ai vjen nga rrethi i ngushtë i Orbanit. Juristi 43 vjeçar është edhe biznesmen dhe ka qenë martuar me ish-ministren e drejtësisë, Judit Varga. Ai ka mbajtur poste të rëndësishme në sistemin e Orbanit dhe ka qenë mik ose shok me disa nga funksionarët më të lartë të partisë së Fidesz-it. Që prej prezantimit të parë publik në shkurt të 2024-ës, ai e ka prezantuar veten si një lloj alternative më të pastër konservatore se sa ajo e Orbanit, si një njeri që ndan të njëjtat vlera si ato të Fidesz-it, por që nuk është i korruptuar.
Fitili ndizet nga afera e shpërdorimit të postit
Magyar, mbiemri i tĂ« cilit do tĂ« thotĂ« shprehimisht âhungarezâ, u shfaq nĂ« shkurt 2024 duke dalĂ« nga hiçi. Ai doli nĂ« publik, mbasi presidentja e shtetit Katalin Novak dha dorĂ«heqjen nĂ« kuadĂ«r tĂ« sĂ« ashtuquajturĂ«s aferĂ« shpĂ«rdorimi. Ajo i pati dhĂ«nĂ« falje njĂ« personi tĂ« dĂ«nuar pĂ«r bashkĂ«punim nĂ« abuzimin e fĂ«mijĂ«ve. NĂ« kuadĂ«r tĂ« aferĂ«s u largua nga politika edhe ish- bashkĂ«shortja e Magyarit, deri nĂ« ato momente kryesuese e listĂ«s sĂ« Fideszit pĂ«r zgjedhjet europiane. Afera shkaktoi indinjim tĂ« madh tĂ« publikut, sepse qeveria e Orbanit e pati kthyer mbrojtjen e fĂ«mijĂ«ve nĂ« qendĂ«r tĂ« politikĂ«s sĂ« tij, duke bĂ«rĂ« shumĂ« punĂ« propagandistike.
Në fillim Peter Magyar foli vetëm si njeri i indinjuar, që presidentja e shtetit dhe ish-bashkëshortja e tij janë koka turku të sistemit të Orbanit, por më pas bëri të ditur se do të hyjë në politikë.
Brenda katĂ«r muajve ai arriti tĂ« merrte nĂ« zgjedhje njĂ« rezultat tĂ« lartĂ« dyshifror me partinĂ« e tij Tisza, duke inicuar pranimin e kĂ«saj partie nĂ« PartitĂ« Popullore Europiane (EVP), prej tĂ« cilave Orbani e nxorri partinĂ« e tij Fidesz nĂ« vitin 2021, pĂ«r tâi paraprirĂ« njĂ« pĂ«rjashtimi tĂ« mundshĂ«m.
âOrbani nuk e ka menduar kurrĂ« se mund tâi ndodhĂ« diçka e tillĂ«,â thotĂ« sociologu, Zoltan Somogyi. âPĂ«rveç kĂ«saj Magyari arriti tĂ« gjitha kĂ«to pa ndonjĂ« buxhet tĂ« madh fushate zgjedhore, ndryshe nga Fidesz, qĂ« harrxhoi miliarda pĂ«r propagandĂ«n.â
Dhe kështu shton Somogyi, Tisza e Magyarit është forca e parë opozitare politike që prej vitit 2010, që nuk ka pranuar financimin e partisë nga shteti.
Ndryshimi i pushtetit në Hungari në 2026?
Më të dukshmet janë ndoshta rezultatet e zgjedhjeve evropiane dhe ato lokale në Hungari, të cilat u mbajtën në të njëjtën kohë. Për herë të parë në një zgjedhje evropiane që nga viti 2009, aleanca e partisë nacionaliste të krahut të djathtë të Orbanit, Fidesz dhe partisë së vogël Kristiandemokrate KDNP nuk fitoi një shumicë absolute, por mori më pak se 45 për qind. Edhe pse Fidesz fitoi në krahasim me të gjitha partitë e tjera, vëzhguesit e shohin rezultatin si një shuplakë për kryeministrin Orban, i cili është mësuar me suksese të bindshme.
Kritiku mĂ« i madh i Orbanit, Peter Magyar, i cili hyri sĂ« fundi nĂ« skenĂ«n politike me partinĂ« e tij Tisza, vetĂ«m pak javĂ« para zgjedhjeve, arriti rreth 30 pĂ«r qind â deri tani rezultati mĂ« i lartĂ« i arritur nga njĂ« parti opozitare kundĂ«r Orbanit qĂ« nga viti 2010 kur erdhi nĂ« pushtet. Magyar Ă«shtĂ« njĂ« renegat i Fidesz-it, ka mbajtur poste tĂ« paguara mirĂ« nĂ« aparatin shtetĂ«ror tĂ« Orbanit viteve tĂ« fundit dhe u shfaq nĂ« publik pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« shkurt 2024 si politikan opozitar. Magyar pĂ«rfaqĂ«son pozicionet konservatore tĂ« Fidesz-it tĂ« krahut tĂ« djathtĂ« nĂ« shumĂ« aspekte, pĂ«r shembull nĂ« politikĂ«n e migracionit, por premton tĂ« pastrojĂ« korrupsionin e sistemit Orban dhe problemet nĂ« sistemet shĂ«ndetĂ«sore dhe arsimore. PĂ«rveç kĂ«saj, ndryshe nga Orban, ai Ă«shtĂ« shprehimisht pro-evropian.
Peter Magyar premtoi pas zgjedhjeve evropiane (qershor 2024) njĂ« ndryshim pushteti nĂ« zgjedhjet e ardhshme parlamentare nĂ« 2026 dhe njoftoi: âTani fillon vallĂ«zimi!â
Raporte problematike me gazetarët
Lidhur me temĂ«n e migracionit Magyar do tĂ« vazhdojĂ« linjĂ«n e Orbanit â por akuzon kryeministrin pĂ«r moral tĂ« dyfishtĂ«, se ndĂ«rkohĂ« ka tĂ«rhequr dhjetra mijĂ«ra migrantĂ« pune nga vendet jo anĂ«tare tĂ« BE-sĂ«. Paraqitjet e tij publike kanĂ« ngjashmĂ«ri me populizmin e Orbanit, ndonĂ«se Magyar kujdeset qĂ« tĂ« pĂ«rçojĂ« mesazhe pozitive, nĂ« vend qĂ« tĂ« tĂ« yshtĂ« vazhdimisht kundĂ«r tĂ« tjerĂ«ve si Orbani. Magyar prezantohet si jĂ« nacional-konservator i suksesshĂ«m, i sinqertĂ« dhe mĂ« i mirĂ«, i cili e ka seriozisht me unitetin e kombit hungarez. NdonjĂ«herĂ« ai duket arrogant dhe narcizist. Lidhur me gazetarĂ«t e pavarur ose rolin e tij si person publik deri tani ai ka njĂ« raport po aq problematik sa edhe Orbani.
Në qershor 2024 ai u largua i fyer nga emisioni i drejtpërdrejtë i lajmeve në televizionin ATV, sepse atij nuk i pëlqyen pyetjet kritike. Pak pas kësaj ai ia hodhi në Danub celularin një të panjohur, kur ai po e filmontë atë gjatë një feste. Të gjitha këto deri tani nuk e kanë dëmtuar atë. Pa rënë në rolin e viktimës, deri tani Magyar ia ka dalë që prezantohet si luftëtari i Hungarisë për ligj dhe drejtësi, që do të të preferonte ta spostonte qeverinë e Orbanit. Atij i ndihmon edhe fakti, që mediat besnike të qeverisë në mënyrë të ekzagjeruar yshtin papushim kundër tij, gjë që u duket jo e besueshme edhe shumë mbështetësve të partisë Fidesz. /DW
The post Profil/ Kush është njeriu që po trondit pushtetin e Orban në Hungari appeared first on Lapsi.al.
Login
