TURNBERRY (Skoci), 27 korrik /ATSH-AFP-DPA/ – Presidenti amerikan, Donald Trump deklaroi sot pasdite se ”arritëm një marrëveshje me BE-në për tarifat”.

Edhe burime nga BE-ja thanë se presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe presidenti i SHBA-së, Donald Trump, arritën një marrëveshje për të zgjidhur një mosmarrëveshje tregtare mbi rritjen e tarifave.

Marrëveshja i jep fund negociatave disamujore midis Brukselit dhe Uashingtonit.

Pati një pritje të madhe nëse bisedimet do të rezultonin në një marrëveshje.

Trump e kishte kërcënuar Bashkimin Evropian me tarifa prej 30% për importet evropiane duke filluar nga 1 gushti.

Detajet rreth marrëveshjes nuk ishin menjëherë të disponueshme, por Trump tha gjatë takimit me von der Leyen në resortin skocez të golfit Turnberry se BE nuk mund të presë një normë tarifore më të ulët se 15%./ a.jor.

The post SKOCI – SHBA dhe BE arrijnë një marrëveshje për tarifat appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

BERLIN, 27 korrik /ATSH-DPA/ – Kancelari gjerman Friedrich Merz ka zhvilluar sërish një bisedë telefonike me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, duke i bërë thirrje këtij të fundit që të bëjë gjithçka që është në fuqinë e tij për të lehtësuar situatën e rëndë humanitare në Gaza.

“Kancelari shprehu shqetësimin e tij të thellë për situatën katastrofike humanitare në Gaza. Ai i bëri thirrje kryeministrit Netanyahu të ndërmarrë çdo hap të mundshëm për të arritur menjëherë një armëpushim”,  tha sot zëdhënësi i qeverisë, Stefan Kornelius.

“Masat e shpallura nga qeveria izraelite duhet të ndiqen tani me hapa të tjerë domethënës dhe të shpejtë”, thuhet më tej në deklaratën nga Berlini.

Qeveria gjermane planifikon të vendosë në ditët në vijim, në bashkërendim me vendet e E3-shit, që përfshijnë gjithashtu Francën dhe Britaninë e Madhe, si dhe me partnerë të tjerë evropianë, Shtetet e Bashkuara  të Amerikës dhe shtete arabe, se si mund të kontribuojë për përmirësimin e situatës.

E3-shi publikoi të premten një deklaratë, duke bërë thirrje për një armëpushim të menjëhershëm në konfliktin e Gazës dhe për lirimin e pakushtëzuar të të gjithë pengjeve izraelite që mbahen nga “Hamas”.

Kornelius përsëriti se njohja e shtetit të Palestinës nuk është aktualisht në agjendën e Gjermanisë. Qeveria gjermane vazhdon ta konsiderojë këtë si një nga hapat përfundimtarë në drejtim të arritjes së një zgjidhjeje me dy shtete. /Ad.Ab./

The post GJERMANI – Merz telefonon Netanyahun për dhënien fund të krizës së urisë në Gaza appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 27 korrik /ATSH/ Zëvendëskryeministrja, njëherësh ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku deklaroi se do të ketë dënim maksimal për zjarrëvënësit e qëllimshëm.

Balluku ndoqi nga afër aksionin për shuarjen e flakëve të zjarrit në Bulqizë, në zonën e Qafës së Buallit, teksa u shpreh se për këta persona do të ketë penalitete, si dhe identiteti i tyre do të bëhet publik.

“Është e patolerueshme kjo. Kjo nuk është vetëm në zonën e Bulqizës, kjo është në të gjithë Shqipërinë. Është bërë punë e shkëlqyer nga punonjësit e policisë, nga zjarrfikësit. Forcat e Armatosura kanë qenë në krye të kësaj beteje me zjarrin”, tha Balluku.

“Ne gjejmë rastin për t’i falenderuar të gjithë ata që kanë kontribuar. E rëndësishme është që nuk kemi pasur humbje në jetë njerëzish. Jugu vijon të jetë në situatë kritike, pritet rënie temperaturash. Kjo do na ndihmojë të rikuperojmë dhe të shuajmë vatrat e zjarrit”, theksoi ajo. /j.p/

The post Balluku në Bulqizë: Penalitete për zjarrvënësit, identiteti i tyre do të bëhet publik appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 27 korrik/ATSH/ Në Vorë prej orësh dhjetëra forca zjarrfikëse, punonjës të Emergjencave Civile vendore, Policisë së Shtetit dhe helikopterë të Forcave të Armatosura po përballen me flakët në një terren të thyer, duke mbrojtur banesat dhe pyjet.

Ministri i Brendshëm, Ervin Hoxha ishte pranë forcave operacionale në zonë ku në koordim mes tyre trupat e policisë, ushtrisë dhe emergjencave po punojnë për fikjen e zjarrit.

Hoxha u shpreh se flakët janë zjarrvënie e qëllimshme. Ato kanë nisur në Shijak dhe kanë marrë kodrat mes Vorës dhe Shijakut.

Hoxha informoi se 2 helikopterë po punojnë shumë fort për të marrë masa për shuarjen e menjëhershme te zjarrit.

Sipas tij, flakët kanë 24 orë që vazhdojnë dhe janë evakuuar të gjithë banorët.

Ministri garantoi se janë marrë të gjitha masat që së bashku, policia, ushtria dhe forcat e mbrojtjes civile të 3 bashkive Kamzë, Vorë dhe Tiranë të vendosin nën kontroll vatrën.

The post Në Vorë vijon prej orësh përballja me flakët, Hoxha: U evakuuan banorët, në terren 2 helikopterë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 27 korrik/ATSH/ Në fshatin Kalasë, Delvinë, situata paraqitet serioze për shkak të përhapjes së zjarrit nga era e fuqishme pranë zonës së banuar.

Ministria e Mbrojtjes njoftoi pasditen e sotme se në aksion për izolimin dhe shuarjen e flakëve janë angazhuar zjarrfikësit e Delvinës dhe Sarandës, efektivët e Forcave të Armatosura, zjarrfikës nga Baza e Mbështetjes së Emergjencave Civile dhe një helikopter Black Hawk.

Ministri i Mbrojtjes, Pirro Vengu, dhe kryetari i Bashkisë Delvinë Besmir Veli ndodhen në terren, ku po ndjekin nga afër operacionin në mbështetje të banorëve dhe përpjekjet për minimizimin e rrezikut për jetën e qytetarëve.

1 nga 12

The post Flakët rrezikojnë zonën e banuar në Kalasë, zjarrfikësit dhe helikopteri Black Hawk në terren appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TURNBERRY (Skoci), 27 korrik /ATSH-AFP-ANSA/ – Presidenti amerikan, Donald Trump pohoi sot pasdite se ”BE-ja nuk do të përfitojë nga tarifat më të ulëta se 15% për eksportet e saj në Shtetet e Bashkuara”.

Ai e deklaroi këtë pak para se të fillonte bisedimet vendimtare në Skoci me presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

“Jo”, u përgjigj presidenti amerikan kur u pyet për këtë mundësi nga gazetarët.

Ai gjithashtu pohoi se ”produktet farmaceutike nuk do të jenë pjesë e marrëveshjes”.

“Në thelb, produktet farmaceutike nuk do të jenë pjesë e saj, sepse ne duhet t’i prodhojmë ato në Shtetet e Bashkuara. Nuk mund të jemi në një pozicion ku duhet të varemi nga vendet e tjera”, tha Trump.

“Ursula ka bërë një punë të shkëlqyer për BE-në, jo për ne”, tha Donald Trump para takimit duke theksuar se “është një nder të shohim presidenten e Komisionit Evropian”.

“Tani është radha jonë”, theksoi ai.

“Nëse ka një marrëveshje, do ta dimë brenda një ore”, tha ai.

”Nëse ia dalim, do të jetë marrëveshja më e madhe tregtare e arritur ndonjëherë”, tha presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen gjatë një konference për shtyp me Trump.

“Së bashku, ne përfaqësojmë dy ekonomitë më të mëdha në botë dhe marrëdhënien më të rëndësishme tregtare në nivel global”, theksoi ajo.

“Afati i 1 gushtit vlen për të gjithë”, tha ajo.

“Mendoj se presidenti Trump ka të drejtë, kemi një shans 50-50 për të arritur një marrëveshje mbi tarifat, pasi ka të bëjë me ribalancimin e tregtisë transatlantike”, theksoi  Ursula von der Leyen gjatë konferencës për shtyp me Trump./  a.jor.

The post SKOCI – Trump: BE-ja të mos presë tarifa më të ulëta se 15% për eksportet në SHBA appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 27 korrik / ATSH/ Zëvendësministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Silda Anagnosti Çepe mori pjesë në lançimin e Forumit për Paqe në Ballkan që u zhvillua në Stamboll.

Ky Forum është një iniciativë e shtetit te Turqisë që ka në fokus forcimin e paqes, stabilitetit dhe prosperitetit në rajonin e Ballkanit.

Në këtë aktivitet, Çepe rikonfirmoi përkushtimin e Shqipërisë për paqe.

“Bashkepunimi rajonal dhe avancimi i agjendës së konektivitetit në frymën e gjithëpërfshirjes dhe perspektivës evropiane ështe në fokus të vëmendjes tonë” tha ajo. /j.p/

The post Çepe në Forumin e Stambollit: Shqipëria e përkushtuar ndaj paqes në Ballkan appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TEL AVIV, 27 korrik /ATSH-DPA/ – Mijëra persona protestuan në Tel Aviv duke kërkuar një armëpushim në Rripin e Gazës dhe lirimin e pengjeve të mbetura që mbahen nga grupi islamik Hamas.

Gjatë tubimit, Or Levy, i cili ka qenë vetë peng në Rripin e Gazës për 491 ditë, iu drejtua me një apel presidentit amerikan Donald Trump.

“Ju lutem, përdorni çdo mjet, çdo ndikim që keni, për t’i sjellë të gjithë në shtëpi, miqtë e mi, vëllezërit dhe motrat e mia, çdo shpirt ende i ngecur në errësirë. Një marrëveshje gjithëpërfshirëse është e vetmja rrugë përpara dhe vetëm ju mund ta bëni të ndodhë”,  tha Levy.

Të enjten, Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara tërhoqën ekipet e tyre negociuese nga bisedimet indirekte në Katar për një armëpushim të mëtejshëm.

“Në kohë si këto, të mbushura me pasiguri dhe raporte shqetësuese për kolapsin e negociatave, e ndjej të rëndësishme të them, nga përvoja, nga përvojë tepër e hidhur,  se në çdo ndërprerje bisedimesh, në çdo dështim të tyre, janë pengjet që paguajnë çmimin”,  tha Levy përpara se protestuesit të marshonin drejt ambasadës së SHBA-së.

Në Rripin e Gazës ndodhen ende rreth 50 pengje, për të paktën 20 prej të cilëve besohet se janë gjallë.

Militantë të Hamasit dhe grupe të tjera islamike rrëmbyen mbi 250 persona nga Izraeli për në Gazë gjatë sulmit të tyre më 7 tetor 2023. Më shumë se 1,200 persona u vranë.

Izraeli reagoi me sulme të fuqishme ajrore dhe me një ofensivë tokësore.

Sipas autoriteteve shëndetësore të kontrolluara nga Hamasi, dhjetëra mijëra persona janë vrarë në Rripin e Gazës që prej atëherë.  /Ad.Ab./

The post IZRAEL – Mijëra vetë protestojnë sërish në Tel Aviv për lirimin e pengjeve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Hafsa Zyberi është këngëtare shqiptare e cila i takon brezit të Fitnete Rexhës, Nexhmije Pagarushës, Vaçe Zelës, Fatime Sokolit, Merita Halilit etj.

Gjatë karrierës së saj këndoi dhe kultivoi me një pasion të madh këngët e Shqipërisë së Mesme.

Disa prej këngëve të cilat ajo i këndoi ndër vite janë: Hajde Moj Malenake, S’paske Pas Një Pikë Mëshirë, Si Më Ke Sytë Më Ke Vetullat, Të Du Moj Goce E Vogel, Ti Pelqeva Ato Sy, Unë Ty Moj Të Kam Dashte, Kënga E Shoqënisë, Balluket E Tuja, Çohuni Djema Shaloni Atin, Këngë Për Kajo Karafilin, Kumuri Qafëbardhë, Kur Ke Qenë Një Herë E Re, Lum E Lum Se Ja Mërrina, Më Shikon Më Buz Në Gaz, Moj Thëllënxa Mitare, Mun Te Ara Kë Tagjia, Në Bash Të Qejfit E T’muhabetit, Rrallë Kam Pa Ksoj Bukurie etj.

KultPlus ju sjell një interpretim të saj “Rrallë Kam Pa Ksoj Bukurie”:

Thënie nga Churcill

Shakaja është një gjë shumë serioze.

Gënjeshtra ka shkuar deri në gjysmë të botës, përpara se e vërteta të ketë mbathur pantallonat.

Një pesimist shikon vështirësi në çdo mundësi; një optimist shikon mundësi në çdo vështirësi.

Kurrë mos heq dorë nga jeta. Gjithçka ka një rrugëzgjidhje, përveç vdekjes.

Të gjithë njerëzit gabojnë, por vetëm njerëzit e mëdhenj mësojnë nga gabimet.

Politikani bëhet burrështetas kur nisë të mendojë për brezat e ardhshëm dhe jo për zgjedhjet e ardhshme.

Socialistët janë si Kristofor Kolombi: nisen pa e ditur ku duan të shkojnë, kur mbërrijnë nuk e dinë se ku ndodhen; dhe e gjitha kjo bëhet me paratë e të tjerëve.

Suksesi është aftësia për të kaluar nga një dështim në tjetrin pa e humbur entuziazmin.

Përgjegjësia është çmimi i madhështisë.

Mësimi më i madh i jetës është të kuptosh se edhe të çmendurit, nganjëherë, kanë të drejtë.

Nëse një person pi duhan pranë tabelës “ndalohet duhani”, i duhet vënë gjobë, por nëse aty pinë duhan 200 persona, atëherë duhet hequr tabela.

Është mëkat të mos bësh asgjë me justifikimin se nuk mund të bësh gjithçka.

Lufta është një pjellë e mendjes njerëzore, dhe mendja njerëzore mund të pjellë edhe paqen.

Qeniet njerëzore mund të ndahen në tri kategori: të lodhurit për vdekje, të mërziturit për vdekje dhe të shqetësuarit për vdekje.

Njeriu nuk vlen për paratë që ka, por për respektin që gëzon.

Demokracia funksionon kur ata që vendosin janë dy dhe njëri është i sëmurë.

Ka një numër të hatashëm gënjeshtrash që sillen nëpër botë dhe më e keqja është se gjysma e tyre janë të vërteta.

Ndërtimi bëhet pak nga pak për vite të tëra. Kurse shkatërrimi mund të bëhet për një çast.

Ndryshimi nuk ka asgjë të gabuar, po qe në kahun e duhur.

Aftësia politike është aftësia e të parashikuarit çfarë do të ndodhë nesër, javën e ardhshme, muajin e ardhshëm, vitin e ardhshëm. Duke qenë i aftë pastaj të tregosh shkakun pse nuk ndodhi.

Fillimisht ne u kemi dhënë formë ndërtesave, pastaj ato na dhanë formë ne.

Pacifist është ai njeri që ushqen krokodilin me shpresën se do të hahet i fundit.

Vështirësitë e kaluara janë mundësi të fituara.

Kursimet janë një gjë shumë e mirë, sidomos nëse i kanë bërë prindërit e tu për ty.

Nuk ka investim më të mirë, për asnjë komunitet, sesa të fusë qumësht brenda fëmijëve.

Kam dhënë dorëheqjen, por e kam refuzuar.

Problemet e fitores janë më të pëlqyeshme se të humbjes, por nuk janë më pak të vështira.

Fanatik është ai që s’mund të ndryshojë ide dhe nuk do të ndryshojë as argument.

Shtetet e Bashkuara bëjnë gjithmonë gjënë e duhur, vetëm pasi i kanë shteruar të gjitha alternativat.

Kam frikë vetëm nga njerëzit që nuk dinë të arsyetojnë.

Problemi i kohës sonë është se njerëzit nuk duan të jenë të dobishëm, por të rëndësishëm.

Pemët e vetmuara, nëse arrijnë të rriten, bëhen të forta.

Nëse e tashmja ndalon të gjykojë të shkuarën, humbet të ardhmen.

Ka shumë gjëra në jetë që tërheqin shikimin, pak ato që tërheqin zemrën: ndiq këto të fundit.

Ndryshimi nuk është patjetër përmirësim, por për të përmirësuar duhet ndryshuar.

Përpiqu të mbash paraqitjen, që bota të t’japë besim për gjithçka tjetër.

S’është nevoja të ashpërsohen dënimet kundrejt bigamisë. Një bigam ka dy vjehrra: mendoj se kaq mjafton si dënim.

E vërteta është kaq e çmuar saqë duhet mbrojtur gjithmonë me një gardh gënjeshtrash.

Diktatorët kalërojnë mbi tigra nga të cilët nuk guxojnë të zbresin, ndërkohë që tigrat bëhen gjithnjë e më të uritur.

Demokracia është sistemi më i keq i mundshëm, përveç të gjitha sistemeve të tjera qeverisëse që kemi njohur deri tani.

YLLI MOLLA – Udhëheqësi i Palestinës, Jaser Arafat, ka kryer stërvitje ushtarake edhe në Shqipëri. Gjatë vizitave të shpeshta në Tiranë, lideri me çallmë ka vizituar ushtarët e tij revolucionarë, që përgatiteshin në kazermat e rrethinave të kryeqytetit shqiptar, por është futur edhe vetë në kabinetet speciale e poligone. Jo thjesht për të shuar kureshtjen rreth metodave që përdornin pedagogët shqiptarë, që u mësonin të rinjve artin e luftës popullore. Ai ka ballafaquar me specialistët dhe drejtuesit e lartë të Ushtrisë Shqiptare njohuritë dhe shprehitë praktike në fushën ushtarake. Vizitat e tij u shtuan pas forcimit të marrëdhënieve midis udhëheqësit komunist të Shqipërisë, Enver Hoxha, me drejtuesit e të ashtuquajturave lëvizje revolucionare në botë. Ndoshta për herë të parë stalinizmi nuk e pengoi Enverin të mbështeste nacionalistin Arafat, vetëm pse ky i fundit luftonte kundër Izraelit. Një shtet që Hoxha e kishte cilësuar si vegël të imperializmit amerikan. Kështu, si asnjëherë tjetër, Enveri mbante të njëjtin qëndrim me imperialistët ndaj liderit të Palestinës.

Një nga ish-pedagogët më të mirë të përgatitjes së zjarrit në vitet 1970-1980, sot me një funksion të rëndësishëm në Ministrinë e Mbrojtjes, ka qenë për pak kohë profesori i liderit palestinez për mësimin dhe realizimin e qitjes me armët e këmbësorisë në poligonin e Lanabregasit, pranë kryeqytetit. “Në vitin 1973 Jaser Arafat, bashkë me komandantin e ushtrisë palestineze, Abu Xhihad, i shoqëruar nga ish-shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, Petrit Dume, erdhi për të ndjekur një stërvitje treguese në poligon”, – tregon oficeri madhor që dëshiron të mbetet anonim për shkak të detyrës shtetërore. Më parë Arafati kishte vizituar klasat dhe kabinetet e përgatitjes luftarake në Akademinë Ushtarake, ku ishte interesuar për metodat e mësimdhënies dhe programet që zhvilloheshin atje për përgatitjen e oficerëve të niveleve të ndryshme. “Në poligon Arafati mbërriti me veshjen e tij tradicionale, xhaketë dhe çallmë në kokë”, – kujton pedagogu ushtarak. Bashkë me komandantin e Shtabit të Ushtrisë Palestineze ai tregoi interes të veçantë për qitjen kundër objektivave ajrore. Pikërisht për këtë, një togë oficerësh të rinj demonstruan me qitje reale në poligon. “Për nder të udhëheqësit palestinez u kryen të gjitha variantet e mundshme me të gjitha llojet e armëve të këmbësorisë”,- vijon oficeri madhor. Ishte një tregim interesant, për të cilin drejtuesit e lartë të Ministrisë së Mbrojtjes urdhëruan të përgatitej edhe një film dokumentar, që do të shfaqej në të gjithë ushtrinë.

Arafati u kënaq shumë nga demonstrimi i oficerëve të akademisë. Gjatë bisedës së lirë që zhvilloi me drejtuesit e stërvitjes ai dha mendimin që shpejtësia e shenjës ajrore të imituar të ishte më e madhe. Ishte koha kur aviacioni kishte marrë zhvillim të madh dhe palestinezët kërkonin të zotëronin artin e luftës kundër tij. “I thamë se kjo mund të realizohej me anë të mekanizmit të shpejtësisë dhe nuk përbënte ndonjë problem”,- shton ish-pedagogu. “Shumë mirë atëherë”, – tha Arafati. Më pas ai tregoi interes të veçantë edhe për granatat- prodhim shqiptar. Bëri qitje me 3-4 granata dore të tipave të ndryshëm. Arafati shprehu dëshirën të bënte qitje edhe me granatahedhës. “Sapo kishim marrë nga Kina granatahedhësit e lehtë kundër këmbësorisë me shënjestër të saktë, – kujton oficeri, që ia plotësoi menjëherë dëshirën Arafatit. Por, lehtësia me të cilën e përdorte granatahedhësin, tregonte se këtë lloj arme e kishte përdorur edhe më parë”, – vijon ai. Qitja e Arafatit me granatahedhës doli mjaft mirë.

Sipas rrëfimtarit, përkthyesi tregoi më pas se lideri palestinez kishte dëshirë të bënte qitje edhe me kundërtank. Por, meqenëse në poligon nuk kishte predha të tilla, u dërgua me ngut një makinë në magazinën e armatimit për të marrë disa predha kundërtanke. Ato erdhën për disa minuta, por nuk u përdorën. Kishte qenë një keqkuptim gjatë përkthimit me emërtimet e llojeve të granatave. Gjatë kohës së qëndrimit në Tiranë, Arafat ka inspektuar edhe trupat palestineze që stërviteshin pranë detashmentit të zbulimit në Zall Herr. Grupi i tyre zhvillonte stërvitje me program të rregullt, për të cilën u angazhuan tre katedra, ajo e përgatitjes së zjarrit, taktikës dhe xhenios. “Ky është një program për shqiptarët e vuajtur”,- kështu e kishte vlerësuar një nga drejtuesit e lartë të ushtrisë stërvitjen me palestinezët, që përgatiteshin si drejtues të niveleve të ulëta. Toga e tyre mbahej me evidencë të rregullt dhe për çdo ushtar shënohej niveli i përvetësimit të programit, ku përfshihej taktika, lufta me eksplozivë, atentatet, aksionet diversioniste, sampo, zbulim e kundërzbulim. Por, oficerët shqiptarë që stërvitnin palestinezët kanë qenë të pakënaqur me interesimin e tyre. “Midis palestinezëve kishte vagabondë, që e kishin mendjen të shkonin në shtëpi publike”, – kujton një nga ish-pedagogët. Megjithëkëtë stërvitja me palestinezët dhe ajo me indonezianët janë të vetmet që janë zhvilluar për një kohë të gjatë me programin më të plotë në regjistër, ndonëse emrat e tyre nuk kanë qenë të vërtetë. Të gjitha veprimet e pedagogëve kryheshin në sekret të plotë. Në krye të listave të fishekëve që duheshin dorëzuar te kapteri i armatimit shënohej: “Për të huajt” ose “Delegacion i huaj”. Por, në asnjë rast nuk cilësohej se për çfarë të huajsh bëhej fjalë.
***
Drejtoria II (Zbulimi)
RELACION
Mbi zhvillimin e mbledhjes mësimore me grupin palestinez Prej 16.1 deri 18.06.1971, pranë detashmentit të zbulimit të Shtabit të Përgjithshëm, u zhvillua mbledhja mësimore me grupin e kuadrove palestinez. Në grupin mësimor gjatë gjithë periudhës së stërvitjes morën pjesë 30 veta. Me mbërritjen e grupit në vendin tonë, u diskutua programi me shoqëruesin e grupit Abu Ziad dhe pastaj me gjithë grupin ku u bënë disa ndryshime në të, duke shtuar orët për punë politike, përgatitje zjarri (topat pa zmbrapsje 75, 85 mm, mortaja 107, 120 mm, mitralozat kundërajrorë 12,7 mm e 14,5 mm), topografi etj. Kushtet për jetesë, punë, stërvitje, në bashkëpunim me drejtoritë e tjera në MM u krijuan para kohe dhe shërbyen si një bazë e mirë për realizimin e programit. Me qëllim që mbledhja mësimore të zhvillohej me nivel të lartë dhe të mos ndodhnin ngatërresa të ndryshme për zhvillimin e stërvitjes me ta, u caktuan kuadrot më të përgatitura të detashmentit, u instruktuan ata dhe studiuan literaturë për t’u njohur me problemin palestinez dhe luftën që bëjnë popujt arabë kundër zionizmit dhe imperializmit.

Pjesëmarrësit në grupin mësimor, kanë treguar interes të veçantë për përvetësimin e programit, kanë mbajtur një rregull dhe disiplinë të kënaqshme dhe në përgjithësi kanë pasur kërkesë ndaj vetes. Përvetësimi i programit nga pjesëmarrësit ka qenë i mirë. Në përgjithësi ata janë në gjendje që këto mësime që muarën në këtë mbledhje mësimore ta vënë në jetë. Ata nuk kanë nënvleftësuar ndonjë lëndë, por më aktiv dhe më mirë janë paraqitur në përgatitje zjarri sidomos në përdorimin praktik të armëve, në përgatitje taktike e taktikë special dhe në përgatitje xheniere. Gjatë qëndrimit të tyre pranë detashmentit pjesa dërmuese e grupit nuk ka treguar ndonjë interes të veçantë për t’u njohur ose biseduar me njerëz të veçantë që nuk kanë pasur lidhje pune me ta. Përpjekje për t’u afruar e biseduar me njerëz të tjerë ka pasur vetëm gjatë kohës së shtrimit të dy vetëve në spital.

Me qëllim që të njiheshin me sukseset e vendit tonë në ndërtimin e socializmit, ditët e diela kanë bërë vizita në objekte të ndryshme në Tiranë, Durrës dhe javën e fundit bënë edhe një turne në qytetet Vlorë, Sarandë, Gjirokastër e Berat. Më 26.6.1971, me të gjithë pjesëmarrësit e grupit mësimor u bë një mbledhje e lirë, për të shfaqur mendime, sugjerime, vërejtje për programin, metodën e stërvitjes, organizimin e jetës, aktivitetit dhe për kushtet materiale për stërvitje e jetesë. Lidhur me programin, pjesëmarrësit shprehën mendimin se ai siguron një përgatitje të mirë dhe u përgjigjet detyrave që ata do të zgjidhin. Megjithatë, ata shfaqën mendimin që në program të ketë më shumë kohë për përgatitjen xheniere, e sidomos për punën direkte me lëndët eksplozive, si një element shumë i rëndësishëm i përgatitjes së tyre. Gjithashtu, më shumë kohë kërkuan për mitralozat kundërajrorë 12,7 e 14,5 mm.

Instruktorët, sipas edhe të pohimeve të tyre, janë treguar vazhdimisht korrektë në sjelljet e tyre me pjesëmarrësit. Pjesëmarrësit folën mirë për kujdesin e treguar për ta nga shokët e caktuar për këtë qëllim dhe shprehën mendimin se atyre u ishin siguruar kushte të përshtatshme për jetesë, punë, stërvitje duke bërë që ta ndjenin veten si në shtëpi të tyre. Periudha 6 mujore, sipas tyre, kaloi shpejt. “Kishim me çfarë të merreshim”, programi ishte i ngjeshur. Nga vizita që bënë në jug të vendit tonë “krijuan një përshtypje më të saktë, më të plotë mbi sukseset tona në ndërtim. Më shumë përshtypje u kishte bërë Kombinati Mao Ce Dun dhe u shprehën se “ne nuk mendonim që një popull 2 milionësh të kishte një kombinat të tillë”.

Në fund të takimit ata falënderuan për gjithçka që ne kemi bërë për ta, për stërvitjen, kushtet e përshtatshme, kujdesin e treguar.
“Neve, thanë ata, na gëzon shumë fakti se ju armiqtë tanë i konsideroni dhe i keni dhe armiqtë tuaj”. Ata premtuan se do të vënë të gjitha forcat për të vënë në jetë ato çka mësuan këtu. Në mbrëmjen e datës 28.6.1971, me rastin e mbarimit të mbledhjes mësimore, u dha një pritje në shtëpinë qendrore, nga zv.shefi i Shtabit të Përgjithshëm Rahman Parllaku. Pjesëmarrësit në grupin mësimor, largohen nga vendi ynë më 30.06.1971.
Shefi i Drejtorisë së II,
Andon Sheti
(Pjesë nga libri “Guerilas made in Albania”, Botart 2016.) m.p.

Ishte një pasdite shtatori e vitit 1988, kur po kthehesha nga shkolla për në shtëpi. Në oborrin e lagjes pashë disa njerëz të ulur dhe një polic që fliste me zë të lartë.
Iu afrova me shpejtësi nga kurioziteti dhe vura re se po zhvillohej një gjyq popullor ndaj komshiut tim, Bujarit, i cili kishte vjedhur dy pula në një shtëpi private.

Pa u zgjatur shumë: në fund, Bujari u dënua me 1 vit burg dhe internim në fshat. Pas vuajtjes së dënimit, ai nuk u kthye më në lagje, sepse i vinte turp nga komshinjtë.

Pas shumë vitesh, e takova sërish Bujarin bashkë me dy vëllezërit e tij: Ilirin dhe Sokolin.
Të tre ishin përfshirë në politikë dhe punonin si shoqërues nëpër fushata:

• Bujari me PD,
• Sokoli me PS,
• Iliri me LSI.

Pimë një kafe dhe i dëgjova me kënaqësi, por edhe me habi.
Të tre ishin pjesë e policisë, por kishin dhe punë të tjera “part-time”, jo gjithmonë të deklaruara.
“Kreshnik, kemi ndarë rolet në tri krahë,” – më thanë – “që kushdo që të vijë në pushtet, të jemi në anën e duhur.”

U ndava me ta dhe nuk i pashë më për disa vite – derisa në qershorin e kaluar, Bujari doli në disa portale dhe në kronikat rozë.

Bujari nuk ishte më polic: ishte bërë biznesmen. Madje kishte blerë një jaht dhe ishte fotografuar me një vajzë nga shoëbizi.

E lexova artikullin me një frymë. Bujari kishte qenë dy herë i martuar dhe kishte pesë fëmijë, por dukej shumë i dashuruar me këtë gjysmë-gazetare 25-vjeçare.

Në fakt, nuk më tërhoqi historia romantike e Bujarit, por karriera e tij “e suksesshme” që ishte shkruar në gazetë. Pas largimit nga policia, kishte jetuar 10 vite në Holandë dhe ishte kthyer në Shqipëri me xhepin plot.

Pas “specializimeve” në Holandë për shpërndarje droge me shumicë dhe pakicë, u kthye dhe kishte punuar në doganë, në tatime dhe për disa vite në policinë bashkiake.

Mu kujtua kjo histori sot, kur pashë një video të ish-shefit të policisë që rrihte një kamarier. Fakti është që hajdutët e pulave janë bërë zyrtar dhe pushtetar.

Në fakt, këta janë njerëz që ndoshta kanë nevojë për një gjyq popullor si në kohën e Enver Hoxhës – që t’i degjenerosh publikisht, ashtu si Bujarin dikur. Por gjithsesi, ky nuk është vetëm problemi dhe kjo nuk është zgjidhja. Jo më kot At Zef Pllumi shprehej me dhimbje: “Kurrë s’e kam kuptuar se si një popull kaq i vogël si shqiptarët, ka mundur të nxjerrë kaq shumë rrugaçë.” m.p.

Gazetarja Fatma Haxhialiu e cila jo më larg se pesë muaj më parë solli në jetë një tjetër bekim, duke u bërë mami e dy engjëjve, ka reaguar lidhur me ngjarjen e rëndë të ndodhur së fundmi në qytetin e Vlorës, ku kamarieri 18-vjeçar Aron Balaj u dhunua për një shishe ujë nga Adrian Isufi dhe shoku i tij.

Në llogarinë e saj në “Instagram”, e prekur nga kjo ngjarje, Fatma i ka dërguar një letër të hapur Aronit, djaloshit i cili ndryshe nga bashkëmoshatarët e tij të cilët vrapojnë nëpër festa dhe për të harxhuar paratë e prindërve të tyre, ai vendosi që të punonte si kamarier për të ndihmuar familjen e tij.

Përmes rreshtave, gazetarja i thotë Aronit që tregoi se është “burrë”, pasi foli me zë të lartë dhe as nuk u tremb dhe as nuk u tërhoq përballë dhunuesve të tij, ku njëri prej tyre rezultoi të ishte edhe oficer policie, ai i cili duhet ta mbronte dhe jo ta qëllonte vetëm e vetëm se në tryezën e tij çoi një shishe ujë tepër.

Letra e plotë e Fatmës:

I dashur Aron, une kam dy djem, e sot kur degjova ngjarjen tende e kur te pash te prekur, te fyer, te dhunuar, qava si per djalin tim!

U ndjeva po aq e pafuqishme dhe totalisht e vrare si prinderit e tu.

I dashur Aron ti qe ne vend qe te festosh neper shkuma-party, ne bare luksoze me leke borxh, ti qe ne vend qe tu bertasesh priderve te tu pse ste kane blere makinen luksoze si shoket, ti qe ne vend qe te punoje pune te pista, zgjodhe te beje nje pune te ndershme, ne vend qe te pushoje, mendove te ndihmoje familjen, ose te vije ca leke menjane per universitetin…sot u rrahe barbarisht nga ca burra te paburre, te dobet e te mjere, qe frustrimet dhe paburrerine e tyre e tregojne keshtu, duke u marre me nje femije!

Ti sot Aron u tregove burre, sepse fole me ze te larte, nuk u trembe, nuk u terhoqe, as nuk u perfshive ne pellgun e qelbesirave!

Ti sot i dashur Aron na vure ne mendime te thella edhe njehere, si prinder e si shoqeri!

Nqs do t’i rrisim femijet tane ketu, me dashurine per punen, me moral e vlera, nqs do i rrisin femijet ketu si QYTETAR TE DENJE te ketij vendi!

Nqs do i mesojme se puna eshte NDER, se duhet te bejne vepra te mira e te jene gjithmone te ndershem me veten dhe te tjeret, a do te jene ata viktima e radhes? A do te shihen ata si te dobet, te pazote, e te pambrojtur? A eshte kjo Shqiperia qe ju kemi folur e premtuar?

Sot kam shume mendime i dashur Aron, sot jemi te gjitha mami jot, me te njejtat pikepyetje, mllef, dhimbje, brengosje…

Ama ajo qe them me bindje eshte se sot Aron, ti tregove se i drejti zhytet, por nuk mbytet, sepse fole dhe mbrojte dinjitetin tend deri ne fund e ndoshta keshtu fillon ndryshimi!!! m.p.

Një pushuese nga Çekia ka humbur jetën në Qerret të Kavajës pasditen e të dielës.

Sipas policisë, ngjarja ka ndodhur rreth orës 16:00, në plazhin e Qerretit, Kavajë. Duke u larë në det, është mbytur aksidentalisht shtetasja K. K., 42 vjeçe, banuese në Çeki.

Grupi hetimor vijon punën për sqarimin dhe dokumentimin e plotë të rrethanave të ngjarjes dhe shkakut të mbytjes. m.p.

Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, ka reaguar për herë të parë pas njoftimit zyrtar të ushtrisë izraelite për masat e reja në rritjen e ndihmës humanitare drejt Gazës. Në një deklaratë me video, gjatë një vizite në një bazë ajrore ushtarake, Netanyahu tha se Izraeli do të lejojë hyrjen e “minimumit të nevojshëm” të ndihmave, pavarësisht se luftimet dhe negociatat me Hamasin vazhdojnë.

“Ndihmat janë lejuar gjithmonë të hyjnë në Gaza”, theksoi Netanyahu, duke akuzuar Kombet e Bashkuara për fajësimin e qeverisë së tij për krizën humanitare me të cilën përballen palestinezët, shkruan A2 CNN. Ai shtoi se rrugët e sigurta për kalimin e ndihmave ekzistojnë dhe tashmë janë shpallur zyrtarisht të hapura. “Ka rrugë të sigurta. Kanë qenë gjithmonë, por sot është zyrtare. Nuk ka më justifikime”, tha Netanyahu.

Kryeministri izraelit përsëriti se Izraeli do të vazhdojë operacionet ushtarake në Rripin e Gazës derisa të arrihen të gjitha objektivat e luftës. “Ne do të vazhdojmë të luftojmë dhe do të vazhdojmë të veprojmë derisa të arrijmë të gjitha qëllimet tona të luftës, deri në fitoren e plotë”, përfundoi Netanyahu.

Deklarata e tij vjen në një moment kur presioni ndërkombëtar ndaj Izraelit është rritur ndjeshëm, për shkak të përkeqësimit të situatës humanitare në Gaza dhe mungesës së progresit në negociatat për armëpushim. m.p.

Real Madrid po kërkon një mesfushor dhe Rodri është lojtari ideal për mesin e fushës për projektin që ka në mendje Xabi Alonso.

Duke parë që interesi sa vjen e po shtohet nga ana e madrilenëve, Manchester City është i vendosur të shuajë që në fillim çdo mundësi që Rodri të përfundojë duke veshur fanellën e Real Madridit. Klubi anglez, plotësisht i vetëdijshëm për interesin që ka qarkulluar prej javësh rreth mesfushorit spanjoll, ka marrë masa konkrete për të garantuar qëndrueshmërinë e njërit prej shtyllave të ekipit të Pep Guardiolës.

Man. City është i gatshëm t’i ofrojë një rinovim të kontratës mesfushorit spanjoll, deri në vitin 2030. Kontrata aktuale skadon në qershor të vitit 2027. Por, nuk do të jetë thjesht një rinovim kontrate, pasi për Rodri-n do te këtë dhe një rritje të ndjeshme rroge. Me kontratën e re, Rodri do të bëhet futbollisti i dytë më i paguar te Man. City, pas Erling Haaland. Aktualisht, Rodri merr 11 milionë euro në sezon. Me rinovimin e kontratës, përflitet se mund të përfitojë rreth 17-18 milionë euro në sezon.

Përtej aspektit financiar, klubi synon gjithashtu të forcojë angazhimin e lojtarit ndaj projektit sportiv, duke i treguar atij se ai është një shtyllë themelore jo vetëm në të tashmen, por edhe në të ardhmen e afërt. Tani është në duart e Rodri-t, nëse do rinovojë kontratën me Man. City-n apo do preferojë transferimin te Real Madrid. m.p.

Sali Berisha nuk është më, nga dje, kryetar i Partisë Demokratike. Kështu tha në “Ditarin e fundjavës” në A2 CNN juristi Indrit Sefa, në një intervistë për gazetarin Erion Dushi. Sipas tij, është vetë statuti i kësaj force politike, për të cilin u bënë edhe beteja gjyqësore, që sanksionon largimin e kryetarit, pa i lënë në dorë atij të dorëhiqet apo jo.

“Partia Demokratike sot, bashkë me LSI-në, është 100 mijë vota mbrapa vetëm Partisë Demokratike të vitit 2021. Çka do të thotë, ka marrë 531 mijë vota. Vetëm PD në 2021 ka marrë 621 mijë, bashkë me LSI ka marrë 730 mijë vota. Pra si koalicion janë 200 mijë vota më pak”, tha Sefa.

“Struktura e PD është totalisht inekzistente, ka pasur probleme të jashtëzakonshme në mbushjen e komisioneve të qendrave të votimit. U hapën kutitë ku deshi PD, nuk pati asnjë gjurmë të “Trenit Bullgar”. Kishte krim në 2021-shin? Shumë herë më shumë! Kishte përdorim të aseteve dhe burimeve shtetërore? Shumë herë më shumë! Këto janë justifikime.

Nuk po them që ishin zgjedhje perfekte, por nuk është justifikim ky. Për mua, PD duhet të shohë nga vetja dhe të gjithë këtë stuhi të ngritur në gotë, që nuk kishte Rithemelim, prandaj humbëm, kjo është më duket vetëm një lëvizje taktike e ish-kryetarit tanimë të PD, zotit Berisha, i cili në bazë të nenit 46 të statutit, nga certifikimi i rezultatit nga Kolegji Zgjedhor, nuk është më kryetar partie, është “de facto”, “de jure”, sipas statutit të regjistruar me tre vendime gjykatash. Zoti Berisha nuk është më kryer nga dita e djeshme (26.07.2025) kur mori vendim Kolegji Zgjedhor. Se nuk i mbetet në dorë zotit Berisha për të dhënë apo jo dorëheqjen. Thuhet “nuk është më kryetar dhe në zgjedhjet e ardhshme nuk kandidon më”. Tani, një nga nënkryetarët mund të jetë kryetari në detyrë i PD, që mund të jetë zoti Gjekmarkaj, zoti Bardhi, zoti Boçi, apo zoti Bylykbashi”. m.p.

Një shishe qelqi, materiale të ndërtimit të hedhura apo edhe mbetje të ndryshme bujqësore mund të konsiderohen nga shumë si produkte jo te dobishme. Një konceptim i gabuar, që “ligji” i riciklimit e hedh kategorikisht poshtë. Këto materiale jo vetëm që mund të ripërdoren, por mund të shndërrohen në themele të forta të një ekonomie qarkulluese në zhvillim.

Në kuadër të programit EU4Greengen, Bashkimi Evropian ka financuar disa projekte novatore që synojnë të sjellin ndikim të dukshëm jo vetëm në ekonomi, por edhe në tranzicionin e gjelbër të vendit.

Në një studio në Tiranë, një abazhur mbi tryezë mund të duket si një element dekorativ i zakonshëm. Por historia është ndryshe. Siç tregon edhe arkitektja Samuela Hidri, ai është krijuar nga mbetje ndërtimi si beton, gur natyror dhe copa druri.

“E sjellim në tregun shqiptar si një produkt qe jo vetëm është punuar me materiale lokale por duam të promovojnë produktet artizanale dhe qëndrueshmërinë e këtyre materialeve ndaj mjedisit”, thotë ajo.

Kjo është hera e parë që një studio krijon produkte me këto mbetje, por si lindi ideja e krijimit për Hidrin?

“Në kantieret e ndërtimit bëhen disa sonda dhe testohet terreni. Të gjithë këto gur, që janë të ekspozuara, bëhen me gur që janë të mara nga shkëmbinjtë ku ndërtohet palasa. Pasi testohen këto shkëmbinjë këto materiale nuk nevojiten më dhe hidhen”, tregon ajo.

Këto produkte artizanale po marrin vëmendje veçanërisht nga vizitorët e huaj, të cilët i shohin si kujtime autentike nga vendi ynë, por edhe si zgjedhje miqësore me mjedisin.

“Ne shohim se një pjesë e madhe e klientëve tanë janë edhe të huaj të cilët vizitojnë Shqipërinë apo dhe jetojnë prej disa vitesh në vendin tonë e më pas largohen dhe duan të marrin diçka që do ua kujtojë këtë udhëtim”, shprehet Hidri.

Për këtë projekt, Bashkimi Evropian ka investuar 20 mijë euro.

Vetëm 15 km larg Tiranës, në Baldushk, gjejmë një tjetër shembull të një “ideje” të re. Meivis Struga, inxhinier mjedisi, ka krijuar një laborator për kultivimin e kërpudhave duke përdorur mbetje bujqësore. Përmes përpunimit të kashtës dhe materialeve të tjera organike, ai krijon substrakte për rritjen e kërpudhës.

“Tani kemi përfunduar përgatitjen e substraktit për kultivimin e kërpudhës. Ne e kemi filluar me oysters ose plerotous. Kjo bëhet nga kultivimi dhe substraktit e kashtës. Këtu kemi disa monstra duke qene se ne jemi në një fazë testimi. Bëjmë të mundur ripërdorimin e mbetjeve bujqësore që një pjesë e tyre nuk janë eficente. Ne mundohemi të kemi një produkte sa me eficente të burimeve lokale që të kemi një impakt mjedisore”, tha Meivisi Struga, inxhinier mjedisi.

Kjo iniciativë është frymëzuar nga konsultimet me një kompani serbe dhe analizat e tregut vendas.

“Jemi Akoma në komunikim të vazhdueshëm me kompaninë partnere, që asiston në fazë të ndryshme të përpunimit”, shprehet Struga.

Projekti ka gjithashtu potencial për të nxitur punësimin lokal.

“Po ashtu kemi një impakt edhe në punësimi për të rinjtë apo edhe komunitetin lokal vulnerabël në këtë zona”, shprehet Struga.

Për këtë projekt, BE ka investuar 9412 euro.

Në Bubq të Fushë-Krujës po zbatohet një tjetër projekt pilot për riciklimin dhe “mbiciklimin” e mbetjeve plastike dhe të qelqit.

“Në rastin e plastikës ne jemi ne fazën ku e grumbullojmë atë dhe e dërgojmë në një partner tjetër I joni që është po aq afër, ku e riciklon ku përmes reciklimit krijohen vazo për lule apo ka edhe mënyra ë eksportohet edhe përdoren edhe në shtrimin e asfalteve. Në një pjesë të rrugës. Ne procesin e xhamit ne jemi ata që e marrim edhe mbetjet e tyre dhe i riciklojmë vetë. Një produkt do jetë për filtrimin e pishinave. Do të ketë edhe pjesë të tjera që do të përdoren po dekor, për tavolina banak mure apo sipërfaqe të ndryshme”, shprehet Bleona Zela, Parku i Ekonomisë Qarkulluese.

Zela thotë se janë lidhur me biznese të ndryshme për mbledhjen e mbetjeve, ndërsa nuk mungon as

“Ne fillim studiuam tregun se ku do ta gjenim qelqin, edhe kontaktuam kompani industriale të cilat zakonisht merren me prodhimin e dyerve edhe mbetjet e tyre të na I sjellin neve. Kjo u prit shumë mirë edhe kjo ishte edhe një shtysë për neve për ta përfunduar si projekt Por ka edhe idivid, persona që prej disa kohësh që mbledhin qelq, pasi është edhe I pastër si produkt të cilët dëshirojnë të na e sjellin”, vijon Zele.

Për të motivuar qytetarët jepet edhe një vlerësim minimal monetar.

“Ne jem munduar se qytetarët edhe ti vlerësojmë për atë që po bën pavarësisht se kjo është një e mirë për familjet e tyre edhe jo vetëm por edhe për mjedisin, por kur kemi pare qe sjellin një plastik të pastër apo kanë bërë ndarjen jemi munduar ti vlerësojmë me një kosto minimal”, tha Zele.

Mjedisi dhe ndryshimet klimatike përbëjnë Kapitullin 27 të negociatave të Shqipërisë me Bashkimin Evropian. Deri tani, BE, Gjermania dhe Suedia kanë investuar afro 11 milion e 750 mijë euro në projekte për zhvillimin e ekonomisë qarkulluese dhe inovacionit të gjelbër në vend. m.p.

Nisma ‘Shqipëria Bëhet’ ka reaguar lidhur me dhunën e ushtruar nga efektivi i Policisë së Dibrës, Ardian Isufi, ndaj një kamerieri 18-vjeçar në një hotel në Vlorë, së bashku me mikun e tij.

Përmes një postimi në rrjetet sociale, nisma ‘Shqipëria Bëhet’ thotë se kjo ngjarje tregon dështimin institucional dhe kërkohet ndëshkimin penal për të gjithë autorët e dhunës.

‘Ngjarja tronditëse e ndodhur në qytetin e Vlorës, ku një drejtues policie, i shoqëruar nga një person me probleme me ligjin, ushtrojnë dhunë brutale ndaj një kamarieri të mitur, është shuplaka më e rëndë që merr çdo qytetar që ende ka iluzionin se ky shtet e mbron të pafajshmin. Është një pasqyrë e qartë e dështimit institucional dhe mosndëshkueshmërisë së kultivuar ndër vite në radhët e shtetit shqiptar. Është një akt dhune, që rrjedh nga një sistem që ka lejuar degradimin e figurës së drejtuesve me uniformë në një simbol frike, jo mbrojtje e shërbimi’, thuhet në reagim.

Sipas nismës ‘Shqipëria Bëhet’ duhet reformim i thellë në polici.

‘Drejtues policie që shoqërohen me elementë kriminalë dhe që përdorin uniformën për t’i shërbyer interesave personale, janë pasqyrë e realitetit që prodhon ky sistem i kalbur. Ai fëmijë, sepse po, është vetëm një fëmijë, ishte në vendin e tij të punës, duke përballuar me ndershmëri jetesën në një shoqëri që promovon pandershmërinë dhe keqpërdorimin e funksioneve shtetërore. Në këtë ngjarje nuk kemi të bëjmë me një incident. Kemi të bëjmë me bashkëpunim të hapur mes policisë dhe krimit. Kemi të bëjmë me shtet të rrënuar moralisht, që nuk ka më as kufij midis rendit dhe rrënimit. Kemi të bëjmë me një shtet që në vend që të mbrojë, të dhunon sistematikisht. Ne si Lëvizja “Shqipëria Bëhet”, kërkojmë me forcë: Ndëshkim penal të menjëhershëm për të gjithë autorët e dhunës dhe shkarkim të menjëhershëm të efektivit të policisë. Është qartësisht e dukshme tashmë se nevojitet një reformim i thellë institucional në Polici. Ky institucion duhet të ndahet nga varësia politike, e cila i shpërblen me poste më të ‘devotshmit’ e vet në radhët e uniformave blu’, tha ai. m.p.

Universiteti i Edinburgut, një nga institucionet më të vjetra dhe më prestigjioze të arsimit në Mbretërinë e Bashkuar, ka pasur një rol “joproporcional” në krijimin e teorive shkencore raciste dhe ka përfituar ndjeshëm nga skllavëria transatlantike, sipas një hetimi të rëndësishëm mbi historinë e tij.

Sipas gjetjeve të hetimit zyrtar të siguruara nga The Guardian, universiteti ka përfituar ekuivalentin e të paktën 30 milionë paundësh nga ish-studentë dhe donatorë me lidhje me skllavërinë e afrikanëve, ekonominë e plantacioneve dhe mbledhjen shfrytëzuese të pasurive në të gjithë perandorinë britanike.

Hetimi zbulon se Edinburgu u bë një “strehë” për profesorë që zhvilluan teori supremaciste të bardha në shekujt XVIII dhe XIX, dhe që kishin një rol kyç në krijimin e “pseudo-shkencave racore” të diskredituara, të cilat vendosnin afrikanët në fund të një hierarkie racore.

Raporti tregon se ky universitet i lashtë – i themeluar në shekullin XVI – vazhdon të ketë ende donacione të trashëguara me vlerë 9.4 milionë paund që vijnë drejtpërdrejt nga donatorë të lidhur me skllavërinë, pushtimet koloniale dhe ato pseudo-shkenca, dhe që kanë financuar ligjërata, medalje dhe bursa që ekzistojnë edhe sot.

Sir Peter Mathieson, rektori i universitetit, i cili ka porositur këtë hetim, tha se gjetjet ishin “të vështira për t’u lexuar”, por Edinburgu nuk mund të ketë një “kujtesë të përzgjedhur” për historinë dhe arritjet e veta.

Në një deklaratë zyrtare, Mathieson i kërkoi ndjesë publike më të thellë për “rolin e universitetit jo vetëm në përfitimet materiale nga praktikat dhe sistemet që shkaktuan aq shumë vuajtje, por edhe në kontributin për prodhimin dhe përjetësimin e mendësive të racizmit që ndikuan ndjeshëm komunitetet me prejardhje etnike dhe racore të margjinalizuara”.

Të tjera gjetje të hetimit përfshijnë:

Universiteti kishte kërkuar në mënyrë të qartë donacione nga ish-studentë të lidhur me skllavërinë transatlantike për të ndihmuar në ndërtimin e dy prej ndërtesave më të famshme të tij: Old College në South Bridge në vitet 1790 dhe shkollën e vjetër mjekësore pranë Bristo Square në vitet 1870.
Vlera e këtyre donacioneve është ekuivalente me rreth 30 milionë paund sot, ose deri në 202 milionë paund nëse përllogariten sipas rritjes së pagave që atëherë, apo deri në 845 milionë paund bazuar në rritjen ekonomike që prej asaj kohe.
Universiteti kishte të paktën 15 fonde të trashëgimisë të lidhura me skllavërinë afrikane dhe 12 me kolonializmin britanik në Indi, Singapor dhe Afrikën e Jugut; 10 prej tyre janë ende aktive sot dhe kanë një vlerë minimale prej 9.4 milionë paund.
Universiteti zotëron afro 300 kafka të mbledhura në vitet 1800 nga njerëz të skllavëruar dhe të përzënë, të mbledhura nga frenologë në Edinburg që gabimisht besonin se forma e kafkës përcaktonte karakterin dhe moralin e një personi.
Më pak se 1% e stafit dhe vetëm pak mbi 2% e studentëve janë me prejardhje afrikane, shumë më poshtë se 4% që përfaqëson popullata me ngjyrë në MB, pavarësisht se Edinburgu ka statusin e një institucioni global.
Autorët e raportit thanë se gjetjet e tyre vënë në pikëpyetje serioze rolin e universitetit si qendër e Iluminizmit Skocez në shekujt XVIII dhe XIX, kur u bë i famshëm për punën e figurave si ekonomisti Adam Smith dhe filozofi David Hume.

Raporti thotë se fakti që historia e universitetit ishte pjesërisht “e lidhur me skllavërinë dhe kolonializmin, marrjen e dhunshme të trupave, punës, të drejtave, burimeve, tokës dhe dijes, është thellësisht tronditëse – sidomos për një institucion të lidhur ngushtë me vlerat humaniste dhe liberale të Iluminizmit Skocez”.

Autorët e raportit i kërkojnë universitetit të ridrejtojë fondet e trashëguara drejt punësimit të akademikëve me prejardhje afrikane dhe të minoriteteve të tjera, si dhe në kërkime dhe mësimdhënie mbi racizmin dhe kolonializmin, si një mënyrë për të luftuar racizmin institucional që ata pretendojnë se përshkon institucionin.

Ndër 47 rekomandimet e përfshira në raport, autorët gjithashtu i kërkojnë Universitetit të Edinburgut të mbështesë mospranimin e përkufizimit të antisemitizmit nga Aleanca Ndërkombëtare për Kujtimin e Holokaustit (IHRA), duke argumentuar se ai pengon “dialogun e lirë” mbi politikat dhe veprimet e Izraelit në Gaza dhe Bregun Perëndimor. Shumica e universiteteve britanike njohin përkufizimin e IHRA-s.

Raporti gjithashtu i bën thirrje Edinburgut që urgjentisht të shesë investimet në kompani që kanë kontrata të rëndësishme me qeverinë izraelite.

Mathieson tha se universiteti po shqyrtonte “në mënyrë aktive” mbështetjen për deklaratën e IHRA-s dhe investimet në kompani të lidhura me Izraelin pas një sërë protestash nga stafi dhe studentët që kanë akuzuar universitetin për bashkëpunim në veprimet e Izraelit në Gaza.

Ai shtoi se e kupton forcën e ndjenjave, por nuk mund të angazhohet për tërheqjen e mbështetjes për përkufizimin e IHRA-s apo për tërheqjen nga investimet në kompani të bojkotuara, pa përfunduar këto shqyrtime. “Është padyshim një çështje shumë e nxehtë dhe aktuale”, tha ai në një intervistë për The Guardian.

Mathieson tha se raporti për dekolonizimin kishte arritur në përfundime “thellësisht tronditëse” dhe “realisht shqetësuese”, përfshirë zbulimin në fletore studentore nga vitet 1790 se një nga filozofët më të njohur moralë të universitetit, Dugald Steëart, u mësonte mijëra studentëve se evropianët e bardhë ishin racialisht superiorë.

Ironikisht, Steëart dhe mentori i tij Adam Ferguson ishin “kundërshtarë të përjetshëm të skllavërisë”, megjithatë teoritë e tyre racore u përdorën për të justifikuar skllavërinë në jugun amerikan.

Universiteti duhet të pranojë të vërtetat e ashpra për të kaluarën e tij, njësoj siç krenohet me sukseset, tha Mathieson. Ai shtoi se kjo ishte hetimi më gjithëpërfshirës i këtij lloji i kryer ndonjëherë nga një universitet në Mbretërinë e Bashkuar.

Edinburgu u bë një nga qendrat e protestave Black Lives Matter në vitin 2020, kur disa anëtarë të stafit dhe studentë kërkuan që një kullë banimi e emëruar pas Hume-it, filozofit të Ndriçimit që kishte botuar një shënim këmbëngulës racor që mbështeste idenë se njerëzit me ngjyrë janë inferiorë, të ndryshohej emri.

Për habinë dhe zemërimin e disa historianëve, universiteti pranoi të ribëjë emrin e ndërtesës në mënyrë të përkohshme “40 George Square”. Një shqyrtim i mëtejshëm nga universiteti rekomandoi që ndryshimi i emrit të bëhet i përhershëm dhe që një komitet i ri për emërtimet të hetojë mundësinë e ndryshimit të emrit të një ndërtese moderne të emëruar pas Dugald Steëart-it, për shkak të teorive të tij mbi racën.

Mathieson tregoi se universiteti do të pranojë shumë nga rekomandimet e shqyrtimit për dekolonizimin, të dorëzuara nga një ekip prej 24 akademikësh, studiuesish dhe konsulentësh, por disa të tjera do të kërkonin vëmendje më të madhe dhe financim të jashtëm.

“Nëse në fund humbasim guximin sepse nuk na pëlqejnë përfundimet, kjo do të anulojë vetë vendimin fillestar për të bërë këtë punë,” tha ai. “E dinim që kjo nuk do të ishte e thjeshtë.”

Universiteti do të krijojë një grup të ri për zbatimin e shqyrtimit të çështjeve racore, i cili do të mbështesë në mënyrë aktive thirrjen për themelimin në Edinburg të një qendre për studimin e racizmit, kolonializmit dhe dhunës kundër njerëzve me ngjyrë, duke ndihmuar në gjetjen e donatorëve filantropikë dhe financimit të jashtëm, si dhe në sigurimin e ambienteve për një hapësirë komunitare.

Mathieson tha gjithashtu se universiteti ka shumë punë për të bërë për të kuptuar pse ka kaq pak anëtarë të stafit dhe studentë me ngjyrë. Në kontrast, një e treta e studentëve janë aziatikë, përfshirë afërsisht 9,300 studentë nga Kina.

Edinburghu do të financojë “pa dyshim” bursa të reja për studentë nga grupet e minoritetit, tha ai. “Disa nga burimet e universitetit mund të ridrejtohen dhe do të ridrejtohen për këtë qëllim.” Megjithatë, tha ai, universiteti mund të mos jetë në gjendje të përdorë disa nga trashëgimitë financiare të lidhura me skllavërinë ose kolonializmin nëse kushtet e tyre kufizojnë përdorimin e parave vetëm për qëllime specifike. m.p.