Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 9 August 2025Main stream

“Qyteti i Elbasanit në 100 vjet” – ekspozitë

By: Kult Plus
9 August 2025 at 15:50

Përgjatë mureve të lashta të kalasë, pranë kullës së sahatit, Qendra e Artit hapi ekspozitën “Elbasani në 100 vjet”. Ky udhëtim vizual sjell një shekull historie të qytetit, duke ndalur në ngjarje të rëndësishme, personalitete të spikatura dhe ndryshimet që kanë formësuar identitetin e tij.

Shumë qytetarë u ndalën për ta vizituar, duke ndarë me nostalgji kujtime të lidhura me fotot e ekspozuara. Ata vlerësuan rëndësinë e aktiviteteve që rikthejnë në qendër të vëmendjes trashëgiminë kulturore dhe historike të Elbasanit.

Drejtori i Qendrës së Artit theksoi se këto iniciativa krijojnë një atmosferë pozitive në qytet, duke hapur një sezon të pasur artistik.

Gjatë gjithë muajit gusht, Elbasani do të mirëpresë aktivitete të ndryshme kulturore, të përshtatura për të gjitha grupmoshat./KultPlus.com

Vasil Vasili kthehet pas 35 vitesh me ekspozitën ‘Asnjëherë shumë larg’

By: Kult Plus
9 August 2025 at 14:40

Galeria “Art Saranda” hapi këtë vit sezonin me ekspozitën e parë të skulpturës, e cila vjen nga Kanadaja dhe është realizuar nga artisti Vasil Vasili. Ai është një pasionant i vizatimit dhe skulpturës, i cili ka filluar rrugëtimin e tij artistik në ish-Shtëpinë e Kulturës në Sarandë.

Pas 35 vitesh, Vasili është rikthyer në qytetin ku nisi ëndrra e tij artistike, duke e përshkruar këtë ekspozitë si një udhëtim shpirtëror që sjell përjetimet, emocionet dhe lidhjen me kulturën, arkitekturën dhe traditat lokale në një formë të veçantë artistike.

Kuratorja e ekspozitës, Katerina Kosqina, theksoi se secila prej veprave pasqyron përjetimet e thella dhe kujtimet e autorit, të cilat janë shndërruar në art. Ajo përmendi se përkundër sfidave të shumta në jetën e tij, Vasili ka ruajtur një lidhje të fortë me vendin e tij, që reflektohet në temat që trajton si: shtëpia, vetmia dhe kujtimet personale si pasaporta e vjetër dhe e re.

Drejtori i Galerisë, Lefter Çeko, tregoi se në hyrje të ekspozitës ndodhen portreti i babait të artistit, një skulpturë e nënës së tij dhe disa vizatime nga periudha kur ishte ushtar, si një kujtim i fillimeve të tij artistike.

Ekspozita “Asnjëherë shumë larg” do të qëndrojë e hapur në Galerinë “Art Saranda” deri në mes të shtatorit, duke ofruar një mundësi për të njohur më thellë punën dhe rrugëtimin e Vasil Vasilit./KultPlus.com

‘Muzeu Çast’ – Zëri i të mbijetuarave të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë

By: Kult Plus
9 August 2025 at 13:44

Në zemër të Kosovës, është themeluar një muze i veçantë dhe me një rëndësi të thellë njerëzore, i krijuar për të ruajtur kujtesën dhe për të nderuar dinjitetin e grave që kanë përballuar dhe mbijetuar dhunën seksuale gjatë kohës së luftës.

Ky muze, i themeluar nga Fondacioni Jahjaga, synon që përmes përdorimit të gjuhës, artit dhe simbolikës të sjellë në pah zërin dhe përjetimet e këtyre grave të guximshme, duke i kthyer ato në një thirrje të fuqishme ndaj shoqërisë, institucioneve dhe mbarë botës.

Ky muze nuk është vetëm një hapësirë ekspozimi, por një vend ku dhimbja, përjetimet personale dhe kujtimet kolektive gjejnë një vend për t’u dëgjuar dhe respektuar. Përmes veprave artistike dhe instalimeve simbolike, “Çast” ndihmon në ndërgjegjësimin e publikut për një temë që shpesh mbetet e heshtur, duke u bërë një urë lidhëse mes së kaluarës dhe së ardhmes.

Muzeu “Çast” qëndron si një dëshmi e fuqisë së artit për të ndriçuar të fshehtat më të thella të shpirtit njerëzor, duke i kthyer dhimbjet në kujtesë të përjetshme dhe shpresë për paqe. Ai i jep zë grave që kanë përjetuar dhunën dhe kanë mbijetuar me kurajo, duke u siguruar që rrëfimet e tyre të mos humbin në heshtje, por të rezonojnë për breza me radhë.
“Çast” qysh prej emërtimit është ajo pikë e ndjeshme ku dhimbja takon guximin, dhe kujtesa shndërrohet në forcë për të ndërtuar një të ardhme më të drejtë dhe më paqësore./KultPlus.com

‘La Folia’, melodia që rezistoi nëpër shekuj

By: Kult Plus
9 August 2025 at 13:02

La Folia” është një nga meloditë muzikore më të lashta dhe më të njohura në historinë e muzikës evropiane, e cila ka inspiruar kompozitorë dhe artistë për më shumë se pesë shekuj. Ajo filloi si një melodi e thjeshtë dhe ritmike, e krijuar në mesjetë nga fermerë dhe muzikantë popullorë, por me kalimin e kohës u shndërrua në një burim të pafund frymëzimi për muzikën klasike dhe popullore.

Origjina e “La Folia”-s është e pasur me mister dhe legjenda. Shumë mendojnë se ajo erdhi nga Portugalia ose Spanja në shekullin e 15-të, ku u përhap si një temë ritmike për valle dhe këngë festive. Termi “Folia” do të thotë “çmenduri” ose “gëzim i çmendur”, duke reflektuar natyrën e gjallë dhe ritmike të kësaj melodie, transmeton KultPlus.

Çfarë e bën “La Folia”-n kaq të veçantë është struktura e saj e thjeshtë, e përsëritur, që lejon kompozitorët të ndërtojnë mbi të variacione komplekse dhe emocionuese. Kompozitorë të mëdhenj si Arcangelo Corelli, Antonio Vivaldi, dhe Sergei Rachmaninoff kanë krijuar versione të ndryshme të “La Folia”-s, duke treguar fleksibilitetin e saj dhe fuqinë artistike.

Suksesi i kësaj teme muzikore nuk ka mbetur vetëm në sallat e koncerteve klasike. “La Folia” ka depërtuar edhe në kulturën popullore dhe mediat moderne, duke u përdorur në filma, reklama dhe madje edhe në seriale televizive si “The Addams Family”. Kjo tregon se një melodi e thjeshtë dhe autentike mund të jetë e përjetshme dhe të prekë zemrat e njerëzve për breza me radhë.

Në një botë ku muzika ndryshon me shpejtësi dhe hitet vijnë e shkojnë, “La Folia” është dëshmi se bukuria e muzikës qëndron në thjeshtësinë dhe ndjeshmërinë e saj. Ajo vazhdon të frymëzojë, të bashkojë dhe të kënaqë njerëzit kudo në botë, një dëshmi e vërtetë e fuqisë së muzikës për të kapur shpirtin njerëzor./KultPlus.com

Himara International Music Festival, një javë muzike dhe arti në zemër të rivierës shqiptare

By: Kult Plus
9 August 2025 at 12:30

Nga 21 deri më 28 gusht 2025, Himara do të kthehet në një skenë të gjallë muzikore, duke mirëpritur artistë të njohur nga mbarë bota për edicionin e saj të radhës të “Himara International Music Festival”. Ky festival, i lindur si një projekt muzikor për të bashkuar njerëzit rreth pasionit të përbashkët për muzikën, ofron një program të pasur dhe të larmishëm që përfshin zhanre si muzika klasike, tango, jazz dhe chanson.

Që nga debutimi i tij në vitin 2022, festivali ka sjellë në Himarë emra të jashtëzakonshëm nga Shqipëria, Gjermania, Franca, Sllovenia, Izraeli, Japonia dhe Kuba. Magjia ndodh në një hapësirë intime, midis shtëpive karakteristike të vjetra dhe Kishës së Gjithë Shenjtorëve në Himarë-fshat, ku tingujt e muzikës ndërthuren natyrshëm me atmosferën historike dhe peizazhin bregdetar, përcjellë KultPlus.

Me mbështetjen e një ekipi të pasionuar e të përkushtuar, “Himara International Music Festival” synon të rritet vit pas viti, duke promovuar jo vetëm trashëgiminë kulturore shqiptare, por edhe traditat muzikore ndërkombëtare që e pasurojnë atë. Qëllimi është të krijohet një pikëtakim i përvitshëm ku muzika dhe kultura bëhen ura lidhëse mes artistëve dhe publikut, mes brezave dhe vendeve të ndryshme.

Ky edicion premton netë të paharrueshme, ku tingujt e botës bashkohen në një skenë të vetme, duke i dhuruar Himarës dhe vizitorëve të saj një përvojë të rrallë artistike dhe shpirtërore./KultPlus.com

‘S’mund të t’urrej andaj tash po të lë’

By: Kult Plus
9 August 2025 at 12:00

Poezi nga Anton Santori

S’mund të t’urrej

(Vjershëza e 12)

S’mund të t’urrej andaj tash po të lë,

dhe mbanë detit thellë andej po shkoj.

Natë edhe ditë, kur eci e flë,

sikur jam afër, dhe kur larg qëndroj;

në punë i kredhur, dhe kur s’bëj asgjë,

n’anije vjelaçjerrë kur lundroj,

fytyrën ta kam pranë gjithënjë:

je jeta ime andaj çdo ankth duroj./KultPlus.com

Biblioteka e Tabakëve: nga krenaria e Shkodrës te konfiskimi nga regjimi komunist

By: Kult Plus
9 August 2025 at 11:30

Në shekujt XVIII-XIX, Shkodra ishte një ndër qytetet më të zhvilluara të Ballkanit, jo vetëm në aspektin ekonomik e politik, por edhe si qendër e dijes dhe arsimit. Ky zhvillim u pasqyrua disa dekada më vonë, kur elita politike e intelektuale e qytetit do të kishte një rol të rëndësishëm në rritjen e ndërgjegjes kombëtare dhe në mbrojtjen e vendit nga agresionet e njëpasnjëshme.

Një shembull i këtij kontributi është Jusuf efendi Tabaku, i cili në gjysmën e dytë të shekullit XIX shërbeu si imam, ndërsa në vitin 1863 u emërua myfti i Shkodrës. Sipas veprës “Shkodra dhe motet” (vëll. I) të studiuesit Hamdi Bushati, në shtëpinë karakteristike të Jusuf efendiut gjendej një dhomë e veçantë e quajtur “Oda e qitapeve”. Aty ishte ngritur një nga bibliotekat më të pasura të qytetit, me rreth 2000 libra nga fusha të ndryshme të shkencës.

Mes tyre gjendeshin edhe vepra të rralla, si “Emni Vehbije sherif” e Tahir efendi Gjakovës, e shkruar shqip me gërma arabe në vitin 1835, apo dy tabela astronomike të përgatitura nga Hoxha Hasan Tahsini dhe të botuara në Paris në vitin 1867. Por ajo që ngjall interes të veçantë është mënyra si regjimi komunist iu qas bibliotekave private dhe, në këtë rast, Bibliotekës së Tabakëve, e konsideruar ndër më me vlerë në Shkodër dhe në gjithë Shqipërinë.

Nga dokumentet arkivore del se në vitin 1964, me urdhër të kryeministrit Mehmet Shehu, Komiteti Ekzekutiv në Shkodër u ngarkua të inventarizonte këtë bibliotekë. Në shkresën e tij, Shehu theksonte se:

“Duke qenë se ‘Biblioteka e Tabakëve’ ka një sasi të madhe librash (rreth 2000 volume) të ndryshme, në gjuhë të huaja dhe shqip, të rëndësishme sidomos për studimin e problemeve të orientalistikës dhe kanë vlerë edhe për historinë e vendit tonë, me qëllim që ato të njihen, të ruhen më mirë dhe të vihen në shërbim të studionjësve

Materialet e ‘Bibliotekës së Tabakëve’ në Shkodër të inventarizohen sipas rregullave përkatëse;

Kjo punë të kryhet nga një komision i veçantë nga Komiteti Ekzekutiv në Shkodër, me pjesëmarrjen e Bibliotekës Shtetërore Shkodër, e cila duhet ta ketë nën kujdestari;

Një kopje e inventarëve t’i dërgohet edhe kësaj Kryeministrije.
Familjes që ka këtë bibliotekë t’i shpjegohet nga kryesia e Komitetit Ekzekutiv të Rrethit Shkodër rëndësia dhe domosdoshmëria e këtij inventarizimi, duke i falënderuar me këtë rast për kujdesin që kanë pasur në krijimin dhe ruajtjen e kësaj biblioteke.

Procesi i inventarizimit nuk iu la vetëm në dorë strukturave vendore. U angazhua edhe Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shtetit, e cila përmes një relacione të datës 30 qershor 1964, drejtuar Kryeministrisë dhe Komitetit Qendror të PPSH-së, raportonte se nga verifikimet në terren ishte konstatuar një fond i gjerë librash me tituj të shumtë.

Biblioteka ishte trashëgimi e Hasan Tabakut, figurë fetare, që e kishte marrë nga gjyshi i tij, Jusuf efendi Tabaku. Ky fond përfshinte libra të teologjisë, historisë, letërsisë, filozofisë, jurisprudencës etj., kryesisht në gjuhët arabe, perse dhe turke. Mes tyre gjendeshin edhe dorëshkrime të rralla në shqip me gërma arabe dhe materiale të tjera me rëndësi të veçantë shkencore. Sipas burimeve të paverifikuara, disa dorëshkrime në shqip ishin marrë nga persona të ndryshëm për t’u shfrytëzuar për interesat e tyre.

Përpara vitit 1944, kjo bibliotekë kishte qenë e hapur edhe për studiues të huaj dhe kishte një vlerë të veçantë për orientalistët e specialistët e fushës. Në relacionin e tij, shefi i Degës së Organizim-Inspektimit në AQSh propozonte që “Biblioteka e Tabakëve” të vendosej nën kontrollin e shtetit.

Megjithatë, sipas vlerësimeve të sotme, problemi nuk ishte vetëm marrja në kujdestari nga shteti, por fakti që bibliotekat private shpesh u shpërbënë, u bashkuan me fondet e tjera dhe u magazinuan, duke humbur integritetin dhe identitetin e tyre historik./KultPlus.com

Macaulay Culkin zbulon të vërtetat dhe prapaskenat e pazakonta të ‘Home Alone’

By: Kult Plus
9 August 2025 at 11:00

Macaulay Culkin ka hedhur dritë mbi disa nga thashethemet më të njohura që qarkullojnë prej dekadash rreth filmit klasik “Home Alone”.

Në një paraqitje të rrallë në emisionin “Hot Ones” në YouTube, aktori 44-vjeçar rrëfeu histori nga prapaskenat dhe sqaroi disa momente ikonike. Ai përgënjeshtroi idenë se fraza e famshme “Ju dorëzoheni? Apo keni etje për më shumë?” ishte improvizim, por zbuloi se një tjetër skenë, kur i thotë një punonjësi të dyqanit “Sepse je i huaj”, ishte plotësisht spontane.

Një detaj interesant që konfirmoi ishte se fotografia e “të dashurës së Buzz-it” nuk paraqiste një vajzë, por një djalë të veshur e grimuar si vajzë nga ekipi i filmit, për të shmangur talljet. Po ashtu, ai foli për dublantin e tij, Larry, një 30-vjeçar që ai kishte menduar se ishte vetëm 13 vjeç, si dhe për një skenë të rrezikshme ku një raft i ra sipër gjatë xhirimeve, duke u përsëritur disa herë.

Culkin zbuloi gjithashtu se kishte refuzuar pa e ditur një rol kryesor në filmin “Rushmore” të Wes Anderson. Ai pranoi me humor se nuk e kishte lexuar fare skenarin dhe, kur e gjeti vite më vonë mes dokumenteve të vjetra, reagoi: “Oh, dreq!”.

Pas largimit nga aktrimi në vitin 1994, menjëherë pas suksesit të “Richie Rich”, Culkin iu përkushtua jetës private. Ai u rikthye në ekran në vitin 2003 me filmin “Party Monster”, duke hapur një kapitull të ri në karrierën e tij./dailymail/KultPlus.com

Google prezanton ‘mësimin e udhëhequr’ me Gemini AI

By: Kult Plus
9 August 2025 at 10:30

Google ka prezantuar një veçori të re në Asistentin e tij, Gemini AI, të quajtur “mësim i udhëhequr”, e krijuar për t’i ndihmuar përdoruesit të kuptojnë thellë temat që po studiojnë, në vend që të marrin vetëm përgjigje të gatshme.

Sipas CEO-së Sundar Pichai, kjo mënyrë funksionon si një “shok mësimi” që e udhëheq përdoruesin përmes pyetjeve dhe hapave të strukturuar, duke ofruar mbështetje gjatë gjithë procesit. Përveç tekstit, ky modalitet mund të përfshijë edhe foto, video apo kuize interaktive. Google ka punuar ngushtë me studentë, mësues, studiues dhe ekspertë të arsimit, duke u mbështetur te parimet e shkencës së të nxënit për të siguruar efikasitetin e tij, transmeton KultPlus.

Ky hap vjen në një kohë kur kompanitë e teknologjisë po hyjnë gjithnjë e më shumë në sektorin e arsimit, mes kritikave se mjetet e AI-së po përdoren nga studentët për të kopjuar. Si Gemini, ashtu edhe funksioni i ngjashëm i prezantuar së fundmi nga ChatGPT, synojnë të nxisin mësimin aktiv, megjithëse mbetet për t’u parë nëse studentët do t’i zgjedhin këto metoda mbi marrjen e përgjigjeve të menjëhershme.

Google ka hapur aplikimet për Planin AI Pro njëvjeçar falas deri më 6 tetor 2025 për studentët mbi 18 vjeç nga SHBA, Japonia, Indonezia, Koreja e Jugut dhe Brazili. Përveç kësaj, kompania ka ndarë një fond prej 1 miliard dollarësh për një program trevjeçar që mbështet arsimin në SHBA, përfshirë iniciativat për edukimin në fushën e inteligjencës artificiale, kërkimin shkencor dhe ofrimin e burimeve kompjuterike në cloud./KultPlus.com

Çelet edicioni i 5-të i festivalit ‘Nona’

By: Kult Plus
9 August 2025 at 10:00

Në qytetin e trëndafilave, Përmet, mbrëmjen e djeshme u çel edicioni i pestë i festivalit “Nona”, i njohur si festa e gjysheve shqiptare. Qytetarë të shumtë dhe turistë, vendas e të huaj, mbushën sheshin kryesor, duke e kthyer atmosferën në një festë të vërtetë popullore.

Ky aktivitet treditor, unik në llojin e tij, e shndërron Përmetin në një sofër të madhe mikpritjeje, të ngjashme me ngrohtësinë e shtëpisë së gjysheve. Festimet nisën që në orët e paradites me vizita në shtëpitë e gjysheve përmetare, ndërsa pasditja solli hapjen e panairit “Nga duart e gjysheve”, ku u shijuan gatime tradicionale të përgatitura me dashuri, transmeton KultPlus.

Mbrëmja u mbush me muzikë e argëtim, falë performancave të artistëve të njohur si Evgjeni Çulli, Mikel & Ervis Rrapaj, Luljeta Ilia, Çiljeta Xhilaga, Anxhela Peristeri, G Bani dhe aktorja Eva Alikaj. Përmes këtij festivali synohet të krijohet një urë lidhëse mes brezave, duke zëvendësuar hendekun që shpesh vërehet mes të rinjve dhe të moshuarve në jetën urbane.

Festivali do të vijojë edhe më 9 dhe 10 gusht, me një sërë aktivitetesh kulturore që premtojnë të mbushin qytetin me gjallëri e traditë./KultPlus.com

“Onufri” një nga destinacionet e preferuara nga turistët që vizitojnë Beratin

By: Kult Plus
9 August 2025 at 09:30

Muzeu Kombëtar Ikonografik “Onufri” është njëri prej destinacioneve më të vizituar ndër sitet kulturore të qytetit të Beratit.

Ikonat, ngjyrat, historia, gjithçka është ruajtur me kujdes, për t’u parë nga afër. “Ejani. Jo thjesht për të kaluar kohën, por për ta ndjerë atë”, është ftesa që bën ky institucion drejtuar artdashësve, të cilët këtë sezon turistik kanë qenë të shumtë dhe nga të gjitha anët e globit.

Qendra Kombëtare e Muzeumeve Berat administron Muzeun “Onufri”, si edhe Muzeun Etnografik, të cilët mbledhin, ruajnë dhe promovojnë koleksione me vlerë të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të qytetit të Beratit dhe zonës përreth. Berati ka qenë një qendër e rëndësishme e zhvilluar sidomos në shek XVII, një vend ku u grumbulluan, u prodhuan dhe u ruajtën vlera të rëndësishme të cilat janë thesare të vërteta të kulturës kombëtare./atsh/KultPlus.com

Herman Hesse, zëri i shpirtit njerëzor që nuk heshti kurrë

By: Kult Plus
9 August 2025 at 09:00

Më 9 gusht 1962, bota humbi një nga shkrimtarët më të thellë dhe më ndikues të shekullit XX, Herman Hesse. Edhe pse më shumë se gjysmë shekulli ka kaluar që nga ndarja e tij nga kjo botë, ndikimi i veprave të tij vijon të ndriçojë mendjet dhe zemrat e lexuesve në mbarë globin.

Herman Hesse lindi më 2 korrik 1877 në qytetin Calw të Gjermanisë, në një familje me rrënjë të thella fetare dhe kulturore. Që në rini tregoi shpirt rebel dhe një ndjeshmëri të theksuar ndaj dilemave ekzistenciale të njeriut. Këto përplasje të brendshme u shndërruan më vonë në thelbin e krijimtarisë së tij, transmeton KultPlus.

Në veprat e tij si “Demian”, “Siddhartha”, “Steppenwolf”, “Narcisi” dhe “Goldmundi”, apo “Loja e Rruazave të Qelqta”, Hesse eksploroi luftën e individit me botën, kërkimin për ndriçim shpirtëror, dhe sfidën për të gjetur veten në një realitet gjithnjë e më të dehumanizuar.

Hesse ishte një autor i madh i frymëzuar nga filozofia lindore, psikanaliza perëndimore dhe spiritualiteti i thellë personal. Ai ishte një njeri që nuk pushoi kurrë së kërkuari, jo vetëm në libra, por edhe në jetën e vet. Emigrimi i tij në Zvicër, ndarja nga jeta e mëparshme, luftërat e brendshme dhe të jashtme, të gjitha këto u shkrinë në një përvojë jetësore që e bëri atë një zë autentik për gjeneratat që ndjenin boshllëkun e modernitetit.

Në vitin 1946, Hesse u nderua me Çmimin Nobel për Letërsi, si një vlerësim për ndikimin e thellë që pati në letërsinë dhe mendimin perëndimor./KultPlus.com

Rama: Kur arti del në rrugë, Prishtina merr frymë ndryshe

By: Kult Plus
8 August 2025 at 23:07

Nga 8 deri më 10 gusht 2025, Rruga B në Prishtinë u kthye në një skenë gjigante arti, duke pritur edicionin e 9-të të Meetings of Styles Kosova. Ky festival, që ka fituar famë ndërkombëtare, solli në Kosovë mbi 100 artistë nga 29 vende të botës, të cilët për tre ditë transformuan muret e qytetit në vepra arti të mbushura me ngjyra, energji dhe mesazhe frymëzuese.

Tema e këtij viti, “Kauza e Zgjedhur”, ftoi artistët dhe vizitorët të reflektojnë mbi empatinë, unitetin dhe ndikimin e zgjedhjeve të përditshme. Çdo mural ishte një histori më vete nga skena të përditshme urbane, deri te imazhe simbolike që flasin për paqe, bashkëjetesë dhe ndryshim pozitiv.

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, theksoi se festivali është një pasuri për qytetin:

“Kur arti del në rrugë, qyteti merr frymë ndryshe. Rruga B u kthye në galeri të hapur, mbi 100 artistë nga 29 shtete sollën ngjyra, energji dhe mesazhe që flasin me murin. Krenar që Kryeqyteti është shtëpia e këtij manifestimi kaq të fuqishëm artistik dhe kulturor.”

Meetings of Styles Kosova nuk është thjesht një festival arti, por një urë që lidh kultura dhe komunitete, duke e kthyer Prishtinën në një pikë takimi të stilit urban dhe kreativitetit ndërkombëtar./KultPlus.com

Chat GPT i jep një mësim Grok-ut të Elon Musk

By: Kult Plus
8 August 2025 at 23:02

OpenAI, krijuesi i ChatGPT-së, ka mundur Grok-un e Elon Musk-ut në finalen e një turneu për të shpallur lojtarin më të mirë të shahut me inteligjencë artificiale (IA).

Historikisht, kompanitë teknologjike shpesh kanë përdorur shahun për të vlerësuar përparimin dhe aftësitë e një kompjuteri, me makinat moderne të shahut që janë pothuajse të pamposhtura edhe ndaj lojtarëve më të mirë njerëzorë.

Por kjo garë nuk përfshinte kompjutera të projektuar posaçërisht për shah. Në vend të kësaj, u zhvillua midis programeve të IA-së të dizajnuara për përdorim të përditshëm.

Modeli o3 i OpenAI-së doli i paprekur në turne dhe mundi modelin Grok 4 të xAI në finalë, duke i hedhur benzinë zjarrit të rivalitetit në vazhdim mes dy kompanive.

Musk dhe Sam Altman, të dy bashkëthemelues të OpenAI-së, pretendojnë se modelet e tyre më të fundit janë më të mençurat në botë.

Modeli Gemini i Google-it mori vendin e tretë në turne, pasi mundi një model tjetër të OpenAI-së.

Por këto IA, edhe pse të talentuara në shumë detyra të përditshme, ende po përmirësohen në shah, me Grok që bëri disa gabime gjatë ndeshjeve të fundit, duke humbur vazhdimisht mbretëreshën e tij.

“Deri në gjysmëfinale, dukej se asgjë nuk do ta ndalonte Grok 4 në rrugën e tij drejt fitores,” tha Pedro Pinhata, një shkrimtar për Chess.com, në mbulimin e tij.

“Megjithë disa momente dobësie, IA e X-it dukej të ishte larg si lojtari më i fuqishëm i shahut… Por ky iluzion u shkatërrua në ditën e fundit të turneut.”

Ai tha se loja “e papërfillshme” dhe “gabimet e shumta” të Grok-ut i dhanë mundësi modelit o3 të Open AI të fitonte në mënyrë bindëse radhazi.

“Grok bëri shumë gabime në këto ndeshje, por OpenAI-ja nuk bëri,” tha mjeshtri i madh i shahut, Hikaru Nakamura, gjatë transmetimit të tij drejtpërdrejt në finalen.

Para finales së së enjtes, Musk kishte thënë në një postim në X se suksesi i mëparshëm i xAI-së në turne ishte një “efekt anësor” dhe se ata “nuk kishin shpenzuar pothuajse aspak përpjekje për shah”.

Pse IA po luan shah?
Turneu i shahut me IA u zhvillua në platformën Kaggle, e cila i përket Google, që u mundëson shkencëtarëve të të dhënave të vlerësojnë sistemet e tyre përmes garave.

Tetë modele të mëdha gjuhësore nga Anthropic, Google, OpenAI, xAI, si dhe zhvillues kinezë si DeepSeek dhe Moonshot AI, u përballën në një turne tre-ditor në Kaggle.

Zhvilluesit e IA-së përdorin teste të njohura si benchmark për të shqyrtuar aftësitë e modeleve në fusha të ndryshme si arsyetimi ose kodimi.

Si lojëra komplekse me rregulla të bazuara në strategji, shah dhe Go janë përdorur shpesh për të vlerësuar aftësinë e një modeli për të mësuar se si të arrijë më mirë një rezultat të caktuar, në këtë rast, të mposhtë kundërshtarët për të fituar.

AlphaGo, një program kompjuterik i zhvilluar nga laborator AI i Google DeepMind për të luajtur lojën kineze strategjike me dy lojtarë Go, arriti një seri fitore ndaj kampionëve njerëzorë të Go në fund të viteve 2010.

Mjeshtri korean-jugor i Go-së, Lee Se-dol, u tërhoq nga gara pas disa disfatesh nga AlphaGo në vitin 2019.

“Ekziston një entitet që nuk mund të mposhtet,” i tha ai agjencisë së lajmeve Yonhap.

Sir Demis Hassabis, një nga bashkëthemeluesit e DeepMind, është vetë një mjeshtër i shahut.

Ndërkohë, në fund të viteve 1990, kampionët e shahut u përballën me kompjutera të fuqishëm.
Fitorja e Deep Blue ishte një moment i rëndësishëm për të treguar fuqinë e kompjuterëve në përputhje me disa aftësi njerëzore./lapsi.al

Eminem rrëfen periudhën më të errët të jetës në dokumentarin “Stans”

By: Kult Plus
8 August 2025 at 22:38

Reperi i famshëm Eminem ka zbuluar një nga periudhat më të errëta të jetës së tij në dokumentarin e ri “Stans”, premiera e të cilit u shfaq më 7 gusht në SHBA.

Ai foli hapur për betejën me varësinë, mbidozën që pothuajse i mori jetën në vitin 2007 dhe momentin vendimtar që e shtyu të kërkonte ndihmë.

“Isha në një rreth vicioz. Po bija mendërisht, kështu që po merrja më shumë pilula. Pastaj toleranca bëhet aq e lartë sa nuk reagon ndaj mbidozës”, u shpreh ai, duke kujtuar se u zgjua në spital pa e ditur çfarë kishte ndodhur, i palëvizshëm dhe me tuba kudo.

Momenti që e tronditi më shumë ishte humbja e një ngjarjeje të rëndësishme në jetën e vajzës së tij, Hailie Jade McClintock. Një video nga recital i saj i parë në kitarë e bëri të shpërthente në lot, duke ndjerë faj të thellë për mungesën.

“A doni të humbisni gjithçka? Nëse nuk mund ta bëni për veten, bëjeni për ata që doni”, tha ai. Që nga prilli i vitit 2008, Eminem ka qenë i matur dhe albumi i tij “Relapse” (2009) shënoi fillimin e udhëtimit drejt rimëkëmbjes.

Prillin e kaluar, ai festoi 16 vjet maturi me një postim në Instagram, duke mbajtur monedhën përkujtimore që simbolizon këtë arritje./KultPlus.com

Zhgënjimi i poetit

By: Kult Plus
8 August 2025 at 22:32

Agim Doçi
Zhgënjimi i poetit


E dija botën shumë të sinqertë
Dhe vehten time – një pjesëz të saj!
Por kur zhgënjehesh, s‘qenka e lehtë
Të ulërij apo të qaj?!……

U fola njerzve gjithmonë ndër sy!
Kaq hidhur vallë u erdhi vërtetë?….
Zhgënjimi im, i madh për Ty
Ndaj thashë: – Ti botë je e padrejtë!

Ndaj kërkoj, sot po kërkoj
Nga ju të gjithë një fjalë të ngrohtë
Dhe nuk dyshoj, aspak s‘dyshoj
Nuk ekziston një tjetër Botë….

Dhe qielli, edhe toka
Dhe bora lart në mal
Dhe dielli do të thosha
Dhe deti plot me val‘
Dhe shiu me gjëmime
Dhe era me furtunë
Janë pjesë e botës time
Ashtu siç jam dhe unë!

Pra njerëz shumë ju dua!
Më doni edhe Ju!!!
Të gjitha dashuritë
Shijojini këtu!
Dhe flakni tej mëritë!
Të bëhemi më të mirë
Në doni që fëmijtë
Të jenë vërtetë të lirë/KultPlus.com

Rama: S’është pikturë, është Dhërmiu live pa filtra

By: Kult Plus
8 August 2025 at 22:08

Dhërmiu, fshati bregdetar i cilësuar si parajsë tropikale po tërheq çdo vit mijëra turistë vendas e të huaj.

Kryeministri Edi Rama ndau mbrëmjen sot pamje nga perëndimi i diellit në Dhërmi.

“S’është pikturë, është Dhërmiu live, pa filtra”, shkruan Rama.

Mediet e ndryshme ndërkombëtare pasqyrojnë në reportazhet dhe shkrimet e tyre bukuritë e Dhërmiut, duke tërhequr vëmendjen e turistëve për ta vizituar atë.

Gjatë muajit korrik edhe gazeta prestigjioze amerikane ”New York Times” ka përzgjedhur edhe Dhërmiun ndër destinacionet më të mira turistike globale.

Pak më shumë se një kilometër i gjatë, me shezlongë në dispozicion dhe gjire shkëmbore të izoluara, që shpërndahen në skajin jugor të plazhit, Dhërmiu është një destinacion kryesor edhe për ata që duan të festojnë, pasi në zonë organizohen disa festivale të mëdha muzikore gjatë gjithë verës.

Plazhet e Jonit këtë vit janë frekuentuar nga mijëra pushues, jo vetëm vendas, por edhe shumë të huaj./atsh/

Yesterday — 8 August 2025Main stream

Yll Limani dhuron 10.000 euro për Kinemanë Solare të DokuFest

By: Kult Plus
8 August 2025 at 21:05

Artisti i njohur shqiptar, Yll Limani, ka dhuruar 10.000 euro për projektin “DokuFest Green Cinema”, një iniciativë për të krijuar një kinema tërësisht të qëndrueshme dhe miqësore me mjedisin. Ky kontribut vjen vetëm pak orë para se ai të ngjitej në skenën e DokuNights, duke e bërë pjesëmarrjen e tij në festival edhe më domethënëse.

Projekti Solar Cinema i DokuFest, i njohur dhe i shpërblyer ndërkombëtarisht, ka sjellë për vite me radhë shfaqje filmash në ambiente të hapura, falas, për publikun në të gjithë Kosovën përfshirë edhe zonat më të largëta. Tani, me përkrahjen e Limanit, festivali po hap një kapitull të ri: krijimin e një kinemaje të bazuar krejtësisht në energji të pastër, që ruan parimet e qëndrueshmërisë dhe kujdesit për natyrën, transmeton KultPlus.

DokuFest ka falënderuar artistin për këtë gjest të çmuar dhe ka ftuar edhe artistë, kompani, partnerë dhe individë të tjerë të bashkohen në këtë iniciativë që synon jo vetëm të pasqyrojë botën përmes filmit, por edhe të ndihmojë në ndryshimin e saj./KultPlus.com

“Meeting of Styles Kosova 2025” rikthen artin urban në zemër të Prishtinës

By: Kult Plus
8 August 2025 at 20:43

Nga data 8 deri më 10 gusht 2025, Prishtina mirëpret edicionin e 9-të të festivalit ndërkombëtar të artit urban “Meeting of Styles Kosova”, një ngjarje që tashmë është shndërruar në pjesë të rëndësishme të skenës kulturore dhe urbane në vend.

E veçanta e këtij festivali qëndron në faktin se zhvillohet në një vend të pasluftës, duke sjellë jo vetëm ngjyra dhe kreativitet në hapësirat publike, por edhe një dimension të thellë reflektimi shoqëror.

Tema e këtij viti, “Kauza e Zgjedhur”, fton artistët dhe vizitorët të reflektojnë mbi empatinë, unitetin dhe ndikimin që sjellin zgjedhjet tona të përditshme, përcjellë KultPlus.

Në këtë edicion pritet të marrin pjesë rreth 100 artistë nga 29 vende të botës, të cilët përmes grafiteve dhe muraleve do të ndërtojnë ura komunikimi ndërkulturor dhe do të japin një zë të fuqishëm përmes artit në mure. “Meeting of Styles Kosova” nuk është thjesht një festival i grafitit, por një platformë ndërkombëtare që promovon artin si mjet për ndryshim shoqëror dhe bashkëjetesë kulturore në një realitet post-konflikti./KultPlus.com

“The Great Train Robbery”, grabitja që bëri histori

By: Kult Plus
8 August 2025 at 20:24

Në orët e para të 8 gushtit 1963, një tren postar që udhëtonte nga Glasgou për në Londër u bë shënjestra e njërës prej grabitjeve më të planifikuara dhe më të famshme të shekullit XX, e njohur botërisht si “The Great Train Robbery”.

Treni i Royal Mail po transportonte një shumë marramendëse parash mbi 2.6 milionë paund britanikë të asaj kohe (përkthyer në mbi 50 milionë paund në vlerë aktuale). Grupi prej 15 personash, të udhëhequr nga Bruce Reynolds, kishte organizuar një plan të detajuar, duke përfshirë sabotimin e sinjaleve hekurudhore për të ndalur trenin në një zonë të izoluar në Buckinghamshire, shkruan KultPlus.

Pasi ndaluan trenin dhe neutralizuan makinistin, grabitësit zhvendosën çantat me para në një kamion të përgatitur më parë dhe u arratisën në një fermë të braktisur ku qëndruan për disa ditë. Megjithëse planifikimi ishte mjeshtëror, disa gabime në pastrim dhe gjurmë të lëna në fermë çuan në arrestimin e shumicës së tyre brenda muajve të ardhshëm.

Një nga figurat më të njohura të kësaj grabitjeje ishte Ronnie Biggs, i cili arriti të arratisej nga burgu dhe të jetonte për dekada në arrati në Amerikën e Jugut, duke u kthyer në një simbol të kulturës pop dhe rebelimit ndaj sistemit.

Pasojat dhe ndikimi në kulturë
Ngjarja tronditi opinionin publik britanik dhe çoi në përforcimin e masave të sigurisë në transportin e fondeve dhe në rrjetin hekurudhor. Mediat e kohës e shndërruan grabitjen në një ngjarje “romantike” – një akt gati kinematografik që më vonë u përjetësua në libra, dokumentarë dhe filma, si “Buster” (1988) apo seriale të njohura që e risjellin historinë në mënyrë dramatike./KultPlus.com

❌
❌